Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego

art. 1. więcej [Sprawa cywilna] Art. 1. Kodeks postępowania cywilnego normuje postępowanie sądowe
w sprawach ze stosunków z zakresu prawa cywilnego, rodzinnego i opiekuńczego
oraz prawa pracy, jak również w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych oraz
w innych sprawach, do których przepisy tego Kodeksu stosuje się z mocy ustaw
szczególnych (sprawy cywilne).

art. 2. więcej [Droga sądowa] Art. 2. § 1. Do rozpoznawania spraw cywilnych powołane są sądy powszechne,
o ile sprawy te nie należą do właściwości sądów szczególnych, oraz Sąd Najwyższy.
§ 1a. (uchylony)
§ 2. (uchylony)
§ 3. Nie są rozpoznawane w postępowaniu sądowym sprawy cywilne, jeżeli
przepisy szczególne przekazują je do właściwości innych organów.

art. 3. więcej [Obowiązki stron i uczestników postępowania] Art. 3. Strony i uczestnicy postępowania obowiązani są dokonywać czynności
procesowych zgodnie z dobrymi obyczajami, dawać wyjaśnienia co do okoliczności
sprawy zgodnie z prawdą i bez zatajania czegokolwiek oraz przedstawiać dowody.

art. 4. więcej [Nadużycie prawa procesowego] Art. 4. (uchylony).

Art. 4¹. Z uprawnienia przewidzianego w przepisach postępowania stronom
i uczestnikom postępowania nie wolno czynić użytku niezgodnego z celem, dla
którego je ustanowiono (nadużycie prawa procesowego).

art. 5. więcej [Pouczanie stron] Art. 5. W razie uzasadnionej potrzeby sąd może udzielić stronom i uczestnikom
postępowania występującym w sprawie bez adwokata, radcy prawnego, rzecznika
patentowego lub radcy Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej
niezbędnych pouczeń co do czynności procesowych.

art. 6. więcej [Zasada szybkości postępowania] Art. 6. § 1. Sąd powinien przeciwdziałać przewlekaniu postępowania i dążyć do
tego, aby rozstrzygnięcie nastąpiło na pierwszym posiedzeniu, jeżeli jest to możliwe
bez szkody dla wyjaśnienia sprawy.
§ 2. Strony i uczestnicy postępowania obowiązani są przytaczać wszystkie fakty
i dowody bez zwłoki, aby postępowanie mogło być przeprowadzone sprawnie
i szybko.

art. 7. więcej [Udział prokuratora] Art. 7. Prokurator może żądać wszczęcia postępowania w każdej sprawie, jak
również wziąć udział w każdym toczącym się już postępowaniu, jeżeli według jego
oceny wymaga tego ochrona praworządności, praw obywateli lub interesu
społecznego. W sprawach niemajątkowych z zakresu prawa rodzinnego prokurator
może wytaczać powództwa tylko w wypadkach wskazanych w ustawie.

art. 8. więcej [Udział organizacji pozarządowych w procesie cywilnym] Art. 8. Organizacje pozarządowe, których zadanie statutowe nie polega na
prowadzeniu działalności gospodarczej, mogą dla ochrony praw obywateli,
w wypadkach przewidzianych w ustawie, wszcząć postępowanie oraz wziąć udział
w toczącym się postępowaniu.

art. 9. więcej [Zasada jawności postępowania] Art. 9. § 1. Rozpoznawanie spraw odbywa się jawnie, chyba że przepis
szczególny stanowi inaczej. Strony i uczestnicy postępowania mają prawo przeglądać
akta sprawy i otrzymywać odpisy, kopie lub wyciągi z tych akt. Treść protokołów
i pism może być także udostępniana w postaci elektronicznej za pośrednictwem
systemu teleinformatycznego obsługującego postępowanie sądowe (system teleinformatyczny) albo innego systemu teleinformatycznego służącego udostępnianiu
tych protokołów lub pism.
§ 2. Strony i uczestnicy postępowania mają prawo do otrzymania z akt sprawy
zapisu dźwięku albo obrazu i dźwięku, chyba że protokół został sporządzony
wyłącznie pisemnie. Przewodniczący wydaje z akt sprawy zapis dźwięku, jeżeli
wydaniu zapisu obrazu i dźwięku sprzeciwia się ważny interes publiczny lub
prywatny.
§ 3. Jeżeli posiedzenie odbyło się przy drzwiach zamkniętych strony i uczestnicy
postępowania mają prawo do otrzymania z akt sprawy jedynie zapisu dźwięku.

Art. 9¹. § 1. Nie jest wymagane zezwolenie sądu na utrwalanie przez strony lub
uczestników postępowania przebiegu posiedzeń i innych czynności sądowych, przy
których są obecni, za pomocą urządzenia rejestrującego dźwięk.
§ 2. Strony i uczestnicy postępowania uprzedzają sąd o zamiarze utrwalenia
przebiegu posiedzenia lub innej czynności sądowej za pomocą urządzenia
rejestrującego dźwięk.
§ 3. Sąd zakazuje stronie lub uczestnikowi postępowania utrwalenia przebiegu
posiedzenia lub innej czynności sądowej za pomocą urządzenia rejestrującego dźwięk,
jeżeli posiedzenie lub jego część odbywa się przy drzwiach zamkniętych lub
sprzeciwia się temu wzgląd na prawidłowość postępowania.

art. 10. więcej [Ugoda sądowa] Art. 10. W sprawach, w których zawarcie ugody jest dopuszczalne, sąd dąży
w każdym stanie postępowania do ich ugodowego załatwienia, w szczególności przez
nakłanianie stron do mediacji.

art. 11. więcej [Wiążąca moc wyroków karnych] Art. 11. Ustalenia wydanego w postępowaniu karnym prawomocnego wyroku
skazującego co do popełnienia przestępstwa wiążą sąd w postępowaniu cywilnym.
Jednakże osoba, która nie była oskarżona, może powoływać się w postępowaniu
cywilnym na wszelkie okoliczności wyłączające lub ograniczające jej
odpowiedzialność cywilną.

art. 12. więcej [Roszczenia z przestępstwa] Art. 12. Roszczenia majątkowe wynikające z przestępstwa mogą być
dochodzone w postępowaniu cywilnym albo w wypadkach w ustawie przewidzianych
w postępowaniu karnym.

art. 13. więcej [Tryb postepowań sądowych] Art. 13. § 1. Sąd rozpoznaje sprawy w procesie, chyba że ustawa stanowi
inaczej. W wypadkach przewidzianych w ustawie sąd rozpoznaje sprawy według
przepisów o postępowaniach odrębnych.
§ 2. Przepisy o procesie stosuje się odpowiednio do innych rodzajów postępowań
unormowanych w niniejszym kodeksie, chyba że przepisy szczególne stanowią
inaczej.

art. 14. więcej [Uchylony] Art. 14. (uchylony).

art. 15. więcej [Czas orzekania o właściwości] Art. 15. § 1. Sąd właściwy w chwili wniesienia pozwu pozostaje właściwy aż do
ukończenia postępowania, choćby podstawy właściwości zmieniły się w toku sprawy.
§ 2. Sąd nie może uznać, że jest niewłaściwy, jeżeli w toku postępowania stał się
właściwy.

art. 16. więcej [Właściwość sądu rejonowego] Art. 16. Sądy rejonowe rozpoznają wszystkie sprawy z wyjątkiem spraw, dla
których zastrzeżona jest właściwość sądów okręgowych.
§ 2. (uchylony)

art. 17. więcej [Właściwość sądu okręgowego] Art. 17. Do właściwości sądów okręgowych należą sprawy:
1) o prawa niemajątkowe i łącznie z nimi dochodzone roszczenia majątkowe oprócz
spraw o ustalenie lub zaprzeczenie pochodzenia dziecka, o ustalenie
bezskuteczności uznania ojcostwa oraz o rozwiązanie przysposobienia;
2) (uchylony)
3) o roszczenia wynikające z Prawa prasowego;
4) o prawa majątkowe, w których wartość przedmiotu sporu przewyższa
siedemdziesiąt pięć tysięcy złotych, oprócz spraw o alimenty, o naruszenie
posiadania, o ustanowienie rozdzielności majątkowej między małżonkami, o
uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym oraz
spraw rozpoznawanych w elektronicznym postępowaniu upominawczym;
4¹) o wydanie orzeczenia zastępującego uchwałę o podziale spółdzielni;
4²) o uchylenie, stwierdzenie nieważności albo o ustalenie istnienia lub nieistnienia uchwał organów osób prawnych lub jednostek organizacyjnych niebędących
osobami prawnymi, którym ustawa przyznaje zdolność prawną;
4³) (uchylony)
4⁴) o odszkodowanie z tytułu szkody wyrządzonej przez wydanie prawomocnego
orzeczenia niezgodnego z prawem;
4⁵) o roszczenia wynikające z naruszenia praw przysługujących na mocy przepisów
o ochronie danych osobowych.
5) (uchylony)
6) (uchylony)

art. 18. więcej [Przekazanie sprawy sądowi okręgowemu] Art. 18. § 1. Jeżeli przy rozpoznawaniu sprawy w sądzie rejonowym powstanie
zagadnienie prawne budzące poważne wątpliwości, sąd ten może przekazać sprawę do
rozpoznania sądowi okręgowemu. Postanowienie o przekazaniu sprawy wymaga
uzasadnienia.
§ 2. Przed pierwszym posiedzeniem wyznaczonym na rozprawę sąd okręgowy
może odmówić przyjęcia sprawy do rozpoznania i zwrócić ją sądowi rejonowemu,
jeżeli uzna, że poważne wątpliwości nie zachodzą. Postanowienie zapada w składzie
trzech sędziów i wymaga uzasadnienia. Ponowne przekazanie tej samej sprawy przez
sąd rejonowy nie jest dopuszczalne.

art. 19. więcej [Wartość przedmiotu sporu w sprawach majątkowych] Art. 19. § 1. W sprawach o roszczenia pieniężne, zgłoszone choćby w zamian
innego przedmiotu, podana kwota pieniężna stanowi wartość przedmiotu sporu.
§ 2. W innych sprawach majątkowych powód obowiązany jest oznaczyć
w pozwie kwotą pieniężną wartość przedmiotu sporu, uwzględniając postanowienia
zawarte w artykułach poniższych.

art. 20. więcej [Roszczenia akcesoryjne] Art. 20. Do wartości przedmiotu sporu nie wlicza się odsetek, pożytków
i kosztów, żądanych obok roszczenia głównego.

art. 21. więcej [Kumulacja roszczeń] Art. 21. Jeżeli powód dochodzi pozwem kilku roszczeń, zlicza się ich wartość.

art. 22. więcej [Świadczenia powtarzające się] Art. 22. W sprawach o prawo do świadczeń powtarzających się wartość
przedmiotu sporu stanowi suma świadczeń za jeden rok, a jeżeli świadczenia trwają
krócej niż rok – za cały czas ich trwania.

art. 23. więcej [Wartość przedmiotu sporu w sprawach najmu; pracowniczych; nieruchomości] Art. 23. W sprawach o istnienie, unieważnienie albo rozwiązanie umowy najmu
lub dzierżawy, o wydanie albo odebranie przedmiotu najmu lub dzierżawy, wartość
przedmiotu sporu stanowi przy umowach zawartych na czas oznaczony – suma
czynszu za czas sporny, lecz nie więcej niż za rok; przy umowach zawartych na czas
nieoznaczony – suma czynszu za okres trzech miesięcy.

Art. 23¹. W sprawach o roszczenia pracowników dotyczące nawiązania,
istnienia lub rozwiązania stosunku pracy wartość przedmiotu sporu stanowi, przy
umowach na czas określony – suma wynagrodzenia za pracę za okres sporny, lecz nie
więcej niż za rok, a przy umowach na czas nieokreślony – za okres jednego roku.

Art. 23². W sprawach o wydanie nieruchomości posiadanej bez tytułu prawnego
lub na podstawie tytułu innego niż najem lub dzierżawa wartość przedmiotu sporu
oblicza się przyjmując, stosownie do rodzaju nieruchomości i sposobu korzystania
z niej, podaną przez powoda sumę odpowiadającą trzymiesięcznemu czynszowi
najmu lub dzierżawy należnemu od danego rodzaju nieruchomości.

art. 24. więcej [[Wartość przedmiotu sporu w sprawach o zabezpieczenie, zastaw, hipotekę] Art. 24. W sprawach o zabezpieczenie, zastaw lub hipotekę wartość przedmiotu
sporu stanowi suma wierzytelności. Jeżeli jednak przedmiot zabezpieczenia lub
zastawu ma mniejszą wartość niż wierzytelność, rozstrzyga wartość mniejsza.

art. 25. więcej [Sprawdzenie przez sąd wartości przedmiotu sporu] Art. 25. § 1. Sąd może sprawdzić wartość przedmiotu sporu oznaczoną przez
powoda i zarządzić w tym celu dochodzenie.
§ 2. Po doręczeniu pozwu sprawdzenie nastąpić może jedynie na zarzut
pozwanego, zgłoszony przed wdaniem się w spór co do istoty sprawy.
§ 3. Jeżeli sąd w wyniku sprawdzenia wartości przedmiotu sporu uzna się za
niewłaściwy, przekaże sprawę sądowi właściwemu; jeżeli jest kilka sądów
właściwych – przekaże temu z nich, który wskaże powód.

art. 26. więcej [Reguła utrwalenia wartości przedmiotu sporu] Art. 26. Po ustaleniu w myśl artykułu poprzedzającego, wartość przedmiotu
sporu nie podlega ponownemu badaniu w dalszym toku postępowania.

art. 27. więcej [Właściwość według miejsca pobytu pozwanego] Art. 27. § 1. Powództwo wytacza się przed sąd pierwszej instancji, w którego
okręgu pozwany ma miejsce zamieszkania.
§ 2. Miejsce zamieszkania określa się według przepisów kodeksu cywilnego.

art. 28. więcej [Brak miejsca zamieszkania] Art. 28. Jeżeli pozwany nie ma miejsca zamieszkania w Polsce, ogólną
właściwość oznacza się według miejsca jego pobytu w Polsce, a gdy nie jest ono znane
lub nie leży w Polsce – według ostatniego miejsca zamieszkania pozwanego w Polsce.

art. 29. więcej [Skarb Państwa] Art. 29. Powództwo przeciwko Skarbowi Państwa wytacza się według siedziby
państwowej jednostki organizacyjnej, z której działalnością wiąże się dochodzone
roszczenie.

art. 30. więcej [Siedziba] Art. 30. Powództwo przeciwko osobie prawnej lub innemu podmiotowi
niebędącemu osobą fizyczną wytacza się według miejsca ich siedziby.

art. 31. więcej [Właściwość przemienna] Art. 31. § 1. Powództwo w sprawach objętych przepisami oddziału niniejszego
wytoczyć można bądź według przepisów o właściwości ogólnej, bądź przed sąd
oznaczony w przepisach poniższych.
§ 2. Przepisów niniejszego oddziału nie stosuje się w sprawach przeciwko
konsumentom.

art. 32. więcej [Właściwość w sprawach o alimenty, ustalenie ojcostwa] Art. 32. Powództwo o roszczenie alimentacyjne oraz o ustalenie pochodzenia
dziecka i związane z tym roszczenia wytoczyć można według miejsca zamieszkania
osoby uprawnionej.

art. 33. więcej [Roszczenia przeciwko przedsiębiorcy] Art. 33. Powództwo o roszczenie majątkowe przeciwko przedsiębiorcy można
wytoczyć przed sąd, w którego okręgu znajduje się zakład główny lub oddział, jeżeli
roszczenie pozostaje w związku z działalnością tego zakładu lub oddziału.

art. 34. więcej [Roszczenia z umów] Art. 34. § 1. Powództwo o zawarcie umowy, ustalenie jej treści, o zmianę
umowy oraz o ustalenie istnienia umowy, o jej wykonanie, rozwiązanie lub
unieważnienie, a także o odszkodowanie z powodu niewykonania lub nienależytego
wykonania umowy można wytoczyć przed sąd miejsca jej wykonania.
§ 2. Za miejsce wykonania umowy uważa się miejsce spełnienia świadczenia
charakterystycznego dla umów danego rodzaju, w szczególności w przypadku:
1) sprzedaży rzeczy ruchomych – miejsce, do którego rzeczy te zgodnie z umową
zostały lub miały zostać dostarczone;
2) świadczenia usług – miejsce, w którym usługi zgodnie z umową były lub miały
być świadczone.
§ 3. W przypadku wątpliwości miejsce wykonania umowy powinno być
stwierdzone dokumentem.

art. 35. więcej [Właściwość w sprawach z deliktów] Art. 35. Powództwo o roszczenie z czynu niedozwolonego wytoczyć można
przed sąd, w którego okręgu nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę.

Art. 35¹. Powództwo o ochronę dóbr osobistych naruszonych przy
wykorzystaniu środków masowego przekazu można wytoczyć przed sąd właściwy dla
miejsca zamieszkania albo siedziby powoda.

art. 36. więcej [Wynagrodzenie pełnomocnika] Art. 36. Powództwo o zapłatę należności za prowadzenie sprawy wytoczyć
można przed sąd miejsca, gdzie pełnomocnik procesowy sprawę prowadził.

art. 37. więcej [Roszczenie z najmu lub dzierżawy; czynności bankowej] Art. 37. Powództwo o roszczenie ze stosunku najmu lub dzierżawy
nieruchomości wytoczyć można przed sąd miejsca położenia nieruchomości.

Art. 37¹. § 1. Powództwo przeciwko zobowiązanemu z weksla lub czeku można
wytoczyć przed sąd miejsca płatności.
§ 2. Kilku zobowiązanych z weksla lub czeku można łącznie pozwać przed sąd
miejsca płatności lub sąd właściwości ogólnej dla akceptanta albo wystawcy weksla
własnego lub czeku.

Art. 37². § 1. Powództwo o roszczenie wynikające z czynności bankowej
przeciwko bankowi, innej jednostce organizacyjnej uprawnionej do wykonywania
czynności bankowych lub ich następcom prawnym można wytoczyć przed sąd
właściwy dla miejsca zamieszkania albo siedziby powoda.
§ 2. Przepis § 1 stosuje się także do powództwa przeciwko bankowi
hipotecznemu lub jego następcy prawnemu o roszczenie wynikające z czynności
banku hipotecznego.

art. 38. więcej [Prawa rzeczowe na nieruchomości] Art. 38. § 1. Powództwo o:
1) własność lub inne prawa rzeczowe na nieruchomości,
2) posiadanie nieruchomości,
3) roszczenia wynikające z art. 231 Kodeksu cywilnego,
4) roszczenia wynikające z art. 224–228 i art. 230 Kodeksu cywilnego, o ile są
związane z nieruchomością
– wytacza się wyłącznie przed sąd miejsca położenia nieruchomości, przy czym jeżeli
przedmiotem sporu jest służebność gruntowa, właściwość oznacza się według
położenia nieruchomości obciążonej.
§ 2. Właściwość powyższa rozciąga się na roszczenia osobiste związane
z prawami rzeczowymi i dochodzone łącznie z nimi przeciwko temu samemu
pozwanemu.
§ 3. Sąd właściwy może na zgodny wniosek stron przekazać sprawę innemu
sądowi równorzędnemu, jeżeli przemawiają za tym względy celowości.

art. 39. więcej [Właściwość w sprawach spadkowych] Art. 39. Powództwo z tytułu dziedziczenia, zachowku, jak również z tytułu
zapisu, polecenia oraz innych rozrządzeń testamentowych wytacza się wyłącznie
przed sąd ostatniego miejsca zwykłego pobytu spadkodawcy, a jeżeli miejsca jego
zwykłego pobytu w Polsce nie da się ustalić, przed sąd miejsca, w którym znajduje się
majątek spadkowy lub jego część.

art. 40. więcej [Członkostwo spółdzielni] Art. 40. Powództwo ze stosunku członkostwa spółdzielni, spółki lub
stowarzyszenia wytacza się wyłącznie według miejsca ich siedziby.

art. 41. więcej [Małżeństwo] Art. 41. Powództwo ze stosunku małżeństwa wytacza się wyłącznie przed sąd,
w którego okręgu małżonkowie mieli ostatnie miejsce zamieszkania, jeżeli choć jedno
z nich w okręgu tym jeszcze ma miejsce zamieszkania lub zwykłego pobytu. Z braku
takiej podstawy wyłącznie właściwy jest sąd miejsca zamieszkania strony pozwanej,
a jeżeli i tej podstawy nie ma – sąd miejsca zamieszkania powoda.

art. 42. więcej [Rodzice a dzieci] Art. 42. Powództwo ze stosunku między rodzicami a dziećmi oraz między
przysposabiającym a przysposobionym wytacza się wyłącznie przed sąd miejsca
zamieszkania powoda, jeżeli brak jest podstaw do wytoczenia powództwa według
przepisów o właściwości ogólnej.

art. 43. więcej [Wybór sądu] Art. 43. § 1. Jeżeli uzasadniona jest właściwość kilku sądów albo jeżeli
powództwo wytacza się przeciwko kilku osobom, dla których według przepisów
o właściwości ogólnej właściwe są różne sądy, wybór między tymi sądami należy do
powoda.
§ 2. To samo dotyczy wypadku, gdy nieruchomość, której położenie jest
podstawą oznaczenia właściwości sądu, jest położona w kilku okręgach sądowych.

art. 44. więcej [Wyznaczenie sądu przez sąd przełożony] Art. 44. § 1. Jeżeli sąd właściwy nie może z powodu przeszkody rozpoznać
sprawy lub podjąć innej czynności, sąd nad nim przełożony wyznaczy inny sąd
równorzędny.
§ 2. O wyznaczenie innego sądu równorzędnego występuje sąd właściwy.

Art. 44¹. § 1. Sąd Najwyższy może przekazać sprawę do rozpoznania innemu
sądowi równorzędnemu z sądem występującym, jeżeli wymaga tego dobro wymiaru
sprawiedliwości, w szczególności wzgląd na społeczne postrzeganie sądu jako organu
bezstronnego.
§ 2. O przekazanie sprawy może wystąpić sąd właściwy.

Art. 44². Jeżeli stroną jest Skarb Państwa, a państwową jednostką organizacyjną,
z której działalnością wiąże się dochodzone roszczenie, jest sąd:
1) właściwy do rozpoznania sprawy – sąd ten z urzędu przedstawia akta sprawy
sądowi nad nim przełożonemu, który przekazuje sprawę innemu sądowi
równorzędnemu z sądem przedstawiającym;
2) przełożony nad sądem właściwym do rozpoznania sprawy – sąd właściwy do
rozpoznania sprawy z urzędu przedstawia akta sprawy temu sądowi
przełożonemu, który przekazuje sprawę innemu sądowi równorzędnemu z sądem
przedstawiającym, mającemu siedzibę poza obszarem właściwości sądu
przekazującego.

art. 45. więcej [Oznaczenie sądu właściwego przez Sąd Najwyższy] Art. 45. § 1. Jeżeli na podstawie przepisów kodeksu nie można w świetle
okoliczności sprawy ustalić właściwości miejscowej, Sąd Najwyższy oznaczy sąd,
przed który należy wytoczyć powództwo.
§ 2. O oznaczenie sądu, przed który należy wytoczyć powództwo, występuje sąd,
do którego wpłynął pozew

art. 46. więcej [Właściwość umowna] Art. 46. § 1. Strony mogą umówić się na piśmie o poddanie sądowi pierwszej
instancji, który według ustawy nie jest miejscowo właściwy, sporu już wynikłego lub
sporów mogących w przyszłości wyniknąć z oznaczonego stosunku prawnego. Sąd
ten będzie wówczas wyłącznie właściwy, jeżeli strony nie postanowiły inaczej lub
jeżeli powód nie złożył pozwu w elektronicznym postępowaniu upominawczym.
Strony mogą również ograniczyć umową pisemną prawo wyboru powoda pomiędzy
kilku sądami właściwymi dla takich sporów.
§ 2. Strony nie mogą jednak zmieniać właściwości wyłącznej.

art. 47. więcej [Skład sądu pierwszej instancji] Art. 47. § 1. W pierwszej instancji sąd rozpoznaje sprawy w składzie jednego
sędziego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.
§ 2. W pierwszej instancji sąd w składzie jednego sędziego jako
przewodniczącego i dwóch ławników rozpoznaje sprawy:
1) z zakresu prawa pracy o:
a) ustalenie istnienia, nawiązanie lub wygaśnięcie stosunku pracy, o uznanie
bezskuteczności wypowiedzenia stosunku pracy, o przywrócenie do pracy
i przywrócenie poprzednich warunków pracy lub płacy oraz łącznie z nimi
dochodzone roszczenia i o odszkodowanie w przypadku nieuzasadnionego lub naruszającego przepisy wypowiedzenia oraz rozwiązania stosunku
pracy,
b) naruszenia zasady równego traktowania w zatrudnieniu i o roszczenia z tym
związane,
c) odszkodowanie lub zadośćuczynienie w wyniku stosowania mobbingu;
2) ze stosunków rodzinnych o:
a) rozwód,
b) separację,
c) ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa,
d) rozwiązanie przysposobienia.
§ 3. Postanowienia poza rozprawą wydaje sąd w składzie jednego sędziego.
§ 3¹. Zarządzenia wydaje przewodniczący.
§ 3². W sprawach rozpoznawanych w składzie jednego sędziego sędzia ten ma
prawa i obowiązki przewodniczącego.
§ 4. Prezes sądu może zarządzić rozpoznanie sprawy w składzie trzech sędziów,
jeżeli uzna to za wskazane ze względu na szczególną zawiłość lub precedensowy
charakter sprawy.

Art. 47¹. Referendarz sądowy może wykonywać czynności w postępowaniu
cywilnym w przypadkach wskazanych w ustawie. W zakresie powierzonych mu
czynności referendarz sądowy ma, zależnie od rodzaju podejmowanej czynności,
prawa i obowiązki sądu albo przewodniczącego.

Art. 47². § 1. W zakresie czynności przewodniczącego zarządzenia może
również wydawać asystent sędziego, z wyjątkiem zarządzenia o zwrocie pisma
procesowego, w tym pozwu. W każdym przypadku przewodniczący może uchylić lub
zmienić zarządzenie asystenta.
§ 2. W terminie tygodnia od dnia doręczenia stronie zarządzenia asystenta
sędziego o wezwaniu do uiszczenia opłaty, z pouczeniem o terminie i sposobie
wniesienia zastrzeżenia, strona może wnieść zastrzeżenie do zarządzenia asystenta
sędziego o wezwaniu do uiszczenia opłaty. Zastrzeżenie powinno zawierać wskazanie
zaskarżonego zarządzenia. Zastrzeżenie nie wymaga uzasadnienia.
§ 3. W razie wniesienia zastrzeżenia zarządzenie asystenta sędziego o wezwaniu
do uiszczenia opłaty traci moc. Zastrzeżenie wniesione po upływie terminu lub niespełniające warunków formalnych pisma procesowego nie wywołuje skutków
i pozostawia się je bez rozpoznania, bez wzywania do jego poprawienia lub
uzupełnienia. W takim przypadku przewodniczący z urzędu bada prawidłowość
zarządzenia asystenta sędziego.

art. 48. więcej [Wyłączenie sędziego z mocy ustawy] Art. 48. § 1. Sędzia jest wyłączony z mocy samej ustawy:
1) w sprawach, w których jest stroną lub pozostaje z jedną ze stron w takim
stosunku prawnym, że wynik sprawy oddziaływa na jego prawa lub obowiązki;
2) w sprawach swego małżonka, krewnych lub powinowatych w linii prostej,
krewnych bocznych do czwartego stopnia i powinowatych bocznych do drugiego
stopnia;
3) w sprawach osób związanych z nim z tytułu przysposobienia, opieki lub kurateli;
4) w sprawach, w których był lub jest jeszcze pełnomocnikiem albo był radcą
prawnym jednej ze stron;
5) w sprawach, w których w instancji niższej brał udział w wydaniu zaskarżonego
orzeczenia, jako też w sprawach o ważność aktu prawnego z jego udziałem
sporządzonego lub przez niego rozpoznanego oraz w sprawach, w których
występował jako prokurator;
6) w sprawach o odszkodowanie z tytułu szkody wyrządzonej przez wydanie
prawomocnego orzeczenia niezgodnego z prawem, jeżeli brał udział w wydaniu
tego orzeczenia.
§ 2. Powody wyłączenia trwają także po ustaniu uzasadniającego je małżeństwa,
przysposobienia, opieki lub kurateli.
§ 3. Sędzia, który brał udział w wydaniu orzeczenia objętego skargą
o wznowienie lub skargą nadzwyczajną, nie może orzekać co do tej skargi.

Art. 48¹. W przypadku wyłączenia sędziego na podstawie art. 48 § 1 pkt 1–4 sąd
występuje do sądu nad nim przełożonego o wyznaczenie innego sądu do rozpoznania
sprawy, a sąd przełożony wyznacza inny równorzędny sąd.

art. 49. więcej [Wyłączenie sędziego na wniosek] Art. 49. § 1. Niezależnie od przyczyn wymienionych w art. 48, sąd wyłącza
sędziego na jego żądanie lub na wniosek strony, jeżeli istnieje okoliczność tego
rodzaju, że mogłaby wywołać uzasadnioną wątpliwość co do bezstronności sędziego
w danej sprawie.
§ 2. Za okoliczność, o której mowa w § 1, nie uważa się wyrażenia przez
sędziego poglądu co do prawa i faktów przy wyjaśnianiu stronom czynności sądu lub
nakłanianiu do ugody.

art. 50. więcej [Wniosek o wyłączenie sędziego] Art. 50. § 1. Wniosek o wyłączenie sędziego strona zgłasza na piśmie lub ustnie
do protokołu w sądzie, w którym sprawa się toczy, uprawdopodabniając przyczyny
wyłączenia.
§ 2. Strona, która przystąpiła do rozprawy, powinna uprawdopodobnić ponadto,
że przyczyna wyłączenia dopiero później powstała lub stała się jej znana.
§ 3. Do czasu rozstrzygnięcia wniosku o wyłączenie sędziego:
1) sędzia, którego dotyczy wniosek, może podejmować dalsze czynności;
2) nie może zostać wydane orzeczenie lub zarządzenie kończące postępowanie
w sprawie.

art. 51. więcej [Zawiadomienie o podstawie wyłączenia sędziego] Art. 51. Sędzia zawiadamia sąd o zachodzącej podstawie swojego wyłączenia.

art. 52. więcej [Rozpoznanie wniosku o wyłączenie sędziego] Art. 52. § 1. O wyłączeniu sędziego rozstrzyga sąd, w którym sprawa się toczy,
a gdyby sąd ten nie mógł wydać postanowienia z powodu braku dostatecznej liczby
sędziów – sąd nad nim przełożony.
§ 2. Postanowienie wydaje się po złożeniu wyjaśnienia przez sędziego, którego
wniosek dotyczy. W przypadku niezłożenia wyjaśnienia w terminie dwóch tygodni od
dnia wpływu wniosku do sądu właściwego, a jeśli był dotknięty brakami – od dnia ich
usunięcia, wniosek podlega rozpoznaniu bez wyjaśnienia, chyba że sąd uzna złożenie
wyjaśnienia za konieczne.
§ 3. Uwzględniając wniosek o wyłączenie sędziego, sąd znosi postępowanie
w zakresie obejmującym udział tego sędziego w sprawie po złożeniu wniosku, chyba
że czynności przez niego podejmowane były czynnościami niecierpiącymi zwłoki.

art. 53. więcej [Niedopuszczalność wniosku] Art. 53. (utracił moc).

Art. 53¹. . § 1. Niedopuszczalny jest wniosek o wyłączenie sędziego:
1) oparty wyłącznie na okolicznościach związanych z rozstrzygnięciem przez sąd
o dowodach;
2) złożony po raz kolejny co do tego samego sędziego z powołaniem tych samych
okoliczności.
§ 2. Wniosek, o którym mowa w § 1, pozostawia się w aktach sprawy bez
żadnych dalszych czynności. To samo dotyczy pism związanych z jego wniesieniem.
O pozostawieniu wniosku i pism związanych z jego wniesieniem zawiadamia się
stronę wnoszącą tylko raz – przy złożeniu pierwszego pisma.
§ 3. W przypadku złożenia ustnie wniosku, o którym mowa w § 1,
przewodniczący zawiadamia stronę o jego bezskuteczności.

art. 54. więcej [Wyłączenie ławników, innych organów i prokuratora] Art. 54. Przepisy niniejszego działu, z wyłączeniem przepisu art. 48¹, stosuje się
odpowiednio do wyłączenia referendarza sądowego, ławnika, jak również innych
organów sądowych oraz prokuratora. Wniosek o wyłączenie referendarza sądowego
oraz ławnika sąd rozstrzyga zgodnie z przepisami niniejszego działu, a w pozostałych
przypadkach przekazuje odpowiedniemu organowi nadrzędnemu.

art. 55. więcej [Powództwo na rzecz oznaczonej osoby] Art. 55. Prokurator, wytaczając powództwo na rzecz oznaczonej osoby,
powinien ją wskazać w pozwie. Nie dotyczy to spraw niemajątkowych z zakresu
prawa rodzinnego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.

art. 56. więcej [Pozycja prokuratora] Art. 56. § 1. Osobę, na rzecz której prokurator wytoczył powództwo, sąd
zawiadamia o tym, doręczając jej odpis pozwu. Osoba ta może wstąpić do sprawy w każdym jej stanie w charakterze
powoda; w tym wypadku do udziału prokuratora w sprawie stosuje się odpowiednio
przepisy o współuczestnictwie jednolitym.
§ 2. Prokurator nie może samodzielnie rozporządzać przedmiotem sporu.

art. 57. więcej [Pozew przeciwko wszystkim stronom] Art. 57. Jeżeli prokurator, wytaczając powództwo, nie działa na rzecz
oznaczonej osoby, wnosi on pozew przeciwko wszystkim osobom będącym stronami
stosunku prawnego, którego dotyczy powództwo.

art. 58. więcej [Powaga rzeczy osądzonej] Art. 58. Wyrok prawomocny zapadły w sprawie wytoczonej przez prokuratora
ma powagę rzeczy osądzonej pomiędzy stroną, na rzecz której prokurator wytoczył
powództwo, a stroną przeciwną. Jednakże w sprawach o roszczenia majątkowe
prawomocne rozstrzygnięcie sprawy nie pozbawia strony zainteresowanej, która nie
brała udziału w sporze, możności dochodzenia swoich roszczeń w całości lub w tej
części, w której nie zostały zasądzone.

art. 59. więcej [Zawiadomienie prokuratora] Art. 59. Sąd zawiadamia prokuratora o każdej sprawie, w której udział jego
uważa za potrzebny.

art. 60. więcej [Przystąpienie do sprawy] Art. 60. § 1. Prokurator może wstąpić do postępowania w każdym jego stadium.
Prokurator nie jest związany z żadną ze stron. Może on składać oświadczenia
i zgłaszać wnioski, jakie uzna za celowe, oraz przytaczać fakty i dowody na ich
potwierdzenie. Od chwili, kiedy prokurator zgłosił udział w postępowaniu, należy mu
doręczać pisma procesowe, zawiadomienia o terminach i posiedzeniach oraz
orzeczenia sądowe.
§ 2. Prokurator może zaskarżyć każde orzeczenie sądowe, od którego służy
środek odwoławczy. Terminy do zaskarżenia orzeczeń sądowych, ustanowione dla
stron, wiążą również prokuratora.

art. 61. więcej [Zakres działania organizacji] Art. 61. § 1. Organizacje pozarządowe w zakresie swoich zadań statutowych
mogą, za zgodą osoby fizycznej wyrażoną na piśmie, wytaczać powództwa na jej rzecz
w sprawach o:
1) alimenty;
2) ochronę środowiska;
3) ochronę konsumentów;
4) ochronę praw własności przemysłowej;
5) ochronę równości oraz niedyskryminacji przez bezpodstawne bezpośrednie lub
pośrednie zróżnicowanie praw i obowiązków obywateli.
§ 2. W sprawach wymienionych w § 1 organizacje pozarządowe w zakresie
swoich zadań statutowych mogą, za zgodą osoby fizycznej wyrażoną na piśmie,
przystąpić do niej w toczącym się postępowaniu.
§ 3. Za zgodą przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną, wyrażoną na piśmie,
organizacja pozarządowa, której jest on członkiem, może na jego rzecz wytoczyć
powództwo lub przystąpić do niego w toczącym się postępowaniu w sporze z innym
przedsiębiorcą o roszczenia wynikające z prowadzonej działalności gospodarczej.
§ 4. Do pozwu lub pisma obejmującego przystąpienie organizacja pozarządowa
dołącza wyrażoną na piśmie zgodę osoby fizycznej.

art. 62. więcej [Odpowiednie stosowanie przepisów o prokuratorze] Art. 62. § 1. Do organizacji pozarządowych wytaczających powództwa na rzecz
osób fizycznych stosuje się odpowiednio przepisy o prokuratorze wytaczającym
powództwo na rzecz oznaczonej osoby, z wyjątkiem art. 58 zdanie drugie.
§ 2. Do przystąpienia organizacji pozarządowych do strony w toczącym się
postępowaniu stosuje się odpowiednio przepisy o interwencji ubocznej, do której nie
mają odpowiedniego zastosowania przepisy o współuczestnictwie jednolitym.

art. 63. więcej [Przedstawienie poglądu] Art. 63. Organizacje pozarządowe wymienione w artykułach poprzedzających,
które nie uczestniczą w sprawie, mogą przedstawiać sądowi istotny dla sprawy pogląd
wyrażony w uchwale lub w oświadczeniu ich należycie umocowanych organów.

Art. 63¹.W sprawach o ustalenie istnienia stosunku pracy inspektorzy pracy
mogą wytaczać powództwa na rzecz obywateli, a także wstępować, za zgodą powoda,
do postępowania w tych sprawach w każdym jego stadium.

Art. 63². W sprawach wymienionych w artykule poprzedzającym do
inspektorów pracy stosuje się odpowiednio przepisy o prokuratorze.

Art. 63³. W sprawach o ochronę konsumentów powiatowy (miejski) rzecznik
konsumentów może wytaczać powództwa na rzecz konsumentów, a także wstępować,
za ich zgodą, do postępowań w tych sprawach w każdym ich stadium.

Art. 63⁴. W sprawach, o których mowa w art. 63³, do powiatowego (miejskiego) rzecznika konsumentów stosuje się odpowiednio przepisy o prokuratorze.

Art. 63⁵. § 1. Jeżeli przepisy odrębne przyznają określonym podmiotom, które
nie uczestniczą w sprawie, uprawnienie do przedstawiania sądowi istotnego dla
sprawy poglądu, do podmiotów tych stosuje się odpowiednio przepis art. 63. Jednak
na wniosek podmiotu uprawnionego sąd może zezwolić, aby pogląd został
przedstawiony także ustnie na rozprawie.
§ 2. Na wniosek podmiotu uprawnionego sąd udostępnia akta sprawy w zakresie
niezbędnym do przedstawienia poglądu.

art. 64. więcej [Zdolność sądowa] Art. 64. § 1. Każda osoba fizyczna i prawna ma zdolność występowania
w procesie jako strona (zdolność sądowa).
§ 1¹. Zdolność sądową mają także jednostki organizacyjne niebędące osobami
prawnymi, którym ustawa przyznaje zdolność prawną.
§ 2. (uchylony)

art. 65. więcej [Zdolność procesowa] Art. 65. § 1. Zdolność do czynności procesowych (zdolność procesową) mają
osoby fizyczne posiadające pełną zdolność do czynności prawnych, osoby prawne
oraz jednostki organizacyjne, o których mowa w art. 64 § 1¹.
§ 2. Osoba fizyczna ograniczona w zdolności do czynności prawnych ma
zdolność procesową w sprawach wynikających z czynności prawnych, których może
dokonywać samodzielnie.

art. 66. więcej [Działanie przez przedstawiciela ustawowego] Art. 66. Osoba fizyczna niemająca zdolności procesowej może podejmować
czynności procesowe tylko przez swego przedstawiciela ustawowego.

art. 67. więcej [Działanie osób prawnych] Art. 67. § 1. Osoby prawne oraz jednostki organizacyjne, o których mowa
w art. 64 § 1¹, dokonują czynności procesowych przez swoje organy albo przez osoby
uprawnione do działania w ich imieniu.
§ 1¹. W zakresie określonym odrębną ustawą za inne niż Skarb Państwa
państwowe osoby prawne, osoby z udziałem Skarbu Państwa i osoby prawne z
udziałem państwowych osób prawnych czynności procesowe może podejmować
Prokuratoria Generalna Rzeczypospolitej Polskiej.
§ 2. Za Skarb Państwa podejmuje czynności procesowe organ państwowej
jednostki organizacyjnej, z której działalnością wiąże się dochodzone roszczenie, lub
organ jednostki nadrzędnej. W zakresie określonym odrębną ustawą za Skarb Państwa
czynności procesowe podejmuje Prokuratoria Generalna Rzeczypospolitej Polskiej.
§ 3. (uchylony)

art. 68. więcej [Udokumentowanie umocowania] Art. 68. § 1. Przedstawiciel ustawowy, organy oraz osoby wymienione
w art. 67 mają obowiązek wykazać swoje umocowanie dokumentem przy pierwszej
czynności procesowej.
§ 2. Przepisu § 1 nie stosuje się, gdy stwierdzenie umocowania przez sąd jest
możliwe na podstawie wykazu lub innego rejestru, do którego sąd ma dostęp drogą
elektroniczną, a także gdy czynność procesowa jest dokonywana za pośrednictwem
systemu teleinformatycznego, w przypadku gdy przepis szczególny przewiduje, że czynności można dokonać wyłącznie za pośrednictwem tego systemu. Przedstawiciel
ustawowy, organy oraz osoby wymienione w art. 67 mają jednak obowiązek wskazać
podstawę swojego umocowania.

art. 69. więcej [Ustanowienie kuratora w sprawie] Art. 69. § 1. Sąd orzekający, na wniosek strony przeciwnej, ustanawia kuratora
dla strony niemającej zdolności procesowej, która nie ma przedstawiciela
ustawowego, dla strony będącej osobą prawną, gdy w jej organie zachodzą braki
uniemożliwiające jej reprezentację, albo dla strony będącej jednostką organizacyjną,
o której mowa w art. 64 § 1¹, gdy brak jest osób uprawnionych do jej reprezentowania. W toku postępowania sąd orzekający w uzasadnionych przypadkach może z urzędu ustanowić kuratora dla osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej, o której mowa
w art. 64 § 1¹.
§ 2. Sąd niezwłocznie zawiadamia właściwy sąd rejestrowy o ustanowieniu
kuratora dla strony wpisanej do Krajowego Rejestru Sądowego.
§ 3. Kurator ustanowiony na podstawie § 1 jest umocowany do dokonywania
wszystkich czynności łączących się ze sprawą.
§ 4. Po otrzymaniu zawiadomienia, o którym mowa w art. 603 § 5, sąd
orzekający odwołuje kuratora ustanowionego na podstawie § 1. W miejsce
odwołanego kuratora wstępuje kurator ustanowiony na podstawie art. 42 § 1 Kodeksu
cywilnego. Czynności odwołanego kuratora pozostają w mocy.
§ 5. Czynności, o których mowa w § 1 i 4, mogą być wykonywane przez
referendarza sądowego.

art. 70. więcej [Skutki braków zdolności] Art. 70. § 1. Jeżeli braki w zakresie zdolności sądowej lub procesowej albo
w składzie właściwych organów dają się uzupełnić, sąd wyznaczy w tym celu
odpowiedni termin. W wypadkach, w których ustanowienie przedstawiciela
ustawowego powinno nastąpić z urzędu, sąd zwraca się o to do właściwego sądu
opiekuńczego.
§ 2. Sąd może dopuścić tymczasowo do czynności stronę niemającą zdolności
sądowej lub procesowej albo osobę niemającą należytego ustawowego umocowania,
z zastrzeżeniem, że przed upływem wyznaczonego terminu braki będą uzupełnione,
a czynności zatwierdzone przez powołaną do tego osobę.

art. 71. więcej [Zniesienie postępowania dotkniętego brakami] Art. 72. § 1. Kilka osób może w jednej sprawie występować w roli powodów lub
pozwanych, jeżeli przedmiot sporu stanowią:
1) prawa lub obowiązki im wspólne lub oparte na tej samej podstawie faktycznej
i prawnej (współuczestnictwo materialne);
2) roszczenia lub zobowiązania jednego rodzaju, oparte na jednakowej podstawie
faktycznej i prawnej, jeżeli ponadto właściwość sądu jest uzasadniona dla
każdego z roszczeń lub zobowiązań z osobna, jako też dla wszystkich wspólnie
(współuczestnictwo formalne).
§ 2. Jeżeli przeciwko kilku osobom sprawa może toczyć się tylko łącznie
(współuczestnictwo konieczne), przepis paragrafu poprzedzającego stosuje się także
do osób, których udział w sprawie uzasadniałby jej rozpoznanie w postępowaniu
odrębnym.
§ 3. Przepis § 2 stosuje się odpowiednio w wypadku współuczestnictwa
materialnego, innego niż współuczestnictwo konieczne.

art. 72. więcej [Rodzaje współuczestnictwa] Art. 72. § 1. Kilka osób może w jednej sprawie występować w roli powodów lub pozwanych, jeżeli przedmiot sporu stanowią:
1) prawa lub obowiązki im wspólne lub oparte na tej samej podstawie faktycznej i prawnej (współuczestnictwo materialne);
2) roszczenia lub zobowiązania jednego rodzaju, oparte na jednakowej podstawie faktycznej i prawnej, jeżeli ponadto właściwość sądu jest uzasadniona dla każdego z roszczeń lub zobowiązań z osobna, jako też dla wszystkich wspólnie (współuczestnictwo formalne).
§ 2. Jeżeli przeciwko kilku osobom sprawa może toczyć się tylko łącznie (współuczestnictwo konieczne), przepis paragrafu poprzedzającego stosuje się także do osób, których udział w sprawie uzasadniałby jej rozpoznanie w postępowaniu odrębnym.
§ 3. Przepis § 2 stosuje się odpowiednio w wypadku współuczestnictwa materialnego, innego niż współuczestnictwo konieczne.

art. 73. więcej [Współuczestnictwo jednolite] Art. 73. § 1. Każdy współuczestnik działa w imieniu własnym.
§ 2. W wypadku jednak, gdy z istoty spornego stosunku prawnego lub z przepisu
ustawy wynika, że wyrok dotyczyć ma niepodzielnie wszystkich współuczestników
(współuczestnictwo jednolite), czynności procesowe współuczestników działających
są skuteczne wobec niedziałających. Do zawarcia ugody, zrzeczenia się roszczenia
albo uznania powództwa potrzeba zgody wszystkich współuczestników.

art. 74. więcej [Samodzielne popieranie sprawy przez współuczestników] Art. 74. Każdy ze współuczestników sporu ma prawo samodzielnie popierać
sprawę. Na posiedzenie sądowe wzywa się wszystkich tych współuczestników, co do
których sprawa nie jest zakończona.

art. 75. więcej [Interwencja główna] Art. 75. Kto występuje z roszczeniem o rzecz lub prawo, o które sprawa toczy
się pomiędzy innymi osobami, może aż do zamknięcia rozprawy w pierwszej instancji
wytoczyć powództwo o tę rzecz lub prawo przeciwko obu stronom przed sąd,
w którym toczy się sprawa (interwencja główna).

art. 76. więcej [Interwencja uboczna] Art. 76. Kto ma interes prawny w tym, aby sprawa została rozstrzygnięta na
korzyść jednej ze stron, może w każdym stanie sprawy aż do zamknięcia rozprawy
w drugiej instancji przystąpić do tej strony (interwencja uboczna).

art. 77. więcej [Wstąpienie interwenienta ubocznego] Art. 77. § 1. Interwenient uboczny składa oświadczenie o wstąpieniu do sprawy
w piśmie procesowym, w którym wskazuje, jaki ma interes prawny we wstąpieniu i do
której ze stron przystępuje. Pismo to doręcza się stronom.
§ 1¹. Do pisma procesowego niespełniającego wymogów, o których mowa
w § 1, przepis art. 130 stosuje się odpowiednio.
§ 2. Interwenient uboczny może ze wstąpieniem do sprawy połączyć dokonanie
innej czynności procesowej.

art. 78. więcej [Opozycja] Art. 78. § 1. Każda ze stron może zgłosić opozycję przeciwko wstąpieniu
interwenienta ubocznego w terminie dwóch tygodni od dnia doręczenia jej pisma
zawierającego oświadczenie o wstąpieniu, jednak nie później niż przy rozpoczęciu
najbliższego posiedzenia z jej udziałem.
§ 2. Sąd oddali opozycję, jeżeli interwenient uboczny uprawdopodobni, że ma
interes prawny we wstąpieniu do sprawy.
§ 3. Mimo wniesienia opozycji interwenient uboczny bierze udział w sprawie,
dopóki orzeczenie uwzględniające opozycję nie stanie się prawomocne. W razie
prawomocnego uwzględnienia opozycji czynności interwenienta ubocznego uważane
będą za niebyłe.

art. 79. więcej [Uprawnienia interwenienta ubocznego] Art. 79. Interwenient uboczny jest uprawniony do wszelkich czynności
procesowych dopuszczalnych według stanu sprawy. Nie mogą one jednak pozostawać
w sprzeczności z czynnościami i oświadczeniami strony, do której przystąpił.

art. 80. więcej [Doręczenia i zawiadomienia dla interwenienta ubocznego] Art. 80. Interwenientowi ubocznemu należy od chwili jego wstąpienia do
sprawy doręczać, tak jak stronie, zawiadomienia o terminach i posiedzeniach
sądowych, jako też orzeczenia sądu.

art. 81. więcej [Interwencja samoistna] Art. 81. Jeżeli z istoty spornego stosunku prawnego lub z przepisu ustawy
wynika, że wyrok w sprawie ma odnieść bezpośredni skutek prawny w stosunku
między interwenientem a przeciwnikiem strony, do której interwenient przystąpił, do
stanowiska interwenienta w procesie stosuje się odpowiednio przepisy
o współuczestnictwie jednolitym

art. 82. więcej [Zarzut wadliwego procesu] Art. 82. Interwenient uboczny nie może w stosunku do strony, do której
przystąpił, podnieść zarzutu, że sprawa została rozstrzygnięta błędnie albo że strona ta
prowadziła proces wadliwie, chyba że stan sprawy w chwili przystąpienia
interwenienta uniemożliwił mu korzystanie ze środków obrony albo że strona
umyślnie lub przez niedbalstwo nie skorzystała ze środków, które nie były
interwenientowi znane.

art. 83. więcej [Wejście interwenienta do procesu] Art. 83. Za zgodą stron interwenient uboczny może wejść na miejsce strony, do
której przystąpił.

art. 84. więcej [Przypozwanie] Art. 84. § 1. Strona, której w razie niekorzystnego dla niej rozstrzygnięcia
przysługiwałoby roszczenie względem osoby trzeciej albo przeciwko której osoba
trzecia mogłaby wystąpić z roszczeniem, może zawiadomić taką osobę o toczącym się
procesie i wezwać ją do wzięcia w nim udziału.
§ 2. W tym celu strona wnosi do sądu pismo procesowe wskazujące przyczynę
wezwania i stan sprawy. Pismo to doręcza się niezwłocznie osobie trzeciej, która może
zgłosić swe przystąpienie do strony jako interwenient uboczny.

art. 85. więcej [Niedopuszczalność zarzutu przy pozywaniu] Art. 85. Skutki związane z interwencją uboczną określone w art. 82 powstają
w stosunku do wezwanego, który nie zgłosił przystąpienia, z chwilą, w której
przystąpienie było możliwe.

art. 86. więcej [Działanie osobiście lub przez pełnomocnika] Art. 86. Strony i ich organy lub przedstawiciele ustawowi mogą działać przed
sądem osobiście lub przez pełnomocników.

art. 87. więcej [Pełnomocnicy stron] Art. 87. § 1. Pełnomocnikiem może być adwokat lub radca prawny, w sprawach
własności intelektualnej także rzecznik patentowy, a w sprawach restrukturyzacji
i upadłości także osoba posiadająca licencję doradcy restrukturyzacyjnego, a ponadto
osoba sprawująca zarząd majątkiem lub interesami strony oraz osoba pozostająca
ze stroną w stałym stosunku zlecenia, jeżeli przedmiot sprawy wchodzi w zakres tego
zlecenia, współuczestnik sporu, jak również małżonek, rodzeństwo, zstępni lub
wstępni strony oraz osoby pozostające ze stroną w stosunku przysposobienia.
§ 2. Pełnomocnikiem osoby prawnej lub przedsiębiorcy, w tym nieposiadającego
osobowości prawnej, może być również pracownik tej jednostki albo jej organu
nadrzędnego. Osoba prawna prowadząca, na podstawie odrębnych przepisów, obsługę
prawną przedsiębiorcy, osoby prawnej lub innej jednostki organizacyjnej może
udzielić pełnomocnictwa procesowego – w imieniu podmiotu, którego obsługę
prawną prowadzi – adwokatowi lub radcy prawnemu, jeżeli została do tego
upoważniona przez ten podmiot.
§ 3. W sprawach o ustalenie i zaprzeczenie pochodzenia dziecka i o roszczenia
alimentacyjne pełnomocnikiem może być również przedstawiciel właściwego
w sprawach z zakresu pomocy społecznej organu jednostki samorządu terytorialnego
oraz organizacji społecznej, mającej na celu udzielanie pomocy rodzinie.
§ 4. W sprawach związanych z prowadzeniem gospodarstwa rolnego
pełnomocnikiem rolnika może być również przedstawiciel organizacji zrzeszającej
rolników indywidualnych, której rolnik jest członkiem.
§ 5. W sprawach związanych z ochroną praw konsumentów pełnomocnikiem
może być przedstawiciel organizacji, do której zadań statutowych należy ochrona
konsumentów.
§ 6. (uchylony)

Art. 87¹. . § 1. W postępowaniu przed Sądem Najwyższym obowiązuje
zastępstwo stron przez adwokatów lub radców prawnych, a w sprawach własności
intelektualnej także przez rzeczników patentowych. Zastępstwo to dotyczy także czynności procesowych związanych z postępowaniem przed Sądem Najwyższym,
podejmowanych przed sądem niższej instancji.
§ 2. Przepisu § 1 nie stosuje się w postępowaniu o zwolnienie od kosztów
sądowych oraz o ustanowienie adwokata, radcy prawnego lub rzecznika patentowego
oraz gdy stroną, jej organem, jej przedstawicielem ustawowym lub pełnomocnikiem
jest sędzia, prokurator, notariusz albo profesor lub doktor habilitowany nauk
prawnych, a także gdy stroną, jej organem lub jej przedstawicielem ustawowym jest
adwokat, radca prawny lub radca Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej,
a w sprawach własności intelektualnej rzecznik patentowy.
§ 3. Przepisu § 1 nie stosuje się także wtedy, gdy zastępstwo procesowe Skarbu
Państwa albo państwowej osoby prawnej jest wykonywane przez Prokuratorię
Generalną Rzeczypospolitej Polskiej.

Art. 87². § 1. W postępowaniu w sprawach własności intelektualnej obowiązuje
zastępstwo stron przez adwokatów, radców prawnych lub rzeczników patentowych.
Przepisy art. 871 § 2 i 3 stosuje się odpowiednio.
§ 2. Przepisu § 1 nie stosuje się w postępowaniu, w którym wartość przedmiotu
sporu nie przekracza dwudziestu tysięcy złotych.
§ 3. Sąd może zwolnić stronę, na wniosek lub z urzędu, z obowiązkowego
zastępstwa przez adwokata, radcę prawnego lub rzecznika patentowego, jeżeli
okoliczności, w tym stopień zawiłości sprawy, nie uzasadniają obowiązkowego
zastępstwa. Zwolnienie może nastąpić w każdym stanie sprawy, w tym także na
wniosek strony złożony w piśmie procesowym.
§ 4. W sprawach związanych z ochroną praw własności przemysłowej
pełnomocnikiem twórcy projektu wynalazczego może być również przedstawiciel
organizacji, do której zadań statutowych należą sprawy popierania własności
przemysłowej i udzielania pomocy twórcom projektów wynalazczych.

art. 88. więcej [Rodzaje pełnomocnictw] Art. 88. Pełnomocnictwo może być albo procesowe – bądź to ogólne, bądź do
prowadzenia poszczególnych spraw – albo do niektórych tylko czynności
procesowych.

art. 89. więcej [Obowiązek dołączenia pełnomocnictwa; uwierzytelnianie dokumentów] Art. 89. § 1. Pełnomocnik jest obowiązany przy pierwszej czynności procesowej
dołączyć do akt sprawy pełnomocnictwo z podpisem mocodawcy lub wierzytelny
odpis pełnomocnictwa wraz z odpisem dla strony przeciwnej. Adwokat, radca prawny, rzecznik patentowy, a także radca Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej
mogą sami uwierzytelnić odpis udzielonego im pełnomocnictwa oraz odpisy innych
dokumentów wykazujących ich umocowanie. Złożenie dokumentu wykazującego
umocowanie lub jego uwierzytelnionego odpisu nie jest wymagane, jeżeli
stwierdzenie przez sąd umocowania jest możliwe na podstawie wykazu lub innego
rejestru, do którego sąd ma dostęp drogą elektroniczną.
§ 1¹. Przepisu § 1 nie stosuje się do czynności procesowej dokonanej za
pośrednictwem systemu teleinformatycznego, w przypadku gdy przepis szczególny
przewiduje, że czynności można dokonać wyłącznie za pośrednictwem tego systemu.
W takim przypadku pełnomocnik powołuje się na pełnomocnictwo, wskazując jego
zakres oraz okoliczności wymienione w art. 87.
§ 2. W toku sprawy pełnomocnictwo może być udzielone ustnie na posiedzeniu
sądu przez oświadczenie złożone przez stronę i wciągnięte do protokołu.
§ 3. (uchylony)

art. 90. więcej [Podpis zastępczy] Art. 90. Za stronę, która nie może się podpisać, podpisuje pełnomocnictwo
osoba przez nią upoważniona, z wymienieniem przyczyny, dla której strona sama się
nie podpisała.

art. 91. więcej [Zakres pełnomocnictwa procesowego] Art. 91. Pełnomocnictwo procesowe obejmuje z samego prawa umocowanie do:
1) wszystkich łączących się ze sprawą czynności procesowych, nie wyłączając
powództwa wzajemnego, skargi o wznowienie postępowania i postępowania
wywołanego ich wniesieniem, jako też wniesieniem interwencji głównej
przeciwko mocodawcy;
2) wszelkich czynności dotyczących zabezpieczenia i egzekucji;
3) udzielenia dalszego pełnomocnictwa procesowego adwokatowi lub radcy
prawnemu;
4) zawarcia ugody, zrzeczenia się roszczenia albo uznania powództwa, jeżeli
czynności te nie zostały wyłączone w danym pełnomocnictwie;
5) odbioru kosztów procesu od strony przeciwnej.

art. 92. więcej [Kryteria oceny umocowania] Art. 92. Zakres, czas trwania i skutki umocowania szerszego niż
pełnomocnictwo procesowe, jak również umocowanie do poszczególnych czynności
procesowych, ocenia się według treści pełnomocnictwa oraz przepisów prawa
cywilnego.

art. 93. więcej [odwołanie oświadczeń pełnomocnika] Art. 93. Mocodawca stawający jednocześnie z pełnomocnikiem może
niezwłocznie prostować lub odwoływać oświadczenia pełnomocnika.

art. 94. więcej [Wypowiedzenie] Art. 94. § 1. Wypowiedzenie pełnomocnictwa procesowego przez mocodawcę
odnosi skutek prawny w stosunku do sądu z chwilą zawiadomienia go o tym,
w stosunku zaś do przeciwnika i innych uczestników – z chwilą doręczenia im tego
zawiadomienia przez sąd.
§ 2. Adwokat lub radca prawny, który wypowiedział pełnomocnictwo,
obowiązany jest działać za stronę jeszcze przez dwa tygodnie, chyba że mocodawca
zwolni go od tego obowiązku. Każdy inny pełnomocnik powinien, mimo
wypowiedzenia, działać za mocodawcę przez ten sam czas, jeżeli jest to konieczne do
uchronienia mocodawcy od niekorzystnych skutków prawnych.

art. 95. więcej [Zwolnienie adwokata lub radcy prawnego obowiązku zastępowania strony w procesie ] Art. 95. Przepis artykułu poprzedzającego stosuje się odpowiednio do adwokata
lub radcy prawnego ustanowionego przez sąd w przypadku zwolnienia go od
obowiązku zastępowania strony w procesie.

art. 96. więcej [Wygaśnięcie pełnomocnictwa] Art. 96. W razie śmierci strony albo utraty przez nią zdolności sądowej
pełnomocnictwo wygasa. Jednakże pełnomocnik procesowy działa aż do czasu
zawieszenia postępowania.

art. 97. więcej [Tymczasowe dopuszczenie pełnomocnika] Art. 97. § 1. Po wniesieniu pozwu sąd może dopuścić tymczasowo do podjęcia
naglącej czynności procesowej osobę niemogącą na razie przedstawić
pełnomocnictwa. Zarządzenie to sąd może uzależnić od zabezpieczenia kosztów.
§ 2. Sąd wyznaczy równocześnie termin, w ciągu którego osoba działająca bez
pełnomocnictwa powinna je złożyć albo przedstawić zatwierdzenie swej czynności
przez stronę. Jeżeli termin upłynął bezskutecznie, sąd pominie czynności procesowe
tej osoby. W tym wypadku przeciwnik może żądać od działającego bez umocowania
zwrotu kosztów spowodowanych jego tymczasowym dopuszczeniem.

art. 98. więcej [Koszty procesu; mediacji] Art. 98. § 1. Strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić
przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw
i celowej obrony (koszty procesu).
§ 1¹. Od kwoty zasądzonej tytułem zwrotu kosztów procesu należą się odsetki,
w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia
pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, którym je zasądzono,
do dnia zapłaty. Jeżeli orzeczenie to jest prawomocne z chwilą wydania, odsetki należą
się za czas po upływie tygodnia od dnia jego ogłoszenia do dnia zapłaty, a jeżeli
orzeczenie takie podlega doręczeniu z urzędu – za czas po upływie tygodnia od dnia
jego doręczenia zobowiązanemu do dnia zapłaty.
§ 1². W szczególnie uzasadnionym przypadku, na wniosek strony, która w toku
procesu poniosła szczególnie wysoki wydatek podlegający zwrotowi, sąd może
przyznać jej odsetki przewidziane w § 1
1 od kwoty równej temu wydatkowi za czas od
dnia jego poniesienia przez stronę do dnia zapłaty.
§ 2. Do niezbędnych kosztów procesu prowadzonego przez stronę osobiście lub
przez pełnomocnika, który nie jest adwokatem, radcą prawnym lub rzecznikiem
patentowym, zalicza się poniesione przez nią koszty sądowe, koszty przejazdów do
sądu strony lub jej pełnomocnika oraz równowartość zarobku utraconego wskutek
stawiennictwa w sądzie. Suma kosztów przejazdów i równowartość utraconego
zarobku nie może przekraczać wynagrodzenia jednego adwokata wykonującego
zawód w siedzibie sądu procesowego.
§ 3. Do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata
zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych
przepisach i wydatki jednego adwokata, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez
sąd osobistego stawiennictwa strony.
§ 4. Wysokość kosztów sądowych, zasady zwrotu utraconego zarobku lub
dochodu oraz kosztów stawiennictwa strony w sądzie, a także wynagrodzenie
adwokata, radcy prawnego i rzecznika patentowego regulują odrębne przepisy.

Art. 98¹. § 1. Do niezbędnych kosztów procesu zalicza się koszty mediacji
prowadzonej na skutek skierowania przez sąd. Przysługujące mediatorowi
wynagrodzenie i zwrot wydatków związane z prowadzeniem mediacji nie mogą być
wyższe niż określone w przepisach wydanych na podstawie § 4.
§ 2. Jeżeli postępowanie cywilne zostało wszczęte w ciągu trzech miesięcy od
dnia zakończenia mediacji, która nie została zakończona ugodą albo w ciągu trzech
miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia o odmowie zatwierdzenia
ugody przez sąd, do niezbędnych kosztów procesu zalicza się także koszty mediacji
w wysokości nieprzekraczającej czwartej części opłaty.
§ 3. Do określenia kosztów mediacji stosuje się odpowiednio art. 98 § 2 i 3.
§ 4. Minister Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia, wysokość
wynagrodzenia mediatora, w tym stałego mediatora, za prowadzenie postępowania
mediacyjnego wszczętego na podstawie skierowania sądu i wydatki mediatora, w tym
stałego mediatora, podlegające zwrotowi, biorąc pod uwagę rodzaj sprawy i wartość
przedmiotu sporu oraz sprawny przebieg postępowania mediacyjnego, a także
niezbędne wydatki związane z prowadzeniem mediacji.

art. 99. więcej [Koszty zastępstwa procesowego] Art. 99. Stronom reprezentowanym przez radcę prawnego, rzecznika
patentowego lub Prokuratorię Generalną Rzeczypospolitej Polskiej zwraca się koszty
w wysokości należnej według przepisów o wynagrodzeniu adwokata.

art. 100. więcej [Stosunkowe rozdzielenie kosztów] Art. 100. W razie częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty będą
wzajemnie zniesione lub stosunkowo rozdzielone. Sąd może jednak włożyć na jedną
ze stron obowiązek zwrotu wszystkich kosztów, jeżeli jej przeciwnik uległ tylko co do
nieznacznej części swego żądania albo gdy określenie należnej mu sumy zależało od
wzajemnego obrachunku lub oceny sądu.

art. 101. więcej [Zwrot kosztów mimo uwzględnienia powództwa] Art. 101. Zwrot kosztów należy się pozwanemu pomimo uwzględnienia
powództwa, jeżeli nie dał powodu do wytoczenia sprawy i uznał przy pierwszej
czynności procesowej żądanie pozwu.

art. 102. więcej [Stosowanie przy zasądzeniu kosztów zasady słuszności] Art. 102. W wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony
przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami.

art. 103. więcej [Zasada zawinienia] Art. 103. § 1. Niezależnie od wyniku sprawy sąd może włożyć na stronę lub
interwenienta obowiązek zwrotu kosztów, wywołanych ich niesumiennym lub
oczywiście niewłaściwym postępowaniem.
§ 2. Przepis § 1 dotyczy zwłaszcza kosztów powstałych wskutek uchylenia się
od wyjaśnień lub złożenia wyjaśnień niezgodnych z prawdą, zatajenia lub
opóźnionego powołania dowodów, a także oczywiście nieuzasadnionej odmowy
poddania się mediacji.
§ 3. Jeżeli strona:
1) pomimo wezwania do osobistego stawiennictwa nie stawiła się w celu udziału
w czynności sądu i nie usprawiedliwiła swego niestawiennictwa,
2) w toku postępowania bez usprawiedliwienia nie stawiła się na posiedzenie
mediacyjne pomimo wcześniejszego wyrażenia zgody na mediację
– sąd może, niezależnie od wyniku sprawy, włożyć na tę stronę obowiązek zwrotu
kosztów w części wyższej, niż nakazywałby to wynik sprawy, a nawet zwrotu kosztów
w całości.
§ 4. O możliwości tej sąd poucza strony przy wezwaniu do osobistego
stawiennictwa lub przy skierowaniu stron do mediacji.

art. 104. więcej [Ugoda sądowa] Art. 104. Koszty procesu, w którym zawarto ugodę, znosi się wzajemnie, jeżeli strony nie postanowiły inaczej.

Art. 104¹. Koszty mediacji prowadzonej na skutek skierowania przez sąd i zakończonej ugodą znosi się wzajemnie, jeżeli strony nie postanowiły inaczej.

art. 105. więcej [Współuczestnicy] Art. 105. § 1. Współuczestnicy sporu zwracają koszty procesu w częściach
równych. Sąd może jednak nakazać zwrot kosztów odpowiednio do udziału każdego
ze współuczestników w sprawie, jeżeli pod tym względem zachodzą znaczne różnice.
§ 2. Na współuczestników sporu odpowiadających solidarnie co do istoty sprawy
sąd włoży solidarny obowiązek zwrotu kosztów. Za koszty wynikłe z czynności
procesowych, podjętych przez poszczególnych współuczestników wyłącznie we
własnym interesie, inni współuczestnicy nie odpowiadają.

art. 106. więcej [Koszty związane z udziałem prokuratora] Art. 106. Udział prokuratora w sprawie nie uzasadnia zasądzenia zwrotu
kosztów na rzecz Skarbu Państwa ani od Skarbu Państwa.

art. 107. więcej [Udział prokuratora] Art. 107. Interwenient uboczny, do którego nie mają zastosowania przepisy
o współuczestnictwie jednolitym, nie zwraca kosztów przeciwnikowi strony, do której
przystąpił. Sąd może jednak przyznać od interwenienta na rzecz wygrywającego
sprawę przeciwnika strony, do której interwenient przystąpił, zwrot kosztów
wywołanych samoistnymi czynnościami procesowymi interwenienta. Sąd może także przyznać interwenientowi koszty interwencji od przeciwnika obowiązanego do zwrotu
kosztów.

art. 108. więcej [Rozstrzygnięcie o kosztach procesowych] Art. 108. § 1. Sąd rozstrzyga o kosztach w każdym orzeczeniu kończącym
sprawę w instancji. Sąd może jednak rozstrzygnąć jedynie o zasadach poniesienia
przez strony kosztów procesu, pozostawiając szczegółowe wyliczenie referendarzowi
sądowemu; w tej sytuacji, po uprawomocnieniu się orzeczenia kończącego
postępowanie w sprawie, referendarz sądowy w sądzie pierwszej instancji wydaje
postanowienie, w którym dokonuje szczegółowego wyliczenia kosztów obciążających
strony.
§ 2. Sąd drugiej instancji, uchylając zaskarżone orzeczenie i przekazując sprawę
sądowi pierwszej instancji do rozpoznania, pozostawia temu sądowi rozstrzygnięcie
o kosztach instancji odwoławczej.

Art. 108¹. Jeżeli w toku postępowania sąd nie orzekł o obowiązku poniesienia
kosztów sądowych lub orzeczeniem nie objął całej kwoty należnej z tego tytułu,
postanowienie w tym przedmiocie wydaje sąd, przed którym sprawa toczyła się
w pierwszej instancji.

art. 109. więcej [Wygaśnięcie roszczenia ] Art. 109. § 1. Roszczenie o zwrot kosztów wygasa, jeśli strona najpóźniej przed
zamknięciem rozprawy bezpośrednio poprzedzającej wydanie orzeczenia nie złoży
sądowi spisu kosztów albo nie zgłosi wniosku o przyznanie kosztów według norm
przepisanych. Jednakże o kosztach należnych stronie działającej bez adwokata, radcy
prawnego lub rzecznika patentowego sąd orzeka z urzędu.
§ 2. Orzekając o wysokości przyznanych stronie kosztów procesu, sąd bierze pod
uwagę celowość poniesionych kosztów oraz niezbędność ich poniesienia z uwagi na
charakter sprawy. Przy ustalaniu wysokości kosztów poniesionych przez stronę
reprezentowaną przez pełnomocnika będącego adwokatem, radcą prawnym lub
rzecznikiem patentowym, sąd bierze pod uwagę niezbędny nakład pracy
pełnomocnika oraz czynności podjęte przez niego w sprawie, w tym czynności podjęte
w celu polubownego rozwiązania sporu, również przed wniesieniem pozwu, a także
charakter sprawy i wkład pełnomocnika w przyczynienie się do jej wyjaśnienia
i rozstrzygnięcia.

art. 110. więcej [Koszty od osób niebędących stroną] Art. 110. Sąd może zasądzić od świadka, biegłego, pełnomocnika lub
przedstawiciela ustawowego – po ich wysłuchaniu – zwrot kosztów wywołanych ich
rażącą winą.

art. 111. więcej [Uchylony] Art. 111. (uchylony).

art. 112. więcej [Uchylony] Art. 112. (uchylony).

art. 113. więcej [Uchylony] Art. 113. (uchylony).

art. 114. więcej [Uchylony] Art. 114. (uchylony).

art. 115. więcej [Uchylony] Art. 115. (uchylony).

art. 116. więcej [Uchylony] Art. 116. (uchylony).

art. 117. więcej [Ustanowienie pełnomocnika dla strony zwolnionej od kosztów sądowych ] Art. 117. § 1. Strona zwolniona przez sąd od kosztów sądowych w całości lub
części, może domagać się ustanowienia adwokata lub radcy prawnego.
§ 2. Osoba fizyczna, niezwolniona przez sąd od kosztów sądowych, może się
domagać ustanowienia adwokata lub radcy prawnego, jeżeli złoży oświadczenie,
z którego wynika, że nie jest w stanie ponieść kosztów wynagrodzenia adwokata lub
radcy prawnego bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.
§ 3. Osoba prawna lub inna jednostka organizacyjna, której ustawa przyznaje
zdolność sądową, niezwolniona przez sąd od kosztów sądowych, może się domagać
ustanowienia adwokata lub radcy prawnego, jeżeli wykaże, że nie ma dostatecznych
środków na poniesienie kosztów wynagrodzenia adwokata lub radcy prawnego.
§ 4. Wniosek o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego strona zgłasza wraz
z wnioskiem o zwolnienie od kosztów sądowych lub osobno, na piśmie lub ustnie do
protokołu, w sądzie, w którym sprawa ma być wytoczona lub już się toczy. Osoba
fizyczna, która nie ma miejsca zamieszkania w siedzibie tego sądu, może złożyć
wniosek o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego w sądzie rejonowym
właściwym ze względu na miejsce swego zamieszkania, który niezwłocznie przesyła
ten wniosek sądowi właściwemu.
§ 5. Sąd uwzględni wniosek, jeżeli udział adwokata lub radcy prawnego
w sprawie uzna za potrzebny. Podstawą oddalenia wniosku nie może być skorzystanie przez osobę fizyczną z nieodpłatnej pomocy prawnej lub nieodpłatnego poradnictwa
obywatelskiego, o których mowa w ustawie z dnia 5 sierpnia 2015 r. o nieodpłatnej
pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej
(Dz. U. z 2019 r. poz. 294 oraz z 2020 r. poz. 875 i 1086).
§ 6. Wniosek o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego zgłoszony po raz
pierwszy w postępowaniu kasacyjnym lub postępowaniu ze skargi o stwierdzenie
niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia sąd przekazuje do rozpoznania
sądowi pierwszej instancji, chyba że uzna wniosek za oczywiście uzasadniony

Art. 117¹. § 1. Osoba fizyczna dołącza do wniosku o ustanowienie adwokata lub
radcy prawnego oświadczenie obejmujące szczegółowe dane o swoim stanie
rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania. Oświadczenie sporządza się
według ustalonego wzoru. Jeżeli wniosek o ustanowienie adwokata lub radcy
prawnego składany jest łącznie z wnioskiem o zwolnienie od kosztów sądowych,
osoba fizyczna dołącza tylko jedno oświadczenie.
§ 2. Sąd może odebrać od osoby fizycznej przyrzeczenie o treści: „Świadomy
znaczenia mych słów i odpowiedzialności przed prawem zapewniam, że złożone
przeze mnie oświadczenie o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach
utrzymania jest prawdziwe i rzetelne”. Przed odebraniem przyrzeczenia poucza się
stronę ubiegającą się o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego o treści
art. 120 § 4.
§ 3. Wniosek o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego złożony przez stronę
reprezentowaną przez adwokata lub radcę prawnego bez dołączenia oświadczenia,
o którym mowa w § 1, przewodniczący zwraca bez wzywania do uzupełnienia
braków.
§ 4. W razie złożenia wniosku ustnie do protokołu, oświadczenie, o którym
mowa w § 1, może być złożone także do protokołu.
§ 5. Przepisów § 1–4 nie stosuje się, jeżeli wniosek składa strona, o której mowa
w art. 117 § 1.
§ 6. Minister Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia, wzór
oświadczenia o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania,
o którym mowa w § 1, a także sposób udostępniania osobom fizycznym wzoru
druków tych oświadczeń, mając na względzie umożliwienie stronie złożenia jednego
oświadczenia w razie składania wniosku o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego wraz z wnioskiem o zwolnienie od kosztów sądowych i komunikatywność
niezbędnych pouczeń dla stron co do sposobu wypełnienia, skutków niezłożenia oraz
złożenia nieprawdziwego oświadczenia.


Art. 117². § 1. W razie oddalenia wniosku o ustanowienie adwokata lub radcy
prawnego strona nie może ponownie domagać się ustanowienia adwokata lub radcy
prawnego, powołując się na te same okoliczności, które stanowiły uzasadnienie
oddalonego wniosku.
§ 2. Ponowny wniosek, o którym mowa w § 1, jest niedopuszczalny i pozostawia
się go w aktach sprawy bez żadnych dalszych czynności. To samo dotyczy pism
związanych z jego wniesieniem. O pozostawieniu wniosku i pism związanych z jego
wniesieniem zawiadamia się stronę wnoszącą tylko raz – przy złożeniu pierwszego
pisma.

Art. 117³.  § 1. O wyznaczenie adwokata lub radcy prawnego sąd zwraca się do
właściwej okręgowej rady adwokackiej lub rady okręgowej izby radców prawnych.
§ 2. Właściwa okręgowa rada adwokacka lub rada okręgowej izby radców
prawnych, wyznacza adwokata lub radcę prawnego niezwłocznie, nie później jednak
niż w terminie dwóch tygodni, zawiadamiając o tym sąd. W zawiadomieniu właściwa
okręgowa rada adwokacka lub rada okręgowej izby radców prawnych wskazuje imię
i nazwisko wyznaczonego adwokata lub radcy prawnego oraz jego adres do doręczeń.
§ 3. Jeżeli strona we wniosku wskazała adwokata lub radcę prawnego, właściwa
okręgowa rada adwokacka lub rada okręgowej izby radców prawnych, w miarę
możliwości i w porozumieniu ze wskazanym adwokatem lub radcą prawnym,
wyznaczy adwokata lub radcę prawnego wskazanego przez stronę.

art. 118. więcej [Pełnomocnictwo procesowe] Art. 118. § 1. Ustanowienie adwokata lub radcy prawnego przez sąd jest
równoznaczne z udzieleniem pełnomocnictwa procesowego.
§ 2. Adwokat lub radca prawny ustanowiony przez sąd jest obowiązany
zastępować stronę do prawomocnego zakończenia postępowania, chyba że
z postanowienia sądu wynika, iż obowiązek zastępowania strony ustaje wcześniej.
§ 3. Z ważnych przyczyn adwokat lub radca prawny może wnosić o zwolnienie
od obowiązku zastępowania strony w procesie. Sąd, zwalniając adwokata lub radcę
prawnego, zwraca się jednocześnie do właściwej okręgowej rady adwokackiej lub rady okręgowej izby radców prawnych o wyznaczenie innego adwokata lub radcy
prawnego. Przepis art. 1173 § 2 stosuje się odpowiednio.
§ 4. Jeżeli adwokat lub radca prawny ustanowiony przez sąd ma podjąć
czynności poza siedzibą sądu orzekającego, sąd, na uzasadniony wniosek
ustanowionego adwokata lub radcy prawnego, zwróci się w razie potrzeby do
właściwej okręgowej rady adwokackiej lub rady okręgowej izby radców prawnych
o wyznaczenie adwokata lub radcy prawnego z innej miejscowości. Przepis
art. 1173 § 2 stosuje się odpowiednio.
§ 5. Jeżeli adwokat lub radca prawny ustanowiony w związku z postępowaniem
kasacyjnym lub postępowaniem ze skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem
prawomocnego orzeczenia, nie stwierdza podstaw do wniesienia skargi, jest
obowiązany niezwłocznie zawiadomić na piśmie o tym stronę oraz sąd, nie później niż
w terminie dwóch tygodni od dnia zawiadomienia go o wyznaczeniu. Do
zawiadomienia adwokat lub radca prawny dołącza sporządzoną przez siebie opinię
o braku podstaw do wniesienia skargi. Opinia nie jest załączana do akt sprawy i nie
jest doręczana stronie przeciwnej.
§ 6. Jeżeli opinia, o której mowa w § 5, nie została sporządzona z zachowaniem
zasad należytej staranności, sąd zawiadamia o tym właściwy organ samorządu
zawodowego, do którego należy adwokat lub radca prawny. W takim przypadku
właściwa okręgowa rada adwokacka lub rada okręgowej izby radców prawnych
wyznaczy innego adwokata lub radcę prawnego. Przepis art. 1173 § 2 stosuje się
odpowiednio.

art. 119. więcej [Wygaśnięcie pełnomocnictwa urzędowego, zwolnienie pełnomocnika] Art. 119. Ustanowienie adwokata lub radcy prawnego wygasa ze śmiercią
strony, która je uzyskała. Jednakże na zasadzie tego ustanowienia adwokat lub radca
prawny strony podejmuje czynności niecierpiące zwłoki.

Art. 119¹. Sąd może zarządzić stosowne dochodzenie, jeżeli na podstawie
okoliczności sprawy lub oświadczeń strony przeciwnej powziął wątpliwości co do
rzeczywistego stanu majątkowego strony domagającej się ustanowienia lub
zastępowanej przez ustanowionego adwokata lub radcę prawnego.

art. 120. więcej [Cofnięcie ustanowienia] Art. 120. § 1. Sąd cofnie ustanowienie adwokata lub radcy prawnego, jeżeli
okaże się, że okoliczności, na których podstawie je przyznano, nie istniały lub
przestały istnieć.
§ 2. W wypadkach, o których mowa w § 1, strona obowiązana jest uiścić
wynagrodzenie adwokata lub radcy prawnego dla niej ustanowionego.
§ 3. Ponadto, w wypadku gdy okoliczności, na podstawie których przyznano
ustanowienie adwokata lub radcy prawnego, przestały istnieć, sąd może obciążyć
stronę tym obowiązkiem tylko częściowo, stosownie do zmiany, jaka nastąpiła w jej
stosunkach.
§ 4. Stronę, która uzyskała ustanowienie adwokata lub radcy prawnego na
podstawie podania świadomie nieprawdziwych okoliczności, sąd skaże na grzywnę,
niezależnie od jej obowiązku uiszczenia wynagrodzenia adwokata lub radcy
prawnego.

art. 121. więcej [Uchylony] Art. 121. (uchylony).

art. 122. więcej [Koszty pełnomocnika z urzędu] Art. 122. § 1. Adwokat lub radca prawny ustanowiony zgodnie z przepisami
niniejszego działu ma prawo – z wyłączeniem strony – ściągnąć sumę należną mu
tytułem wynagrodzenia i zwrotu wydatków z kosztów zasądzonych na rzecz tej strony
od przeciwnika. Przeciwnik nie może czynić żadnych potrąceń, z wyjątkiem kosztów
nawzajem mu przyznanych od strony korzystającej z pomocy prawnej z urzędu.
§ 2. Na kosztach, przypadających od przeciwnika strony korzystającej z pomocy
prawnej z urzędu, należności adwokata lub radcy prawnego ustanowionego według
przepisów poprzedzających przysługuje pierwszeństwo przed roszczeniami osób
trzecich.

art. 123. więcej [Postanowienia w przedmiocie ustanowienia pełnomocnika z urzędu] Art. 123. § 1. Postanowienia, o których mowa w niniejszym dziale, doręcza się
tylko stronie, która złożyła wniosek o ustanowienie dla niej adwokata lub radcy
prawnego.
§ 2. Postanowienie o ustanowieniu albo odmowie ustanowienia adwokata lub
radcy prawnego może wydać także referendarz sądowy.

art. 124. więcej [Wpływ wniosku o ustanowienie pełnomocnika z urzędu na tok sprawy] Art. 124. § 1. Zgłoszenie wniosku o ustanowienie adwokata lub radcy
prawnego, jak również wniesienie środka odwoławczego od odmowy ich
ustanowienia nie wstrzymuje biegu toczącego się postępowania, chyba że chodzi o
ustanowienie adwokata lub radcy prawnego dla powoda na skutek wniosku
zgłoszonego w pozwie lub przed wytoczeniem powództwa. Sąd może jednak
wstrzymać rozpoznanie sprawy aż do prawomocnego rozstrzygnięcia wniosku i w związku z tym nie wyznaczać rozprawy, a wyznaczoną rozprawę odwołać lub
odroczyć.
§ 2. W razie ustanowienia adwokata lub radcy prawnego na wniosek zgłoszony
przed upływem terminu do wniesienia zażalenia, dla którego sporządzenia ustawa
wymaga zastępstwa prawnego przez adwokata lub radcę prawnego, sąd doręcza
ustanowionemu adwokatowi lub radcy prawnemu odpis postanowienia z urzędu,
a termin do wniesienia zażalenia na postanowienie biegnie od dnia jego doręczenia
pełnomocnikowi. Jeżeli strona prawidłowo zażądała doręczenia postanowienia
z uzasadnieniem, odpis postanowienia doręcza się pełnomocnikowi z uzasadnieniem.
§ 3. W razie ustanowienia adwokata lub radcy prawnego na wniosek zgłoszony
przed upływem terminu do wniesienia skargi kasacyjnej przez stronę, która
prawidłowo zażądała doręczenia orzeczenia z uzasadnieniem, sąd doręcza
ustanowionemu adwokatowi lub radcy prawnemu orzeczenie z uzasadnieniem
z urzędu, a termin do wniesienia skargi kasacyjnej biegnie od dnia doręczenia
pełnomocnikowi orzeczenia z uzasadnieniem.
§ 4. W razie oddalenia wniosku o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego,
zgłoszonego w przypadkach, o których mowa w § 2 lub § 3, termin do wniesienia
środka zaskarżenia biegnie od dnia doręczenia stronie postanowienia, a jeżeli
postanowienie zostało wydane na posiedzeniu jawnym – od dnia jego ogłoszenia.
Jeżeli jednak strona wniosła zażalenie w przepisanym terminie, termin do złożenia
środka zaskarżenia biegnie od dnia doręczenia stronie postanowienia oddalającego
zażalenie, a jeżeli postanowienie sądu drugiej instancji zostało wydane na posiedzeniu
jawnym – od dnia jego ogłoszenia.
§ 5. Ponowny wniosek o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego, oparty na
tych samych okolicznościach, nie ma wpływu na bieg terminu do wniesienia środka
zaskarżenia.

art. 125. więcej [Wnoszenie pism procesowych] Art. 125. § 1. Pisma procesowe obejmują wnioski i oświadczenia stron składane
poza rozprawą.
§ 2. Jeżeli przepis szczególny tak stanowi, pisma procesowe wnosi się na
urzędowych formularzach.
§ 2¹. Jeżeli przepis szczególny tak stanowi albo dokonano wyboru wnoszenia
pism procesowych za pośrednictwem systemu teleinformatycznego, pisma procesowe
w tej sprawie wnosi się wyłącznie za pośrednictwem systemu teleinformatycznego.
Pisma niewniesione za pośrednictwem systemu teleinformatycznego nie wywołują
skutków prawnych, jakie ustawa wiąże z wniesieniem pisma do sądu, o czym sąd
poucza wnoszącego pismo.
§ 2^1a. Dokonanie wyboru wnoszenia pism procesowych za pośrednictwem
systemu teleinformatycznego oraz dalsze wnoszenie tych pism za pośrednictwem tego
systemu jest dopuszczalne, jeżeli z przyczyn technicznych, leżących po stronie sądu,
jest to możliwe.
§ 2². W przypadku niewniesienia pisma za pośrednictwem systemu
teleinformatycznego przewodniczący zawiadamia wnoszącego pismo
o bezskuteczności czynności.
§ 2³. Jeżeli z przyczyn technicznych leżących po stronie sądu nie jest możliwe
wniesienie pisma za pośrednictwem systemu teleinformatycznego w wymaganym
terminie, stosuje się przepisy art. 168–172.
§ 2⁴. Oświadczenie o wyborze lub rezygnacji z wyboru wnoszenia pism
procesowych za pośrednictwem systemu teleinformatycznego składa się za
pośrednictwem tego systemu. Oświadczenie to jest wiążące tylko w stosunku do
osoby, która je złożyła.
§ 3. Minister Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia, wzory i sposób
udostępniania stronom urzędowych formularzy, o których mowa w § 2,
odpowiadających wymaganiom przewidzianym dla pism procesowych, szczególnym
wymaganiom postępowania, w którym mają być stosowane, oraz zawierających
niezbędne pouczenia dla stron, co do sposobu ich wypełniania, wnoszenia i skutków
niedostosowania pisma do tych wymagań, uwzględniając, że urzędowe formularze
powinny być udostępniane w siedzibach sądów oraz bezpłatnie w sieci Internet
w formie pozwalającej na dogodną edycję treści formularza.
§ 3¹. Minister Sprawiedliwości w porozumieniu z ministrem właściwym do
spraw informatyzacji określi, w drodze rozporządzenia, sposób wnoszenia pism
procesowych za pośrednictwem systemu teleinformatycznego, mając na względzie
skuteczność wnoszenia pism, szczególne wymagania postępowań obsługiwanych
przez ten system oraz ochronę praw osób wnoszących pisma.
§ 4. (uchylony)

art. 126. więcej [Ogólne warunki pism procesowych] Art. 126. § 1. Każde pismo procesowe powinno zawierać:
1) oznaczenie sądu, do którego jest skierowane;
2) imiona i nazwiska lub nazwy stron, ich przedstawicieli ustawowych
i pełnomocników;
3) oznaczenie rodzaju pisma;
4) osnowę wniosku lub oświadczenia;
5) w przypadku gdy jest to konieczne do rozstrzygnięcia co do wniosku lub
oświadczenia – wskazanie faktów, na których strona opiera swój wniosek lub
oświadczenie, oraz wskazanie dowodu na wykazanie każdego z tych faktów;
6) podpis strony albo jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika;
7) wymienienie załączników.
§ 1¹. Do pisma procesowego dołącza się załączniki wymienione w tym piśmie.
§ 2. Gdy pismo procesowe jest pierwszym pismem w sprawie, powinno ponadto
zawierać oznaczenie przedmiotu sporu oraz:
1) oznaczenie miejsca zamieszkania lub siedziby i adresy stron albo, w przypadku
gdy strona jest przedsiębiorcą wpisanym do Centralnej Ewidencji i Informacji
o Działalności Gospodarczej – adres do korespondencji wpisany do Centralnej
Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej;
1¹) oznaczenie miejsca zamieszkania lub siedziby i adresy przedstawicieli
ustawowych i pełnomocników stron;
2) numer Powszechnego Elektronicznego Systemu Ewidencji Ludności (PESEL)
lub numer identyfikacji podatkowej (NIP) powoda będącego osobą fizyczną,
jeżeli jest on obowiązany do jego posiadania lub posiada go nie mając takiego
obowiązku lub
3) numer w Krajowym Rejestrze Sądowym, a w przypadku jego braku – numer
w innym właściwym rejestrze, ewidencji lub NIP powoda niebędącego osobą
fizyczną, który nie ma obowiązku wpisu we właściwym rejestrze lub ewidencji,
jeżeli jest on obowiązany do jego posiadania.
§ 2¹. Dalsze pisma procesowe, poza elementami określonymi w § 1, powinny
zawierać sygnaturę akt.
§ 3. Do pisma należy dołączyć pełnomocnictwo albo uwierzytelniony odpis
pełnomocnictwa, jeżeli pismo wnosi pełnomocnik, który wcześniej nie złożył
pełnomocnictwa. Jeżeli pełnomocnik dokonał wyboru wnoszenia pism za
pośrednictwem systemu teleinformatycznego, uwierzytelniony odpis pełnomocnictwa
wnosi się za pośrednictwem tego systemu.
§ 3¹. Przepisu § 3 nie stosuje się do pism wnoszonych w elektronicznym
postępowaniu upominawczym.
§ 4. Za stronę, która nie może się podpisać, podpisuje pismo osoba przez nią
upoważniona, z wymienieniem przyczyny, dla której strona sama się nie podpisała.
§ 5. Pismo procesowe wniesione za pośrednictwem systemu teleinformatycznego
opatruje się kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo
podpisem osobistym.

Art. 126¹.  1. W każdym piśmie należy podać wartość przedmiotu sporu lub
wartość przedmiotu zaskarżenia, jeżeli od tej wartości zależy właściwość rzeczowa
sądu, wysokość opłaty lub dopuszczalność środka odwoławczego, a przedmiotem
sprawy nie jest oznaczona kwota pieniężna.
§ 2. Pisma dotyczące części przedmiotu sporu lub zaskarżenia podlegają opłacie
tylko w stosunku do wartości tej części.
§ 3. Wartości przedmiotu sporu lub zaskarżenia podaje się w złotych,
zaokrąglając w górę do pełnego złotego.

Art. 126². § 1. Sąd nie podejmie żadnej czynności na skutek pisma, od którego
nie została uiszczona należna opłata.
§ 2. Nie żąda się opłaty od pisma, jeżeli już z jego treści wynika, że podlega ono
odrzuceniu.

art. 127. więcej [Pismo przygotowawcze] Art. 127. § 1. W piśmie procesowym mającym na celu przygotowanie sprawy do
rozstrzygnięcia (pismo przygotowawcze) strona powinna zwięźle podać stan sprawy,
wyszczególnić, które fakty przyznaje, a którym zaprzecza, oraz wypowiedzieć się co
do twierdzeń i dowodów zgłoszonych przez stronę przeciwną.
§ 2. W piśmie przygotowawczym strona może także wskazać podstawy prawne
swoich żądań lub wniosków.

art. 128. więcej [Odpisy i załączniki do pism procesowych] Art. 128. § 1. Do pisma procesowego należy dołączyć jego odpisy i odpisy
załączników dla doręczenia ich uczestniczącym w sprawie osobom, a ponadto, jeżeli
w sądzie nie złożono załączników w oryginale, po jednym odpisie każdego załącznika
do akt sądowych.
§ 2. Do pisma procesowego wnoszonego za pośrednictwem systemu
teleinformatycznego dołącza się poświadczone elektronicznie odpisy załączników.

art. 129. więcej [Oryginał dokumentu; uwierzytelnianie dokumentów] Art. 129. § 1. Strona powołująca się w piśmie na dokument obowiązana jest na
żądanie przeciwnika złożyć oryginał dokumentu w sądzie jeszcze przed rozprawą.
§ 2. Zamiast oryginału dokumentu strona może złożyć odpis dokumentu, jeżeli
jego zgodność z oryginałem została poświadczona przez notariusza albo przez
występującego w sprawie pełnomocnika strony będącego adwokatem, radcą
prawnym, rzecznikiem patentowym lub radcą Prokuratorii Generalnej
Rzeczypospolitej Polskiej.
§ 2¹. Elektroniczne poświadczenie odpisu dokumentu przez występującego
w sprawie pełnomocnika strony będącego adwokatem, radcą prawnym, rzecznikiem
patentowym lub radcą Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej następuje
z chwilą wprowadzenia przez tego pełnomocnika dokumentu do systemu
teleinformatycznego.
§ 3. Zawarte w odpisie dokumentu poświadczenie zgodności z oryginałem przez
występującego w sprawie pełnomocnika strony będącego adwokatem, radcą
prawnym, rzecznikiem patentowym lub radcą Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej ma charakter dokumentu urzędowego.
§ 4. Jeżeli jest to uzasadnione okolicznościami sprawy, sąd, na wniosek strony
albo z urzędu, zażąda od strony składającej odpis dokumentu, o którym mowa w § 2,
przedłożenia oryginału tego dokumentu.
§ 5. Minister Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia, formaty,
w jakich odpisy pism, dokumentów i pełnomocnictw mogą być poświadczane
elektronicznie, mając na względzie minimalne wymagania dla rejestrów publicznych
i wymiany informacji w postaci elektronicznej.

art. 130. więcej [Braki formalne pisma procesowego] Art. 130. § 1. Jeżeli pismo procesowe nie może otrzymać prawidłowego biegu
wskutek niezachowania warunków formalnych lub jeżeli od pisma nie uiszczono
należnej opłaty, przewodniczący wzywa stronę, pod rygorem zwrócenia pisma, do
poprawienia, uzupełnienia lub opłacenia go w terminie tygodniowym. Mylne
oznaczenie pisma procesowego lub inne oczywiste niedokładności nie stanowią
przeszkody do nadania pismu biegu i rozpoznania go w trybie właściwym.
§ 1¹. Jeżeli pismo wniosła osoba zamieszkała lub mająca siedzibę za granicą,
która nie ma w kraju przedstawiciela, przewodniczący wyznacza termin do
poprawienia lub uzupełnienia pisma albo uiszczenia opłaty nie krótszy niż miesiąc,
przy czym gdyby doręczenie wezwania miało mieć miejsce poza terytorium Unii
Europejskiej, oznacza się termin nie krótszy niż trzy miesiące.
§ 2. Po bezskutecznym upływie terminu przewodniczący zwraca pismo stronie.
Pismo zwrócone nie wywołuje żadnych skutków, jakie ustawa wiąże z wniesieniem
pisma procesowego do sądu.
§ 3. Pismo poprawione lub uzupełnione w terminie wywołuje skutki od chwili
jego wniesienia.
§ 4. Zarządzenie przewodniczącego o zwrocie pozwu doręcza się tylko
powodowi.
§ 5. Pisma procesowe sporządzone z naruszeniem art. 87¹ podlegają zwrotowi
bez wzywania do usunięcia braków, chyba że ustawa stanowi inaczej.
§ 6. Jeżeli przepis szczególny przewiduje, że pismo może być wniesione
wyłącznie za pośrednictwem systemu teleinformatycznego, pismo wnosi się wraz z opłatą. Pismo wniesione bez opłaty nie wywołuje skutków, jakie ustawa wiąże
z wniesieniem pisma do sądu, o czym sąd poucza wnoszącego pismo. W razie
jednoczesnego wniesienia za pośrednictwem systemu teleinformatycznego więcej niż
jednego pisma podlegającego opłacie żadne z tych pism nie wywołuje skutków, jakie
ustawa wiąże z wniesieniem pisma do sądu, jeżeli nie uiszczono opłaty w wysokości
sumy opłat należnych od wszystkich pism.
§ 7. W przypadku wniesienia pisma podlegającego opłacie z naruszeniem
§ 6 przewodniczący zawiadamia wnoszącego pismo o bezskuteczności czynności.
§ 8. Przepisów § 6 i 7 nie stosuje się, jeżeli wnoszący pismo jest zwolniony
z mocy prawa od kosztów sądowych w zakresie opłaty sądowej należnej od tego
pisma, a także w razie zwolnienia od tych kosztów przyznanego przez sąd lub w razie
zgłoszenia wniosku o takie zwolnienie.

Art. 130¹. § 1. (utracił moc)
§ 1¹. Jeżeli pismo procesowe, które powinno być wniesione na urzędowym
formularzu, nie zostało wniesione na takim formularzu lub nie może otrzymać
prawidłowego biegu na skutek niezachowania innych warunków formalnych,
przewodniczący wzywa stronę do jego poprawienia lub uzupełnienia w terminie
tygodniowym, przesyłając złożone pismo. Wezwanie powinno wskazywać wszystkie
braki pisma oraz zawierać pouczenie o treści § 2.
§ 2. W razie bezskutecznego upływu terminu lub ponownego złożenia pisma
dotkniętego brakami przewodniczący zarządza zwrot pisma. Sprzeciw od wyroku
zaocznego, zarzuty od nakazu zapłaty oraz sprzeciw od nakazu zapłaty sąd odrzuca.
§ 3. (uchylony)
§ 4. (uchylony)

Art. 130^1a. § 1. Jeżeli pismo procesowe wniesione przez adwokata, radcę
prawnego, rzecznika patentowego lub Prokuratorię Generalną Rzeczypospolitej
Polskiej nie może otrzymać prawidłowego biegu wskutek niezachowania warunków
formalnych, przewodniczący zwraca pismo stronie bez wezwania do jego poprawienia
lub uzupełnienia. Mylne oznaczenie pisma procesowego lub inne oczywiste niedokładności nie stanowią przeszkody do nadania pismu biegu i rozpoznania go
w trybie właściwym.
§ 2. W zarządzeniu o zwrocie pisma wskazuje się braki, które stanowią podstawę
zwrotu.
§ 3. W terminie tygodnia od dnia doręczenia zarządzenia o zwrocie pisma strona
może je wnieść ponownie. Jeżeli pismo to nie jest dotknięte brakami, wywołuje skutek
od daty pierwotnego wniesienia. Skutek ten nie następuje w przypadku kolejnego
zwrotu pisma, chyba że zwrot nastąpił na skutek braków uprzednio niewskazanych.
§ 4. Zarządzenie o zwrocie pisma może wydać także referendarz sądowy.

Art. 130². § 1. Pismo wniesione przez adwokata, radcę prawnego lub rzecznika
patentowego, które nie zostało należycie opłacone, przewodniczący zwraca bez
wezwania o uiszczenie opłaty, jeżeli pismo podlega opłacie w wysokości stałej lub
stosunkowej obliczonej od wskazanej przez stronę wartości przedmiotu sporu.
§ 2. W terminie tygodniowym od dnia doręczenia zarządzenia o zwrocie pisma
z przyczyn określonych w § 1 strona może uiścić brakującą opłatę. Jeżeli opłata
została wniesiona we właściwej wysokości, pismo wywołuje skutek od daty
pierwotnego wniesienia. Skutek taki nie następuje w razie kolejnego zwrotu pisma
z tej samej przyczyny.
§ 3. (uchylony)
§ 4. (uchylony)
§ 5. Przepisu § 1 nie stosuje się, gdy obowiązek uiszczenia opłaty stosunkowej
powstał na skutek sprawdzenia przez sąd wskazanej przez stronę wartości przedmiotu
sporu lub zaskarżenia.

Art. 130³. § 1. Przepisy art. 126¹, art. 126², art. 130 § 1 i § 1¹, art. 130² stosuje się odpowiednio, gdy przed wysłaniem odpisu pisma innym stronom, a w braku takich stron – przed wysłaniem zawiadomienia o terminie posiedzenia, powstał obowiązek uiszczenia lub uzupełnienia opłaty na skutek ustalenia przez sąd wyższej wartości przedmiotu sporu, cofnięcia zwolnienia od kosztów sądowych albo uchylenia kurateli.
§ 2. Jeżeli obowiązek uiszczenia lub uzupełnienia opłaty powstał z innych
przyczyn niż wymienione w § 1 albo po wysłaniu odpisu pisma innym stronom,
a w przypadku braku takich stron – po wysłaniu zawiadomienia o terminie
posiedzenia, przewodniczący wzywa zobowiązanego do uiszczenia należnej opłaty w terminie tygodnia. W przypadku bezskutecznego upływu terminu sąd prowadzi
sprawę bez wstrzymywania biegu postępowania, a o obowiązku uiszczenia opłaty
orzeka w orzeczeniu kończącym sprawę w instancji, stosując odpowiednio zasady
obowiązujące przy zwrocie kosztów procesu.
§ 3. Jeżeli zobowiązany mieszka lub ma siedzibę za granicą i nie ma w kraju
przedstawiciela, termin, o którym mowa w § 2, wynosi miesiąc, przy czym gdyby
doręczenie wezwania miało mieć miejsce poza terytorium Unii Europejskiej, oznacza
się termin nie krótszy niż trzy miesiące.

Art. 130⁴. § 1. Strona, która wnosi o podjęcie czynności połączonej
z wydatkami, obowiązana jest uiścić zaliczkę na ich pokrycie w wysokości i terminie
oznaczonym przez sąd. Jeżeli więcej niż jedna strona wnosi o podjęcie czynności, sąd
zobowiązuje każdą stronę, która z czynności wywodzi skutki prawne, do uiszczenia
zaliczki w równych częściach lub w innym stosunku według swego uznania.
§ 2. Przewodniczący wzywa stronę zobowiązaną do wniesienia zaliczki, aby
w wyznaczonym terminie nie dłuższym niż dwa tygodnie zapłaciła oznaczoną kwotę.
Jeżeli strona zobowiązana mieszka lub ma siedzibę za granicą i nie ma w kraju
przedstawiciela, termin, o którym mowa w § 1, wynosi miesiąc, przy czym gdyby
doręczenie wezwania miało mieć miejsce poza terytorium Unii Europejskiej, oznacza
się termin nie krótszy niż trzy miesiące.
§ 3. Jeżeli okazuje się, że przewidywane lub rzeczywiste wydatki są większe od
wniesionej zaliczki, przewodniczący wzywa o jej uzupełnienie w trybie określonym
w § 2.
§ 4. Sąd podejmie czynność połączoną z wydatkami, jeżeli zaliczka zostanie
uiszczona w oznaczonej wysokości.
§ 5. W razie nieuiszczenia zaliczki sąd pominie czynność połączoną
z wydatkami.

Art. 130⁵. W przypadkach, o których mowa w art. 125 oraz art. 130–130⁴, czynności przewodniczącego może wykonywać referendarz sądowy.

art. 131. więcej [Sposoby dokonywania doręczeń przez sąd ] Art. 131. § 1. Sąd dokonuje doręczeń przez operatora pocztowego w rozumieniu
ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. – Prawo pocztowe (Dz. U. z 2020 r. poz. 1041), osoby zatrudnione w sądzie, lub sądową służbę doręczeniową. Sąd może również
dokonywać doręczeń za pośrednictwem komornika w sposób określony w ustawie
z dnia 22 marca 2018 r. o komornikach sądowych (Dz. U. z 2020 r. poz. 121 i 288).
§ 1¹. W wypadkach wskazanych w ustawie sąd może dokonać doręczeń
przez Policję lub Żandarmerię Wojskową.
§ 2. Minister Sprawiedliwości w porozumieniu z ministrem właściwym do
spraw łączności określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowy tryb i sposób
doręczania pism sądowych przez podmioty, o których mowa w § 1 zdanie pierwsze,
mając na uwadze konieczność zapewnienia sprawnego toku postępowania, a także
realizacji gwarancji procesowych jego uczestników, ochronę praw osób, którym pisma
są doręczane, oraz ochronę ich danych osobowych.
§ 3. Minister Sprawiedliwości, na uzasadniony wniosek prezesa sądu, w drodze
zarządzenia, tworzy i znosi w tym sądzie sądową służbę doręczeniową.
§ 4. Minister Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia, warunki
organizacji oraz strukturę sądowej służby doręczeniowej, mając na względzie
wielkość sądu, koszty oraz zapewnienie skuteczności doręczeń i zachowanie
wymogów postępowania sądowego.

Art. 131¹. . § 1. Sąd dokonuje doręczeń za pośrednictwem systemu
teleinformatycznego (doręczenie elektroniczne), jeżeli adresat wniósł pismo za
pośrednictwem systemu teleinformatycznego albo dokonał wyboru wnoszenia pism za
pośrednictwem systemu teleinformatycznego.
§ 2. W przypadku doręczenia elektronicznego pismo uznaje się za doręczone
w chwili wskazanej w elektronicznym potwierdzeniu odbioru korespondencji.
Przepisu art. 134 § 1 nie stosuje się. W przypadku braku takiego potwierdzenia
doręczenie elektroniczne uznaje się za skuteczne po upływie 14 dni od daty
umieszczenia pisma w systemie teleinformatycznym.
§ 2¹. Adresat, który dokonał wyboru wnoszenia pism za pośrednictwem systemu
teleinformatycznego, może zrezygnować z doręczenia elektronicznego.
§ 3. Minister Sprawiedliwości w porozumieniu z ministrem właściwym do
spraw informatyzacji określi, w drodze rozporządzenia, tryb i sposób dokonywania
doręczeń elektronicznych, mając na względzie zapewnienie skuteczności doręczeń
oraz ochronę praw osób, którym pisma są doręczane.

art. 132. więcej [Doręczenia między pełnomocnikami profesjonalnymi] Art. 132. § 1. W toku sprawy adwokat, radca prawny, rzecznik patentowy oraz
Prokuratoria Generalna Rzeczypospolitej Polskiej doręczają sobie nawzajem
bezpośrednio odpisy pism procesowych z załącznikami. W treści pisma procesowego
wniesionego do sądu zamieszcza się oświadczenie o doręczeniu odpisu pisma drugiej
stronie albo o jego nadaniu przesyłką poleconą. Pismo niezawierające powyższego
oświadczenia podlega zwrotowi bez wzywania do usunięcia tego braku.
§ 1¹. Przepis § 1 nie dotyczy wniesienia pozwu wzajemnego, apelacji, skargi
kasacyjnej, zażalenia, sprzeciwu od wyroku zaocznego, sprzeciwu od nakazu zapłaty,
zarzutów od nakazu zapłaty, wniosku o zabezpieczenie powództwa, skargi
o wznowienie postępowania, skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem
prawomocnego orzeczenia i skargi na orzeczenia referendarza sądowego, które należy
złożyć w sądzie z odpisami dla strony przeciwnej.
§ 1². Przepis § 1 nie dotyczy pism wnoszonych za pośrednictwem systemu
teleinformatycznego, podlegających doręczeniu adwokatowi, radcy prawnemu,
rzecznikowi patentowemu lub Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej,
którzy dokonali wyboru wnoszenia pism za pośrednictwem systemu
teleinformatycznego i nie zrezygnowali z doręczenia elektronicznego.
§ 1³. Pisma procesowe z załącznikami, z wyłączeniem pism wymienionych
w § 1¹, adwokat, radca prawny, rzecznik patentowy oraz Prokuratoria Generalna
Rzeczypospolitej Polskiej doręczają sobie nawzajem bezpośrednio wyłącznie
w postaci elektronicznej, jeżeli złożą sądowi zgodne oświadczenia odpowiedniej treści
i podadzą do wiadomości sądu używane do tego dane kontaktowe, w szczególności
adres poczty elektronicznej lub numer faksu. Oświadczenia nie podlegają odwołaniu,
a zastrzeżenia warunku lub terminu uważa się za nieistniejące. Na zgodny wniosek
stron lub w innych uzasadnionych przypadkach sąd zarządza odstąpienie od takiego
sposobu doręczania.
§ 2. Doręczenie adresatowi może nastąpić także przez wręczenie mu pisma
bezpośrednio w sekretariacie sądu.

art. 133. więcej [Sposoby doręczania pism] Art. 133. § 1. Jeżeli stroną jest osoba fizyczna, doręczenia dokonuje się jej
osobiście, a gdy nie ma ona zdolności procesowej – jej przedstawicielowi
ustawowemu.
§ 2. Pisma procesowe lub orzeczenia dla osoby prawnej, jak również dla
organizacji, która nie ma osobowości prawnej, doręcza się organowi uprawnionemu do reprezentowania ich przed sądem lub do rąk pracownika upoważnionego do
odbioru pism.
§ 2¹. Pisma procesowe lub orzeczenia dla przedsiębiorcy wpisanego do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej doręcza się na adres
do doręczeń udostępniony w tej ewidencji, chyba że przedsiębiorca wskazał inny adres
do doręczeń.
§ 2². Pisma procesowe lub orzeczenia dla przedsiębiorcy wpisanego do rejestru
sądowego doręcza się na adres udostępniony w tym rejestrze, chyba że przedsiębiorca
wskazał inny adres do doręczeń. Jeżeli ostatni udostępniony adres został wykreślony
jako niezgodny z rzeczywistym stanem rzeczy i nie zgłoszono wniosku o wpis
nowego adresu, który podlegałby udostępnieniu, adres wykreślony jest uważany za
adres udostępniony w rejestrze.
§ 2a. (uchylony)
§ 2b. (uchylony)
§ 2³. Pisma procesowe lub orzeczenia dla osób reprezentujących podmiot wpisany do Krajowego Rejestru Sądowego, likwidatorów, prokurentów, członków
organów lub osób uprawnionych do powołania zarządu doręcza się na adres do
doręczeń wskazany zgodnie z przepisami art. 19a ust. 5–5b i 5d ustawy z dnia
20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (Dz. U. z 2019 r. poz. 1500, 1655
i 1798 oraz z 2020 r. poz. 288).
§ 3. Jeżeli ustanowiono pełnomocnika procesowego lub osobę upoważnioną do
odbioru pism sądowych, pisma sądowe doręcza się tym osobom. Pismo wzywające
stronę do osobistego stawiennictwa doręcza się tylko bezpośrednio tej stronie,
z wyjątkiem strony, o której mowa w art. 1135⁵ § 1.

art. 134. więcej [Doręczenia w dni wolne od pracy i w porze nocnej] Art. 134. § 1. W dni ustawowo uznane za wolne od pracy, jako też w porze
nocnej doręczać można tylko w wyjątkowych wypadkach za uprzednim zarządzeniem
prezesa sądu.
§ 2. Za porę nocną uważa się czas od godziny dwudziestej pierwszej do godziny
siódmej.

art. 135. więcej [Miejsca doręczenia pism] Art. 135. § 1. Doręczenia dokonuje się w mieszkaniu, w miejscu pracy lub tam,
gdzie się adresata zastanie.
§ 2. Na wniosek strony doręczenie może być dokonane na wskazany przez nią
adres skrytki pocztowej. W tym wypadku pismo sądowe przesłane za pośrednictwem
operatora pocztowego w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. – Prawo
pocztowe składa się w placówce pocztowej tego operatora, umieszczając
zawiadomienie o tym w skrytce pocztowej adresata.

art. 136. więcej [Zawiadomienie o zmianie miejsca zamieszkania] Art. 136. § 1. Strony i ich przedstawiciele mają obowiązek zawiadamiać sąd
o każdej zmianie swego zamieszkania.
§ 2. W razie zaniedbania tego obowiązku pismo sądowe pozostawia się w aktach
sprawy ze skutkiem doręczenia, chyba że nowy adres jest sądowi znany.
O powyższym obowiązku i skutkach jego niedopełnienia sąd powinien pouczyć stronę
przy pierwszym doręczeniu.
§ 3. Przepisu § 2 nie stosuje się do doręczenia skargi o wznowienie
postępowania lub skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego
orzeczenia.
§ 4. Strona, która zgłosiła wniosek o dokonywanie doręczeń na adres oznaczonej
skrytki pocztowej, ma obowiązek zawiadamiać sąd o każdej zmianie tego adresu.
Przepisy § 2 i 3 stosuje się odpowiednio.

art. 137. więcej [Doręczenia żołnierzom, osobom pozbawionym wolności] Art. 137. § 1. Doręczenia żołnierzom zasadniczej służby wojskowej,
funkcjonariuszom Policji i Służby Więziennej dokonuje się przez ich organy
bezpośrednio przełożone.
§ 2. Doręczenia osobom pozbawionym wolności dokonuje się przez zarząd
odpowiedniego zakładu.

art. 138. więcej [Doręczenia zastępcze] Art. 138. § 1. Jeżeli doręczający nie zastanie adresata w mieszkaniu, może
doręczyć pismo sądowe dorosłemu domownikowi, a gdyby go nie było – administracji
domu, dozorcy domu lub sołtysowi, jeżeli osoby te nie są przeciwnikami adresata
w sprawie i podjęły się oddania mu pisma.
§ 2. Dla adresata, którego doręczający nie zastanie w miejscu pracy, można
doręczyć pismo osobie upoważnionej do odbioru pism.

art. 139. więcej [Niemożność doręczenia ] Art. 139. § 1. W razie niemożności doręczenia w sposób przewidziany
w artykułach poprzedzających, pismo przesłane za pośrednictwem operatora
pocztowego w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. – Prawo pocztowe
należy złożyć w placówce pocztowej tego operatora, a doręczane w inny sposób – w urzędzie właściwej gminy, umieszczając zawiadomienie o tym w drzwiach
mieszkania adresata lub w oddawczej skrzynce pocztowej ze wskazaniem gdzie
i kiedy pismo pozostawiono, oraz z pouczeniem, że należy je odebrać w terminie
siedmiu dni od dnia umieszczenia zawiadomienia. W przypadku bezskutecznego
upływu tego terminu, czynność zawiadomienia należy powtórzyć.
§ 1¹. Pismo złożone w placówce pocztowej w rozumieniu ustawy z dnia
23 listopada 2012 r. – Prawo pocztowe może zostać odebrane także przez osobę
upoważnioną na podstawie pełnomocnictwa pocztowego do odbioru przesyłek
pocztowych, w rozumieniu tej ustawy.
§ 2. Jeżeli adresat odmawia przyjęcia pisma, doręczenie uważa się za dokonane.
W takim przypadku doręczający zwraca pismo do sądu z adnotacją o odmowie jego
przyjęcia.
§ 3. Jeżeli stronie podlegającej wpisowi do rejestru sądowego nie można
doręczyć pisma w sposób przewidziany w artykułach poprzedzających ze względu na
nieujawnienie w tym rejestrze zmiany adresu, pismo to pozostawia się w aktach
sprawy ze skutkiem doręczenia, chyba że nowy adres jest sądowi znany.
§ 3¹. Pisma dla osób reprezentujących podmiot wpisany do Krajowego Rejestru
Sądowego, likwidatorów, prokurentów, członków organów lub osób uprawnionych do
powołania zarządu, w razie niemożności doręczenia ich w sposób przewidziany
w artykułach poprzedzających z uwagi na niezgłoszenie oświadczenia o zmianie
adresu do doręczeń, pozostawia się w aktach sprawy ze skutkiem doręczenia, chyba
że inny adres do doręczeń lub miejsce zamieszkania i adres są sądowi znane.
§ 4. Sąd rejestrowy przy ogłoszeniu lub doręczeniu postanowienia o pierwszym
wpisie poucza wnioskodawcę o skutkach zaniedbania ujawnienia w rejestrze zmian
określonych w § 3.
§ 4¹. Sąd rejestrowy przy doręczeniu postanowienia w przedmiocie wpisu do
Krajowego Rejestru Sądowego osób reprezentujących podmiot, likwidatorów,
prokurentów, członków organów lub osób uprawnionych do powołania zarządu
poucza podmiot wpisany do rejestru o określonych w § 3¹
skutkach zaniedbania zgłoszenia oświadczenia o zmianie adresu do doręczeń. Pouczenie podmiotu wpisanego do Krajowego Rejestru Sądowego jest jednoznaczne z pouczeniem osób,
o których mowa w zdaniu pierwszym.
§ 5. Na wniosek strony wydaje się zaświadczenie, że wyrok zaoczny albo nakaz
zapłaty został uznany za doręczony na oznaczony adres w sposób przewidziany w § 1.
W zaświadczeniu stwierdza się z urzędu fakt uchylenia zarządzenia o uznaniu wyroku
albo nakazu za doręczony.

Art. 139¹. § 1. Jeżeli pozwany, pomimo powtórzenia zawiadomienia zgodnie
z art. 139 § 1 zdanie drugie, nie odebrał pozwu lub innego pisma procesowego
wywołującego potrzebę podjęcia obrony jego praw, a w sprawie nie doręczono mu
wcześniej żadnego pisma w sposób przewidziany w artykułach poprzedzających i nie
ma zastosowania art. 139 § 2–3¹ lub inny przepis szczególny przewidujący skutek
doręczenia, przewodniczący zawiadamia o tym powoda, przesyłając mu przy tym
odpis pisma dla pozwanego i zobowiązując do doręczenia tego pisma pozwanemu za
pośrednictwem komornika.
§ 2. Powód w terminie dwóch miesięcy od dnia doręczenia mu zobowiązania,
o którym mowa w § 1, składa do akt potwierdzenie doręczenia pisma pozwanemu za
pośrednictwem komornika albo zwraca pismo i wskazuje aktualny adres pozwanego
lub dowód, że pozwany przebywa pod adresem wskazanym w pozwie. Po
bezskutecznym upływie terminu stosuje się przepis art. 177 § 1 pkt 6.

art. 140. więcej [Doręczenie odpisów] Art. 140. § 1. Pisma i orzeczenia doręcza się w odpisach.
§ 2. Zamiast odpisu pisma lub orzeczenia może być doręczony dokument
uzyskany z systemu teleinformatycznego, o ile ma on cechy umożliwiające
weryfikację istnienia i treści pisma lub orzeczenia w tym systemie.
§ 3. W przypadku doręczenia elektronicznego pisma i orzeczenia mają postać
dokumentów zawierających dane z systemu teleinformatycznego.

art. 141. więcej [Doręczenie pełnomocnikowi] Art. 141. § 1. Pełnomocnikowi procesowemu kilku osób doręcza się jeden
egzemplarz pisma i załączników.
§ 2. Uprawnionemu przez kilku współuczestników sporu do odbioru pism
sądowych doręcza się po jednym egzemplarzu dla każdego współuczestnika.
§ 3. Jeżeli jest kilku pełnomocników jednej strony, sąd doręcza pismo tylko
jednemu z nich.

art. 142. więcej [Potwierdzenie odbioru] Art. 142. § 1. Doręczenie pisma jest potwierdzane pisemnie przez odbiorcę albo
za pośrednictwem systemu teleinformatycznego operatora pocztowego, o którym
mowa w art. 131 § 1, albo dokumentem uzyskanym z systemu teleinformatycznego.
§ 2. W przypadku potwierdzenia pisemnego odbiorca potwierdza odbiór i jego
datę własnoręcznym podpisem. Jeżeli tego nie może lub nie chce uczynić, doręczający
sam oznacza datę doręczenia oraz przyczyny braku podpisu.
§ 3. Doręczający stwierdza na potwierdzeniu odbioru sposób doręczenia, a na
doręczonym piśmie zaznacza dzień doręczenia i opatruje to stwierdzenie swoim
podpisem.

art. 143. więcej [Doręczenie kuratorowi] Art. 143. Jeżeli stronie, której miejsce pobytu nie jest znane, ma być doręczony
pozew lub inne pismo procesowe wywołujące potrzebę podjęcia obrony jej praw,
doręczenie może do chwili zgłoszenia się strony albo jej przedstawiciela lub
pełnomocnika nastąpić tylko do rąk kuratora ustanowionego na wniosek osoby
zainteresowanej przez sąd orzekający.

art. 144. więcej [Ustanowienie kuratora] Art. 144. § 1. Przewodniczący ustanowi kuratora, jeżeli wnioskodawca
uprawdopodobni, że miejsce pobytu strony nie jest znane. W sprawach o roszczenia
alimentacyjne, jak również w sprawach o ustalenie pochodzenia dziecka i o związane
z tym roszczenia, przewodniczący przed ustanowieniem kuratora przeprowadzi
stosowne dochodzenie w celu ustalenia miejsca zamieszkania lub pobytu pozwanego.
§ 2. O ustanowieniu kuratora przewodniczący ogłosi publicznie w budynku
sądowym i lokalu wójta (burmistrza, prezydenta miasta), w sprawach zaś większej
wagi, gdy uzna to za potrzebne, także w prasie.
§ 3. Z chwilą doręczenia pisma kuratorowi doręczenie staje się skuteczne. Sąd
może jednak uzależnić skuteczność doręczenia od upływu oznaczonego terminu od
chwili wywieszenia obwieszczenia w budynku sądowym.
§ 4. Czynności określone w § 1–3 może wykonywać także referendarz sądowy.

art. 145. więcej [Doręczenie przez wywieszenie w sądzie] Art. 145. W wypadkach, w których ustanowienie kuratora według przepisów
poprzedzających nie jest wymagane, pismo doręcza się stronie, której miejsce pobytu
nie jest znane, przez wywieszenie w budynku sądowym. Doręczenie takie staje się
skuteczne z upływem miesiąca od dnia wywieszenia.

art. 146. więcej [Kompetencje kuratora - odpowiednie stosowanie przepisów] Art. 146. Do kuratora ustanowionego zgodnie z art. 143 i art. 144 stosuje się
odpowiednio przepis art. 69 § 3.

art. 147. więcej [Nieuzasadnione stosowanie trybu szczególnego] Art. 147. Gdy okaże się, że żądanie ustanowienia kuratora lub wywieszenia
pisma nie było uzasadnione, sąd zarządzi doręczenie pisma w sposób właściwy, a w miarę potrzeby zniesie na wniosek strony zainteresowanej postępowanie
przeprowadzone z udziałem kuratora lub po wywieszeniu pisma w budynku sądowym.

art. 148. więcej [Zasada jawności posiedzeń sądowych] Art. 148. § 1. Jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, posiedzenia sądowe
są jawne, a sąd orzekający rozpoznaje sprawy na rozprawie.
§ 2. Sąd może skierować sprawę na posiedzenie jawne i wyznaczyć rozprawę
także wówczas, gdy sprawa podlega rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym.
§ 3. Sąd może wydać postanowienie na posiedzeniu niejawnym.

Art. 148¹. § 1. Sąd może rozpoznać sprawę na posiedzeniu niejawnym, gdy
pozwany uznał powództwo lub gdy po złożeniu przez strony pism procesowych
i dokumentów, w tym również po wniesieniu zarzutów lub sprzeciwu od nakazu
zapłaty albo sprzeciwu od wyroku zaocznego, sąd uzna – mając na względzie
całokształt przytoczonych twierdzeń i zgłoszonych wniosków dowodowych – że
przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne.
§ 2. (uchylony)
§ 3. Rozpoznanie sprawy na posiedzeniu niejawnym jest niedopuszczalne, jeżeli
strona w pierwszym piśmie procesowym złożyła wniosek o przeprowadzenie
rozprawy, chyba że pozwany uznał powództwo.

art. 149. więcej [Wyznaczanie posiedzeń] Art. 149. § 1. Posiedzenia sądowe wyznacza przewodniczący z urzędu, ilekroć
wymaga tego stan sprawy.
§ 2. O posiedzeniach jawnych zawiadamia się strony i osoby zainteresowane
przez wezwanie lub ogłoszenie podczas posiedzenia. Stronie nieobecnej na
posiedzeniu jawnym należy zawsze doręczyć wezwanie na następne posiedzenie.
Wezwanie powinno być doręczone co najmniej na tydzień przed posiedzeniem.
W wypadkach pilnych termin ten może być skrócony do trzech dni.

Art. 149¹. Sąd może wzywać strony, świadków, biegłych lub inne osoby
w sposób, który uzna za najbardziej celowy, z pominięciem sposobów doręczeń
przewidzianych w rozdziale 2, jeżeli uzna to za niezbędne do przyspieszenia
rozpoznania sprawy. Wezwanie dokonane w ten sposób wywołuje skutki przewidziane w niniejszym kodeksie, jeżeli jest niewątpliwe, że doszło ono do
wiadomości adresata w terminach określonych w art. 149 § 2.

art. 150. więcej [Wezwanie na posiedzenie] Art. 150. W wezwaniu na posiedzenie oznacza się:
1) imię, nazwisko i miejsce zamieszkania wezwanego;
2) sąd oraz miejsce i czas posiedzenia;
3) strony i przedmiot sprawy;
4) cel posiedzenia;
5) skutki niestawiennictwa

art. 151. więcej [Miejsce powiedzenia sądowego] Art. 151. § 1. Posiedzenia sądowe odbywają się w budynku sądowym, a poza
tym budynkiem tylko wówczas, gdy czynności sądowe muszą być wykonane w innym
miejscu albo gdy odbycie posiedzenia poza budynkiem sądowym ułatwia
przeprowadzenie sprawy lub przyczynia się znacznie do zaoszczędzenia kosztów.
§ 2. Przewodniczący może zarządzić przeprowadzenie posiedzenia jawnego przy
użyciu urządzeń technicznych umożliwiających jego przeprowadzenie na odległość.
W takim przypadku uczestnicy postępowania mogą brać udział w posiedzeniu
sądowym, gdy przebywają w budynku innego sądu, i dokonywać tam czynności
procesowych, a przebieg czynności procesowych transmituje się z sali sądowej sądu
prowadzącego postępowanie do miejsca pobytu uczestników postępowania oraz
z miejsca pobytu uczestników postępowania do sali sądowej sądu prowadzącego
postępowanie.

art. 152. więcej [Prawo wstępu na posiedzenie] Art. 152. § 1. Na posiedzenia jawne wstęp na salę sądową mają tylko osoby
nieuzbrojone i pełnoletnie. Wymóg pełnoletności nie dotyczy stron, interwenientów
ubocznych, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników oraz osób wezwanych.
§ 2. Przewodniczący może zezwolić na obecność na posiedzeniu jawnym
osobom małoletnim oraz osobom obowiązanym do noszenia broni.
§ 3. Na posiedzenia niejawne mają wstęp tylko osoby wezwane.
§ 4. Przy czynnościach sądu nie mogą być obecne osoby w stanie nielicującym
z powagą sądu.

art. 153. więcej [Posiedzenie przy drzwiach zamkniętych] Art. 153. § 1. Sąd z urzędu zarządza odbycie całego posiedzenia lub jego części
przy drzwiach zamkniętych, jeżeli publiczne rozpoznanie sprawy zagraża porządkowi
publicznemu lub moralności lub jeżeli mogą być ujawnione okoliczności objęte
ochroną informacji niejawnych.
§ 1¹. Sąd na wniosek strony zarządza odbycie posiedzenia lub jego części przy
drzwiach zamkniętych, gdy mogą być ujawnione okoliczności stanowiące tajemnicę
jej przedsiębiorstwa.
§ 2. Sąd może ponadto zarządzić odbycie posiedzenia lub jego części przy
drzwiach zamkniętych na wniosek strony, jeżeli podane przez nią przyczyny uzna za
uzasadnione lub jeżeli roztrząsane być mają szczegóły życia rodzinnego.
Postępowanie dotyczące tego wniosku odbywa się przy drzwiach zamkniętych.
Postanowienie w tym przedmiocie sąd ogłasza publicznie.

art. 154. więcej [Podmioty obecne na posiedzeniu przy drzwiach zamkniętych] Art. 154. § 1. Podczas posiedzenia odbywającego się przy drzwiach
zamkniętych mogą być obecni na sali: strony, interwenienci uboczni, ich
przedstawiciele ustawowi i pełnomocnicy, prokurator oraz osoby zaufania po dwie
z każdej strony.
§ 2. Ogłoszenie orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie odbywa się
publicznie.

art. 155. więcej [Uprawnienia przewodniczącego] Art. 155. § 1. Przewodniczący otwiera, prowadzi i zamyka posiedzenia, udziela
głosu, zadaje pytania, upoważnia do zadawania pytań i ogłasza orzeczenia.
§ 2. Przewodniczący może odebrać głos, gdy przemawiający go nadużywa, jak
również uchylić pytanie, jeżeli uzna je za niewłaściwe lub zbyteczne.

art. 156. więcej [Odroczenia posiedzenia sądu] Art. 156. Sąd nawet na zgodny wniosek stron może odroczyć posiedzenie tylko
z ważnej przyczyny.

Art. 156¹. W miarę potrzeby na posiedzeniu przewodniczący może pouczyć
strony o prawdopodobnym wyniku sprawy w świetle zgłoszonych do tej chwili
twierdzeń i dowodów.

Art. 156². Jeżeli w toku posiedzenia okaże się, że o żądaniu lub wniosku strony
można rozstrzygnąć na innej podstawie prawnej, niż przez nią wskazana, uprzedza się
o tym strony obecne na posiedzeniu.

art. 157. więcej [Protokół z posiedzenia] Art. 157. § 1. Z przebiegu posiedzenia jawnego protokolant sporządza protokół.
Protokół sporządza się, utrwalając przebieg posiedzenia za pomocą urządzenia
rejestrującego dźwięk albo obraz i dźwięk oraz pisemnie, pod kierunkiem
przewodniczącego, zgodnie z art. 158 § 1.
§ 1¹. Jeżeli ze względów technicznych utrwalenie przebiegu posiedzenia za
pomocą urządzenia rejestrującego dźwięk albo obraz i dźwięk nie jest możliwe,
protokół jest sporządzany wyłącznie pisemnie, pod kierunkiem przewodniczącego,
zgodnie z art. 158 § 2.
§ 2. Przy wydawaniu wyroków zaocznych wystarcza zaznaczenie w aktach, że
pozwany nie stawił się na posiedzenie, nie żądał przeprowadzenia rozprawy w swej
nieobecności i nie złożył żadnych wyjaśnień, oraz wzmianka co do ogłoszenia
wyroku.
§ 3. Z posiedzenia niejawnego sporządza się notatkę urzędową, jeżeli nie
wydano orzeczenia.

art. 158. więcej [Treść protokołu] Art. 158. § 1. Protokół sporządzony pisemnie zawiera oznaczenie sądu, miejsca
i daty posiedzenia, nazwiska
sędziów, protokolanta, prokuratora, stron, interwenientów, jak również obecnych
na posiedzeniu przedstawicieli ustawowych i pełnomocników oraz oznaczenie sprawy
i wzmianki co do jawności. Ponadto protokół sporządzony pisemnie zawiera
wymienienie zarządzeń i orzeczeń wydanych na posiedzeniu oraz stwierdzenie, czy
zostały ogłoszone, streszczenie wyników postępowania dowodowego, a także
czynności stron wpływające na rozstrzygnięcie sądu (ugoda, zrzeczenie się roszczenia,
uznanie powództwa, cofnięcie, zmiana, rozszerzenie lub ograniczenie żądania pozwu)
oraz inne czynności stron, które według szczególnych przepisów ustawy powinny być
wciągnięte, wpisane, przyjęte, złożone, zgłoszone lub wniesione do protokołu. Jeżeli
sporządzenie odrębnej sentencji orzeczenia nie jest wymagane, wystarcza
zamieszczenie w protokole treści samego rozstrzygnięcia. Czynności wymagające
podpisu strony mogą być zamieszczane w odrębnym dokumencie stanowiącym część
protokołu.
§ 1¹. Protokół, o którym mowa w § 1, może zawierać wnioski i twierdzenia stron
oraz inne okoliczności istotne dla przebiegu posiedzenia; zamiast wniosków
i twierdzeń można w protokole powołać się na pisma przygotowawcze.
§ 2. Jeżeli przebiegu posiedzenia nie utrwala się za pomocą urządzenia
rejestrującego dźwięk albo obraz i dźwięk, protokół sporządzony pisemnie zawiera,
oprócz danych i okoliczności określonych w § 1, wnioski oraz twierdzenia stron,
udzielone pouczenia, a także wyniki postępowania dowodowego oraz inne okoliczności istotne dla przebiegu posiedzenia; zamiast wniosków i twierdzeń można
w protokole powołać się na pisma przygotowawcze.
§ 3. Protokół sporządzony za pomocą urządzenia rejestrującego dźwięk albo
obraz i dźwięk protokolant podpisuje podpisem elektronicznym gwarantującym
identyfikację osoby protokolanta oraz rozpoznawalność jakiejkolwiek późniejszej
zmiany protokołu. Protokół sporządzony pisemnie podpisują przewodniczący
i protokolant.
§ 4. Jeżeli jest to niezbędne dla zapewnienia prawidłowego orzekania w sprawie,
przewodniczący może zarządzić sporządzenie transkrypcji odpowiedniej części
protokołu sporządzonego za pomocą urządzenia rejestrującego dźwięk albo obraz
i dźwięk.
§ 5. Minister Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia, rodzaje
urządzeń i środków technicznych służących do utrwalania dźwięku albo obrazu
i dźwięku, sposób sporządzania zapisów dźwięku albo obrazu i dźwięku oraz sposób
identyfikacji osób je sporządzających, jak również sposób udostępniania oraz
przechowywania takich zapisów, mając na uwadze:
1) konieczność właściwego zabezpieczenia zapisu dźwięku albo obrazu i dźwięku
przed ich utratą, zniekształceniem, nieuprawnionym dostępem, usunięciem lub
inną nieuprawnioną zmianą, a także rozpoznawalność dokonania uprawnionej
zmiany lub usunięcia i identyfikacji osoby dokonującej tych czynności;
2) minimalne wymagania dla systemów teleinformatycznych używanych do
realizacji zadań publicznych, określone w odrębnych przepisach;
3) konieczność zmiany formatu zapisu dźwięku albo obrazu i dźwięku lub
przeniesienia na inny informatyczny nośnik danych w celu ponownego
odtworzenia zapisu;
4) konieczność zapewnienia możliwości zapoznania się z zapisem dźwięku albo
obrazu i dźwięku oraz uzyskania z akt sprawy zapisu dźwięku albo obrazu
i dźwięku.

art. 159. więcej [Uchylony] Art. 159. (uchylony).

art. 160. więcej [Sprostowanie lub uzupełnienie protokołu] Art. 160. § 1. Strony mogą żądać sprostowania lub uzupełnienia protokołu, nie
później jednak jak na następnym posiedzeniu, a jeśli idzie o protokół rozprawy, po
której zamknięciu nastąpiło wydanie wyroku – dopóki akta sprawy znajdują się w sądzie. Od zarządzenia przewodniczącego strony mogą odwołać się do sądu
w terminie tygodniowym od doręczenia im zarządzenia.
§ 2. Zapis dźwięku albo obrazu i dźwięku nie podlega sprostowaniu.

art. 161. więcej [Załącznik do protokołu] Art. 161. W toku posiedzenia wnioski, oświadczenia, uzupełnienia
i sprostowania wniosków i oświadczeń można zamieścić w załączniku do protokołu.
Jeżeli stronę zastępuje adwokat, radca prawny, rzecznik patentowy lub Prokuratoria
Generalna Rzeczypospolitej Polskiej, przewodniczący może zażądać złożenia takiego
załącznika w wyznaczonym terminie.

art. 162. więcej [Wpisanie zastrzeżeń do protokołu] Art. 162. § 1. Strona powinna zwrócić uwagę sądu na uchybienie przepisom
postępowania, wnosząc o wpisanie zastrzeżenia do protokołu. Zastrzeżenie można
zgłosić najpóźniej na kolejnym posiedzeniu.
§ 2. Stronie zastępowanej przez adwokata, radcę prawnego, rzecznika
patentowego lub Prokuratorię Generalną Rzeczypospolitej Polskiej, która zastrzeżenia
nie zgłosiła, nie przysługuje prawo powoływania się na to uchybienie w dalszym toku
postępowania. Skutku tego nie niweczy wypowiedzenie lub cofnięcie
pełnomocnictwa.
§ 3. Przepisu § 2 nie stosuje się, gdy chodzi o przepisy postępowania, których
naruszenie sąd powinien wziąć pod rozwagę z urzędu lub gdy strona uprawdopodobni,
iż nie zgłosiła zastrzeżeń bez swojej winy.

Art. 162¹. (uchylony).

art. 163. więcej [Środki przymusu] Art. 163. § 1. Jeżeli kodeks przewiduje grzywnę bez określenia jej wysokości,
grzywnę wymierza się w kwocie do trzech tysięcy złotych. Grzywny ściąga się
w drodze egzekucji sądowej na rzecz Skarbu Państwa.
§ 2. Ilekroć kodeks dopuszcza zarządzenie przymusowego sprowadzenia lub
aresztowania, stosuje się odpowiednio przepisy kodeksu postępowania karnego.
§ 3. O przymusowe sprowadzenie żołnierza w czynnej służbie wojskowej, z
wyjątkiem terytorialnej służby wojskowej pełnionej dyspozycyjnie, sąd zwraca się do
dowódcy jednostki wojskowej, w której pełni on służbę, lub do Żandarmerii
Wojskowej, a o przymusowe sprowadzenie funkcjonariusza Policji, Służby Ochrony
Państwa, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby
Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura
Antykorupcyjnego lub Straży Granicznej – do jego przełożonego.
§ 4. O ukaranie żołnierza w czynnej służbie wojskowej, z wyjątkiem terytorialnej
służby wojskowej pełnionej dyspozycyjnie, sąd występuje do dowódcy jednostki
wojskowej, w której pełni on służbę, a o ukaranie funkcjonariusza Policji, Służby
Ochrony Państwa, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu,
Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego
Biura Antykorupcyjnego, Straży Marszałkowskiej lub Straży Granicznej – do jego
przełożonego.

art. 164. więcej [Początek biegu terminu sądowego] Art. 164. Bieg terminu wyznaczonego przez sąd lub przewodniczącego (termin
sądowy) rozpoczyna się od ogłoszenia w tym przedmiocie postanowienia lub
zarządzenia, a gdy kodeks przewiduje doręczenie z urzędu – od jego doręczenia.

art. 165. więcej [Obliczanie terminów] Art. 165. § 1. Terminy oblicza się według przepisów prawa cywilnego.
§ 2. Oddanie pisma procesowego w polskiej placówce pocztowej operatora
wyznaczonego w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. – Prawo pocztowe
lub w placówce pocztowej operatora świadczącego pocztowe usługi powszechne
w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej jest równoznaczne z wniesieniem
go do sądu.
§ 3. To samo dotyczy złożenia pisma przez żołnierza w dowództwie jednostki
wojskowej albo przez osobę pozbawioną wolności w administracji zakładu karnego
oraz przez członka załogi polskiego statku morskiego u kapitana statku.
§ 4. Wprowadzenie pisma do systemu teleinformatycznego jest równoznaczne
z wniesieniem pisma do sądu.

art. 166. więcej [Przedłużenie lub skrócenie terminu] Art. 166. Przewodniczący może z ważnej przyczyny przedłużyć lub skrócić
termin sądowy na wniosek zgłoszony przed upływem terminu, nawet bez wysłuchania
strony przeciwnej.

art. 167. więcej [Bezskuteczność czynności procesowej] Art. 167. Czynność procesowa podjęta przez stronę po upływie terminu jest
bezskuteczna.

art. 168. więcej [Przywrócenie terminu] Art. 168. § 1. Jeżeli strona nie dokonała w terminie czynności procesowej bez
swojej winy, sąd na jej wniosek postanowi przywrócenie terminu.
§ 2. Przywrócenie nie jest dopuszczalne, jeżeli uchybienie terminu nie pociąga
za sobą ujemnych dla strony skutków procesowych.

art. 169. więcej [Wniosek o przywrócenie terminu] Art. 169. § 1. Pismo z wnioskiem o przywrócenie terminu wnosi się do sądu,
w którym czynność miała być dokonana, w ciągu tygodnia od czasu ustania przyczyny
uchybienia terminu.
§ 2. W piśmie tym należy uprawdopodobnić okoliczności uzasadniające
wniosek.
§ 3. Równocześnie z wnioskiem strona powinna dokonać czynności procesowej.
§ 4. Po upływie roku od uchybionego terminu, jego przywrócenie jest
dopuszczalne tylko w wypadkach wyjątkowych.
§ 5. (uchylony)

art. 170. więcej [Niedopuszczalność przywrócenia terminu] Art. 170. Niedopuszczalne jest przywrócenie terminu do złożenia środka
odwoławczego od wyroku orzekającego unieważnienie małżeństwa lub rozwód albo
ustalającego nieistnienie małżeństwa, jeżeli choćby jedna ze stron zawarła po
uprawomocnieniu się wyroku nowy związek małżeński.

art. 171. więcej [Odrzucenie wniosku] Art. 171. Spóźniony lub z mocy ustawy niedopuszczalny wniosek
o przywrócenie terminu sąd odrzuca.

art. 172. więcej [Wpływ wniosku na postępowanie] Art. 172. Zgłoszenie wniosku o przywrócenie terminu nie wstrzymuje
postępowania w sprawie ani wykonania orzeczenia. Sąd może jednak, stosownie do
okoliczności, wstrzymać postępowanie lub wykonanie orzeczenia. W przypadku
uwzględnienia wniosku sąd może natychmiast przystąpić do rozpoznania sprawy.

art. 173. więcej [Zawieszenie postępowania cywilnego z mocy prawa] Art. 173. Postępowanie ulega zawieszeniu z mocy prawa w razie zaprzestania
czynności przez sąd wskutek siły wyższej.

art. 174. więcej [Zawieszenie postępowanie z urzędu] Art. 174. § 1. Sąd zawiesza postępowanie z urzędu:
1) w razie śmierci strony lub jej przedstawiciela ustawowego, utraty przez nich
zdolności procesowej, utraty przez stronę zdolności sądowej lub utraty przez
przedstawiciela ustawowego charakteru takiego przedstawiciela;
2) jeżeli w składzie organów jednostki organizacyjnej będącej stroną zachodzą
braki uniemożliwiające jej działanie, chyba że ustanowiono kuratora na
podstawie art. 69 § 1 lub art. 42 § 1 Kodeksu cywilnego;
3) jeżeli strona lub jej przedstawiciel ustawowy znajduje się w miejscowości
pozbawionej wskutek nadzwyczajnych wydarzeń komunikacji z siedzibą sądu;
4) jeżeli postępowanie dotyczy masy upadłości, masy układowej lub masy
sanacyjnej i ogłoszono upadłość lub wszczęto wtórne postępowanie
upadłościowe albo ustanowiono zarządcę w postępowaniu restrukturyzacyjnym;
5) jeżeli ustanowiono zarządcę przymusowego w postępowaniu w przedmiocie
ogłoszenia upadłości lub zarządcę tymczasowego w postępowaniu o otwarcie
postępowania sanacyjnego, a postępowanie dotyczy majątku objętego
zabezpieczeniem;
6) jeżeli zarządca sukcesyjny przestał pełnić tę funkcję albo zarząd sukcesyjny
wygasł, w przypadku gdy postępowanie toczyło się z udziałem zarządcy
sukcesyjnego.
§ 2. W przypadkach wymienionych w § 1 pkt 1, 4 i 6 zawieszenie ma skutek od
chwili zdarzeń, które je spowodowały. Zawieszając postępowanie, sąd z urzędu uchyla
orzeczenia wydane po nastąpieniu tych zdarzeń, chyba że nastąpiły one po zamknięciu
rozprawy.
§ 3. W przypadkach, o których mowa w § 1 pkt 4 i 5, sąd wezwie syndyka,
zarządcę przymusowego, zarządcę tymczasowego albo zarządcę do udziału
w sprawie.

art. 175. więcej [Zawieszenie ze względu na śmierć pełnomocnika] Art. 175. W razie śmierci pełnomocnika procesowego postępowanie może
toczyć się dalej dopiero po wezwaniu strony niestawającej. Wezwanie doręcza się
stronie w miejscu jej rzeczywistego zamieszkania, zawiadamiając ją równocześnie
o śmierci pełnomocnika procesowego. W wypadku tym nie stosuje się art. 136 § 2.

Art. 175¹. Jeżeli zastępstwo stron przez adwokatów lub radców prawnych jest
obowiązkowe, w razie śmierci adwokata lub radcy prawnego, skreślenia z listy
adwokatów lub radców prawnych, utraty możliwości wykonywania zawodu albo
utraty zdolności procesowej, sąd zawiesza postępowanie z urzędu, wyznaczając
odpowiedni termin do wskazania innego adwokata lub radcy prawnego, i po upływie
tego terminu podejmuje postępowanie. Przepis art. 175 stosuje się odpowiednio.

art. 176. więcej [Zawieszenie postępowania na wniosek spadkobiercy] Art. 176. § 1. Sąd zawiesi postępowanie na wniosek spadkobiercy, jeżeli powód
dochodzi przeciwko niemu wykonania obowiązku, należącego do długów
spadkowych, a spadkobierca nie złożył jeszcze oświadczenia o przyjęciu spadku
i termin do złożenia takiego oświadczenia jeszcze nie upłynął.
§ 2. Sąd zawiesi na wniosek Bankowego Funduszu Gwarancyjnego
postępowanie, w którym podmiot w restrukturyzacji, o którym mowa w art. 2 pkt 44
ustawy z dnia 10 czerwca 2016 r. o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie
gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji (Dz. U. z 2020 r. poz.
842), jest stroną.

art. 177. więcej [Zawieszenie fakultatywne] Art. 177. § 1. Sąd może zawiesić postępowanie z urzędu:
1) jeżeli rozstrzygnięcie sprawy zależy od wyniku innego toczącego się
postępowania cywilnego;
2) jeżeli osoba trzecia wystąpiła przeciwko obu stronom z interwencją główną;
3) jeżeli rozstrzygnięcie sprawy zależy od uprzedniej decyzji organu administracji
publicznej;
3¹) jeżeli rozstrzygnięcie sprawy zależy od wyniku postępowania toczącego się
przed Trybunałem Konstytucyjnym albo Trybunałem Sprawiedliwości Unii
Europejskiej;
4) jeżeli ujawni się czyn, którego ustalenie w drodze karnej lub dyscyplinarnej
mogłoby wywrzeć wpływ na rozstrzygnięcie sprawy cywilnej;
5) w razie niestawiennictwa obu stron na rozprawie, jeżeli ustawa nie stanowi
inaczej, oraz w razie niestawiennictwa powoda, gdy powód nie żądał
rozpoznania sprawy w jego nieobecności, a pozwany nie zgłosił wniosku o
rozpoznanie sprawy;
6) jeżeli na skutek braku lub wskazania złego adresu powoda albo niewskazania
przez powoda w wyznaczonym terminie adresu pozwanego lub danych
pozwalających sądowi na ustalenie numerów, o których mowa w art. 208¹ , lub niewykonania przez powoda innych zarządzeń nie można nadać sprawie
dalszego biegu.
§ 2. Jeżeli postępowanie karne, dyscyplinarne lub administracyjne nie jest
jeszcze rozpoczęte, a jego rozpoczęcie zależy od wniosku strony, sąd wyznaczy termin
do wszczęcia postępowania, w innych wypadkach może zwrócić się do właściwego
organu.

art. 178. więcej [Zawieszenie postępowania] Art. 178. Sąd może również zawiesić postępowanie na zgodny wniosek stron.

Art. 178¹. W postanowieniu o zawieszeniu postępowania wskazuje się przepis
stanowiący podstawę prawną rozstrzygnięcia.

art. 179. więcej [Bieg terminów] Art. 179. § 1. W wypadku zawieszenia postępowania na zgodny wniosek stron
albo wskutek ich niestawiennictwa lub niemożności nadania sprawie dalszego biegu,
zawieszenie wstrzymuje tylko bieg terminów sądowych, które biegną dalej dopiero
z chwilą podjęcia postępowania.
§ 2. We wszystkich innych wypadkach zawieszenia żadne terminy nie biegną
i zaczynają biec dopiero od początku z chwilą podjęcia postępowania. Terminy
sądowe należy w miarę potrzeby wyznaczać na nowo.
§ 3. Podczas zawieszenia sąd nie podejmuje żadnych czynności z wyjątkiem
tych, które mają na celu podjęcie postępowania albo zabezpieczenie powództwa lub
dowodu. Czynności podejmowane przez strony, a niedotyczące tych przedmiotów,
wywołują skutki dopiero z chwilą podjęcia postępowania.

art. 180. więcej [Podjęcie postępowanie z urzędu] Art. 180. § 1. Sąd postanowi podjąć postępowanie z urzędu, gdy ustanie
przyczyna zawieszenia, w szczególności:
1) w razie śmierci strony – z chwilą zgłoszenia się lub wskazania następców
prawnych zmarłego albo z chwilą ustanowienia we właściwej drodze kuratora
spadku;
2) w razie utraty zdolności sądowej – z chwilą ustalenia ogólnego następcy
prawnego;
3) w razie braku przedstawiciela ustawowego – z chwilą jego ustanowienia;
3¹) w razie braku w składzie organów jednostki organizacyjnej będącej stroną –
z chwilą wyboru albo powołania tego organu, a w przypadku gdy dla strony
ustanowiono kuratora umocowanego do podejmowania czynności za stronę –
z chwilą jego ustanowienia;
4) gdy rozstrzygnięcie sprawy zależy od wyniku innego postępowania – z chwilą
uprawomocnienia się orzeczenia kończącego to postępowanie; sąd może jednak
i przedtem, stosownie do okoliczności, podjąć dalsze postępowanie;
5) w przypadku:
a) ustanowienia zarządcy przymusowego w postępowaniu w przedmiocie
ogłoszenia upadłości – z chwilą ustalenia osoby pełniącej funkcję zarządcy
przymusowego,
b) ogłoszenia upadłości strony lub wszczęcia wtórnego postępowania
upadłościowego, z wyjątkiem określonym w art. 145 ust. 1 ustawy z dnia
28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe (Dz. U. z 2020 r. poz. 1228) –
z chwilą ustalenia osoby pełniącej funkcję syndyka,
c) ustanowienia zarządcy tymczasowego w postępowaniu o otwarcie
postępowania sanacyjnego – z chwilą ustalenia osoby pełniącej funkcję
zarządcy tymczasowego,
d) ustanowienia zarządcy w postępowaniu restrukturyzacyjnym – z chwilą
ustalenia osoby pełniącej funkcję zarządcy;
6) jeżeli zarządca sukcesyjny, z którego udziałem toczyło się postępowanie,
przestał pełnić tę funkcję – z dniem zgłoszenia się lub wskazania kolejnego
zarządcy sukcesyjnego;
7) w przypadku wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego – z dniem zgłoszenia się lub
wskazania następców prawnych zmarłego.
§ 2. Jeżeli w ciągu roku od dnia postanowienia o zawieszeniu postępowania nie
zgłoszą się lub nie zostaną wskazani następcy prawni zmarłego, a postępowanie nie
zostanie podjęte z udziałem zarządcy sukcesyjnego, sąd może z urzędu zwrócić się do
sądu spadku o ustanowienie kuratora spadku, chyba że kurator taki już wcześniej
został ustanowiony.

art. 181. więcej [Podjęcie zawieszonego postępowania na wniosek] Art. 181. § 1. Sąd postanowi podjąć postępowanie na wniosek którejkolwiek ze
stron:
1) gdy postępowanie zostało zawieszone na wniosek spadkobiercy – po złożeniu
oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku albo po upływie terminu do
złożenia takiego oświadczenia;
2) w wypadku zawieszenia na wniosek obu stron albo wskutek niestawiennictwa –
nie wcześniej niż po upływie trzech miesięcy od zawieszenia, jeżeli strony we
wniosku o zawieszenie nie oznaczyły dłuższego terminu.
§ 2. Sąd, na wniosek Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, podejmie
postępowanie, o którym mowa w art. 176 § 2.

Art. 181¹. Na wniosek zarządcy sukcesyjnego lub drugiej strony sąd postanowi
podjąć postępowanie z udziałem zarządcy sukcesyjnego, jeżeli postępowanie dotyczy
spraw wynikających z prowadzenia przedsiębiorstwa zmarłej strony objętego
zarządem sukcesyjnym.

art. 182. więcej [Umorzenie zawieszonego postępowania] Art. 182. § 1. Sąd umarza postępowanie:
1) zawieszone z przyczyn wskazanych w art. 177 § 1 pkt 5 i 6, jeżeli wniosek
o podjęcie postępowania nie został zgłoszony w ciągu trzech miesięcy od daty
postanowienia o zawieszeniu postępowania;
2) zawieszone na zgodny wniosek stron lub na wniosek spadkobiercy, jeżeli
wniosek o podjęcie postępowania nie został zgłoszony w ciągu sześciu miesięcy
od daty postanowienia o zawieszeniu postępowania;
3) w przypadku stwierdzenia braku następcy prawnego strony, która utraciła
zdolność sądową, a w każdym razie po upływie roku od daty postanowienia
o zawieszeniu postępowania z tej przyczyny;
4) zawieszone z przyczyny wskazanej w art. 174 § 1 pkt 2 po upływie dwóch lat od
daty postanowienia o zawieszeniu postępowania z tej przyczyny;
5) zawieszone z powodu śmierci strony po upływie pięciu lat od daty postanowienia
o zawieszeniu postępowania z tej przyczyny.
§ 2. Umorzenie postępowania zawieszonego w pierwszej instancji nie pozbawia
powoda prawa ponownego wytoczenia powództwa, jednakże poprzedni pozew nie
wywołuje żadnych skutków, które ustawa wiąże z wytoczeniem powództwa. Skutki te
wywołuje jednak pozew wniesiony w sprawie, w której postępowanie umorzono na
podstawie § 1 pkt 4.
§ 3. Umorzenie zawieszonego postępowania przez sąd wyższej instancji
powoduje uprawomocnienie się zaskarżonego orzeczenia, z wyjątkiem spraw
o unieważnienie małżeństwa lub o rozwód oraz o ustalenie nieistnienia małżeństwa,
w których postępowanie umarza się wówczas w całości.
§ 4. Z umorzeniem postępowania umarzają się nawzajem także koszty stron
w danej instancji.

Art. 182¹. (uchylony).

art. 183. więcej [Mediacja w postępowaniu cywilnym] Art. 183. (uchylony).

Art. 183¹. . § 1. Mediacja jest dobrowolna.
§ 2. Mediację prowadzi się na podstawie umowy o mediację albo postanowienia
sądu kierującego strony do mediacji. Umowa może być zawarta także przez wyrażenie
przez stronę zgody na mediację, gdy druga strona złożyła wniosek, o którym mowa
w art. 183⁶ § 1.
§ 3. W umowie o mediację strony określają w szczególności przedmiot mediacji,
osobę mediatora albo sposób wyboru mediatora.
§ 4. Mediację prowadzi się przed wszczęciem postępowania, a za zgodą stron
także w toku sprawy.

Art. 183².  § 1. Mediatorem może być osoba fizyczna mająca pełną zdolność do
czynności prawnych, korzystająca w pełni z praw publicznych.
§ 2. Mediatorem nie może być sędzia. Nie dotyczy to sędziów w stanie
spoczynku.
§ 3. Organizacje pozarządowe w zakresie swoich zadań statutowych oraz
uczelnie mogą prowadzić listy mediatorów oraz tworzyć ośrodki mediacyjne. Wpis na
listę wymaga wyrażonej na piśmie zgody mediatora. Informację o listach mediatorów
oraz ośrodkach mediacyjnych przekazuje się prezesowi sądu okręgowego.
§ 3¹. Ilekroć w dalszych przepisach niniejszego kodeksu jest mowa
o mediatorze, należy przez to rozumieć także stałego mediatora, chyba że przepisy
niniejszego kodeksu stanowią inaczej.
§ 4. Stały mediator może odmówić prowadzenia mediacji tylko z ważnych
powodów, o których jest obowiązany niezwłocznie powiadomić strony, a jeżeli strony
do mediacji skierował sąd – również sąd.

Art. 183³. § 1. Mediator powinien zachować bezstronność przy prowadzeniu
mediacji.
§ 2. Mediator niezwłocznie ujawnia stronom okoliczności, które mogłyby
wzbudzić wątpliwości co do jego bezstronności.


Art. 183^3a. Mediator prowadzi mediację, wykorzystując różne metody
zmierzające do polubownego rozwiązania sporu, w tym poprzez wspieranie stron
w formułowaniu przez nie propozycji ugodowych, lub na zgodny wniosek stron może
wskazać sposoby rozwiązania sporu, które nie są dla stron wiążące.

Art. 183⁴.§ 1. Postępowanie mediacyjne nie jest jawne.
§ 2. Mediator, strony i inne osoby biorące udział w postępowaniu mediacyjnym
są obowiązane zachować w tajemnicy fakty, o których dowiedziały się w związku
z prowadzeniem mediacji. Strony mogą zwolnić mediatora i inne osoby biorące udział
w postępowaniu mediacyjnym z tego obowiązku.
§ 3. Bezskuteczne jest powoływanie się w toku postępowania przed sądem lub
sądem polubownym na propozycje ugodowe, propozycje wzajemnych ustępstw lub
inne oświadczenia składane w postępowaniu mediacyjnym.

Art. 183⁵. § 1. Mediator ma prawo do wynagrodzenia i zwrotu wydatków
związanych z przeprowadzeniem mediacji, chyba że wyraził zgodę na prowadzenie
mediacji bez wynagrodzenia. Wynagrodzenie i zwrot wydatków obciążają strony.
§ 2. Należności, o których mowa w § 1, mediator pobiera bezpośrednio od stron.
Sąd ustala je i przyznaje mediatorowi tylko wówczas, gdy przynajmniej jedna ze stron
skierowanych do mediacji przez sąd była zwolniona od kosztów sądowych w zakresie
obejmującym należności mediatora, a pozostałe strony nie wypłaciły mediatorowi
tych należności w całości.

Art. 183⁶. § 1. Wszczęcie mediacji przez stronę następuje z chwilą doręczenia
mediatorowi wniosku o przeprowadzenie mediacji, z dołączonym dowodem
doręczenia jego odpisu drugiej stronie.
§ 2. Mimo doręczenia wniosku, o którym mowa w § 1, mediacja nie zostaje
wszczęta, jeżeli:
1) stały mediator, w terminie tygodnia od dnia doręczenia mu wniosku
o przeprowadzenie mediacji, odmówił przeprowadzenia mediacji;
2) strony zawarły umowę o mediację, w której wskazano jako mediatora osobę
niebędącą stałym mediatorem, a osoba ta, w terminie tygodnia od dnia doręczenia jej wniosku o przeprowadzenie mediacji, odmówiła przeprowadzenia
mediacji;
3) strony zawarły umowę o mediację bez wskazania mediatora i osoba, do której
strona zwróciła się o przeprowadzenie mediacji, w terminie tygodnia od dnia
doręczenia jej wniosku o przeprowadzenie mediacji, nie wyraziła zgody na
przeprowadzenie mediacji albo druga strona w terminie tygodnia nie wyraziła
zgody na osobę mediatora;
4) strony nie zawarły umowy o mediację, a druga strona nie wyraziła zgody na
mediację.
§ 3. Jeżeli w przypadkach, o których mowa w § 2 pkt 1–3, strona wytoczy
powództwo o roszczenie, które było objęte wnioskiem o przeprowadzenie mediacji,
w terminie trzech miesięcy od dnia:
1) w którym mediator lub druga strona złożyli oświadczenie powodujące, że
mediacja nie została wszczęta albo
2) następnego po upływie tygodnia od dnia doręczenia wniosku o przeprowadzenie
mediacji, gdy mediator lub druga strona nie złożyli oświadczenia, o którym
mowa w pkt 1
– w odniesieniu do tego roszczenia zostają zachowane skutki przewidziane dla
wszczęcia mediacji.

Art. 183⁷. Wniosek o przeprowadzenie mediacji zawiera oznaczenie stron, dokładnie określone żądanie, przytoczenie okoliczności uzasadniających żądanie, podpis strony oraz wymienienie załączników. Jeżeli strony zawarły umowę o mediację na piśmie, do wniosku dołącza się odpis tej umowy.

Art. 183⁸.  § 1. Sąd może skierować strony do mediacji na każdym etapie
postępowania.
§ 2. Mediacji nie prowadzi się, jeżeli strona w terminie tygodnia od dnia
ogłoszenia lub doręczenia jej postanowienia kierującego strony do mediacji nie
wyraziła zgody na mediację.
§ 3. Przepisu § 1 nie stosuje się w sprawach rozpoznawanych w postępowaniach
upominawczym oraz nakazowym, chyba że doszło do skutecznego wniesienia
zarzutów.
§ 4. Przewodniczący może wezwać strony do udziału w spotkaniu
informacyjnym dotyczącym polubownych metod rozwiązywania sporów,
w szczególności mediacji. Spotkanie informacyjne może prowadzić sędzia,
referendarz sądowy, urzędnik sądowy, asystent sędziego lub stały mediator.
§ 5. Przed pierwszym posiedzeniem wyznaczonym na rozprawę przewodniczący
dokonuje oceny, czy skierować strony do mediacji. W tym celu przewodniczący, jeżeli
zachodzi potrzeba wysłuchania stron, może wezwać je do osobistego stawiennictwa
na posiedzeniu niejawnym.
§ 6. Jeżeli strona bez uzasadnienia nie stawi się na spotkanie informacyjne lub
posiedzenie niejawne, sąd może obciążyć ją kosztami nakazanego stawiennictwa
poniesionymi przez stronę przeciwną.

Art. 183⁹. § 1. Jeżeli strony nie dokonały wyboru osoby mediatora, sąd, kierując
strony do mediacji, wyznacza mediatora mającego odpowiednią wiedzę i umiejętności
w zakresie prowadzenia mediacji w sprawach danego rodzaju, biorąc pod uwagę
w pierwszej kolejności stałych mediatorów.
§ 2. Mediator ma prawo do zapoznania się z aktami sprawy, chyba że strona
w terminie tygodnia od dnia ogłoszenia lub doręczenia postanowienia kierującego
strony do mediacji nie wyrazi zgody na zapoznanie się mediatora z aktami.
§ 3. Po skierowaniu stron do mediacji, przewodniczący niezwłocznie przekazuje
mediatorowi dane kontaktowe stron oraz ich pełnomocników, w szczególności
numery telefonów i adresy poczty elektronicznej, o ile je posiadają.

Art. 183¹⁰. § 1. Kierując strony do mediacji, sąd wyznacza czas jej trwania na
okres do trzech miesięcy. Na zgodny wniosek stron lub z innych ważnych powodów
termin na przeprowadzenie mediacji może zostać przedłużony, jeżeli będzie to
sprzyjać ugodowemu załatwieniu sprawy. Czasu trwania mediacji nie wlicza się do
czasu trwania postępowania sądowego.
§ 2. Przewodniczący wyznacza rozprawę po upływie terminu, o którym mowa
w § 1, a przed jego upływem, jeżeli choć jedna ze stron oświadczy, że nie wyraża
zgody na mediację.

Art. 183¹¹. Mediator niezwłocznie ustala termin i miejsce posiedzenia
mediacyjnego. Wyznaczenie posiedzenia mediacyjnego nie jest wymagane, jeżeli
strony zgodzą się na przeprowadzenie mediacji bez posiedzenia mediacyjnego.

Art. 183¹². § 1. Z przebiegu mediacji sporządza się protokół, w którym oznacza
się miejsce i czas przeprowadzenia mediacji, a także imię, nazwisko (nazwę) i adresy
stron, imię i nazwisko oraz adres mediatora, a ponadto wynik mediacji. Protokół
podpisuje mediator.
§ 2. Jeżeli strony zawarły ugodę przed mediatorem, ugodę zamieszcza się
w protokole albo załącza się do niego. Strony podpisują ugodę. Niemożność
podpisania ugody mediator stwierdza w protokole.
§ 2¹. Przez podpisanie ugody strony wyrażają zgodę na wystąpienie do sądu
z wnioskiem o jej zatwierdzenie, o czym mediator informuje strony.
§ 3. Mediator doręcza stronom odpis protokołu.

Art. 183¹³. § 1. W przypadku gdy strona, po zawarciu ugody, w ramach mediacji
prowadzonej na podstawie umowy o mediację, wystąpi do sądu z wnioskiem
o zatwierdzenie ugody mediator składa protokół w sądzie, który byłby właściwy do
rozpoznania sprawy według właściwości ogólnej lub wyłącznej.
§ 2. W razie skierowania przez sąd sprawy do mediacji mediator składa protokół
w sądzie rozpoznającym sprawę

Art. 183¹⁴. § 1. Jeżeli zawarto ugodę przed mediatorem, sąd, o którym mowa
w art. 183¹³, na wniosek strony niezwłocznie przeprowadza postępowanie co do
zatwierdzenia ugody zawartej przed mediatorem.
§ 2. Jeżeli ugoda podlega wykonaniu w drodze egzekucji, sąd zatwierdza ją przez
nadanie jej klauzuli wykonalności; w przeciwnym przypadku sąd zatwierdza ugodę
postanowieniem.
§ 3. Sąd odmawia nadania klauzuli wykonalności albo zatwierdzenia ugody
zawartej przed mediatorem, w całości lub części, jeżeli ugoda jest sprzeczna z prawem
lub zasadami współżycia społecznego albo zmierza do obejścia prawa, a także gdy jest
niezrozumiała lub zawiera sprzeczności.

Art. 183¹⁵.§ 1. Ugoda zawarta przed mediatorem, po jej zatwierdzeniu przez
sąd, ma moc prawną ugody zawartej przed sądem. Ugoda zawarta przed mediatorem,
którą zatwierdzono przez nadanie jej klauzuli wykonalności, jest tytułem
wykonawczym.
§ 2. Przepis § 1 nie uchybia przepisom o szczególnej formie czynności prawnej.

art. 184. więcej [Dopuszczalność ugody] Art. 184. Sprawy cywilne, których charakter na to zezwala, mogą być
uregulowane drogą ugody zawartej przed wniesieniem pozwu. Sąd uzna ugodę za
niedopuszczalną, jeżeli jej treść jest niezgodna z prawem lub zasadami współżycia
społecznego albo zmierza do obejścia prawa.

art. 185. więcej [Postępowanie pojednawcze] Art. 185. § 1. O zawezwanie do próby ugodowej – bez względu na właściwość
rzeczową – można zwrócić się do sądu rejonowego ogólnie właściwego dla
przeciwnika, a w braku podstaw do ustalenia tej właściwości – do sądu rejonowego
właściwego dla miejsca zamieszkania albo siedziby wzywającego.
§ 1¹. W wezwaniu należy zwięźle oznaczyć sprawę i przedstawić propozycje
ugodowe. Do wezwania niespełniającego tych wymogów przepis art. 130 stosuje się
odpowiednio.
§ 2. Postępowanie pojednawcze przeprowadza sąd w składzie jednego sędziego.
§ 3. Z posiedzenia sporządza się protokół. Jeżeli doszło do ugody, jej osnowę
wciąga się do protokołu albo zamieszcza się w odrębnym dokumencie stanowiącym
załącznik do protokołu i stwierdza podpisami stron. Niemożność podpisania ugody
stwierdza się w protokole.

art. 186. więcej [Koszty postępowania pojednawczego] Art. 186. § 1. Jeżeli wzywający nie stawi się na posiedzenie, sąd na żądanie
przeciwnika włoży na niego obowiązek zwrotu kosztów wywołanych próbą ugodową.
§ 2. Jeżeli przeciwnik bez usprawiedliwienia nie stawi się na posiedzenie, sąd na
żądanie wzywającego, który wniósł następnie w tej sprawie pozew, odpowiedź na
pozew, sprzeciw lub zarzuty od nakazu zapłaty, uwzględni koszty wywołane próbą
ugodową w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie.

Art. 186¹. Pismo, które zostało wniesione jako pozew, a z którego nie wynika
żądanie rozstrzygnięcia sporu o charakterze sprawy cywilnej, przewodniczący zwraca
wnoszącemu bez żadnych dalszych czynności, chyba że wyjątkowe okoliczności
uzasadniają nadanie mu biegu.

art. 187. więcej [Wymogi formalne pozwu] Art. 187. . § 1. Pozew powinien czynić zadość warunkom pisma procesowego,
a nadto zawierać:
1) dokładnie określone żądanie, a w sprawach o prawa majątkowe także oznaczenie
wartości przedmiotu sporu, chyba że przedmiotem sprawy jest oznaczona kwota
pieniężna;
1¹) oznaczenie daty wymagalności roszczenia w sprawach o zasądzenie roszczenia;
2) wskazanie faktów, na których powód opiera swoje żądanie, a w miarę potrzeby
uzasadniających również właściwość sądu;
3) informację, czy strony podjęły próbę mediacji lub innego pozasądowego sposobu
rozwiązania sporu, a w przypadku gdy takich prób nie podjęto, wyjaśnienie
przyczyn ich niepodjęcia.
§ 2. Pozew może zawierać wnioski o zabezpieczenie powództwa, nadanie
wyrokowi rygoru natychmiastowej wykonalności i przeprowadzenie rozprawy
w nieobecności powoda oraz wnioski służące do przygotowania rozprawy,
a w szczególności wnioski o:
1) wezwanie na rozprawę wskazanych przez powoda świadków i biegłych;
2) dokonanie oględzin;
3) polecenie pozwanemu dostarczenia na rozprawę dokumentu będącego w jego
posiadaniu, a potrzebnego do przeprowadzenia dowodu, lub przedmiotu
oględzin;
4) zażądanie dowodów znajdujących się w sądach, urzędach lub u osób trzecich,
wraz z uprawdopodobnieniem, że strona sama nie może ich uzyskać.

Art. 187¹. (uchylony).

Art. 187². (uchylony).

art. 188. więcej [Uchylony] Art. 188. (uchylony).

art. 189. więcej [Powództwo o ustalenie stosunku prawnego lub prawa] Art. 189. Powód może żądać ustalenia przez sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, gdy ma w tym interes prawny.

Art. 189¹.  Uprawnienie, o którym mowa w art. 189, przysługuje również, w toku
prowadzonego postępowania, organowi podatkowemu, jeżeli ustalenie istnienia lub
nieistnienia stosunku prawnego lub prawa jest niezbędne dla oceny skutków
podatkowych.

art. 190. więcej [Świadczenia przyszłe powtarzające się] Art. 190. Można dochodzić przyszłych powtarzających się świadczeń, jeżeli nie
sprzeciwia się temu treść łączącego strony stosunku prawnego.

art. 191. więcej [Kumulacja roszczeń w jednym pozwie] Art. 191. Powód może dochodzić jednym pozwem kilku roszczeń przeciwko
temu samemu pozwanemu, jeżeli nadają się one do tego samego trybu postępowania
oraz jeżeli sąd jest właściwy ze względu na ogólną wartość roszczeń, a ponadto – gdy
roszczenia są różnego rodzaju – o tyle tylko, o ile dla któregokolwiek z tych roszczeń
nie jest przewidziane postępowanie odrębne ani też nie zachodzi niewłaściwość sądu
według przepisów o właściwości bez względu na wartość przedmiotu sporu.

Art. 191¹. § 1. Jeżeli z treści pozwu i załączników oraz okoliczności
dotyczących sprawy, a także faktów, o których mowa w art. 228, wynika oczywista
bezzasadność powództwa, stosuje się przepisy § 2–4.
§ 2. Gdyby czynności, które ustawa nakazuje podjąć w następstwie wniesienia
pozwu, miały być oczywiście niecelowe, można je pominąć. W szczególności można
nie wzywać powoda do usunięcia braków, uiszczenia opłaty, nie sprawdzać wartości
przedmiotu sporu ani nie przekazywać sprawy.
§ 3. Sąd może oddalić powództwo na posiedzeniu niejawnym, nie doręczając
pozwu osobie wskazanej jako pozwany ani nie rozpoznając wniosków złożonych wraz
z pozwem.
§ 4. Uzasadnienie wyroku sporządza się na piśmie z urzędu. Powinno ono
zawierać jedynie wyjaśnienie, dlaczego powództwo zostało uznane za oczywiście
bezzasadne. Wyrok z uzasadnieniem sąd z urzędu doręcza tylko powodowi
z pouczeniem o sposobie i terminie wniesienia środka zaskarżenia.

art. 192. więcej [Skutki doręczenia pozwu] Art. 192. Z chwilą doręczenia pozwu:
1) nie można w toku sprawy wszcząć pomiędzy tymi samymi stronami nowego
postępowania o to samo roszczenie;
2) pozwany może wytoczyć przeciw powodowi powództwo wzajemne;
3) zbycie w toku sprawy rzeczy lub prawa, objętych sporem, nie ma wpływu na
dalszy bieg sprawy; nabywca może jednak wejść na miejsce zbywcy za
zezwoleniem strony przeciwnej.

art. 193. więcej [Dopuszczalność zmiany powództwa] Art. 193. § 1. Zmiana powództwa jest dopuszczalna, jeżeli nie wpływa na
właściwość sądu.
§ 2. Jeżeli w myśl przepisu poprzedzającego zmiana nie jest dopuszczalna,
a powód zmienia powództwo w ten sposób, że występuje z nowym roszczeniem obok
pierwotnego, sąd rozpoznaje nowe roszczenie jako sprawę oddzielną, jeżeli jest dla
niej rzeczowo i miejscowo właściwy, w przeciwnym zaś razie przekazuje sprawę
sądowi właściwemu. Gdy jednak zmiana taka następuje w sądzie rejonowym, należy
przekazać całe zmienione powództwo sądowi okręgowemu, który dla zmienionego
powództwa jest rzeczowo i miejscowo właściwy.
§ 2¹. Z wyjątkiem spraw o roszczenia alimentacyjne zmiana powództwa może
być dokonana jedynie w piśmie procesowym. Przepis art. 187 stosuje się
odpowiednio.
§ 3. Jeżeli powód występuje z nowym roszczeniem zamiast lub obok roszczenia
pierwotnego, skutki przewidziane w artykule poprzedzającym rozpoczynają się
z chwilą, w której roszczenie to powód zgłosił na rozprawie w obecności pozwanego,
w innych zaś wypadkach – z chwilą doręczenia pozwanemu pisma zawierającego
zmianę i odpowiadającego wymaganiom pozwu.
§ 4. (uchylony)

art. 194. więcej [Wezwanie do udziały w postępowaniu] Art. 194. § 1. Jeżeli okaże się, że powództwo nie zostało wniesione przeciwko
osobie, która powinna być w sprawie stroną pozwaną, sąd na wniosek powoda lub
pozwanego wezwie tę osobę do wzięcia udziału w sprawie. Osoba wezwana do
udziału w sprawie na wniosek pozwanego może domagać się zwrotu kosztów
wyłącznie od pozwanego, jeżeli okaże się, że wniosek był bezzasadny.
§ 2. Osoba wezwana do wzięcia udziału w sprawie w charakterze pozwanego
może za zgodą obu stron wstąpić w miejsce pozwanego, który wówczas będzie
zwolniony od udziału w sprawie. W razie wyrażenia zgody na zmianę strony
pozwanej, pozwany może w terminie dwutygodniowym złożyć sądowi wniosek
o przyznanie kosztów od strony powodowej, niezależnie od późniejszego wyniku
sprawy.
§ 3. Jeżeli okaże się, że powództwo o to samo roszczenie może być wytoczone
przeciwko innym jeszcze osobom, które nie występują w sprawie w charakterze
pozwanych, sąd na wniosek powoda może wezwać te osoby do wzięcia udziału
w sprawie.
§ 4. (uchylony)

art. 195. więcej [Wezwanie lub zawiadomienie współuczestników koniecznych; zapozwanie] Art. 195. § 1. Jeżeli okaże się, że nie występują w charakterze powodów lub
pozwanych wszystkie osoby, których łączny udział w sprawie jest konieczny, sąd
wezwie stronę powodową, aby oznaczyła w wyznaczonym terminie osoby niebiorące
udziału w taki sposób, by ich wezwanie lub zawiadomienie było możliwe, a w razie
potrzeby, aby wystąpiła z wnioskiem o ustanowienie kuratora.
§ 2. Sąd wezwie osoby niezapozwane do wzięcia udziału w sprawie
w charakterze pozwanych. Osoby, których udział w sprawie w charakterze powodów
jest konieczny, sąd zawiadomi o toczącym się procesie. Osoby te mogą w ciągu dwóch
tygodni od doręczenia zawiadomienia przystąpić do sprawy w charakterze powodów.

art. 196. więcej [Wniesienie powództwa przez niewłaściwa osobę] Art. 196. § 1. Jeżeli okaże się, że powództwo zostało wniesione nie przez osobę,
która powinna występować w sprawie w charakterze powoda, sąd na wniosek powoda
zawiadomi o toczącym się procesie osobę przez niego wskazaną. Osoba ta może
w ciągu dwóch tygodni od doręczenia zawiadomienia wstąpić do sprawy
w charakterze powoda.
§ 2. Osoba zawiadomiona, która zgłosiła przystąpienie do sprawy w charakterze
powoda, może za zgodą obu stron wstąpić na miejsce strony powodowej, która
wówczas będzie od udziału w sprawie zwolniona. W razie wyrażenia zgody na zmianę
strony powodowej pozwany może w terminie dwutygodniowym złożyć sądowi
wniosek o przyznanie dotychczasowych kosztów od osoby, która poprzednio
występowała jako powód.

art. 197. więcej [Uchylony] Art. 197. (uchylony).

art. 198. więcej [Skutki wezwania i zawiodomienia] Art. 198. § 1. Wezwanie do wzięcia udziału w sprawie w charakterze
pozwanego, dokonane przez sąd zgodnie z artykułami poprzedzającymi, zastępuje
pozwanie. Osobom wezwanym sąd doręczy odpisy pism procesowych i załączników.
§ 2. Skutki prawne, jakie ustawa wiąże z wytoczeniem powództwa, w stosunku
do osób zawiadomionych w myśl artykułów poprzedzających następują z chwilą
przystąpienia tych osób do sprawy w charakterze powodów.
§ 3. Osoby wezwane do wzięcia udziału w sprawie, a także osoby zawiadomione
w myśl artykułów poprzedzających o toczącym się procesie, które w terminie zgłosiły
swe przystąpienie do sprawy w charakterze powodów, mogą przy pierwszej czynności
procesowej żądać powtórzenia dotychczasowego postępowania w całości lub
w części, stosownie do okoliczności sprawy.
§ 4. W stosunku do osób wezwanych do wzięcia udziału w sprawie i osób
zawiadomionych, które zgłosiły przystąpienie do sprawy, stosuje się odpowiednio
przepisy o współuczestnictwie.

art. 199. więcej [Odrzucenie pozwu] Art. 199. § 1. Sąd odrzuci pozew:
1) jeżeli droga sądowa jest niedopuszczalna;
2) jeżeli o to samo roszczenie pomiędzy tymi samymi stronami sprawa jest w toku
albo została już prawomocnie osądzona;
3) jeżeli jedna ze stron nie ma zdolności sądowej albo jeżeli powód nie ma zdolności
procesowej, a nie działa za niego przedstawiciel ustawowy albo jeżeli w składzie
organów jednostki organizacyjnej będącej powodem zachodzą braki
uniemożliwiające jej działanie.
4) (uchylony)
§ 2. Z powodu braku zdolności sądowej jednej ze stron albo zdolności
procesowej powoda i niedziałania przedstawiciela ustawowego lub braku w składzie
organów jednostki organizacyjnej będącej powodem, uniemożliwiającego jej
działanie, sąd odrzuci pozew dopiero wówczas, gdy brak nie będzie uzupełniony
zgodnie z przepisami kodeksu.
§ 3. (uchylony)

Art. 199¹. Sąd nie może odrzucić pozwu z tego powodu, że do rozpoznania
sprawy właściwy jest organ administracji publicznej lub sąd administracyjny, jeżeli
organ administracji publicznej lub sąd administracyjny uznały się w tej sprawie za
niewłaściwe.

art. 200. więcej [Niewłaściwość sądu] Art. 200. § 1. (uchylony)
§ 1¹. Swoją właściwość sąd bierze pod rozwagę z urzędu w każdym stanie
sprawy.
§ 1². Niewłaściwość dającą się usunąć za pomocą umowy stron sąd bierze pod
rozwagę z urzędu tylko do czasu doręczenia pozwu. Po doręczeniu pozwu sąd bierze
tę niewłaściwość pod rozwagę tylko na zarzut pozwanego, zgłoszony i należycie
uzasadniony przed wdaniem się w spór co do istoty sprawy.
§ 1³. Przepisy § 1¹ i 1² nie uchybiają przepisowi art. 15.
§ 1⁴. Sąd, który stwierdzi swą niewłaściwość, przekaże sprawę sądowi
właściwemu.
§ 2. Sąd, któremu sprawa została przekazana, jest związany postanowieniem
o przekazaniu sprawy. Nie dotyczy to wypadku przekazania sprawy sądowi wyższego
rzędu. Sąd ten w razie stwierdzenia swej niewłaściwości przekaże sprawę innemu
sądowi, który uzna za właściwy, nie wyłączając sądu przekazującego.
§ 3. Czynności dokonane w sądzie niewłaściwym pozostają w mocy.

art. 201. więcej [Badanie trybu postępowania] Art. 201. § 1. Przewodniczący bada, w jakim trybie sprawa powinna być
rozpoznana oraz czy podlega rozpoznaniu według przepisów o postępowaniu
odrębnym, i wydaje odpowiednie zarządzenia. W wypadkach przewidzianych
w ustawie przewodniczący wyznacza posiedzenie niejawne w celu wydania nakazu
zapłaty w postępowaniu upominawczym.
§ 2. Jeżeli sprawę wszczęto lub prowadzono w trybie niewłaściwym, sąd
rozpozna ją w trybie właściwym lub przekaże właściwemu sądowi do rozpoznania
w takim trybie. W wypadku przekazania stosuje się odpowiednio przepisy § 2 i 3
artykułu poprzedzającego. Każda jednak strona może żądać powtórzenia czynności
sądu dokonanych bez jej udziału.

art. 202. więcej [Zarzuty procesowy] Art. 202. Okoliczności, które uzasadniają odrzucenie pozwu, jak również
niewłaściwy tryb postępowania, brak należytego umocowania pełnomocnika, brak
zdolności procesowej pozwanego, brak w składzie jego organów lub niedziałanie jego
przedstawiciela ustawowego sąd bierze pod rozwagę z urzędu w każdym stanie
sprawy.

Art. 202¹. Jeżeli strony przed wszczęciem postępowania sądowego zawarły
umowę o mediację, sąd kieruje strony do mediacji na zarzut pozwanego zgłoszony
przed wdaniem się w spór co do istoty sprawy.

art. 203. więcej [Cofnięcie pozwu] Art. 203. § 1. Pozew może być cofnięty bez zezwolenia pozwanego aż do
rozpoczęcia rozprawy, a jeżeli z cofnięciem połączone jest zrzeczenie się roszczenia
– aż do wydania wyroku.
§ 2. Pozew cofnięty nie wywołuje żadnych skutków, jakie ustawa wiąże
z wytoczeniem powództwa. Na żądanie pozwanego powód zwraca mu koszty, jeżeli
sąd już przedtem nie orzekł prawomocnie o obowiązku ich uiszczenia przez
pozwanego.
§ 3. W razie cofnięcia pozwu poza rozprawą przewodniczący odwołuje
wyznaczoną rozprawę i o cofnięciu zawiadamia pozwanego, który może w terminie dwutygodniowym złożyć sądowi wniosek o przyznanie kosztów. Gdy skuteczność
cofnięcia pozwu zależy od zgody pozwanego, niezłożenie przez niego oświadczenia
w tym przedmiocie w powyższym terminie uważa się za wyrażenie zgody.
§ 4. Sąd może uznać za niedopuszczalne cofnięcie pozwu, zrzeczenie się lub
ograniczenie roszczenia tylko wtedy, gdy okoliczności sprawy wskazują, że
wymienione czynności są sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego
albo zmierzają do obejścia prawa.

Art. 203¹. § 1. Podstawą zarzutu potrącenia może być tylko wierzytelność
pozwanego z tego samego stosunku prawnego co wierzytelność dochodzona przez
powoda, chyba że wierzytelność pozwanego jest niesporna lub uprawdopodobniona
dokumentem niepochodzącym wyłącznie od pozwanego.
§ 2. Pozwany może podnieść zarzut potrącenia nie później niż przy wdaniu się
w spór co do istoty sprawy albo w terminie dwóch tygodni od dnia, gdy jego
wierzytelność stała się wymagalna.
§ 3. Zarzut potrącenia może zostać podniesiony tylko w piśmie procesowym. Do
pisma tego stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące pozwu, z wyjątkiem przepisów
dotyczących opłat.

art. 204. więcej [Powództwo wzajemne] Art. 204. § 1. Powództwo wzajemne jest dopuszczalne, jeżeli roszczenie
wzajemne jest w związku z roszczeniem powoda lub nadaje się do potrącenia.
Powództwo wzajemne można wytoczyć nie później niż w odpowiedzi na pozew,
a jeżeli jej nie złożono – w sprzeciwie od wyroku zaocznego albo przy rozpoczęciu
pierwszego posiedzenia, o którym zawiadomiono albo na które wezwano pozwanego.
§ 2. Pozew wzajemny wnosi się do sądu pozwu głównego. Jeżeli jednak pozew
wzajemny podlega rozpoznaniu przez sąd okręgowy, a sprawa wszczęta była w sądzie
rejonowym, sąd ten przekazuje całą sprawę sądowi właściwemu do rozpoznania
powództwa wzajemnego.
§ 3. Przepisy dotyczące pozwu stosuje się odpowiednio do pozwu wzajemnego.

art. 205. więcej [Przekazanie sprawy sądowi okręgowemu na wniosek pozwanego] Art. 205. Sąd rejonowymoże na wniosek pozwanego, złożony aż do zamknięcia
rozprawy, przekazać sprawę sądowi okręgowemu, jeżeli pozwany wytoczył
przeciwko powodowi przed tym sądem powództwo wpływające na roszczenie powoda
bądź dlatego, że ma z nim związek, bądź dlatego, że roszczenia stron nadają się do
potrącenia.

Art. 205¹. § 1. Przewodniczący zarządza doręczenie pozwu pozwanemu
i wzywa go do złożenia odpowiedzi na pozew w wyznaczonym terminie nie krótszym
niż dwa tygodnie. O zarządzeniu doręczenia pozwu zawiadamia się powoda.
§ 2. Przewodniczący zarządza zwrot odpowiedzi na pozew złożonej
z uchybieniem terminu.

Art. 205². § 1. Równocześnie z doręczeniem pism, o których mowa
w art. 205¹ § 1, poucza się strony o:
1) możliwości rozwiązania sporu w drodze ugody zawartej przed sądem lub
mediatorem;
2) obowiązku udziału w posiedzeniu przygotowawczym i przedstawienia
wszystkich twierdzeń i dowodów na tym posiedzeniu;
3) skutkach niedopełnienia obowiązków, o których mowa w pkt 2, w szczególności
możliwości wydania przez sąd wyroku zaocznego na posiedzeniu niejawnym
i warunkach jego wykonalności, obciążenia kosztami postępowania, a także
możliwości umorzenia postępowania oraz pominięcia spóźnionych twierdzeń
i dowodów;
4) możliwości ustanowienia pełnomocnika procesowego oraz o tym, że zastępstwo
adwokata, radcy prawnego lub rzecznika patentowego nie jest obowiązkowe;
5) obowiązku złożenia pisma przygotowawczego na zarządzenie
przewodniczącego, wymogach co do jego treści i skutkach ich niedochowania;
6) zwrocie pisma przygotowawczego złożonego bez zarządzenia
przewodniczącego.
§ 2. Pozwanego poucza się także o czynnościach procesowych, które może lub
powinien podjąć, jeśli nie uznaje żądania pozwu w całości lub części, w szczególności
obowiązku złożenia odpowiedzi na pozew, w tym obowiązujących w tym zakresie
wymaganiach co do terminu i formy.
§ 3. Pouczenia, o których mowa w § 1 i 2, doręcza się bezpośrednio stronie,
z wyjątkiem strony, o której mowa w art. 11355 § 1. Nie doręcza się ich Prokuratorii
Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej ani pełnomocnikowi, który jest adwokatem,
radcą prawnym lub rzecznikiem patentowym.

Art. 205³. § 1. W uzasadnionych przypadkach, w szczególności w sprawach
zawiłych lub obrachunkowych, przewodniczący może zarządzić wymianę przez
strony pism przygotowawczych, oznaczając porządek składania pism, terminy,
w których pisma należy złożyć, i okoliczności, które mają być wyjaśnione.
§ 2. Przewodniczący może zobowiązać stronę, by w piśmie przygotowawczym
podała wszystkie twierdzenia i dowody istotne dla rozstrzygnięcia sprawy pod
rygorem utraty prawa do ich powoływania w toku dalszego postępowania. W takim
przypadku twierdzenia i dowody zgłoszone z naruszeniem tego obowiązku podlegają
pominięciu, chyba że strona uprawdopodobni, iż ich powołanie w piśmie
przygotowawczym nie było możliwe albo że potrzeba ich powołania wynikła później.
§ 3. Późniejsze wyznaczenie posiedzenia przygotowawczego nie powoduje
otwarcia terminu do zgłaszania nowych twierdzeń i dowodów.
§ 4. Stronę zastępowaną przez adwokata, radcę prawnego, rzecznika
patentowego lub Prokuratorię Generalną Rzeczypospolitej Polskiej przewodniczący
może zobowiązać do wskazania w piśmie przygotowawczym także podstaw prawnych
jej żądań i wniosków, w miarę potrzeby ograniczając zakres tego wskazania.
§ 5. Przewodniczący zarządza zwrot pisma przygotowawczego złożonego
z uchybieniem terminu albo bez zarządzenia.
Art. 205⁴. § 1. Po złożeniu odpowiedzi na pozew, a także gdy odpowiedź na
pozew nie została złożona, ale wyrok zaoczny nie został wydany, przewodniczący
wyznacza posiedzenie przygotowawcze i wzywa na nie strony.
§ 2. Przewodniczący i sąd są obowiązani podejmować czynności tak, by termin
pierwszego posiedzenia przygotowawczego przypadł nie później niż dwa miesiące po
dniu złożenia odpowiedzi na pozew albo ostatniego pisma przygotowawczego
złożonego w wykonaniu zarządzenia przewodniczącego, a jeżeli odpowiedź na pozew
albo pismo przygotowawcze nie zostaną złożone – nie później niż dwa miesiące po
upływie terminu do złożenia tych pism.
§ 3. Jeżeli okoliczności sprawy wskazują, że przeprowadzenie posiedzenia
przygotowawczego nie przyczyni się do sprawniejszego rozpoznania sprawy,
przewodniczący może jej nadać inny właściwy bieg, w szczególności skierować ją do
rozpoznania, także na rozprawie.

Art. 205⁵. § 1. Posiedzenie przygotowawcze służy rozwiązaniu sporu bez
potrzeby prowadzenia dalszych posiedzeń, zwłaszcza rozprawy. Jeżeli nie uda się
rozwiązać sporu, na posiedzeniu przygotowawczym sporządza się z udziałem stron
plan rozprawy.
§ 2. Posiedzenie przygotowawcze odbywa się według przepisów o posiedzeniu
niejawnym. W toku posiedzenia przygotowawczego zachowanie szczegółowych
przepisów postępowania nie jest konieczne, jeżeli przyczyni się to do osiągnięcia
celów tego posiedzenia.
§ 3. Do udziału w posiedzeniu przygotowawczym są obowiązani strony i ich
pełnomocnicy. Przewodniczący może zwolnić stronę od obowiązku stawienia się na
posiedzenie przygotowawcze, jeżeli z okoliczności sprawy wynika, że udział
pełnomocnika będzie wystarczający.
§ 4. Przed rozpoczęciem posiedzenia przygotowawczego powód może wnieść
o jego przeprowadzenie bez swego udziału. Wniosek nie podlega cofnięciu,
a zastrzeżenie warunku lub terminu uważa się za nieistniejące. W takim przypadku
niestawiennictwo powoda lub jego pełnomocnika na posiedzeniu przygotowawczym
nie prowadzi do umorzenia postępowania, plan rozprawy sporządza się bez udziału
powoda, a ustalenia zawarte w planie rozprawy wiążą powoda w dalszym toku
postępowania.
§ 5. Jeżeli powód bez usprawiedliwienia nie stawi się na posiedzenie
przygotowawcze, sąd umarza postępowanie, rozstrzygając o kosztach jak przy
cofnięciu pozwu, chyba że sprzeciwi się temu obecny na tym posiedzeniu pozwany.
Jeżeli powód w terminie tygodnia od dnia doręczenia mu postanowienia o umorzeniu
postępowania usprawiedliwi swe niestawiennictwo, sąd uchyli to postanowienie
i nada sprawie właściwy bieg. Przepisu tego nie stosuje się w przypadku kolejnego
nieusprawiedliwionego niestawiennictwa.
§ 6. Jeżeli pozwany nie stawi się na posiedzenie przygotowawcze, plan rozprawy
sporządza się bez jego udziału. Ustalenia zawarte w planie rozprawy wiążą pozwanego
w dalszym toku postępowania. W przypadku nieusprawiedliwionego
niestawiennictwa przepis art. 103 § 3 stosuje się.
§ 7. Jeżeli strona, która stawiła się na posiedzenie przygotowawcze, nie bierze
w nim udziału, plan rozprawy sporządza się bez jej udziału. Ustalenia zawarte w planie rozprawy wiążą tę stronę w dalszym toku postępowania. Przepis
art. 103 § 3 stosuje się odpowiednio.

Art. 205⁶. § 1. Na posiedzeniu przygotowawczym przewodniczący ustala ze
stronami przedmiot sporu i wyjaśnia stanowiska stron, także w zakresie prawnych
aspektów sporu.
§ 2. Przewodniczący powinien skłaniać strony do pojednania oraz dążyć do
ugodowego rozwiązania sporu, w szczególności w drodze mediacji. W tym celu
przewodniczący może poszukiwać ze stronami ugodowych sposobów rozwiązania
sporu, wspierać je w formułowaniu propozycji ugodowych oraz wskazywać sposoby
i skutki rozwiązania sporu, w tym skutki finansowe.

Art. 205⁷. § 1. Jeżeli na posiedzeniu przygotowawczym sąd skierował strony do
mediacji, posiedzenie odracza się do czasu zakończenia mediacji.
§ 2. W razie potrzeby, zwłaszcza gdy istnieją widoki ugodowego rozwiązania
sporu lub gdy zajdzie potrzeba wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia
sprawy albo w przypadku usprawiedliwionego niestawiennictwa strony, a także na
zgodny wniosek stron, posiedzenie przygotowawcze można odroczyć na czas
oznaczony, nie dłuższy niż trzy miesiące.
§ 3. Na zgodny wniosek stron posiedzenie przygotowawcze można odroczyć po
raz drugi – na czas oznaczony, nie dłuższy niż trzy miesiące.
§ 4. Poza przypadkami, o których mowa w § 1–3, odraczanie posiedzenia
przygotowawczego jest niedopuszczalne.

Art. 205⁸. § 1. Z przebiegu posiedzenia przygotowawczego protokół sporządza
się pisemnie. W protokole tym nie zamieszcza się oświadczeń stron złożonych
w ramach prób ugodowego rozwiązania sporu; przepis art. 1834 § 3 stosuje się
odpowiednio. Przewodniczący może również odstąpić od zamieszczenia innych
wzmianek, jeżeli może to ułatwić rozwiązanie sporu bez rozprawy. Przebieg
posiedzenia przygotowawczego w części obejmującej próbę ugodowego rozwiązania
sporu nie podlega utrwaleniu w sposób przewidziany w art. 9¹.
§ 2. Jeżeli zawarto ugodę, jej osnowę wciąga się do protokołu albo zamieszcza
w odrębnym dokumencie, podpisanym przez strony, stanowiącym załącznik do
protokołu.

Art. 205⁹. § 1. Plan rozprawy zawiera rozstrzygnięcia co do wniosków
dowodowych stron, zastępując w tym zakresie postanowienie dowodowe. Przepisy
art. 236 i art. 2432 stosuje się odpowiednio.
§ 2. W miarę potrzeby plan rozprawy może zawierać:
1) dokładne określenie przedmiotów żądań stron, w tym rozmiar dochodzonych
świadczeń wraz z należnościami ubocznymi;
2) dokładnie określone zarzuty, w tym formalne;
3) ustalenie, które fakty i oceny prawne pozostają między stronami sporne;
4) terminy posiedzeń i innych czynności w sprawie;
5) kolejność i termin przeprowadzenia dowodów oraz roztrząsania wyników
postępowania dowodowego;
6) termin zamknięcia rozprawy lub ogłoszenia wyroku;
7) rozstrzygnięcia innych zagadnień, o ile są niezbędne do prowadzenia
postępowania.
§ 3. W planie rozprawy można się odwoływać do pism procesowych stron.
§ 4. Przepisy art. 206 i art. 206¹ stosuje się odpowiednio.

Art. 205¹⁰. § 1. Spory co do poszczególnych zagadnień objętych planem
rozprawy rozstrzyga przewodniczący.
§ 2. Plan rozprawy podpisują strony. Odmowę złożenia podpisu przez stronę
odnotowuje się w planie.
§ 3. Przewodniczący zatwierdza plan rozprawy.
§ 4. Plan rozprawy stanowi załącznik do protokołu posiedzenia
przygotowawczego. Do planu rozprawy stosuje się odpowiednio przepisy
o zarządzeniu.
§ 5. Plan rozprawy z urzędu doręcza się stronom. Doręczenie stronie planu
rozprawy zastępuje zawiadomienie jej o terminach posiedzeń i innych czynności
objętych planem. Jeżeli plan obejmuje obowiązki, które strona musi wykonać
osobiście, w szczególności stawienie się w celu udziału w czynnościach
wymagających jej osobistego stawiennictwa, doręcza się go także bezpośrednio
stronie, z wyjątkiem strony, o której mowa w art. 1135⁵ § 1. W takim przypadku
doręczenie planu zastępuje także wezwanie strony do wykonania tych obowiązków.
O skutkach tych należy stronę pouczyć.

Art. 205¹¹. § 1. Jeżeli plan rozprawy stał się nieaktualny, sąd może w drodze
postanowienia dokonać w nim zmiany. Przed wydaniem postanowienia sąd wysłucha
stron, informując je jednocześnie o zakresie zamierzonej zmiany.
§ 2. Jeżeli choć jedna ze stron sprzeciwi się zamierzonej przez sąd zmianie,
przeprowadza się kolejne posiedzenie przygotowawcze. Nie dotyczy to przypadku,
w którym zmiana planu rozprawy obejmuje jedynie wyznaczenie dodatkowych
terminów przesłuchania objętych planem świadków, biegłych lub stron.
§ 3. W razie istotnej potrzeby można sporządzić nowy plan rozprawy. W takim
przypadku przeprowadzenie kolejnego posiedzenia przygotowawczego jest
obowiązkowe. Pierwotny plan rozprawy traci moc w części, w której nowy plan jest
odmienny.
§ 4. Zmiana planu rozprawy lub wyznaczenie kolejnego posiedzenia
przygotowawczego nie powoduje otwarcia terminu do zgłaszania nowych twierdzeń
i dowodów.

Art. 205¹². § 1. Jeżeli wyznaczono posiedzenie przygotowawcze, strona może
przytaczać twierdzenia i dowody na uzasadnienie swoich wniosków lub dla odparcia
wniosków i twierdzeń strony przeciwnej do chwili zatwierdzenia planu rozprawy.
Twierdzenia i dowody zgłoszone po zatwierdzeniu planu rozprawy podlegają
pominięciu, chyba że strona uprawdopodobni, że ich powołanie nie było możliwe albo
potrzeba ich powołania wynikła później.
§ 2. Jeżeli nie zarządzono przeprowadzenia posiedzenia przygotowawczego,
strona może przytaczać twierdzenia i dowody na uzasadnienie swoich wniosków lub
dla odparcia wniosków i twierdzeń strony przeciwnej aż do zamknięcia rozprawy,
z zastrzeżeniem niekorzystnych skutków, które według przepisów kodeksu mogą dla
niej wyniknąć z działania na zwłokę lub niezastosowania się do zarządzeń
przewodniczącego i postanowień sądu.

art. 206. więcej [Wyznaczenie terminów posiedzeń w sprawie] Art. 206. § 1. Przewodniczący i sąd podejmują czynności w sprawie tak, aby
przebiegła zgodnie z planem rozprawy, a jeżeli planu nie sporządzono –
w najwcześniejszych możliwych terminach.
§ 2. Przewodniczący wyznacza terminy posiedzeń w sprawie zgodnie z planem
rozprawy, a jeżeli planu nie sporządzono – najwcześniejsze możliwe terminy.

Art. 206¹. Rozprawę należy przygotować tak, aby nie było przeszkód do
rozstrzygnięcia sprawy na pierwszym posiedzeniu na nią wyznaczonym. Więcej
posiedzeń niż jedno wyznacza się tylko w razie konieczności, zwłaszcza gdy
przeprowadzenie wszystkich dowodów na jednym posiedzeniu nie jest możliwe.
W takim przypadku posiedzenia powinny odbywać się w kolejnych dniach, a jeżeli
nie jest to możliwe – tak, aby upływ czasu pomiędzy kolejnymi posiedzeniami nie był
nadmierny.

art. 207. więcej [Uchylony] Art. 207. (uchylony).

art. 208. więcej [Zarządzenia przewodniczącego wydawane w celu przygotowania rozprawy] Art. 208. § 1. Na podstawie planu rozprawy przewodniczący wydaje
zarządzenia mające na celu przygotowanie rozprawy. Przewodniczący może
w szczególności:
1) wezwać strony do stawienia się na rozprawę osobiście lub przez pełnomocnika;
2) zażądać od państwowej jednostki organizacyjnej lub jednostki organizacyjnej
samorządu terytorialnego znajdujących się u niej dowodów, jeżeli strona sama
dowodów tych otrzymać nie może;
3) wezwać na rozprawę wskazanych przez strony świadków lub biegłych;
4) zarządzić przedstawienie przedmiotów oględzin lub dokumentów,
w szczególności ksiąg i planów.
5) (uchylony)
§ 2. Przewodniczący może ponadto zarządzić oględziny jeszcze przed rozprawą.
§ 3. Jeżeli planu rozprawy nie sporządzono, zarządzenia mające na celu
przygotowanie rozprawy wydaje się na podstawie pozwu i innych pism procesowych.

Art. 208¹. Sąd z urzędu ustala numer PESEL pozwanego będącego osobą
fizyczną, jeżeli jest on obowiązany do jego posiadania lub posiada go nie mając
takiego obowiązku, lub numer w Krajowym Rejestrze Sądowym, a w przypadku jego
braku – numer w innym właściwym rejestrze, ewidencji lub NIP pozwanego
niebędącego osobą fizyczną, który nie ma obowiązku wpisu we właściwym rejestrze
lub ewidencji, jeżeli jest on obowiązany do jego posiadania.

art. 209. więcej [Nieobecność stron] Art. 209. Każda ze stron może w piśmie procesowym żądać przeprowadzenia
rozprawy w jej nieobecności.

art. 210. więcej [Przebieg rozprawy] Art. 210. § 1. Rozprawa odbywa się w ten sposób, że po wywołaniu sprawy
strony – najpierw powód, a potem pozwany – zgłaszają ustnie swe żądania i wnioski
oraz przedstawiają twierdzenia i dowody na ich poparcie. Strony mogą ponadto
wskazywać podstawy prawne swych żądań i wniosków. Na żądanie prokuratora sąd
udziela mu głosu w każdym stanie rozprawy; art. 62 nie stosuje się.
§ 2. Każda ze stron jest obowiązana do złożenia oświadczenia co do twierdzeń
strony przeciwnej dotyczących faktów. Strona jest przy tym obowiązana
wyszczególnić fakty, którym zaprzecza.
§ 2¹. Sąd poucza stronę niezastępowaną przez adwokata, radcę prawnego,
rzecznika patentowego lub Prokuratorię Generalną Rzeczypospolitej Polskiej o treści
art. 162 § 1, art. 205¹² § 2, art. 229 i art. 230.
§ 2². Sąd poucza strony o możliwości ugodowego załatwienia sporu,
w szczególności w drodze mediacji.
§ 3. Ponadto rozprawa obejmuje, stosownie do okoliczności, postępowanie
dowodowe i roztrząsanie jego wyników.

art. 211. więcej [Rozprawa w razie nieobecności strony] Art. 211. W razie nieobecności strony na rozprawie przewodniczący lub
wyznaczony przez niego sędzia sprawozdawca przedstawia jej wnioski, twierdzenia
i dowody znajdujące się w aktach sprawy.

art. 212. więcej [Ustalanie okoliczności spornych] Art. 212. § 1. Na rozprawie prowadzonej bez planu rozprawy sąd przez
zadawanie pytań stronom dąży do tego, aby strony przytoczyły lub uzupełniły
twierdzenia lub dowody na ich poparcie oraz udzieliły wyjaśnień koniecznych do
zgodnego z prawdą ustalenia podstawy faktycznej dochodzonych przez nie praw lub
roszczeń. W ten sam sposób sąd dąży do wyjaśnienia istotnych okoliczności sprawy,
które są sporne.
§ 2. W razie uzasadnionej potrzeby przewodniczący może udzielić stronom
niezbędnych pouczeń, a stosownie do okoliczności zwraca uwagę na celowość
ustanowienia pełnomocnika procesowego.

art. 213. więcej [Związanie sądu uznaniem powództwa] Art. 213. § 1. (uchylony)
§ 2. Sąd jest związany uznaniem powództwa, chyba że uznanie jest sprzeczne
z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierza do obejścia prawa.

art. 214. więcej [Przyczyny odroczenia] Art. 214. § 1. Rozprawa ulega odroczeniu, jeżeli sąd stwierdzi nieprawidłowość
w doręczeniu wezwania albo jeżeli nieobecność strony jest wywołana nadzwyczajnym
wydarzeniem lub inną znaną sądowi przeszkodą, której nie można przezwyciężyć.
§ 2. Sąd może skazać na grzywnę stronę, jeżeli powołała się w złej wierze na
nieprawdziwe okoliczności, które skutkowały odroczeniem rozprawy.
§ 3. Jeżeli nieprawdziwe okoliczności, które skutkowały odroczeniem rozprawy,
zostały powołane w złej wierze przez pełnomocnika strony, sąd może go skazać na
grzywnę.

Art. 214¹. § 1. Usprawiedliwienie niestawiennictwa z powodu choroby stron, ich
przedstawicieli ustawowych, pełnomocników, świadków i innych uczestników
postępowania, wymaga przedstawienia zaświadczenia potwierdzającego niemożność
stawienia się na wezwanie lub zawiadomienie sądu, wystawionego przez lekarza
sądowego.
§ 2. Przepisu § 1 nie stosuje się do osób pozbawionych wolności, których
usprawiedliwianie niestawiennictwa z powodu choroby regulują odrębne przepisy.

art. 215. więcej [Inne przyczyny odroczenia] Art. 215. Rozprawa ulega odroczeniu, jeżeli sąd postanowi wezwać do wzięcia
udziału w sprawie lub zawiadomić o toczącym się procesie osoby, które dotychczas
w postępowaniu nie występowały w charakterze powodów lub pozwanych.

art. 216. więcej [Osobiste stawiennictwo strony] Art. 216. Sąd może w celu dokładniejszego wyjaśnienia stanu sprawy zarządzić
stawienie się stron lub jednej z nich osobiście albo przez pełnomocnika.

Art. 216¹. § 1. Sąd w sprawach dotyczących osoby małoletniego dziecka
wysłucha je, jeżeli jego rozwój umysłowy, stan zdrowia i stopień dojrzałości na to
pozwala. Wysłuchanie odbywa się poza salą posiedzeń sądowych.
§ 2. Sąd stosownie do okoliczności, rozwoju umysłowego, stanu zdrowia
i stopnia dojrzałości dziecka uwzględni jego zdanie i rozsądne życzenia.

art. 217. więcej [Uchylony] Art. 217. (uchylony).

art. 218. więcej [Rozprawa oddzielna] Art. 218. Sąd może zarządzić oddzielną rozprawę co do pozwu głównego
i wzajemnego, jako też co do jednego z kilku roszczeń połączonych w jednym pozwie,
bądź to głównym, bądź wzajemnym, albo w stosunku do poszczególnych
współuczestników.

art. 219. więcej [Połączenie spraw] Art. 219. Sąd może zarządzić połączenie kilku oddzielnych spraw toczących się
przed nim w celu ich łącznego rozpoznania lub także rozstrzygnięcia, jeżeli są one ze
sobą w związku lub mogły być objęte jednym pozwem.

art. 220. więcej [Ograniczenie rozprawy] Art. 220. Sąd może ograniczyć rozprawę do poszczególnych zarzutów lub
zagadnień wstępnych.

art. 221. więcej [Wdanie się w spór] Art. 221. Pozwany nie może odmówić wdania się w spór co do istoty sprawy,
chociaż wniósł zarzuty formalne.

art. 222. więcej [Oddalenie zarzutów formalnych] Art. 222. Oddalając zarzuty, których uwzględnienie uzasadniałoby odrzucenie
pozwu, sąd wyda oddzielne postanowienie i może wstrzymać dalsze rozpoznanie
sprawy, aż do uprawomocnienia się tego postanowienia. Oddalenie innych zarzutów
formalnych sąd stwierdza w uzasadnieniu orzeczenia kończącego postępowanie,
przytaczając powody rozstrzygnięcia.

art. 223. więcej [Nakłanianie do pojednania] Art. 223. § 1. Przewodniczący powinien we właściwej chwili skłaniać strony do
pojednania, zwłaszcza na pierwszym posiedzeniu, po wstępnym wyjaśnieniu
stanowiska stron. Osnowę ugody zawartej przed sądem wciąga się do protokołu
rozprawy albo zamieszcza w odrębnym dokumencie stanowiącym część protokołu
i stwierdza podpisami stron. Niemożność podpisania ugody sąd stwierdza
w protokole.
§ 2. Przepis art. 203 § 4 stosuje się odpowiednio.

art. 224. więcej [Zamkniecie rozprawy] Art. 224. § 1. Przewodniczący zamyka rozprawę po przeprowadzeniu dowodów
i udzieleniu głosu stronom.
§ 2. Można zamknąć rozprawę również w przypadku, gdy ma jeszcze zostać
przeprowadzony dowód przez sędziego wyznaczonego lub przez sąd wezwany, dowód
z dokumentu sporządzonego przez organ administracji publicznej lub znajdującego się
w jego aktach albo dowód z dokumentu znajdującego się w aktach sądowych lub
komorniczych, a rozprawę co do tych dowodów sąd uzna za zbyteczną.

art. 225. więcej [Ponowne otwarcie] Art. 225. Sąd może zamkniętą rozprawę otworzyć na nowo.

art. 226. więcej [Odwołanie od zarządzeń przewodniczącego] Art. 226. Od zarządzeń przewodniczącego wydanych w toku rozprawy strony
mogą odwołać się do sądu.

Art. 226¹. Ilekroć ustawa przewiduje wysłuchanie stron lub innych osób,
stosownie do okoliczności może się to odbyć przez wezwanie stron do złożenia odpowiednich oświadczeń na posiedzeniu albo wyznaczenie terminu do zajęcia
stanowiska w piśmie procesowym lub za pomocą środków porozumiewania się na
odległość, o ile dają one pewność co do osoby składającej oświadczenie.

Art. 226². § 1. Ilekroć zachowanie strony w świetle okoliczności sprawy
wskazuje na nadużycie przez nią prawa procesowego, sąd poucza ją o możliwości
zastosowania wobec niej środków, o których mowa w § 2.
§ 2. W przypadku gdy sąd stwierdzi nadużycie przez stronę prawa procesowego,
może w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie:
1) stronę nadużywającą skazać na grzywnę;
2) niezależnie od wyniku sprawy, odpowiednio do spowodowanej tym nadużyciem
prawa procesowego zwłoki w jej rozpoznaniu, włożyć na stronę nadużywającą
obowiązek zwrotu kosztów w części większej, niż wskazywałby wynik sprawy,
a nawet zwrotu kosztów w całości;
3) na wniosek strony przeciwnej:
a) przyznać od strony nadużywającej koszty procesu podwyższone
odpowiednio do spowodowanego tym nadużyciem zwiększenia nakładu
pracy strony przeciwnej na prowadzenie sprawy, nie więcej jednak niż
dwukrotnie,
b) podwyższyć stopę odsetek zasądzonych od strony, której nadużycie
spowodowało zwłokę w rozpoznaniu sprawy, za czas odpowiadający tej
zwłoce, z tym że stopa może zostać podwyższona nie więcej niż
dwukrotnie; przepisów o maksymalnej dopuszczalnej wysokości odsetek
ustawowych za opóźnienie nie stosuje się.

art. 227. więcej [Przedmiot dowodu] Art. 227. Przedmiotem dowodu są fakty mające dla rozstrzygnięcia sprawy
istotne znaczenie.

art. 228. więcej [Fakty nie wymagające dowodu] Art. 228. § 1. Fakty powszechnie znane nie wymagają dowodu. Sąd bierze je pod
rozwagę nawet bez powołania się na nie przez strony.
§ 2. Nie wymagają dowodu również fakty, o których informacja jest
powszechnie dostępna oraz fakty znane sądowi z urzędu, jednakże sąd powinien
zwrócić na nie uwagę stron.

art. 229. więcej [Fakty przyznane przez stronę przeciwną] Art. 229. Nie wymagają również dowodu fakty przyznane w toku postępowania
przez stronę przeciwną, jeżeli przyznanie nie budzi wątpliwości.

art. 230. więcej [Domniemanie przyznania faktów] Art. 230. Gdy strona nie wypowie się co do twierdzeń strony przeciwnej
o faktach, sąd, mając na uwadze wyniki całej rozprawy, może fakty te uznać za
przyznane.

art. 231. więcej [Domniemanie faktyczne] Art. 231. Sąd może uznać za ustalone fakty mające istotne znaczenie dla
rozstrzygnięcia sprawy, jeżeli wniosek taki można wyprowadzić z innych ustalonych
faktów (domniemanie faktyczne).

art. 232. więcej [Obowiązek wskazania dowodów] Art. 232. Strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów,
z których wywodzą skutki prawne. Sąd może dopuścić dowód niewskazany przez
stronę.

art. 233. więcej [Zasada swobodnej oceny dowodów] Art. 233. § 1. Sąd ocenia wiarogodność i moc dowodów według własnego
przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału.
§ 2. Sąd oceni na tej samej podstawie, jakie znaczenie nadać odmowie
przedstawienia przez stronę dowodu lub przeszkodom stawianym przez nią w jego
przeprowadzeniu wbrew postanowieniu sądu.

art. 234. więcej [Domniemania prawne] Art. 234. Domniemania ustanowione przez prawo (domniemania prawne) wiążą
sąd; mogą być jednak obalone, ilekroć ustawa tego nie wyłącza.

art. 235. więcej [Postępowanie dowodowe przed sądem] Art. 235. § 1. Postępowanie dowodowe odbywa się przed sądem orzekającym,
chyba że sprzeciwia się temu charakter dowodu albo wzgląd na poważne
niedogodności lub niewspółmierność kosztów w stosunku do przedmiotu sporu.
W takich wypadkach sąd orzekający zleci przeprowadzenie dowodu jednemu ze
swych członków (sędzia wyznaczony) albo innemu sądowi (sąd wezwany).
§ 2. Jeżeli charakter dowodu się temu nie sprzeciwia, sąd orzekający może
postanowić, że jego przeprowadzenie nastąpi przy użyciu urządzeń technicznych
umożliwiających dokonanie tej czynności na odległość.
§ 3. Minister Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia, rodzaje
urządzeń i środków technicznych umożliwiających przeprowadzenie dowodu na
odległość, sposób korzystania z tego rodzaju urządzeń i środków, jak również sposób
przechowywania, odtwarzania i kopiowania zapisów dokonanych podczas jego
przeprowadzenia, mając na względzie konieczność właściwego zabezpieczenia
utrwalonego obrazu lub dźwięku przed utratą dowodu, jego zniekształceniem lub
nieuprawnionym ujawnieniem.

Art. 235¹. We wniosku o przeprowadzenie dowodu strona jest obowiązana
oznaczyć dowód w sposób umożliwiający przeprowadzenie go oraz wyszczególnić
fakty, które mają zostać wykazane tym dowodem

Art. 235². § 1. Sąd może w szczególności pominąć dowód:
1) którego przeprowadzenie wyłącza przepis kodeksu;
2) mający wykazać fakt bezsporny, nieistotny dla rozstrzygnięcia sprawy lub
udowodniony zgodnie z twierdzeniem wnioskodawcy;
3) nieprzydatny do wykazania danego faktu;
4) niemożliwy do przeprowadzenia;
5) zmierzający jedynie do przedłużenia postępowania;
6) gdy wniosek strony nie odpowiada wymogom art. 235¹, a strona mimo wezwania
nie usunęła tego braku.
§ 2. Pomijając dowód, sąd wydaje postanowienie, w którym wskazuje podstawę
prawną tego rozstrzygnięcia.

art. 236. więcej [Postanowienie dowodowe] Art. 236. § 1. W postanowieniu o dopuszczeniu dowodu sąd oznaczy środek
dowodowy i fakty, które mają nim zostać wykazane, a w miarę potrzeby i możliwości
– także termin i miejsce przeprowadzenia dowodu.
§ 2. Jeżeli o wydanie postanowienia w przedmiocie dopuszczenia dowodu
wnosiła strona, w postanowieniu wystarczy powołać się na treść jej wniosku.
§ 3. Zlecając przeprowadzenie dowodu sędziemu wyznaczonemu albo sądowi
wezwanemu, sąd oznaczy tego sędziego albo ten sąd. Jeżeli nie oznaczono terminu lub
miejsca przeprowadzenia dowodu, oznaczy je sędzia wyznaczony albo sąd wezwany.

art. 237. więcej [Niestawiennictwo stron] Art. 237. Niestawiennictwo stron na termin nie wstrzymuje przeprowadzenia
dowodu, chyba że obecność stron lub jednej z nich okaże się konieczna.

art. 238. więcej [Protokół pomocy prawnej] Art. 238. § 1. Protokół sporządzony zgodnie z art. 157 § 1¹, zawierający przebieg postępowania dowodowego przed sędzią wyznaczonym lub przed sądem wezwanym, podpisują, oprócz sędziego i protokolanta, także osoby przesłuchane oraz strony, jeżeli są obecne.
§ 2. Odmowę lub niemożność podpisania stwierdza się w protokole.

art. 239. więcej [Prawa sędziego wyznaczonego i sądu wezwanego] Art. 239. Sędzia wyznaczony i sąd wezwany mają w zakresie zleconego im
postępowania dowodowego prawa przewodniczącego i prawa sądu orzekającego. Na
ich uchybienia strony mogą zwrócić uwagę sądu nie później niż na najbliższej
rozprawie.

art. 240. więcej [Zmienność postanowienia] Art. 240. § 1. Sąd nie jest związany swym postanowieniem dowodowym i może
je stosownie do okoliczności uchylić lub zmienić.
§ 2. Sędzia wyznaczony i sąd wezwany mogą uzupełnić na wniosek strony
postanowienie sądu orzekającego przez przesłuchanie nowych świadków na fakty
wskazane w tym postanowieniu.

art. 241. więcej [Powtórzenie i uzupełnienia postępowania dowodowego] Art. 241. Sąd orzekający może zarządzić powtórzenie lub uzupełnienie
postępowania dowodowego.

art. 242. więcej [Oznaczenie terminu na przeprowadzenie dowodu] Art. 242. Jeżeli postępowanie dowodowe napotyka przeszkody o nieokreślonym
czasie trwania, sąd może oznaczyć termin, po którego upływie dowód może być
przeprowadzony tylko wówczas, gdy nie spowoduje to zwłoki w postępowaniu.

Art. 242¹. Strona, która wnosiła o wezwanie na rozprawę świadka, biegłego lub
innej osoby, powinna dołożyć starań, by osoba ta stawiła się w wyznaczonym czasie
i miejscu, w szczególności zawiadomić ją o obowiązku, czasie i miejscu
stawiennictwa.

Art. 242². § 1. Ilekroć ustawa przewiduje odebranie przyrzeczenia od osoby
stawającej przed sądem, może je odebrać tylko sąd lub sędzia wyznaczony.
§ 2. Osobie, która w danej sprawie składała już przyrzeczenie, przypomina się je
przy czynności z jej udziałem, chyba że będzie potrzebne ponowne odebranie
przyrzeczenia.

art. 243. więcej [Uprawdopodobnienie] Art. 243. Zachowanie szczegółowych przepisów o postępowaniu dowodowym
nie jest konieczne, ilekroć ustawa przewiduje uprawdopodobnienie zamiast dowodu.

Art. 243¹. Przepisy niniejszego oddziału stosuje się do dokumentów
zawierających tekst, umożliwiających ustalenie ich wystawców.

Art. 243². Dokumenty znajdujące się w aktach sprawy lub do nich dołączone
stanowią dowody bez wydawania odrębnego postanowienia. Pomijając dowód
z takiego dokumentu, sąd wydaje postanowienie.

art. 244. więcej [Dokument urzędowy] Art. 244. § 1. Dokumenty urzędowe, sporządzone w przepisanej formie przez
powołane do tego organy władzy publicznej i inne organy państwowe w zakresie ich
działania, stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone.
§ 2. Przepis § 1 stosuje się odpowiednio do dokumentów urzędowych
sporządzonych przez podmioty, inne niż wymienione w § 1, w zakresie zleconych im
przez ustawę zadań z dziedziny administracji publicznej.

art. 245. więcej [Dokument prywatny] Art. 245. Dokument prywatny sporządzony w formie pisemnej albo
elektronicznej stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie
zawarte w dokumencie.

art. 246. więcej [Forma przedstawionych sądowi dokumentów] Art. 246. Jeżeli ustawa lub umowa stron wymaga dla czynności prawnej
zachowania formy pisemnej, dowód ze świadków lub z przesłuchania stron w sprawie
między uczestnikami tej czynności na fakt jej dokonania jest dopuszczalny
w wypadku, gdy dokument obejmujący czynność został zagubiony, zniszczony lub
zabrany przez osobę trzecią, a jeżeli forma pisemna była zastrzeżona tylko dla celów
dowodowych, także w wypadkach określonych w kodeksie cywilnym.

art. 247. więcej [Dowód przeciwko lub ponad osnowę dokumentu] Art. 247. Dowód ze świadków lub z przesłuchania stron przeciwko osnowie lub
ponad osnowę dokumentu obejmującego czynność prawną może być dopuszczony
między uczestnikami tej czynności tylko w wypadkach, gdy nie doprowadzi to do
obejścia przepisów o formie zastrzeżonej pod rygorem nieważności i gdy ze względu
na szczególne okoliczności sprawy sąd uzna to za konieczne.

art. 248. więcej [Obowiązek przedstawienia dokumentu] Art. 248. § 1. Każdy obowiązany jest przedstawić na zarządzenie sądu
w oznaczonym terminie i miejscu dokument znajdujący się w jego posiadaniu
i stanowiący dowód faktu istotnego dla rozstrzygnięcia sprawy, chyba że dokument
zawiera informacje niejawne.
§ 2. Od powyższego obowiązku może uchylić się ten, kto co do okoliczności
objętych treścią dokumentu mógłby jako świadek odmówić zeznania albo kto posiada
dokument w imieniu osoby trzeciej, która mogłaby z takich samych przyczyn
sprzeciwić się przedstawieniu dokumentu. Jednakże i wówczas nie można odmówić
przedstawienia dokumentu, gdy jego posiadacz lub osoba trzecia obowiązani są do
tego względem chociażby jednej ze stron albo gdy dokument wystawiony jest
w interesie strony, która żąda przeprowadzenia dowodu. Strona nie może ponadto
odmówić przedstawienia dokumentu, jeżeli szkoda, na którą byłaby przez to narażona,
polega na przegraniu procesu.

art. 249. więcej [Sposób przeprowadzenia dowodu z ksiąg i dokumentów] Art. 249. § 1. W sprawach dotyczących przedsiębiorstwa handlowego lub
przemysłowego, w razie powołania się jednej ze stron na księgi i dokumenty
przedsiębiorstwa, należy je przedstawić sądowi, jeżeli sąd uzna wyciąg za
niewystarczający.
§ 2. Gdy zachodzi istotna trudność w dostarczeniu ksiąg do sądu, sąd może
przejrzeć je na miejscu lub zlecić sędziemu wyznaczonemu ich przejrzenie
i sporządzenie niezbędnych wyciągów.

art. 250. więcej [Odpis lub wyciąg z dokumentu] Art. 250. § 1. Jeżeli dokument znajduje się w aktach organów lub podmiotów,
o których mowa w art. 244 § 1 i 2, wystarczy przedstawić urzędowo poświadczony
przez ten organ lub podmiot odpis lub wyciąg z dokumentu. Sąd zażąda wydania
odpisu lub wyciągu, jeżeli strona sama nie może go uzyskać.
§ 2. Gdy sąd uzna za konieczne przejrzenie oryginału dokumentu, może
zarządzić, by go dostarczono na rozprawę, albo przejrzeć go na miejscu przez sędziego
wyznaczonego lub przez cały skład sądu.

art. 251. więcej [Odmowa przedstawienia dokumentu] Art. 251. Za nieuzasadnioną odmowę przedstawienia dokumentu przez osobę
trzecią sąd, po wysłuchaniu jej oraz stron co do zasadności odmowy, skaże osobę
trzecią na grzywnę. Osoba trzecia ma prawo żądać zwrotu wydatków połączonych
z przedstawieniem dokumentu.

art. 252. więcej [Zaprzeczenie prawdziwości] Art. 252. Strona, która zaprzecza prawdziwości dokumentu urzędowego albo
twierdzi, że zawarte w nim oświadczenia organu, od którego dokument ten pochodzi,
są niezgodne z prawdą, powinna okoliczności te udowodnić.

art. 253. więcej [Zaprzeczanie prawdziwości dokumentu prywatnego] Art. 253. Jeżeli strona zaprzecza prawdziwości dokumentu prywatnego albo
twierdzi, że zawarte w nim oświadczenie osoby, która je podpisała, od niej nie
pochodzi, obowiązana jest okoliczności te udowodnić. Jeżeli jednak spór dotyczy
dokumentu prywatnego pochodzącego od innej osoby niż strona zaprzeczająca,
prawdziwość dokumentu powinna udowodnić strona, która chce z niego skorzystać.

art. 254. więcej [Badanie prawdziwości dokumentu] Art. 254. § 1. Badania prawdziwości dokumentu można dokonać z udziałem
biegłego.
§ 1¹. Badanie prawdziwości pisma może nastąpić przez porównanie pisma na
zakwestionowanym dokumencie z pismem tej samej osoby na innych dokumentach
niewątpliwie prawdziwych. Sąd w razie potrzeby może wezwać osobę, od której
pismo pochodzi, w celu napisania podyktowanych jej wyrazów.
§ 2. Od obowiązku złożenia próby pisma zwolniony jest ten, kto na zapytanie,
czy pismo na dokumencie jest prawdziwe, mógłby jako świadek odmówić zeznania.
§ 2¹. Sąd w razie potrzeby może wezwać wystawcę dokumentu sporządzonego
w postaci elektronicznej do udostępnienia informatycznego nośnika danych, na
którym ten dokument został zapisany.
§ 2². Od obowiązku udostępnienia informatycznego nośnika danych zwolniony
jest ten, kto na pytanie, czy dokument sporządzono na tym informatycznym nośniku
danych lub czy pochodzi on od niego, mógłby jako świadek odmówić zeznań.
§ 3. Sąd może zastosować do osoby trzeciej, która nie wykonała zarządzeń sądu
wydanych w myśl paragrafów poprzedzających, takie same środki przymusowe, jak
wobec świadków.
§ 4. Osoba trzecia może na równi ze świadkiem żądać zwrotu wydatków
koniecznych związanych ze stawiennictwem do sądu lub udostępnieniem
informatycznego nośnika danych, a ponadto wynagrodzenia za utratę zarobku.

art. 255. więcej [Grzywna] Art. 255. Strona, która w złej wierze lub lekkomyślnie zgłosiła zarzuty
przewidziane w art. 252 i 253, podlega karze grzywny.

art. 256. więcej [Dokument w języku obcym] Art. 256. Sąd może zażądać, aby dokument w języku obcym był przełożony
przez tłumacza przysięgłego.

art. 257. więcej [Uszkodzenia dokumentu] Art. 257. Sąd oceni na podstawie okoliczności poszczególnego wypadku, czy
i o ile dokument zachowuje moc dowodową pomimo przekreśleń, podskrobań lub
innych uszkodzeń.

art. 258. więcej [Uchylony] Art. 258. (uchylony).

art. 259. więcej [Bezwzględne zakazy dowodowe] Art. 259. Świadkami nie mogą być:
1) osoby niezdolne do spostrzegania lub komunikowania swych spostrzeżeń;
2) wojskowi i urzędnicy niezwolnieni od zachowania w tajemnicy informacji
niejawnych o klauzuli „zastrzeżone” lub „poufne” oraz osoby zobowiązane do
zachowania tajemnicy Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli
ich zeznanie miałoby być połączone z jej naruszeniem;
3) przedstawiciele ustawowi stron oraz osoby, które mogą być przesłuchane
w charakterze strony jako organy osoby prawnej lub innej organizacji mającej
zdolność sądową;
4) współuczestnicy jednolici.

Art. 259¹.Mediator nie może być świadkiem co do faktów, o których dowiedział
się w związku z prowadzeniem mediacji, chyba że strony zwolnią go z obowiązku
zachowania tajemnicy mediacji.

art. 260. więcej [Współuczestnik sporu] Art. 260. Współuczestnik sporu, niebędący współuczestnikiem jednolitym,
może być świadkiem co do faktów dotyczących wyłącznie innego współuczestnika.

art. 261. więcej [Prawo odmowy zeznań] Art. 261. § 1. Nikt nie ma prawa odmówić zeznań w charakterze świadka,
z wyjątkiem małżonków stron, ich wstępnych, zstępnych i rodzeństwa oraz
powinowatych w tej samej linii lub stopniu, jak również osób pozostających ze
stronami w stosunku przysposobienia. Prawo odmowy zeznań trwa po ustaniu
małżeństwa lub rozwiązaniu stosunku przysposobienia. Jednakże odmowa zeznań nie
jest dopuszczalna w sprawach o prawa stanu, z wyjątkiem spraw o rozwód.
§ 2. Świadek może odmówić odpowiedzi na zadane mu pytanie, jeżeli zeznanie
mogłoby narazić jego lub jego bliskich, wymienionych w paragrafie poprzedzającym,
na odpowiedzialność karną, hańbę lub dotkliwą i bezpośrednią szkodę majątkową albo jeżeli zeznanie miałoby być połączone z pogwałceniem istotnej tajemnicy zawodowej.
Duchowny może odmówić zeznań co do faktów powierzonych mu na spowiedzi.

art. 262. więcej [Treść wezwania] Art. 262. Sąd, wzywając świadka, wymieni w wezwaniu imię, nazwisko
i zamieszkanie wezwanego, miejsce i czas przesłuchania, nazwiska stron i przedmiot
sprawy oraz zwięzłą osnowę przepisów o karach za pogwałcenie obowiązków
świadka, a ponadto o zwrocie wydatków koniecznych, związanych ze stawiennictwem
do sądu, oraz o wynagrodzeniu za utratę zarobku.

art. 263. więcej [Przesłuchanie świadka w miejscu jego pobytu] Art. 263. Świadka, który nie może się stawić na wezwanie z powodu choroby,
niepełnosprawności lub innej niedającej się usunąć przeszkody, przesłuchuje się
w miejscu jego pobytu.

art. 264. więcej [Kolejność przesłuchiwania ] Art. 264. Kolejność przesłuchania świadków oznacza przewodniczący.
Świadkowie, którzy nie złożyli jeszcze zeznań, nie mogą być obecni przy
przesłuchaniu innych świadków.

art. 265. więcej [Tłumaczenie zeznań] Art. 265. § 1. Do przesłuchania świadka niewładającego dostatecznie językiem
polskim sąd może przybrać tłumacza.
§ 2. Do tłumaczy stosuje się odpowiednio przepisy o biegłych. Pracownik
organów wymiaru sprawiedliwości może pełnić obowiązki tłumacza bez składania
przyrzeczenia, lecz z powołaniem się na ślubowanie służbowe.

art. 266. więcej [Przesłuchanie świadka] Art. 266. § 1. Przed przesłuchaniem świadka uprzedza się go o prawie odmowy
zeznań i odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywych zeznań.
§ 2. Przesłuchanie rozpoczyna się od zadania świadkowi pytań dotyczących jego
osoby oraz stosunku do stron.
§ 3. Jeżeli świadek ma składać zeznania, odbiera się od niego przyrzeczenie, po
pouczeniu go o znaczeniu tego aktu.

art. 267. więcej [Zwolnienie świadka od przyrzeczenia] Art. 267. Nie składają przyrzeczenia świadkowie małoletni, którzy nie ukończyli
lat siedemnastu, oraz osoby skazane wyrokiem prawomocnym za fałszywe zeznania.
Inni świadkowie mogą być za zgodą stron zwolnieni przez sąd od złożenia
przyrzeczenia.

art. 268. więcej [Treść przyrzeczenia] Art. 268. Brzmienie przyrzeczenia jest następujące: „Świadomy znaczenia mych
słów i odpowiedzialności przed prawem przyrzekam uroczyście, że będę mówił
szczerą prawdę, niczego nie ukrywając z tego, co mi jest wiadome”.

art. 269. więcej [Sposób składania przyrzeczenia] Art. 269. § 1. Świadek składa przyrzeczenie, powtarzając za sędzią lub
odczytując na głos tekst przyrzeczenia, przy czym wszyscy – z wyjątkiem sędziów –
stoją.
§ 2. Niemi i głusi składają przyrzeczenie przez podpisanie jego tekstu lub przy
pomocy biegłego.

art. 270. więcej [Uchylony] Art. 270. (uchylony).

art. 271. więcej [Zeznanie świadka] Art. 271. § 1. Świadek składa zeznanie ustnie, zaczynając od odpowiedzi na
pytania przewodniczącego, co i z jakiego źródła wiadomo mu w sprawie, po czym
sędziowie i strony mogą w tymże przedmiocie zadawać mu pytania.
§ 2. Niemi i głusi składają zeznania na piśmie lub przy pomocy biegłego.

Art. 271¹. Świadek składa zeznanie na piśmie, jeżeli sąd tak postanowi. W takim
przypadku świadek składa przyrzeczenie przez podpisanie tekstu przyrzeczenia.
Świadek jest obowiązany złożyć tekst zeznania w sądzie w terminie wyznaczonym
przez sąd. Przepisy art. 165 § 2, art. 274 § 1 i art. 276 stosuje się odpowiednio.

art. 272. więcej [Zeznania świadka na piśmie] Art. 272. Świadkowie, których zeznania przeczą sobie wzajemnie, mogą być
konfrontowani.

Art. 272¹. Jeżeli sąd poweźmie wątpliwość co do zdolności spostrzegania lub
komunikowania spostrzeżeń przez świadka, może zarządzić przesłuchanie go
z udziałem biegłego lekarza lub psychologa, a świadek nie może się temu sprzeciwić.

art. 273. więcej [Odczytanie, uzupełnienie lub sprostowanie zeznań] Art. 273. § 1. Zeznanie świadka, po zapisaniu do protokołu, sporządzonego
zgodnie z art. 157 § 1¹, będzie mu odczytane i stosownie do okoliczności na podstawie jego uwag uzupełnione i sprostowane.
§ 2. Świadek może oddalić się z sądu nie wcześniej niż po uzyskaniu na to
zezwolenia przewodniczącego.

art. 274. więcej [Procesowa kara porządkowa] Art. 274. § 1. Za nieusprawiedliwione niestawiennictwo sąd skaże świadka na
grzywnę, po czym wezwie go powtórnie, a w razie ponownego niestawiennictwa
skaże go na ponowną grzywnę i może zarządzić jego przymusowe sprowadzenie.
§ 2. Przepis paragrafu poprzedzającego stosuje się odpowiednio do świadka,
który oddalił się bez zezwolenia przewodniczącego.

art. 275. więcej [Usprawiedliwienie niestawiennictwa] Art. 275. Świadek w ciągu tygodnia od dnia doręczenia mu postanowienia
skazującego go na grzywnę lub na pierwszym posiedzeniu, na które zostanie wezwany, może usprawiedliwić swe niestawiennictwo. W przypadku usprawiedliwienia niestawiennictwa sąd zwolni świadka od grzywny i przymusowego sprowadzenia.

art. 276. więcej [Nieuzasadniona odmowa zeznań lub przyrzeczenia] Art. 276. § 1. Za nieuzasadnioną odmowę zeznań lub przyrzeczenia sąd, po
wysłuchaniu obecnych stron co do zasadności odmowy, skaże świadka na grzywnę.
§ 2. Niezależnie od powyższej grzywny sąd może nakazać aresztowanie świadka
na czas nieprzekraczający tygodnia. Sąd uchyli areszt, jeżeli świadek złoży zeznanie
lub przyrzeczenie albo jeżeli sprawę ukończono w instancji, w której dowód z tego
świadka został dopuszczony.

Art. 276¹ . W razie uchybienia przez żołnierza w czynnej służbie wojskowej, z
wyjątkiem terytorialnej służby wojskowej pełnionej dyspozycyjnie, obowiązkom, o
których mowa w art. 274 i art. 276, sąd, zamiast skazać żołnierza na grzywnę,
występuje do dowódcy jednostki wojskowej, w której żołnierz ten pełni służbę, z
wnioskiem o pociągnięcie go do odpowiedzialności dyscyplinarnej.

art. 277. więcej [Zwrot wydatków] Art. 277. Świadek ma prawo żądać zwrotu wydatków koniecznych, związanych
ze stawiennictwem do sądu, a ponadto wynagrodzenia za utratę zarobku.
Przewodniczący może przyznać świadkowi zaliczkę na koszty podróży i na
utrzymanie w miejscu przesłuchania.

art. 278. więcej [Wezwanie biegłych] Art. 278. § 1. W wypadkach wymagających wiadomości specjalnych sąd po
wysłuchaniu wniosków stron co do liczby biegłych i ich wyboru może wezwać
jednego lub kilku biegłych w celu zasięgnięcia ich opinii.
§ 2. Sąd orzekający może pozostawić prawo wyboru biegłego sędziemu
wyznaczonemu lub sądowi wezwanemu.
§ 3. Sąd oznaczy, czy opinia ma być przedstawiona ustnie, czy na piśmie.

Art. 278¹. Sąd może dopuścić dowód z opinii sporządzonej na zlecenie organu
władzy publicznej w innym postępowaniu przewidzianym przez ustawę.

art. 279. więcej [Uchylony] Art. 279. (uchylony).

art. 280. więcej [Odmowa przyjęcia obowiązku przez biegłego] Art. 280. Osoba wyznaczona na biegłego może nie przyjąć włożonego na nią
obowiązku z przyczyn, jakie uprawniają świadka do odmowy zeznań, a ponadto
z powodu przeszkody, która uniemożliwia jej wydanie opinii.

art. 281. więcej [Wyłączenie biegłego] Art. 281. § 1. Aż do ukończenia czynności biegłego strona może żądać jego
wyłączenia z przyczyn, z jakich można żądać wyłączenia sędziego. Gdy strona zgłasza
wniosek o wyłączenie biegłego po rozpoczęciu przez niego czynności, obowiązana
jest uprawdopodobnić, że przyczyna wyłączenia powstała później lub że przedtem nie
była jej znana.
§ 2. O wyłączeniu biegłego rozstrzyga sąd prowadzący sprawę po wysłuchaniu
stron i biegłego. Od wysłuchania stron lub biegłego można odstąpić, gdyby miało to
doprowadzić do nadmiernej zwłoki w postępowaniu.

art. 282. więcej [Przyrzeczenie biegłego] Art. 282. § 1. Biegły składa przed rozpoczęciem czynności przyrzeczenie
w następującym brzmieniu: „Świadomy znaczenia mych słów i odpowiedzialności
przed prawem przyrzekam uroczyście, że powierzone mi obowiązki biegłego
wykonam z całą sumiennością i bezstronnością”.
§ 1¹. Biegły, któremu zlecono sporządzenie opinii na piśmie, może złożyć
przyrzeczenie przez podpisanie tekstu przyrzeczenia, który załącza do opinii.
§ 1². Od biegłego wpisanego na listę biegłych sądowych nie odbiera się
przyrzeczenia. Biegły taki powołuje się na przyrzeczenie złożone przy ustanowieniu
go w tym charakterze.
§ 2. Poza tym do przyrzeczenia biegłych stosuje się odpowiednio przepisy
dotyczące przyrzeczenia świadków.

art. 283. więcej [Uchylony] Art. 283. (uchylony).

art. 284. więcej [Zarządzenia sądu] Art. 284. Sąd może zarządzić przedstawienie biegłemu w niezbędnym zakresie
akt sprawy lub przedmiotu oględzin oraz zarządzić, by był obecny lub brał udział
w przeprowadzeniu dowodu.

art. 285. więcej [Opinia biegłego] Art. 285. § 1. Opinia biegłego powinna zawierać uzasadnienie.
§ 2. Biegli mogą złożyć opinię łączną.
§ 3. Jeżeli biegły nie może na razie udzielić wyczerpującej opinii, sąd wyznaczy
termin dodatkowy do jej przedstawienia.

art. 286. więcej [Opinia dodatkowa] Art. 286. Sąd może zażądać ustnego lub pisemnego uzupełnienia opinii lub jej
wyjaśnienia, a także dodatkowej opinii od tych samych lub innych biegłych.

art. 287. więcej [Karanie biegłych] Art. 287. Za nieusprawiedliwione niestawiennictwo, za nieuzasadnioną odmowę
złożenia przyrzeczenia lub opinii albo za nieusprawiedliwione opóźnienie złożenia
opinii sąd skaże biegłego na grzywnę.

art. 288. więcej [Wynagrodzenie biegłego] Art. 288. § 1. Biegły ma prawo żądać wynagrodzenia za stawiennictwo w sądzie
i wykonaną pracę oraz zwrotu wydatków.
§ 2. Przewodniczący może przyznać biegłemu zaliczkę na poczet wydatków.
§ 3. Jeżeli opinia jest niepełna lub niejasna, o przyznaniu wynagrodzenia
i zwrotu wydatków rozstrzyga się po jej uzupełnieniu lub wyjaśnieniu.

art. 289. więcej [Odpowiednie stosowanie przepisów] Art. 289. Do wezwania i przesłuchania biegłych stosuje się ponadto
odpowiednio przepisy o świadkach, z wyjątkiem przepisów o przymusowym
sprowadzeniu.

art. 290. więcej [Opinia instytutu] Art. 290. § 1. Sąd może zażądać opinii odpowiedniego instytutu naukowego lub
naukowo-badawczego. Sąd może zażądać od instytutu dodatkowych wyjaśnień bądź
pisemnych, bądź ustnych przez wyznaczoną do tego osobę, może też zarządzić
złożenie dodatkowej opinii przez ten sam lub inny instytut.
§ 2. W opinii instytutu należy wskazać osoby, które przeprowadziły badanie
i wydały opinię.
§ 3. Sąd może zażądać ustnego lub pisemnego uzupełnienia opinii lub jej
wyjaśnienia, a także dodatkowej opinii od tego samego lub innego instytutu
naukowego lub naukowo-badawczego.
§ 4. Jeżeli opinia została sporządzona przez instytut naukowy lub naukowo-
-badawczy, ustne jej uzupełnienie lub wyjaśnienie albo dodatkową opinię składa osoba
wyznaczona do tego przez ten instytut. Sąd może jednak zarządzić stawienie się na
rozprawie i złożenie ustnego uzupełnienia lub wyjaśnienia opinii albo dodatkowej
opinii także przez osoby, które sporządziły opinię w imieniu tego instytutu.
§ 5. Strona może żądać wyłączenia osoby wyznaczonej do sporządzenia opinii
przez instytut naukowy lub naukowo-badawczy. Przepis art. 281 stosuje się
odpowiednio.

Art. 290¹. W sprawach rodzinnych i opiekuńczych sąd może zażądać opinii
opiniodawczego zespołu sądowych specjalistów. Do opinii zespołu stosuje się
odpowiednio przepisy o opinii instytutu naukowego lub naukowo-badawczego.

art. 291. więcej [Wynagrodzenie instytutu] Art. 291. Instytut naukowy lub naukowo-badawczy może żądać wynagrodzenia
za wykonaną pracę i za stawiennictwo swoich przedstawicieli.

art. 292. więcej [Zarządzenie oględzin] Art. 292. Sąd może zarządzić oględziny bez udziału lub z udziałem biegłych,
a stosownie do okoliczności – również w połączeniu z przesłuchaniem świadków.

art. 293. więcej [Przedstawienie przedmiotu] Art. 293. Przepisy o obowiązku przedstawienia dokumentu stosuje się
odpowiednio do przedstawienia przedmiotu oględzin. Jeżeli rodzaj przedmiotu na to
pozwala i nie jest to połączone ze znacznymi kosztami, należy przedmiot oględzin
dostarczyć do sądu.

art. 294. więcej [Udostępnienie przedmiotu oględzin] Art. 294. Jeżeli przedmiot oględzin jest w posiadaniu osoby trzeciej, a oględziny
mają być dokonane w miejscu, gdzie przedmiot znajduje się, osoba ta powinna być
wezwana na termin oględzin i obowiązana jest ułatwić dostęp do przedmiotu.

art. 295. więcej [Zaniechanie oględzin] Art. 295. § 1. Osoba trzecia w ciągu dni trzech od doręczenia jej wezwania może
z ważnych przyczyn żądać od sądu wzywającego zaniechania oględzin.
§ 2. Przed rozpoznaniem żądania osoby trzeciej sąd nie przystąpi do oględzin.

art. 296. więcej [Kara grzywny za niezastosowanie się do zarządzeń] Art. 296. Osobę trzecią, która bez uzasadnionych przyczyn nie zastosowała się
do zarządzeń w przedmiocie oględzin, sąd skaże na grzywnę.

art. 297. więcej [Zwrot wydatków] Art. 297. Osoba trzecia wezwana na termin oględzin ma prawo żądać zwrotu
wydatków koniecznych, związanych ze stawiennictwem do sądu, oraz wynagrodzenia
za utratę zarobku na równi ze świadkiem, a ponadto zwrotu wydatków połączonych
z dostarczeniem przedmiotu oględzin.

art. 298. więcej [Oględziny osoby] Art. 298. Oględziny osoby mogą odbyć się tylko za jej zgodą.

art. 299. więcej [Dopuszczenie dowodu] Art. 299.Jeżeli po wyczerpaniu środków dowodowych lub w ich braku
pozostały niewyjaśnione fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy, sąd dla wyjaśnienia
tych faktów może dopuścić dowód z przesłuchania stron.

art. 300. więcej [Reprezentacja osoby prawnej i Skarbu Państwa] Art. 300. § 1. Za osobę prawną sąd przesłuchuje osoby wchodzące w skład
organu uprawnionego do jej reprezentowania, przy czym sąd decyduje, czy
przesłuchać wszystkie te osoby, czy też tylko niektóre z nich.
§ 2. Za Skarb Państwa sąd może przesłuchać w charakterze strony osoby
powołane do reprezentowania państwowej jednostki organizacyjnej, z której
działalnością wiąże się dochodzone roszczenie, lub inne wskazane osoby.

art. 301. więcej [Powództwo na rzecz oznaczonej osoby] Art. 301. Jeżeli powództwo jest wytoczone przez prokuratora lub organizację
pozarządową na rzecz oznaczonej osoby, przesłuchuje się w charakterze strony
powodowej tę osobę, chociażby nie przystąpiła ona do sprawy.

art. 302. więcej [Przesłuchanie tylko jednej strony] Art. 302. § 1. Gdy z przyczyn natury faktycznej lub prawnej przesłuchać można
co do okoliczności spornych jedną tylko stronę, sąd oceni, czy mimo to należy
przesłuchać tę stronę, czy też dowód ten pominąć w zupełności. Sąd postąpi tak samo,
gdy druga strona lub niektórzy ze współuczestników nie stawili się na przesłuchanie
stron lub odmówili zeznań.
§ 2. W sprawach osób znajdujących się pod władzą rodzicielską, opieką lub
kuratelą od uznania sądu zależy przesłuchanie bądź samej strony, bądź jej
przedstawiciela ustawowego, bądź też obojga.

art. 303. więcej [Przeprowadzenie przesłuchania] Art. 303. Sąd przesłucha najpierw strony bez odbierania przyrzeczenia. Jeżeli
przesłuchanie to nie wyświetli dostatecznie faktów, sąd może przesłuchać według
swego wyboru jedną ze stron ponownie, po uprzednim odebraniu od niej
przyrzeczenia. Przesłuchanie jednej ze stron co do pewnego faktu z odebraniem od
niej przyrzeczenia nie wyłącza takiego przesłuchania drugiej strony co do innego
faktu.

art. 304. więcej [Uprzedzenie o odpowiedzialności karnej] Art. 304. Przed przystąpieniem do przesłuchania sąd uprzedza strony, że
obowiązane są zeznawać prawdę i że stosownie do okoliczności mogą być
przesłuchane ponownie po odebraniu od nich przyrzeczenia. Przed odebraniem przyrzeczenia sąd uprzedza stronę o odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywych
zeznań. Poza tym do przesłuchania stron i składania przyrzeczenia stosuje się
odpowiednio przepisy dotyczące świadków, z wyjątkiem przepisów o środkach
przymusowych.

art. 305. więcej [Grupowe badanie krwi] Art. 305. Sąd może dopuścić dowód z grupowego badania krwi.

art. 306. więcej [Zgoda na badanie] Art. 306. Pobranie krwi w celu jej badania może nastąpić tylko za zgodą osoby,
której krew ma być pobrana, a jeżeli osoba ta nie ukończyła trzynastu lat lub jest
ubezwłasnowolniona całkowicie – za zgodą jej przedstawiciela ustawowego.

art. 307. więcej [Sprawozdanie z grupowego badania krwi] Art. 307. § 1. W celu przeprowadzenia dowodu z grupowego badania krwi sąd
zwraca się do biegłego o pobranie krwi, zbadanie jej i złożenie sprawozdania
o wynikach badania łącznie z końcową opinią.
§ 2. Sprawozdanie z grupowego badania krwi powinno zawierać stwierdzenie,
czy sprawdzono należycie tożsamość osób, których krew pobrano, oraz wskazanie
sposobu przeprowadzenia badania. Sprawozdanie powinno być podpisane przez
osobę, która przeprowadziła badanie, a jeżeli krew została pobrana przez inną osobę,
pobranie krwi powinno być stwierdzone jej podpisem.
§ 3. Pobranie krwi i przesłanie jej do instytutu, o jakim mowa w art. 290, można
zlecić biegłemu miejsca zamieszkania stron lub siedziby sądu.

art. 308. więcej [Urządzenia utrwalające] Art. 308. Dowody z innych dokumentów niż wymienione w art. 243¹,
w szczególności zawierających zapis obrazu, dźwięku albo obrazu i dźwięku, sąd
przeprowadza, stosując odpowiednio przepisy o dowodzie z oględzin oraz o dowodzie
z dokumentów.

art. 309. więcej [Odpowiednie stosowanie przepisów o dowodach] Art. 309. Sposób przeprowadzenia dowodu innymi środkami dowodowymi niż
wymienione w artykułach poprzedzających określi sąd zgodnie z ich charakterem,
stosując odpowiednio przepisy o dowodach.

art. 310. więcej [Przesłanki zabezpieczenia dowodu] Art. 310. Przed wszczęciem postępowania na wniosek, a w toku postępowania
również z urzędu, można zabezpieczyć dowód, gdy zachodzi obawa, że jego
przeprowadzenie stanie się niewykonalne lub zbyt utrudnione, albo gdy z innych
przyczyn zachodzi potrzeba stwierdzenia istniejącego stanu rzeczy.

art. 311. więcej [Właściwość sądu] Art. 311. Wniosek o zabezpieczenie dowodu składa się w sądzie właściwym do
rozpoznania sprawy, a w wypadkach niecierpiących zwłoki lub gdy postępowanie nie
zostało jeszcze wszczęte, w sądzie rejonowym, w którego okręgu dowód ma być
przeprowadzony.

art. 312. więcej [Elementy wniosku] Art. 312. Wniosek powinien zawierać:
1) oznaczenie wnioskodawcy i przeciwnika oraz innych osób zainteresowanych,
jeżeli są znane;
2) wskazanie faktów oraz dowodów;
3) przyczyny uzasadniające potrzebę zabezpieczenia dowodu.

art. 313. więcej [Wypadki niecierpiące zwłoki] Art. 313. Zabezpieczenie dowodu może być dopuszczone bez wezwania
przeciwnika tylko w wypadkach niecierpiących zwłoki albo gdy przeciwnik nie może
być wskazany lub gdy miejsce jego pobytu nie jest znane.

art. 314. więcej [Wezwanie osób zainteresowanych] Art. 314. Sąd wzywa zainteresowanych na termin wyznaczony do
przeprowadzenia dowodu; jednakże w wypadkach niecierpiących zwłoki
przeprowadzenie dowodu może być rozpoczęte nawet przed doręczeniem wezwania
przeciwnikowi.

art. 315. więcej [Wskazywanie uchybień] Art. 315. § 1. Strony mają prawo wskazywać przed sądem orzekającym
uchybienia popełnione przy zabezpieczeniu dowodu.
§ 2. (uchylony)

art. 316. więcej [Czas wyrokowania] Art. 316. § 1. Po zamknięciu rozprawy sąd wydaje wyrok, biorąc za podstawę
stan rzeczy istniejący w chwili
zamknięcia rozprawy; w szczególności zasądzeniu roszczenia nie stoi na
przeszkodzie okoliczność, że stało się ono wymagalne w toku sprawy.
§ 2. Rozprawa powinna być otwarta na nowo, jeżeli istotne okoliczności
ujawniły się dopiero po jej zamknięciu.

art. 317. więcej [Wyrok częściowy] Art. 317. § 1. Sąd może wydać wyrok częściowy, jeżeli nadaje się do
rozstrzygnięcia tylko część żądania lub niektóre z żądań pozwu; to samo dotyczy
powództwa wzajemnego.
§ 2. Na tej samej podstawie sąd może wydać wyrok częściowy, rozstrzygając
o całości żądania powództwa głównego lub wzajemnego.

art. 318. więcej [Wyrok wstępny] Art. 318. § 1. Sąd, uznając roszczenie za usprawiedliwione w zasadzie, może
wydać wyrok wstępny tylko co do samej zasady, co do spornej zaś wysokości żądania
– zarządzić bądź dalszą rozprawę, bądź jej odroczenie.
§ 2. W razie zarządzenia dalszej rozprawy, wyrok co do wysokości żądania, jak
również rozstrzygnięcie co do kosztów może zapaść dopiero po uprawomocnieniu się
wyroku wstępnego

art. 319. więcej [Ograniczenie odpowiedzialności pozwanego] Art. 319. Jeżeli pozwany ponosi odpowiedzialność z określonych przedmiotów
majątkowych albo do wysokości ich wartości, sąd może, nie wymieniając tych
przedmiotów ani ich wartości, uwzględnić powództwo zastrzegając pozwanemu
prawo do powołania się w toku postępowania egzekucyjnego na ograniczenie
odpowiedzialności.

Art. 319¹. Jeżeli z czynności prawnej, ustawy albo orzeczenia sądowego
będącego źródłem zobowiązania wynika, że świadczenie pieniężne może być spełnione wyłącznie w walucie obcej, sąd, uwzględniając powództwo, zastrzega, że
spełnienie tego świadczenia nastąpi wyłącznie w walucie obcej.

art. 320. więcej [Rozłożenie świadczenia na raty] Art. 320. W szczególnie uzasadnionych wypadkach sąd może w wyroku
rozłożyć na raty zasądzone świadczenie, a w sprawach o wydanie nieruchomości lub
o opróżnienie pomieszczenia – wyznaczyć odpowiedni termin do spełnienia tego
świadczenia.

art. 321. więcej [Przedmiot orzekania] Art. 321. § 1. Sąd nie może wyrokować co do przedmiotu, który nie był objęty
żądaniem, ani zasądzać ponad żądanie.
§ 2. (uchylony)

art. 322. więcej [Zasądzenie odpowiedniej sumy] Art. 322. Jeżeli w sprawie o naprawienie szkody, o dochody, o zwrot
bezpodstawnego wzbogacenia lub o świadczenie z umowy o dożywocie sąd uzna, że
ścisłe udowodnienie wysokości żądania jest niemożliwe, nader utrudnione lub
oczywiście niecelowe, może w wyroku zasądzić odpowiednią sumę według swej
oceny opartej na rozważeniu wszystkich okoliczności sprawy.

art. 323. więcej [Skład sądu wydającego wyrok] Art. 323. Wyrok może być wydany jedynie przez sędziów, przed którymi odbyła
się rozprawa poprzedzająca bezpośrednio wydanie wyroku.

art. 324. więcej [Narada i wydanie wyroku] Art. 324. § 1. Sąd wydaje wyrok po niejawnej naradzie sędziów. Narada
obejmuje dyskusję, głosowanie nad mającym zapaść orzeczeniem i zasadniczymi
powodami rozstrzygnięcia albo uzasadnieniem, jeżeli ma być wygłoszone, oraz
spisanie sentencji wyroku.
§ 2. Przewodniczący zbiera głosy sędziów według ich starszeństwa służbowego,
a ławników według ich wieku, poczynając od najmłodszego, sam zaś głosuje ostatni.
Sprawozdawca, jeżeli jest wyznaczony, głosuje pierwszy. Wyrok zapada większością
głosów. Sędzia, który przy głosowaniu nie zgodził się z większością, może przy
podpisywaniu sentencji zgłosić zdanie odrębne i obowiązany jest uzasadnić je na
piśmie przed podpisaniem uzasadnienia. W razie zgłoszenia zdania odrębnego nie
wygłasza się uzasadnienia.
§ 3. Sentencję wyroku podpisuje cały skład sądu.
§ 4. W postępowaniu wszczętym za pośrednictwem systemu
teleinformatycznego wyrok może być utrwalony w systemie teleinformatycznym
i opatrzony kwalifikowanym podpisem elektronicznym.

art. 325. więcej [Sentencja wyroku] Art. 325. Sentencja wyroku powinna zawierać wymienienie sądu, sędziów,
protokolanta oraz prokuratora, jeżeli brał udział w sprawie, datę i miejsce rozpoznania
sprawy i wydania wyroku, wymienienie stron i oznaczenie przedmiotu sprawy oraz
rozstrzygnięcie sądu o żądaniach stron.

art. 326. więcej [Ogłoszenie wyroku] Art. 326. § 1. Ogłoszenie wyroku powinno nastąpić na posiedzeniu, na którym
zamknięto rozprawę. Postanowieniem wydanym niezwłocznie po zamknięciu
rozprawy sąd może odroczyć ogłoszenie wyroku na oznaczony termin przypadający
nie później niż dwa tygodnie po dniu zamknięcia rozprawy. Jeżeli sprawa jest
szczególnie zawiła, materiał sprawy jest szczególnie obszerny lub sąd jest znacznie
obciążony czynnościami w innych sprawach, termin ten wyjątkowo może wynosić
miesiąc po dniu zamknięcia rozprawy.
§ 2. Ogłoszenie wyroku następuje na posiedzeniu jawnym i może go dokonać
sam przewodniczący lub sędzia sprawozdawca. Nieobecność stron nie wstrzymuje
ogłoszenia wyroku.
§ 3. Ogłoszenia wyroku dokonuje się przez odczytanie sentencji. Po ogłoszeniu
wyroku przewodniczący lub sędzia sprawozdawca podaje ustnie zasadnicze powody
rozstrzygnięcia albo wygłasza uzasadnienie, może jednak tego zaniechać, jeżeli
sprawa była rozpoznawana przy drzwiach zamkniętych.
§ 4. Jeżeli na ogłoszenie wyroku nikt się nie stawił, włączając publiczność,
przewodniczący lub sędzia sprawozdawca może zarządzić odstąpienie od odczytania
sentencji i podania zasadniczych powodów rozstrzygnięcia. W takim przypadku
wyrok uważa się za ogłoszony z chwilą zakończenia posiedzenia. Sentencję należy
jednak odczytać, jeżeli będzie wygłaszane uzasadnienie wyroku.

art. 327. więcej [Pouczenie stron] Art. 327. § 1. Stronę niezastępowaną przez adwokata, radcę prawnego,
rzecznika patentowego lub Prokuratorię Generalną Rzeczypospolitej Polskiej, obecną
przy ogłoszeniu wyroku, przewodniczący pouczy o sposobie i terminie zgłoszenia wniosku o doręczenie wyroku z uzasadnieniem oraz warunkach, sposobie i terminie
wniesienia środka zaskarżenia.
§ 2. Sąd z urzędu doręcza wyrok stronie niezastępowanej przez adwokata, radcę
prawnego lub rzecznika patentowego, która na skutek pozbawienia wolności była
nieobecna przy ogłoszeniu wyroku.
§ 3. Sąd z urzędu doręcza stronom wyrok wydany na posiedzeniu niejawnym.
§ 4. Stronie niezastępowanej przez adwokata, radcę prawnego, rzecznika
patentowego lub Prokuratorię Generalną Rzeczypospolitej Polskiej wraz z wyrokiem,
który podlega doręczeniu z urzędu, doręcza się pouczenie o sposobie i terminie
zgłoszenia wniosku o doręczenie wyroku z uzasadnieniem oraz warunkach, sposobie
i terminie wniesienia środka zaskarżenia.
§ 5. Jeżeli zastępstwo stron przez adwokatów lub radców prawnych jest
obowiązkowe, należy także pouczyć stronę o treści przepisów o obowiązkowym
zastępstwie oraz skutkach niezastosowania się do tych przepisów.

Art. 327¹. § 1. Uzasadnienie wyroku powinno zawierać:
1) wskazanie podstawy faktycznej rozstrzygnięcia, obejmującej ustalenie faktów,
które sąd uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł, i przyczyn, dla
których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej;
2) wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa.
§ 2. Uzasadnienie wyroku sporządza się w sposób zwięzły.

art. 328. więcej [Wniosek odręczenie wyroku z uzasadnieniem] Art. 328. § 1. Pisemne uzasadnienie wyroku sporządza się na wniosek strony
o doręczenie wyroku z uzasadnieniem zgłoszony w terminie tygodnia od dnia
ogłoszenia wyroku.
§ 2. W przypadkach gdy wyrok doręcza się z urzędu, termin, o którym mowa
w § 1, liczy się od dnia doręczenia wyroku.
§ 3. We wniosku należy wskazać, czy pisemne uzasadnienie ma dotyczyć całości
wyroku czy jego części, w szczególności poszczególnych objętych nim rozstrzygnięć.
§ 4. Sąd odrzuca wniosek niedopuszczalny, spóźniony, nieopłacony lub
dotknięty brakami, których nie usunięto mimo wezwania.

art. 329. więcej [Pisemne uzasadnienie wyroku] Art. 329. § 1. Pisemne uzasadnienie wyroku sporządza się w zakresie
wynikającym z wniosku o doręczenie wyroku z uzasadnieniem.
§ 2. Pisemne uzasadnienie wyroku sporządza się w terminie dwóch tygodni od
dnia wpływu do właściwego sądu wniosku o doręczenie wyroku z uzasadnieniem,
a jeżeli wniosek był dotknięty brakami – od dnia usunięcia tych braków.
§ 3. W przypadkach gdy pisemne uzasadnienie wyroku sporządza się z urzędu,
termin, o którym mowa w § 2, biegnie od dnia ogłoszenia wyroku.
§ 4. W przypadku niemożności sporządzenia pisemnego uzasadnienia wyroku
w terminie prezes sądu może przedłużyć ten termin na czas oznaczony.

art. 330. więcej [Podpisanie uzasadnienia] Art. 330. § 1. W sprawach rozstrzyganych w składzie trzech sędziów
uzasadnienie wyroku podpisują sędziowie, którzy brali udział w jego wydaniu. Jeżeli
którykolwiek z sędziów nie może podpisać uzasadnienia, przewodniczący lub
najstarszy służbą sędzia zaznacza na uzasadnieniu przyczynę braku podpisu.
§ 2. Uzasadnienie wyroku w sprawie rozpoznawanej z udziałem ławników
podpisuje tylko przewodniczący. W razie złożenia zdania odrębnego uzasadnienie
wyroku podpisuje przewodniczący wraz z ławnikami.

art. 331. więcej [Doręczenie wyroku] Art. 331. § 1. Wyrok z pisemnym uzasadnieniem doręcza się tylko tej stronie,
która zgłosiła wniosek o doręczenie wyroku z uzasadnieniem.
§ 2. Sporządzenie pisemnego uzasadnienia wyroku z urzędu nie zwalnia strony
od obowiązku zgłoszenia wniosku o doręczenie wyroku z uzasadnieniem.
§ 3. Stronie niezastępowanej przez adwokata, radcę prawnego, rzecznika
patentowego lub Prokuratorię Generalną Rzeczypospolitej Polskiej wraz z pisemnym
uzasadnieniem wyroku doręcza się pouczenie o sposobie i terminie wniesienia środka
zaskarżenia. Przepis art. 327 § 5 stosuje się.
§ 4. Jeżeli sporządzenie uzasadnienia okaże się niemożliwe, prezes sądu
zawiadamia o tym stronę. W takim przypadku termin do wniesienia środka
zaskarżenia biegnie od dnia doręczenia tego zawiadomienia, o czym należy pouczyć
stronę. Stronie niezastępowanej przez adwokata, radcę prawnego, rzecznika
patentowego lub Prokuratorię Generalną Rzeczypospolitej Polskiej wraz z tym
pouczeniem doręcza się pouczenie przewidziane w § 3. Przepis art. 327 § 5 stosuje
się.

Art. 331¹. § 1. Jeżeli przebieg posiedzenia jest utrwalany w sposób przewidziany
w art. 157 § 1, uzasadnienie może być wygłoszone po ogłoszeniu wyroku i utrwalone za pomocą urządzenia rejestrującego dźwięk albo obraz i dźwięk, o czym
przewodniczący uprzedza przed wygłoszeniem uzasadnienia.
§ 2. W przypadku, o którym mowa w § 1, nie podaje się odrębnie zasadniczych
powodów rozstrzygnięcia, a zamiast pisemnego uzasadnienia wyroku sporządza się
transkrypcję wygłoszonego uzasadnienia.
§ 3. Do transkrypcji wygłoszonego uzasadnienia odpowiednio stosuje się
przepisy o pisemnym uzasadnieniu wyroku.

art. 332. więcej [Związanie sądu wyrokiem] Art. 332. § 1. Sąd jest związany wydanym wyrokiem od chwili jego ogłoszenia.
Wyrok wydany na posiedzeniu niejawnym wiąże sąd od chwili podpisania sentencji.
§ 2. W przypadku cofnięcia pozwu przed uprawomocnieniem się wyroku albo
przedstawieniem akt z apelacją sądowi drugiej instancji, z jednoczesnym zrzeczeniem
się dochodzonego roszczenia, a za zgodą pozwanego również bez tego zrzeczenia, sąd
pierwszej instancji postanowieniem uchyli swój wyrok i umorzy postępowanie, jeżeli
uzna takie cofnięcie za dopuszczalne.

art. 333. więcej [Podstawy nadania] Art. 333. § 1. Sąd z urzędu nada wyrokowi przy jego wydaniu rygor
natychmiastowej wykonalności, jeżeli:
1) zasądza alimenty – co do rat płatnych po dniu wniesienia powództwa, a co do rat
płatnych przed wniesieniem powództwa za okres nie dłuższy niż za trzy
miesiące;
2) zasądza roszczenie uznane przez pozwanego;
3) wyrok uwzględniający powództwo jest zaoczny.
§ 2. Sąd może nadać wyrokowi przy jego wydaniu rygor natychmiastowej
wykonalności, jeżeli zasądza należność z wekslu, czeku, warrantu, rewersu,
dokumentu urzędowego lub dokumentu prywatnego, którego prawdziwość nie została
zaprzeczona, oraz jeżeli uwzględnia powództwo o naruszenie posiadania.
§ 3. Sąd może również na wniosek nadać wyrokowi nadającemu się do
wykonania w drodze egzekucji rygor natychmiastowej wykonalności, gdyby
opóźnienie uniemożliwiało lub znacznie utrudniało wykonanie wyroku albo narażało
powoda na szkodę.

art. 334. więcej [Zabezpieczenie] Art. 334. § 1. Sąd może uzależnić natychmiastową wykonalność wyroku od
złożenia przez powoda stosownego zabezpieczenia.
§ 2. Zabezpieczenie może polegać również na wstrzymaniu wydania powodowi
rzeczy odebranych pozwanemu lub sum pieniężnych po ich wyegzekwowaniu albo na
wstrzymaniu sprzedaży zajętego majątku ruchomego.
§ 3. Sprzedaż lub przejęcie na własność zajętej nieruchomości wstrzymuje się
z urzędu do czasu uprawomocnienia się wyroku.
§ 4. Zabezpieczenie nie może być zarządzone co do należności alimentacyjnych
w granicach, w jakich sąd nadaje wyrokowi zasądzającemu te należności rygor
natychmiastowej wykonalności z urzędu.

art. 335. więcej [Zakaz nadawania rygoru] Art. 335. § 1. Natychmiastowa wykonalność nie będzie orzeczona nawet za
zabezpieczeniem, jeżeli wskutek wykonania wyroku mogłaby wyniknąć dla
pozwanego niepowetowana szkoda. Przepisu tego nie stosuje się do wyroków
zasądzających alimenty w granicach, w jakich sąd nadaje wyrokowi rygor
natychmiastowej wykonalności z urzędu.
§ 2. Natychmiastowa wykonalność nie będzie również orzeczona nawet za
zabezpieczeniem w sprawach przeciwko Skarbowi Państwa.

art. 336. więcej [Obowiązywanie rygoru natychmiastowej wykonalności] Art. 336. Rygor natychmiastowej wykonalności obowiązuje od chwili
ogłoszenia wyroku lub postanowienia, którym go nadano, a gdy ogłoszenia nie było –
od chwili podpisania sentencji orzeczenia.

art. 337. więcej [Wygaśnięcie natychmiastowej wykonalności wyroku] Art. 337. Natychmiastowa wykonalność wyroku wygasa z chwilą ogłoszenia,
a jeżeli nie było ogłoszenia, z chwilą podpisania sentencji orzeczenia zmieniającego
albo uchylającego wyrok lub postanowienie o natychmiastowej wykonalności wyroku
– w takim zakresie, w jakim nastąpiła zmiana lub uchylenie.

art. 338. więcej [Uchylenie lub zmiana wyroku] Art. 338. § 1. Uchylając lub zmieniając wyrok, któremu nadany został rygor
natychmiastowej wykonalności, sąd na wniosek pozwanego orzeka w orzeczeniu
kończącym postępowanie o zwrocie spełnionego lub wyegzekwowanego świadczenia
lub o przywróceniu poprzedniego stanu.
§ 2. Przepis paragrafu poprzedzającego nie wyłącza możliwości dochodzenia
w osobnym procesie naprawienia szkody poniesionej wskutek wykonania wyroku.

art. 339. więcej [Wydanie wyroku zaocznego] Art. 339. § 1. Sąd może wydać wyrok zaoczny na posiedzeniu niejawnym, gdy
pozwany w wyznaczonym terminie nie złożył odpowiedzi na pozew.
§ 2. W przypadku, o którym mowa w § 1, przyjmuje się za prawdziwe
twierdzenia powoda o faktach zawarte w pozwie lub pismach procesowych
doręczonych pozwanemu przed posiedzeniem, chyba że budzą one uzasadnione wątpliwości albo zostały przytoczone w celu obejścia prawa.

art. 340. więcej [Warunki wydania wyroku zaocznego] Art. 340. § 1. Sąd wyda wyrok zaoczny, jeżeli mimo niezłożenia odpowiedzi na
pozew skierowano sprawę do rozpoznania na rozprawie, a pozwany nie stawił się na
tę rozprawę, albo mimo stawienia się nie bierze w niej udziału. Przepis
art. 339 § 2 stosuje się.
§ 2. Wyrok wydany w nieobecności pozwanego nie będzie zaoczny, jeżeli
pozwany żądał przeprowadzenia rozprawy w swej nieobecności lub składał już
w sprawie wyjaśnienia ustnie lub na piśmie.

art. 341. więcej [Zastrzeżony wyrok zaoczny] Art. 341. W razie nienadejścia dowodu doręczenia na dzień rozprawy sąd może
w ciągu następnych dwóch tygodni wydać na posiedzeniu niejawnym wyrok zaoczny,
jeżeli w tym czasie otrzyma dowód doręczenia. Wyrok taki wiąże sąd od chwili
podpisania sentencji.

art. 342. więcej [Uzasadnienie wyroku zaocznego] Art. 342. Wyrok zaoczny sąd uzasadnia, gdy powództwo zostało oddalone
w całości lub części, a powód zażądał uzasadnienia w terminie tygodnia od dnia
doręczenia mu wyroku.

art. 343. więcej [Doręczenie wyroku zaocznego stronom] Art. 343. § 1. Wyrok zaoczny doręcza się stronom z urzędu. Stronie
niezastępowanej przez adwokata, radcę prawnego, rzecznika patentowego lub
Prokuratorię Generalną Rzeczypospolitej Polskiej doręcza się go z pouczeniem
o przysługujących jej środkach zaskarżenia, a pozwanemu – także z pouczeniem
o obowiązku przedstawienia w sprzeciwie wszystkich twierdzeń i dowodów oraz
skutku niedopełnienia tego obowiązku w postaci możliwości pominięcia spóźnionych
twierdzeń i dowodów.
§ 2. Jeżeli wyrok, zgodnie z art. 342, nie podlegał uzasadnieniu, termin do
wniesienia przez powoda apelacji biegnie od dnia jego doręczenia

Art. 343¹. Jeżeli po wydaniu wyroku zaocznego okaże się, że pozwany w chwili
wniesienia pozwu nie miał zdolności sądowej, zdolności procesowej albo organu
powołanego do jego reprezentowania, a braki te nie zostały usunięte w wyznaczonym
terminie zgodnie z przepisami kodeksu, sąd z urzędu uchyla wyrok zaoczny i wydaje
odpowiednie postanowienie.

art. 344. więcej [Sprzeciw od wyroku zaocznego] Art. 344. § 1. Pozwany, przeciwko któremu zapadł wyrok zaoczny, może złożyć
sprzeciw w ciągu dwóch tygodni od doręczenia mu wyroku.
§ 2. W piśmie zawierającym sprzeciw pozwany powinien przytoczyć zarzuty,
które pod rygorem ich utraty należy zgłosić przed wdaniem się w spór co do istoty
sprawy, oraz twierdzenia i dowody. Przepis art. 205¹² § 1 zdanie drugie stosuje się
odpowiednio.
§ 3. Sąd odrzuca sprzeciw niedopuszczalny, spóźniony, nieopłacony lub
dotknięty brakami, których nie usunięto pomimo wezwania.

art. 345. więcej [Skutki wniesienia sprzeciwu od wyroku zaocznego] Art. 345. W przypadku wniesienia sprzeciwu przewodniczący zarządza
doręczenie go powodowi i nadaje sprawie bieg, w razie potrzeby podejmując
czynności przewidziane w przepisach o organizacji postępowania.

art. 346. więcej [Zawieszenie lub uchylenie rygoru natychmiastowej wykonalności] Art. 346. § 1. Na wniosek pozwanego sąd zawiesi rygor natychmiastowej
wykonalności nadany wyrokowi zaocznemu, jeżeli wyrok ten został wydany
z naruszeniem przepisów o dopuszczalności jego wydania albo jeżeli pozwany
uprawdopodobni, że jego niestawiennictwo było niezawinione, a przedstawione
w sprzeciwie okoliczności wywołują wątpliwości co do zasadności wyroku
zaocznego. Zawieszając wykonalność wyroku, sąd może zarządzić środki
zabezpieczenia w myśl oddziału poprzedzającego.
§ 1¹. Sąd może uchylić rygor natychmiastowej wykonalności nadany wyrokowi
zaocznemu, jeżeli pozwany wykaże, że odpis pozwu doręczono w trybie
przewidzianym w art. 139 § 1 na inny adres aniżeli aktualne w dacie doręczenia
miejsce zamieszkania pozwanego.
§ 2. (uchylony)

art. 347. więcej [Ponowne rozpoznanie sprawy] Art. 347. Po ponownym rozpoznaniu sprawy sąd wydaje wyrok, którym wyrok
zaoczny w całości lub części utrzymuje w mocy albo uchyla go i orzeka o żądaniu
pozwu, bądź też pozew odrzuca lub postępowanie umarza. Przepis art. 332 § 2 stosuje
się odpowiednio.

art. 348. więcej [Ponoszenie kosztów rozprawy zaocznej i sprzeciwu] Art. 348. Koszty rozprawy zaocznej i sprzeciwu ponosi pozwany, choćby
następnie wyrok zaoczny został uchylony, chyba że niestawiennictwo pozwanego było
niezawinione lub że nie dołączono do akt nadesłanych do sądu przed rozprawą
wyjaśnień pozwanego

art. 349. więcej [Cofnięcie sprzeciwu] Art. 349. § 1. W razie cofnięcia sprzeciwu sąd, jeżeli uzna, że cofnięcie jest
dopuszczalne, umarza postępowanie wywołane wniesieniem sprzeciwu i orzeka
o kosztach jak przy cofnięciu pozwu. Wyrok zaoczny staje się wówczas prawomocny.
§ 2. Przepis art. 203 § 4 stosuje się odpowiednio.

art. 350. więcej [Sprostowanie wyroku] Art. 350. § 1. Sąd może z urzędu sprostować w wyroku niedokładności, błędy
pisarskie albo rachunkowe lub inne oczywiste omyłki.
§ 2. O sprostowaniu umieszcza się wzmiankę na oryginale wyroku, a na żądanie
stron także na udzielonych im wypisach. Dalsze odpisy i wypisy powinny być
zredagowane w brzmieniu uwzględniającym postanowienie o sprostowaniu.
§ 3. Jeżeli sprawa toczy się przed sądem drugiej instancji, sąd ten może z urzędu
sprostować wyrok pierwszej instancji.

Art. 350¹. § 1. Niedopuszczalny jest wniosek o sprostowanie wyroku złożony
jedynie dla zwłoki w postępowaniu.
§ 2. Za wniosek złożony jedynie dla zwłoki w postępowaniu uważa się drugi
i dalszy wniosek złożony przez tę samą stronę co do tego samego wyroku, chyba że
okoliczności sprawy wykluczają tę ocenę.
§ 3. Wniosek, o którym mowa w § 1, pozostawia się w aktach sprawy bez
żadnych dalszych czynności. To samo dotyczy pism związanych z jego złożeniem.
O pozostawieniu wniosku i pism związanych z jego złożeniem zawiadamia się stronę
wnoszącą tylko raz – przy złożeniu pierwszego pisma.
§ 4. Przepisy § 1–3 stosuje się odpowiednio do wniosku o uzupełnienie
i o wykładnię wyroku.

art. 351. więcej [Uzupełnienie wyroku] Art. 351. § 1. Strona może w ciągu dwóch tygodni od ogłoszenia wyroku, a gdy
doręczenie wyroku następuje z urzędu – od jego doręczenia, zgłosić wniosek
o uzupełnienie wyroku, jeżeli sąd nie orzekł o całości żądania, o natychmiastowej wykonalności albo nie zamieścił w wyroku dodatkowego orzeczenia, które według
przepisów ustawy powinien był zamieścić z urzędu.
§ 2. (uchylony)
§ 3. Orzeczenie uzupełniające wyrok zapada w postaci wyroku, chyba że
uzupełnienie dotyczy wyłącznie kosztów lub natychmiastowej wykonalności.

art. 352. więcej [Rozstrzygnięcie wątpliwości co do treści wyroku ] Art. 352. Sąd, który wydał wyrok, rozstrzyga postanowieniem wątpliwości co
do jego treści.

art. 353. więcej [Bieg terminu do wniesienia środka zaskarżenia] Art. 353. Wniosek o sprostowanie, uzupełnienie lub wykładnię wyroku nie ma
wpływu na bieg terminu do wniesienia środka zaskarżenia.

Art. 353¹. § 1. Jeżeli przepis szczególny tak stanowi, sąd rozstrzyga sprawę,
wydając nakaz zapłaty.
§ 2. (uchylony)

Art. 353². Do nakazów zapłaty stosuje się odpowiednio przepisy o wyrokach,
jeżeli kodeks nie stanowi inaczej.

art. 354. więcej [Przesłanki wydania przez sąd postanowienia] Art. 354.Jeżeli kodeks nie przewiduje wydania wyroku lub nakazu zapłaty, sąd
wydaje postanowienie.

art. 355. więcej [Umorzenie postępowania] Art. 355. Sąd umorzy postępowanie, jeżeli powód ze skutkiem prawnym cofnął
pozew, strony zawarły ugodę lub została zatwierdzona ugoda zawarta przed
mediatorem albo z innych przyczyn wydanie wyroku stało się zbędne lub
niedopuszczalne.

art. 356. więcej [Postanowienia wpisywane do protokołu] Art. 356. Rozstrzygnięcia zawarte w postanowieniach niekończących
postępowania w sprawie, wydanych na posiedzeniach jawnych, wpisuje się do
protokołu bez spisywania odrębnej sentencji, jeżeli nie przysługuje na nie zażalenie.

art. 357. więcej [Uzasadnienie i doręczenie] Art. 357. § 1. Postanowienia ogłoszone na posiedzeniu jawnym sąd uzasadnia
tylko wtedy, gdy podlegają one zaskarżeniu, i tylko na żądanie strony zgłoszone w terminie tygodniowym od dnia ogłoszenia postanowienia. Postanowienia te doręcza
się tylko tej stronie, która zażądała sporządzenia uzasadnienia i doręczenia
postanowienia z uzasadnieniem.
§ 2. Postanowienie wydane na posiedzeniu niejawnym sąd doręcza z urzędu
stronom, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Doręczając postanowienie
stronie niezastępowanej przez adwokata, radcę prawnego, rzecznika patentowego lub
Prokuratorię Generalną Rzeczypospolitej Polskiej, należy ją pouczyć o dopuszczalności, warunkach, terminie i sposobie złożenia wniosku o doręczenie uzasadnienia
tego postanowienia i wniesienia środka zaskarżenia albo o tym, że postanowienie nie
podlega uzasadnieniu lub zaskarżeniu.
§ 2¹. Postanowienie wydane na posiedzeniu niejawnym sąd uzasadnia tylko
wtedy, gdy podlega ono zaskarżeniu, i tylko na żądanie strony zgłoszone w terminie
tygodnia od dnia doręczenia postanowienia. Postanowienie z uzasadnieniem doręcza
się tylko tej stronie, która zażądała sporządzenia uzasadnienia i doręczenia
postanowienia z uzasadnieniem.
§ 3. Uzasadnienie postanowienia sporządza się w terminie tygodnia od dnia
wpływu do właściwego sądu wniosku o doręczenie postanowienia z uzasadnieniem,
a jeżeli wniosek był dotknięty brakami – od dnia usunięcia tych braków.
§ 4. Postanowień, które odnoszą się wyłącznie do innych osób (świadka,
biegłego, osoby trzeciej), nie doręcza się stronom; osobom, których te postanowienia
dotyczą, doręcza się je tylko wówczas, gdy nie były one obecne na posiedzeniu, na
którym postanowienia te zostały wydane.
§ 5. Wydając postanowienie, nawet niepodlegające zaskarżeniu, sąd może przy
nim zwięźle wskazać zasadnicze powody rozstrzygnięcia, jeżeli mając na względzie
okoliczności sprawy uzna, że pozwoli to na usprawnienie postępowania.
§ 6. Wydając postanowienie podlegające zaskarżeniu sąd może, według swej
oceny opartej na rozważeniu wszystkich okoliczności sprawy, postanowić
o odstąpieniu od jego uzasadnienia, jeżeli w całości uwzględnia zawarty w piśmie
procesowym wniosek strony i podziela argumenty strony przytoczone na jego
poparcie. W postanowieniu należy powołać to pismo. Jeżeli pismo to zostanie
doręczone później niż postanowienie, termin do złożenia zażalenia biegnie od dnia
doręczenia tego pisma.

art. 358. więcej [Związanie postanowieniem] Art. 358. Postanowienie wydane na posiedzeniu niejawnym wiąże sąd od chwili,
w której zostało podpisane wraz z uzasadnieniem, jeżeli zaś sąd postanowienia nie
uzasadnia, od chwili podpisania sentencji.

art. 359. więcej [Uchylenie i zmiana ] Art. 359. § 1. Postanowienia niekończące postępowania w sprawie mogą być
uchylane i zmieniane wskutek zmiany okoliczności sprawy, chociażby były
zaskarżone, a nawet prawomocne.
§ 2. Postanowienia, o których mowa w § 1, mogą być zmieniane lub uchylane
także wówczas, gdy zostały wydane na podstawie aktu normatywnego uznanego przez
Trybunał Konstytucyjny za niezgodny z Konstytucją, ratyfikowaną umową
międzynarodową lub z ustawą.

art. 360. więcej [Skuteczność postanowień] Art. 360. Postanowienia stają się skuteczne w takim zakresie i w taki sposób,
jaki wynika z ich treści, z chwilą ogłoszenia, a jeżeli ogłoszenia nie było – z chwilą
podpisania sentencji.

art. 361. więcej [Odpowiednie stosowanie przepisów o wyrokach] Art. 361. Do postanowień stosuje się odpowiednio przepisy o wyrokach, jeżeli
kodeks nie stanowi inaczej.

art. 362. więcej [Zarządzenia] Art. 362. Przepisy niniejszego rozdziału stosuje się odpowiednio do zarządzeń
przewodniczącego.

Art. 362¹. Do postanowień referendarza sądowego stosuje się odpowiednio
przepisy o postanowieniach sądu.

art. 363. więcej [Warunki prawomocności orzeczeń sądowych] Art. 363. § 1. Orzeczenie sądu staje się prawomocne, jeżeli nie przysługuje co
do niego środek odwoławczy lub inny środek zaskarżenia.
§ 2. Mimo niedopuszczalności odrębnego zaskarżenia nie stają się prawomocne
postanowienia podlegające rozpoznaniu przez sąd drugiej instancji, gdy sąd ten
rozpoznaje sprawę, w której je wydano.
§ 3. Jeżeli zaskarżono tylko część orzeczenia, staje się ono prawomocne w części
pozostałej z upływem terminu do zaskarżenia, chyba że sąd drugiej instancji może
z urzędu rozpoznać sprawę także w tej części.

art. 364. więcej [Stwierdzenie prawomocności] Art. 364. § 1. Prawomocność orzeczenia stwierdza na wniosek strony sąd
pierwszej instancji, a dopóki akta sprawy znajdują się w sądzie drugiej instancji – ten
sąd.
§ 2. Postanowienia w sprawie, o której mowa w § 1, może wydać także
referendarz sądowy.

art. 365. więcej [Zakres związania] Art. 365. § 1. Orzeczenie prawomocne wiąże nie tylko strony i sąd, który je
wydał, lecz również inne sądy oraz inne organy państwowe i organy administracji
publicznej, a w wypadkach w ustawie przewidzianych także inne osoby.
§ 2. Kodeks postępowania karnego określa, w jakim zakresie orzeczenia sądu
cywilnego nie wiążą sądu w postępowaniu karnym.

art. 366. więcej [Powaga rzeczy osądzonej] Art. 366. Wyrok prawomocny ma powagę rzeczy osądzonej tylko co do tego, co
w związku z podstawą sporu stanowiło przedmiot rozstrzygnięcia, a ponadto tylko
między tymi samymi stronami.

art. 367. więcej [Dopuszczalność apelacji; skład orzekający] Art. 367. § 1. Od wyroku sądu pierwszej instancji przysługuje apelacja do sądu
drugiej instancji.
§ 2. Apelację od wyroku sądu rejonowego rozpoznaje sąd okręgowy, a od
wyroku sądu okręgowego jako pierwszej instancji – sąd apelacyjny.
§ 3. Sąd rozpoznaje sprawę w składzie trzech sędziów. Na posiedzeniu
niejawnym sąd orzeka w składzie jednego sędziego, z wyjątkiem wydania wyroku.
§ 3¹. Sąd może zlecić przeprowadzenie dowodu sędziemu wyznaczonemu, także
gdy przyczyni się to do przyspieszenia postępowania.
§ 4. (uchylony)

art. 368. więcej [Wymogi formalne apelacji] Art. 368. § 1. Apelacja powinna czynić zadość wymaganiom przewidzianym dla
pisma procesowego, a ponadto zawierać:
1) oznaczenie wyroku, od którego jest wniesiona, ze wskazaniem, czy jest on
zaskarżony w całości czy w części;
2) zwięzłe przedstawienie zarzutów;
3) uzasadnienie zarzutów;
4) powołanie, w razie potrzeby, nowych faktów lub dowodów;
5) wniosek o zmianę lub o uchylenie wyroku z zaznaczeniem zakresu żądanej
zmiany lub uchylenia.
§ 1¹. W zarzutach co do podstawy faktycznej rozstrzygnięcia należy wskazać
fakty ustalone przez sąd pierwszej instancji niezgodnie z rzeczywistym stanem rzeczy
lub istotne dla rozstrzygnięcia fakty nieustalone przez sąd pierwszej instancji.
§ 1². Powołując nowe fakty lub dowody, należy uprawdopodobnić, że ich
powołanie w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji nie było możliwe albo
potrzeba ich powołania wynikła później.
§ 1³. Powołując fakt wykazany dowodem utrwalonym za pomocą urządzenia
rejestrującego dźwięk albo obraz i dźwięk, należy oznaczyć część zapisu dotyczącą
tego faktu.
§ 2. W sprawach o prawa majątkowe należy oznaczyć wartość przedmiotu
zaskarżenia. Wartość ta może być oznaczona na kwotę wyższą od wartości przedmiotu
sporu wskazanej w pozwie jedynie wtedy, gdy powód rozszerzył powództwo lub sąd
orzekł ponad żądanie. Przepisy art. 19–24 i 25 § 1 stosuje się odpowiednio.

art. 369. więcej [Właściwość sądu; termin wniesienia apelacji] Art. 369. § 1. Apelację wnosi się do sądu, który wydał zaskarżony wyrok,
w terminie dwutygodniowym od doręczenia stronie skarżącej wyroku
z uzasadnieniem.
§ 1¹. W przypadku przedłużenia terminu do sporządzenia pisemnego
uzasadnienia wyroku termin, o którym mowa w § 1, wynosi trzy tygodnie. O terminie
tym sąd zawiadamia stronę doręczając jej wyrok z uzasadnieniem. Jeżeli w
zawiadomieniu termin ten wskazano błędnie, a strona się do niego zastosowała,
apelację uważa się za wniesioną w terminie.
§ 2. (uchylony)
§ 3. Termin, o którym mowa w § 1, uważa się za zachowany także wtedy, gdy
przed jego upływem strona wniosła apelację do sądu drugiej instancji. W takim
przypadku sąd ten zawiadamia sąd pierwszej instancji o wniesieniu apelacji i żąda
przedstawienia akt sprawy.

art. 370. więcej [Uchylony] Art. 370. (uchylony).

Art. 370¹. (utracił moc).

art. 371. więcej [Przedstawienie drugiej instancji] Art. 371. Sąd pierwszej instancji przedstawia niezwłocznie akta sprawy sądowi
drugiej instancji.

art. 372. więcej [Uchylony] Art. 372. (uchylony).

art. 373. więcej [Odrzucenie apelacji przez sąd drugiej instancji] Art. 373. § 1. Sąd drugiej instancji odrzuca apelację spóźnioną, nieopłaconą lub
z innych przyczyn niedopuszczalną, jak również apelację, której braków strona nie
usunęła w wyznaczonym terminie.
§ 2. Czynności związane z nadaniem biegu apelacji może wykonywać
referendarz sądowy.

Art. 373¹. Przewodniczący zarządza doręczenie odpisów apelacji pozostałym
stronom, pouczając je o treści art. 374. Pozostałe strony mogą wnieść odpowiedź na
apelację w terminie dwóch tygodni od dnia doręczenia odpisu apelacji.

art. 374. więcej [Posiedzenie niejawne] Art. 374. Sąd drugiej instancji może rozpoznać sprawę na posiedzeniu
niejawnym, jeżeli przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne. Rozpoznanie sprawy
na posiedzeniu niejawnym jest niedopuszczalne, jeżeli strona w apelacji lub
odpowiedzi na apelację złożyła wniosek o przeprowadzenie rozprawy, chyba że
cofnięto pozew lub apelację albo zachodzi nieważność postępowania.

art. 375. więcej [Wyznaczenie rozprawy] Art. 375. Poza przypadkami określonymi w art. 391¹ , art. 373 i art. 374 przewodniczący wyznacza rozprawę.

art. 376. więcej [Niestawiennictwo stron] Art. 376. Rozprawa przed sądem drugiej instancji odbywa się bez względu na
niestawiennictwo jednej lub obu stron. Wydany wyrok nie jest zaoczny.

art. 377. więcej [Sprawozdanie] Art. 377. Po wywołaniu sprawy rozprawa rozpoczyna się od sprawozdania
sędziego, który zwięźle przedstawia stan sprawy ze szczególnym uwzględnieniem
zarzutów i wniosków apelacyjnych. Sąd może zrezygnować ze sprawozdania za zgodą
obecnych stron albo w przypadku ich niestawiennictwa, chyba że rozprawa odbywa
się z udziałem publiczności.

art. 378. więcej [Granice rozpoznania] Art. 378. § 1. Sąd drugiej instancji rozpoznaje sprawę w granicach apelacji;
w granicach zaskarżenia bierze jednak z urzędu pod uwagę nieważność postępowania.
§ 2. W granicach zaskarżenia sąd drugiej instancji może z urzędu rozpoznać
sprawę także na rzecz współuczestników, którzy wyroku nie zaskarżyli, gdy będące
przedmiotem zaskarżenia prawa lub obowiązki są dla nich wspólne. Współuczestników tych należy zawiadomić o rozprawie; mogą oni składać pisma
przygotowawcze.

art. 379. więcej [Przesłanki nieważności postępowania] Art. 379. Nieważność postępowania zachodzi:
1) jeżeli droga sądowa była niedopuszczalna;
2) jeżeli strona nie miała zdolności sądowej lub procesowej, organu powołanego do
jej reprezentowania lub przedstawiciela ustawowego, albo gdy pełnomocnik
strony nie był należycie umocowany;
3) jeżeli o to samo roszczenie między tymi samymi stronami toczy się sprawa
wcześniej wszczęta albo jeżeli sprawa taka została już prawomocnie osądzona;
4) jeżeli skład sądu orzekającego był sprzeczny z przepisami prawa albo jeżeli
w rozpoznaniu sprawy brał udział sędzia wyłączony z mocy ustawy;
5) jeżeli strona została pozbawiona możności obrony swych praw;
6) jeżeli sąd rejonowy orzekł w sprawie, w której sąd okręgowy jest właściwy bez
względu na wartość przedmiotu sporu.

art. 380. więcej [Rozszerzenie zakresu rozpoznania] Art. 380. Sąd drugiej instancji, na wniosek strony, rozpoznaje również te
postanowienia sądu pierwszej instancji, które nie podlegały zaskarżeniu w drodze
zażalenia, a miały wpływ na rozstrzygnięcie sprawy.

art. 381. więcej [Podstawy rozstrzygnięcia] Art. 381. Sąd drugiej instancji może pominąć nowe fakty i dowody, jeżeli strona
mogła je powołać w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji, chyba że potrzeba
powołania się na nie wynikła później.

art. 382. więcej [Podstawa orzeczenia sądu drugiej instancji] Art. 382. Sąd drugiej instancji orzeka na podstawie materiału zebranego
w postępowaniu w pierwszej instancji oraz w postępowaniu apelacyjnym.

art. 383. więcej [Zmiana żądania] Art. 383. W postępowaniu apelacyjnym nie można rozszerzyć żądania pozwu
ani występować z nowymi roszczeniami. Jednakże w razie zmiany okoliczności
można żądać zamiast pierwotnego przedmiotu sporu jego wartości lub innego
przedmiotu, a w sprawach o świadczenie powtarzające się można nadto rozszerzyć
żądanie pozwu o świadczenia za dalsze okresy.

art. 384. więcej [Zakaz orzekania na niekorzyść] Art. 384. Sąd nie może uchylić lub zmienić wyroku na niekorzyść strony
wnoszącej apelację, chyba że strona przeciwna również wniosła apelację.

art. 385. więcej [Oddalenie] Art. 385. Sąd drugiej instancji oddala apelację, jeżeli jest ona bezzasadna.

art. 386. więcej [Inne rozstrzygnięcia] Art. 386. § 1. W razie uwzględnienia apelacji sąd drugiej instancji zmienia
zaskarżony wyrok i orzeka co do istoty sprawy.
§ 2. W razie stwierdzenia nieważności postępowania sąd drugiej instancji uchyla
zaskarżony wyrok, znosi postępowanie w zakresie dotkniętym nieważnością
i przekazuje sprawę sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.
§ 3. Jeżeli pozew ulega odrzuceniu albo zachodzi podstawa do umorzenia
postępowania, sąd drugiej instancji uchyla wyrok oraz odrzuca pozew lub umarza
postępowanie.
§ 4. Poza wypadkami określonymi w § 2 i 3 sąd drugiej instancji może uchylić
zaskarżony wyrok i przekazać sprawę do ponownego rozpoznania tylko w razie
nierozpoznania przez sąd pierwszej instancji istoty sprawy albo gdy wydanie wyroku
wymaga przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości.
§ 5. W przypadku uchylenia wyroku i przekazania sprawy do ponownego
rozpoznania sąd rozpoznaje ją w tym samym składzie, chyba że nie jest to możliwe
lub powodowałoby nadmierną zwłokę w postępowaniu.
§ 6. Ocena prawna wyrażona w uzasadnieniu wyroku sądu drugiej instancji
wiąże zarówno sąd, któremu sprawa została przekazana, jak i sąd drugiej instancji,
przy ponownym rozpoznaniu sprawy. Nie dotyczy to jednak przypadku, gdy nastąpiła
zmiana stanu prawnego lub faktycznego, albo po wydaniu wyroku sądu drugiej
instancji Sąd Najwyższy w uchwale rozstrzygającej zagadnienie prawne wyraził
odmienną ocenę prawną.

art. 387. więcej [Uzasadnienie orzeczenia] Art. 387. § 1. Sąd drugiej instancji uzasadnia z urzędu wyrok oraz
postanowienie kończące postępowanie w sprawie. W sprawach, w których apelację
oddalono lub zmieniono zaskarżony wyrok, pisemne uzasadnienie sporządza się tylko
wówczas, gdy strona zgłosiła wniosek o doręczenie wyroku z uzasadnieniem.
§ 2. Pisemne uzasadnienie albo transkrypcję wygłoszonego uzasadnienia
sporządza się w terminie dwóch tygodni od dnia ogłoszenia orzeczenia. Jeżeli
ogłoszenia nie było, termin ten liczy się od dnia wydania orzeczenia. Jeżeli apelację
oddalono lub zmieniono zaskarżony wyrok, pisemne uzasadnienie albo transkrypcję wygłoszonego uzasadnienia sporządza się w terminie dwóch tygodni od dnia
zgłoszenia wniosku o doręczenie wyroku z uzasadnieniem.
§ 2¹. W uzasadnieniu wyroku sądu drugiej instancji:
1) wskazanie podstawy faktycznej rozstrzygnięcia może ograniczyć się do
stwierdzenia, że sąd drugiej instancji przyjął za własne ustalenia sądu pierwszej
instancji, chyba że sąd drugiej instancji zmienił lub uzupełnił te ustalenia; jeżeli
sąd drugiej instancji przeprowadził postępowanie dowodowe lub odmiennie
ocenił dowody przeprowadzone przed sądem pierwszej instancji, uzasadnienie
powinno także zawierać ustalenie faktów, które sąd drugiej instancji uznał za
udowodnione, dowodów, na których się oparł, i przyczyn, dla których innym
dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej;
2) wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa
powinno objąć ocenę poszczególnych zarzutów apelacyjnych, a poza tym może
ograniczyć się do stwierdzenia, że sąd drugiej instancji przyjął za własne oceny
sądu pierwszej instancji.
§ 3. Orzeczenie z uzasadnieniem doręcza się tej stronie, która w terminie
tygodnia od dnia ogłoszenia orzeczenia zgłosiła wniosek o doręczenie orzeczenia
z uzasadnieniem. Przepis art. 327 § 2 stosuje się odpowiednio. Jeżeli ogłoszenia nie
było, orzeczenie z uzasadnieniem doręcza się stronom z urzędu w terminie tygodnia
od dnia sporządzenia uzasadnienia.
§ 4. Jeżeli nie sporządzono pisemnego uzasadnienia wyroku ani transkrypcji
wygłoszonego uzasadnienia, a w sprawie została wniesiona skarga kasacyjna lub
skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia, sporządza
się je w terminie dwóch tygodni od dnia wniesienia skargi, a jeżeli skarga była
dotknięta brakami – od dnia usunięcia tych braków. Uzasadnienie można ograniczyć
do zakresu, którego dotyczy skarga

Art. 387¹. W razie wydania przez sąd drugiej instancji orzeczenia, od którego
przysługuje skarga kasacyjna, strony i ich przedstawiciele mają obowiązek, do czasu
upływu terminu do wniesienia skargi kasacyjnej, zawiadamiać sąd drugiej instancji
o każdej zmianie miejsca zamieszkania.

art. 388. więcej [Wstrzymanie wykonania zaskarżonego orzeczenia ] Art. 388. § 1. Jeżeli na skutek wykonania orzeczenia stronie może być
wyrządzona niepowetowana szkoda, sąd drugiej instancji na wniosek strony może wstrzymać wykonanie swego orzeczenia do czasu ukończenia postępowania
kasacyjnego. Jeżeli apelację oddalono, sąd drugiej instancji może wstrzymać
wykonanie także orzeczenia sądu pierwszej instancji.
§ 1¹. W przypadku, o którym mowa w § 1, sąd drugiej instancji na wniosek
strony może także uzależnić wykonanie orzeczenia od złożenia przez powoda
stosownego zabezpieczenia.
§ 2. Zabezpieczenie może również polegać na wstrzymaniu wydania powodowi
sum pieniężnych po ich wyegzekwowaniu od pozwanego lub na wstrzymaniu
sprzedaży zajętego majątku.
§ 3. Do czasu upływu terminu do wniesienia skargi kasacyjnej wstrzymuje się
z urzędu sprzedaż nieruchomości.
§ 4. Przepis § 1 stosuje się odpowiednio do wstrzymania skuteczności
zaskarżonego orzeczenia niepodlegającego wykonaniu.

art. 389. więcej [Brak zaskarżenia] Art. 389. Po bezskutecznym upływie terminu do zaskarżenia wydanego wyroku
sąd drugiej instancji zwraca akta sądowi pierwszej instancji.

art. 390. więcej [Zagadnienie prawne] Art. 390. § 1. Jeżeli przy rozpoznawaniu apelacji powstanie zagadnienie prawne
budzące poważne wątpliwości, sąd może przedstawić to zagadnienie do
rozstrzygnięcia Sądowi Najwyższemu, odraczając rozpoznanie sprawy. Sąd
Najwyższy władny jest przejąć sprawę do rozpoznania albo przekazać zagadnienie do
rozstrzygnięcia powiększonemu składowi tego Sądu.
§ 2. Uchwała Sądu Najwyższego rozstrzygająca zagadnienie prawne wiąże
w danej sprawie

art. 391. więcej [Odpowiednie stosowanie; cofnięcie środka odwoławczego] Art. 391. § 1. Jeżeli nie ma szczególnych przepisów o postępowaniu przed
sądem drugiej instancji, do postępowania tego stosuje się odpowiednio przepisy
o postępowaniu przed sądem pierwszej instancji. Przepisy art. 194–196 i 198 nie mają
zastosowania.
§ 2. W razie cofnięcia apelacji sąd drugiej instancji umarza postępowanie
apelacyjne i orzeka o kosztach jak przy cofnięciu pozwu. Gdy cofnięcie apelacji
nastąpiło przed sądem pierwszej instancji, postępowanie umarza sąd pierwszej
instancji.

Art. 391¹. § 1. W przypadku wniesienia apelacji od wyroku wydanego na
podstawie art. 191¹ można pominąć czynności, które ustawa nakazuje podjąć na skutek wniesienia apelacji, w szczególności nie wzywać powoda do usunięcia jej
braków ani uiszczenia opłaty. Sąd drugiej instancji może rozpoznać apelację na
posiedzeniu niejawnym, nie doręczając apelacji osobie wskazanej jako pozwany ani
nie rozpoznając wniosków złożonych wraz z tą apelacją.
§ 2. W przypadku wątpliwości apelację uważa się za wniesioną co do całości
wyroku z wnioskiem o jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego
rozpoznania.
§ 3. W przypadku stwierdzenia, że powództwo nie jest oczywiście bezzasadne,
sąd drugiej instancji uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę sądowi pierwszej
instancji do ponownego rozpoznania. W pozostałych przypadkach sąd drugiej
instancji oddala apelację.
§ 4. Uzasadnienie wyroku oddalającego apelację sąd drugiej instancji może
ograniczyć do odwołania się do ustaleń i wyjaśnienia podstawy prawnej wyroku
zawartych w uzasadnieniu wyroku sądu pierwszej instancji.
§ 5. Wyrok z pisemnym uzasadnieniem, o ile je sporządzono, i wymaganymi
przez ustawę pouczeniami z urzędu doręcza się tylko powodowi.
§ 6. Przepisu art. 394¹ § 1¹ nie stosuje się.
§ 7. W przypadku uchylenia wyroku wydanego na podstawie art. 191¹ w toku
ponownego rozpoznania:
1) ilekroć ustawa przewiduje zwrot pozwu, sąd umarza postępowanie;
2) wraz z odpisem pozwu doręcza się pozwanemu odpisy apelacji oraz wyroków
sądów obu instancji z uzasadnieniami.

art. 392. więcej [Uchylony] Art. 392. (uchylony).

Art. 392¹. (uchylony).

art. 393. więcej [Uchylony] Art. 393. (uchylony).

Art. 393¹. (uchylony).

Art. 393². (uchylony).

Art. 393³. (uchylony).

Art. 393⁴. (uchylony).

Art. 393⁵. (uchylony).

Art. 393⁶. (uchylony).

Art. 393⁷. (uchylony).

Art. 393⁸. (uchylony).

Art. 393⁹. (uchylony).

Art. 393¹⁰. (uchylony).

Art. 393¹¹. (uchylony).

Art. 393¹². (uchylony).

Art. 393¹³. (uchylony).

Art. 393¹⁴. (uchylony).

Art. 393¹⁵. (uchylony).

Art. 393¹⁶. (uchylony).

Art. 393¹⁷. (uchylony).

Art. 393¹⁸. (uchylony).

Art. 393¹⁹. (uchylony).

Art. 393²⁰. (uchylony).

art. 394. więcej [Zażalenie w postępowaniu cywilnym] Art. 394. § 1. Zażalenie do sądu drugiej instancji przysługuje na postanowienia
sądu pierwszej instancji kończące postępowanie w sprawie, a ponadto na
postanowienia sądu pierwszej instancji i zarządzenia przewodniczącego, których
przedmiotem jest:
1) zwrot pisma wniesionego jako pozew, z którego nie wynika żądanie rozpoznania
sprawy;
2) zwrot pozwu;
3) odmowa odrzucenia pozwu;
4) przekazanie sprawy sądowi równorzędnemu lub niższemu albo podjęcie
postępowania w innym trybie;
5) zawieszenie postępowania i odmowa podjęcia zawieszonego postępowania;
6) zwrot kosztów, określenie zasad ponoszenia przez strony kosztów procesu, zwrot
opłaty lub obciążenie kosztami sądowymi – jeżeli strona nie składa środka
zaskarżenia co do istoty sprawy.
§ 2. Termin do wniesienia zażalenia wynosi tydzień od dnia doręczenia
postanowienia z uzasadnieniem. Jeżeli przy wydaniu postanowienia sąd odstąpił od
jego uzasadnienia, termin liczy się od dnia ogłoszenia postanowienia, a jeżeli
podlegało ono doręczeniu – od dnia jego doręczenia.
§ 3. Zażalenie powinno czynić zadość wymaganiom przepisanym dla pisma
procesowego oraz zawierać wskazanie zaskarżonego postanowienia i wniosek o jego
zmianę lub uchylenie, jak również zwięzłe uzasadnienie zażalenia ze wskazaniem
w miarę potrzeby nowych faktów i dowodów.

Art. 394¹.§ 1. Zażalenie do Sądu Najwyższego przysługuje na postanowienie
sądu drugiej instancji odrzucające skargę kasacyjną oraz na postanowienie sądu
drugiej lub pierwszej instancji odrzucające skargę o stwierdzenie niezgodności
z prawem prawomocnego orzeczenia.
§ 1¹. Zażalenie do Sądu Najwyższego przysługuje także w razie uchylenia przez
sąd drugiej instancji wyroku sądu pierwszej instancji i przekazania sprawy do
ponownego rozpoznania.
§ 2. (uchylony)
§ 3. Do postępowania przed Sądem Najwyższym toczącego się na skutek
zażalenia stosuje się odpowiednio art. 394 § 2 i 3, art. 395, art. 397 § 1, art. 398⁶ § 3, art. 398¹⁴, art. 398¹⁵ § 1 zdanie pierwsze, art. 398¹⁶, art. 398¹⁷ i art. 398²¹

Art. 394^1a. § 1. Zażalenie do innego składu sądu pierwszej instancji przysługuje
na postanowienia tego sądu, których przedmiotem jest:
1) odmowa zwolnienia od kosztów sądowych lub cofnięcie takiego zwolnienia oraz
odmowa ustanowienia adwokata lub radcy prawnego lub ich odwołanie;
2) oddalenie opozycji przeciwko wstąpieniu interwenienta ubocznego oraz
niedopuszczenie interwenienta do udziału w sprawie wskutek uwzględnienia
opozycji;
3) rygor natychmiastowej wykonalności;
4) wstrzymanie wykonania prawomocnego orzeczenia do czasu rozstrzygnięcia
skargi o wznowienie postępowania;
5) stwierdzenie prawomocności orzeczenia;
6) skazanie świadka, biegłego, strony, jej pełnomocnika oraz osoby trzeciej na
grzywnę, zarządzenie przymusowego sprowadzenia i aresztowania świadka oraz
odmowa zwolnienia świadka i biegłego od grzywny i świadka od przymusowego
sprowadzenia;
7) odmowa uzasadnienia orzeczenia oraz jego doręczenia;
8) sprostowanie lub wykładnia orzeczenia albo ich odmowa;
9) zwrot zaliczki, zwrot kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu
oraz wynagrodzenie biegłego, mediatora i należności świadka, a także koszty
przyznane w nakazie zapłaty, jeżeli nie wniesiono środka zaskarżenia od nakazu;
10) oddalenie wniosku o wyłączenie sędziego;
11) zatwierdzenie ugody zawartej przed mediatorem;
12) odrzucenie zażalenia;
13) odrzucenie skargi na orzeczenie referendarza sądowego;
14) zatwierdzenie ugody w sprawie odwołania do sądu ochrony konkurencji
i konsumentów;
15) wstrzymanie wykonania decyzji, w przypadku zawieszenia postępowania, na
zgodny wniosek stron zamierzających zawrzeć ugodę w sprawie odwołania do
sądu ochrony konkurencji i konsumentów.
§ 2. W postępowaniu toczącym się na skutek zażalenia, o którym mowa w § 1,
przepisy art. 394 § 2 i 3 oraz art. 395–397 stosuje się odpowiednio.
§ 3. Jeżeli w sądzie pierwszej instancji nie można utworzyć składu do
rozpoznania zażalenia, zażalenie rozpoznaje sąd drugiej instancji.

Art. 394^1b. Jeżeli zaskarżono postanowienie, o którym mowa w art. 394 § 1
i zarazem w art. 394^1a § 1, zażalenie rozpoznaje sąd drugiej instancji.

Art. 394². § 1. Zażalenie do innego składu sądu drugiej instancji przysługuje na
postanowienie tego sądu o odrzuceniu apelacji.
§ 1¹. Zażalenie do innego składu sądu drugiej instancji przysługuje także na
postanowienia tego sądu, których przedmiotem jest:
1) odmowa ustanowienia adwokata lub radcy prawnego lub ich odwołanie,
2) oddalenie wniosku o wyłączenie sędziego,
3) zwrot kosztów procesu, o ile nie wniesiono skargi kasacyjnej,
4) zwrot kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu,
5) skazanie świadka, biegłego, strony, jej pełnomocnika oraz osoby trzeciej na
grzywnę,
6) zarządzenie przymusowego sprowadzenia i aresztowania świadka,
7) odmowa zwolnienia świadka i biegłego od grzywny i świadka od przymusowego
sprowadzenia
– z wyjątkiem postanowień wydanych w wyniku rozpoznania zażalenia na
postanowienie sądu pierwszej instancji.
§ 2. W postępowaniu toczącym się na skutek zażalenia, o którym mowa w § 1
i 1¹, przepisy art. 394 § 2 i 3 oraz art. 395–397 stosuje się odpowiednio.

Art. 394³. § 1. Niedopuszczalne jest zażalenie wniesione jedynie dla zwłoki
w postępowaniu.
§ 2. Za zażalenie wniesione jedynie dla zwłoki w postępowaniu uważa się:
1) drugie i dalsze zażalenie wniesione przez tę samą stronę na to samo
postanowienie,
2) zażalenie na postanowienie wydane w wyniku czynności wywołanych
wniesieniem przez tę samą stronę wcześniejszego zażalenia
– chyba że okoliczności sprawy wykluczają tę ocenę.
§ 3. Zażalenie, o którym mowa w § 1, pozostawia się w aktach sprawy bez
żadnych dalszych czynności, w szczególności nie przedstawia się go do rozpoznania
sądowi właściwemu. To samo dotyczy pism związanych z jego wniesieniem.
§ 4. O pozostawieniu zażalenia i pism związanych z jego wniesieniem
zawiadamia się stronę wnoszącą tylko raz – przy wniesieniu zażalenia.
§ 5. Przepis art. 380 stosuje się odpowiednio.

art. 395. więcej [Działania sądu pierwszej instancji] Art. 395. § 1. W przypadku wniesienia zażalenia sąd pierwszej instancji
niezwłocznie przedstawia je wraz z aktami sądowi właściwemu do jego rozpoznania.
Strona przeciwna może wnieść odpowiedź na zażalenie w terminie tygodnia od dnia
doręczenia zażalenia, a w przypadkach gdy ustawa przewiduje doręczenie
zaskarżonego postanowienia tylko jednej ze stron oraz w przypadkach wskazanych
w art. 394^1a § 1 pkt 6 – od dnia wniesienia zażalenia.
§ 2. Jeżeli zażalenie zarzuca nieważność postępowania lub jest oczywiście
uzasadnione, sąd, który wydał zaskarżone postanowienie, może na posiedzeniu
niejawnym, nie przesyłając akt sądowi drugiej instancji, uchylić zaskarżone
postanowienie i w miarę potrzeby sprawę rozpoznać na nowo. Od ponownie
wydanego postanowienia przysługują środki odwoławcze na zasadach ogólnych.

art. 396. więcej [Wstrzymanie wykonania zaskarżonego postanowienia] Art. 396. Sąd może wstrzymać wykonanie zaskarżonego postanowienia do
czasu rozstrzygnięcia zażalenia.

art. 397. więcej [Rozpoznanie zażalenia] Art. 397. § 1. Sąd rozpoznaje zażalenie na posiedzeniu niejawnym w składzie
trzech sędziów.
§ 2. W postępowaniu toczącym się na skutek zażalenia sąd uzasadnia z urzędu
postanowienie kończące to postępowanie. W sprawach, w których zażalenie oddalono
lub zmieniono zaskarżone postanowienie, pisemne uzasadnienie sporządza się tylko
wówczas, gdy strona zgłosiła wniosek o doręczenie postanowienia z uzasadnieniem.
§ 3. Do postępowania toczącego się na skutek zażalenia stosuje się odpowiednio
przepisy o postępowaniu apelacyjnym.

Art. 397¹. (uchylony).

art. 398. więcej [Zażalenia na zarządzenia] Art. 398. Przepisy niniejszego działu stosuje się odpowiednio do zażaleń na
zarządzenia przewodniczącego.

Art. 398¹.  § 1. Od wydanego przez sąd drugiej instancji prawomocnego wyroku
lub postanowienia w przedmiocie odrzucenia pozwu albo umorzenia postępowania
kończących postępowanie w sprawie strona, Prokurator Generalny, Rzecznik Praw
Obywatelskich lub Rzecznik Praw Dziecka może wnieść skargę kasacyjną do Sądu
Najwyższego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.
§ 2. Wniesienie skargi kasacyjnej przez stronę wyłącza – w zaskarżonym
zakresie – wniesienie skargi kasacyjnej przez Prokuratora Generalnego, Rzecznika
Praw Obywatelskich lub Rzecznika Praw Dziecka.

Art. 398². § 1. Skarga kasacyjna jest niedopuszczalna w sprawach o prawa
majątkowe, w których wartość przedmiotu zaskarżenia jest niższa niż pięćdziesiąt
tysięcy złotych, a w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych –
niższa niż dziesięć tysięcy złotych. Jednakże w sprawach z zakresu ubezpieczeń
społecznych skarga kasacyjna przysługuje niezależnie od wartości przedmiotu
zaskarżenia w sprawach o przyznanie i o wstrzymanie emerytury lub renty oraz
o objęcie obowiązkiem ubezpieczenia społecznego. Niezależnie od wartości
przedmiotu zaskarżenia skarga kasacyjna przysługuje także w sprawach
o odszkodowanie z tytułu wyrządzenia szkody przez wydanie prawomocnego
orzeczenia niezgodnego z prawem.
§ 2. Skarga kasacyjna jest niedopuszczalna także w sprawach:
1) o rozwód, o separację, o alimenty, o czynsz najmu lub dzierżawy oraz
o naruszenie posiadania;
2) dotyczących kar porządkowych, świadectwa pracy i roszczeń z tym związanych
oraz o deputaty lub ich ekwiwalent;
3) rozpoznanych w postępowaniu uproszczonym.
§ 3. Niedopuszczalna jest skarga kasacyjna od wyroku ustalającego nieistnienie
małżeństwa lub orzekającego unieważnienie małżeństwa, jeżeli choćby jedna ze stron
po uprawomocnieniu się wyroku zawarła związek małżeński.
§ 4. Skarga kasacyjna jest niedopuszczalna w sprawach, w których powództwo
oddalono na podstawie art. 191¹. Skargę kasacyjną wniesioną w takich sprawach
pozostawia się w aktach sprawy bez żadnych dalszych czynności. To samo dotyczy
pism związanych z jej wniesieniem. O pozostawieniu skargi kasacyjnej i pism
związanych z jej wniesieniem zawiadamia się powoda tylko raz – przy wniesieniu
pierwszego pisma.
§ 5. Przepisu § 4 nie stosuje się:
1) gdy w wyniku uchylenia przez sąd drugiej instancji wyroku wydanego na
podstawie art. 191¹ i przekazania sprawy sądowi pierwszej instancji do
ponownego rozpoznania została ona rozpoznana na zasadach ogólnych;
2) do skargi kasacyjnej wniesionej przez podmiot, o którym mowa w art. 398¹ § 1,
inny niż powód.

Art. 398³. § 1. Skargę kasacyjną strona może oprzeć na następujących
podstawach:
1) naruszeniu prawa materialnego przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe
zastosowanie;
2) naruszeniu przepisów postępowania, jeżeli uchybienie to mogło mieć istotny
wpływ na wynik sprawy.
§ 2. Prokurator Generalny może oprzeć skargę kasacyjną na podstawach
określonych w § 1, jeżeli przez wydanie orzeczenia doszło do naruszenia
podstawowych zasad porządku prawnego, Rzecznik Praw Obywatelskich – jeżeli
przez wydanie orzeczenia doszło do naruszenia konstytucyjnych wolności albo praw
człowieka i obywatela, a Rzecznik Praw Dziecka – jeżeli przez wydanie orzeczenia
doszło do naruszenia praw dziecka.
§ 3. Podstawą skargi kasacyjnej nie mogą być zarzuty dotyczące ustalenia faktów
lub oceny dowodów.

Art. 398⁴. § 1. Skarga kasacyjna powinna zawierać:
1) oznaczenie orzeczenia, od którego jest wniesiona, ze wskazaniem, czy jest ono
zaskarżone w całości czy w części;
2) przytoczenie podstaw kasacyjnych i ich uzasadnienie;
3) wniosek o uchylenie lub uchylenie i zmianę orzeczenia z oznaczeniem zakresu
żądanego uchylenia i zmiany.
§ 2. Oprócz wymagań przewidzianych w § 1, skarga kasacyjna powinna
zawierać wniosek o przyjęcie do rozpoznania i jego uzasadnienie.
§ 3. Ponadto skarga kasacyjna powinna czynić zadość wymaganiom
przewidzianym dla pisma procesowego, a w sprawach o prawa majątkowe powinna
zawierać również oznaczenie wartości przedmiotu zaskarżenia. Do skargi kasacyjnej
dołącza się także dwa jej odpisy przeznaczone do akt Sądu Najwyższego oraz dla
Prokuratora Generalnego, chyba że sam wniósł skargę.

Art. 398⁵. § 1. Skargę kasacyjną wnosi się do sądu, który wydał zaskarżone
orzeczenie, w terminie dwóch miesięcy od dnia doręczenia orzeczenia
z uzasadnieniem stronie skarżącej.
§ 2. Termin do wniesienia skargi kasacyjnej przez Prokuratora Generalnego,
Rzecznika Praw Obywatelskich i Rzecznika Praw Dziecka wynosi sześć miesięcy od
dnia uprawomocnienia się orzeczenia, a jeżeli strona zażądała doręczenia orzeczenia
z uzasadnieniem – od chwili doręczenia orzeczenia stronie.

Art. 398⁶. § 1. Jeżeli skarga kasacyjna nie spełnia wymagań przewidzianych
w art. 398⁴ § 2 lub 3, przewodniczący w sądzie drugiej instancji wzywa skarżącego do usunięcia braków w terminie tygodniowym pod rygorem odrzucenia skargi.
§ 2. Sąd drugiej instancji odrzuca skargę kasacyjną wniesioną po upływie
terminu, skargę niespełniającą wymagań określonych w art. 398⁴ § 1, nieopłaconą
oraz skargę, której braków nie usunięto w terminie lub z innych przyczyn
niedopuszczalną.
§ 3. Sąd Najwyższy odrzuca skargę kasacyjną, która podlegała odrzuceniu
przez sąd drugiej instancji, albo zwraca ją temu sądowi w celu usunięcia
dostrzeżonych braków.
§ 4. O odrzuceniu skargi kasacyjnej niespełniającej wymagań określonych
w art. 398⁴ § 1 sąd drugiej instancji albo Sąd Najwyższy zawiadamia właściwy organ samorządu zawodowego, do którego należy pełnomocnik.
§ 3.  Sąd Najwyższy odrzuca skargę kasacyjną, która podlegała odrzuceniu przez sąd drugiej instancji, albo zwraca ją temu sądowi w celu usunięcia dostrzeżonych braków.
§ 4. O odrzuceniu skargi kasacyjnej niespełniającej wymagań określonych w art. 398⁴ § 1 sąd drugiej instancji albo Sąd Najwyższy zawiadamia właściwy organ samorządu zawodowego, do którego należy pełnomocnik.

Art. 398⁷. . § 1. Strona przeciwna może wnieść do sądu drugiej instancji
odpowiedź na skargę kasacyjną w terminie dwutygodniowym od doręczenia jej skargi.
W razie wniesienia skargi kasacyjnej przez Prokuratora Generalnego, Rzecznika Praw
Obywatelskich lub Rzecznika Praw Dziecka odpowiedź na skargę mogą wnieść
obydwie strony.
§ 2. Po upływie terminu do wniesienia odpowiedzi lub po zarządzeniu
doręczenia odpowiedzi skarżącemu, sąd drugiej instancji niezwłocznie przedstawia
skargę kasacyjną i odpowiedź wraz z aktami sprawy Sądowi Najwyższemu. Do akt
sprawy dołącza się dwa odpisy zaskarżonego orzeczenia z uzasadnieniem.

Art. 398⁸. § 1. W każdej sprawie Sąd Najwyższy może zwrócić się do
Prokuratora Generalnego o zajęcie na piśmie stanowiska co do skargi kasacyjnej
wniesionej przez stronę i odpowiedzi na skargę. Prokurator Generalny lub wyznaczony przez niego prokurator przedstawia stanowisko w terminie trzydziestu
dni, a jeżeli uzna, że wymaga tego ochrona praworządności, praw obywatelskich lub
interesu publicznego, bierze udział w postępowaniu kasacyjnym.
§ 2. Odpis pisma, o którym mowa w § 1, doręcza się stronom, które mogą się do
niego ustosunkować w terminie czternastu dni, nie później jednak niż na rozprawie
kasacyjnej.

Art. 398⁹. . § 1. Sąd Najwyższy przyjmuje skargę kasacyjną do rozpoznania,
jeżeli:
1) w sprawie występuje istotne zagadnienie prawne;
2) istnieje potrzeba wykładni przepisów prawnych budzących poważne wątpliwości
lub wywołujących rozbieżności w orzecznictwie sądów;
3) zachodzi nieważność postępowania lub
4) skarga kasacyjna jest oczywiście uzasadniona.
§ 2. O przyjęciu lub odmowie przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania Sąd
Najwyższy orzeka na posiedzeniu niejawnym. Postanowienie nie wymaga pisemnego
uzasadnienia.

Art. 398¹⁰. Sąd Najwyższy rozpoznaje skargę kasacyjną w składzie trzech
sędziów. W pozostałych wypadkach Sąd Najwyższy orzeka w składzie jednego
sędziego.

Art. 398¹¹. § 1. Sąd Najwyższy rozpoznaje skargę kasacyjną na posiedzeniu
niejawnym, chyba że w sprawie występuje istotne zagadnienie prawne, a skarżący
złożył w skardze kasacyjnej wniosek o jej rozpoznanie na rozprawie. Sąd Najwyższy
może także rozpoznać skargę kasacyjną na rozprawie, jeżeli przemawiają za tym inne
względy.
§ 2. Sędzia sprawozdawca przedstawia na rozprawie zwięźle stan sprawy, ze
szczególnym uwzględnieniem podstaw i wniosków kasacyjnych.
§ 3. Udzielając głosu stronom, przewodniczący może ograniczyć czas
wystąpienia, stosownie do wagi i zawiłości sprawy.
§ 4. Jeżeli w rozprawie bierze udział Prokurator Generalny lub upoważniony
przez niego prokurator, przewodniczący udziela mu głosu po wysłuchaniu stron.

Art. 398¹². Z wyjątkiem wypadków określonych w art. 173–175¹, postępowanie przed Sądem Najwyższym ulega zawieszeniu jedynie na zgodny wniosek stron.

Art. 398¹³. . § 1. Sąd Najwyższy rozpoznaje skargę kasacyjną w granicach
zaskarżenia oraz w granicach podstaw; w granicach zaskarżenia bierze jednak
z urzędu pod rozwagę nieważność postępowania.
§ 2. W postępowaniu kasacyjnym nie jest dopuszczalne powołanie nowych
faktów i dowodów, a Sąd Najwyższy jest związany ustaleniami faktycznymi
stanowiącymi podstawę zaskarżonego orzeczenia.
§ 3. Skarżący może przytoczyć nowe uzasadnienie podstaw kasacyjnych.

Art. 398¹⁴. Sąd Najwyższy oddala skargę kasacyjną, jeżeli nie ma
uzasadnionych podstaw albo jeżeli zaskarżone orzeczenie mimo błędnego
uzasadnienia odpowiada prawu.

Art. 398¹⁵. § 1. Sąd Najwyższy w razie uwzględnienia skargi kasacyjnej uchyla
zaskarżone orzeczenie w całości lub w części i przekazuje sprawę do ponownego
rozpoznania sądowi, który wydał orzeczenie, lub innemu sądowi równorzędnemu; Sąd
Najwyższy może uchylić także w całości lub w części orzeczenie sądu pierwszej
instancji i przekazać sprawę do ponownego rozpoznania sądowi temu samemu lub
równorzędnemu. Przy ponownym rozpoznaniu sprawy przepis art. 415 stosuje się
odpowiednio.
§ 2. W razie przekazania sprawy do ponownego rozpoznania, sąd rozpoznaje ją
w innym składzie.

Art. 398¹⁶. Jeżeli podstawa naruszenia prawa materialnego jest oczywiście
uzasadniona, a skargi kasacyjnej nie oparto także na podstawie naruszenia przepisów
postępowania lub podstawa ta okazała się nieuzasadniona, Sąd Najwyższy może na
wniosek skarżącego uchylić zaskarżony wyrok i orzec co do istoty sprawy. Przepis
art. 415 stosuje się odpowiednio.

Art. 398¹⁷. § 1. Jeżeli przy rozpoznawaniu skargi kasacyjnej wyłoni się
zagadnienie prawne budzące poważne wątpliwości, Sąd Najwyższy może odroczyć
wydanie orzeczenia i przekazać to zagadnienie do rozstrzygnięcia powiększonemu
składowi tego Sądu.
§ 2. Uchwała powiększonego składu Sądu Najwyższego jest w danej sprawie
wiążąca.
§ 3. Sąd Najwyższy w powiększonym składzie może przejąć sprawę do swego
rozpoznania.

Art. 398¹⁸. W razie wniesienia skargi kasacyjnej przez Prokuratora Generalnego,
Rzecznika Praw Obywatelskich lub Rzecznika Praw Dziecka koszty procesu
w postępowaniu kasacyjnym podlegają wzajemnemu zniesieniu.

Art. 398¹⁹. Jeżeli pozew ulegał odrzuceniu albo istniała podstawa do umorzenia
postępowania, Sąd Najwyższy uchyla wydane w sprawie wyroki oraz odrzuca pozew
lub umarza postępowanie. Przepis art. 415 stosuje się odpowiednio.

Art. 398²⁰. Sąd, któremu sprawa została przekazana, związany jest wykładnią
prawa dokonaną w tej sprawie przez Sąd Najwyższy. Nie można oprzeć skargi
kasacyjnej od orzeczenia wydanego po ponownym rozpoznaniu sprawy na
podstawach sprzecznych z wykładnią prawa dokonaną w tej sprawie przez Sąd
Najwyższy

Art. 398²¹. Jeżeli nie ma szczególnych przepisów o postępowaniu przed Sądem
Najwyższym, do postępowania tego stosuje się odpowiednio przepisy o apelacji, z tym
że skargę kasacyjną cofnąć może również sama strona, a termin na sporządzenie
uzasadnienia orzeczenia przez Sąd Najwyższy wynosi miesiąc.

Art. 398²². § 1. Na orzeczenie referendarza sądowego służy skarga
w przypadkach, w których na postanowienie sądu służyłoby zażalenie.
§ 2. Skargę wnosi się do sądu, w którym referendarz sądowy wydał zaskarżone
orzeczenie, w terminie tygodnia od dnia jego doręczenia, a jeżeli zażądano
uzasadnienia tego orzeczenia – od dnia jego doręczenia z uzasadnieniem.
§ 3. W przypadku wniesienia skargi orzeczenie referendarza sądowego traci
moc.
§ 4. Jeżeli skarga jest oczywiście uzasadniona, referendarz sądowy, który wydał
zaskarżone orzeczenie, w terminie tygodnia od dnia wniesienia skargi może
postanowieniem stwierdzić zasadność skargi i w miarę potrzeby wydać ponowne
orzeczenie. Na ponowne orzeczenie służy skarga na zasadach ogólnych, jednak
w przypadku jego zaskarżenia przepisu paragrafu niniejszego nie stosuje się.
§ 5. Po utracie mocy orzeczenia referendarza sądowego sąd rozpoznaje sprawę
jako sąd pierwszej instancji. Jeżeli zaskarżenie postanowienia do sądu wyższego rzędu
nie jest możliwe ze względu na brak takiego sądu, środek zaskarżenia rozpoznaje ten
sam sąd w innym składzie.
§ 6. Jeżeli referendarz sądowy uzna, że skarga podlega odrzuceniu, przedstawia
sprawę sądowi. W przypadku uznania, że brak jest podstaw do odrzucenia skargi, sąd
może od razu rozpoznać sprawę, o ile stan sprawy na to pozwala.
§ 7. Przepisy § 1–6 stosuje się odpowiednio do postępowania ze skargi na
zarządzenie referendarza sądowego.

Art. 398²³. § 1. Wniesienie skargi na postanowienie referendarza sądowego
w przedmiocie kosztów sądowych lub kosztów procesu oraz na postanowienie
o odmowie ustanowienia adwokata lub radcy prawnego wstrzymuje wykonalność tego
postanowienia.
§ 2. Jeżeli wniesiono skargę na postanowienie referendarza sądowego wydane na
podstawie art. 395 § 2, ponowne wydanie postanowienia na tej podstawie przez
referendarza sądowego nie jest dopuszczalne.
§ 3. Sąd rozpoznaje skargę w składzie jednego sędziego jako sąd drugiej
instancji. Po rozpoznaniu skargi sąd utrzymuje w mocy lub zmienia zaskarżone
postanowienie, stosując odpowiednio przepisy o zażaleniu.

Art. 398²⁴. W zakresie nieuregulowanym do postępowania ze skargi na
orzeczenie referendarza sądowego stosuje się odpowiednio przepisy o zażaleniu

art. 399. więcej [Dopuszczalność wznowienia postępowania cywilnego] Art. 399. § 1. W wypadkach przewidzianych w dziale niniejszym można żądać
wznowienia postępowania, które zostało zakończone prawomocnym wyrokiem.
§ 2. Na podstawie określonej w art. 401¹ postępowanie może być wznowione
również w razie zakończenia go postanowieniem.

art. 400. więcej [Niedopuszczalność skargi o wznowienie postępowania] Art. 400. Niedopuszczalna jest skarga o wznowienie od wyroku orzekającego
unieważnienie małżeństwa lub rozwód albo ustalającego nieistnienie małżeństwa,
jeżeli choćby jedna ze stron zawarła po jego uprawomocnieniu się nowy związek
małżeński.

art. 401. więcej [Wznowienie postępowania z powodu nieważności] Art. 401. Można żądać wznowienia postępowania z powodu nieważności:
1) jeżeli w składzie sądu uczestniczyła osoba nieuprawniona albo jeżeli orzekał
sędzia wyłączony z mocy ustawy, a strona przed uprawomocnieniem się wyroku
nie mogła domagać się wyłączenia;
2) jeżeli strona nie miała zdolności sądowej lub procesowej albo nie była należycie
reprezentowana bądź jeżeli wskutek naruszenia przepisów prawa była
pozbawiona możności działania; nie można jednak żądać wznowienia, jeżeli
przed uprawomocnieniem się wyroku niemożność działania ustała lub brak
reprezentacji był podniesiony w drodze zarzutu albo strona potwierdziła
dokonane czynności procesowe.

Art. 401¹. Można żądać wznowienia postępowania również w wypadku, gdy
Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją,
ratyfikowaną umową międzynarodową lub z ustawą, na podstawie którego zostało
wydane orzeczenie.

art. 402. więcej [Uchylony] Art. 402. (uchylony).

art. 403. więcej [Inne podstawy] § 1. Można żądać wznowienia na tej podstawie, że:
1) wyrok został oparty na dokumencie podrobionym lub przerobionym albo na
skazującym wyroku karnym, następnie uchylonym;
2) wyrok został uzyskany za pomocą przestępstwa.
§ 2. Można również żądać wznowienia w razie późniejszego wykrycia
prawomocnego wyroku, dotyczącego tego samego stosunku prawnego, albo wykrycia
takich faktów lub środków dowodowych, które mogłyby mieć wpływ na wynik
sprawy, a z których strona nie mogła skorzystać w poprzednim postępowaniu.
§ 3. (uchylony)
§ 4. Można żądać wznowienia, jeżeli na treść wyroku miało wpływ
postanowienie niekończące postępowania w sprawie, wydane na podstawie aktu
normatywnego uznanego przez Trybunał Konstytucyjny za niezgodny z Konstytucją,
ratyfikowaną umową międzynarodową lub z ustawą, uchylone lub zmienione zgodnie
z art. 416¹.

art. 404. więcej [Przestępstwo] Art. 404. Z powodu przestępstwa można żądać wznowienia jedynie wówczas,
gdy czyn został ustalony prawomocnym wyrokiem skazującym, chyba że postępowanie karne nie może być wszczęte lub że zostało umorzone z innych przyczyn niż brak dowodów.

art. 405. więcej [Właściwość sądu] Art. 405. Do wznowienia postępowania z przyczyn nieważności oraz na
podstawie przewidzianej w art. 401¹ właściwy jest sąd, który wydał zaskarżone
orzeczenie, a jeżeli zaskarżono orzeczenia sądów różnych instancji, właściwy jest sąd
instancji wyższej. Do wznowienia postępowania na innej podstawie właściwy jest sąd,
który ostatnio orzekał co do istoty sprawy.

art. 406. więcej [Odpowiednie stosowanie przepisów o postępowaniu pierwszoinstancyjnym] Art. 406. Do postępowania ze skargi o wznowienie stosuje się odpowiednio
przepisy o postępowaniu przed sądem pierwszej instancji, jeżeli przepisy poniższe nie
stanowią inaczej.

art. 407. więcej [Termin wniesienia skargi] Art. 407. § 1. Skargę o wznowienie wnosi się w terminie trzymiesięcznym;
termin ten liczy się od dnia, w którym strona dowiedziała się o podstawie wznowienia,
a gdy podstawą jest pozbawienie możności działania lub brak należytej reprezentacji
– od dnia, w którym o wyroku dowiedziała się strona, jej organ lub jej przedstawiciel
ustawowy.
§ 2. W sytuacji określonej w art. 401¹ skargę o wznowienie wnosi się w terminie
trzech miesięcy od dnia wejścia w życie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego.
Jeżeli w chwili wydania orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego orzeczenie, o którym
mowa w art. 401¹, nie było jeszcze prawomocne na skutek wniesienia środka
odwoławczego, który został następnie odrzucony, termin biegnie od dnia doręczenia
postanowienia o odrzuceniu, a w wypadku wydania go na posiedzeniu jawnym – od
dnia ogłoszenia tego postanowienia.

art. 408. więcej [Niedopuszczalność żądania wznowienia postępowania (prekluzja)] Art. 408. Po upływie lat dziesięciu od dnia uprawomocnienia się wyroku nie
można żądać wznowienia, z wyjątkiem przypadku, gdy strona była pozbawiona
możności działania lub nie była należycie reprezentowana.

art. 409. więcej [Wymagania skargi o wznowienie postępowania] Art. 409. Skarga o wznowienie powinna czynić zadość warunkom pozwu oraz
zawierać oznaczenie zaskarżonego orzeczenia, podstawę wznowienia i jej
uzasadnienie, okoliczności stwierdzające zachowanie terminu do wniesienia skargi
oraz wniosek o uchylenie lub zmianę zaskarżonego orzeczenia.

art. 410. więcej [Odrzucenie skargi o wznowienie postępowania] Art. 410. § 1. Sąd odrzuca skargę wniesioną po upływie przepisanego terminu,
niedopuszczalną lub nieopartą na ustawowej podstawie.
§ 2. Na żądanie sądu skarżący uprawdopodobni okoliczności stwierdzające
zachowanie terminu lub dopuszczalność wznowienia.

art. 411. więcej [Uchylony] Art. 411. (uchylony).

art. 412. więcej [Ponowne rozpoznanie ] Art. 412. § 1. Sąd rozpoznaje sprawę na nowo w granicach, jakie zakreśla
podstawa wznowienia.
§ 2. Po ponownym rozpoznaniu sprawy sąd stosownie do okoliczności bądź
oddala skargę o wznowienie, bądź uwzględniając ją zmienia zaskarżone orzeczenie
albo je uchyla i w razie potrzeby pozew odrzuca lub postępowanie umarza.
§ 3. (uchylony)
§ 4. Jeżeli do rozstrzygnięcia o wznowieniu postępowania zakończonego
wyrokiem właściwy jest Sąd Najwyższy, sąd ten orzeka tylko o dopuszczalności
wznowienia, a rozpoznanie sprawy przekazuje sądowi drugiej instancji.

art. 413. więcej [Wyłączenie sędziego] Art. 413. Sędzia, którego udziału lub zachowania się w procesie poprzednim
dotyczy skarga, wyłączony jest od orzekania w postępowaniu ze skargi o wznowienie.

art. 414. więcej [Wstrzymanie wykonania wyroku] Art. 414. Wniesienie skargi o wznowienie nie tamuje wykonania zaskarżonego
wyroku. W przypadku uprawdopodobnienia, że skarżącemu grozi niepowetowana
szkoda, sąd może na wniosek strony wstrzymać wykonanie wyroku, chyba że strona
przeciwna złoży odpowiednie zabezpieczenie.

art. 415. więcej [Zwrot wyegzekwowanego świadczenia] Art. 415. Uchylając lub zmieniając wyrok, sąd na wniosek skarżącego
w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie orzeka o zwrocie spełnionego lub
wyegzekwowanego świadczenia lub o przywróceniu stanu poprzedniego. Nie wyłącza
to możliwości dochodzenia w osobnym procesie, także od Skarbu Państwa,
naprawienia szkody poniesionej wskutek wydania lub wykonania wyroku.

art. 416. więcej [Niedopuszczalność dalszego wznowienia] Art. 416. § 1. Niedopuszczalne jest dalsze wznowienie postępowania
zakończonego prawomocnym orzeczeniem wydanym na skutek skargi o wznowienie.
§ 2. Przepisu § 1 nie stosuje się, jeżeli skarga o wznowienie postępowania
została oparta na podstawie wznowienia określonej w art. 401¹.

Art. 416¹. W sprawie zakończonej prawomocnym wyrokiem mogą być
uchylone postanowienia niekończące postępowania w sprawie, jeżeli zostały wydane
na podstawie aktu normatywnego uznanego przez Trybunał Konstytucyjny za niezgodny z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub z ustawą.
Przepisy o wznowieniu postępowania stosuje się odpowiednio.

art. 417. więcej [Uchylony] Art. 417. (uchylony).

art. 418. więcej [Uchylony] Art. 418. (uchylony).

art. 419. więcej [Uchylony] Art. 419. (uchylony).

art. 420. więcej [Uchylony] Art. 420. (uchylony).

art. 421. więcej [Uchylony] Art. 421. (uchylony).

art. 422. więcej [Uchylony] Art. 422. (uchylony).

art. 423. więcej [Uchylony] Art. 423. (uchylony).

art. 424. więcej [Dopuszczalność skargi] Art. 424. (uchylony).
Art. 424¹. § 1. Można żądać stwierdzenia niezgodności z prawem prawomocnego wyroku sądu drugiej instancji kończącego postępowanie w sprawie, jeżeli przez jego wydanie stronie została wyrządzona szkoda, a zmiana lub uchylenie tego wyroku w drodze przysługujących stronie środków prawnych nie było i nie jest możliwe.
§ 2. W wyjątkowych wypadkach, gdy niezgodność z prawem wynika z naruszenia podstawowych zasad porządku prawnego lub konstytucyjnych wolności albo praw człowieka i obywatela, można także żądać stwierdzenia niezgodności z prawem prawomocnego wyroku sądu pierwszej lub drugiej instancji kończącego postępowanie w sprawie, jeżeli strona nie skorzystała z przysługujących jej środków prawnych, chyba że jest możliwa zmiana lub uchylenie wyroku w drodze innych przysługujących stronie środków prawnych.
Art. 424^1a. § 1. Od wyroków sądu drugiej instancji, od których wniesiono skargę kasacyjną, oraz od orzeczeń Sądu Najwyższego skarga nie przysługuje.
§ 2. Orzeczenie Sądu Najwyższego wydane na skutek wniesienia skargi kasacyjnej traktuje się jak orzeczenie wydane w postępowaniu wywołanym wniesieniem skargi.
Art. 424^1b. W wypadku prawomocnych orzeczeń, od których skarga nie przysługuje, odszkodowania z tytułu szkody wyrządzonej przez wydanie prawomocnego orzeczenia niezgodnego z prawem można domagać się bez uprzedniego stwierdzenia niezgodności orzeczenia z prawem w postępowaniu ze skargi, chyba że strona nie skorzystała z przysługujących jej środków prawnych.
Art. 424². W wypadkach określonych w art. 424¹ skargę może wnieść także Prokurator Generalny, jeżeli niezgodność wyroku z prawem wynika z naruszenia podstawowych zasad porządku prawnego, Rzecznik Praw Obywatelskich - jeżeli niezgodność wyroku z prawem wynika z naruszenia konstytucyjnych wolności albo praw człowieka i obywatela, albo Rzecznik Praw Dziecka - jeżeli niezgodność wyroku z prawem wynika z naruszenia praw dziecka.
Art. 424³. Od tego samego wyroku strona może wnieść tylko jedną skargę.
Art. 424⁴. Skargę można oprzeć na podstawie naruszeń prawa materialnego lub przepisów postępowania, które spowodowały niezgodność wyroku z prawem, gdy przez jego wydanie stronie została wyrządzona szkoda. Podstawą skargi nie mogą być jednak zarzuty dotyczące ustalenia faktów lub oceny dowodów.
Art. 424⁵. § 1. Skarga powinna zawierać:
1) oznaczenie wyroku, od którego jest wniesiona, ze wskazaniem, czy jest on zaskarżony w całości lub w części;
2) przytoczenie jej podstaw oraz ich uzasadnienie;
3) wskazanie przepisu prawa, z którym zaskarżony wyrok jest niezgodny;
4) uprawdopodobnienie wyrządzenia szkody, spowodowanej przez wydanie wyroku, którego skarga dotyczy;
5) wykazanie, że wzruszenie zaskarżonego wyroku w drodze innych środków prawnych nie było i nie jest możliwe, a ponadto - gdy skargę wniesiono, stosując art. 424¹ § 2 - że występuje wyjątkowy wypadek uzasadniający wniesienie skargi;
6) wniosek o stwierdzenie niezgodności wyroku z prawem.
§ 2. Ponadto skarga powinna czynić zadość wymaganiom przewidzianym dla pisma procesowego. Do skargi - oprócz jej odpisów dla doręczenia ich uczestniczącym w sprawie osobom - dołącza się dwa odpisy przeznaczone do akt Sądu Najwyższego.
Art. 424⁶. § 1. Skargę wnosi się do sądu, który wydał zaskarżony wyrok, w terminie dwóch lat od dnia jego uprawomocnienia się.
§ 2. W razie stwierdzenia niezachowania warunków formalnych określonych w art. 424⁵ § 2, przewodniczący wzywa o poprawienie lub uzupełnienie skargi.
§ 3. Skargę nieopłaconą, skargę wniesioną z naruszeniem art. 871 § 1 oraz skargę, której braków strona nie usunęła w terminie, sąd odrzuca na posiedzeniu niejawnym.
Art. 424⁷. Po doręczeniu skargi stronie przeciwnej, a gdy skargę wniósł Prokurator Generalny, Rzecznik Praw Obywatelskich lub Rzecznik Praw Dziecka - obydwu stronom, sąd przedstawia niezwłocznie akta sprawy Sądowi Najwyższemu.
Art. 424⁸. § 1. Sąd Najwyższy odrzuca na posiedzeniu niejawnym skargę, jeżeli ulegała ona odrzuceniu przez sąd niższej instancji, skargę wniesioną po upływie terminu, skargę niespełniającą wymagań określonych w art. 424⁵ § 1, jak również skargę z innych przyczyn niedopuszczalną.
§ 2. Skarga podlega także odrzuceniu, jeżeli zmiana zaskarżonego wyroku w drodze innych środków prawnych była lub jest możliwa albo jeżeli nie zachodzi wyjątek, o którym mowa w art. 424¹ § 2.
Art. 424⁹. Sąd Najwyższy odmawia przyjęcia skargi do rozpoznania, jeżeli jest oczywiście bezzasadna.
Art. 424¹⁰. Sąd Najwyższy rozpoznaje skargę w granicach zaskarżenia oraz w granicach podstaw. Skarga podlega rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym, chyba że ważne względy przemawiają za wyznaczeniem rozprawy.
Art. 424¹¹. § 1. Sąd Najwyższy oddala skargę w razie braku podstawy do stwierdzenia, że zaskarżony wyrok jest niezgodny z prawem.
§ 2. Uwzględniając skargę, Sąd Najwyższy stwierdza, że wyrok jest w zaskarżonym zakresie niezgodny z prawem.
§ 3. Jeżeli w chwili orzekania sprawa ze względu na osobę nie podlegała orzecznictwu sądów polskich albo w sprawie droga sądowa była niedopuszczalna, Sąd Najwyższy - stwierdzając niezgodność wyroku z prawem - uchyla zaskarżony wyrok oraz wyrok sądu pierwszej instancji i odrzuca pozew albo umarza postępowanie.
Art. 424¹². W wypadkach nieuregulowanych przepisami niniejszego działu do postępowania wywołanego wniesieniem skargi stosuje się odpowiednio przepisy o skardze kasacyjnej.

art. 425. więcej [Rodzaje spraw] Art. 425. Przepisy niniejszego rozdziału stosuje się w sprawach o unieważnienie
małżeństwa, o ustalenie istnienia lub nieistnienia małżeństwa i o rozwód oraz
o separację na żądanie jednego z małżonków.

art. 426. więcej [Pełnomocnictwo] Art. 426. Do reprezentowania strony konieczne jest pełnomocnictwo udzielone
do prowadzenia danej sprawy

art. 427. więcej [Wyłączenie jawności] Art. 427. Posiedzenia odbywają się przy drzwiach zamkniętych, chyba że obie
strony żądają publicznego rozpoznania sprawy, a sąd uzna, że jawność nie zagraża
moralności.

art. 428. więcej [Niestewiennictwo stron] Art. 428. § 1. Rozprawa odbywa się bez względu na niestawiennictwo jednej ze
stron. Jednakże w razie nieusprawiedliwionego niestawiennictwa powoda na pierwsze
posiedzenie sądowe wyznaczone w celu przeprowadzenia rozprawy, postępowanie
ulega zawieszeniu, chyba że prokurator popiera żądanie unieważnienia albo ustalenia
istnienia lub nieistnienia małżeństwa.
§ 2. Podjęcie postępowania następuje na wniosek powoda, nie wcześniej jednak
niż po upływie trzech miesięcy od dnia zawieszenia postępowania. W razie
niezgłoszenia takiego wniosku w ciągu roku po zawieszeniu, sąd umorzy
postępowanie. Umorzenie wywołuje takie same skutki, jak umorzenie postępowania
zawieszonego na zgodny wniosek stron lub z powodu ich niestawiennictwa.

art. 429. więcej [Środki przymusu wobec strony] Art. 429. Jeżeli strona wezwana do osobistego stawiennictwa nie stawi się bez
usprawiedliwionych powodów na posiedzenie, sąd może skazać ją na grzywnę według
przepisów o karach za niestawiennictwo świadka, nie może jednak nakazać
przymusowego sprowadzenia jej do sądu.

art. 430. więcej [Zakaz przesłuchiwania małoletnich] Art. 430. Małoletni, którzy nie ukończyli lat trzynastu, a zstępni stron, którzy nie
ukończyli lat siedemnastu, nie mogą być przesłuchiwani w charakterze świadków.

art. 431. więcej [Podstawy rozstrzygnięć w sprawach małżeńskich] Art. 431. W sprawach przewidzianych w rozdziale niniejszym nie można oprzeć
rozstrzygnięcia wyłącznie na uznaniu powództwa lub przyznaniu okoliczności
faktycznych. W sprawach tych nie stosuje się art. 339 § 2.

art. 432. więcej [Obligatoryjne przesłuchanie stron] Art. 432. W każdej sprawie o rozwód lub o separację sąd zarządza
przeprowadzenie dowodu z przesłuchania stron. W innych sprawach sąd nie może
odmówić dopuszczenia takiego dowodu, jeżeli strona go powołała. Art. 302 § 1 stosuje się odpowiednio.

art. 433. więcej [Protokół rozprawy] Art. 433. Protokół rozprawy powinien zawierać oświadczenie małżonków co do
liczby, wieku i płci dzieci żyjących, stosunków majątkowych i zarobkowych obu
małżonków, szczególnych obowiązków utrzymania osób niebędących ich wspólnymi
dziećmi oraz co do treści umowy majątkowej, jeżeli małżonkowie umowę taką
zawarli.

art. 434. więcej [Wywiad środowiskowy] Art. 434. Sąd może zarządzić przeprowadzenie przez wyznaczoną osobę
wywiadu środowiskowego w celu ustalenia warunków, w których żyją i wychowują
się dzieci stron.

Art. 434¹. (uchylony).

art. 435. więcej [Rozszerzona skutecznośc wyroku] Art. 435. § 1. Wyrok prawomocny ma skutek wobec osób trzecich.
§ 2. Nie dotyczy to części orzekającej o prawach i roszczeniach majątkowych
poszukiwanych łącznie z prawami niemajątkowymi.

art. 436. więcej [Skierowanie do mediacji] Art. 436. § 1. Jeżeli istnieją widoki na utrzymanie małżeństwa, sąd może
skierować strony do mediacji. Skierowanie to jest możliwe także wtedy, gdy
postępowanie zostało zawieszone.
§ 2. Przepisy o mediacji stosuje się odpowiednio, z tym że przedmiotem mediacji
może być także pojednanie małżonków.
§ 3. (uchylony)
§ 4. Jeżeli strony nie uzgodniły osoby mediatora, sąd kieruje je do stałego
mediatora posiadającego wiedzę teoretyczną, w szczególności posiadającego
wykształcenie z zakresu psychologii, pedagogiki, socjologii lub prawa oraz umiejętności praktyczne w zakresie prowadzenia mediacji w sprawach rodzinnych.

art. 437. więcej [Uchylony] Art. 437. (uchylony).

art. 438. więcej [Uchylony] Art. 438. (uchylony).

art. 439. więcej [Zakaz powództwa wzajemnego] Art. 439. § 1. Powództwo wzajemne o rozwód lub o separację jest
niedopuszczalne.
§ 2. W czasie trwania procesu o rozwód lub o separację nie może być wszczęta
odrębna sprawa o rozwód albo o separację.
§ 3. Strona pozwana w sprawie o rozwód może jednak również żądać rozwodu
albo separacji. Strona pozwana w sprawie o separację może również żądać separacji
albo rozwodu.

art. 440. więcej [Zawieszenie postępowania cywilnego] Art. 440. § 1. Jeżeli sąd nabierze przekonania, że istnieją widoki na utrzymanie
pożycia małżeńskiego, zawiesza postępowanie. Zawieszenie takie może nastąpić tylko
raz w toku postępowania.
§ 2. Podjęcie postępowania następuje na wniosek jednej ze stron; poza tym
stosuje się odpowiednio art. 428 § 2.

art. 441. więcej [Postępowanie dowodowe] Art. 441. Postępowanie dowodowe ma przede wszystkim na celu ustalenie
okoliczności dotyczących rozkładu pożycia, jak również okoliczności dotyczących
dzieci stron i ich sytuacji, a w razie uznania powództwa – także przyczyn, które
skłoniły do tego stronę pozwaną.

art. 442. więcej [Uznanie żądania pozwu] Art. 442. Jeżeli pozwany uznaje żądanie pozwu a małżonkowie nie mają
wspólnych małoletnich dzieci, sąd może ograniczyć postępowanie dowodowe do
przesłuchania stron.

art. 443. więcej [Uchylony] Art. 443. (uchylony).

art. 444. więcej [Roszczenia alimentacyjne] Art. 444. Małżonek może dochodzić roszczeń alimentacyjnych od drugiego
małżonka na wypadek orzeczenia rozwodu, jak również na wypadek orzeczenia
separacji. Dochodzenie następuje przez zgłoszenie wniosku na rozprawie w obecności
drugiego małżonka albo w piśmie, które należy doręczyć drugiemu małżonkowi.

art. 445. więcej [Niedopuszczalność wszczęcia sprawy o alimenty] Art. 445. § 1. W czasie trwania procesu o rozwód lub o separację nie może być
wszczęta odrębna sprawa o zaspokojenie potrzeb rodziny i o alimenty pomiędzy
małżonkami albo pomiędzy nimi a ich wspólnymi małoletnimi dziećmi co do
świadczeń za okres od wytoczenia powództwa o rozwód lub o separację. Pozew lub
wniosek o zabezpieczenie w takiej sprawie sąd przekaże sądowi, w którym toczy się sprawa o rozwód lub o separację, w celu rozstrzygnięcia według przepisów
o postępowaniu zabezpieczającym.
§ 2. Postępowanie w sprawie o zaspokojenie potrzeb rodziny lub o alimenty,
wszczęte przed wytoczeniem powództwa o rozwód lub o separację, ulega z urzędu
zawieszeniu z chwilą wytoczenia powództwa o rozwód lub o separację co do
świadczeń za okres od jego wytoczenia. Z chwilą wydania w sprawie o rozwód lub
o separację postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia wykonania obowiązku
zaspokajania potrzeb rodziny lub o alimenty wstrzymuje się także z mocy prawa
wykonanie nieprawomocnych orzeczeń o obowiązku tych świadczeń, wydanych
w poprzednio wszczętej sprawie, za okres od wytoczenia powództwa o rozwód lub
o separację.
§ 3. Po prawomocnym zakończeniu sprawy o rozwód lub o separację zawieszone
postępowanie podejmuje się z mocy prawa, orzeczenia zaś, których wykonanie było
wstrzymane, podlegają wykonaniu, jednak tylko co do okresu, za który w sprawie
o rozwód lub o separację nie orzeczono o roszczeniach objętych zawieszonym
postępowaniem. W pozostałym zakresie postępowanie ulega z mocy prawa
umorzeniu.

Art. 445¹. § 1. Jeżeli sprawa o rozwód lub o separację jest w toku, nie może być
wszczęte odrębne postępowanie dotyczące władzy rodzicielskiej nad wspólnymi
małoletnimi dziećmi stron lub o ustalenie kontaktów z nimi. W razie potrzeby
orzeczenia o władzy rodzicielskiej lub o kontaktach stosuje się przepisy
o postępowaniu zabezpieczającym.
§ 2. Postępowanie w sprawie dotyczącej władzy rodzicielskiej lub kontaktów
wszczęte przed wytoczeniem powództwa o rozwód lub o separację ulega z urzędu
zawieszeniu, a o władzy rodzicielskiej lub kontaktach przez cały czas trwania sprawy
o rozwód lub o separację sąd orzeka w postępowaniu zabezpieczającym. Sąd
postanowi podjąć postępowanie dotyczące władzy rodzicielskiej lub kontaktów, jeżeli
w prawomocnym orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie o rozwód lub
o separację nie orzeczono o władzy rodzicielskiej lub kontaktach. W przeciwnym
wypadku postępowanie ulega umorzeniu.

Art. 445². W każdym stanie sprawy o rozwód lub separację sąd może skierować
strony do mediacji w celu ugodowego załatwienia spornych kwestii dotyczących zaspokojenia potrzeb rodziny, alimentów, sposobu sprawowania władzy
rodzicielskiej, kontaktów z dziećmi oraz spraw majątkowych podlegających
rozstrzygnięciu w wyroku orzekającym rozwód lub separację. Przepis
art. 436 § 4 stosuje się odpowiednio.

Art. 445³. Na wniosek strony stosuje się przepisy art. 582¹ § 2 lub 3.

art. 446. więcej [Umorzenie postępowania] Art. 446. W razie śmierci jednego z małżonków postępowanie umarza się.

art. 447. więcej [Udział kuratora] Art. 447. § 1. Na wniosek osoby, która po śmierci jednego z małżonków
zamierza wytoczyć powództwo o unieważnienie małżeństwa, sąd rejonowy miejsca
zamieszkania zmarłego ustanawia kuratora. Jeżeli zmarli obydwoje małżonkowie,
ustanawia się dwóch kuratorów.
§ 2. Przepis paragrafu poprzedzającego stosuje się odpowiednio do powództwa
o ustalenie istnienia lub nieistnienia małżeństwa.

art. 448. więcej [Powództwo prokuratora o unieważnienie małżeństwa] Art. 448. § 1. Jeżeli powództwo o unieważnienie małżeństwa wytacza
prokurator, pozywa on oboje małżonków, a w wypadku śmierci jednego z nich –
kuratora ustanowionego na miejsce zmarłego małżonka.
§ 2. Przepis paragrafu poprzedzającego stosuje się odpowiednio do powództwa
prokuratora o ustalenie istnienia lub nieistnienia małżeństwa.

art. 449. więcej [Udział prokuratora] Art. 449. § 1. W sprawach o unieważnienie albo o ustalenie istnienia lub
nieistnienia małżeństwa odpis pozwu doręcza się prokuratorowi i zawiadamia się go
o terminach rozprawy.
§ 2. Jeżeli sprawa taka została wytoczona lub jest popierana przez prokuratora,
nie stosuje się przepisów o zawieszeniu postępowania na zgodny wniosek stron lub
z powodu niestawiennictwa obu stron.

art. 450. więcej [Zawieszenie i umorzenie postępowania] Art. 450. § 1. Postępowanie o unieważnienie małżeństwa w razie śmierci
jednego z małżonków zawiesza się.
§ 2. Postępowanie umarza się, jeżeli zstępni małżonka, który wytoczył
powództwo, nie zgłoszą w ciągu sześciu miesięcy po wydaniu postanowienia
o zawieszeniu wniosku o podjęcie postępowania.
§ 3. W przypadku śmierci pozwanego małżonka, a jeżeli pozwanymi byli oboje
małżonkowie – w przypadku śmierci jednego z nich, sąd orzekający ustanowi
kuratora, który wstępuje w miejsce zmarłego małżonka, po czym podejmie
zawieszone postępowanie.

art. 451. więcej [Odesłanie] Art. 451. Przepisy art. 444, 445 i 445¹ stosuje się odpowiednio w sprawach o unieważnienie małżeństwa.

art. 452. więcej [Zniesienie wspólności majątkowej] Art. 452. W sprawach o ustanowienie rozdzielności majątkowej między
małżonkami stosuje się odpowiednio przepisy art. 426, 431, 432, 435 § 1, 441 i 446.

art. 453. więcej [Rodzaje spraw] Art. 453. Przepisy niniejszego działu stosuje się w sprawach o ustalenie lub
zaprzeczenie pochodzenia dziecka, o ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa oraz
o rozwiązanie przysposobienia.

Art. 453¹. W sprawach o ustalenie lub zaprzeczenie pochodzenia dziecka oraz
o ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa matka i ojciec dziecka mają zdolność
procesową także wtedy, gdy są ograniczeni w zdolności do czynności prawnych, jeżeli
ukończyli lat szesnaście.

art. 454. więcej [Powództwa prokuratora] Art. 454. § 1. W sprawach o ustalenie macierzyństwa albo ojcostwa prokurator
wytaczając powództwo wskazuje w pozwie dziecko, na którego rzecz wytacza
powództwo, oraz pozywa odpowiednio matkę dziecka albo domniemanego ojca,
a jeżeli osoby te nie żyją – kuratora ustanowionego na ich miejsce.
§ 1¹. W sprawach o zaprzeczenie macierzyństwa prokurator, wytaczając
powództwo, pozywa kobietę wpisaną jako matka w akcie urodzenia dziecka,
mężczyznę, którego ojcostwo zostało ustalone z uwzględnieniem jej macierzyństwa,
oraz dziecko, a jeżeli osoby te nie żyją – kuratora ustanowionego na ich miejsce.
§ 2. W sprawach o zaprzeczenie ojcostwa prokurator, wytaczając powództwo,
pozywa męża matki dziecka, a jeżeli ten nie żyje – kuratora ustanowionego na jego
miejsce, matkę dziecka, jeżeli ta żyje, oraz dziecko, a jeżeli dziecko nie żyje – kuratora
ustanowionego na jego miejsce.
§ 3. W sprawach o ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa prokurator,
wytaczając powództwo, pozywa dziecko, a jeżeli dziecko nie żyje – kuratora ustanowionego na jego miejsce oraz mężczyznę, który uznał ojcostwo, a jeżeli ten nie
żyje – kuratora ustanowionego na jego miejsce, a także matkę dziecka, jeżeli ta żyje.
§ 4. W sprawach o rozwiązanie przysposobienia prokurator wytaczając
powództwo pozywa przysposabiającego oraz przysposobionego.

Art. 454¹. § 1. Powództwo wzajemne o ustalenie lub zaprzeczenie
macierzyństwa, o ustalenie lub zaprzeczenie ojcostwa, a także o ustalenie
bezskuteczności uznania ojcostwa nie jest dopuszczalne.
§ 2. W czasie trwania procesu o ustalenie lub zaprzeczenie macierzyństwa,
o ustalenie lub zaprzeczenie ojcostwa albo o ustalenie bezskuteczności uznania
ojcostwa nie może być wszczęta odrębna sprawa o ustalenie lub zaprzeczenie
macierzyństwa, o ustalenie lub zaprzeczenie ojcostwa albo o ustalenie
bezskuteczności uznania ojcostwa.
§ 3. Strona pozwana może jednak również żądać ustalenia lub zaprzeczenia
macierzyństwa, ustalenia lub zaprzeczenia ojcostwa albo ustalenia bezskuteczności
uznania ojcostwa.

art. 455. więcej [Rozprawa] Art. 455. Rozprawa odbywa się bez względu na niestawiennictwo jednej ze stron.

art. 456. więcej [Postępowanie w razie śmierci jednej ze stron] Art. 456. § 1. Postępowanie umarza się w razie śmierci jednej ze stron, a jeżeli
w charakterze tej samej strony występuje kilka osób, w razie śmierci wszystkich tych
osób, z zastrzeżeniem § 2 i 3.
§ 2. W sprawie wytoczonej przez dziecko o ustalenie albo zaprzeczenie
macierzyństwa, o zaprzeczenie ojcostwa albo ustalenie bezskuteczności uznania, jak
również w sprawie wytoczonej przez dziecko albo jego matkę o ustalenie ojcostwa,
postępowanie zawiesza się w razie śmierci pozwanych do czasu ustanowienia przez
sąd orzekający kuratora, który wstępuje do sprawy na miejsce zmarłego. Przepis ten
stosuje się w sprawie o rozwiązanie przysposobienia w razie śmierci
przysposabiającego.
§ 3. W sprawie o ustalenie lub zaprzeczenie macierzyństwa, ustalenie lub
zaprzeczenie ojcostwa oraz ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa postępowanie
zawiesza się w razie śmierci dziecka, które było pozwanym w sprawie, do czasu
ustanowienia przez sąd orzekający kuratora, który wstępuje do sprawy na miejsce
zmarłego dziecka. W razie śmierci dziecka, które było powodem w sprawie, postępowanie zawiesza się, a jeżeli zstępni dziecka w ciągu sześciu miesięcy od dnia
wydania postanowienia o zawieszeniu postępowania nie zgłoszą wniosku o jego
podjęcie, sąd postępowanie umorzy.

Art. 456¹. § 1. W sprawach o ustalenie macierzyństwa przewodniczący
zawiadamia o toczącym się procesie mężczyznę, którego dotyczy domniemanie
pochodzenia dziecka od męża matki, doręczając mu odpis pozwu.
§ 2. W sprawach o zaprzeczenie macierzyństwa przewodniczący zawiadamia
o toczącym się procesie mężczyznę, którego ojcostwa dotyczy wynik postępowania,
doręczając mu odpis pozwu.

art. 457. więcej [Zawiadomienie prokuratora] Art. 457. W sprawach o zaprzeczenie pochodzenia dziecka lub o ustalenie
bezskuteczności uznania ojcostwa, albo o rozwiązanie przysposobienia odpis pozwu
doręcza się prokuratorowi i zawiadamia się go o terminach rozprawy.

art. 458. więcej [Odpowiednie stosowanie przepisów ustawy w postępowaniu ze stosunków między rodzicami a dziećmi] Art. 458. § 1. W sprawach objętych przepisami działu niniejszego stosuje się
odpowiednio przepisy art. 426, 429, 431, 434 i 435.
§ 2. Jeżeli jednocześnie z ustaleniem ojcostwa dochodzi się związanych z tym
roszczeń majątkowych, do części postępowania dotyczących tych roszczeń nie stosuje
się przepisów art. 429 i 456. W razie śmierci pozwanego postępowanie w części
dotyczącej roszczeń majątkowych zawiesza się do czasu prawomocnego
rozstrzygnięcia sprawy o ustalenie ojcostwa, po czym może ono być podjęte
z udziałem następców prawnych zmarłego lub kuratora spadku.

Art. 458¹. § 1. Przepisy niniejszego działu stosuje się w sprawach
gospodarczych podlegających rozpoznaniu w procesie.
§ 2. W sprawach gospodarczych rozpoznawanych według przepisów niniejszego
działu przepisy o innych postępowaniach odrębnych stosuje się w zakresie, w którym
nie są sprzeczne z przepisami niniejszego działu. Nie dotyczy to spraw gospodarczych
rozpoznawanych w europejskim postępowaniu nakazowym, europejskim
postępowaniu w sprawie drobnych roszczeń oraz elektronicznym postępowaniu
upominawczym.

Art. 458². § 1. Sprawami gospodarczymi są sprawy:
1) ze stosunków cywilnych między przedsiębiorcami w zakresie prowadzonej przez
nich działalności gospodarczej;
2) określone w pkt 1, choćby którakolwiek ze stron zaprzestała prowadzenia
działalności gospodarczej;
3) ze stosunku spółki oraz dotyczące roszczeń, o których mowa w art. 291–300
i art. 479–490 ustawy z dnia 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych
(Dz. U. z 2019 r. poz. 505, z późn. zm.);
4) przeciwko przedsiębiorcom o zaniechanie naruszania środowiska i przywrócenie
do stanu poprzedniego lub o naprawienie szkody z tym związanej oraz
o zakazanie albo ograniczenie działalności zagrażającej środowisku;
5) z umów o roboty budowlane oraz ze związanych z procesem budowlanym umów
służących wykonaniu robót budowlanych;
6) z umów leasingu;
7) przeciwko osobom odpowiadającym za dług przedsiębiorcy, także posiłkowo lub
solidarnie, z mocy prawa lub czynności prawnej;
8) między organami przedsiębiorstwa państwowego;
9) między przedsiębiorstwem państwowym lub jego organami a jego organem
założycielskim lub organem sprawującym nadzór;
10) z zakresu prawa upadłościowego i restrukturyzacyjnego;
11) o nadanie klauzuli wykonalności tytułowi egzekucyjnemu, którym jest
orzeczenie sądu gospodarczego prawomocne lub podlegające
natychmiastowemu wykonaniu albo ugoda zawarta przed tym sądem;
12) o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego opartego na prawomocnym
lub podlegającym natychmiastowemu wykonaniu orzeczeniu sądu
gospodarczego albo ugodzie zawartej przed tym sądem.
§ 2. Nie są sprawami gospodarczymi sprawy o:
1) podział majątku wspólnego wspólników spółki cywilnej po jej ustaniu;
2) wierzytelność nabytą od osoby niebędącej przedsiębiorcą, chyba że
wierzytelność ta powstała ze stosunku prawnego w zakresie działalności
gospodarczej prowadzonej przez wszystkie jego strony.

Art. 458³. § 1. Pozew powinien zawierać również wskazanie adresu poczty
elektronicznej powoda albo oświadczenie powoda, że nie posiada takiego adresu.
§ 2. Pierwsze pismo procesowe pozwanego wniesione po doręczeniu odpisu
pozwu powinno zawierać również wskazanie adresu poczty elektronicznej albo
oświadczenie pozwanego, że nie posiada takiego adresu, o czym poucza się go
doręczając odpis pozwu.
§ 3. Niespełnienie wymogów, o których mowa w § 1 lub 2, uznaje się za brak
formalny pisma uniemożliwiający nadanie mu prawidłowego biegu.

Art. 458⁴. § 1. Stronę niezastępowaną przez adwokata, radcę prawnego,
rzecznika patentowego lub Prokuratorię Generalną Rzeczypospolitej Polskiej sąd
poucza o treści art. 458⁵ § 1 i 4, art. 458⁶, art. 458¹⁰ oraz art. 458¹¹.
§ 2. Pouczeń, o których mowa w § 1, udziela się stronie niezwłocznie po
złożeniu pierwszego pisma procesowego, a jeżeli było ono dotknięte brakami – po ich
usunięciu. Doręczenie pouczeń następuje na piśmie oraz na wskazany przez stronę
adres poczty elektronicznej. Pouczenia doręcza się także pełnomocnikowi, chyba że
pełnomocnikiem tym jest adwokat, radca prawny lub rzecznik patentowy lub za stronę
działa Prokuratoria Generalna Rzeczypospolitej Polskiej.
§ 3. Stronie niezastępowanej przez adwokata, radcę prawnego, rzecznika
patentowego lub Prokuratorię Generalną Rzeczypospolitej Polskiej, która nie jest
przedsiębiorcą lub jest przedsiębiorcą będącym osobą fizyczną, udziela się pouczeń,
o których mowa w § 1, także przy pierwszej czynności sądu, na którą strona się stawiła.
§ 4. Stronę, której nie udzielono pouczeń, o których mowa w § 1, w sposób
przewidziany w § 2, uważa się za pozbawioną możności obrony swych praw, chyba
że nieudzielenie pouczeń nie miało wpływu na zachowanie tej strony w toku
postępowania.

Art. 458⁵. § 1. Powód jest obowiązany powołać wszystkie twierdzenia i dowody
w pozwie, a pozwany – w odpowiedzi na pozew.
§ 2. Doręczając pouczenia, o których mowa w art. 458⁴ § 1, przewodniczący
wzywa stronę, by w wyznaczonym terminie, nie krótszym niż tydzień, powołała
wszystkie twierdzenia i dowody.
§ 3. Stosownie do okoliczności sprawy przewodniczący może określić inny
termin do powołania przez stronę twierdzeń i dowodów.
§ 4. Twierdzenia i dowody powołane z naruszeniem § 1–3 podlegają
pominięciu, chyba że strona uprawdopodobni, że ich powołanie nie było możliwe albo
że potrzeba ich powołania wynikła później. W takim przypadku dalsze twierdzenia
i dowody na ich poparcie powinny być powołane w terminie dwóch tygodni od dnia,
w którym ich powołanie stało się możliwe lub wynikła potrzeba ich powołania.

Art. 458⁶. § 1. Na wniosek strony, która nie jest przedsiębiorcą lub jest
przedsiębiorcą będącym osobą fizyczną, sąd rozpoznaje sprawę z pominięciem
przepisów niniejszego działu.
§ 2. Wniosek, o którym mowa w § 1, strona może złożyć w terminie tygodnia od
dnia doręczenia jej na piśmie pouczeń, o których mowa w art. 458⁴ § 1, a jeżeli
doręczenie pouczeń nie było wymagane – w pozwie albo pierwszym piśmie
procesowym pozwanego.

Art. 458⁷. § 1. Sąd gospodarczy, który stwierdzi, że sprawa nie jest sprawą
gospodarczą, może z tego powodu przekazać ją sądowi właściwemu w terminie
miesiąca od dnia wdania się w spór co do istoty sprawy przez pozwanego.
§ 2. Przekazanie sprawy gospodarczej może nastąpić w terminie miesiąca od
dnia wdania się w spór co do istoty sprawy przez pozwanego. Sprawę gospodarczą,
której nie przekazano sądowi gospodarczemu ze względu na upływ tego terminu,
rozpoznaje się z pominięciem przepisów niniejszego działu.

Art. 458⁸. § 1. W toku postępowania nie można występować z nowymi
roszczeniami zamiast lub obok dotychczasowych. Jednakże w przypadku zmiany
okoliczności powód może żądać, zamiast pierwotnego przedmiotu sporu, jego
równowartości lub innego przedmiotu, a w sprawach o świadczenie powtarzające się
może nadto rozszerzyć powództwo o świadczenia za kolejne okresy.
§ 2. Przepisów art. 177 § 1 pkt 5, art. 194–196, art. 198 oraz art. 205 nie stosuje
się.
§ 3. Powództwo wzajemne jest niedopuszczalne.
§ 4. Przewodniczący i sąd są obowiązani podejmować czynności tak, by
rozstrzygnięcie w sprawie zapadło nie później niż sześć miesięcy od dnia złożenia
odpowiedzi na pozew. Jeżeli odpowiedź ta była dotknięta brakami, termin ten biegnie od dnia usunięcia tych braków, a jeżeli jej nie złożono – od dnia upływu terminu do jej złożenia.

Art. 458⁹. § 1. Strony mogą się umówić o wyłączenie określonych dowodów
w postępowaniu w sprawie z określonego stosunku prawnego powstałego na
podstawie umowy (umowa dowodowa).
§ 2. Umowę dowodową zawiera się na piśmie pod rygorem nieważności albo
ustnie przed sądem. W przypadku wątpliwości uważa się, że umowa późniejsza
utrzymuje w mocy te postanowienia umowy wcześniejszej, które da się z nią
pogodzić.
§ 3. Umowa dowodowa zawarta pod warunkiem lub z zastrzeżeniem terminu jest
nieważna.
§ 4. Zarzut nieważności lub bezskuteczności umowy dowodowej można
podnieść najpóźniej na posiedzeniu, na którym powołano się na tę umowę, a jeśli
uczyniono to w piśmie procesowym – najpóźniej w następnym piśmie procesowym
albo na najbliższym posiedzeniu.
§ 5. Objęcie umową dowodową dowodu przeprowadzonego przed sądem przed
jej zawarciem nie pozbawia go mocy dowodowej.
§ 6. Sąd nie dopuści z urzędu dowodu wyłączonego umową dowodową.
§ 7. Fakty, które miałyby zostać wykazane dowodami wyłączonymi przez
umowę dowodową, sąd może ustalić na podstawie twierdzeń stron, biorąc pod
rozwagę całokształt okoliczności sprawy. Jeżeli ustalenia wymaga rozmiar należnego
świadczenia, przepis art. 322 stosuje się odpowiednio.

Art. 458¹⁰. Dowód z zeznań świadków sąd może dopuścić jedynie wtedy, gdy po
wyczerpaniu innych środków dowodowych lub w ich braku pozostały niewyjaśnione
fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy.

Art. 458¹¹. Czynność strony, w szczególności oświadczenie woli lub wiedzy,
z którą prawo łączy nabycie, utratę lub zmianę uprawnienia strony w zakresie danego
stosunku prawnego, może być wykazana tylko dokumentem, o którym mowa
w art. 77³ Kodeksu cywilnego, chyba że strona wykaże, że nie może przedstawić
dokumentu z przyczyn od niej niezależnych.

Art. 458¹². Niezależnie od wyniku sprawy sąd może obciążyć kosztami procesu
w całości lub części stronę, która przed wytoczeniem powództwa zaniechała próby dobrowolnego rozwiązania sporu, uchyliła się od udziału w niej lub uczestniczyła
w niej w złej wierze i przez to przyczyniła się do zbędnego wytoczenia powództwa
lub wadliwego określenia przedmiotu sprawy.

Art. 458¹³. Do wyroku sądu pierwszej instancji zasądzającego świadczenie
w pieniądzu lub rzeczach zamiennych przepisy art. 492 § 1 i 2 stosuje się
odpowiednio.

art. 459. więcej [Rodzaje spraw] Art. 459. Przepisy niniejszego rozdziału stosuje się w sprawach z zakresu prawa pracy, a także w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych.

art. 460. więcej [Zdolność sądowa i procesowa ] Art. 460. § 1. Zdolność sądową i procesową ma także pracodawca, chociażby
nie posiadał osobowości prawnej, a w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych
zdolność tę ma organ rentowy i wojewódzki zespół do spraw orzekania
o niepełnosprawności.
§ 2. W razie potrzeby ustanowienia dla strony kuratora, postanowienie, o którym
mowa w art. 69, może zapaść również z urzędu.

art. 461. więcej [Właściwość sądu] Art. 461. § 1. Powództwo w sprawie z zakresu prawa pracy można wytoczyć
bądź przed sąd ogólnie właściwy dla pozwanego, bądź przed sąd, w którego obszarze
właściwości praca jest, była lub miała być wykonywana.
§ 1¹. Do właściwości sądów rejonowych, bez względu na wartość przedmiotu
sporu, należą sprawy z zakresu prawa pracy o ustalenie istnienia stosunku pracy,
o uznanie bezskuteczności wypowiedzenia stosunku pracy, o przywrócenie do pracy
i przywrócenie poprzednich warunków pracy lub płacy oraz łącznie z nimi
dochodzone roszczenia i o odszkodowanie w przypadku nieuzasadnionego lub
naruszającego przepisy wypowiedzenia oraz rozwiązania stosunku pracy, a także
sprawy dotyczące kar porządkowych i świadectwa pracy oraz roszczenia z tym
związane.
§ 2. W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych właściwy jest sąd,
w którego obszarze właściwości ma miejsce zamieszkania albo siedzibę strona
odwołująca się od decyzji wydanej przez organ rentowy lub orzeczenia wydanego
przez wojewódzki zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności, jak również
występująca z żądaniem w pozostałych sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych
wymienionych w art. 476 § 3. Jeżeli na tej podstawie nie można ustalić sądu
właściwego, właściwy jest sąd, w którego obszarze właściwości ma siedzibę organ
rentowy, a w sprawie, w której występuje wymieniony w art. 476 § 3 organ inny niż
rentowy – ten organ.
§ 2¹. W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych, w których wniesiono
odwołanie od decyzji organu emerytalnego określonego przez ministra właściwego do
spraw wewnętrznych, wojskowego organu emerytalnego albo organu emerytalnego
właściwego w stosunku do funkcjonariuszy Służby Więziennej, właściwy jest sąd,
w którego obszarze właściwości ma siedzibę ten organ. Przepisu art. 44 nie stosuje się,
chyba że miałoby to prowadzić do nieważności postępowania.
§ 2². (uchylony)
§ 3. Sąd właściwy może na zgodny wniosek stron przekazać sprawę do
rozpoznania innemu sądowi równorzędnemu, rozpoznającemu sprawy z zakresu
prawa pracy lub ubezpieczeń społecznych, jeżeli przemawiają za tym względy
celowości.

art. 462. więcej [Udział organizacji społecznych] Art. 462. W sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych
organizacje pozarządowe w zakresie swoich zadań statutowych, za zgodą pracownika
lub ubezpieczonego wyrażoną na piśmie, mogą wytaczać powództwa na rzecz
pracownika lub wnosić odwołania od decyzji organów rentowych, a także, za zgodą
pracownika lub ubezpieczonego wyrażoną na piśmie, przystępować do nich
w toczącym się postępowaniu

art. 463. więcej [Uchylony] Art. 463. (uchylony).

art. 464. więcej [Niedopuszczalność odrzucenia pozwu] Art. 464. § 1. Odrzucenie pozwu nie może nastąpić z powodu
niedopuszczalności drogi sądowej, gdy do rozpoznania sprawy właściwy jest inny
organ. W tym przypadku sąd przekaże sprawę temu organowi. Jeżeli jednak organ ten
uprzednio uznał się za niewłaściwy, sąd rozpozna sprawę.
§ 2. Wniesienie do sądu pozwu, przekazanego następnie stosownie do paragrafu
poprzedzającego, wywołuje skutki, jakie ustawa wiąże z wytoczeniem powództwa.

art. 465. więcej [Pełnomocnictwo] Art. 465. § 1. Pełnomocnikiem pracownika lub ubezpieczonego może być
również przedstawiciel związku zawodowego lub inspektor pracy albo pracownik
zakładu pracy, w którym mocodawca jest lub był zatrudniony, a ubezpieczonego –
także przedstawiciel organizacji zrzeszającej emerytów i rencistów.
§ 1¹. Pełnomocnikiem pracodawcy niebędącego osobą prawną lub
przedsiębiorcą albo organu rentowego może być również jego pracownik.
Pełnomocnikiem wojewódzkiego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności
może być jego członek.
§ 2. Do odbioru należności zasądzonych na rzecz pracownika lub
ubezpieczonego jest wymagane pełnomocnictwo szczególne, udzielone po powstaniu
tytułu egzekucyjnego

art. 466. więcej [Powództwo do protokołu] Art. 466. Pracownik lub ubezpieczony działający bez adwokata lub radcy
prawnego może zgłosić w sądzie właściwym ustnie do protokołu powództwo oraz
treść środków odwoławczych i innych pism procesowych.

art. 467. więcej [Wstępne badanie sprawy] Art. 467. § 1. (uchylony)
§ 2. (uchylony)
§ 3. (uchylony)
§ 3¹. Stronę wnoszącą pismo wszczynające postępowanie wzywa się do
usunięcia jego braków, tylko gdy braki te uniemożliwiają przeprowadzenie
posiedzenia przygotowawczego z udziałem strony wnoszącej pismo.
§ 3². Posiedzenie przygotowawcze służy także usunięciu braków pisma
wszczynającego postępowanie w zakresie niezbędnym do nadania sprawie
prawidłowego biegu oraz, w razie potrzeby, ustaleniu przez sąd dowodów do
przeprowadzenia z urzędu, a także wyjaśnieniu innych okoliczności istotnych dla
prawidłowego i szybkiego rozpoznania sprawy.
§ 4. Jeżeli w sprawie z zakresu ubezpieczeń społecznych okaże się, że występują
istotne braki w materiale, a jego uzupełnienie w postępowaniu sądowym byłoby
połączone ze znacznymi trudnościami, przewodniczący może zwrócić organowi
rentowemu akta sprawy w celu uzupełnienia materiału sprawy. To samo dotyczy
przypadku, w którym decyzja organu rentowego nie zawiera:
1) podstawy prawnej i faktycznej;
2) wskazania sposobu wyliczenia świadczenia.

art. 468. więcej [Uchylony] Art. 468. (uchylony).

art. 469. więcej [Czynności dyspozytywne stron] Art. 469. Sąd uzna zawarcie ugody, cofnięcie pozwu, sprzeciwu lub środka
odwoławczego oraz zrzeczenie się lub ograniczenie roszczenia za niedopuszczalne
także wówczas, gdyby czynność ta naruszała słuszny interes pracownika lub
ubezpieczonego.

art. 470. więcej [Reprezentacja pozwanego] Art. 470. Pozwany ma obowiązek zapewnić, by osoba reprezentująca go przy
czynnościach sądu była obeznana ze stanem faktycznym sprawy i umocowana do
zawarcia ugody.

art. 471. więcej [Termin posiedzenia] Art. 471. Przewodniczący i sąd są obowiązani podejmować czynności tak, by
termin posiedzenia, na którym sprawa ma zostać rozpoznana, przypadł nie później niż
miesiąc od dnia zakończenia posiedzenia przygotowawczego, a jeżeli go nie
przeprowadzono – nie później niż sześć miesięcy od dnia złożenia odpowiedzi na
pozew. Jeżeli odpowiedź ta była dotknięta brakami, termin ten biegnie od dnia
usunięcia tych braków, a jeżeli odpowiedzi nie złożono – od dnia upływu terminu do
jej złożenia.

art. 472. więcej [Wezwania] Art. 472. Sąd żąda przedstawienia niezbędnych do rozstrzygnięcia sprawy akt
osobowych i innych dokumentów, stosując odpowiednio przepis art. 149¹.

art. 473. więcej [Wyłączenie stosowania ograniczeń dowodowych] Art. 473. § 1. W sprawach przewidzianych w niniejszym dziale nie stosuje się
przepisów ograniczających dopuszczalność dowodu ze świadków i z przesłuchania
stron.
§ 2. (uchylony)

art. 474. więcej [Uchylony] Art. 474. (uchylony).

art. 475. więcej [Niestawiennictwo stron] Art. 475. Jeżeli strona bez usprawiedliwionych powodów nie wykona w toku
postępowania postanowień lub zarządzeń, sąd może skazać ją na grzywnę według
przepisów o karach za niestawiennictwo świadka i odmówić przyznania kosztów lub
zastosować jeden z tych środków; nie może jednak nakazać przymusowego
sprowadzenia jej do sądu. Gdy stroną tą jest jednostka organizacyjna, grzywnie
podlega pracownik odpowiedzialny za wykonanie postanowień lub zarządzeń,
a w razie niewyznaczenia takiego pracownika lub niemożności jego ustalenia –
kierownik tej jednostki.

Art. 475¹. Przepisów art. 466, art. 467, art. 470 i art. 471 nie stosuje się do skargi
kasacyjnej i postępowania przed Sądem Najwyższym wywołanego jej wniesieniem.

art. 476. więcej [Definicje] Art. 476. § 1. Przez sprawy z zakresu prawa pracy rozumie się sprawy:
1) o roszczenia ze stosunku pracy lub z nim związane;
1¹) o ustalenie istnienia stosunku pracy, jeżeli łączący strony stosunek prawny,
wbrew zawartej między nimi umowie, ma cechy stosunku pracy;
2) o roszczenia z innych stosunków prawnych, do których z mocy odrębnych
przepisów stosuje się przepisy prawa pracy;
3) o odszkodowania dochodzone od pracodawcy na podstawie przepisów
o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.
§ 2. Przez sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych rozumie się sprawy,
w których wniesiono odwołanie od decyzji organów rentowych, dotyczących:
1) ubezpieczeń społecznych;
2) emerytur i rent;
3) (uchylony)
4) innych świadczeń w sprawach należących do właściwości Zakładu Ubezpieczeń
Społecznych;
5) świadczeń odszkodowawczych przysługujących w razie wypadku lub choroby
pozostających w związku ze służbą wojskową albo służbą w Policji, Straży
Granicznej, Straży Marszałkowskiej, Służbie Celno-Skarbowej, Państwowej
Straży Pożarnej, Biurze Ochrony Rządu, Służbie Ochrony Państwa, Służbie
Więziennej, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu,
Służbie Kontrwywiadu Wojskowego, Służbie Wywiadu Wojskowego oraz
Centralnym Biurze Antykorupcyjnym.
§ 3. Przez sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych rozumie się także sprawy
wszczęte na skutek niewydania przez organ rentowy decyzji we właściwym terminie,
a także sprawy, w których wniesiono odwołanie od orzeczenia wojewódzkiego
zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności, sprawy o roszczenia ze stosunków
prawnych między członkami otwartych funduszy emerytalnych a tymi funduszami lub
ich organami oraz sprawy ze stosunków między emerytami lub osobami uposażonymi
w rozumieniu przepisów o emeryturach kapitałowych a Zakładem Ubezpieczeń
Społecznych.
§ 4. Przez organy rentowe rozumie się:
1) jednostki organizacyjne Zakładu Ubezpieczeń Społecznych określone
w przepisach o systemie ubezpieczeń społecznych, właściwe do wydawania
decyzji w sprawach świadczeń,
2) (uchylony)
3) wojskowe organy emerytalne oraz organy emerytalne resortów spraw
wewnętrznych i sprawiedliwości, a także inne organy wojskowe i organy
resortów spraw wewnętrznych i sprawiedliwości
– właściwe do wydawania decyzji w sprawach, o których mowa w § 2, a także Prezesa
Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego.
§ 5. Przez użyte w niniejszym dziale określenie
1) pracownik – rozumie się również:
a) członka rolniczej spółdzielni produkcyjnej, osobę świadczącą pracę na
podstawie umowy o pracę nakładczą oraz członków rodziny
i spadkobierców pracownika, członka rolniczej spółdzielni produkcyjnej
i osoby świadczącej pracę na podstawie umowy o pracę nakładczą, a także
inne osoby, którym z mocy odrębnych przepisów przysługują roszczenia
z zakresu prawa pracy,
b) osobę dochodzącą od pracodawcy odszkodowania lub ustalenia uprawnień
do świadczeń na podstawie przepisów o świadczeniach z tytułu wypadków
przy pracy i chorób zawodowych;
2) ubezpieczony – rozumie się osobę ubiegającą się o:
a) świadczenie z ubezpieczeń społecznych albo o emeryturę lub rentę,
b) ustalenie istnienia bądź nieistnienia obowiązku ubezpieczenia, jego zakresu
lub wymiaru składki z tego tytułu,
c) świadczenia w sprawach należących do właściwości Zakładu Ubezpieczeń
Społecznych,
d) świadczenie odszkodowawcze przysługujące w razie wypadku lub choroby
pozostające w związku ze służbą wojskową albo służbą w Policji, Straży
Granicznej, Straży Marszałkowskiej, Służbie Celno-Skarbowej,
Państwowej Straży Pożarnej, Biurze Ochrony Rządu, Służbie Ochrony
Państwa, Służbie Więziennej, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego,
Agencji Wywiadu, Służbie Kontrwywiadu Wojskowego, Służbie Wywiadu
Wojskowego oraz Centralnym Biurze Antykorupcyjnym.

art. 477. więcej [Wezwanie do udziału w sprawie] Art. 477. W postępowaniu wszczętym z powództwa pracownika wezwania do
udziału w sprawie, o którym mowa w art. 194 § 1 i § 3, sąd może dokonać również
z urzędu. Przewodniczący poucza pracownika o roszczeniach wynikających
z przytoczonych przez niego faktów.

Art. 477¹. Jeżeli pracownik dokonał wyboru jednego z przysługujących mu
alternatywnie roszczeń, a zgłoszone roszczenie okaże się nieuzasadnione, sąd może
z urzędu uwzględnić inne roszczenie alternatywne.

Art. 477^1a. W przypadku wystąpienia z żądaniem zobowiązania pracodawcy do
wydania świadectwa pracy, o którym mowa w art. 971 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca
1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 2019 r. poz. 1040, 1043 i 1495), jeżeli okaże się, że
pracodawca nie istnieje albo z innych przyczyn wytoczenie przeciwko niemu
powództwa jest niemożliwe, sąd rozpozna żądanie w postępowaniu nieprocesowym
jako żądanie ustalenia uprawnienia do otrzymania świadectwa pracy.

Art. 477^1b. § 1. W wyroku uwzględniającym żądanie zobowiązania pracodawcy
do wydania świadectwa pracy, o którym mowa w art. 97¹ § 1 ustawy z dnia
26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy, sąd określa treść świadectwa pracy zgodnie
z art. 97 § 2 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy i przepisami wydanymi
na podstawie art. 97 § 4 tej ustawy. Jeżeli określenie wszystkich faktów
wymienionych w tych przepisach jest niemożliwe, w wyroku określa się co najmniej
okres i rodzaj wykonywanej pracy, wymiar czasu pracy, zajmowane stanowiska oraz
tryb rozwiązania albo okoliczności wygaśnięcia stosunku pracy, a w sytuacji gdy
określenie trybu rozwiązania albo okoliczności wygaśnięcia stosunku pracy również
jest niemożliwe – wskazuje się, że rozwiązanie stosunku pracy nastąpiło za
wypowiedzeniem dokonanym przez pracodawcę.
§ 2. Prawomocny wyrok zobowiązujący pracodawcę do wydania świadectwa
pracy zastępuje to świadectwo.
§ 3. Przepisy § 1 i 2 stosuje się odpowiednio do żądania sprostowania
świadectwa pracy.

Art. 477².  § 1. Zasądzając należność pracownika w sprawach z zakresu prawa
pracy, sąd z urzędu nada wyrokowi przy jego wydaniu rygor natychmiastowej
wykonalności w części nieprzekraczającej pełnego jednomiesięcznego
wynagrodzenia pracownika. Przepis art. 334 § 4 i art. 335 § 1 zdanie drugie stosuje się
odpowiednio; nie stosuje się przepisu art. 335 § 2.
§ 2. Uznając wypowiedzenie umowy o pracę za bezskuteczne albo przywracając
pracownika do pracy, sąd na wniosek pracownika może w wyroku nałożyć na
pracodawcę obowiązek dalszego zatrudnienia pracownika do czasu prawomocnego
zakończenia postępowania.

Art. 477³. (uchylony).

Art. 477⁴. (uchylony).

Art. 477⁵. (uchylony).

Art. 477⁶. § 1. Wyrok sądu pierwszej instancji zasądzający świadczenia na rzecz
pracownika lub członków jego rodziny, w stosunku do którego sąd drugiej instancji
oddalił apelację pracodawcy, podlega natychmiastowemu wykonaniu także w części,
w której sąd nie nadał mu rygoru natychmiastowej wykonalności na podstawie
art. 477².
§ 2. Przepis § 1 stosuje się również do wyroków sądu drugiej instancji
zasądzających świadczenia na rzecz pracownika lub członków jego rodziny.
§ 3. Sąd drugiej instancji nadaje z urzędu wyrokowi, o którym mowa w § 1 i 2,
klauzulę wykonalności w dniu ogłoszenia wyroku i wyrok zaopatrzony klauzulą
wydaje uprawnionemu.

Art. 477⁷. Przepisów art. 464, art. 467 § 3¹ i art. 470–473 nie stosuje się w sprawach, w których pracownik jest stroną pozwaną.

Art. 477^7a. Przepisu art. 176 § 2 nie stosuje się w postępowaniach z zakresu
prawa pracy, w sprawach, w których podmiot w restrukturyzacji, o którym mowa
w art. 2 pkt 44 ustawy z dnia 10 czerwca 2016 r. o Bankowym Funduszu
Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej
restrukturyzacji, jest pozwanym.

Art. 477⁸.  § 1. Do właściwości sądów okręgowych należą sprawy z zakresu
ubezpieczeń społecznych, z wyjątkiem spraw, dla których zastrzeżona jest właściwość
sądów rejonowych.
§ 2. Do właściwości sądów rejonowych należą sprawy:
1) o zasiłek chorobowy, wyrównawczy, opiekuńczy, macierzyński oraz
pogrzebowy;
2) o świadczenie rehabilitacyjne;
3) o odszkodowanie z tytułu wypadku przy pracy rolniczej, wypadku w drodze do
pracy lub z pracy, wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, wypadku lub
choroby zawodowej pozostającej w związku z czynną służbą wojskową albo
służbą w Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu,
Służbie Kontrwywiadu Wojskowego, Służbie Wywiadu Wojskowego,
Centralnym Biurze Antykorupcyjnym, Straży Granicznej, Straży
Marszałkowskiej, Biurze Ochrony Rządu, Służbie Ochrony Państwa, Służbie
Więziennej, Państwowej Straży Pożarnej i Służbie Celno-Skarbowej;
4) o ustalenie niepełnosprawności lub stopnia niepełnosprawności.
5) (uchylony)
6) (uchylony)

Art. 477⁹. § 1. Odwołania od decyzji organów rentowych lub orzeczeń
wojewódzkich zespołów do spraw orzekania o niepełnosprawności wnosi się na
piśmie do organu lub zespołu, który wydał decyzję lub orzeczenie, lub do protokołu
sporządzonego przez ten organ lub zespół, w terminie miesiąca od dnia doręczenia
decyzji lub orzeczenia.
§ 2. Organ rentowy lub wojewódzki zespół do spraw orzekania
o niepełnosprawności przekazuje niezwłocznie odwołanie wraz z aktami sprawy do
sądu. Organ ten lub zespół, jeżeli uzna odwołanie w całości za słuszne, może zmienić
lub uchylić zaskarżoną decyzję lub orzeczenie. W tym przypadku odwołaniu nie
nadaje się dalszego biegu.
§ 2¹. Jeżeli w odwołaniu od decyzji organu rentowego wskazano nowe
okoliczności dotyczące niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji albo stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, które powstały po
dniu wydania orzeczenia przez lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych,
od którego nie wniesiono sprzeciwu, lub orzeczenia komisji lekarskiej Zakładu
Ubezpieczeń Społecznych, organ rentowy nie przekazuje odwołania do sądu, lecz
kieruje do lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych do ponownego
rozpatrzenia. Organ rentowy uchyla decyzję, rozpatruje nowe okoliczności i wydaje
decyzję, od której przysługuje odwołanie do sądu. Przepis ten stosuje się także
wówczas, gdy nie można ustalić daty powstania wskazanych w odwołaniu nowych
okoliczności.
§ 3. Sąd odrzuci odwołanie wniesione po upływie terminu, chyba że
przekroczenie terminu nie jest nadmierne i nastąpiło z przyczyn niezależnych od
odwołującego się.
§ 3
1
. Sąd odrzuci odwołanie w sprawie o świadczenie z ubezpieczeń
społecznych, do którego prawo jest uzależnione od stwierdzenia niezdolności do pracy
lub niezdolności do samodzielnej egzystencji albo stwierdzenia stałego lub
długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, jeżeli podstawę do wydania decyzji stanowi
orzeczenie lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, a osoba
zainteresowana nie wniosła sprzeciwu od tego orzeczenia do komisji lekarskiej
Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i odwołanie jest oparte wyłącznie na zarzutach
dotyczących tego orzeczenia. Jeżeli odwołanie opiera się także na zarzucie
nierozpatrzenia wniesionego po terminie sprzeciwu od tego orzeczenia, a wniesienie
sprzeciwu po terminie nastąpiło z przyczyn niezależnych od osoby zainteresowanej,
sąd uchyla decyzję, przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania organowi
rentowemu i umarza postępowanie. W takim przypadku organ rentowy kieruje
sprzeciw do rozpatrzenia do komisji lekarskiej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
§ 3². (uchylony)
§ 3³. Przepis § 3¹ stosuje się odpowiednio w sprawach o świadczenia
z ubezpieczenia społecznego rolników.
§ 4. Jeżeli organ rentowy lub wojewódzki zespół do spraw orzekania
o niepełnosprawności nie wydał decyzji lub orzeczenia w terminie dwóch miesięcy od
dnia zgłoszenia roszczenia w sposób przepisany, odwołanie można wnieść w każdym
czasie po upływie tego terminu.
§ 5. Ubezpieczony lub osoba odwołująca się od orzeczenia wojewódzkiego
zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności może również wnieść odwołanie –
z wyłączeniem odwołania, o którym mowa w § 4 – do protokołu w sądzie właściwym
do rozpoznania sprawy albo w sądzie właściwym dla miejsca zamieszkania
ubezpieczonego lub osoby odwołującej się od orzeczenia wojewódzkiego zespołu do
spraw orzekania o niepełnosprawności.
§ 6. Sąd, do którego wniesiono odwołanie, niezwłocznie przekazuje protokół
organowi lub zespołowi, który wydał zaskarżoną decyzję lub orzeczenie, chyba że sąd
ten jest właściwy do jego rozpoznania. W takim przypadku przewodniczący
niezwłocznie zażąda akt sprawy i nada bieg odwołaniu, przesyłając odpis protokołu
organowi lub zespołowi, który wydał zaskarżoną decyzję lub orzeczenie.

Art. 477¹⁰. . § 1. Odwołanie powinno zawierać oznaczenie zaskarżonej decyzji
lub orzeczenia, zwięzłe przytoczenie zarzutów oraz wniosków i ich uzasadnienie oraz
podpis ubezpieczonego albo osoby odwołującej się od orzeczenia wojewódzkiego
zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności, albo przedstawiciela ustawowego
lub pełnomocnika ubezpieczonego albo osoby odwołującej się od orzeczenia
wojewódzkiego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności.
§ 2. Jeżeli ubezpieczony zgłosił nowe żądanie, dotychczas nierozpoznane przez
organ rentowy, sąd przyjmuje to żądanie do protokołu i przekazuje go do rozpoznania
organowi rentowemu.


Art. 477¹¹. § 1. Stronami są ubezpieczony, osoba odwołująca się od orzeczenia
wojewódzkiego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności, inna osoba, której
praw i obowiązków dotyczy zaskarżona decyzja, organ rentowy, wojewódzki zespół
do spraw orzekania o niepełnosprawności i zainteresowany.
§ 2. Zainteresowanym jest ten, czyje prawa lub obowiązki zależą od
rozstrzygnięcia sprawy. Jeżeli zainteresowany nie bierze udziału w sprawie, sąd
zawiadomi go o toczącym się postępowaniu. Zainteresowany może przystąpić do
sprawy w ciągu dwóch tygodni od dnia doręczenia zawiadomienia. Do
zainteresowanego przepisu art. 174 § 1 nie stosuje się.
§ 3. (uchylony)

Art. 477¹². Nie jest dopuszczalne zawarcie ugody, ani poddanie sporu pod
rozstrzygnięcie sądu polubownego.

Art. 477¹³. § 1. Zmiana przez organ rentowy zaskarżonej decyzji lub
wojewódzki zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności zaskarżonego
orzeczenia przed rozstrzygnięciem sprawy przez sąd – przez wydanie decyzji lub
orzeczenia uwzględniającego w całości lub w części żądanie strony – powoduje
umorzenie postępowania w całości lub w części. Poza tym zmiana lub wykonanie
decyzji lub orzeczenia nie ma wpływu na bieg sprawy.
§ 2. (uchylony)

Art. 477¹⁴. § 1. Sąd oddala odwołanie, jeżeli nie ma podstaw do jego
uwzględnienia.
§ 2. W przypadku uwzględnienia odwołania sąd zmienia w całości lub w części
zaskarżoną decyzję organu rentowego lub zaskarżone orzeczenie wojewódzkiego
zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności i orzeka co do istoty sprawy.
§ 2
1
. Jeżeli decyzja nakładająca na ubezpieczonego zobowiązanie, ustalająca
wymiar tego zobowiązania lub obniżająca świadczenie, została wydana z rażącym
naruszeniem przepisów o postępowaniu przed organem rentowym, sąd uchyla tę
decyzję i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania organowi rentowemu.
§ 3. Jeżeli odwołanie wniesiono w związku z niewydaniem decyzji przez organ
rentowy lub niewydaniem orzeczenia przez wojewódzki zespół do spraw orzekania
o niepełnosprawności, sąd w razie uwzględnienia odwołania zobowiązuje organ lub
zespół do wydania decyzji lub orzeczenia w określonym terminie, zawiadamiając
o tym organ nadrzędny, albo orzeka co do istoty sprawy. Jednocześnie sąd stwierdza,
czy niewydanie decyzji przez organ rentowy nastąpiło z rażącym naruszeniem prawa.
§ 4. W sprawie o świadczenie z ubezpieczeń społecznych, do którego prawo jest
uzależnione od stwierdzenia niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej
egzystencji albo stwierdzenia stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, jeżeli
podstawę do wydania decyzji stanowi orzeczenie lekarza orzecznika Zakładu
Ubezpieczeń Społecznych lub orzeczenie komisji lekarskiej Zakładu Ubezpieczeń
Społecznych i odwołanie od decyzji opiera się wyłącznie na zarzutach dotyczących
tego orzeczenia, sąd nie orzeka co do istoty sprawy na podstawie nowych okoliczności
dotyczących stwierdzenia niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej
egzystencji albo stwierdzenia stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, które
powstały po dniu złożenia odwołania od tej decyzji. W tym przypadku sąd uchyla decyzję, przekazuje sprawę do rozpoznania organowi rentowemu i umarza
postępowanie.
§ 5. Przepis § 4 stosuje się odpowiednio w sprawach o świadczenia
z ubezpieczenia społecznego rolników.
§ 6. W sprawie, w której wniesiono odwołanie od orzeczenia wojewódzkiego
zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności, sąd nie orzeka co do istoty sprawy
na podstawie nowych okoliczności dotyczących niepełnosprawności, które powstały
po dniu wniesienia odwołania od tego orzeczenia. W tym przypadku sąd uchyla
orzeczenie, przekazuje sprawę do rozpoznania wojewódzkiemu zespołowi do spraw
orzekania o niepełnosprawności i umarza postępowanie.

Art. 477^14a. Sąd drugiej instancji uchylając wyrok i poprzedzającą go decyzję
organu rentowego może sprawę przekazać do ponownego rozpoznania bezpośrednio
organowi rentowemu.

Art. 477¹⁵. (uchylony).

Art. 477¹⁶. (uchylony).

art. 478. więcej [Zakres badania] Art. 478. W sprawach o naruszenie posiadania sąd bada jedynie ostatni stan
posiadania i fakt jego naruszenia, nie rozpoznając samego prawa ani dobrej wiary
pozwanego.

art. 479. więcej [Zakaz powództwa wzajemnego] Art. 479. W sprawach o naruszenie posiadania powództwo wzajemne nie jest
dopuszczalne.

Art. 479¹. (uchylony).

Art. 479². (uchylony).

Art. 479³. (uchylony).

Art. 479⁴. (uchylony).

Art. 479⁵ (uchylony).

Art. 479⁶. (uchylony).

Art. 479⁷. (uchylony).

Art. 479⁸. (uchylony).

Art. 479⁹. (uchylony).

Art. 479¹⁰. (uchylony).

Art. 479¹¹. (uchylony).

Art. 479¹². (uchylony).

Art. 479¹³. (uchylony).

Art. 479¹⁴. (uchylony).

Art. 479^14a. (uchylony).

Art. 479^14b. (uchylony).

Art. 479¹⁵. (uchylony).

Art. 479¹⁶. (uchylony).

Art. 479¹⁷. (uchylony).

Art. 479¹⁸. (uchylony).

Art. 479¹⁹. (uchylony).

Art. 479^19a. (uchylony).

Art. 479²⁰. (uchylony).

Art. 479²¹. (uchylony).

Art. 479²². (uchylony).

Art. 479²³. (uchylony).

Art. 479²⁴. (uchylony).

Art. 479²⁵. (uchylony).

Art. 479²⁶. (uchylony).

Art. 479²⁷. (uchylony).

Art. 479²⁸.  § 1. Sąd Okręgowy w Warszawie – sąd ochrony konkurencji
i konsumentów jest właściwy w sprawach:
1) odwołań od decyzji Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów,
zwanego w przepisach niniejszego rozdziału „Prezesem Urzędu”;
2) zażaleń na postanowienia wydawane przez Prezesa Urzędu w postępowaniach
prowadzonych na podstawie przepisów o ochronie konkurencji i konsumentów
lub przepisów odrębnych;
2a) zażaleń na postanowienia wydawane przez Prezesa Urzędu w sprawie
rozpatrzenia sprzeciwu, o którym mowa w art. 59 ustawy z dnia 6 marca 2018 r.
– Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2019 r. poz. 1292 i 1495 oraz z 2020 r.
poz. 424 i 1086);
3) zażaleń na postanowienia wydawane przez Prezesa Urzędu w postępowaniu
zabezpieczającym prowadzonym na podstawie przepisów ustawy o ochronie
konkurencji i konsumentów;
4) zażaleń na postanowienia wydawane w postępowaniu egzekucyjnym
prowadzonym w celu wykonania obowiązków wynikających z decyzji
i postanowień wydawanych przez Prezesa Urzędu;
5) zażaleń, o których mowa w art. 105m i w art. 105p ustawy z dnia 16 lutego
2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. z 2020 r. poz. 1076 i
1086);
6) zażaleń, o których mowa w art. 22 ustawy z dnia 15 grudnia 2016 r. o
przeciwdziałaniu nieuczciwemu wykorzystywaniu przewagi kontraktowej w
obrocie produktami rolnymi i spożywczymi (Dz. U. z 2020 r. poz. 1213).
§ 2. Odwołanie od decyzji Prezesa Urzędu wnosi się za jego pośrednictwem do
sądu ochrony konkurencji i konsumentów w terminie miesiąca od dnia doręczenia
decyzji.
§ 3. Odwołanie od decyzji Prezesa Urzędu powinno czynić zadość wymaganiom
przepisanym dla pisma procesowego oraz zawierać oznaczenie zaskarżonej decyzji,
przytoczenie zarzutów, zwięzłe ich uzasadnienie, wskazanie dowodów, a także
zawierać wniosek o uchylenie lub zmianę decyzji w całości lub w części.

Art. 479²⁹. § 1. Stroną postępowania przed sądem ochrony konkurencji
i konsumentów jest Prezes Urzędu oraz podmiot będący stroną w postępowaniu przed
Prezesem Urzędu, a także wnoszący zażalenie.
§ 2. (uchylony)
§ 3. Pełnomocnikiem Prezesa Urzędu może być pracownik Urzędu Ochrony
Konkurencji i Konsumentów.

Art. 479^29a. (uchylony).

Art. 479³⁰. § 1. W przypadku wniesienia odwołania od decyzji Prezesa Urzędu,
sąd ochrony konkurencji i konsumentów może na wniosek strony, która wniosła
odwołanie, wstrzymać wykonanie decyzji do czasu rozstrzygnięcia sprawy.
§ 2. W przypadku zawieszenia postępowania, o którym mowa w art. 479^30b, sąd
ochrony konkurencji i konsumentów wstrzymuje wykonanie decyzji do czasu wydania
przez Prezesa Urzędu decyzji albo wykonania lub podjęcia innej czynności stosownie
do okoliczności sprawy na podstawie zatwierdzonej przez sąd ugody w sprawie
odwołania do sądu ochrony konkurencji i konsumentów albo uprawomocnienia się
postanowienia o odmowie zatwierdzenia ugody w sprawie odwołania do sądu ochrony
konkurencji i konsumentów albo podjęcia postępowania na wniosek strony.

Art. 479^30a. § 1. W sprawach, o których mowa w art. 479²⁸ § 1 pkt 1, strony mogą zawrzeć ugodę w przedmiocie przyjęcia ustaleń co do sposobu jej załatwienia
(ugoda w sprawie odwołania do sądu ochrony konkurencji i konsumentów).
§ 2. Ugoda w sprawie odwołania do sądu ochrony konkurencji i konsumentów
zawiera:
1) czas i miejsce jej sporządzenia;
2) imię i nazwisko (nazwę) lub oznaczenie stron, a także ich adresy;
3) dokonane przez strony ustalenia co do sposobu załatwienia sprawy;
4) podpisy stron.
§ 3. W razie ustalenia w ugodzie w sprawie odwołania do sądu ochrony
konkurencji i konsumentów zasadności uwzględnienia odwołania od decyzji stwierdzającej naruszenie zakazów określonych w art. 6 ust. 1 pkt 1–6 ustawy z dnia
16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów lub w art. 101 ust. 1 lit. a–e
Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, poprzez jej uchylenie w części
dotyczącej przedsiębiorcy albo zmianę w taki sposób, że na przedsiębiorcę nie jest
nakładana kara pieniężna, Prezes Urzędu z urzędu uchyla tę decyzję również w części
dotyczącej osoby zarządzającej, o której mowa w art. 6a tej ustawy, która dopuściła
do naruszenia zakazów przez tego przedsiębiorcę.

Art. 479^30b. § 1. Sąd ochrony konkurencji i konsumentów zawiesza
postępowanie, na zgodny wniosek stron zamierzających zawrzeć ugodę w sprawie
odwołania do sądu ochrony konkurencji i konsumentów, na okres do trzech miesięcy.
Na zgodny wniosek stron lub z innych ważnych powodów okres zawieszenia może
zostać przedłużony, jeżeli będzie to sprzyjać załatwieniu sprawy w drodze ugody
w sprawie odwołania do sądu ochrony konkurencji i konsumentów.
§ 2. Jeżeli mimo upływu okresu, na który zawieszono postępowanie, nie zawarto
ugody w sprawie odwołania do sądu ochrony konkurencji i konsumentów, sąd
ochrony konkurencji i konsumentów postanowi podjąć postępowanie z urzędu. Przed
upływem okresu, na który zawieszono postępowanie, sąd ochrony konkurencji
i konsumentów postanowi podjąć postępowanie:
1) jeżeli zawarto ugodę w sprawie odwołania do sądu ochrony konkurencji
i konsumentów albo
2) na wniosek strony.

Art. 479^30c. § 1. Jeżeli zawarto ugodę w sprawie odwołania do sądu ochrony
konkurencji i konsumentów strona niezwłocznie przekazuje ją do sądu ochrony
konkurencji i konsumentów, który niezwłocznie przeprowadza postępowanie
w przedmiocie jej zatwierdzenia.
§ 2. Na podstawie zatwierdzonej ugody w sprawie odwołania do sądu ochrony
konkurencji i konsumentów Prezes Urzędu uchyla lub zmienia zaskarżoną decyzję
albo wykonuje lub podejmuje inną czynność stosownie do okoliczności sprawy
w zakresie swojej właściwości i kompetencji.
§ 3. Sąd ochrony konkurencji i konsumentów odmawia zatwierdzenia ugody
w sprawie odwołania do sądu ochrony konkurencji i konsumentów, w całości albo
w części, jeżeli jest ona sprzeczna z prawem lub zasadami współżycia społecznego

Art. 479^30d. § 1. Jeżeli ugoda w sprawie odwołania do sądu ochrony konkurencji
i konsumentów została zatwierdzona, sąd ochrony konkurencji i konsumentów
umarza postępowanie w zakresie objętym ugodą.
§ 2. Jeżeli zatwierdzona ugoda w sprawie odwołania do sądu ochrony
konkurencji i konsumentów dotyczy części zaskarżonej decyzji, sąd ochrony
konkurencji i konsumentów w pozostałym zakresie stosuje przepis art. 479^31a.

Art. 479^30e. § 1. Koszty postępowania, w którym zatwierdzono ugodę w sprawie
odwołania do sądu ochrony konkurencji i konsumentów, znosi się wzajemnie, jeżeli
strony nie postanowiły inaczej.
§ 2. Jeżeli zatwierdzona ugoda przed sądem ochrony konkurencji i konsumentów
dotyczy części zaskarżonej decyzji, o kosztach postępowania w pozostałym zakresie
rozstrzyga się na podstawie przepisów tytułu V działu I.

Art. 479^30f. W postępowaniu apelacyjnym przepisy art. 47930 § 2 i art. 47930a–
47930e stosuje się odpowiednio.

Art. 479³¹. (utracił moc).

Art. 479^31a. . § 1. Sąd ochrony konkurencji i konsumentów oddala odwołanie od
decyzji Prezesa Urzędu, jeżeli nie ma podstaw do jego uwzględnienia.
§ 2. Sąd ochrony konkurencji i konsumentów odrzuca odwołanie wniesione po
upływie terminu do jego wniesienia, niedopuszczalne z innych przyczyn, a także
wtedy, gdy nie uzupełniono w wyznaczonym terminie braków odwołania.
§ 3. W razie uwzględnienia odwołania, sąd ochrony konkurencji i konsumentów
zaskarżoną decyzję albo uchyla, albo zmienia w całości lub w części i orzeka co do istoty sprawy. Jednocześnie sąd stwierdza, czy zaskarżona decyzja została wydana bez
podstawy prawnej albo z rażącym naruszeniem prawa.
§ 4. W razie uwzględnienia odwołania od decyzji stwierdzającej naruszenie
zakazów określonych w art. 6 ust. 1 pkt 1–6 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r.
o ochronie konkurencji i konsumentów lub w art. 101 ust. 1 lit. a–e Traktatu
o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, poprzez jej uchylenie w części dotyczącej
przedsiębiorcy albo zmianę w taki sposób, że na przedsiębiorcę nie jest nakładana kara
pieniężna, sąd ochrony konkurencji i konsumentów z urzędu uchyla tę decyzję
również w części dotyczącej osoby zarządzającej, o której mowa w art. 6a tej ustawy,
która dopuściła do naruszenia zakazów przez tego przedsiębiorcę.
§ 5. W postępowaniu apelacyjnym i kasacyjnym przepis § 4 stosuje się
odpowiednio.

Art. 479³². § 1. Zażalenie na postanowienie Prezesa Urzędu wnosi się do sądu
ochrony konkurencji i konsumentów w terminie tygodnia od dnia doręczenia tego
postanowienia.
§ 2. Przepisy art. 479²⁸ § 2 i § 3 oraz art. 479³⁰ i art. 479^31a stosuje się odpowiednio do zażaleń na postanowienia Prezesa Urzędu.

Art. 479³³. § 1. W postępowaniu przed sądem ochrony konkurencji
i konsumentów chroni się tajemnicę przedsiębiorstwa oraz inne tajemnice podlegające
ochronie na podstawie odrębnych przepisów.
§ 2. Sąd ochrony konkurencji i konsumentów może, w drodze postanowienia,
ujawnić stronie postępowania sądowego informacje chronione w postępowaniu przed
Prezesem Urzędu jako tajemnica przedsiębiorstwa drugiej strony tylko wtedy, gdy:
1) zmieniły się istotnie okoliczności będące podstawą wydania przez Prezesa
Urzędu postanowienia ograniczającego prawo wglądu do materiału
dowodowego załączonego przez strony do akt sprawy;
2) strona, której tajemnica przedsiębiorstwa jest chroniona, wyraziła zgodę.
§ 2a. Dokumenty, o których mowa w art. 70 ust. 4 ustawy z dnia 16 lutego
2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów, mogą być kopiowane przez strony
i innych uczestników postępowania jedynie, w przypadku gdy przedsiębiorca lub
osoba zarządzająca, o których mowa w tym przepisie, wyrażą na to pisemną zgodę.
Bez pisemnej zgody przedsiębiorcy lub osoby zarządzającej można sporządzać jedynie odręczne notatki z tych dokumentów, po uprzednim zobowiązaniu się, że
informacje uzyskane w ten sposób będą wykorzystywane jedynie na potrzeby
postępowania toczącego się w sprawie.
§ 2b. Kopie dokumentów, o których mowa w art. 70 ust. 4 ustawy z dnia
16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów, sporządzone bez pisemnej
zgody przedsiębiorcy lub osoby zarządzającej lub informacje uzyskane dzięki
dostępowi do tych dokumentów nie mogą być wykorzystane jako dowód
w postępowaniu prowadzonym przed sądem w innej sprawie.
§ 3. Sąd na wniosek strony lub z urzędu może, w drodze postanowienia,
w niezbędnym zakresie ograniczyć pozostałym stronom prawo wglądu do materiału
dowodowego załączonego przez strony do akt sprawy w toku postępowania
sądowego, jeżeli udostępnienie tego materiału groziłoby ujawnieniem tajemnicy
przedsiębiorstwa lub innych tajemnic podlegających ochronie na podstawie odrębnych
przepisów.
§ 4. Ograniczenie prawa wglądu do materiału dowodowego, o którym mowa
w § 3, nie dotyczy Prezesa Urzędu.
§ 5. Na postanowienie, o którym mowa w § 2 i 3, nie przysługuje zażalenie.
§ 6. W przypadku wystąpienia przez inny sąd cywilny do sądu ochrony
konkurencji i konsumentów, w związku z prowadzonym postępowaniem,
o udostępnienie dokumentów, o których mowa w art. 70 ust. 4 ustawy z dnia 16 lutego
2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów, dokumenty te są udostępniane jedynie
za pisemną zgodą przedsiębiorcy lub osoby zarządzającej, o których mowa w tym
przepisie.

Art. 479³⁴.  (utracił moc).

Art. 479³⁵. § 1. (uchylony).
§ 2. Skarga kasacyjna od orzeczenia sądu drugiej instancji przysługuje niezależnie od wartości przedmiotu zaskarżenia.

Art. 479³⁶. (uchylony).

Art. 479³⁷. (uchylony).
Art. 479³⁸. (uchylony).

Art. 479³⁹. (uchylony).

Art. 479⁴⁰. (uchylony).

Art. 479⁴¹. (uchylony).

Art. 479⁴². (uchylony).

Art. 479⁴³. (uchylony).

Art. 479⁴⁴. (uchylony).

Art. 479⁴⁵. § 1. Odpis prawomocnego wyroku uwzględniającego powództwo sąd
przesyła Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.
§ 2. Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów prowadzi, na
podstawie wyroków, o których mowa w § 1, rejestr postanowień wzorców umowy
uznanych za niedozwolone.
§ 3. Rejestr, o którym mowa w § 2, jest jawny.
§ 4. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, wzór rejestru
postanowień wzorców umowy uznanych za niedozwolone.]

Art. 479⁴⁶. Sąd Okręgowy w Warszawie – sąd ochrony konkurencji
i konsumentów jest właściwy w sprawach:
1) odwołań od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki, zwanego w przepisach
niniejszego rozdziału „Prezesem Urzędu”;
2) zażaleń na postanowienia wydawane przez Prezesa Urzędu w postępowaniach
prowadzonych na podstawie przepisów ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. –
Prawo energetyczne (Dz. U. z 2020 r. poz. 833, 843 i 1086) lub przepisów
odrębnych.

Art. 479⁴⁷. § 1. Odwołanie od decyzji Prezesa Urzędu wnosi się za jego
pośrednictwem do sądu ochrony konkurencji i konsumentów w terminie
dwutygodniowym od dnia doręczenia decyzji.
§ 2. Sąd ochrony konkurencji i konsumentów odrzuca odwołanie wniesione po
upływie terminu do jego wniesienia, niedopuszczalne z innych przyczyn, a także
wtedy, gdy nie uzupełniono w wyznaczonym terminie braków odwołania.

Art. 479⁴⁸. § 1. Prezes Urzędu przekazuje niezwłocznie odwołanie wraz
z aktami sprawy do sądu.
§ 2. Jeżeli Prezes Urzędu uzna odwołanie za słuszne, może – nie przekazując akt
sądowi – uchylić albo zmienić swoją decyzję w całości lub w części, o czym bezzwłocznie powiadamia stronę, przesyłając jej nową decyzję, od której stronie służy
odwołanie.

Art. 479⁴⁹. Odwołanie od decyzji Prezesa Urzędu powinno czynić zadość
wymaganiom przepisanym dla pisma procesowego oraz zawierać oznaczenie
zaskarżonej decyzji i wartości przedmiotu sporu, przytoczenie zarzutów, zwięzłe ich
uzasadnienie, wskazanie dowodów, a także zawierać wniosek o uchylenie albo zmianę
decyzji w całości lub w części.

Art. 479⁵⁰. § 1. W sprawach z zakresu regulacji energetyki stronami są także
Prezes Urzędu i zainteresowany.
§ 2. Zainteresowanym jest ten, czyje prawa lub obowiązki zależą od
rozstrzygnięcia procesu. Jeżeli zainteresowany nie został wezwany do udziału
w sprawie, sąd ochrony konkurencji i konsumentówwezwie go na wniosek strony albo
z urzędu.

Art. 479⁵¹. Pełnomocnikiem Prezesa Urzędu może być pracownik Urzędu
Regulacji Energetyki.

Art. 479⁵².  W przypadku wniesienia odwołania od decyzji Prezesa Urzędu, sąd
ochrony konkurencji i konsumentów może na wniosek strony, która wniosła
odwołanie, wstrzymać wykonanie decyzji do czasu rozstrzygnięcia sprawy.

Art. 479^52a. § 1. W sprawach, o których mowa w art. 47946 pkt 1, strony mogą
zawrzeć ugodę w sprawie odwołania do sądu ochrony konkurencji i konsumentów.
§ 2. W sprawach, o których mowa w art. 47946 pkt 1, stosuje się odpowiednio
przepisy art. 479³⁰ § 2 i art. 479^30a–4793^0f.

Art. 47953. § 1. Sąd ochrony konkurencji i konsumentów oddala odwołanie od
decyzji Prezesa Urzędu, jeżeli nie ma podstaw do jego uwzględnienia.
§ 2. W razie uwzględnienia odwołania, sąd ochrony konkurencji i konsumentów
zaskarżoną decyzję albo uchyla, albo zmienia w całości lub w części i orzeka co do
istoty sprawy

Art. 479⁵⁴. (uchylony).

Art. 479⁵⁵. Przepisy art. 479³² § 1 i art. 479⁴⁷–479⁵⁴ stosuje się odpowiednio do zażaleń na postanowienia Prezesa Urzędu.

Art. 479⁵⁶. § 1. (uchylony)
§ 2. Skarga kasacyjna od orzeczenia sądu drugiej instancji przysługuje niezależnie od wartości przedmiotu zaskarżenia.

Art. 479⁵⁷. Sąd Okręgowy w Warszawie – sąd ochrony konkurencji
i konsumentów jest właściwy w sprawach:
1) odwołań od decyzji Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej, zwanego
w przepisach niniejszego rozdziału „Prezesem Urzędu”;
2) zażaleń na postanowienia wydawane przez Prezesa Urzędu w postępowaniach
prowadzonych na podstawie przepisów ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. – Prawo
telekomunikacyjne (Dz. U. z 2019 r. poz. 2460 oraz z 2020 r. poz. 374, 695 i
875), ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. – Prawo pocztowe lub przepisów
odrębnych.

Art. 479⁵⁸. § 1. Odwołanie od decyzji Prezesa Urzędu wnosi się za jego
pośrednictwem do sądu ochrony konkurencji i konsumentów w terminie
dwutygodniowym od dnia doręczenia decyzji.
§ 2. Sąd ochrony konkurencji i konsumentów odrzuca odwołanie wniesione po
upływie terminu do jego wniesienia, niedopuszczalne z innych przyczyn, a także
wtedy, gdy nie uzupełniono w wyznaczonym terminie braków odwołania.

Art. 479⁵⁹. § 1. Prezes Urzędu przekazuje niezwłocznie odwołanie wraz
z aktami sprawy do sądu.
§ 2. Jeżeli Prezes Urzędu uzna odwołanie za słuszne, może – nie przekazując akt
sądowi – uchylić albo zmienić swoją decyzję w całości lub w części, o czym
bezzwłocznie powiadamia stronę, przesyłając jej nową decyzję, od której stronie służy
odwołanie

Art. 479⁶⁰. Odwołanie od decyzji Prezesa Urzędu powinno czynić zadość
wymaganiom przepisanym dla pisma procesowego oraz zawierać oznaczenie
zaskarżonej decyzji i wartości przedmiotu sporu, przytoczenie zarzutów, zwięzłe ich
uzasadnienie, wskazanie dowodów, a także zawierać wniosek o uchylenie albo zmianę
decyzji w całości lub w części.

Art. 479⁶¹. § 1. W sprawach z zakresu regulacji telekomunikacji i poczty
stronami są także Prezes Urzędu i zainteresowany.
§ 2. Zainteresowanym jest ten, czyje prawa lub obowiązki zależą od
rozstrzygnięcia procesu oraz ten, kto uczestniczył w postępowaniu przed Prezesem
Urzędu na prawach strony. Jeżeli zainteresowany nie został wezwany do udziału
w sprawie, sąd ochrony konkurencji i konsumentów wezwie go na wniosek strony
albo z urzędu.

Art. 479⁶². Pełnomocnikiem Prezesa Urzędu może być pracownik Urzędu
Komunikacji Elektronicznej.

Art. 479⁶³. W przypadku wniesienia odwołania od decyzji Prezesa Urzędu, sąd
ochrony konkurencji i konsumentów może na wniosek strony, która wniosła
odwołanie, wstrzymać do czasu rozstrzygnięcia sprawy wykonanie decyzji, jeżeli
zachodzi niebezpieczeństwo wyrządzenia znacznej szkody lub spowodowania
trudnych do odwrócenia skutków.

Art. 479^63a. § 1. W sprawach, o których mowa w art. 479⁵⁷ pkt 1, strony mogą zawrzeć ugodę w sprawie odwołania do sądu ochrony konkurencji i konsumentów.
§ 2. W sprawach, o których mowa w art. 47957 pkt 1, stosuje się odpowiednio
przepisy art. 479³⁰ § 2 i art. 479^30a–479^30f.

Art. 479⁶⁴. § 1. Sąd ochrony konkurencji i konsumentów oddala odwołanie od
decyzji Prezesa Urzędu, jeżeli nie ma podstaw do jego uwzględnienia.
§ 2. W razie uwzględnienia odwołania, sąd ochrony konkurencji i konsumentów
zaskarżoną decyzję albo uchyla, albo zmienia w całości lub w części i orzeka co do
istoty sprawy.

Art. 479⁶⁵. (uchylony).

Art. 479⁶⁶. Przepisy art. 479³² § 1 i art. 479⁵⁸-479⁶⁵ stosuje się odpowiednio do zażaleń na postanowienia Prezesa Urzędu.

Art. 479^66a.  W postępowaniu w sprawach z zakresu regulacji telekomunikacji
i poczty przepisy art. 479³³ stosuje się odpowiednio.

Art. 479⁶⁷.  § 1. (uchylony)
§ 2. Skarga kasacyjna od orzeczenia sądu drugiej instancji przysługuje niezależnie od wartości przedmiotu zaskarżenia.

Art. 479⁶⁸. Sąd Okręgowy w Warszawie – sąd ochrony konkurencji
i konsumentów jest właściwy w sprawach:
1) odwołań od decyzji Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego, zwanego
w przepisach niniejszego rozdziału „Prezesem Urzędu”;
2) zażaleń na postanowienia wydawane przez Prezesa Urzędu w postępowaniach
prowadzonych na podstawie przepisów ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r.
o transporcie kolejowym (Dz. U. poz. 591, z późn. zm.) lub przepisów odrębnych.

Art. 479⁶⁹. § 1. Odwołanie od decyzji Prezesa Urzędu wnosi się za jego
pośrednictwem do sądu ochrony konkurencji i konsumentów w terminie
dwutygodniowym od dnia doręczenia decyzji.
§ 2. Sąd ochrony konkurencji i konsumentów odrzuca odwołanie wniesione po
upływie terminu do jego wniesienia, niedopuszczalne z innych przyczyn, a także
wtedy, gdy nie uzupełniono w wyznaczonym terminie braków odwołania.

Art. 479⁷⁰. § 1. Prezes Urzędu przekazuje niezwłocznie odwołanie wraz
z aktami sprawy do sądu.
§ 2. Jeżeli Prezes Urzędu uzna odwołanie za słuszne, może – nie przekazując akt
sądowi – uchylić albo zmienić swoją decyzję w całości lub w części, o czym
bezzwłocznie powiadamia stronę, przesyłając jej nową decyzję, od której stronie służy
odwołanie

Art. 479⁷¹. Odwołanie od decyzji Prezesa Urzędu powinno czynić zadość
wymaganiom przepisanym dla pisma procesowego oraz zawierać oznaczenie
zaskarżonej decyzji i wartości przedmiotu sporu, przytoczenie zarzutów, zwięzłe ich
uzasadnienie, wskazanie dowodów, a także zawierać wniosek o uchylenie albo zmianę
decyzji w całości lub w części.

Art. 479⁷². § 1. W sprawach z zakresu regulacji transportu kolejowego stronami
są także Prezes Urzędu i zainteresowany.
§ 2. Zainteresowanym jest ten, czyje prawa lub obowiązki zależą od rozstrzygnięcia procesu. Jeżeli zainteresowany nie został wezwany do udziału w sprawie, sąd ochrony konkurencji i konsumentówwezwie go na wniosek strony albo z urzędu.


Art. 479⁷³. Pełnomocnikiem Prezesa Urzędu może być pracownik Urzędu
Transportu Kolejowego.

Art. 479⁷⁴. W przypadku wniesienia odwołania od decyzji Prezesa Urzędu, sąd
ochrony konkurencji i konsumentów może na wniosek strony, która wniosła
odwołanie, wstrzymać wykonanie decyzji do czasu rozstrzygnięcia sprawy.

Art. 479^74a. § 1. W sprawach, o których mowa w art. 479⁶⁸ pkt 1, strony mogą zawrzeć ugodę w sprawie odwołania do sądu ochrony konkurencji i konsumentów.
§ 2. W sprawach, o których mowa w art. 479⁶⁸ pkt 1, stosuje się odpowiednio
przepisy art. 479³⁰ § 2 i art. 479^30a–479^30e.

Art. 479⁷⁵. § 1. Sąd ochrony konkurencji i konsumentów oddala odwołanie od
decyzji Prezesa Urzędu, jeżeli nie ma podstaw do jego uwzględnienia.
§ 2. W razie uwzględnienia odwołania, sąd ochrony konkurencji i konsumentów
zaskarżoną decyzję albo uchyla, albo zmienia w całości lub w części i orzeka co do
istoty sprawy.

Art. 479⁷⁶. (uchylony).

Art. 479⁷⁷. Przepisy art. 479³² § 1 i art. 479⁶⁹–479⁷⁵ stosuje się odpowiednio do zażaleń na postanowienia Prezesa Urzędu.

Art. 479^77a. W postępowaniach w sprawach z zakresu regulacji transportu
kolejowego stosuje się przepisy art. 479³³ § 1, 2 oraz 3–5.

Art. 479⁷⁸. § 1. (uchylony)
§ 2. Skarga kasacyjna od orzeczenia sądu drugiej instancji przysługuje
niezależnie od wartości przedmiotu zaskarżenia.

Art. 479⁷⁹. Sąd Okręgowy w Warszawie – sąd ochrony konkurencji i
konsumentów jest właściwy w sprawach:
1) odwołań od decyzji, o których mowa w art. 27e ust. 1 ustawy z dnia 7 czerwca
2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków
(Dz. U. z 2019 r. poz. 1437 i 1495 oraz z 2020 r. poz. 284 i 471), organu
regulacyjnego, o którym mowa w art. 27a ust. 1 tej ustawy, zwanego w
przepisach niniejszego działu „organem regulacyjnym”;
2) zażaleń na postanowienia organu regulacyjnego, o których mowa w art. 27e ust.
3 ustawy, o której mowa w pkt 1.

Art. 479⁸⁰. § 1. Odwołanie od decyzji organu regulacyjnego wnosi się, za jego
pośrednictwem, do sądu ochrony konkurencji i konsumentów w terminie 14 dni od
dnia doręczenia decyzji.
§ 2. Sąd ochrony konkurencji i konsumentów odrzuca odwołanie wniesione po
upływie terminu do jego wniesienia, niedopuszczalne z innych przyczyn, a także
wtedy, gdy nie uzupełniono w wyznaczonym terminie braków odwołania.

Art. 479⁸¹. § 1. Organ regulacyjny niezwłocznie przekazuje odwołanie wraz z
aktami sprawy do sądu.
§ 2. Jeżeli organ regulacyjny uwzględni odwołanie w całości, może – nie
przekazując akt sądowi – wydać nową decyzję, w której uchyla lub zmienia swoją
decyzję, o czym bezzwłocznie powiadamia stronę, przesyłając jej nową decyzję, od
której stronie służy odwołanie.

Art. 479⁸². Odwołanie od decyzji organu regulacyjnego powinno czynić zadość
wymaganiom przepisanym dla pisma procesowego oraz zawierać oznaczenie
zaskarżonej decyzji i wartości przedmiotu sporu, przytoczenie zarzutów, zwięzłe ich
uzasadnienie, wskazanie dowodów, a także wniosek o uchylenie albo zmianę decyzji
w całości lub w części.

Art. 479⁸³. W sprawach z zakresu regulacji rynku wodno-kanalizacyjnego
stronami są także organ regulacyjny oraz podmioty będące stroną w postępowaniu
przed tym organem.

Art. 479⁸⁴. Pełnomocnikiem organu regulacyjnego może być pracownik
Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej Państwowego Gospodarstwa Wodnego
Wody Polskie lub pracownik regionalnego zarządu gospodarki wodnej Państwowego
Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie.

Art. 479⁸⁵. W razie wniesienia odwołania od decyzji organu regulacyjnego sąd
ochrony konkurencji i konsumentów może na wniosek strony, która wniosła
odwołanie, wstrzymać wykonanie decyzji do czasu rozstrzygnięcia sprawy.
Postanowienie może być wydane na posiedzeniu niejawnym.

Art. 479^85a. § 1. W sprawach, o których mowa w art. 479⁷⁹ pkt 1, strony mogą zawrzeć ugodę w sprawie odwołania do sądu ochrony konkurencji i konsumentów.
§ 2. W sprawach, o których mowa w art. 479⁷⁹ pkt 1, stosuje się odpowiednio
przepisy art. 479³⁰ § 2 i art. 479^30a–479^30f.

Art. 479⁸⁶. § 1. Sąd ochrony konkurencji i konsumentów oddala odwołanie od
decyzji organu regulacyjnego, jeżeli nie ma podstaw do jego uwzględnienia.
§ 2. W razie uwzględnienia odwołania sąd ochrony konkurencji i konsumentów
uchyla albo zmienia w całości lub w części zaskarżoną decyzję i orzeka co do istoty
sprawy

Art. 479⁸⁷. § 1. Zażalenie na postanowienie organu regulacyjnego wnosi się do
sądu ochrony konkurencji i konsumentów w terminie 7 dni od dnia doręczenia tego
postanowienia.
§ 2. Przepisy art. 479^31a § 4 i 5 i art. 479⁸⁰–479⁸⁶ stosuje się odpowiednio do zażaleń na postanowienia organu regulacyjnego.

Art. 479⁸⁸. Skarga kasacyjna od orzeczenia sądu drugiej instancji przysługuje
niezależnie od wartości przedmiotu zaskarżenia.

Art. 479⁸⁹. § 1. Przepisy niniejszego działu stosuje się w sprawach o ochronę
praw autorskich i pokrewnych, o ochronę praw własności przemysłowej oraz
o ochronę innych praw na dobrach niematerialnych (sprawy własności intelektualnej).
§ 2. Sprawami własności intelektualnej w rozumieniu niniejszego działu są także
sprawy o:
1) zapobieganie i zwalczanie nieuczciwej konkurencji;
2) ochronę dóbr osobistych w zakresie, w jakim dotyczy ona wykorzystania dobra
osobistego w celu indywidualizacji, reklamy lub promocji przedsiębiorcy,
towarów lub usług;
3) ochronę dóbr osobistych w związku z działalnością naukową lub wynalazczą.

Art. 479⁹⁰. § 1. Sprawy własności intelektualnej należą do właściwości sądów
okręgowych.
§ 2. Sąd Okręgowy w Warszawie jest wyłącznie właściwy w sprawach własności
intelektualnej dotyczących programów komputerowych, wynalazków, wzorów
użytkowych, topografii układów scalonych, odmian roślin oraz tajemnic
przedsiębiorstwa o charakterze technicznym.

Art. 479⁹¹. W sprawach rozpoznawanych według przepisów niniejszego działu
przepisy o innych postępowaniach odrębnych stosuje się w zakresie, w którym nie są
one sprzeczne z przepisami niniejszego działu.

Art. 479⁹². § 1. Sąd właściwy w sprawie własności intelektualnej nie jest
związany postanowieniem o przekazaniu sprawy. Sąd ten w razie stwierdzenia swojej
niewłaściwości przekaże sprawę innemu sądowi, nie wyłączając sądu przekazującego.
§ 2. Postanowienie o przekazaniu sprawy może zapaść nie później niż w terminie
dwóch tygodni od dnia wpływu przekazanej sprawy do sądu właściwego w sprawie
własności intelektualnej.
§ 3. Sąd, któremu sprawa zostanie przekazana, jest związany postanowieniem
sądu właściwego w sprawie własności intelektualnej.

Art. 479⁹³. Jeżeli w sprawie o naruszenie sąd uzna, że ścisłe udowodnienie
wysokości żądania jest niemożliwe, nader utrudnione lub oczywiście niecelowe, może
w wyroku zasądzić odpowiednią sumę według swojej oceny opartej na rozważeniu
wszystkich okoliczności sprawy.

Art. 479⁹⁴. Ilekroć w przepisach niniejszego działu jest mowa o naruszeniu,
należy przez to rozumieć także zagrożenie tym naruszeniem.

Art. 479⁹⁵. Stosując środki przewidziane w art. 479⁹⁷, art. 479¹⁰⁹ lub art. 479¹¹³ § 1, sąd uwzględni interesy stron w takiej mierze, aby uprawnionemu zapewnić należytą ochronę prawną, a obowiązanego lub pozwanego nie obciążać ponad potrzebę, mając na uwadze obciążenia obowiązanego lub pozwanego, jakie
wynikałyby z zastosowanych środków, oraz ochronę tajemnicy przedsiębiorstwa.

Art. 479⁹⁶. Przepisy dotyczące obowiązanego stosuje się do osoby, w tym
również pozwanego, w której władaniu znajduje się środek dowodowy lub która może
umożliwić jego zabezpieczenie.
Art. 479⁹⁷. § 1. Sąd może udzielić zabezpieczenia środka dowodowego przed
wszczęciem postępowania lub w jego toku aż do zamknięcia rozprawy w pierwszej
instancji.
§ 2. Wniosek o zabezpieczenie środka dowodowego sąd rozpoznaje
bezzwłocznie, nie później jednak niż w terminie tygodnia od dnia jego wpływu.
Art. 479⁹⁸. § 1. Sąd udziela zabezpieczenia środka dowodowego na wniosek
uprawnionego, który uprawdopodobnił roszczenie, jak również interes prawny
w zabezpieczeniu.
§ 2. Interes prawny w zabezpieczeniu środka dowodowego istnieje, gdy brak
żądanego zabezpieczenia uniemożliwia lub poważnie utrudnia przytoczenie lub
udowodnienie istotnych faktów, jak również, gdy zachodzi ryzyko zniszczenia środka
dowodowego lub opóźnienie w uzyskaniu środka dowodowego może uniemożliwić
lub poważnie utrudnić osiągnięcie celu postępowania dowodowego, lub gdy z innych
przyczyn zachodzi potrzeba stwierdzenia istniejącego stanu rzeczy.

Art. 479⁹⁹. Wniosek o zabezpieczenie środka dowodowego powinien
odpowiadać wymaganiom przepisanym dla pisma procesowego, a ponadto zawierać:
1) określenie środka dowodowego i sposobu jego zabezpieczenia;
2) uprawdopodobnienie okoliczności uzasadniających wniosek;
3) zwięzłe przedstawienie przedmiotu sprawy, gdy wniosek jest składany przed
złożeniem pozwu.

Art. 479¹⁰⁰. § 1. Sąd wydaje postanowienie w przedmiocie zabezpieczenia
środka dowodowego na posiedzeniu niejawnym.
§ 2. W postanowieniu o zabezpieczeniu środka dowodowego sąd określa zakres
wglądu uprawnionego do zabezpieczonego środka dowodowego oraz szczegółowe
zasady korzystania i zapoznawania się z nim. Sąd może ograniczyć lub wyłączyć
kopiowanie środka dowodowego lub jego utrwalanie w inny sposób. Uprawniony
uzyskuje dostęp do środka dowodowego wraz z uprawomocnieniem się
postanowienia.
§ 3. Postanowienie o zabezpieczeniu środka dowodowego sąd doręcza
uprawnionemu. Podmiot wykonujący postanowienie równocześnie z przystąpieniem
do wykonania postanowienia dokonuje jego doręczenia obowiązanemu oraz
pozwanemu. Sąd poucza obowiązanego, pozwanego oraz biegłego o ochronie
tajemnicy przedsiębiorstwa.
§ 4. Na postanowienie w przedmiocie zabezpieczenia środka dowodowego
przysługuje zażalenie do sądu drugiej instancji.
§ 5. Zażalenie w przedmiocie zabezpieczenia środka dowodowego sąd
rozpoznaje bezzwłocznie, nie później jednak niż w terminie miesiąca od dnia jego
wpływu.
§ 6. Zażalenie obowiązanego lub pozwanego w zakresie, w jakim powołuje się
na ochronę tajemnicy przedsiębiorstwa, sąd rozpoznaje na posiedzeniu niejawnym. Od
uznania sądu zależy, czy na posiedzeniu wysłucha uprawnionego lub obowiązanego.
§ 7. Uwzględniając zażalenie obowiązanego lub pozwanego powołującego się na
ochronę tajemnicy przedsiębiorstwa, sąd określa odrębne względem oznaczonych na
podstawie § 2 zasady korzystania z zabezpieczonego środka dowodowego
i zapoznawania się z nim przez uprawnionego oraz może wprowadzić dodatkowe
ograniczenia.
§ 8. W przypadku prawomocnego oddalenia wniosku o zabezpieczenie środka
dowodowego zabezpieczenie upada. Sąd, na wniosek obowiązanego, wydaje
postanowienie stwierdzające upadek zabezpieczenia, na podstawie którego
obowiązany odbiera środki dowodowe złożone w sądzie

Art. 479¹⁰¹. § 1. Sąd orzeka taki sposób zabezpieczenia środka dowodowego,
jaki stosownie do okoliczności danej sprawy uzna za odpowiedni. Sposobami
zabezpieczenia są w szczególności odebranie towarów, materiałów, narzędzi użytych
do produkcji lub dystrybucji, dokumentów, jak również sporządzenie szczegółowego
opisu tych przedmiotów połączone, w razie konieczności, z pobraniem ich próbek.
§ 2. W przypadku orzeczenia sposobu zabezpieczenia środka dowodowego
w postaci sporządzenia szczegółowego opisu komornik sporządza protokół.
§ 3. Na wniosek uprawnionego, obowiązanego lub pozwanego sąd może wezwać
biegłego, aby wziął udział w wykonaniu postanowienia o zabezpieczeniu środka
dowodowego.
§ 4. Komornik odbiera przedmioty oraz sporządza protokół bez udziału
uprawnionego. Przepis art. 814 stosuje się odpowiednio. Odebrane przedmioty oraz
protokół komornik składa w sądzie. Nie podlegają one włączeniu do akt do dnia
uprawomocnienia się postanowienia o zabezpieczeniu środka dowodowego.

Art. 479¹⁰². Udzielając zabezpieczenia środka dowodowego przed wszczęciem
postępowania, sąd wyznacza termin, w którym pozew powinien być wniesiony pod
rygorem upadku zabezpieczenia. Termin ten nie może być krótszy niż dwa tygodnie
i dłuższy niż miesiąc od dnia uprawomocnienia się postanowienia o zabezpieczeniu
środka dowodowego.

Art. 479¹⁰³. Postanowienie o zabezpieczeniu środka dowodowego podlega
wykonaniu z chwilą jego wydania. Przepis art. 743 stosuje się odpowiednio.

Art. 479¹⁰⁴. Wykonanie postanowienia o zabezpieczeniu środka dowodowego
sąd może uzależnić od złożenia przez uprawnionego kaucji na zabezpieczenie
roszczeń obowiązanego lub pozwanego powstałych w wyniku wykonania tego
postanowienia. Z kaucji tej przysługuje obowiązanemu lub pozwanemu
pierwszeństwo zaspokojenia przed innymi należnościami zaraz po kosztach
egzekucyjnych. Przepis art. 739 § 2 stosuje się odpowiednio.

Art. 479¹⁰⁵. W zakresie nieuregulowanym w niniejszym rozdziale do
zabezpieczenia środka dowodowego przepisy art. 738, art. 742 § 1 zdanie pierwsze,
§ 2 i 3 oraz art. 744–746 stosuje się odpowiednio. Z żądaniem, o którym mowa
w art. 742, może wystąpić również pozwany.

Art. 479¹⁰⁶. W sprawie o naruszenie prawa własności intelektualnej powód,
który uprawdopodobnił roszczenie, może żądać, aby pozwany wyjawił lub wydał
środek dowodowy, którym dysponuje, w szczególności dokumenty bankowe,
finansowe lub handlowe, służące ujawnieniu i udowodnieniu faktów.

Art. 479¹⁰⁷. Wniosek o wyjawienie lub wydanie środka dowodowego powinien
odpowiadać wymaganiom przepisanym dla pisma procesowego, a ponadto zawierać:
1) określenie środka dowodowego, którego wyjawienia lub wydania żąda powód;
2) uprawdopodobnienie okoliczności uzasadniających wniosek, w tym
okoliczności, z których wynika, że pozwany dysponuje środkiem dowodowym
objętym żądaniem.

Art. 479¹⁰⁸. Przed wyznaczeniem posiedzenia przewodniczący zarządza
wniesienie przez pozwanego odpowiedzi na zgłoszone żądanie w terminie nie
krótszym niż dwa tygodnie, pouczając go o ochronie tajemnicy przedsiębiorstwa.

Art. 479¹⁰⁹. § 1. Uwzględniając żądanie, sąd określa termin wyjawienia lub
wydania środka dowodowego, zasady korzystania z niego i zapoznawania się z nim,
a także poucza strony o ochronie tajemnicy przedsiębiorstwa. Jeżeli pozwany
powołuje się na ochronę tajemnicy przedsiębiorstwa, sąd może określić szczególne
zasady korzystania ze środka dowodowego i zapoznawania się z nim oraz może
wprowadzić dodatkowe ograniczenia.
§ 2. Postanowienie nakazujące wyjawienie lub wydanie środka dowodowego
podlega wykonaniu z chwilą jego wydania. Przepis art. 743 stosuje się odpowiednio.
§ 3. Jeżeli pozwany uchyla się od wykonania postanowienia nakazującego
wyjawienie lub wydanie środka dowodowego lub dopuszcza się zniszczenia takiego
środka w celu udaremnienia jego wyjawienia lub wydania, sąd może:
1) uznać za ustalone fakty, które mają zostać stwierdzone za pomocą tego środka,
chyba że pozwany, który uchyla się od wykonania postanowienia nakazującego
wyjawienie lub wydanie środka dowodowego lub dopuszcza się zniszczenia
takiego środka, wykaże co innego;
2) obciążyć pozwanego obowiązkiem zwrotu kosztów postępowania, w całości lub
części, niezależnie od wyniku sprawy.

Art. 479¹¹⁰. § 1. Na postanowienie w przedmiocie wyjawienia lub wydania
środka dowodowego służy zażalenie do sądu drugiej instancji.
§ 2. Zażalenie pozwanego w zakresie, w jakim powołuje się na ochronę
tajemnicy przedsiębiorstwa, sąd rozpoznaje na posiedzeniu niejawnym. Od uznania
sądu zależy, czy na posiedzeniu wysłucha jedną czy więcej niż jedną stronę.

Art. 479¹¹¹. Gdy wyjawienie lub wydanie środka dowodowego dotyczy
dokumentów bankowych, handlowych lub finansowych, przepis art. 249 § 2 stosuje
się odpowiednio.

Art. 479¹¹². Przepisy dotyczące obowiązanego stosuje się do osoby, w tym
również pozwanego, która posiada informacje, o których mowa w art. 479113, lub
dostęp do nich.

Art. 479¹¹³. § 1. Na wniosek uprawnionego, jeżeli wykaże on w sposób
wiarygodny okoliczności wskazujące na naruszenie, sąd może przed wszczęciem
postępowania w sprawie o naruszenie lub w jego toku aż do zamknięcia rozprawy
w pierwszej instancji wezwać naruszającego do udzielenia informacji o pochodzeniu
i sieciach dystrybucji towarów lub usług, jeżeli jest to niezbędne dla dochodzenia
roszczenia.
§ 2. Jeżeli sąd wezwał do udzielenia informacji przed wszczęciem postępowania
w sprawie o naruszenie, postępowanie to powinno być wszczęte nie później niż
w terminie miesiąca od dnia wykonania postanowienia o udzieleniu informacji.
§ 3. Obowiązanemu przysługuje roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej
wykonaniem obowiązku udzielenia informacji, jeżeli uprawniony nie wniósł pisma
wszczynającego postępowanie przeciwko naruszającemu w terminie wyznaczonym
przez sąd albo pismo wszczynające postępowanie zostało cofnięte, jak również gdy
pismo wszczynające postępowanie zostało zwrócone lub odrzucone albo powództwo
bądź wniosek oddalono lub postępowanie umorzono.
§ 4. Roszczenie, o którym mowa w § 3, wygasa, jeżeli nie będzie dochodzone
w ciągu roku od dnia jego powstania. Przepisy art. 746 § 1¹–3 stosuje się
odpowiednio.
§ 5. Obowiązanemu przysługuje roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej
wykonaniem obowiązku udzielenia informacji w przypadku wykorzystania przez
uprawnionego informacji, o której mowa w ust. 1, dla celów innych niż dochodzenie
przez uprawnionego roszczenia.
§ 6. Do wniosku, o którym mowa w § 1, przepisy art. 739, art. 742 oraz
art. 745 stosuje się odpowiednio.

Art. 479¹¹⁴. Przepis art. 479¹¹³ stosuje się odpowiednio do innego niż naruszający obowiązanego, który:
1) posiada w ilości świadczącej o faktycznym prowadzeniu działalności
gospodarczej towary, przy których zaprojektowaniu, wytworzeniu lub
wprowadzeniu do obrotu nastąpiło naruszenie prawa własności intelektualnej lub
których cechy estetyczne lub funkcjonalne naruszają te prawa lub
2) dostarcza, w rozmiarze świadczącym o faktycznym prowadzeniu działalności
gospodarczej, usługi osobie, która narusza prawa własności intelektualnej, lub
3) wykonuje w rozmiarze świadczącym o faktycznym prowadzeniu działalności
gospodarczej usługi z naruszeniem prawa własności intelektualnej, lub
4) został przez osobę, o której mowa w pkt 1, 2 lub 3, wskazany jako wytwórca lub
uczestnik procesu wprowadzenia do obrotu takich towarów, odbiorca takich
usług lub podmiot, który je świadczy.

Art. 479¹¹⁵. § 1. Wezwanie do udzielenia informacji, o których mowa
w art. 479¹¹³, dotyczy wyłącznie:
1) informacji o firmie, miejscu zamieszkania lub siedzibie i adresie producentów,
wytwórców, dystrybutorów, dostawców oraz innych poprzednich posiadaczy, od
których lub na rzecz których nastąpiło nabycie lub zbycie towarów, korzystanie
z usług lub ich świadczenie, jak również przewidywanych hurtowników
i detalistów tych towarów lub usług;
2) informacji o ilości wyprodukowanych, wytworzonych, wysłanych, otrzymanych
lub zamówionych towarów lub świadczonych usług, jak również cenach
otrzymanych w zamian za towary lub usługi;
3) w szczególnie uzasadnionych okolicznościach innych informacji, które są
niezbędne do wykazania wysokości roszczenia.
§ 2. Wezwanie banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej do
udzielenia informacji niezbędnych dla dochodzenia roszczenia, o którym mowa
w art. 479¹¹³, dotyczy informacji obejmujących wyłącznie imię i nazwisko lub firmę,
miejsce zamieszkania lub siedzibę posiadacza rachunku bankowego lub członka
spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej oraz kwotę i termin realizacji
rozliczenia pieniężnego na rachunku dokonanego w związku z czynnościami
naruszającymi prawa własności intelektualnej.

Art. 479¹¹⁶. Wniosek o udzielenie informacji powinien odpowiadać
wymaganiom przepisanym dla pisma procesowego, a ponadto zawierać:
1) wykazanie w sposób wiarygodny okoliczności wskazujących na naruszenie
prawa własności intelektualnej;
2) określenie informacji, które są przedmiotem wezwania;
3) określenie obowiązanego oraz wskazanie okoliczności, z których może wynikać,
że dysponuje on informacjami objętymi wnioskiem;
4) wykazanie, że informacje są konieczne do określenia źródła lub zakresu
naruszenia prawa.

Art. 479¹¹⁷. § 1. Przed wyznaczeniem posiedzenia przewodniczący zarządza
doręczenie odpisu wniosku o udzielenie informacji obowiązanemu i równocześnie
zobowiązuje go do złożenia odpowiedzi na wezwanie w wyznaczonym terminie nie
krótszym niż dwa tygodnie.
§ 2. W przypadku, o którym mowa w § 1, przewodniczący poucza o ochronie
tajemnicy przedsiębiorstwa oraz prawie odmowy udzielenia informacji. Przepis
art. 261 stosuje się odpowiednio.
§ 3. Obowiązany nie może jednak odmówić udzielenia informacji, z tego
powodu, że ich udzielenie mogłoby narazić jego lub jego bliskich, o których mowa
w art. 261 § 1, na dotkliwą i bezpośrednią szkodę majątkową.

Art. 479¹¹⁸. § 1. Sąd, uwzględniając wniosek, określa termin udzielenia
informacji, ich rodzaj i zakres, a także zasady zapoznania się z nimi przez
uprawnionego. Informacji udziela się pod rygorem odpowiedzialności karnej.
§ 2. Doręczając postanowienie nakazujące udzielenie informacji, sąd uprzedza
obowiązanego o odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.
§ 3. Postanowienie nakazujące udzielenie informacji podlega wykonaniu
z chwilą jego wydania. Przepis art. 743 stosuje się odpowiednio.
§ 4. Obowiązek udzielenia informacji podlega wykonaniu w formie pisemnej
albo postaci elektronicznej.

Art. 479¹¹⁹. § 1. Na postanowienie w przedmiocie udzielenia informacji służy
zażalenie do sądu drugiej instancji.
§ 2. Zażalenie obowiązanego w zakresie, w jakim powołuje się na prawo
odmowy udzielenia informacji lub ochronę tajemnicy przedsiębiorstwa, sąd
rozpoznaje na posiedzeniu niejawnym. Od uznania sądu zależy, czy na posiedzeniu
wysłucha uprawnionego lub obowiązanego.
§ 3. Jeżeli obowiązany powołuje się na ochronę tajemnicy przedsiębiorstwa, sąd
może określić szczególne zasady korzystania i zapoznawania się z udzielonymi
informacjami oraz może wprowadzić dodatkowe ograniczenia.

Art. 479¹²⁰. Przewodniczący, na wniosek uprawnionego, wyznacza posiedzenie
niejawne w celu ustnego wyjaśnienia udzielonych informacji.

Art. 479¹²¹. Na żądanie obowiązanego lub pozwanego uprawniony jest
obowiązany zwrócić koszty i wydatki celowe poniesione w związku z udzieleniem
informacji. Przepis art. 277 stosuje się odpowiednio.

Art. 479¹²². § 1. Powództwo wzajemne w sprawach o naruszenie prawa do
znaku towarowego lub wzoru przemysłowego jest dopuszczalne, jeżeli obejmuje
żądanie unieważnienia lub stwierdzenia wygaśnięcia prawa ochronnego na znak
towarowy lub obejmuje żądanie unieważnienia prawa z rejestracji wzoru
przemysłowego. Przepis art. 204 stosuje się odpowiednio.
§ 2. Przepis § 1 stosuje się odpowiednio do żądania unieważnienia lub
stwierdzenia wygaśnięcia prawa ochronnego na wspólny znak towarowy, wspólnego
prawa ochronnego na znak towarowy, prawa ochronnego na znak towarowy
gwarancyjny, uznania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej ochrony
międzynarodowego znaku towarowego, a także do żądania unieważnienia uznania na
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej ochrony międzynarodowego wzoru
przemysłowego.

Art. 479¹²³. § 1. Poza wymogami określonymi w art. 187 pozew wzajemny
powinien zawierać numer wpisu we właściwym rejestrze związany z danym prawem
ochronnym lub prawem z rejestracji.
§ 2. Do pozwu wzajemnego należy dołączyć wyciąg z właściwego rejestru,
określający numer wpisu oraz informacje o stanie prawnym udzielonego prawa, chyba
że został on załączony do pozwu głównego.

Art. 479¹²⁴. Sąd jest związany podstawą prawną unieważnienia lub stwierdzenia
wygaśnięcia prawa wskazaną przez powoda wzajemnego.

Art. 479¹²⁵. W sprawach rozpoznawanych według przepisów niniejszego
rozdziału przepisy ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. – Prawo własności przemysłowej
(Dz. U. z 2020 r. poz. 286, 288 i 1086) o unieważnieniu lub stwierdzeniu wygaśnięcia
prawa, stosuje się w zakresie, w jakim nie są one sprzeczne z przepisami niniejszego
rozdziału.

Art. 479¹²⁶. § 1. W przypadku wytoczenia powództwa, o którym mowa
w art. 479¹²², sąd zwraca się do Prezesa Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej
Polskiej z żądaniem udzielenia informacji, czy przed Urzędem Patentowym Rzeczypospolitej Polskiej toczy się już sprawa o unieważnienie lub stwierdzenie wygaśnięcia
prawa.
§ 2. Prezes Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej niezwłocznie udziela
informacji, o których mowa w § 1, w formie pisemnej albo postaci elektronicznej.
§ 3. Jeżeli przed Urzędem Patentowym Rzeczypospolitej Polskiej toczy się
sprawa o unieważnienie lub stwierdzenie wygaśnięcia prawa, sąd zawiesza
postępowanie do czasu prawomocnego zakończenia postępowania przed Urzędem
Patentowym Rzeczypospolitej Polskiej.
§ 4. Sąd odrzuca pozew wzajemny o stwierdzenie wygaśnięcia lub
unieważnienie prawa, jeżeli decyzja wydana przez Urząd Patentowy Rzeczypospolitej
Polskiej, dotycząca tego samego przedmiotu sprawy, w tym podstawy powództwa
wzajemnego, stała się prawomocna.

Art. 479¹²⁷. Sąd zawiesza postępowanie z urzędu, jeżeli toczy się inne
postępowanie cywilne obejmujące żądanie, którego dotyczy wytaczane powództwo
wzajemne.

Art. 479¹²⁸. § 1. Odpis prawomocnego wyroku unieważniającego prawo lub
stwierdzającego wygaśnięcie prawa, od którego nie przysługuje skarga kasacyjna, sąd
niezwłocznie przesyła Urzędowi Patentowemu Rzeczypospolitej Polskiej w celu
dokonania wpisu do właściwego rejestru oraz przekazania powiadomienia do Biura
Międzynarodowego w rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r.
– Prawo własności przemysłowej.
§ 2. Wyrok, o którym mowa w § 1, jest skuteczny także względem osób trzecich.

Art. 479¹²⁹. § 1. Powód może wystąpić z powództwem o ustalenie, że podjęte
lub zamierzone przez niego czynności nie stanowią naruszenia patentu, dodatkowego
prawa ochronnego, prawa ochronnego lub prawa z rejestracji. Przepis art. 189 stosuje
się odpowiednio.
§ 2. Interes prawny istnieje, gdy pozwany:
1) czynności, których dotyczy powództwo uznał za naruszenie patentu,
dodatkowego prawa ochronnego, prawa ochronnego lub prawa z rejestracji;
2) nie potwierdził w należycie wyznaczonym przez powoda terminie, że czynności,
których dotyczy powództwo, nie stanowią naruszenia patentu, dodatkowego
prawa ochronnego, prawa ochronnego lub prawa z rejestracji.
§ 3. Termin, o którym mowa w § 2 pkt 2, został należycie wyznaczony, jeżeli:
1) jego wyznaczenie nastąpiło w formie pisemnej;
2) nie był krótszy niż dwa miesiące od dnia doręczenia uprawnionemu pisma;
3) w treści pisma powód dokładnie oznaczył czynności, które zamierza podjąć
i które mogą stanowić naruszenie patentu, dodatkowego prawa ochronnego,
prawa ochronnego lub prawa z rejestracji, wskazując, w jakim zakresie może
nastąpić naruszenie, i wezwał uprawnionego do wyraźnego potwierdzenia, że nie
stanowią one naruszenia.

art. 480. więcej [Nakaz zapłaty] Art. 480. (uchylony).

Art. 480¹. § 1. Sąd wydaje nakaz zapłaty, jeżeli powód dochodzi roszczenia
pieniężnego albo świadczenia innych rzeczy zamiennych, a w innych przypadkach –
jeżeli przepis szczególny tak stanowi.
§ 2. Po utracie mocy lub uchyleniu nakazu zapłaty albo w przypadku braku
podstaw do jego wydania sąd rozpoznaje sprawę według przepisów ogólnych lub
w postępowaniu odrębnym właściwym dla danej sprawy, chyba że przepis szczególny
przewiduje inny skutek, w szczególności umorzenie postępowania.

Art. 480². § 1. W nakazie zapłaty sąd nakazuje pozwanemu, by w terminie dwóch tygodni od dnia doręczenia nakazu zaspokoił roszczenie w całości wraz z kosztami albo wniósł środek zaskarżenia.
§ 2. Jeżeli pozwany mieszka lub ma siedzibę za granicą, a nie ma przedstawiciela
w kraju, termin, o którym mowa w § 1, wynosi miesiąc, przy czym gdyby doręczenie
nakazu zapłaty miało mieć miejsce poza terytorium Unii Europejskiej, oznacza się
termin nie krótszy niż trzy miesiące.
§ 3. Nakaz zapłaty doręcza się stronom. Pozwanemu nakaz zapłaty doręcza się
z odpisem pozwu, z odpisami załączników do pozwu oraz pouczeniem o terminie
i sposobie zaskarżenia nakazu oraz skutkach jego niezaskarżenia.
§ 4. Nakaz zapłaty, od którego nie wniesiono środka zaskarżenia, ma skutki
prawomocnego wyroku.
§ 5. Jeżeli po wydaniu nakazu zapłaty okaże się, że pozwany w chwili wniesienia
pozwu nie miał zdolności sądowej, zdolności procesowej albo organu powołanego do
jego reprezentowania, a braki te nie zostały usunięte w wyznaczonym terminie
zgodnie z przepisami kodeksu, sąd z urzędu uchyla nakaz zapłaty i wydaje
odpowiednie postanowienie.

Art. 480³. § 1. Środek zaskarżenia od nakazu zapłaty wnosi się do sądu, który
wydał nakaz zapłaty.
§ 2. W piśmie zawierającym środek zaskarżenia od nakazu zapłaty pozwany
powinien wskazać, czy zaskarża nakaz w całości czy w części oraz przedstawić
zarzuty, które pod rygorem ich utraty należy zgłosić przed wdaniem się w spór co do
istoty sprawy.
§ 3. Sąd odrzuca środek zaskarżenia niedopuszczalny, spóźniony, nieopłacony
lub dotknięty brakami, których nie usunięto pomimo wezwania.

Art. 480⁴. § 1. Nakaz zapłaty sąd wydaje na posiedzeniu niejawnym.
§ 2. Czynności w sprawie, z wyłączeniem prowadzenia rozprawy i wydania
wyroku, może wykonywać referendarz sądowy.

art. 481. więcej [Uchylony] Art. 481. (uchylony).

art. 482. więcej [Uchylony] Art. 482. (uchylony).

art. 483. więcej [Uchylony] Art. 483. (uchylony).

art. 484. więcej [Postępowanie nakazowe w postępowaniu cywilnym] Art. 484. (uchylony).

Art. 484¹. Nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym wydaje się na wniosek
powoda zgłoszony w pozwie.

art. 485. więcej [Podstawy wydania nakazu zapłaty] Art. 485. § 1. Sąd wydaje nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym, jeżeli
fakty uzasadniające dochodzone roszczenie są udowodnione dołączonym do pozwu:
1) dokumentem urzędowym;
2) zaakceptowanym przez dłużnika rachunkiem;
3) wezwaniem dłużnika do zapłaty i pisemnym oświadczeniem dłużnika o uznaniu
długu.
4) (uchylony)
§ 2. Sąd wydaje również nakaz zapłaty przeciwko zobowiązanemu z weksla lub
czeku należycie wypełnionego, których prawdziwość i treść nie nasuwają
wątpliwości. W przypadku przejścia na powoda praw z weksla lub czeku, do wydania
nakazu niezbędne jest przedstawienie dokumentów uzasadniających roszczenia, o ile
przejście tych praw na powoda nie wynika bezpośrednio z weksla lub czeku.
§ 2¹. Sąd wydaje nakaz zapłaty na podstawie dołączonej do pozwu umowy,
dowodu spełnienia wzajemnego świadczenia niepieniężnego, dowodu doręczenia
dłużnikowi faktury lub rachunku, jeżeli powód dochodzi należności zapłaty
świadczenia pieniężnego w rozumieniu art. 4 pkt 1a ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o
przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych (Dz. U.
z 2020 r. poz. 935 i 1086), odsetek w transakcjach handlowych określonych w tej
ustawie lub rekompensaty, o której mowa w art. 10 ust. 1 tej ustawy, oraz na
podstawie dokumentów potwierdzających poniesienie kosztów odzyskiwania
należności, jeżeli powód dochodzi również zwrotu kosztów, o których mowa
w art. 10 ust. 2 tej ustawy.
§ 3. (uchylony)
§ 4. Jeżeli nie dołączono oryginału weksla lub czeku, przewodniczący wzywa
powoda do ich złożenia do akt pod rygorem zwrotu pozwu na podstawie art. 130.

art. 486. więcej [Termin pierwszego posiedzenia w sprawie wydania nakazu zapłaty] Art. 486. § 1. (uchylony)
§ 2. W sprawach, o których mowa w art. 485 § 2¹, przewodniczący i sąd są
obowiązani podejmować czynności tak, by pierwsze posiedzenie wyznaczone w celu
wydania nakazu zapłaty, rozpoznania sprawy lub nadania jej innego biegu odbyło się
nie później niż dwa miesiące od dnia wniesienia pozwu, a jeżeli pozew był dotknięty
brakami – od dnia ich usunięcia.

art. 487. więcej [Uchylony] Art. 487. (uchylony).

art. 488. więcej [Uchylony] Art. 488. (uchylony).

art. 489. więcej [Uchylony] Art. 489. (uchylony).

art. 490. więcej [Uchylony] Art. 490. (uchylony).

art. 491. więcej [Uchylony] Art. 491. (uchylony).

art. 492. więcej [Zabezpieczenie; Wykonalność] Art. 492. § 1. Nakaz zapłaty z chwilą wydania stanowi tytuł zabezpieczenia,
wykonalny bez nadawania mu klauzuli wykonalności. Kwota zasądzona nakazem
wraz z wymagalnymi odsetkami stanowi sumę, której złożenie przez dłużnika na
rachunek depozytowy Ministra Finansów w rozumieniu przepisów o finansach
publicznych, zwany dalej „rachunkiem depozytowym Ministra Finansów”, wystarczy
do zabezpieczenia. Jeżeli nakaz zobowiązuje do wydania rzeczy zamiennych, do
zabezpieczenia wystarczy złożenie sumy równej wartości przedmiotu sporu.
§ 2. Powód wnosząc o dokonanie zabezpieczenia jest obowiązany wskazać
sposób zabezpieczenia. Sąd na wniosek pozwanego może ograniczyć zabezpieczenie
według swego uznania. Przepis art. 742 oraz przepisy o ograniczeniu zabezpieczenia
przeciwko Skarbowi Państwa stosuje się odpowiednio.
§ 3. Nakaz zapłaty wydany na podstawie weksla lub czeku staje się natychmiast
wykonalny po upływie terminu do zaspokojenia roszczenia. W razie wniesienia
zarzutów sąd może na wniosek pozwanego wstrzymać wykonanie nakazu. Przepisy
o ograniczeniu wykonalności w sprawach przeciwko Skarbowi Państwa stosuje się
odpowiednio.

Art. 492¹. (uchylony).

art. 493. więcej [Zarzuty od nakazu zapłaty] Art. 493. § 1. Od nakazu zapłaty pozwany może wnieść zarzuty.
§ 2. W piśmie zawierającym zarzuty pozwany powinien, poza elementami
wskazanymi w art. 480³ § 2, wymienić fakty, z których wywodzi żądania, i dowody
na wykazanie każdego z nich.
§ 3. W postępowaniu po wniesieniu zarzutów:
1) nie stosuje się przepisów art. 194–196 i art. 198;
2) powództwo wzajemne jest niedopuszczalne;
3) nie można występować z nowymi roszczeniami zamiast lub obok
dotychczasowych; jednakże w przypadku zmiany okoliczności powód może
żądać zamiast pierwotnego przedmiotu sporu jego równowartości lub innego
przedmiotu, a w sprawach o świadczenie powtarzające się może nadto
rozszerzyć powództwo o świadczenia za kolejne okresy.
§ 4. Jeżeli zachodzą podstawy do odrzucenia pozwu lub umorzenia
postępowania, sąd z urzędu postanowieniem uchyla nakaz zapłaty i wydaje
odpowiednie rozstrzygnięcie. W innym przypadku sąd wydaje wyrok, którym
w całości lub części utrzymuje nakaz zapłaty w mocy albo go uchyla i orzeka
o żądaniu pozwu.

art. 494. więcej [Uchylony] Art. 494. (uchylony).

art. 495. więcej [Uchylony] Art. 495. (uchylony).

art. 496. więcej [Uchylony] Art. 496. (uchylony).

art. 497. więcej [Cofnięcie zarzutów od nakazu zapłaty] Art. 497. § 1. W przypadku cofnięcia zarzutów sąd stwierdza postanowieniem,
że nakaz zapłaty pozostaje w mocy i orzeka o kosztach jak przy cofnięciu pozwu.
Przepis art. 203 § 3 stosuje się odpowiednio.
§ 2. W przypadku, o którym mowa w art. 203 § 4, sąd może uznać cofnięcie
zarzutów za niedopuszczalne.

Art. 497¹. (uchylony).

art. 498. więcej [Uchylony] Art. 498. (uchylony).

art. 499. więcej [Wyłącznia] Art. 499. Sąd wydaje nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym
w sprawach określonych w art. 4801 § 1, chyba że według treści pozwu:
1) roszczenie jest oczywiście bezzasadne;
2) twierdzenia co do faktów budzą wątpliwość;
3) zaspokojenie roszczenia zależy od świadczenia wzajemnego.
4) (uchylony)
§ 2. (uchylony)

art. 500. więcej [Uchylony] Art. 500. (uchylony).

art. 501. więcej [Uchylony] Art. 501. (uchylony).

art. 502. więcej [Uchylony] Art. 502. (uchylony).

Art. 502¹.(uchylony).

art. 503. więcej [Uchylony] Art. 503. (uchylony).

art. 504. więcej [Uchylony] Art. 504. (uchylony).

art. 505. więcej [Sprzeciw od nakazu zapłaty] Art. 505. § 1. Od nakazu zapłaty pozwany może wnieść sprzeciw.
§ 2. Nakaz zapłaty traci moc w części zaskarżonej sprzeciwem. Sprzeciw
jednego tylko ze współpozwanych o to samo roszczenie oraz co do jednego lub
niektórych uwzględnionych roszczeń powoduje utratę mocy nakazu jedynie co do
nich.
§ 3. Na wniosek strony sąd wydaje postanowienie stwierdzające utratę mocy
nakazu zapłaty w całości lub części.

Art. 505¹. § 1. W postępowaniu uproszczonym rozpoznaje się sprawy
o świadczenie, jeżeli wartość przedmiotu sporu nie przekracza dwudziestu tysięcy
złotych, a w sprawach o roszczenia z rękojmi lub gwarancji – jeżeli wartość
przedmiotu umowy nie przekracza tej kwoty.
§ 2. Spośród spraw wymienionych w § 1 nie rozpoznaje się w postępowaniu
uproszczonym spraw:
1) należących do właściwości sądów okręgowych;
2) małżeńskich i z zakresu stosunków między rodzicami a dziećmi;
3) z zakresu prawa pracy rozpoznawanych z udziałem ławników;
4) z zakresu ubezpieczeń społecznych, z wyjątkiem spraw wymienionych
w art. 477⁸ § 2 i spraw o rentę.
§ 3. Sąd może rozpoznać sprawę z pominięciem przepisów o postępowaniu
uproszczonym, jeżeli może to przyczynić się do sprawniejszego rozwiązania sporu.

Art. 505^2. W sprawach rozpoznawanych według przepisów niniejszego działu
posiedzenia przygotowawczego nie przeprowadza się, chyba że z okoliczności sprawy
wynika, że przeprowadzenie posiedzenia przygotowawczego może przyczynić się do
sprawniejszego rozpoznania sprawy.

Art. 505³. § 1. Jednym pozwem można dochodzić tylko jednego roszczenia.
§ 2. Połączenie kilku roszczeń w jednym pozwie jest dopuszczalne tylko wtedy,
gdy wynikają z tego samego stosunku prawnego lub kilku stosunków prawnych tego
samego rodzaju. W przypadku niedopuszczalnego połączenia w jednym pozwie kilku
roszczeń przewodniczący zarządza zwrot pozwu bez wezwania do usunięcia tego
braku. Jeżeli w terminie tygodnia od dnia doręczenia zarządzenia o zwrocie powód
cofnie pozew w zakresie żądań niepodlegających łączeniu, pozew w pozostałej części
wywołuje skutek od daty jego pierwotnego wniesienia.
§ 3. Jeżeli powód dochodzi części roszczenia, sprawa podlega rozpoznaniu
w postępowaniu przewidzianym w niniejszym rozdziale tylko wtedy, gdy
postępowanie to byłoby właściwe dla całego roszczenia wynikającego z faktów
przytoczonych przez powoda. W przeciwnym wypadku sprawa rozpoznawana jest
z pominięciem przepisów niniejszego rozdziału.

Art. 505⁴. § 1. Zmiana powództwa jest niedopuszczalna. Przepisów art. 75–85
oraz art. 194–196 i art. 198 nie stosuje się.
§ 2. Powództwo wzajemne oraz zarzut potrącenia są dopuszczalne, jeżeli
roszczenia nadają się do rozpoznania w postępowaniu uproszczonym.

Art. 505⁵. (uchylony).

Art. 505⁶. § 1. (uchylony)
§ 2. (uchylony)
§ 3. Jeżeli sąd uzna, że ścisłe udowodnienie wysokości żądania jest niemożliwe
lub nader utrudnione, może w wyroku zasądzić odpowiednią sumę według swej oceny,
opartej na rozważeniu wszystkich okoliczności sprawy.

Art. 505⁷. § 1. Ilekroć ustalenie zasadności lub wysokości świadczenia powinno
nastąpić przy zastosowaniu wiadomości specjalnych, od uznania sądu zależy
powzięcie samodzielnej oceny opartej na rozważeniu wszystkich okoliczności sprawy
albo zasięgnięcie opinii biegłego.
§ 2. Opinii biegłego nie zasięga się, jeżeli jej przewidywany koszt miałby
przekroczyć wartość przedmiotu sporu, chyba że uzasadniają to wyjątkowe
okoliczności.
§ 3. Złożenie zeznań przez świadka nie stoi na przeszkodzie zasięgnięciu jego
opinii jako biegłego, także co do faktów, o których zeznał jako świadek, nawet jeżeli
uprzednio sporządził opinię na zlecenie podmiotu innego niż sąd.

Art. 505⁸. § 1. (uchylony)
§ 2. (uchylony)
§ 3. Strona obecna na posiedzeniu, na którym ogłoszono wyrok, może po jego
ogłoszeniu w oświadczeniu złożonym do protokołu zrzec się prawa do wniesienia
apelacji. W razie zrzeczenia się prawa do wniesienia apelacji przez wszystkich
uprawnionych wyrok staje się prawomocny.
§ 4. W sprawach, w których wartość przedmiotu sporu nie przekracza tysiąca
złotych, uzasadnienie wyroku ogranicza się do wyjaśnienia podstawy prawnej wyroku
z przytoczeniem przepisów prawa. Od uznania sądu opartego na rozważeniu
wszystkich okoliczności sprawy zależy rozszerzenie tego uzasadnienia o pozostałą
treść określoną w art. 327¹ § 1.

Art. 505⁹. § 1. (uchylony)
§ 1¹. Apelację można oprzeć na zarzutach:
1) naruszenia prawa materialnego przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe
zastosowanie;
2) naruszenia przepisów postępowania, jeżeli mogło ono mieć wpływ na wynik
sprawy.
§ 2. Po upływie terminu do wniesienia apelacji przytaczanie dalszych zarzutów
jest niedopuszczalne

Art. 505¹⁰. § 1. Sąd rozpoznaje apelację w składzie jednego sędziego.
§ 2. (uchylony)
§ 3. (utracił moc)

Art. 505¹¹. (uchylony).

Art. 505¹². § 1. Jeżeli sąd drugiej instancji stwierdzi, że zachodzi naruszenie
prawa materialnego, a zgromadzone dowody nie dają wystarczających podstaw do
zmiany wyroku, uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę do ponownego
rozpoznania.
§ 1¹. W sprawach określonych w art. 505⁸ § 4 przepisu § 1 nie stosuje się, a zaskarżony wyrok może zostać uchylony tylko w przypadkach określonych
w art. 386 § 2 i 3.
§ 2. Uchylając zaskarżony wyrok sąd drugiej instancji może przekazać sprawę
do rozpoznania z wyłączeniem przepisów o postępowaniu uproszczonym także
wówczas, gdy sprawa stosownie do art. 505¹ podlega rozpoznaniu w tym
postępowaniu.
§ 3. Sąd drugiej instancji oddala apelację również wtedy, gdy mimo naruszenia
prawa materialnego lub przepisów postępowania albo błędnego uzasadnienia
zaskarżony wyrok odpowiada prawu.

Art. 505¹³. § 1. (uchylony).
§ 2. Jeżeli sąd drugiej instancji nie przeprowadził postępowania dowodowego,
uzasadnienie wyroku powinno zawierać jedynie wyjaśnienie podstawy prawnej
wyroku z przytoczeniem przepisów prawa.
§ 3. (uchylony)

Art. 505^13a. W postępowaniu toczącym się na skutek zażalenia sąd drugiej
instancji uzasadnia z urzędu jedynie postanowienia uchylające zaskarżone
postanowienie albo zarządzenie.

Art. 505¹⁴. § 1. W postępowaniu uproszczonym w sprawach z zakresu prawa
pracy przepisów art. 466, art. 477 i art. 4771 nie stosuje się.
§ 2. (uchylony)

Art. 505¹⁵. § 1. Sąd rozpoznaje sprawę w europejskim postępowaniu
nakazowym, jeżeli są spełnione warunki określone w przepisach rozporządzenia (WE)
nr 1896/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 grudnia 2006 r.
ustanawiającego postępowanie w sprawie europejskiego nakazu zapłaty (Dz. Urz.
UE L 399 z 30.12.2006, str. 1, z późn. zm.), zwanego dalej „rozporządzeniem
nr 1896/2006”.
§ 2. W sprawie rozpoznawanej według przepisów niniejszego rozdziału nie
stosuje się przepisów o innych postępowaniach odrębnych.

Art. 505¹⁶. § 1. Europejskie postępowanie nakazowe należy do właściwości
sądów rejonowych i okręgowych.
§ 2. Europejski nakaz zapłaty może wydać także referendarz sądowy.
§ 3. Referendarz sądowy może wydawać zarządzenia.

Art. 505¹⁷. Rozpoznanie sprawy następuje na posiedzeniu niejawnym.

Art. 505¹⁸. § 1. Jeżeli europejski nakaz zapłaty, zgodnie z przepisami
rozporządzenia nr 1896/2006, może zostać wydany tylko co do części roszczenia
i powód wyraża na to zgodę, sprawę co do pozostałej części roszczenia sąd rozpoznaje we właściwym trybie. W przypadkach wskazanych w ustawie sąd rozpoznaje sprawę
według przepisów o postępowaniach odrębnych, z wyłączeniem przepisów
o postępowaniu nakazowym i upominawczym.
§ 2. (uchylony)

Art. 505¹⁹. § 1. W razie wniesienia sprzeciwu zgodnie z przepisami
rozporządzenia nr 1896/2006, europejski nakaz zapłaty traci moc, a sąd rozpoznaje
sprawę we właściwym trybie. W przypadkach wskazanych w ustawie sąd rozpoznaje
sprawę według przepisów o postępowaniach odrębnych, z wyłączeniem przepisów
o postępowaniu nakazowym i upominawczym.
§ 2. (uchylony)
§ 3. (uchylony)
§ 4. Jeżeli powód zgodnie z przepisami rozporządzenia nr 1896/2006 zażądał
zakończenia postępowania na wypadek wniesienia sprzeciwu, sąd umarza
postępowanie, orzekając o kosztach jak przy cofnięciu pozwu.

Art. 505^19a. Sąd odrzuca sprzeciw wniesiony po upływie przypisanego terminu
lub z innych przyczyn niedopuszczalny, jak również sprzeciw którego braków
pozwany nie usunął w terminie.

Art. 505²⁰. § 1. W razie stwierdzenia, że istnieje określona w przepisach
rozporządzenia nr 1896/2006 podstawa do uchylenia europejskiego nakazu zapłaty, na
wniosek pozwanego sąd, który go wydał, a w przypadku nakazu wydanego przez
referendarza sądowego – sąd, przed którym wytoczono powództwo, uchyla nakaz
zapłaty.
§ 2. Wniosek powinien czynić zadość warunkom pisma procesowego
i wskazywać okoliczności uzasadniające uchylenie europejskiego nakazu zapłaty.
§ 3. Przed uchyleniem europejskiego nakazu zapłaty sąd wysłucha powoda na
posiedzeniu lub zażąda od niego oświadczenia na piśmie.
§ 4. Na postanowienie sądu w przedmiocie uchylenia europejskiego nakazu
zapłaty przysługuje zażalenie.

Art. 505²¹. § 1. Sąd rozpoznaje sprawę w europejskim postępowaniu w sprawie
drobnych roszczeń, jeżeli są spełnione warunki określone w przepisach
rozporządzenia (WE) nr 861/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lipca
2007 r. ustanawiającego europejskie postępowanie w sprawie drobnych roszczeń
(Dz. Urz. UE L 199 z 31.07.2007, str. 1, z późn. zm.), zwanego dalej
„rozporządzeniem nr 861/2007”.
§ 2. W sprawie rozpoznawanej według przepisów niniejszego rozdziału nie
stosuje się przepisów o innych postępowaniach odrębnych.

Art. 505²². § 1. Europejskie postępowanie w sprawie drobnych roszczeń należy
do właściwości sądów rejonowych i okręgowych.
§ 2. Referendarz sądowy może wydawać zarządzenia.

Art. 505²³. Rozpoznanie sprawy następuje na posiedzeniu niejawnym. Sąd może
wyznaczyć rozprawę w przypadkach wskazanych w przepisach rozporządzenia
nr 861/2007.

Art. 505²⁴. Jeżeli przepisy rozporządzenia nr 861/2007 stanowią, że pozew
powinien zostać zwrócony, sąd wydaje postanowienie.

Art. 505²⁵. § 1. (uchylony)
§ 2. Przesłuchanie strony następuje na piśmie, jeżeli sąd tak postanowi. Przepisu
art. 303 nie stosuje się.

Art. 505²⁶. Wyrok wydany na posiedzeniu niejawnym wiąże sąd od chwili
podpisania sentencji. Sąd z urzędu doręcza wyrok obu stronom z pouczeniem
o przysługujących im środkach zaskarżenia.

Art. 505²⁷. § 1. Przepisy art. 505⁹–505¹¹, art. 505¹² § 1 i 3 oraz art. 505¹³ stosuje się.
§ 2. Uchylając zaskarżony wyrok, sąd drugiej instancji przekazuje sprawę do
rozpoznania z wyłączeniem przepisów o postępowaniach odrębnych.

Art. 505^27a. § 1. W razie stwierdzenia, że istnieje określona w przepisach
rozporządzenia nr 861/2007 podstawa do uchylenia wyroku, na wniosek pozwanego
sąd, który go wydał, uchyla wyrok.
§ 2. Wniosek powinien czynić zadość warunkom pisma procesowego
i wskazywać okoliczności uzasadniające uchylenie wyroku.
§ 3. Sąd może rozpoznać wniosek na posiedzeniu niejawnym. Przed uchyleniem
wyroku sąd wysłucha powoda na posiedzeniu lub zażąda od niego oświadczenia na
piśmie.
§ 4. Na postanowienie sądu w przedmiocie uchylenia wyroku przysługuje
zażalenie.

Art. 505²⁸. § 1. W postępowaniu określonym w niniejszym rozdziale stosuje się
przepisy o postępowaniu upominawczym z odrębnościami wynikającymi
z niniejszego rozdziału.
§ 2. Nakaz zapłaty nie może być wydany, jeżeli:
1) powód dochodzi roszczenia innego niż pieniężne;
2) doręczenie pozwanemu nakazu miałoby nastąpić poza granicami kraju.

Art. 505²⁹. § 1. W elektronicznym postępowaniu upominawczym nie stosuje się
przepisów o postępowaniach odrębnych innych niż wymienione w art. 505²⁸ § 1 oraz przepisów art. 130^1a, art. 139 § 5 i art. 139¹.
§ 2. Postanowienia wydane na posiedzeniu niejawnym, które podlegają
zaskarżeniu, uzasadnia się z urzędu. Termin do wniesienia zażalenia wynosi tydzień
od dnia doręczenia postanowienia z uzasadnieniem.
§ 3. Przepis § 2 stosuje się odpowiednio do zarządzeń przewodniczącego.
§ 4. Postanowienia wydane na podstawie art. 505³³ i art. 505³⁴ doręcza się z urzędu tylko powodowi.

Art. 505^29a. W elektronicznym postępowaniu upominawczym mogą być
dochodzone roszczenia, które stały się wymagalne w okresie trzech lat przed dniem
wniesienia pozwu.

Art. 505³⁰. § 1. (uchylony)
§ 2. Czynności sądu, referendarza i przewodniczącego utrwalane są wyłącznie
w systemie teleinformatycznym, a wytworzone w ich wyniku dane w postaci
elektronicznej opatrywane są kwalifikowanym podpisem elektronicznym.

Art. 505³¹. § 1. Powód wnosi pisma wyłącznie za pośrednictwem systemu
teleinformatycznego.
§ 2. Jeżeli pozwany dokona wyboru wnoszenia pism procesowych za
pośrednictwem systemu teleinformatycznego, dalsze pisma w sprawie wnosi
wyłącznie za pośrednictwem tego systemu.
§ 2¹. Pisma wniesione za pośrednictwem systemu teleinformatycznego nie
wymagają opatrzenia ich podpisem, o którym mowa w art. 126 § 5.
§ 3. (uchylony)
§ 4. O skutkach wniesienia pisma za pośrednictwem systemu
teleinformatycznego sąd poucza pozwanego przy pierwszym doręczeniu.
§ 5. (uchylony)
§ 6. (uchylony)

Art. 505³². § 1. W pozwie powód powinien wskazać dowody na poparcie swoich
twierdzeń. Dowodów nie dołącza się do pozwu. Przepisu art. 128 nie stosuje się.
§ 2. Pozew powinien zawierać również:
1) numer PESEL lub NIP pozwanego będącego osobą fizyczną, jeżeli jest on
obowiązany do jego posiadania lub posiada go nie mając takiego obowiązku lub
2) numer w Krajowym Rejestrze Sądowym, a w przypadku jego braku – numer
w innym właściwym rejestrze, ewidencji lub NIP pozwanego niebędącego osobą
fizyczną, który nie ma obowiązku wpisu we właściwym rejestrze lub ewidencji,
jeżeli jest on obowiązany do jego posiadania.
3) (uchylony)
§ 3. Sąd może skazać na grzywnę powoda, jego przedstawiciela ustawowego lub
pełnomocnika, który w złej wierze lub wskutek niezachowania należytej staranności oznaczył nieprawidłowo dane, o których mowa w § 2 pkt 1 lub 2 oraz art. 126 § 2
pkt 1.
§ 4. (uchylony)

Art. 505³³. W przypadku braku podstaw do wydania nakazu zapłaty sąd umarza
postępowanie.


Art. 505³⁴. § 1. Jeżeli pozwany, pomimo powtórzenia zawiadomienia zgodnie
z art. 139 § 1 zdanie drugie, nie odebrał nakazu zapłaty, a w sprawie nie doręczono mu
wcześniej żadnego pisma w sposób przewidziany w art. 131–138 i nie ma
zastosowania art. 139 § 2 i 3 lub inny przepis szczególny przewidujący skutek
doręczenia, nakaz zapłaty uznaje się za doręczony, o ile adres, pod którym
pozostawiono zawiadomienia, jest zgodny z adresem ujawnionym w rejestrze PESEL.
W przeciwnym przypadku stosuje się przepis § 2.
§ 2. Jeżeli po wydaniu nakazu zapłaty okaże się, że nie można go doręczyć
pozwanemu w kraju, sąd z urzędu uchyla nakaz zapłaty i umarza postępowanie, chyba
że powód w wyznaczonym terminie, nie dłuższym niż miesiąc, usunie przeszkodę
w doręczeniu nakazu zapłaty. Wezwanie do usunięcia przeszkody nie podlega
powtórzeniu.

Art. 505³⁵. Do sprzeciwu od nakazu zapłaty nie dołącza się dowodów.

Art. 505³⁶. W przypadku wniesienia sprzeciwu sąd umarza postępowanie
w zakresie, w którym nakaz zapłaty utracił moc.

Art. 505³⁷. §§ 1. W przypadku umorzenia postępowania każda ze stron ponosi
koszty procesu związane ze swym udziałem w sprawie.
§ 2. Jeżeli w terminie trzech miesięcy od dnia wydania postanowienia
o umorzeniu elektronicznego postępowania upominawczego powód wniesie pozew
przeciwko pozwanemu o to samo roszczenie w postępowaniu innym niż elektroniczne
postępowanie upominawcze, skutki prawne, które ustawa wiąże z wytoczeniem
powództwa, następują z dniem wniesienia pozwu w elektronicznym postępowaniu
upominawczym. Na żądanie stron sąd, rozpoznając sprawę, uwzględni koszty
poniesione przez strony w elektronicznym postępowaniu upominawczym

Art. 505³⁸. Rozpoznanie zażalenia na postanowienie wydane w elektronicznym
postępowaniu upominawczym, jak również na postanowienie wydane w postępowaniu o nadanie klauzuli wykonalności tytułowi wykonawczemu wydanemu w tym postępowaniu, następuje w składzie jednego sędziego. W postępowaniu toczącym się na skutek wniesienia zażalenia przepisy art. 505³⁰ § 2 i art. 505³¹ stosuje się odpowiednio.

Art. 505³⁹. W razie wniesienia skargi o wznowienie postępowania sąd
przekazuje sprawę do sądu według właściwości ogólnej. Do wznowienia postępowania właściwy jest sąd według właściwości ogólnej.

art. 506. więcej [Wszczęcie postępowania nieprocesowego] Art. 506. Sąd wszczyna postępowanie nieprocesowe na wniosek; w wypadkach
wskazanych w ustawie sąd może wszcząć postępowanie także z urzędu.

art. 507. więcej [Właściwość rzeczowa] Art. 507. Sprawy należące do postępowania nieprocesowego rozpoznają sądy
rejonowe, z wyjątkiem spraw, dla których zastrzeżona jest właściwość sądów
okręgowych.

art. 508. więcej [Właściwość miejscowa] Art. 508. § 1. Jeżeli właściwość miejscowa nie jest oznaczona w przepisie
szczególnym, wyłącznie właściwy jest sąd miejsca zamieszkania wnioskodawcy,
a w braku miejsca zamieszkania – sąd miejsca jego pobytu. Do postępowania z urzędu
właściwy jest sąd miejsca, w którego okręgu nastąpiło zdarzenie będące podstawą
wszczęcia postępowania. W braku wskazanych wyżej podstaw właściwy będzie sąd
dla m.st. Warszawy.
§ 2. W wypadku gdy sąd właściwy nie może z powodu przeszkody rozpoznać
sprawy lub podjąć innej czynności albo gdy wymagają tego względy celowości, sąd
nad nim przełożony wyznaczy na posiedzeniu niejawnym inny sąd do rozpoznania
sprawy w całości lub w części.
§ 3. Wyznaczenie następuje z urzędu albo na przedstawienie sądu właściwego,
albo też na wniosek właściwego organu lub osoby zainteresowanej, po wysłuchaniu
w razie potrzeby innych osób zainteresowanych.
§ 4. Przepisu art. 481 nie stosuje się w sprawach rozpoznawanych
w postępowaniu wieczystoksięgowym i postępowaniu rejestrowym, a także w sprawach z zakresu prawa spadkowego, z wyjątkiem spraw o stwierdzenie nabycia
spadku i przedmiotu zapisu windykacyjnego oraz o dział spadku.

art. 509. więcej [Skład sądu] Art. 509. Sprawy o przysposobienie w pierwszej instancji sąd rozpoznaje
w składzie jednego sędziego i dwóch ławników.

Art. 509¹. § 1. Czynności w postępowaniu wieczystoksięgowym może
wykonywać referendarz sądowy.
§ 2. Czynności w postępowaniach dotyczących rejestrów i ewidencji
prowadzonych przez sądy może wykonywać referendarz sądowy, z wyjątkiem
przygotowania i prowadzenia rozprawy, odmowy wpisu partii politycznej do
ewidencji, wykreślenia wpisu partii politycznej z ewidencji oraz zawieszenia
wydawania dziennika lub czasopisma.
§ 3. Czynności w sprawach z zakresu prawa spadkowego może wykonywać
referendarz sądowy, z wyłączeniem prowadzenia rozprawy, zabezpieczenia spadku
oraz przesłuchania świadków testamentu ustnego.
§ 4. Czynności w sprawach depozytowych może wykonywać referendarz
sądowy, z wyłączeniem spraw o stwierdzenie likwidacji niepodjętego depozytu.

art. 510. więcej [Uczestnicy] Art. 510. § 1. Zainteresowanym w sprawie jest każdy, czyich praw dotyczy
wynik postępowania, może on wziąć udział w każdym stanie sprawy aż do
zakończenia postępowania w drugiej instancji. Jeżeli weźmie udział, staje się
uczestnikiem. Na odmowę dopuszczenia do wzięcia udziału w sprawie przysługuje
zażalenie.
§ 2. Jeżeli okaże się, że zainteresowany nie jest uczestnikiem, sąd wezwie go do
udziału w sprawie. Przez wezwanie do wzięcia udziału w sprawie wezwany staje się
uczestnikiem. W razie potrzeby wyznaczenia kuratora do zastępowania
zainteresowanego, którego miejsce pobytu jest nieznane, jego wyznaczenie następuje
z urzędu.

art. 511. więcej [Treść wniosku] Art. 511. § 1. Wniosek o wszczęcie postępowania powinien czynić zadość przepisom o pozwie, z tą zmianą, że zamiast pozwanego należy wymienić zainteresowanych w sprawie.
§ 2. Do wniosków prokuratora o wszczęcie postępowania nie stosuje się przepisów art. 55 i 56.

Art. 511¹. § 1. W postępowaniu wieczystoksięgowym oraz w postępowaniach
rejestrowych wniosek podlegający opłacie stałej, który nie został należycie opłacony,
przewodniczący zwraca bez wezwania o uiszczenie tej opłaty. W zarządzeniu
o zwrocie pisma należy wskazać wysokość należnej opłaty stałej.
§ 2. W terminie tygodniowym od dnia doręczenia zarządzenia o zwrocie pisma
z przyczyn określonych w § 1 wnioskodawca może uiścić brakującą opłatę. Jeżeli
opłata została wniesiona we właściwej wysokości, wniosek wywołuje skutek od daty
pierwotnego wniesienia. Skutek taki nie następuje w razie kolejnego zwrotu wniosku
z tej samej przyczyny.

Art. 511². § 1. Wniesienie odpowiedzi na wniosek o wszczęcie postępowania
jest obowiązkowe, tylko gdy przewodniczący tak zarządzi.
§ 2. Posiedzenie przygotowawcze można wyznaczyć niezależnie od wniesienia
odpowiedzi na wniosek.

art. 512. więcej [Cofnięcie wniosku] Art. 512. § 1. Po rozpoczęciu posiedzenia albo po złożeniu przez
któregokolwiek z uczestników oświadczenia na piśmie cofnięcie wniosku jest
skuteczne tylko wtedy, gdy inni uczestnicy nie sprzeciwili się temu w terminie
wyznaczonym.
§ 2. Cofnięcie wniosku o wszczęcie postępowania jest bezskuteczne w sprawie,
której wszczęcie mogło nastąpić z urzędu.

art. 513. więcej [Niestawiennictwo uczestników] Art. 513. Niestawiennictwo uczestników nie tamuje rozpoznania sprawy.
Przepisów o wyroku zaocznym nie stosuje się.

art. 514. więcej [Posiedzenie sądowe] Art. 514. § 1. Rozprawa odbywa się w wypadkach wskazanych w ustawie.
W innych wypadkach wyznaczenie rozprawy zależy od uznania sądu. Mimo
niewyznaczenia rozprawy sąd przed rozstrzygnięciem sprawy może wysłuchać
uczestników na posiedzeniu sądowym lub zażądać od nich oświadczeń na piśmie.
§ 2. Jednakże nawet w wypadkach, gdy ustawa wymaga przeprowadzenia
rozprawy, sąd może, bez wzywania zainteresowanych do udziału w sprawie, oddalić
wniosek na posiedzeniu niejawnym, jeżeli z treści wniosku wynika oczywisty brak
uprawnienia wnioskodawcy.

art. 515. więcej [Postępowanie dowodowe] Art. 515. Sąd może, stosownie do okoliczności, przesłuchać świadków
i biegłych bez przyrzeczenia oraz w nieobecności uczestników, może również zażądać
od osób, które nie są uczestnikami, złożenia wyjaśnień na piśmie.

art. 516. więcej [Forma orzeczeń] Art. 516. Orzeczenia sądu w postępowaniu nieprocesowym zapadają w formie
postanowień, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.

art. 517. więcej [Uchylony] Art. 517. (uchylony).

art. 518. więcej [Apelacja, zażalenie] Art. 518. Od postanowień sądu pierwszej instancji orzekających co do istoty
sprawy przysługuje apelacja. Na inne postanowienia sądu pierwszej instancji,
w wypadkach wskazanych w ustawie, przysługuje zażalenie.

Art. 518¹. § 1. (uchylony)
§ 1¹. Na orzeczenie referendarza sądowego służy skarga także w przypadkach,
w których na postanowienie sądu służyłaby apelacja.
§ 2. (uchylony)
§ 3. W razie wniesienia skargi na wpis w księdze wieczystej wpis nie traci mocy.
Rozpoznając sprawę, sąd zmienia zaskarżony wpis przez jego wykreślenie i dokonanie
nowego wpisu lub wydaje postanowienie, którym zaskarżony wpis utrzymuje w mocy
albo uchyla go w całości lub w części i w tym zakresie wniosek oddala bądź odrzuca,
względnie postępowanie umarza.
§ 3a. W postępowaniu rejestrowym o wpis do Krajowego Rejestru Sądowego
oraz rejestru zastawów w razie wniesienia skargi na orzeczenie referendarza sądowego
zarządzające wpis, pozostaje ono w mocy do chwili rozpatrzenia skargi przez sąd
rejonowy rozpoznający sprawę jako sąd pierwszej instancji. Rozpoznając sprawę, sąd
wydaje postanowienie, w którym zaskarżone orzeczenie i dokonany na jego podstawie
wpis zmienia albo utrzymuje w mocy, albo uchyla w całości lub w części i w tym
zakresie wniosek oddala bądź odrzuca, względnie postępowanie umarza.
§ 4. Skargę wnosi się do sądu w terminie tygodniowym:
1) od dnia czynności, gdy uczestnik był przy niej obecny lub był o jej terminie
zawiadomiony;
2) w innych wypadkach niż wymienione w pkt 1 – od dnia doręczenia
zawiadomienia uczestnika o dokonaniu czynności;
3) w przypadku braku zawiadomienia – od dnia dowiedzenia się o dokonaniu
czynności, z tym że w postępowaniu o wpis do Krajowego Rejestru Sądowego
dla uczestników postępowania, którym postanowienia co do istoty sprawy nie
doręcza się, termin do wniesienia skargi biegnie od daty wpisu w Rejestrze.
§ 5. (uchylony)

Art. 518². § 1. Sądem drugiej instancji w sprawach o odebranie osoby
podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką prowadzonych na
podstawie Konwencji dotyczącej cywilnych aspektów uprowadzenia dziecka za
granicę, sporządzonej w Hadze dnia 25 października 1980 r. (Dz. U. z 1995 r. poz.
528 oraz z 1999 r. poz. 1085), zwanej dalej „konwencją haską z 1980 r.”, jest Sąd
Apelacyjny w Warszawie.
§ 2. Sąd Apelacyjny w Warszawie orzeka w sprawach określonych w § 1
w terminie sześciu tygodni od dnia przedstawienia przez sąd pierwszej instancji akt
sprawy wraz z apelacją.

art. 519. więcej [Skarga kasacyjna] Art. 519. (uchylony).

Art. 519¹. § 1. Od wydanego przez sąd drugiej instancji postanowienia co do
istoty sprawy oraz od postanowienia w przedmiocie odrzucenia wniosku i umorzenia
postępowania kończących postępowanie w sprawie – w sprawach z zakresu prawa
osobowego, rzeczowego i spadkowego – przysługuje skarga kasacyjna do Sądu
Najwyższego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.
§ 2. W sprawach z zakresu prawa rodzinnego, opiekuńczego i kurateli skarga
kasacyjna przysługuje tylko w sprawach o przysposobienie oraz o podział majątku
wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami, chyba że wartość
przedmiotu zaskarżenia jest niższa niż sto pięćdziesiąt tysięcy złotych.
§ 2¹. Skarga kasacyjna przysługuje także w sprawach o odebranie osoby
podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką prowadzonych na
podstawie konwencji haskiej z 1980 r.
§ 2². Skargę kasacyjną w sprawach, o których mowa w § 2¹, mogą wnieść Prokurator Generalny, Rzecznik Praw Dziecka lub Rzecznik Praw Obywatelskich
w terminie czterech miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia.
§ 3. W postępowaniu rejestrowym skarga kasacyjna przysługuje jedynie od
postanowień sądu drugiej instancji w przedmiocie wpisu lub wykreślenia z rejestru
podmiotu podlegającego rejestracji.
§ 4. Skarga kasacyjna nie przysługuje w sprawach dotyczących:
1) przepadku rzeczy;
2) zarządu związanego ze współwłasnością lub użytkowaniem;
3) zabezpieczenia spadku i spisu inwentarza, wyjawienia przedmiotów
spadkowych, zarządu spadku nieobjętego oraz zwolnienia wykonawcy
testamentu;
4) zniesienia współwłasności i działu spadku, jeżeli wartość przedmiotu
zaskarżenia jest niższa niż sto pięćdziesiąt tysięcy złotych;
5) likwidacji niepodjętych depozytów.

Art. 519².  § 1. Można żądać stwierdzenia niezgodności z prawem
prawomocnego postanowienia co do istoty sprawy sądu drugiej instancji kończącego
postępowanie w sprawie, jeżeli przez jego wydanie stronie została wyrządzona
szkoda, a zmiana lub uchylenie tego postanowienia w drodze przysługujących stronie
środków prawnych nie było i nie jest możliwe.
§ 2. W wyjątkowych wypadkach, gdy niezgodność z prawem wynika
z naruszenia podstawowych zasad porządku prawnego lub konstytucyjnych wolności
albo praw człowieka i obywatela, można także żądać stwierdzenia niezgodności
z prawem prawomocnego postanowienia co do istoty sprawy sądu pierwszej lub
drugiej instancji kończącego postępowanie w sprawie, jeżeli strona nie skorzystała
z przysługujących jej środków prawnych, chyba że jest możliwa zmiana lub uchylenie
postanowienia w drodze innych przysługujących stronie środków prawnych.

art. 520. więcej [Koszty postępowania nieprocesowego] Art. 520. § 1. Każdy uczestnik ponosi koszty postępowania związane ze swym
udziałem w sprawie.
§ 2. Jeżeli jednak uczestnicy są w różnym stopniu zainteresowani w wyniku
postępowania lub interesy ich są sprzeczne, sąd może stosunkowo rozdzielić
obowiązek zwrotu kosztów lub włożyć go na jednego z uczestników w całości. To
samo dotyczy zwrotu kosztów postępowania wyłożonych przez uczestników.
§ 3. Jeżeli interesy uczestników są sprzeczne, sąd może włożyć na uczestnika,
którego wnioski zostały oddalone lub odrzucone, obowiązek zwrotu kosztów
postępowania poniesionych przez innego uczestnika. Przepis powyższy stosuje się
odpowiednio, jeżeli uczestnik postępował niesumiennie lub oczywiście niewłaściwie.

art. 521. więcej [Skutecznośc i wykonalność] Art. 521. § 1. Jeżeli przepis szczególny inaczej nie stanowi, postanowienie
orzekające co do istoty sprawy staje się skuteczne, a jeżeli wymaga wykonania – także
wykonalne, po uprawomocnieniu się.
§ 2. Jeżeli postanowienie takie ulega z mocy ustawy wykonaniu przed
uprawomocnieniem się, sąd, który wydał postanowienie, może stosownie do
okoliczności wstrzymać jego wykonanie

art. 522. więcej [Wykonanie postanowień z urzędu] Art. 522. Postanowienia wydane w sprawie, która może być wszczęta z urzędu,
podlegają wykonaniu z urzędu.

art. 523. więcej [Prawomocność] Art. 523. Prawomocne postanowienie orzekające co do istoty sprawy nie może
być zmienione ani uchylone, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Jednakże
prawomocne postanowienie oddalające wniosek sąd może zmienić w razie zmiany
okoliczności sprawy.

art. 524. więcej [Wznowienie postępowania] Art. 524. § 1. Uczestnik postępowania może żądać wznowienia postępowania
zakończonego prawomocnym postanowieniem orzekającym co do istoty sprawy,
jednakże wznowienie postępowania nie jest dopuszczalne, jeżeli postanowienie
kończące postępowanie może być zmienione lub uchylone.
§ 2. Zainteresowany, który nie był uczestnikiem postępowania zakończonego
prawomocnym postanowieniem orzekającym co do istoty sprawy, może żądać
wznowienia postępowania, jeżeli postanowienie to narusza jego prawa. W takim
wypadku stosuje się przepisy o wznowieniu postępowania z powodu pozbawienia
możności działania.

art. 525. więcej [Przeglądanie akt] Art. 525. Akta sprawy dostępne są dla uczestników postępowania oraz za
zezwoleniem przewodniczącego dla każdego, kto potrzebę przejrzenia dostatecznie
usprawiedliwi. Na tych samych zasadach dopuszczalne jest:
1) sporządzanie i otrzymywanie odpisów i wyciągów z akt sprawy;
2) otrzymywanie zapisu dźwięku albo obrazu i dźwięku z akt sprawy.

art. 526. więcej [Właściwość sądu] Art. 526. § 1. W sprawach o uznanie za zmarłego właściwy jest sąd ostatniego
miejsca zamieszkania zaginionego, a w braku tej podstawy – sąd wskazany
w art. 508 § 1.
§ 2. Jeżeli wskutek tego samego zdarzenia zaginęła większa liczba osób, Sąd
Najwyższy na wniosek Ministra Sprawiedliwości może wyznaczyć jeden sąd jako
wyłącznie właściwy do rozpoznania spraw będących w związku z tym zdarzeniem.
Postanowienie Sądu Najwyższego podlega ogłoszeniu w Dzienniku Urzędowym
Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”.

art. 527. więcej [Wnioskodawca] Art. 527. Do zgłoszenia wniosku o uznanie za zmarłego uprawniony jest każdy
zainteresowany.

art. 528. więcej [Termin do zgłoszenia wniosku] Art. 528. Wniosek o uznanie za zmarłego można zgłosić nie wcześniej niż na rok
przed końcem terminu, po upływie którego zaginiony może być uznany za zmarłego.
Gdy jednak uznanie za zmarłego może nastąpić po upływie roku lub krótszego niż rok
terminu od zdarzenia, które uzasadnia prawdopodobieństwo śmierci zaginionego,
wniosek o uznanie za zmarłego zgłosić można dopiero po upływie tego terminu

art. 529. więcej [Treść wniosku] Art. 529. § 1. Wniosek o uznanie za zmarłego, oprócz danych koniecznych dla
wniosku o wszczęcie postępowania, powinien zawierać:
1) imię, nazwisko i wiek zaginionego, imiona jego rodziców oraz nazwisko rodowe
matki;
2) ostatnie znane miejsce zamieszkania i pobytu zaginionego.
§ 2. Okoliczności uzasadniające wniosek należy uprawdopodobnić.

art. 530. więcej [Ogłoszenie o wszczęciu postępowania] Art. 530. § 1. Jeżeli według treści wniosku istnieją przesłanki do uznania
zaginionego za zmarłego, sąd zarządzi ogłoszenie o wszczęciu postępowania.
§ 2. Ogłoszenie o wszczęciu postępowania powinno zawierać:
1) imię i nazwisko oraz adres wnioskodawcy;
2) dane dotyczące osoby zaginionego oraz istotne okoliczności znane z akt sprawy,
które mogą przyczynić się do wykrycia zaginionego;
3) wezwanie skierowane do zaginionego, aby w oznaczonym terminie, nie
krótszym niż trzy, a nie dłuższym niż sześć miesięcy, zgłosił się, gdyż
w przeciwnym razie może być uznany za zmarłego;
4) wezwanie skierowane do wszystkich osób, które mogą udzielić wiadomości
o zaginionym, aby w powyższym terminie przekazały je sądowi.

art. 531. więcej [Publikacja ogłoszeń] Art. 531. § 1. Ogłoszenie o wszczęciu postępowania umieszcza się w piśmie
poczytnym na całym obszarze Państwa i podaje publicznie do wiadomości w miejscu
ostatniego zamieszkania zaginionego w sposób na tym obszarze przyjęty.
§ 2. Sąd może zarządzić zamieszczenie ogłoszenia w innych jeszcze pismach
oraz podać je do publicznej wiadomości również w inny sposób, jaki uzna za
odpowiedni.

art. 532. więcej [Termin rozpoznania] Art. 532. Dalsze postępowanie może toczyć się przed upływem terminu
podanego w ogłoszeniu, nie może jednak być zakończone wcześniej niż po upływie:
1) terminów przewidzianych w kodeksie cywilnym;
2) trzech miesięcy od ukazania się ogłoszenia;
3) miesiąca od końca terminu wyznaczonego w ogłoszeniu.

art. 533. więcej [Wysłuchanie bliskich] Art. 533. Przed wydaniem postanowienia uznającego zaginionego za zmarłego
sąd powinien wysłuchać w miarę możności osoby bliskie zaginionego.

art. 534. więcej [Zmiana trybu rozpoznania] Art. 534. Jeżeli w toku postępowania o uznanie za zmarłego okaże się, że śmierć
zaginionego jest niewątpliwa, sąd przeprowadzi dalsze postępowanie z urzędu według
przepisów oddziału następnego.

art. 535. więcej [Zasady postępowania] Art. 535. Do postępowania o stwierdzenie zgonu osoby, której śmierć mimo
niesporządzenia aktu zgonu jest niewątpliwa, stosuje się odpowiednio przepisy
oddziału poprzedzającego ze zmianami przewidzianymi w oddziale niniejszym.

art. 536. więcej [Termin] Art. 536. Wniosek o stwierdzenie zgonu może być zgłoszony w każdym czasie.

art. 537. więcej [Ogłoszenie o wszczęciu postępowania] Art. 537. § 1. Zarządzenie ogłoszenia o wszczęciu postępowania nie jest
obowiązkowe.
§ 2. Sąd może jednak, jeżeli uzna to za celowe, zarządzić dokonanie ogłoszenia
w określony przez siebie sposób. Do ogłoszenia stosuje się wówczas odpowiednio
przepis art. 530 § 2; termin wyznaczony w ogłoszeniu nie może być krótszy niż
miesiąc ani dłuższy niż trzy miesiące.
§ 3. W wypadku przewidzianym w paragrafie poprzedzającym postępowanie nie
może być zakończone wcześniej niż po upływie miesiąca od ukazania się ogłoszenia
i dwóch tygodni od końca terminu wyznaczonego w ogłoszeniu.

art. 538. więcej [Oznaczenie chwili śmierci] Art. 538. § 1. W postanowieniu stwierdzającym zgon należy chwilę śmierci
ściśle oznaczyć, stosownie do wyników postępowania.
§ 2. Jeżeli dokładne ustalenie chwili śmierci nie jest możliwe, przyjmuje się
chwilę najbardziej prawdopodobną.

art. 539. więcej [Zakres postępowania] Art. 539. Dowód, że osoba uznana za zmarłą albo której zgon został stwierdzony
pozostaje przy życiu lub że śmierć jej nastąpiła w innej chwili niż chwila oznaczona
w orzeczeniu, może być przeprowadzony tylko w postępowaniu unormowanym
w niniejszym oddziale.

art. 540. więcej [Właściwość sądu] Art. 540. Właściwy jest sąd, który w pierwszej instancji orzekł uznanie za
zmarłego lub stwierdzenie zgonu.

art. 541. więcej [Wniosek] Art. 541. § 1. Wniosek o uchylenie postanowienia orzekającego uznanie za
zmarłego albo stwierdzającego zgon może zgłosić każdy zainteresowany. Sąd może
także uchylić je z urzędu.
§ 2. Sąd wzywa do udziału w sprawie uczestników postępowania, w którym
zapadło postanowienie o uznaniu za zmarłego lub o stwierdzeniu zgonu.

art. 542. więcej [Uchylenie postanowienia] Art. 542. W razie przeprowadzenia dowodu, że osoba uznana za zmarłą albo
której zgon został stwierdzony pozostaje przy życiu, sąd postanowienie uchyli.
W wypadku udowodnienia innej chwili śmierci niż oznaczona w postanowieniu
o uznaniu za zmarłego, sąd uchyla postanowienie o uznaniu za zmarłego tylko
wówczas, gdy równocześnie stwierdza zgon.

art. 543. więcej [Osobiste stawiennictwo osoby uznanej za zmarłą] Art. 543. Jeżeli osoba, którą uznano za zmarłą lub której zgon stwierdzono,
zjawi się osobiście w sądzie i wykaże swoją tożsamość, sąd niezwłocznie i bez
dalszego postępowania uchyli postanowienie orzekające uznanie za zmarłego lub
stwierdzenie zgonu

art. 544. więcej [Właściwość sądów okręgowych] Art. 544. § 1. Sprawy o ubezwłasnowolnienie należą do właściwości sądów
okręgowych, które rozpoznają je w składzie trzech sędziów.
§ 2. W sprawach tych właściwy jest sąd miejsca zamieszkania osoby, której
dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie, a w braku miejsca zamieszkania – sąd
miejsca jej pobytu.

art. 545. więcej [Uprawnieni do składania wniosku] Art. 545. § 1. Wniosek o ubezwłasnowolnienie może zgłosić:
1) małżonek osoby, której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie;
2) jej krewni w linii prostej oraz rodzeństwo;
3) jej przedstawiciel ustawowy.
§ 2. Krewni osoby, której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie, nie mogą
zgłaszać tego wniosku, jeżeli osoba ta ma przedstawiciela ustawowego.
§ 3. Wniosek o ubezwłasnowolnienie częściowe można zgłosić już na rok przed
dojściem do pełnoletności osoby, której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie.
§ 4. Kto zgłosił wniosek o ubezwłasnowolnienie w złej wierze lub lekkomyślnie,
podlega karze grzywny.

art. 546. więcej [Uczestnicy postępowania] Art. 546. § 1. Uczestnikami postępowania o ubezwłasnowolnienie są z mocy
samego prawa prócz wnioskodawcy:
1) osoba, której dotyczy wniosek;
2) jej przedstawiciel ustawowy;
3) małżonek osoby, której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie.
§ 2. Postępowanie toczy się z udziałem prokuratora.
§ 3. Organizacje pozarządowe, do których zadań statutowych należy ochrona
praw osób niepełnosprawnych, udzielanie pomocy takim osobom lub ochrona praw
człowieka, mogą wstąpić do postępowania w każdym jego stadium.

art. 547. więcej [Wysłuchanie osoby, której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie] Art. 547. § 1. Osobę, której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie, należy
wysłuchać niezwłocznie po wszczęciu postępowania; wysłuchanie powinno odbyć się
w obecności biegłego psychologa oraz – w zależności od stanu zdrowia osoby, która
ma być wysłuchana – biegłego lekarza psychiatry lub neurologa.
§ 2. W celu wysłuchania osoby, której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie,
sąd może zarządzić przymusowe sprowadzenie tej osoby na rozprawę albo wysłuchać
ją przez sędziego wyznaczonego. Na postanowienie sądu o przymusowym
sprowadzeniu osoby na rozprawę przysługuje zażalenie.
§ 3. Niemożność porozumienia się z osobą, której dotyczy wniosek
o ubezwłasnowolnienie, stwierdza się w protokole po wysłuchaniu biegłego lekarza
i psychologa uczestniczących w posiedzeniu.

art. 548. więcej [Podstawa powołania doradcy tymczasowego] Art. 548. § 1. Jeżeli wniosek o ubezwłasnowolnienie dotyczy osoby
pełnoletniej, sąd może na wniosek uczestnika postępowania lub z urzędu, przy
wszczęciu lub w toku postępowania, ustanowić dla niej doradcę tymczasowego, gdy
uzna to za konieczne dla ochrony jej osoby lub mienia.
§ 2. Przed ustanowieniem doradcy tymczasowego należy wysłuchać osobę,
której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie.
§ 3. Doradcą tymczasowym należy ustanowić przede wszystkim małżonka,
krewnego lub inną osobę bliską, jeżeli nie stoi temu na przeszkodzie wzgląd na dobro
osoby, której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie.
§ 4. Sąd może zwrócić się do organizacji pozarządowej wymienionej
w art. 546 § 3 o wskazanie osoby, która mogłaby być ustanowiona doradcą
tymczasowym.
§ 5. Postanowienie o ustanowieniu doradcy tymczasowego staje się skuteczne
z chwilą doręczenia go osobie, której dotyczy wniosek. W wypadkach określonych
w art. 556 postanowienie staje się skuteczne z chwilą wydania.

art. 549. więcej [Skutek ustanowienia doradcy tymczasowego] Art. 549. § 1. Osoba, dla której ustanowiono doradcę tymczasowego, ma
ograniczoną zdolność do czynności prawnych na równi z osobą ubezwłasnowolnioną
częściowo.
§ 2. Do doradcy tymczasowego stosuje się przepisy o kuratorze osoby częściowo
ubezwłasnowolnionej.

art. 550. więcej [Utrata mocy postanowienia] Art. 550. § 1. Postanowienie o ustanowieniu doradcy tymczasowego traci moc
z chwilą, gdy:
1) wniosek o ubezwłasnowolnienie został prawomocnie oddalony lub odrzucony
albo postępowanie umorzono;
2) na skutek orzeczenia o ubezwłasnowolnieniu ustanowiony został opiekun lub
kurator.
§ 2. Sąd odwołuje doradcę tymczasowego, jeżeli ustała potrzeba dalszej ochrony
osoby, której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie, lub jej mienia.

art. 551. więcej [Zawiadomienie sądu opiekuńczego] Art. 551. § 1. O ustanowieniu lub odwołaniu doradcy tymczasowego należy
z urzędu zawiadomić sąd opiekuńczy.
§ 2. Na postanowienie w przedmiocie ustanowienia lub odwołania doradcy
tymczasowego przysługuje zażalenie.

art. 552. więcej [Świadectwo lekarskie] Art. 552. § 1. Jeżeli według wniosku ubezwłasnowolnienie ma być orzeczone
z powodu choroby psychicznej lub niedorozwoju umysłowego, sąd przed
zarządzeniem doręczenia wniosku zażąda, w wyznaczonym terminie, przedstawienia
świadectwa lekarskiego wydanego przez lekarza psychiatrę o stanie psychicznym
osoby, której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie, lub opinii psychologa
o stopniu niepełnosprawności umysłowej tej osoby. Jeżeli ubezwłasnowolnienie ma
nastąpić z powodu pijaństwa, sąd żąda także przedstawienia zaświadczenia poradni
przeciwalkoholowej, a jeżeli ubezwłasnowolnienie ma nastąpić z powodu narkomanii
– zaświadczenia z poradni leczenia uzależnień.
§ 2. Sąd odrzuca wniosek o ubezwłasnowolnienie, jeżeli treść wniosku lub
dołączone do wniosku dokumenty nie uprawdopodobniają istnienia choroby
psychicznej, niedorozwoju umysłowego lub występowania innego rodzaju zaburzeń
psychicznych osoby, której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie albo w razie
niezłożenia żądanego świadectwa, opinii lub zaświadczenia, chyba że złożenie takich
dokumentów nie jest możliwe.

art. 553. więcej [Postępowanie dowodowe] Art. 553. § 1. Osoba, której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie, musi być
zbadana przez biegłego lekarza psychiatrę lub neurologa, a także psychologa.
§ 2. Opinia biegłego oprócz oceny stanu zdrowia psychicznego lub zaburzeń
psychicznych albo rozwoju umysłowego osoby, której dotyczy wniosek
o ubezwłasnowolnienie, powinna zawierać umotywowaną ocenę zakresu jej zdolności
do samodzielnego kierowania swoim postępowaniem i prowadzenia swoich spraw,
uwzględniającą postępowanie i zachowanie się tej osoby.

art. 554. więcej [Obserwacja w zakładzie leczniczym] Art. 554. § 1. Sąd może, jeżeli na podstawie opinii dwóch biegłych lekarzy uzna
to za niezbędne, zarządzić oddanie osoby, której dotyczy wniosek
o ubezwłasnowolnienie, pod obserwację w zakładzie leczniczym na czas nie dłuższy
niż sześć tygodni. W wyjątkowych wypadkach sąd może termin ten przedłużyć do
trzech miesięcy.
§ 2. Przed wydaniem postanowienia sąd wysłucha uczestników postępowania.
§ 3. Na postanowienie zarządzające oddanie do zakładu przysługuje zażalenie.

Art. 554¹. § 1. Postępowanie dowodowe powinno ustalić przede wszystkim stan
zdrowia, sytuację osobistą, zawodową i majątkową osoby, której dotyczy wniosek
o ubezwłasnowolnienie, rodzaj spraw wymagających prowadzenia przez tę osobę oraz
sposób zaspokajania jej potrzeb życiowych.
§ 2. Sąd może zobowiązać osoby pozostające we wspólnocie domowej z osobą,
której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie, do złożenia wykazu majątku należącego do tej osoby oraz do złożenia przyrzeczenia. Przepisy art. 913, 915–917
stosuje się odpowiednio.

art. 555. więcej [Obowiązek przeprowadzenia rozprawy] Art. 555. Orzeczenie w przedmiocie ubezwłasnowolnienia może zapaść tylko po
przeprowadzeniu rozprawy.

art. 556. więcej [Ustanowienie kuratora w sprawie o ubezwłasnowolnienie] Art. 556. § 1. Sąd może zaniechać doręczenia pism sądowych, wezwania lub
wysłuchania osoby, której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie, jeżeli uzna to za
niecelowe ze względu na stan zdrowia tej osoby, określony w opiniach biegłego
lekarza psychiatry lub neurologa oraz psychologa wydanych po przeprowadzeniu
badania. Nie dotyczy to wysłuchania, o którym mowa w art. 547. Na postanowienie
sądu przysługuje zażalenie.
§ 2. W wypadkach wskazanych w § 1 sąd orzekający, w celu ochrony w toku
postępowania praw osoby, której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie, ustanowi
kuratora, chyba że ma ona przedstawiciela ustawowego, który nie jest wnioskodawcą.
Przepisy art. 548 § 3 i 4 stosuje się odpowiednio. Na postanowienie sądu przysługuje
zażalenie.

art. 557. więcej [Treść postanowienia o ubezwłasnowolnieniu] Art. 557. W postanowieniu o ubezwłasnowolnieniu sąd orzeka, czy
ubezwłasnowolnienie jest całkowite, czy też częściowe i z jakiego powodu zostaje
orzeczone.

art. 558. więcej [Zawiadomienie sądu opiekuńczego] Art. 558. § 1. Sąd, który orzekł ubezwłasnowolnienie, zarządza z urzędu
przesłanie sądowi opiekuńczemu odpisu prawomocnego postanowienia, którym
orzekł ubezwłasnowolnienie.
§ 2. W razie oddalenia wniosku o ubezwłasnowolnienie sąd zawiadamia sąd
opiekuńczy o potrzebie ustanowienia kuratora dla osoby niepełnosprawnej.

art. 559. więcej [Uchylenie i zmiana ubezwłasnowolnienia] Art. 559. § 1. Sąd uchyli ubezwłasnowolnienie, gdy ustaną przyczyny, dla
których je orzeczono; uchylenie może nastąpić także z urzędu.
§ 2. Sąd może w razie poprawy stanu psychicznego ubezwłasnowolnionego
zmienić ubezwłasnowolnienie całkowite na częściowe, a w razie pogorszenia się tego
stanu – zmienić ubezwłasnowolnienie częściowe na całkowite.
§ 3. Z wnioskiem o uchylenie albo zmianę ubezwłasnowolnienia może wystąpić
także ubezwłasnowolniony.

art. 560. więcej [Zaskarżenie] Art. 560. § 1. Do zaskarżania postanowień uprawniony jest sam
ubezwłasnowolniony nawet wówczas, gdy ustanowiony został doradca tymczasowy
albo kurator.
§ 2. Do środków odwoławczych wnoszonych przez osobę, której dotyczy
wniosek o ubezwłasnowolnienie, nie stosuje się art. 368. Środka odwoławczego
wniesionego przez osobę, której dotyczy wniosek o ubezwłasnowolnienie, nie odrzuca
się z powodu nieusunięcia braków formalnych.

Art. 560¹. W sprawach o ubezwłasnowolnienie, o uchylenie oraz zmianę
ubezwłasnowolnienia sąd może ustanowić dla osoby, której dotyczy wniosek
o ubezwłasnowolnienie lub dla osoby ubezwłasnowolnionej, adwokata lub radcę
prawnego z urzędu, nawet bez jej wniosku, jeżeli osoba ta ze względu na stan zdrowia
psychicznego nie jest zdolna do złożenia wniosku, a sąd uzna udział adwokata lub
radcy prawnego w sprawie za potrzebny.

art. 561. więcej [Zezwolenie na zawarcie małżeństwa] Art. 561. § 1. Zezwolenia na zawarcie małżeństwa kobiecie niemającej
ukończonych lat osiemnastu udziela sąd opiekuńczy na jej wniosek. Postanowienie
o udzieleniu zezwolenia staje się skuteczne z chwilą uprawomocnienia się i nie może
być zmienione ani uchylone.
§ 2. Zezwolenia na zawarcie małżeństwa osobie dotkniętej chorobą psychiczną
albo niedorozwojem umysłowym oraz osobom powinowatym w linii prostej udziela
sąd na wniosek tych osób.
§ 3. W postanowieniu o udzieleniu zezwolenia wymienia się osobę, z którą
małżeństwo ma być zawarte. Przed wydaniem postanowienia rozstrzygającego taki
wniosek sąd wysłucha wnioskodawcę, osobę, z którą małżeństwo ma być zawarte,
oraz w razie potrzeby osoby bliskie przyszłych małżonków. Gdy chodzi o udzielenie
zezwolenia osobie dotkniętej chorobą psychiczną lub niedorozwojem umysłowym,
sąd zasięgnie opinii biegłego lekarza, w miarę możności psychiatry.

Art. 561¹. W sprawach, o których mowa w art. 561, sąd może zarządzić
przeprowadzenie przez kuratora sądowego wywiadu środowiskowego w celu
ustalenia warunków, w jakich żyją osoby ubiegające się o udzielenie zezwolenia.
Art. 562. Zwolnienia od obowiązku złożenia urzędowi stanu cywilnego
dokumentu potrzebnego do zawarcia małżeństwa udziela sąd na wniosek osoby
obowiązanej do złożenia dokumentu.

art. 562. więcej [Zwolnienie od obowiązku złożenia dokumentu] Art. 562. Zwolnienia od obowiązku złożenia urzędowi stanu cywilnego
dokumentu potrzebnego do zawarcia małżeństwa udziela sąd na wniosek osoby
obowiązanej do złożenia dokumentu.

art. 563. więcej [Ustanowienie pełnomocnika] Art. 563. Do zgłoszenia wniosku o zezwolenie na złożenie przez pełnomocnika
oświadczenia o wstąpieniu w związek małżeński uprawniona jest osoba, która
zamierza udzielić pełnomocnictwa.

art. 564. więcej [Obowiązkowa rozprawa] Art. 564. Postanowienie rozstrzygające o tym, czy okoliczność przedstawiona
przez kierownika urzędu stanu cywilnego wyłącza zawarcie małżeństwa, a także
o tym, czy okoliczności przedstawione przez kierownika urzędu stanu cywilnego
uzasadniają odmowę:
1) przyjęcia oświadczeń o wstąpieniu w związek małżeński,
2) wydania zaświadczenia o braku okoliczności wyłączających zawarcie
małżeństwa, o których mowa w art. 4
1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego,
3) wydania zezwolenia na zawarcie małżeństwa przed upływem terminu, o którym
mowa w art. 4 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego,
4) sporządzenia aktu małżeństwa zawartego zgodnie z art. 1 § 2 Kodeksu
rodzinnego i opiekuńczego,
5) wydania zaświadczenia stwierdzającego, że zgodnie z prawem polskim można
zawrzeć małżeństwo,
sąd wydaje po przeprowadzeniu rozprawy

art. 565. więcej [Rozstrzygnięcie o sprawach rodziny] Art. 565. § 1. Rozstrzygnięcie o istotnych sprawach rodziny w braku
porozumienia małżonków, jak również udzielenie zezwolenia na dokonanie
czynności, do której jest potrzebna zgoda drugiego małżonka lub której drugi
małżonek sprzeciwił się, może nastąpić dopiero po umożliwieniu złożenia wyjaśnień
małżonkowi wnioskodawcy, chyba że jego wysłuchanie nie jest możliwe lub celowe.
§ 2. To samo dotyczy nakazu sądu, aby wynagrodzenie za pracę albo inne
należności przypadające jednemu małżonkowi były w całości lub w części wypłacane
do rąk drugiego małżonka.
§ 3. Przepis § 1 stosuje się także do rozstrzygnięcia o wyłączeniu
odpowiedzialności małżonka za zobowiązania zaciągnięte przez drugiego
z małżonków w sprawach wynikających z zaspokajania zwykłych potrzeb rodziny, jak
również do uchylenia postanowienia w tym przedmiocie.

Art. 565¹. W sprawach, o których mowa w art. 565, sąd może zarządzić
przeprowadzenie przez kuratora sądowego wywiadu środowiskowego w celu
ustalenia warunków, w jakich żyją małżonkowie.

art. 566. więcej [Właściwość sądu w sprawie o podział majątku wspólnego] Art. 566. W sprawie o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności
majątkowej między małżonkami właściwy jest sąd miejsca położenia majątku, a jeżeli
wspólność ustała przez śmierć jednego z małżonków – sąd spadku.

art. 567. więcej [Postępowanie o podział majątku wspólnego] Art. 567. § 1. W postępowaniu o podział majątku wspólnego po ustaniu
wspólności majątkowej między małżonkami sąd rozstrzyga także o żądaniu ustalenia
nierównych udziałów małżonków w majątku wspólnym oraz o tym, jakie wydatki,
nakłady i inne świadczenia z majątku wspólnego na rzecz majątku osobistego lub
odwrotnie podlegają zwrotowi.
§ 2. W razie sporu co do ustalenia nierównych udziałów w majątku wspólnym
sąd może w tym przedmiocie orzec postanowieniem wstępnym.
§ 3. Do postępowania o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności
majątkowej między małżonkami, a zwłaszcza do odrębnego postępowania
w sprawach wymienionych w paragrafie pierwszym stosuje się odpowiednio przepisy
o dziale spadku.

Art. 567¹. W sprawach o separację na zgodny wniosek małżonków, a także
w sprawach o zniesienie separacji właściwe rzeczowo są sądy okręgowe. W sprawach
tych miejscowo właściwym jest sąd, w którego okręgu małżonkowie mają wspólne
zamieszkanie, a w braku takiej podstawy – sąd miejsca ich wspólnego pobytu. Jeżeli
małżonkowie nie mają wspólnego miejsca zamieszkania ani pobytu, wniosek należy
zgłosić w sądzie właściwym dla jednego z małżonków, zgodnie z art. 508 § 1–3.

Art. 567². § 1. W sprawie o separację na zgodny wniosek małżonków oraz
w sprawie o zniesienie separacji w razie cofnięcia wniosku albo wyrażenia w inny
sposób braku zgody na orzeczenie separacji lub na zniesienie separacji przez
któregokolwiek z małżonków postępowanie umarza się. Przepisu art. 512 § 1 nie
stosuje się.
§ 2. W razie śmierci jednego z małżonków postępowanie umarza się.

Art. 567³. § 1. Postanowienie o separacji sąd wydaje po przeprowadzeniu
rozprawy.
§ 2. W toku postępowania sąd nakłania małżonków do pojednania. Jeżeli
pojednanie nie nastąpi, a odroczenie rozprawy nie byłoby celowe, sąd przystępuje do
rozpoznania sprawy.

Art. 567⁴. Postanowienie o zniesieniu separacji sąd wydaje po przeprowadzeniu
rozprawy.

Art. 567⁵. Z chwilą wszczęcia postępowania o zniesienie separacji zawiesza się
z urzędu postępowanie w sprawie o eksmisję jednego z małżonków pozostających w separacji ze wspólnego mieszkania, jak również postępowanie w sprawie
o korzystanie przez małżonków pozostających w separacji ze wspólnego mieszkania.
Z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia o zniesieniu separacji postępowanie umarza
się z urzędu.

art. 568. więcej [Sąd opiekuńczy] Art. 568. Sądem opiekuńczym jest sąd rodzinny.

art. 569. więcej [Właściwość sądu] Art. 569. § 1. Właściwy wyłącznie jest sąd opiekuńczy miejsca zamieszkania
osoby, której postępowanie ma dotyczyć, a w braku miejsca zamieszkania – sąd
opiekuńczy miejsca jej pobytu. Jeżeli brak i tej podstawy – właściwy jest sąd rejonowy
dla m.st. Warszawy.
§ 2. W wypadkach nagłych sąd opiekuńczy wydaje z urzędu wszelkie potrzebne
zarządzenia nawet w stosunku do osób, które nie podlegają jego właściwości
miejscowej, zawiadamiając o tym sąd opiekuńczy miejscowo właściwy.

Art. 569¹. § 1. Do właściwości sądu okręgowego z siedzibą w miejscowości
będącej siedzibą sądu apelacyjnego należą sprawy o odebranie osoby podlegającej
władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką prowadzone na podstawie
konwencji haskiej z 1980 r., jeżeli na tym obszarze osoba podlegająca władzy
rodzicielskiej lub pozostająca pod opieką ma miejsce zamieszkania lub pobytu.
§ 2. Sąd okręgowy orzeka w terminie sześciu tygodni od dnia wniesienia
wniosku w sprawach, o których mowa w § 1.
§ 3. Dla spraw, o których mowa w § 1, z obszaru właściwości Sądu
Apelacyjnego w Warszawie właściwy jest Sąd Okręgowy w Warszawie.
§ 4. Jeżeli wniosek w sprawach, o których mowa w § 1, wniesiony został bez
pośrednictwa polskiego organu centralnego, o którym mowa w art. 3 ust. 1 ustawy
z dnia 26 stycznia 2018 r. o wykonywaniu niektórych czynności organu centralnego
w sprawach rodzinnych z zakresu obrotu prawnego na podstawie prawa Unii
Europejskiej i umów międzynarodowych (Dz. U. poz. 416), sąd okręgowy zawiadamia niezwłocznie sąd, o którym mowa w art. 569 § 1, o wniesieniu wniosku
oraz o zakończeniu postępowania w tej sprawie.

art. 570. więcej [Postępowanie z urzędu] Art. 570. Sąd opiekuńczy może wszcząć postępowanie z urzędu.

Art. 570¹. § 1. Sąd opiekuńczy może zarządzić przeprowadzenie przez kuratora
sądowego wywiadu środowiskowego w celu zebrania informacji dotyczących
małoletniego i jego środowiska, a w szczególności jego zachowania się, warunków
wychowawczych i życiowych, w tym sytuacji bytowej rodziny, przebiegu nauki
małoletniego i sposobu spędzania czasu wolnego, jego kontaktów środowiskowych,
stosunku do niego rodziców lub opiekunów, podejmowanych oddziaływań
wychowawczych, stanu zdrowia i znanych w środowisku uzależnień małoletniego.
§ 1¹. Przepis § 1 stosuje się także wtedy, gdy sąd opiekuńczy powziął wiadomość
o zdarzeniu uzasadniającym wszczęcie postępowania z urzędu, oraz w toku
postępowania wykonawczego.
§ 2. W przypadku gdy z rodziną małoletniego asystent rodziny prowadzi pracę
określoną w przepisach o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, sąd
opiekuńczy zwraca się o informacje, o których mowa w § 1, do właściwej jednostki
organizacyjnej wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej.
§ 3. O informacje, o których mowa w § 1, a także informację mającą na celu
wskazanie osób właściwych do zapewnienia dziecku rodzinnej pieczy zastępczej, sąd
opiekuńczy może zwrócić się do właściwej jednostki organizacyjnej wspierania
rodziny i systemu pieczy zastępczej.

Art. 570^1a. Sąd opiekuńczy może zarządzić przeprowadzenie przez kuratora
sądowego wywiadu środowiskowego w toku postępowania prowadzonego w
sprawach dotyczących ustanowienia opieki lub kurateli i prowadzonego w tych
sprawach postępowania wykonawczego w celu ustalenia możliwości lub sposobu
sprawowania opieki lub kurateli oraz warunków życiowych osoby, której
postępowanie dotyczy.

Art. 570². W sprawie, w której zawarcie ugody jest dopuszczalne, sąd może
skierować uczestników do mediacji. Przedmiotem mediacji może być także określenie
sposobu wykonywania władzy rodzicielskiej. Jeżeli uczestnicy postępowania nie
uzgodnili osoby mediatora, sąd kieruje ich do mediacji prowadzonej przez stałego
mediatora, o którym mowa w art. 436 § 4.

art. 571. więcej [Uchylony] Art. 571. (uchylony).

art. 572. więcej [Obowiązek zawiadomienia] Art. 572. § 1. Każdy, komu znane jest zdarzenie uzasadniające wszczęcie
postępowania z urzędu, obowiązany jest zawiadomić o nim sąd opiekuńczy.
§ 2. Obowiązek wymieniony w § 1 ciąży przede wszystkim na urzędach stanu
cywilnego, sądach, prokuratorach, notariuszach, komornikach, organach samorządu
i administracji rządowej, organach Policji, placówkach oświatowych, opiekunach
społecznych oraz organizacjach i zakładach zajmujących się opieką nad dziećmi lub
osobami psychicznie chorymi.

art. 573. więcej [Zdolnośc procesowa] Art. 573. § 1. Osoba pozostająca pod władzą rodzicielską, opieką albo kuratelą
ma zdolność do podejmowania czynności w postępowaniu dotyczącym jej osoby,
chyba że nie ma zdolności do czynności prawnych.
§ 2. Sąd może ograniczyć lub wyłączyć osobisty udział małoletniego
w postępowaniu, jeżeli przemawiają za tym względy wychowawcze.

art. 574. więcej [Nakaz osobistego stawiennictwa] Art. 574. § 1. Sąd opiekuńczy może nakazać osobiste stawiennictwo osoby
pozostającej pod władzą rodzicielską lub opieką, jak również zarządzić przymusowe
sprowadzenie takiej osoby.
§ 2. Jeżeli osoba pozostająca pod władzą rodzicielską lub opieką nie ma
zdolności do podejmowania czynności w postępowaniu, sąd opiekuńczy może
nakazać jej sprowadzenie do sądu pod rygorem grzywny każdemu, u kogo osoba taka
przebywa.

art. 575. więcej [Osobiste stawiennictwo] Art. 575. Do osobistego stawiennictwa innych uczestników postępowania
stosuje się w sprawach, które mogą być wszczęte z urzędu, przepisy o skutkach
niestawiennictwa świadków, a w innych sprawach – przepis art. 429.

Art. 575¹. W sprawach opiekuńczych osób małoletnich sąd z urzędu zarządza
odbycie całego posiedzenia lub jego części przy drzwiach zamkniętych, jeżeli
przeciwko publicznemu rozpoznaniu sprawy przemawia dobro małoletniego.

art. 576. więcej [Wysłuchanie przedstawiciela ustawowego] Art. 576. § 1. Przed wydaniem orzeczenia co do istoty sprawy sąd opiekuńczy
wysłucha przedstawiciela ustawowego osoby, której postępowanie dotyczy.
W wypadkach ważniejszych powinien ponadto w miarę możności wysłuchać osoby
bliskie tej osoby.
§ 2. Sąd w sprawach dotyczących osoby lub majątku dziecka wysłucha je, jeżeli
jego rozwój umysłowy, stan zdrowia i stopień dojrzałości na to pozwala,
uwzględniając w miarę możliwości jego rozsądne życzenia. Wysłuchanie odbywa się
poza salą posiedzeń sądowych.

art. 577. więcej [Zmiana postanowienia przez sąd opiekuńczy] Art. 577. Sąd opiekuńczy może zmienić swe postanowienie nawet prawomocne,
jeżeli wymaga tego dobro osoby, której postępowanie dotyczy.

art. 578. więcej [Skuteczność postanowień] Art. 578. § 1. Postanowienia sądu opiekuńczego są skuteczne i wykonalne
z chwilą ich ogłoszenia, a gdy ogłoszenia nie było, z chwilą ich wydania.
§ 2. Sąd w terminie 7 dni od dnia uprawomocnienia się postanowienia
o pozbawieniu władzy rodzicielskiej przesyła to postanowienie do właściwego
ośrodka adopcyjnego, prowadzącego wojewódzki bank danych o dzieciach
oczekujących na przysposobienie.

Art. 578¹. § 1. Podstawą wszczęcia postępowania wykonawczego jest
orzeczenie sądu albo ugoda zawarta przed sądem, których wykonalność została
stwierdzona przez sąd, albo ugoda zawarta przed mediatorem, po jej zatwierdzeniu
przez sąd.
§ 2. Do stwierdzenia wykonalności, o którym mowa w § 1, art. 364 stosuje się
odpowiednio.
§ 3. Wykonalność orzeczenia sąd stwierdza z urzędu.

Art. 578². § 1. W postępowaniu w sprawach o odebranie osoby podlegającej
władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką prowadzonych na podstawie
konwencji haskiej z 1980 r. obowiązuje zastępstwo uczestników postępowania przez
adwokatów lub radców prawnych.
§ 2. Przepisu § 1 nie stosuje się do wniosku o wszczęcie postępowania
w sprawach o odebranie osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej
pod opieką prowadzonych na podstawie konwencji haskiej z 1980 r., w postępowaniu
o zwolnienie od kosztów sądowych oraz o ustanowienie adwokata lub radcy
prawnego, a także gdy uczestnikiem postępowania, jego organem, jego
przedstawicielem ustawowym lub pełnomocnikiem jest:
1) sędzia;
2) prokurator;
3) notariusz;
4) profesor lub doktor habilitowany nauk prawnych;
5) adwokat;
6) radca prawny;
7) radca Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej.

art. 579. więcej [Władza rodzicielska] Art. 579. Postanowienia w sprawach o powierzenie wykonywania, ograniczenie,
zawieszenie, pozbawienie i przywrócenie władzy rodzicielskiej, ustalenie,
ograniczenie albo zakazanie kontaktów z dzieckiem mogą być wydane tylko po
przeprowadzeniu rozprawy. Dotyczy to także zmiany rozstrzygnięć w tym
przedmiocie, zawartych w wyroku orzekającym rozwód, separację, unieważnienie
małżeństwa albo ustalającym pochodzenie dziecka. Postanowienia takie stają się
skuteczne i wykonalne po uprawomocnieniu się.


Art. 579¹. § 1. Po powzięciu wiadomości o umieszczeniu dziecka w pieczy
zastępczej bez orzeczenia sądu opiekuńczego, sąd ten niezwłocznie wszczyna
postępowanie opiekuńcze.
§ 2. Jeżeli umieszczenie dziecka w pieczy zastępczej nastąpiło w trybie art. 12a
ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie sąd
niezwłocznie, po wysłuchaniu pracownika socjalnego, który odebrał dziecko
z rodziny, nie później jednak niż w ciągu 24 godzin, wydaje orzeczenie
o umieszczeniu dziecka w pieczy zastępczej, albo orzeczenie o powrocie dziecka do
rodziny.
§ 3. Sąd opiekuńczy okresowo, nie rzadziej niż raz na sześć miesięcy, dokonuje
oceny sytuacji dziecka umieszczonego w pieczy zastępczej w celu ustalenia
możliwości powrotu dziecka do rodziny. Jeżeli wymaga tego dobro dziecka, sąd
wszczyna postępowanie o pozbawienie władzy rodzicielskiej jego rodziców.

Art. 579². § 1. Przed umieszczeniem dziecka w rodzinie zastępczej lub
rodzinnym domu dziecka, sąd zasięga:
1) opinii właściwego ośrodka pomocy społecznej, a w przypadku przekształcenia
ośrodka pomocy społecznej w centrum usług społecznych na podstawie
przepisów ustawy z dnia 19 lipca 2019 r. o realizowaniu usług społecznych przez
centrum usług społecznych (Dz. U. poz. 1818) – centrum usług społecznych, opinii właściwego organizatora rodzinnej pieczy zastępczej, informacji
o dotychczasowym sprawowaniu funkcji przez rodzinę zastępczą lub
prowadzącego rodzinny dom dziecka oraz informacji z rejestru danych
prowadzonego przez starostę na podstawie przepisów o wspieraniu rodziny
i systemie pieczy zastępczej;
2) opinii starosty właściwego ze względu na miejsce sprawowania rodzinnej pieczy
zastępczej – w przypadku umieszczenia dziecka w rodzinnej pieczy zastępczej
na terenie innego powiatu niż powiat miejsca zamieszkania dziecka.
§ 2. W opinii, o której mowa w § 1 pkt 2, zamieszcza się w szczególności
informacje o spełnianiu przez kandydata warunków do pełnienia funkcji rodziny
zastępczej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka, określonych w przepisach
o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej.

Art. 579³. W sprawach, o których mowa w art. 579² § 1, sąd może zarządzić
przeprowadzenie przez kuratora sądowego wywiadu środowiskowego w miejscu
zamieszkania kandydata do pełnienia funkcji rodziny zastępczej lub prowadzenia
rodzinnego domu dziecka, w szczególności w zakresie jego:
1) danych osobowych;
2) stopnia pokrewieństwa z dzieckiem;
3) karalności oraz prowadzonych z jego udziałem postępowań dotyczących władzy
rodzicielskiej;
4) stanu zdrowia;
5) statusu zawodowego;
6) uzależnień;
7) sytuacji bytowej i rodzinnej;
8) stosunku do dziecka;
9) prezentowanego modelu wychowawczego;
10) sposobu funkcjonowania w środowisku.

Art. 579⁴. § 1. Postępowanie w sprawie o udzielenie zgody na umieszczenie
dziecka w pieczy zastępczej na podstawie orzeczenia sądu lub innego organu państwa
obcego sąd opiekuńczy wszczyna z urzędu na podstawie wystąpienia sądu lub innego
organu państwa obcego
§ 2. Jeżeli sąd lub inny organ państwa obcego wskazał kandydatów do pełnienia
funkcji rodziny zastępczej
albo prowadzenia rodzinnego domu dziecka albo określoną placówkę
opiekuńczo-wychowawczą, albo regionalną placówkę opiekuńczo-terapeutyczną,
albo interwencyjny ośrodek preadopcyjny, w których dziecko ma być umieszczone,
w przedmiocie zgody orzeka sąd opiekuńczy właściwy ze względu na miejsce
przyszłego sprawowania pieczy zastępczej. W pozostałych przypadkach właściwy jest
sąd rejonowy dla m.st. Warszawy. Przed wydaniem zgody sąd zasięga opinii, o której
mowa w przepisach o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej.
§ 3. Sąd opiekuńczy może zwrócić się do sądu lub innego organu państwa
obcego o wszelkie niezbędne dokumenty, opinie i informacje dotyczące dziecka,
w szczególności dotyczące jego sytuacji rodzinnej, stanu zdrowia i szczególnych
potrzeb. Jeżeli wystąpienie sądu lub innego organu państwa obcego nie wskazuje
sposobu sprowadzenia dziecka do Rzeczypospolitej Polskiej i zasad pokrycia kosztów
jego sprowadzenia, a gdy umieszczenie ma nastąpić na czas określony – także sposobu
powrotu i zasad pokrycia kosztów powrotu dziecka, sąd opiekuńczy zwraca się
o udzielenie takich informacji. Sąd oceni, jakie znaczenie nadać nieudzieleniu
informacji.
§ 4. Sąd opiekuńczy orzeka na posiedzeniu niejawnym. Rozpoznanie wniosku
następuje w terminie miesiąca od dnia jego wpływu do sądu.
§ 5. Postanowienie w przedmiocie udzielenia zgody doręcza się sądowi lub
innemu organowi państwa obcego, a także organowi, który wydał opinię, o której
mowa w § 2. Postanowienie to nie podlega zaskarżeniu.
§ 6. Przepisów art. 573, art. 576 oraz art. 577 nie stosuje się.
§ 7. Wniosek o stwierdzenie wykonalności orzeczenia sądu lub innego organu
państwa obcego o umieszczeniu dziecka w pieczy zastępczej może złożyć także organ
centralny tego państwa wyznaczony na podstawie przepisów rozporządzenia Rady
(WE) nr 2201/2003 z dnia 27 listopada 2003 r. dotyczącego jurysdykcji oraz
uznawania i wykonywania orzeczeń w sprawach małżeńskich oraz w sprawach
dotyczących odpowiedzialności rodzicielskiej, uchylającego rozporządzenie (WE) nr
1347/2000 (Dz. Urz. UE L 338 z 23.12.2003, str. 1 – Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 19, t. 6, str. 243, z późn. zm.), zwanego dalej „rozporządzeniem
Rady (WE) nr 2201/2003”, lub Konwencji o jurysdykcji, prawie właściwym,
uznawaniu, wykonywaniu i współpracy w zakresie odpowiedzialności rodzicielskiej
oraz środków ochrony dzieci, sporządzonej w Hadze dnia 19 października 1996 r.
(Dz. U. z 2010 r. poz. 1158), zwanej dalej „konwencją haską z 1996 r.”.

art. 580. więcej [Uchylony] Art. 580. (uchylony).

art. 581. więcej [Uznanie ojcostwa] Art. 581. § 1. Uznanie ojcostwa może nastąpić także przed sądem opiekuńczym
niewłaściwym według przepisów ogólnych. W takim wypadku o uznaniu zawiadamia
się właściwy sąd opiekuńczy.
§ 2. Jeżeli kierownik urzędu stanu cywilnego odmówił przyjęcia oświadczeń
koniecznych do uznania ojcostwa, uznanie ojcostwa może nastąpić wyłącznie przed
sądem opiekuńczym, właściwym ze względu na siedzibę urzędu stanu cywilnego,
którego kierownik odmówił przyjęcia tych oświadczeń.
§ 2¹. Jeżeli konsul odmówił przyjęcia oświadczeń koniecznych do uznania
ojcostwa, uznanie ojcostwa może nastąpić wyłącznie przed sądem rejonowym dla
m.st. Warszawy.
§ 3. Sąd opiekuńczy odmawia przyjęcia oświadczeń koniecznych do uznania
ojcostwa, jeżeli uznanie jest niedopuszczalne albo poweźmie wątpliwość co do
pochodzenia dziecka.

art. 582. więcej [Sprawy dziecka] Art. 582. Rozstrzygnięcie o istotnych sprawach dziecka, co do których brak
porozumienia pomiędzy rodzicami, może nastąpić dopiero po umożliwieniu rodzicom
złożenia oświadczeń, chyba że wysłuchanie ich byłoby połączone z nadmiernymi
trudnościami.

Art. 582¹. § 1. W sprawach o kontakty z dzieckiem przepis art. 582 stosuje się
odpowiednio.
§ 2. Sąd opiekuńczy w celu zapewnienia wykonywania kontaktów może
w szczególności:
1) zobowiązać osobę uprawnioną do kontaktu z dzieckiem lub osobę, pod której
pieczą dziecko pozostaje, do pokrycia kosztów podróży i pobytu dziecka lub także osoby towarzyszącej dziecku, w tym kosztów powrotu do miejsca stałego
pobytu;
2) zobowiązać osobę, pod której pieczą dziecko pozostaje, do złożenia na rachunek
depozytowy Ministra Finansów odpowiedniej kwoty pieniężnej w celu pokrycia
wydatków uprawnionego związanych z wykonywaniem kontaktu na wypadek
niewykonania lub niewłaściwego wykonania przez osobę zobowiązaną
obowiązków wynikających z postanowienia o kontaktach; nie dotyczy to rodzin
zastępczych, rodzinnych domów dziecka, rodzin pomocowych, placówek
opiekuńczo-wychowawczych, regionalnych placówek opiekuńczo-
-terapeutycznych oraz interwencyjnych ośrodków preadopcyjnych;
3) odebrać od osoby uprawnionej do kontaktu z dzieckiem lub osoby, pod której
pieczą dziecko pozostaje, przyrzeczenie określonego zachowania.
§ 3. W razie uzasadnionej obawy naruszenia obowiązków wynikających
z postanowienia o kontaktach przez osobę, pod której pieczą dziecko pozostaje, lub
osobę uprawnioną do kontaktu z dzieckiem albo osobę, której tego kontaktu zakazano,
sąd opiekuńczy może zagrozić nakazaniem zapłaty oznaczonej sumy pieniężnej,
stosownie do zasad określonych w art. 598¹⁵:
1) osobie, pod której pieczą dziecko pozostaje – na rzecz osoby uprawnionej do
kontaktu z dzieckiem lub
2) osobie uprawnionej do kontaktu z dzieckiem albo osobie, której tego kontaktu
zakazano – na rzecz osoby, pod której pieczą dziecko pozostaje.
§ 4. Przepis § 3 stosuje się odpowiednio do orzeczenia, w którym sąd określił, że
dziecko będzie mieszkać z każdym z rodziców w powtarzających się okresach.

art. 583. więcej [Zarząd majątkiem] Art. 583. Zezwolenia na dokonanie przez rodziców czynności przekraczającej
zakres zwykłego zarządu majątkiem dziecka lub na wyrażenie przez rodziców zgody
na dokonanie takiej czynności przez dziecko sąd opiekuńczy udziela na wniosek
jednego z rodziców po wysłuchaniu drugiego. Postanowienie sądu opiekuńczego
w tym przedmiocie staje się skuteczne dopiero z chwilą uprawomocnienia się i nie
może być zmienione ani uchylone, jeżeli na podstawie zezwolenia powstały skutki
prawne względem osób trzecich.

art. 584. więcej [Nadanie dziecku nazwiska] Art. 584. Postanowienie o nadaniu dziecku nazwiska staje się skuteczne dopiero
po uprawomocnieniu się. Postanowienia takiego sąd opiekuńczy nie może zmienić ani
uchylić.

art. 585. więcej [Wniosek o przysposobienie] Art. 585. § 1. Sąd opiekuńczy wszczyna postępowanie na wniosek
przysposabiającego.
§ 2. Wniosek ten należy zgłosić w sądzie opiekuńczym właściwym dla osoby
przysposabiającego lub osoby mającej być przysposobioną.
§ 2¹. We wniosku, o którym mowa w § 1, przysposabiający wskazuje również
ośrodek adopcyjny, w którym objęty był postępowaniem adopcyjnym, o którym
mowa w ustawie z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy
zastępczej (Dz. U. z 2020 r. poz. 821).
§ 2². Sąd zwraca się do ośrodka adopcyjnego wskazanego we wniosku, o którym
mowa w § 1, o:
1) świadectwo ukończenia przez przysposabiającego szkolenia dla kandydatów do
przysposobienia dziecka, z uwzględnieniem art. 172 ust. 2 ustawy z dnia
9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej;
2) opinię kwalifikacyjną o kandydatach do przysposobienia dziecka.
§ 3. Art. 87 § 3 stosuje się odpowiednio.

Art. 585¹. § 1. Wskazanie osoby przysposabiającego przez rodziców, o którym
mowa w art. 119^1a ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy
(Dz. U. z 2019 r. poz. 2086 i 2089), następuje przed sądem opiekuńczym właściwym
dla osoby przysposabiającego lub osoby mającej być przysposobioną.
§ 2. W przypadku wskazania, o którym mowa w § 1, przed wszczęciem
postępowania w sprawie o przysposobienie, sąd opiekuńczy wyznacza termin,
w którym wskazany przez rodziców przysposabiający powinien zgłosić do sądu
opiekuńczego wniosek o przysposobienie pod rygorem nieuwzględnienia wskazania.
Termin ten nie może przekraczać dwóch tygodni.

Art. 585². O toczącym się postępowaniu w sprawach, w których wniosek
o przysposobienie dotyczy dziecka niezgłoszonego do ośrodka adopcyjnego, sąd
opiekuńczy zawiadamia prokuratora.

art. 586. więcej [Rozprawa w sprawie o przysposobienie] Art. 586. § 1. Sąd opiekuńczy orzeka o przysposobieniu po przeprowadzeniu
rozprawy.
§ 2. Na rozprawę wzywa się przysposabiającego oraz osoby, których zgoda na
przysposobienie jest potrzebna. Równocześnie z wezwaniem na rozprawę poucza się
uczestnika o treści przepisów art. 211a § 2 pkt 1 oraz § 3 Kodeksu karnego oraz o tym,
że w razie działania uczestnika w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub osobistej
oświadczenie o działaniu w tym celu powinno zostać złożone niezwłocznie, nie
później jednak niż przed wydaniem postanowienia kończącego postępowanie
w sprawie o przysposobienie.
§ 3. Nie wzywa się na rozprawę rodziców, którzy wyrazili zgodę na
przysposobienie ich dziecka w przyszłości bez wskazania osoby przysposabiającego.
W wypadku takim rodzice nie mogą brać udziału w postępowaniu.
§ 4. Przed wydaniem orzeczenia sąd opiekuńczy występuje o opinię do ośrodka
adopcyjnego, a w razie potrzeby uzasadnionej dobrem dziecka może także zasięgnąć
opinii innej specjalistycznej placówki.
§ 5. Opinia ośrodka adopcyjnego, o której mowa w § 4, zawiera
w szczególności:
1) imię i nazwisko przysposabianego oraz miejsce jego zamieszkania lub pobytu;
2) opinię kwalifikacyjną o kandydatach do przysposobienia dziecka;
3) ustalenie relacji między przysposabianym a przysposabiającym;
4) ustalenie relacji między rodzicami przysposabianego a przysposabiającym;
5) inne istotne dla sądu informacje o przysposabianym lub przysposabiającym.

Art. 586¹. Na postanowienie w przedmiocie określenia sposobu i okresu
osobistej styczności przysposabiającego z przysposabianym przysługuje zażalenie.

art. 587. więcej [Śmierć uczestnika postępowania] Art. 587. § 1. W razie śmierci przysposabiającego lub osoby mającej być
przysposobioną, sąd opiekuńczy postępowanie umarza.
§ 2. Jednakże postępowanie zawiesza się w razie śmierci przysposabiającego,
który złożył wniosek o przysposobienie wspólnie z małżonkiem, do czasu
ustanowienia przez sąd opiekuńczy kuratora.

art. 588. więcej [Skuteczność postanowienia] Art. 588. Postanowienie orzekające przysposobienie staje się skuteczne po
uprawomocnieniu się. Postanowienia takiego sąd opiekuńczy nie może zmienić ani
uchylić.

art. 589. więcej [Zgoda anonimowa] Art. 589. § 1. Zgodę na przysposobienie dziecka w przyszłości bez wskazania
osoby przysposabiającego rodzice mogą wyrazić także w sądzie opiekuńczym swego
miejsca zamieszkania lub pobytu. Dotyczy to również oświadczenia o odwołaniu
takiej zgody.
§ 2. Oświadczenia, o których mowa w paragrafie poprzedzającym, powinny
zawierać:
1) imię i nazwisko dziecka oraz miejsce jego zamieszkania lub pobytu;
2) treść wyrażonej zgody lub jej odwołanie.
§ 3. Z przyjęcia oświadczenia o wyrażeniu zgody na przysposobienie dziecka
w przyszłości lub o odwołaniu takiej zgody sąd opiekuńczy sporządza protokół.
O odwołaniu zgody należy nadto uczynić wzmiankę w protokole, w którym wyrażono
zgodę na przysposobienie.
§ 4. Przyjmując oświadczenie o wyrażeniu zgody na przysposobienie dziecka
w przyszłości, sąd opiekuńczy poucza o treści przepisu art. 211a § 2 Kodeksu karnego
oraz przyjmuje oświadczenie, że wyrażając zgodę na przysposobienie, rodzic nie
działa w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub osobistej. Fakt udzielenia
pouczenia i przyjęcia oświadczenia odnotowuje się w protokole.

art. 590. więcej [Przyrzeczenie opiekuna] Art. 590. Obejmując opiekę opiekun składa następujące przyrzeczenie:
„Przyrzekam, że powierzone mi obowiązki opiekuna wykonam z całą sumiennością
i zgodnie z interesem społecznym, mając zawsze na względzie dobro osoby
podlegającej mojej pieczy”.

art. 591. więcej [Zaświadczenie] Art. 591. § 1. Po złożeniu przyrzeczenia przez opiekuna sąd opiekuńczy wydaje
mu zaświadczenie.
§ 2. Po zwolnieniu opiekuna lub ustaniu opieki opiekun obowiązany jest zwrócić
sądowi opiekuńczemu otrzymane zaświadczenie.

art. 592. więcej [Zwolnienie od obowiązku objęcia opieki] Art. 592. O zwolnieniu od obowiązku objęcia opieki sąd opiekuńczy rozstrzyga
na wniosek osoby ustanowionej opiekunem, zgłoszony w ciągu tygodnia od
doręczenia jej postanowienia w tym przedmiocie.

art. 593. więcej [Zezwolenie w ważniejszych sprawach] Art. 593. Zezwolenia we wszelkich ważniejszych sprawach, które dotyczą osoby
lub majątku osoby pozostającej pod opieką, udziela sąd opiekuńczy na wniosek
opiekuna. Postanowienie staje się skuteczne z chwilą uprawomocnienia się i nie może
być zmienione ani uchylone, jeżeli na podstawie zezwolenia powstały skutki prawne
względem osób trzecich.

art. 594. więcej [Składanie gotówki] Art. 594. Minister właściwy do spraw finansów publicznych w porozumieniu
z Ministrem Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia, zasady i tryb
składania przez opiekunów gotówki w instytucji bankowej, uwzględniając
zabezpieczenie interesów osób pozostających pod opieką oraz kompetencje sądu
opiekuńczego określone w art. 593.

art. 595. więcej [Sprawozdanie z opieki] Art. 595. Opiekun składa sądowi opiekuńczemu ustnie lub na piśmie
sprawozdanie dotyczące osoby pozostającej pod opieką. Sprawozdanie z zarządu
majątkiem tej osoby składa na piśmie, chyba że sąd zezwoli mu na złożenie sprawozdania do protokołu.

art. 596. więcej [Rachunek końcowy] Art. 596. Do wzięcia udziału w badaniu rachunku końcowego z opieki sąd
opiekuńczy wezwie osobę, która pozostawała pod opieką, jeżeli ma ona pełną
zdolność do czynności prawnych, w innych zaś wypadkach – przedstawiciela
ustawowego tej osoby lub jej spadkobierców, jeżeli są sądowi opiekuńczemu znani.

art. 597. więcej [Wynagrodzenie opiekuna] Art. 597. § 1. W postanowieniu o przyznaniu opiekunowi wynagrodzenia sąd
upoważnia opiekuna do pobrania wynagrodzenia z dochodów lub majątku osoby
pozostającej pod opieką, bądź ustala, że wynagrodzenie ma być wypłacone ze środków
publicznych.
§ 2. Postanowienie, o którym mowa w § 1, staje się wykonalne dopiero po jego
uprawomocnieniu się.

art. 598. więcej [Grzywna] Art. 598. § 1. Sąd opiekuńczy może wymierzyć grzywnę osobie, która uchyla się
od objęcia opieki.
§ 2. Sąd opiekuńczy może wymierzyć grzywnę opiekunowi, który nie wykonuje
zarządzeń sądu opiekuńczego. Jeżeli zarządzenie zostanie wykonane, grzywna jeszcze
nieuiszczona może być umorzona.

Art. 598¹. § 1. W sprawach o odebranie osoby podlegającej władzy
rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką prokuratorowi doręcza się odpis wniosku
i zawiadamia się go o terminach rozprawy.
§ 2. (uchylony)
§ 3. W sprawach, o których mowa w § 1, art. 570 nie stosuje się.

Art. 598². § 1. W czasie trwania postępowania o odebranie osoby podlegającej
władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką toczącego się na podstawie
konwencji haskiej z 1980 r. przed sądem, o którym mowa w art. 518² § 1 lub
art. 5691 § 1 lub 3, nie można rozstrzygać w przedmiocie władzy rodzicielskiej lub
opieki nad tą osobą. Postępowanie w tych sprawach sąd zawiesza z urzędu z chwilą
otrzymania informacji przesłanej przez polski organ centralny, o którym mowa w art.
3 ust. 1 ustawy z dnia 26 stycznia 2018 r. o wykonywaniu niektórych czynności
organu centralnego w sprawach rodzinnych z zakresu obrotu prawnego na podstawie
prawa Unii Europejskiej i umów międzynarodowych, lub sąd, o którym mowa w art.
569¹ § 1 lub 3, o wniesieniu wniosku w przedmiocie odebrania osoby podlegającej
władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką.
§ 2. Po zakończeniu postępowania o odebranie osoby podlegającej władzy
rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką sąd podejmie zawieszone postępowanie.
§ 3. W przypadku innym niż określony w § 1, jeżeli do rozstrzygnięcia wniosku
o odebranie osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką
niezbędne jest jego łączne rozpoznanie ze sprawą dotyczącą władzy rodzicielskiej,
postępowanie toczy się z zachowaniem przepisu art. 579.

Art. 598³. Jeżeli miejsce pobytu osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub
pozostającej pod opieką nie jest znane, sąd przeprowadzi stosowne dochodzenie
w celu ustalenia jej miejsca pobytu. W szczególności sąd może zażądać ustalenia
miejsca jej pobytu przez Policję.

Art. 598⁴. Orzeczenie co do istoty sprawy może być wydane tylko po
przeprowadzeniu rozprawy.

Art. 598⁵. § 1. W postanowieniu o odebranie osoby podlegającej władzy
rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką sąd określa termin, w jakim zobowiązany
powinien oddać uprawnionemu osobę podlegającą władzy rodzicielskiej lub
pozostającą pod opieką.
§ 2. W postanowieniu o odebraniu osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub
pozostającej pod opieką w sprawie prowadzonej na podstawie konwencji haskiej
z 1980 r. sąd nakazuje zobowiązanemu zapewnić powrót tej osoby do państwa,
w którym bezpośrednio przed naruszeniem prawa wynikającego z władzy
rodzicielskiej lub opieki miała miejsce stałego pobytu, w terminie nieprzekraczającym
dwóch tygodni od dnia uprawomocnienia się postanowienia.
§ 3. Postanowienie w przedmiocie odebrania osoby podlegającej władzy
rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką w sprawie prowadzonej na podstawie
konwencji haskiej z 1980 r. wymaga uzasadnienia, które sporządza się w terminie
dwóch tygodni od dnia ogłoszenia. Postanowienie wraz z uzasadnieniem doręcza się
z urzędu uczestnikom postępowania oraz prokuratorowi. Przepisu art. 328 § 1¹ nie stosuje się.
§ 4. Postanowienie, o którym mowa w § 2, staje się skuteczne i wykonalne po
uprawomocnieniu się.
§ 5. W sprawach, o których mowa w § 2, przepisu art. 577 nie stosuje się.

Art. 598⁶. Jeżeli zobowiązany nie zastosuje się do postanowienia, o którym
mowa w art. 598⁵ § 1 lub 2, sąd, na wniosek uprawnionego, zleca kuratorowi
sądowemu przymusowe odebranie osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub
pozostającej pod opieką.

Art. 598⁷. W razie potrzeby sąd zwraca się o przymusowe odebranie osoby
podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką przez kuratora
sądowego działającego w sądzie, w którego okręgu osoba ta faktycznie przebywa.

Art. 598⁸. Kurator sądowy jest uprawniony do odebrania osoby podlegającej
władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką od każdej osoby, u której ona się
znajduje.

Art. 598⁹. Przymusowe odebranie osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub
pozostającej pod opieką i oddanie jej uprawnionemu może nastąpić tylko w obecności
uprawnionego albo osoby przez niego upoważnionej lub przedstawiciela instytucji przez niego upoważnionej. Jeżeli żadna z tych osób nie stawi się w terminie
wyznaczonym przez kuratora sądowego, czynność nie będzie dokonana. O terminie
odebrania nie zawiadamia się zobowiązanego. Kurator sądowy dokonuje przekazania
odebranej osoby uprawnionemu albo osobie przez niego upoważnionej lub
przedstawicielowi instytucji przez niego upoważnionej, po czym zawiadamia
zobowiązanego o dokonaniu tej czynności.

Art. 598¹⁰. Na żądanie kuratora sądowego Policja jest zobowiązana do
udzielenia mu pomocy przy czynnościach związanych z przymusowym odebraniem
osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką

Art. 598¹¹. § 1. Jeżeli przymusowe odebranie osoby podlegającej władzy
rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką napotyka przeszkody na skutek ukrycia tej
osoby lub na skutek innej czynności przedsięwziętej w celu udaremnienia wykonania
orzeczenia, kurator sądowy zawiadomi prokuratora.
§ 2. Jeżeli zobowiązany nie ujawnia miejsca pobytu osoby podlegającej władzy
rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką, która ma być odebrana, sąd na wniosek
kuratora sądowego zarządzi jego przymusowe sprowadzenie celem złożenia
oświadczenia o miejscu pobytu tej osoby. Pod względem skutków karnych
oświadczenie jest równoznaczne ze złożeniem zeznań pod przyrzeczeniem, o czym
sędzia powinien uprzedzić składającego oświadczenie.
§ 3. Jeżeli zobowiązany lub inne osoby przeszkadzają w wykonaniu orzeczenia
w miejscu pobytu osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod
opieką, na żądanie kuratora sądowego Policja usunie te osoby z miejsca wykonywania
orzeczenia

Art. 598^11a. § 1. W celu ustalenia miejsca pobytu osoby podlegającej
przymusowemu odebraniu sąd, na wniosek kuratora sądowego, może postanowić
o dokonaniu przeszukania pomieszczeń i innych miejsc, jeżeli istnieją uzasadnione
podstawy do przypuszczenia, że osoba ta się tam znajduje.
§ 2. Przeszukania dokonuje Policja na podstawie postanowienia sądu.
§ 3. Postanowienie sądu doręcza się osobie, u której przeszukanie ma być
dokonane, w chwili przystąpienia do tej czynności.
§ 4. Podczas przeszukania może być obecna osoba, o której mowa w § 3, kurator
sądowy, który wykonuje postanowienie o przymusowym odebraniu, oraz uprawniony, o którym mowa w art. 598⁹. Podczas przeszukania może być także obecna osoba
wskazana przez tego, u kogo dokonuje się przeszukania, o ile nie uniemożliwia to
przeszukania albo nie utrudnia go w istotny sposób.
§ 5. Jeżeli przy przeszukaniu nie ma osoby, o której mowa w § 3, należy do
przeszukania przywołać przynajmniej jednego domownika lub inną osobę.
§ 6. Przeszukanie powinno być dokonane zgodnie z celem tej czynności,
z zachowaniem umiaru i poszanowania godności osób, których ta czynność dotyczy,
oraz bez wyrządzania niepotrzebnych szkód i dolegliwości.
§ 7. Protokół przeszukania sporządza Policja, a jego odpis niezwłocznie przesyła
sądowi.
§ 8. Protokół przeszukania zawiera: wskazanie postanowienia sądu, oznaczenie
czynności, jej czasu i miejsca oraz osób w niej uczestniczących, przebieg czynności
oraz oświadczenia i wnioski osób w niej uczestniczących, a także w miarę potrzeby
stwierdzenie innych okoliczności dotyczących przebiegu czynności.
§ 9. Na postanowienie o dokonaniu przeszukania przysługuje zażalenie osobom,
których prawa zostały naruszone

Art. 598¹². § 1. Przy odbieraniu osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub
pozostającej pod opieką kurator sądowy powinien zachować szczególną ostrożność
i uczynić wszystko, aby dobro tej osoby nie zostało naruszone, a zwłaszcza aby nie
doznała ona krzywdy fizycznej lub moralnej. W razie potrzeby kurator sądowy może
zażądać pomocy organu opieki społecznej lub innej powołanej do tego instytucji.
§ 2. Jeżeli wskutek wykonania orzeczenia miałoby doznać poważnego
uszczerbku dobro osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod
opieką, kurator sądowy wstrzyma się z wykonaniem orzeczenia do czasu ustania
zagrożenia, chyba że wstrzymanie wykonania orzeczenia stwarza poważniejsze
zagrożenie dla tej osoby.

Art. 598^12a. Postępowanie określone w art. 598⁶–598¹² może być podjęte na nowo na podstawie tego samego postanowienia, o którym mowa w art. 598⁵ § 1 lub 2, jeżeli zobowiązany w okresie trzech miesięcy od wydania lub uprawomocnienia się postanowienia, o którym mowa odpowiednio w art. 598⁵ § 1 lub 2, postąpił sprzecznie z treścią postanowienia dotyczącego władzy rodzicielskiej, miejsca zamieszkania, opieki lub kontaktów z dzieckiem, a okoliczności uzasadniające jego wydanie nie uległy zmianie.

Art. 598¹³. Przepisy art. 598⁶–598¹² stosuje się odpowiednio do wykonania orzeczeń wydanych na zasadzie art. 569 § 2, dotyczących odebrania osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką, a także orzeczeń
o umieszczeniu małoletniego w placówce opiekuńczo-wychowawczej lub w rodzinie
zastępczej.

Art. 598¹⁴. § 1. Dla przymusowego odebrania, zgodnie z art. 598⁶–598¹², osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką, na podstawie orzeczenia sądu albo innego organu państwa obcego, niezbędne jest stwierdzenie
wykonalności tego orzeczenia. Przepisy art. 1150–1151² i 1151⁴ stosuje się odpowiednio.
§ 2. Wniosek, o którym mowa w art. 598⁶ , uprawniony składa do sądu, który
byłby właściwy w sprawie o odebranie osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub
pozostającej pod opieką.

Art. 598¹⁵. § 1. Jeżeli osoba, pod której pieczą dziecko pozostaje, nie wykonuje
albo niewłaściwie wykonuje obowiązki wynikające z orzeczenia albo z ugody
zawartej przed sądem lub przed mediatorem w przedmiocie kontaktów z dzieckiem,
sąd opiekuńczy, uwzględniając sytuację majątkową tej osoby, zagrozi jej nakazaniem
zapłaty na rzecz osoby uprawnionej do kontaktu z dzieckiem oznaczonej sumy
pieniężnej za każde naruszenie obowiązku.
§ 2. Jeżeli osoba uprawniona do kontaktu z dzieckiem albo osoba, której tego
kontaktu zakazano, narusza obowiązki wynikające z orzeczenia albo z ugody zawartej
przed sądem lub przed mediatorem w przedmiocie kontaktów z dzieckiem, sąd
opiekuńczy zagrozi tej osobie nakazaniem zapłaty oznaczonej sumy pieniężnej na
rzecz osoby, pod której pieczą dziecko pozostaje, stosując odpowiednio przepis § 1.
§ 3. Na postanowienia sądu, o których mowa w § 1 i 2, przysługuje zażalenie.

Art. 598¹⁶. . § 1. Jeżeli osoba, której sąd opiekuńczy zagroził nakazaniem zapłaty
oznaczonej sumy pieniężnej, nie wypełnia nadal swego obowiązku, sąd opiekuńczy nakazuje jej zapłatę należnej sumy pieniężnej, ustalając jej wysokość stosownie do
liczby naruszeń. Sąd może w wyjątkowych wypadkach zmienić wysokość sumy
pieniężnej, o której mowa w art. 598¹⁵, ze względu na zmianę okoliczności.
§ 2. Przepis § 1 stosuje się odpowiednio, jeżeli osoba, której sąd zagroził
nakazaniem zapłaty oznaczonej sumy pieniężnej zgodnie z art. 582¹ § 3, dopuściła się naruszenia obowiązku wynikającego z orzeczenia o kontaktach.
§ 3. Na postanowienie sądu przysługuje zażalenie.
§ 4. Prawomocne postanowienie sądu, w którym nakazano zapłatę należnej sumy
pieniężnej, jest tytułem wykonawczym bez potrzeby nadawania mu klauzuli
wykonalności.

Art. 598¹⁷. § 1. Jeżeli do kontaktu nie doszło wskutek niewykonania lub
niewłaściwego wykonania przez osobę, pod której pieczą dziecko pozostaje,
obowiązków wynikających z orzeczenia albo z ugody zawartej przed sądem lub przed
mediatorem w przedmiocie kontaktów z dzieckiem, sąd opiekuńczy przyzna od tej
osoby uprawnionemu do kontaktu zwrot jego uzasadnionych wydatków poniesionych
w związku z przygotowaniem kontaktu, w tym kosztów, o których mowa
w art. 582¹ § 2 pkt 1.
§ 2. Przepis § 1 stosuje się odpowiednio, jeżeli uprawniony do kontaktu z dzieckiem narusza obowiązki dotyczące kontaktu wynikające z orzeczenia albo z ugody
zawartej przed sądem lub przed mediatorem.
§ 3. Na postanowienie sądu przysługuje zażalenie.
§ 4. Prawomocne postanowienie sądu jest tytułem wykonawczym bez potrzeby
nadawania mu klauzuli wykonalności.

Art. 598¹⁸. § 1. W sprawach wykonywania kontaktów z dzieckiem art. 570 nie
stosuje się. Wniosku wymaga także wydanie każdego kolejnego postanowienia,
o którym mowa w poprzedzających przepisach niniejszego oddziału.
§ 2. Przed wydaniem postanowień, o których mowa w oddziale niniejszym, sąd
wysłucha uczestników postępowania.

Art. 598¹⁹. § 1. Do wniosku o wszczęcie postępowania uregulowanego
w niniejszym oddziale należy dołączyć odpis wykonalnego orzeczenia albo
wykonalnej ugody zawartej przed sądem lub przed mediatorem w przedmiocie
kontaktów z dzieckiem.
§ 2. Jeżeli postępowanie ma się toczyć na podstawie orzeczenia sądu albo innego
organu państwa obcego albo ugody zawartej przed sądem lub innym organem państwa
obcego lub przez niego zatwierdzonej, niezbędne jest stwierdzenie wykonalności tego
orzeczenia albo ugody. Przepisy art. 1150–1151², 1151⁴ i 1152 stosuje się odpowiednio.

Art. 598²⁰. Sąd umarza postępowanie, jeżeli w ciągu sześciu miesięcy od
uprawomocnienia ostatniego postanowienia nie wpłynął kolejny wniosek w sprawach
wykonywania kontaktów z dzieckiem.

Art. 598²¹.  Do spraw uregulowanych w niniejszym oddziale art. 577 nie stosuje
się.

Art. 598²². Przepisy niniejszego oddziału stosuje się odpowiednio do orzeczenia,
w którym sąd określił, że dziecko będzie mieszkać z każdym z rodziców
w powtarzających się okresach.

art. 599. więcej [Kurator dla dziecka poczętego] Art. 599. Sądem opiekuńczym właściwym do ustanowienia kuratora dla dziecka
poczętego, lecz jeszcze nieurodzonego, jest sąd właściwy według miejsca
zamieszkania lub pobytu matki.

art. 600. więcej [Kurator osoby niepełnosprawnej] Art. 600. § 1. Kuratora dla osoby niepełnosprawnej sąd opiekuńczy ustanawia
na wniosek tej osoby, a za zgodą osoby niepełnosprawnej – także na wniosek
organizacji pozarządowej, wymienionej w art. 546 § 3.
§ 2. W przypadku gdy stan osoby niepełnosprawnej wyłącza możliwość złożenia
wniosku lub wyrażenia zgody, o których mowa w § 1, sąd może ustanowić kuratora
z urzędu. Sąd może ustanowić kuratora z urzędu także w przypadku, o którym mowa
w art. 558 § 2.

art. 601. więcej [Właściwość sądu do ustanowienia kuratora dla osoby nieobecnej] Art. 601. Dla osoby, która z powodu nieobecności nie może prowadzić swoich
spraw, a nie ma pełnomocnika, ustanawia kuratora na wniosek osoby zainteresowanej
sąd opiekuńczy miejsca ostatniego zamieszkania lub pobytu osoby nieobecnej.

art. 602. więcej [Właściwość miejscowa sądu do ustanowienia kuratora dla dochodzenia ojcostwa] Art. 602. Właściwość miejscową sądu opiekuńczego do ustanowienia kuratora
dla dochodzenia ojcostwa w razie śmierci domniemanego ojca określa się według miejsca zamieszkania lub pobytu dziecka, chociażby dziecko nie podlegało już ani
władzy rodzicielskiej, ani opiece.

art. 603. więcej [Ustanowienie kuratora dla osoby prawnej] Art. 603. § 1. Kuratora dla osoby prawnej ustanawia sąd rejestrowy, w którego
okręgu osoba ta ma lub miała ostatnią siedzibę.
§ 2. Wszczęcie postępowania z urzędu może nastąpić, gdy jest to uzasadnione
ważnym interesem społecznym lub bezpieczeństwem obrotu i brak jest możliwości
powołania organu uprawnionego do reprezentacji osoby prawnej.
§ 3. Postanowienie jest skuteczne i wykonalne z chwilą jego ogłoszenia, a gdy
ogłoszenia nie było, z chwilą jego wydania.
§ 4. Sąd może zmienić zakres umocowania kuratora.
§ 5. Jeżeli dla osoby prawnej ustanowiono wcześniej kuratora, o którym mowa
w art. 69 § 1, sąd rejestrowy zawiadamia właściwy sąd o ustanowieniu kuratora na
podstawie art. 42 § 1 Kodeksu cywilnego.

Art. 603¹. Kuratora, o którym mowa w art. 26 ust. 1 ustawy z dnia
23 października 2014 r. o odwróconym kredycie hipotecznym (Dz. U. z 2016 r.
poz. 786), ustanawia sąd właściwy dla miejsca położenia nieruchomości.

Art. 603². § 1. Wnioskodawca we wniosku o ustanowienie kuratora wskazuje
zakres spraw, w jakich kurator powinien podjąć czynności. Sąd nie jest związany
zakresem żądania.
§ 2. Przewodniczący wzywa wnioskodawcę do uiszczenia zaliczki na pokrycie
kosztów działania kuratora w wyznaczonej wysokości i wyznaczonym terminie. Jeżeli
o ustanowienie kuratora wnosi więcej niż jeden wnioskodawca, przewodniczący
wzywa każdego z nich do uiszczenia zaliczki w równych częściach lub w innym
stosunku według swego uznania. W razie nieuiszczenia zaliczki przewodniczący
zwraca wniosek.

Art. 603³. Ustanawiając kuratora dla osoby prawnej wpisanej do Krajowego
Rejestru Sądowego, sąd rejestrowy zarządza jego wpis do tego rejestru.

Art. 603⁴. § 1. Kurator ma prawo do wynagrodzenia za swoją działalność oraz
do zwrotu uzasadnionych wydatków, które poniósł w związku ze swoimi
czynnościami.
§ 2. Koszty działania kuratora, o których mowa w § 1, obciążają tymczasowo:
1) wnioskodawcę – odpowiednio do zakresu spraw wskazanych we wniosku;
2) Skarb Państwa – w pozostałym zakresie.
§ 3. Wynagrodzenie kuratora obowiązanego do rozliczenia podatku od towarów
i usług podwyższa się o kwotę podatku od towarów i usług, określoną zgodnie
z obowiązującą stawką tego podatku.
§ 4. Przyznając postanowieniem koszty kuratorowi, sąd rejestrowy orzeka
jednocześnie o obowiązku zwrotu kosztów poniesionych tymczasowo przez
wnioskodawcę lub Skarb Państwa solidarnie od osoby prawnej, dla której kurator
został ustanowiony, oraz osób obowiązanych do powołania organu uprawnionego do
reprezentacji. Osoby te nie ponoszą jednak kosztów działania kuratora, jeżeli podjęły,
z zachowaniem należytej staranności, czynności zmierzające do powołania lub
wyboru organu uprawnionego do reprezentowania podmiotu.
§ 5. Sąd rejestrowy może postanowieniem przyznawać kuratorowi zaliczki na
wydatki w miarę dokonywanych czynności.

art. 604. więcej [Zaświadczenie dla kuratora] Art. 604. W zaświadczeniu dla kuratora sąd określa zakres jego uprawnień.

art. 605. więcej [Odpowiednie stosowanie przepisów ustawy o postępowaniu w sprawach z zakresu opieki] Art. 605. W przedmiotach nieunormowanych w rozdziale niniejszym stosuje się
odpowiednio przepisy o postępowaniu w sprawach z zakresu opieki.

art. 606. więcej [Właściwość sądu] Art. 606. W sprawach z zakresu prawa rzeczowego właściwy jest sąd położenia
rzeczy.

art. 607. więcej [Załączniki do wniosku] Art. 607. Do wniosków, dotyczących nieruchomości ujawnionych w księdze
wieczystej lub dla których prowadzony jest zbiór dokumentów, należy dołączyć odpis
z księgi wieczystej albo zaświadczenie o stanie prawnym, jaki wynika ze zbioru
dokumentów.

art. 608. więcej [Posiedzenie sądowe] Art. 608. Sprawy z zakresu prawa rzeczowego rozpoznawane są na rozprawie,
chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.

art. 609. więcej [Wniosek o stwierdzenie zasiedzenia; ogłoszenie] Art. 609. § 1. Do zgłoszenia wniosku o stwierdzenie zasiedzenia własności
uprawniony jest każdy zainteresowany.
§ 2. Jeżeli wnioskodawca nie wskazuje innych zainteresowanych, orzeczenie
może zapaść dopiero po wezwaniu innych zainteresowanych przez ogłoszenie. Sąd
może zarządzić ogłoszenie również w innych wypadkach, jeżeli uzna to za wskazane.
§ 3. Ogłoszenie powinno zawierać dokładne określenie rzeczy, imię i nazwisko
posiadacza rzeczy, a jeżeli chodzi o rzeczy ruchome – również jego miejsce
zamieszkania.

art. 610. więcej [Odesłanie do przepisów ustawy o stwierdzeniu nabycia spadku i przedmiotu zapisu windykacyjnego] Art. 610. § 1. W zakresie nieuregulowanym w niniejszym rozdziale do
ogłoszenia i orzeczenia stosuje się odpowiednio przepisy o stwierdzeniu nabycia
spadku i przedmiotu zapisu windykacyjnego.
§ 2. Jeżeli w terminie wskazanym w ogłoszeniu nikt się nie zgłosi albo
zgłaszający się nie wykaże własności, sąd stwierdzi zasiedzenie, jeżeli zostało ono
udowodnione.

Art. 610¹. § 1. Przepisy niniejszego oddziału stosuje się w sprawach o przepadek
rzeczy będących towarami, które na podstawie przepisów prawa celnego podlegają
przepadkowi.
§ 2. W sprawach, o których mowa w § 1, właściwy jest sąd miejsca zajęcia lub
zatrzymania rzeczy będących towarami przez organ celny.

Art. 610². § 1. Postępowanie wszczyna się na wniosek organu celnego. Do
wniosku dołącza się protokół z pouczenia o obowiązku wskazania w Polsce
pełnomocnika do doręczeń oraz o skutkach niedopełnienia tego obowiązku, jeżeli
protokół taki został sporządzony.
§ 2. Organ celny może domagać się w jednym wniosku orzeczenia przepadku
rzeczy będących towarami zajętymi lub zatrzymanymi w tych samych
okolicznościach faktycznych, jeżeli ponadto sąd jest właściwy dla każdej sprawy.

Art. 610³. Uczestnikowi zamieszkałemu w państwie niebędącym członkiem
Unii Europejskiej, który w postępowaniu w sprawach celnych nie ustanowił
pełnomocnika do prowadzenia sprawy zamieszkałego w Rzeczypospolitej Polskiej ani
nie wskazał w Rzeczypospolitej Polskiej pełnomocnika do doręczeń, przeznaczone dla
niego pisma sądowe pozostawia się w aktach sprawy ze skutkiem doręczenia. W razie
ustanowienia pełnomocnika do prowadzenia sprawy zamieszkałego
w Rzeczypospolitej Polskiej, który nie może być pełnomocnikiem procesowym, jego
ustanowienie uważa się za wskazanie pełnomocnika do doręczeń.

Art. 610⁴. Wyznaczenie rozprawy zależy od uznania sądu.

Art. 610⁵. Do wykonania orzeczenia o przepadku towaru jest obowiązany
właściwy organ celny. Wykonanie orzeczenia następuje w trybie i na zasadach
określonych w przepisach o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, z
uwzględnieniem przepisów prawa celnego.

Art. 610⁶. § 1. Przepisy niniejszego oddziału stosuje się w sprawach
o przepadek pojazdów, które na podstawie przepisów prawa o ruchu drogowym
podlegają przepadkowi na rzecz powiatu.
§ 2. W sprawach, o których mowa w § 1, właściwy jest sąd miejsca, z którego
usunięto pojazd.
§ 3. Sprawy, o których mowa w § 1, są rozpoznawane na posiedzeniu
niejawnym, chyba że sąd postanowi inaczej.

Art. 610⁷. § 1. Postępowanie wszczyna się na wniosek starosty.
§ 2. Starosta może domagać się w jednym wniosku orzeczenia przepadku
pojazdów usuniętych w tych samych okolicznościach faktycznych, jeżeli ponadto sąd
jest właściwy dla każdej sprawy.

art. 611. więcej [Ujawnienie zarządu] Art. 611. Zarządca nieruchomości ustanowiony na podstawie art. 203
i 269 § 1 Kodeksu cywilnego obowiązany jest niezwłocznie zgłosić wniosek
o ujawnienie zarządu w księdze wieczystej lub w zbiorze dokumentów.

art. 612. więcej [Używanie rzeczy] Art. 612. § 1. Od chwili ustanowienia zarządcy współwłaściciele lub
użytkownik mogą używać rzeczy tylko o tyle, o ile nie przeszkadza to wykonywaniu
zarządu. Na wniosek innego współwłaściciela lub zarządcy współwłaściciel lub
użytkownik może być pozbawiony używania rzeczy, jeżeli przeszkadza zarządcy
w wykonywaniu czynności.
§ 2. Na postanowienie sądu przysługuje zażalenie.

art. 613. więcej [Nadwyżka dochodów] Art. 613. § 1. Nadwyżkę dochodów po pokryciu wydatków wypłaca się
współwłaścicielom lub użytkownikom w terminach przez sąd określonych.
§ 2. Sąd może postanowić, aby zarządca wydawał współwłaścicielom nadwyżkę
dochodów w naturze.

art. 614. więcej [Uchylenie zarządu] Art. 614. Sąd uchyli zarząd, gdy odpadnie podstawa dalszego jego trwania.

art. 615. więcej [Odpowiednie stosowanie prrzepisów i zarządzie] Art. 615. Jeżeli powyższe przepisy nie stanowią inaczej, do wyznaczenia
zarządcy i sprawowania zarządu stosuje się odpowiednio przepisy o zarządzie w toku
egzekucji z nieruchomości.

art. 616. więcej [Fakultatywność rozprawy] Art. 616. Z wyjątkiem spraw przewidzianych w art. 199, 201 i 202 Kodeksu
cywilnego, jak również spraw dotyczących powołania i odwołania zarządcy,
wyznaczenie rozprawy zależy od uznania sądu

art. 617. więcej [Wniosek o zniesienie współwłasności] Art. 617. We wniosku o zniesienie współwłasności należy dokładnie określić
rzecz mającą ulec podziałowi oraz przedstawić dowody prawa własności.

art. 618. więcej [Postępowanie o zniesienie współwłasności] Art. 618. § 1. W postępowaniu o zniesienie współwłasności sąd rozstrzyga także
spory o prawo żądania zniesienia współwłasności i o prawo własności, jak również
wzajemne roszczenia współwłaścicieli z tytułu posiadania rzeczy. Rozstrzygając spór o prawo żądania zniesienia współwłasności lub o prawo własności, sąd może wydać
w tym przedmiocie postanowienie wstępne.
§ 2. Z chwilą wszczęcia postępowania o zniesienie współwłasności odrębne
postępowanie w sprawach wymienionych w paragrafie poprzedzającym jest
niedopuszczalne. Sprawy będące w toku przekazuje się do dalszego rozpoznania
sądowi prowadzącemu postępowanie o zniesienie współwłasności. Jeżeli jednak
postępowanie o zniesienie współwłasności zostało wszczęte po wydaniu wyroku,
przekazanie następuje tylko wówczas, gdy sąd drugiej instancji uchyli wyrok i sprawę
przekaże do ponownego rozpoznania. Postępowanie w sprawach, które nie zostały
przekazane, sąd umarza z chwilą zakończenia postępowania o zniesienie
współwłasności.
§ 3. Po zapadnięciu prawomocnego postanowienia o zniesieniu współwłasności
uczestnik nie może dochodzić roszczeń przewidzianych w paragrafie pierwszym,
chociażby nie były one zgłoszone w postępowaniu o zniesienie współwłasności.

art. 619. więcej [Zniesienie współwłasności gospodarstwa rolnego] Art. 619. § 1. W postępowaniu o zniesienie współwłasności gospodarstwa
rolnego sąd ustala jego skład i wartość, w szczególności obszar i rodzaj nieruchomości
wchodzących w skład tego gospodarstwa oraz obszar i rodzaj nieruchomości
stanowiących już własność współwłaścicieli i ich małżonków, a w miarę potrzeby
także okoliczności przewidziane w art. 216 Kodeksu cywilnego.
§ 2. Podział w naturze nastąpi po zasięgnięciu opinii biegłych co do sposobu
podziału.

art. 620. więcej [Uchylony] Art. 620. (uchylony).

art. 621. więcej [Projekt podziału nieruchomości] Art. 621. Projektowany sposób podziału nieruchomości na części powinien być
zaznaczony na planie sporządzonym według zasad obowiązujących przy oznaczaniu
nieruchomości w księgach wieczystych.

art. 622. więcej [Zgodny podział] Art. 622. § 1. W toku postępowania o zniesienie współwłasności sąd powinien
nakłaniać współwłaścicieli do zgodnego przeprowadzenia podziału, wskazując im
sposoby mogące do tego doprowadzić.
§ 2. Gdy wszyscy współwłaściciele złożą zgodny wniosek co do sposobu
zniesienia współwłasności, sąd wyda postanowienie odpowiadające treści wniosku,
jeżeli spełnione zostaną wymagania, o których mowa w dwóch artykułach poprzedzających, a projekt podziału nie sprzeciwia się prawu ani zasadom współżycia
społecznego, ani też nie narusza w sposób rażący interesu osób uprawnionych.

art. 623. więcej [Przeprowadzenie podziału w naturze] Art. 623. Jeżeli brak podstaw do wydania postanowienia w myśl artykułu
poprzedzającego, a zachodzą warunki do dokonania podziału w naturze, sąd dokonuje
tego podziału na części odpowiadające wartością udziałom współwłaścicieli
z uwzględnieniem wszelkich okoliczności zgodnie z interesem społeczno-gospodarczym. Różnice wartości wyrównuje się przez dopłaty pieniężne.

art. 624. więcej [Skutki postanowienia znoszącego współwłasność] Art. 624. Z chwilą uprawomocnienia się postanowienia przyznającego
dotychczasowym współwłaścicielom części lub jednemu z nich całość rzeczy
własność przechodzi na uczestników wskazanych w postanowieniu. Jeżeli w wyniku
podziału całość rzeczy albo jej część przypadnie współwłaścicielowi, który nie włada
tą rzeczą lub jej częścią, sąd w postanowieniu o zniesieniu współwłasności orzeknie
również co do jej wydania lub opróżnienia przez pozostałych współwłaścicieli
pomieszczeń znajdujących się na nieruchomości, określając stosownie do okoliczności
termin wydania rzeczy lub opróżnienia pomieszczeń. Określenie terminu wydania
nieruchomości wchodzącej w skład gospodarstwa rolnego lub jej części bądź
opróżnienia znajdujących się na niej pomieszczeń następuje z uwzględnieniem
interesu społeczno-gospodarczego.

art. 625. więcej [Zniesienie współwłasności przez sprzedaż rzeczy wspólnej] Art. 625. W postanowieniu zarządzającym sprzedaż rzeczy należących do
współwłaścicieli sąd bądź rozstrzygnie o wzajemnych roszczeniach współwłaścicieli,
bądź też tylko zarządzi sprzedaż, odkładając rozstrzygnięcie o wzajemnych
roszczeniach współwłaścicieli oraz o podziale sumy uzyskanej ze sprzedaży do czasu
jej przeprowadzenia.

art. 626. więcej [Ustanowienie drogi koniecznej] Art. 626. § 1. We wniosku o ustanowienie drogi koniecznej należy wskazać
właścicieli wszystkich nieruchomości, przez które mogłaby prowadzić droga, aby
nieruchomość wnioskodawcy miała odpowiedni dostęp do drogi publicznej.
§ 2. Przed wydaniem postanowienia o ustanowieniu drogi koniecznej sąd
powinien przeprowadzić dowód z oględzin nieruchomości, chyba że okoliczności istotne dla wytyczenia drogi koniecznej są niesporne i niewątpliwe albo że
przeprowadzenie dowodu z innych przyczyn nie jest potrzebne.
§ 3. Przepisy § 1 i 2 stosuje się odpowiednio w sprawach o ustanowienie
służebności przesyłu.

Art. 626¹. § 1. Sprawy w postępowaniu wieczystoksięgowym rozpoznawane są
na posiedzeniu niejawnym.
§ 2. Uczestnikami postępowania oprócz wnioskodawcy są tylko te osoby,
których prawa zostały wykreślone lub obciążone bądź na rzecz których wpis ma
nastąpić.
§ 3. Nie stanowi przeszkody do wpisu okoliczność, że po złożeniu wniosku
wnioskodawca bądź inny uczestnik postępowania zmarł lub został pozbawiony albo
ograniczony w możliwości rozporządzania prawem albo w zdolności do czynności
prawnych.
§ 4. (utracił moc)
§ 5. (uchylony)

Art. 626². § 1. Wniosek o wpis składa się na urzędowym formularzu.
§ 2. (uchylony)
§ 3. Do wniosku o wpis należy dołączyć dokumenty, stanowiące podstawę wpisu
w księdze wieczystej.
§ 3¹. Do wniosku o wpis w księdze wieczystej na podstawie tytułu
wykonawczego, o którym mowa w art. 783 § 4, należy dołączyć dokument uzyskany
z systemu teleinformatycznego umożliwiający sądowi weryfikację istnienia i treści
tytułu wykonawczego.
§ 4. Jeżeli z dokumentów załączonych do wniosku wynika, że nastąpiła zmiana
w prawie własności, sąd, zwracając wniosek, stosuje art. 626¹³ § 1.
§ 5. Wniosek o wpis może złożyć właściciel nieruchomości, użytkownik
wieczysty, osoba, na rzecz której wpis ma nastąpić, albo wierzyciel, jeżeli przysługuje mu prawo, które może być wpisane w księdze wieczystej. W sprawach dotyczących
obciążeń powstałych z mocy ustawy wniosek może złożyć uprawniony organ.

Art. 626³. W postępowaniu wieczystoksięgowym nie stosuje się przepisów
o wznowieniu postępowania.

Art. 626⁴.  § 1. Notariusz oraz komornik składa wniosek o wpis wyłącznie za
pośrednictwem systemu teleinformatycznego.
§ 1¹. Naczelnik urzędu skarbowego składa wniosek o wpis w dziale III i IV księgi
wieczystej wyłącznie za pośrednictwem systemu teleinformatycznego.
§ 1². Wniosek, o którym mowa w § 1 i § 1¹ , opatruje się kwalifikowanym podpisem elektronicznym.
§ 2. Do wniosku, o którym mowa w § 1 i § 1¹ , dołącza się dokumenty stanowiące
podstawę wpisu w księdze wieczystej, jeżeli zostały one sporządzone w postaci
elektronicznej.
§ 3. Dokumenty stanowiące podstawę wpisu w księdze wieczystej
niesporządzone w postaci elektronicznej notariusz, komornik oraz naczelnik urzędu
skarbowego przesyła sądowi właściwemu do prowadzenia księgi wieczystej
w terminie trzech dni od dnia złożenia wniosku o wpis.
§ 3¹. W przypadku gdy wniosek o wpis w księdze wieczystej składany przez
naczelnika urzędu skarbowego podlega opłacie, przepisów art. 130 § 6 i 7 nie stosuje
się. Naczelnik urzędu skarbowego przesyła sądowi właściwemu do prowadzenia
księgi wieczystej wraz z dokumentami, stanowiącymi podstawę wpisu, dowód
uiszczenia opłaty.
§ 3². Jeżeli wierzyciel został zwolniony od kosztów sądowych od wniosku
o wpis w księdze wieczystej, naczelnik urzędu skarbowego przesyła sądowi
właściwemu do prowadzenia księgi wieczystej wraz z dokumentami, stanowiącymi
podstawę wpisu, prawomocne postanowienie sądu w przedmiocie zwolnienia od
kosztów sądowych.
§ 4. W przypadku wniosków składanych przez notariuszy i komorników
obowiązek poprawienia lub uzupełnienia wniosku spoczywa odpowiednio na stronie
czynności notarialnej lub wierzycielu. O zobowiązaniu wierzyciela do poprawienia
lub uzupełnienia wniosku sąd jednocześnie zawiadamia za pośrednictwem systemu teleinformatycznego komornika, wskazując rodzaj braków formalnych, które
uniemożliwiają nadanie wnioskowi prawidłowego biegu.

Art. 626⁵. Jeżeli z treści wniosku i dołączonych dokumentów wynika, że
nastąpiła zmiana prawa własności, cofnięcie wniosku o wpis tego prawa jest
niedopuszczalne.

Art. 626⁶.  § 1. O kolejności wniosku o wpis rozstrzyga chwila wpływu wniosku
do właściwego sądu. Za chwilę wpływu wniosku uważa się godzinę i minutę, w której
w danym dniu wniosek wpłynął do sądu.
§ 1¹. Za chwilę wpływu wniosku o wpis złożonego za pośrednictwem systemu
teleinformatycznego uważa się godzinę, minutę i sekundę umieszczenia wniosku
w systemie.
§ 2. Wnioski, które wpłynęły w tej samej chwili, będą uważane za złożone
równocześnie.

Art. 626⁷. § 1. Wniosek o wpis powinien być w dniu wpływu do sądu
zarejestrowany niezwłocznie w dzienniku ksiąg wieczystych i opatrzony kolejnym
numerem.
§ 2. Niezwłocznie po zarejestrowaniu wniosku w dzienniku ksiąg wieczystych
zamieszcza się w odpowiednim dziale księgi wieczystej informację o wniosku jako
wzmiankę o wniosku. Wzmianka o wniosku złożonym za pośrednictwem systemu
teleinformatycznego umieszczana jest automatycznie z chwilą umieszczenia wniosku
w systemie.
§ 3. Wzmiankę o wniosku wykreśla się z urzędu, niezwłocznie po dokonaniu
wpisu, po uprawomocnieniu się postanowienia o odmowie dokonania wpisu lub
o odrzuceniu wniosku albo o umorzeniu postępowania albo po uprawomocnieniu się
zarządzenia o zwrocie wniosku.
§ 4. W razie wniesienia skargi na wpis w księdze wieczystej dokonany przez
referendarza stosuje się odpowiednio przepisy § 1 i § 2. Wzmiankę o skardze wykreśla
się z urzędu po rozpoznaniu skargi.

Art. 626⁸. § 1. Wpis dokonywany jest jedynie na wniosek i w jego granicach,
chyba że przepis szczególny przewiduje dokonanie wpisu z urzędu.
§ 2. Rozpoznając wniosek o wpis, sąd bada jedynie treść i formę wniosku,
dołączonych do wniosku dokumentów oraz treść księgi wieczystej.
§ 2¹. Przed rozpoznaniem wniosku o wpis na podstawie tytułu wykonawczego,
o którym mowa w art. 783 § 4, istnienie i treść tego tytułu podlegają zweryfikowaniu
przez sędziego lub referendarza sądowego w systemie teleinformatycznym.
§ 3. Rozpoznając wniosek o wpis w księdze wieczystej, sąd z urzędu bada
zgodność danych wskazanych we wniosku z danymi wynikającymi z systemów
prowadzących ewidencje powszechnych numerów identyfikacyjnych, chyba że
istnieją przeszkody faktyczne uniemożliwiające dokonanie takiego sprawdzenia.
§ 4. Rozpoznając wniosek o zmianę oznaczenia nieruchomości w księdze
wieczystej, sąd ponadto dokonuje z urzędu sprawdzenia danych wskazanych we
wniosku i ujawnionego w księdze wieczystej oznaczenia nieruchomości z danymi
katastru nieruchomości, chyba że istnieją przeszkody faktyczne uniemożliwiające
dokonanie takiego sprawdzenia.
§ 5. Niezgodność danych, o których mowa w § 3 i § 4, stanowi przeszkodę do
dokonania wpisu.
§ 6. W postępowaniu wieczystoksięgowym wpis w księdze wieczystej jest
orzeczeniem. Uzasadnienia wpisu nie sporządza się.
§ 7. Wpisem w księdze wieczystej jest również wykreślenie.
§ 8. Wpis w księdze wieczystej podpisany przez sędziego lub referendarza
sądowego uważa się za dokonany z chwilą jego zapisania w centralnej bazie danych
ksiąg wieczystych.
§ 9. (uchylony)
§ 10. Założenie księgi wieczystej następuje z chwilą dokonania pierwszego
wpisu.
§ 11. Czynności związane z zakładaniem i prowadzeniem ksiąg wieczystych
dokonywane są w centralnej bazie danych ksiąg wieczystych.

Art. 626⁹. Sąd oddala wniosek o wpis, jeżeli brak jest podstaw albo istnieją
przeszkody do jego dokonania.

Art. 626¹⁰. § 1. O dokonanym wpisie sąd zawiadamia uczestników
postępowania. Nie zawiadamia się uczestnika, który na piśmie zrzekł się
zawiadomienia.
§ 1¹. Zrzeczenia się zawiadomienia można dokonać w akcie notarialnym
dotyczącym czynności, z którą wiąże się wpis.
§ 1². Na wniosek uczestnika postępowania zawarty w akcie notarialnym
zawiadomienie o wpisie doręcza się za pośrednictwem systemu teleinformatycznego,
na konto wskazane w tym systemie. W przypadku wskazania danych o koncie
uniemożliwiających skuteczne doręczenie, zawiadomienie o wpisie doręcza się
w sposób określony w art. 131 § 1.
§ 2. Zawiadomienie zawiera istotną treść wpisu.
§ 3. Apelację od wpisu wnosi się w terminie dwóch tygodni od doręczenia
zawiadomienia o wpisie. Dla uczestnika, który zrzekł się zawiadomienia, termin ten
biegnie od dnia dokonania wpisu.

Art. 626¹¹. § 1. Niezwłocznie po wniesieniu apelacji sąd z urzędu wpisuje
wzmiankę o apelacji.
§ 2. W razie wniesienia skargi kasacyjnej lub skargi nadzwyczajnej, o której
mowa w art. 89 ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o Sądzie Najwyższym (Dz. U.
z 2019 r. poz. 825 oraz z 2020 r. poz. 190), wpisu wzmianki o skardze kasacyjnej lub
skardze nadzwyczajnej dokonuje się z urzędu niezwłocznie po przedstawieniu przez
zainteresowanego zawiadomienia o wniesieniu skargi kasacyjnej lub skargi
nadzwyczajnej.
§ 3. Do wzmianki o apelacji, skardze kasacyjnej i skardze nadzwyczajnej,
o której mowa w art. 89 ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o Sądzie Najwyższym
odpowiednio stosuje się art. 626⁷.

Art. 626¹². § 1. Osoba, na rzecz której w księdze wieczystej jest wpisane prawo
lub roszczenie, jej przedstawiciel albo pełnomocnik do doręczeń ma obowiązek
niezwłocznego zawiadomienia sądu prowadzącego księgę wieczystą o każdej zmianie
adresu lub wskazania adresu do doręczeń. Osoba zamieszkała lub mająca siedzibę
w państwie niebędącym członkiem Unii Europejskiej jest obowiązana wskazać
pełnomocnika do doręczeń w Rzeczypospolitej Polskiej.
§ 2. Przepis § 1 stosuje się odpowiednio do spadkobierców lub innych następców
prawnych osoby, na rzecz której jest wpisane prawo w księdze wieczystej.
§ 3. W razie zaniedbania obowiązku, o którym mowa w § 1 i 2, pismo sądowe
pozostawia się w aktach sprawy ze skutkiem doręczenia, chyba że nowy adres jest
sądowi znany.

Art. 626¹³. § 1. Sąd z urzędu dokona wpisu ostrzeżenia, jeżeli dostrzeże
niezgodność stanu prawnego ujawnionego w księdze wieczystej z rzeczywistym
stanem prawnym. W razie stwierdzenia, że dla tej samej nieruchomości albo dla tego
samego ograniczonego prawa rzeczowego prowadzi się dwie lub więcej ksiąg
wieczystych, ujawniających odmienny stan prawny, wpisu ostrzeżenia dokonuje się
we wszystkich księgach wieczystych założonych dla tej nieruchomości.
§ 2. Sprostowania usterek wpisu, które nie mogą wywołać niezgodności treści
księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym, dokonuje się z urzędu.

art. 627. więcej [Sprawy spadkowe] Art. 627. Postępowanie spadkowe należy do zakresu działalności sądów, chyba
że przepis szczególny stanowi inaczej.

art. 628. więcej [Właściwość sądu] Art. 628. Do czynności w postępowaniu spadkowym, które należą do zakresu
działania sądów, wyłącznie właściwy jest sąd ostatniego miejsca zwykłego pobytu
spadkodawcy, a jeżeli jego miejsca zwykłego pobytu w Polsce nie da się ustalić, sąd
miejsca, w którym znajduje się majątek spadkowy lub jego część (sąd spadku).
W braku powyższych podstaw sądem spadku jest sąd rejonowy dla m.st. Warszawy.

art. 629. więcej [Uchylony] Art. 629. (uchylony).

art. 630. więcej [Uchylony] Art. 630. (uchylony).

art. 631. więcej [Uchylony] Art. 631. (uchylony).

art. 632. więcej [Uchylony] Art. 632. (uchylony).

art. 633. więcej [Właściwość sądu w sprawach o zabezpieczenie spadku] Art. 633. § 1. Do zabezpieczenia spadku właściwy jest sąd, w którego okręgu
znajdują się rzeczy będące w chwili otwarcia spadku we władaniu spadkodawcy.
Jeżeli przedmiotem zabezpieczenia mają być prawa majątkowe należące do
spadkodawcy w chwili otwarcia spadku, sądem właściwym jest sąd właściwości ogólnej osoby zobowiązanej z tytułu tego prawa, a gdy takiej osoby nie ma – sąd,
w którego okręgu znajduje się przedmiot świadczenia lub prawa. Jeżeli wykonanie
prawa majątkowego jest związane z posiadaniem dokumentu, właściwy jest sąd,
w którego okręgu znajduje się ten dokument.
§ 2. Sąd, który nie jest sądem spadku, zawiadamia sąd spadku o dokonaniu
zabezpieczenia, jego uchyleniu oraz zmianie środka zabezpieczenia, przesyłając
odpisy postanowień wydanych w tym przedmiocie.

art. 634. więcej [Podstawa zabezpieczenia] Art. 634. Spadek zabezpiecza się, gdy zostanie uprawdopodobnione, że
z jakiejkolwiek przyczyny grozi naruszenie rzeczy lub praw majątkowych, które
w chwili otwarcia spadku były we władaniu lub należały do spadkodawcy, zwłaszcza
przez usunięcie, uszkodzenie, zniszczenie lub nieusprawiedliwione rozporządzenie.

art. 635. więcej [Zabezpieczenie spadku na wniosek lub z urzędu] Art. 635. § 1. Sąd dokonuje zabezpieczenia spadku na wniosek lub z urzędu.
§ 2. Wniosek może zgłosić każdy, kto uprawdopodobni, że jest spadkobiercą,
uprawnionym do zachowku lub zapisobiercą, a ponadto wykonawca testamentu,
zarządca sukcesyjny, tymczasowy przedstawiciel, współwłaściciel rzeczy,
współuprawniony co do praw pozostałych po spadkodawcy, wierzyciel mający
pisemny dowód należności przeciwko spadkodawcy oraz Skarb Państwa
reprezentowany przez naczelnika właściwego urzędu skarbowego.
§ 2¹. Wniosek powinien zawierać uprawdopodobnienie okoliczności go
uzasadniających.
§ 3. Zabezpieczenia spadku dokonuje się z urzędu, jeżeli sąd poweźmie
wiadomość, że:
1) spadkobierca jest nieznany, nieobecny lub nie ma pełnej zdolności do czynności
prawnych i nie ma ustawowego przedstawiciela;
2) organ administracji rządowej albo organ jednostki samorządu terytorialnego
zastosował niezbędne środki tymczasowe ze względu na grożące
niebezpieczeństwo naruszenia rzeczy, które w chwili otwarcia spadku były we
władaniu spadkodawcy.
§ 4. (uchylony)
§ 5. Postanowienie o zabezpieczeniu spadku oraz zmianie środka zabezpieczenia
podlega wykonaniu z chwilą jego wydania.
§ 6. Na postanowienie w przedmiocie zabezpieczenia spadku przysługuje
zażalenie. Sąd pierwszej instancji może wstrzymać wykonanie zaskarżonego
postanowienia do czasu rozstrzygnięcia zażalenia.

art. 636. więcej [Środki zabezpieczenia] Art. 636. § 1. Sąd stosuje taki środek zabezpieczenia, jaki stosownie do
okoliczności uzna za odpowiedni. Jeżeli nie jest możliwe określenie środka
zabezpieczenia w postanowieniu o zabezpieczeniu spadku, wybór środka
zabezpieczenia należy do komornika.
§ 2. Środkami zabezpieczenia są w szczególności spisanie majątku ruchomego
i oddanie go pod dozór, złożenie do depozytu sądowego, ustanowienie zarządu
tymczasowego, ustanowienie dozoru nad nieruchomością. Zastosowanie jednego
środka zabezpieczenia nie wyłącza zastosowania innych, równocześnie lub kolejno.
§ 3. Ustanowienie zarządu tymczasowego może nastąpić tylko wtedy, gdy
zabezpieczeniu podlega przedsiębiorstwo, gospodarstwo rolne albo prawo majątkowe
wymagające zabezpieczenia przez ustanowienie zarządu tymczasowego.
§ 4. Do zarządcy tymczasowego i dozorcy ustanowionych w toku postępowania
o zabezpieczenie spadku stosuje się odpowiednio przepisy art. 855–862, art. 931
i art. 933–941.
§ 5. Do depozytu sądowego składa się podlegające zabezpieczeniu pieniądze,
papiery wartościowe, imienne książeczki oszczędnościowe lub inne dokumenty
potwierdzające zawarcie umowy rachunku oszczędnościowego, rachunku
oszczędnościowo-rozliczeniowego albo rachunku terminowej lokaty
oszczędnościowej, a także kosztowności, w tym złote monety oraz kruszce szlachetne
i wyroby z tych kruszców. Kosztowności mogą być również oddane na przechowanie
dozorcy.
§ 6. Jeżeli w skład spadku wchodzą ruchomości ulegające szybkiemu zepsuciu,
sąd zarządza ich sprzedaż przez komornika, oznaczając przy tym sposób sprzedaży.
Uzyskane ze sprzedaży pieniądze składa się do depozytu sądowego.
§ 7. Jeżeli przemawiają za tym właściwości przedmiotu podlegającego
zabezpieczeniu, sąd zawiadamia właściwą instytucję o zastosowanym środku
zabezpieczenia.

Art. 636¹. § 1. W razie potrzeby, sąd z urzędu zmieni środek zabezpieczenia,
w szczególności jeżeli dotychczas zastosowany środek nie jest wystarczający do
zabezpieczenia spadku.
§ 2. Sąd z urzędu uchyli zabezpieczenie, jeżeli ustała potrzeba zabezpieczenia,
a w szczególności gdy zgłosi się spadkobierca legitymujący się prawomocnym
postanowieniem o stwierdzeniu nabycia spadku albo zarejestrowanym aktem
poświadczenia dziedziczenia w celu objęcia spadku albo wykonawca testamentu albo
tymczasowy przedstawiciel lub kurator spadku w celu przejęcia zarządu majątkiem
spadkowym.

Art. 636². Przepisy o zabezpieczeniu spadku stosuje się odpowiednio do
zabezpieczenia przedmiotu zapisu windykacyjnego.

Art. 636³. § 1. Wykaz inwentarza może być złożony w sądzie spadku lub
w sądzie, w którego okręgu znajduje się miejsce zamieszkania składającego wykaz.
Sąd niebędący sądem spadku niezwłocznie przesyła wykaz inwentarza do sądu
spadku.
§ 2. Na żądanie spadkobiercy, zapisobiercy windykacyjnego, wykonawcy
testamentu lub tymczasowego przedstawiciela notariusz sporządza protokół
obejmujący wykaz inwentarza. Notariusz, przed którym złożono wykaz inwentarza,
niezwłocznie przesyła wypis protokołu do sądu spadku.
§ 3. Sąd spadku niezwłocznie zarządza ogłoszenie o złożeniu wykazu
inwentarza.

art. 637. więcej [Postanowienie o sporządzeniu spisu inwentarza] Art. 637. § 1. Na wniosek tego, kto uprawdopodobni, że jest spadkobiercą,
uprawnionym do zachowku lub zapisobiercą, albo wykonawcy testamentu,
tymczasowego przedstawiciela lub wierzyciela mającego pisemny dowód należności
przeciwko spadkodawcy sąd spadku wydaje postanowienie o sporządzeniu spisu
inwentarza.
§ 2. Jeżeli sporządzenia spisu inwentarza żąda wierzyciel, sąd spadku wydaje
postanowienie w przedmiocie wniosku po wysłuchaniu spadkobiercy, chyba że
wysłuchanie nie jest możliwe.
§ 3. Sąd spadku niezwłocznie zarządza ogłoszenie o wydaniu postanowienia
o sporządzeniu spisu inwentarza.
§ 4. Na postanowienie w przedmiocie sporządzenia spisu inwentarza przysługuje
zażalenie

Art. 637¹. § 1. Wniosek o sporządzenie spisu inwentarza może być także
zgłoszony bezpośrednio komornikowi, który byłby właściwy do wykonania
postanowienia sądu spadku o sporządzeniu spisu inwentarza.
§ 2. Komornik przystępuje niezwłocznie do sporządzenia spisu inwentarza
i zawiadamia o tym sąd spadku, który wydaje postanowienie w przedmiocie
sporządzenia spisu inwentarza. Jeżeli sąd oddali albo odrzuci wniosek, o którym
mowa w § 1, albo umorzy postępowanie, spis sporządzony przez komornika rodzi
takie same skutki jak złożenie wykazu inwentarza.

art. 638. więcej [Zamieszczenie obwieszczenia] Art. 638. (uchylony).

Art. 638¹. § 1. Ogłoszenia, o których mowa w art. 636³ § 3 i art. 637 § 3,
zamieszcza się na stronie internetowej oraz na tablicy ogłoszeń sądu spadku.
§ 2. Ogłoszenie zawiera:
1) imię i nazwisko, numer PESEL, jeżeli został nadany, oraz ostatni adres
spadkodawcy;
2) datę śmierci spadkodawcy.
§ 3. Ogłoszenie, o którym mowa w art. 636³ § 3, poza danymi, o których mowa
w § 2, zawiera również pouczenie, że:
1) ze złożonym wykazem inwentarza może się zapoznać każdy, kto taką potrzebę
dostatecznie uzasadni;
2) osoby wskazane w art. 637 § 1 mogą złożyć wniosek o sporządzenie spisu
inwentarza.
§ 4. Ogłoszenie, o którym mowa w art. 637 § 3, poza danymi, o których mowa
w § 2, zawiera również pouczenie, że osoby wskazane w art. 637 § 1 mogą
uczestniczyć w sporządzaniu spisu inwentarza, w szczególności zgłaszać przedmioty
należące do spadku, przedmioty zapisów windykacyjnych lub długi spadkowe, które
podlegają zamieszczeniu w spisie inwentarza.

Art. 638². § 1. W sprawach, w których postanowienie o zabezpieczeniu spadku,
zmianie środka zabezpieczenia lub sporządzeniu spisu inwentarza zostało wydane
z urzędu, sąd, który wydał to postanowienie, kieruje do komornika polecenie dokonania zabezpieczenia spadku, zmiany środka zabezpieczenia lub sporządzenia
spisu inwentarza.
§ 2. Podstawą postępowania mającego na celu wykonanie postanowienia
o zabezpieczeniu spadku, zmianie środka zabezpieczenia lub sporządzeniu spisu
inwentarza jest postanowienie zaopatrzone z urzędu we wzmiankę o wykonalności.
§ 3. Nadzór nad czynnościami komornika sprawuje sąd, który wydał
postanowienie o zabezpieczeniu spadku lub sporządzeniu spisu inwentarza.
§ 4. W postępowaniu o zabezpieczenie spadku, zmianę środka zabezpieczenia
lub sporządzenie spisu inwentarza w sprawach nieuregulowanych w niniejszym
rozdziale stosuje się odpowiednio przepisy art. 759–774

Art. 638³. § 1. Jeżeli postanowienie o zabezpieczeniu spadku nie określa środka
zabezpieczenia, komornik niezwłocznie zawiadamia sąd, który wydał postanowienie
o zabezpieczeniu spadku, o zastosowanym środku zabezpieczenia.
§ 2. W razie potrzeby złożenia przedmiotów podlegających zabezpieczeniu do
depozytu sądowego komornik występuje z wnioskiem do sądu, który wydał
postanowienie o zabezpieczeniu spadku.
§ 3. Sąd, który wydał postanowienie o zabezpieczeniu spadku, zawiadamia sąd
spadku o środkach zabezpieczenia zastosowanych przez komornika.

Art. 638⁴. § 1. Spis majątku ruchomego w ramach zabezpieczenia spadku
sporządza się w obecności dwóch świadków powołanych przez komornika.
§ 2. Przy sporządzaniu spisu majątku ruchomego mogą być obecne osoby, które
mają prawo zgłosić wniosek o zabezpieczenie spadku. Niestawiennictwo tych osób
nie wstrzymuje wykonania czynności.
§ 3. Z dokonanej czynności komornik sporządza protokół, który podpisują
wszyscy obecni. Odmowę lub niemożność podpisania stwierdza się w protokole
z podaniem przyczyny.

Art. 638⁵. Komornik wykonujący postanowienie o zabezpieczeniu spadku
w razie potrzeby stosuje niezbędne środki tymczasowe zapobiegające naruszeniu
ruchomości przed ich spisaniem.

Art. 638⁶. § 1. Z pieniędzy wchodzących w skład spadku komornik wykonujący
postanowienie o zabezpieczeniu spadku wyda w razie potrzeby członkowi rodziny
spadkodawcy, a gdyby to nie było możliwe, domownikowi spadkodawcy albo innej osobie ponoszącej koszty pogrzebu, sumę potrzebną na koszty pogrzebu
spadkodawcy. W przypadku braku pieniędzy na pogrzeb spadkodawcy, sąd może
zarządzić sprzedaż przez komornika odpowiedniego przedmiotu należącego do
spadku, oznaczając przy tym sposób sprzedaży.
§ 2. Komornik wykonujący postanowienie o zabezpieczeniu spadku może
z pieniędzy wchodzących w skład spadku pozostawić członkom rodziny
spadkodawcy, którzy do chwili jego śmierci wspólnie z nim zamieszkiwali i byli na
jego utrzymaniu, niezbędne kwoty na ich utrzymanie przez czas nie dłuższy niż
miesiąc.

Art. 638⁷. O terminie sporządzenia spisu inwentarza komornik zawiadamia
wnioskodawcę oraz uczestników postępowania o sporządzenie spisu inwentarza,
a także spadkobiercę i zapisobiercę windykacyjnego, których miejsce pobytu jest
znane, jak również wykonawcę testamentu, tymczasowego przedstawiciela, kuratora
spadku, dozorcę i zarządcę tymczasowego, jeżeli byli ustanowieni. Niestawiennictwo
tych osób nie wstrzymuje czynności

Art. 638⁸.  § 1. W spisie inwentarza komornik zamieszcza przedmioty należące
do spadku i przedmioty zapisów windykacyjnych, z zaznaczeniem wartości każdego
z tych przedmiotów, oraz długi spadkowe ze wskazaniem wysokości każdego z nich.
§ 2. Wartość przedmiotów należących do spadku i przedmiotów zapisów
windykacyjnych komornik ustala według stanu i cen z chwili otwarcia spadku,
a wysokość długów spadkowych – według stanu z chwili otwarcia spadku.
§ 3. Komornik z urzędu ustala i zamieszcza w spisie inwentarza przedmioty
należące do spadku, przedmioty zapisów windykacyjnych oraz długi spadkowe.
§ 4. W spisie inwentarza komornik wykazuje też wartość stanu czynnego spadku
z uwzględnieniem wartości rzeczy i praw spornych.
§ 5. Przy sporządzaniu spisu inwentarza stosuje się odpowiednio przepisy
art. 638⁴ § 1 i 3 oraz art. 947–949.

Art. 638⁹. W razie potrzeby zamieszczenia w spisie inwentarza rzeczy
znajdujących się w okręgu innego sądu sąd spadku może zwrócić się do tego sądu
o wykonanie potrzebnych czynności. Po ich wykonaniu sąd wezwany przekazuje akta
sprawy sądowi spadku.

Art. 638¹⁰. § 1. Ruchomości i nieruchomości zamieszczone w spisie inwentarza
pozostawia się w posiadaniu osób, które nimi władają. Nie dotyczy to ruchomości
złożonych do depozytu sądowego.
§ 2. Jeżeli zachodzą podstawy do dokonania zabezpieczenia spadku z urzędu,
komornik zawiadamia o tym sąd właściwy do zabezpieczenia spadku.

Art. 638¹¹. W razie ujawnienia przedmiotu należącego do spadku, przedmiotu
zapisu windykacyjnego lub długu spadkowego niezamieszczonego w spisie
inwentarza sąd spadku wydaje postanowienie o sporządzeniu uzupełniającego spisu
inwentarza. W przypadkach, w których postanowienie o sporządzeniu spisu
inwentarza wydaje się z urzędu, postanowienie o sporządzeniu uzupełniającego spisu
inwentarza wydaje się również z urzędu.

Art. 638¹². Po wykonaniu postanowienia o sporządzeniu spisu inwentarza
komornik przesyła akta sądowi spadku, a w przypadku, o którym mowa w art. 638⁹, sądowi wezwanemu

art. 639. więcej [Tryb postępowania] Art. 639. Minister Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia:
1) szczegółowy sposób zawiadamiania właściwych instytucji o zastosowanym
środku zabezpieczenia, mając na względzie właściwość przedmiotu
podlegającego zabezpieczeniu oraz właściwość poszczególnych instytucji;
2) zawartość protokołu ze spisu majątku ruchomego, w tym zakres danych
osobowych zamieszczanych w protokole, mając na względzie niezbędność
i adekwatność informacji oraz niezbędność i adekwatność danych osobowych
w stosunku do celu ich przetwarzania;
3) szczegółowy tryb i sposób zastosowania niezbędnych środków tymczasowych
zapobiegających naruszeniu ruchomości przed ich spisaniem, mając na
względzie przedmiot zabezpieczenia, szybkość postępowania, a także
skuteczność niezbędnych środków tymczasowych.

art. 640. więcej [Złożenie oświadczenia o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku] Art. 640. § 1. Oświadczenie o prostym przyjęciu spadku lub z dobrodziejstwem
inwentarza albo o odrzuceniu spadku może być złożone przed notariuszem lub
w sądzie rejonowym, w którego okręgu znajduje się miejsce zamieszkania lub pobytu składającego oświadczenie. Notariusz lub sąd prześle niezwłocznie oświadczenie,
wraz z załącznikami, do sądu spadku.
§ 2. Oświadczenia, o których mowa w paragrafie pierwszym, mogą być również
składane w sądzie spadku w toku postępowania o stwierdzenie praw do spadku.

art. 641. więcej [Treść oświadczenia] Art. 641. § 1. Oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku powinno
zawierać:
1) imię i nazwisko spadkodawcy, datę i miejsce jego śmierci oraz miejsce jego
ostatniego zamieszkania;
2) tytuł powołania do spadku;
3) treść złożonego oświadczenia.
§ 2. Oświadczenie powinno również zawierać wymienienie wszelkich
wiadomych składającemu oświadczenie osób należących do kręgu spadkobierców
ustawowych, jak również wszelkich testamentów, chociażby składający oświadczenie
uważał je za nieważne, oraz danych dotyczących treści i miejsca przechowania
testamentów.
§ 3. Przy oświadczeniu należy złożyć wypis aktu zgonu spadkodawcy albo
prawomocne orzeczenie sądowe o uznaniu za zmarłego lub o stwierdzeniu zgonu,
jeżeli dowody te nie zostały już poprzednio złożone.
§ 4. Jeżeli oświadczenie złożono ustnie, z oświadczenia sporządza się protokół.

art. 642. więcej [Uchylony] Art. 642. (uchylony).

art. 643. więcej [Zawiadomienie zainteresowanych] Art. 643. O przyjęciu lub odrzuceniu spadku zawiadamia się wszystkie osoby,
które według oświadczenia i przedstawionych dokumentów są powołane do
dziedziczenia, choćby w dalszej kolejności.

art. 644. więcej [Uchylony] Art. 644. (uchylony).

art. 645. więcej [Uchylony] Art. 645. (uchylony).

art. 646. więcej [Złożenie testamentu w sądzie spadku] Art. 646. § 1. Osoba, u której znajduje się testament, jest obowiązana złożyć go
w sądzie spadku, gdy dowie się o śmierci spadkodawcy, chyba że złożyła go
u notariusza.
§ 2. Kto bezzasadnie uchyla się od wykonania powyższego obowiązku, ponosi
odpowiedzialność za wynikłą stąd szkodę. Ponadto sąd spadku może nałożyć na
uchylającego się grzywnę.

art. 647. więcej [Wyjawienie] Art. 647. W celu stwierdzenia, czy istnieje testament i gdzie się znajduje, sąd
spadku może nakazać złożenie oświadczenia w tym przedmiocie, stosując
odpowiednio tryb przewidziany do wyjawienia przedmiotów spadkowych.

art. 648. więcej [Nakazanie złożenia testamentu] Art. 648. § 1. Sąd po wysłuchaniu osoby, u której według uzyskanych
wiadomości testament się znajduje, wyda z urzędu postanowienie nakazujące jej
złożenie testamentu w wyznaczonym terminie.
§ 2. Na postanowienie sądu w przedmiocie złożenia testamentu przysługuje
zażalenie.

art. 649. więcej [Otwarcie i ogłoszenie testamentu] Art. 649. § 1. Sąd albo notariusz otwiera i ogłasza testament, gdy ma dowód
śmierci spadkodawcy.
§ 2. O terminie otwarcia i ogłoszenia nie zawiadamia się osób zainteresowanych,
jednakże mogą one być obecne przy tej czynności.

art. 650. więcej [Kilka testamentów jednego spadkobiercy] Art. 650. Gdy złożono kilka testamentów jednego spadkodawcy, otwiera się
i ogłasza wszystkie, a na każdym z nich czyni się wzmiankę o innych.

art. 651. więcej [Protokół otwarcia i ogłoszenia testamentu] Art. 651. W protokole otwarcia i ogłoszenia testamentu opisuje się jego stan
zewnętrzny oraz wymienia się jego datę, datę złożenia i osobę, która testament złożyła.
Na testamencie zamieszcza się datę otwarcia i ogłoszenia.

art. 652. więcej [Zawiadomienie zainteresowanych] Art. 652. O dokonanym otwarciu i ogłoszeniu testamentu sąd spadku albo
notariusz zawiadamia w miarę możności osoby, których rozrządzenia testamentowe
dotyczą, oraz wykonawcę testamentu, tymczasowego przedstawiciela i kuratora
spadku. Notariusz niezwłocznie zawiadamia o tym sąd spadku, przesyłając odpis
sporządzonego protokołu.

art. 653. więcej [Przechowanie testamentu wraz z protokołem] Art. 653. Testament wraz z protokołem otwarcia i ogłoszenia przechowuje się
w sądzie spadku, chyba że został złożony u notariusza. Jednakże na żądanie sądu
spadku notariusz przesyła złożony testament temu sądowi.

art. 654. więcej [Odpowiednie stosowanie do pisma stwierdzającego treść testamentu ustnego] Art. 654. Przepisy niniejszego rozdziału stosuje się odpowiednio do pisma
stwierdzającego treść testamentu ustnego.

art. 655. więcej [Nakaz wyjawienia przedmiotów spadkowych] Art. 655. § 1. Jeżeli po sporządzeniu spisu inwentarza zachodzi wątpliwość, czy
zostały w nim zamieszczone wszystkie przedmioty należące do spadku i przedmioty
zapisów windykacyjnych lub czy zamieszczone w spisie inwentarza długi spadkowe
istnieją, sąd spadku z urzędu lub na wniosek spadkobiercy, zapisobiercy
windykacyjnego, wykonawcy testamentu, tymczasowego przedstawiciela lub
wierzyciela spadku może nakazać spadkobiercy złożenie:
1) oświadczenia, że żadnego przedmiotu spadkowego nie zataił ani nie usunął oraz
że nie podał do spisu inwentarza nieistniejących długów;
2) wykazu przedmiotów spadkowych nieujawnionych w spisie inwentarza, jeżeli
mu są wiadome, z podaniem miejsca przechowania ruchomości i dokumentów
dotyczących praw majątkowych, jak również z wyjaśnieniem podstawy prawnej
tych praw;
3) zapewnienia, że złożone oświadczenie lub wykaz są prawidłowe i zupełne.
§ 2. Wierzyciel spadku może zgłosić powyższe wnioski tylko wówczas, gdy
uprawdopodobni, że ujawniony w spisie inwentarza stan czynny spadku nie wystarcza
na zaspokojenie długów spadkowych.

art. 656. więcej [Posiedzenie sądowe] Art. 656. Sprawy o wyjawienie przedmiotów spadkowych sąd rozpoznaje na
rozprawie, wzywając oprócz wnioskodawcy tych, którzy są uprawnieni do
wystąpienia z wnioskiem o wyjawienie przedmiotów spadkowych, jeżeli są mu znani.

art. 657. więcej [Wniosek wzajemny] Art. 657. Jeżeli wniosek o wyjawienie skierowany jest przeciwko innemu
współspadkobiercy, ten ostatni może nie później niż na rozprawie żądać włożenia na
wnioskodawcę obowiązków wymienionych w art. 655

art. 658. więcej [Wykonanie postanowienia] Art. 658. Po uprawomocnieniu się postanowienia uwzględniającego w całości
lub części wniosek o wyjawienie przedmiotów spadkowych, sąd na wniosek każdego,
kto był uprawniony do wystąpienia z tym wnioskiem, wezwie spadkobiercę do
wykonania w wyznaczonym terminie włożonego na niego obowiązku, z pouczeniem,
że oświadczenie swe może spadkobierca złożyć do protokołu sądowego.
Równocześnie sąd wyznaczy na dzień przypadający co najmniej na dwa tygodnie po
upływie wyznaczonego terminu posiedzenie, na które wezwie wszystkich uczestników sprawy. Jeżeli przed tym posiedzeniem spadkobierca złoży oświadczenie lub wykaz, sąd zawiadomi o tym uczestników.

art. 659. więcej [Dopełnienie obowiązków na posiedzeniu] Art. 659. Spadkobierca, który swym obowiązkom nie uczynił zadość, może
spełnić je jeszcze na posiedzeniu. W związku z materiałem przedstawionym przez
spadkobiercę sąd oraz uczestnicy mogą zadawać spadkobiercy pytania.

art. 660. więcej [Środki przymusu] Art. 660. § 1. W razie niedopełnienia przez spadkobiercę jego obowiązków lub
odmowy odpowiedzi na stawiane mu pytania, sąd stosuje środki przymusu według
przepisów o egzekucji świadczeń niepieniężnych.
§ 2. O skutkach tych należy spadkobiercę uprzedzić w wezwaniu do spełnienia
obowiązków objętych postanowieniem o wyjawieniu przedmiotów spadkowych.

art. 661. więcej [Utrwalenie treści testamentu] Art. 661. § 1. Kto dowie się o śmierci spadkodawcy oraz o tym, że treść
testamentu ustnego nie została spisana, obowiązany jest niezwłocznie zawiadomić
o tym sąd spadku oraz podać imiona, nazwiska i adresy świadków testamentu, jeżeli
okoliczności te są mu znane.
§ 2. Kto nie dopełnia obowiązku przewidzianego w paragrafie poprzedzającym,
odpowiada za wynikłą stąd szkodę, nadto sąd spadku może wymierzyć mu grzywnę.

art. 662. więcej [Przesłuchanie świadków] Art. 662. Świadków, którzy treści testamentu ustnego nie stwierdzili na piśmie,
sąd wzywa do złożenia na wyznaczonym posiedzeniu sądowym zeznań
stwierdzających treść testamentu. Do postępowania w sprawie przesłuchania
świadków testamentu ustnego stosuje się odpowiednio przepisy o dowodzie ze
świadków w procesie, z tą zmianą, że świadkowie testamentu nie mogą odmówić
zeznań ani odpowiedzi na pytanie, ani też nie mogą być zwolnieni od złożenia
przyrzeczenia.

art. 663. więcej [Uchylony] Art. 663. (uchylony).

art. 664. więcej [Odmowa przyjęcia obowiązku wykonawcy testamentu] Art. 664. Osoba powołana na wykonawcę testamentu, która odmawia przyjęcia
tego obowiązku, oświadcza o tym w sądzie spadku ustnie do protokołu albo na piśmie z podpisem urzędowo poświadczonym albo przed notariuszem. Pełnomocnictwa do
złożenia takiego oświadczenia udziela się na piśmie z podpisem urzędowo
poświadczonym.

art. 665. więcej [Zaświadczenie o powołaniu na wykonawcę testamentu] Art. 665. § 1. Sąd spadku albo notariusz wyda osobie powołanej na wykonawcę
testamentu, na jej wniosek, zaświadczenie, w którym wymieni imię, nazwisko,
miejsce ostatniego zamieszkania oraz datę i miejsce śmierci spadkodawcy, imię,
nazwisko i miejsce zamieszkania wykonawcy testamentu, jak również zamieści
stwierdzenie, że dana osoba została powołana na wykonawcę testamentu.
W zaświadczeniu wskazuje się też prawa i obowiązki wykonawcy testamentu, jeżeli
zostały one określone przez spadkodawcę.
§ 2. Notariusz niezwłocznie zawiadamia sąd spadku o wydanym zaświadczeniu,
przesyłając jego odpis.

Art. 665¹. W sprawach dotyczących zarządu sukcesyjnego właściwy jest sąd
spadku, z wyjątkiem art. 665⁵.

Art. 665². Wniosek o wydanie zezwolenia na dokonanie czynności
przekraczającej zakres zwykłego zarządu składa zarządca sukcesyjny.

Art. 665³. § 1. Wniosek o odwołanie zarządcy sukcesyjnego z powodu rażącego
naruszenia jego obowiązków może zgłosić każdy, kto ma w tym interes prawny.
§ 2. W postępowaniu wszczętym na wniosek, o którym mowa w § 1, osoba
uprawniona do powołania zarządcy sukcesyjnego, nawet jeżeli nie jest wnioskodawcą,
może złożyć wniosek o powołanie wskazanej osoby na zarządcę sukcesyjnego
w miejsce odwołanego zarządcy sukcesyjnego.

Art. 665⁴. Wniosek o przedłużenie zarządu sukcesyjnego z ważnych przyczyn
może złożyć każda osoba, na rzecz której działa zarządca sukcesyjny.

Art. 665⁵. § 1. W sprawach ograniczenia zarządu sukcesyjnego majątkiem
osoby, która nie ma zdolności do czynności prawnych albo której zdolność do
czynności prawnych jest ograniczona, właściwy jest sąd opiekuńczy.
§ 2. W sprawach, o których mowa w § 1, przepisy art. 568, art. 569, art. 570,
art. 570¹ § 1–2, art. 572–577, art. 578 § 1, art. 578¹, art. 579 oraz art. 582 stosuje się odpowiednio.

art. 666. więcej [Kurator spadku] Art. 666. § 1. Do czasu objęcia spadku przez spadkobiercę sąd czuwa nad
całością spadku, a w razie potrzeby ustanawia kuratora spadku.
§ 2. Jeżeli inwentarz nie był przedtem spisany, sąd wyda postanowienie
o sporządzeniu spisu inwentarza.

art. 667. więcej [Obowiązki kuratora spadku] Art. 667. § 1. Kurator spadku powinien starać się o wyjaśnienie, kto jest
spadkobiercą, i zawiadomić spadkobierców o otwarciu spadku.
§ 2. Kurator spadku zarządza majątkiem spadkowym pod nadzorem sądu spadku.
Do sprawowania zarządu stosuje się odpowiednio przepisy o zarządzie w toku
egzekucji z nieruchomości.
§ 3. W przypadku gdy w skład spadku wchodzi przedsiębiorstwo i ustanowiono
zarząd sukcesyjny tym przedsiębiorstwem, jest ono wyłączone z zarządu majątkiem
spadkowym sprawowanego przez kuratora spadku.

art. 668. więcej [Sprzedaż ruchomości] Art. 668. Sąd spadku może nakazać sprzedaż należących do spadku rzeczy
ruchomych, które są narażone na zepsucie albo których przechowanie pociąga za sobą
nadmierne koszty. Sprzedaż nastąpi w sposób przewidziany dla sprzedaży ruchomości
w toku egzekucji, chyba że sąd określi inny sposób sprzedaży.

Art. 668¹. Sąd spadku, na wniosek banku w rozumieniu ustawy z dnia
23 października 2014 r. o odwróconym kredycie hipotecznym, może upoważnić
kuratora spadku do przeniesienia na bank własności nieruchomości lub prawa,
o którym mowa w art. 4 ust. 2 tej ustawy, stanowiących zabezpieczenie odwróconego
kredytu hipotecznego, i rozliczenia odwróconego kredytu hipotecznego. Wniosek
może być złożony przez bank nie wcześniej niż po upływie roku od daty śmierci
kredytobiorcy. W sprawach wynikających z rozliczenia odwróconego kredytu
hipotecznego kurator spadku może pozywać lub być pozywany.

art. 669. więcej [Upoważnienie kuratora spadku] Art. 669. Sąd spadku wydaje postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku po
przeprowadzeniu rozprawy, na którą wzywa wnioskodawcę oraz osoby mogące
wchodzić w rachubę jako spadkobiercy ustawowi i testamentowi.

Art. 669¹. § 1. Sąd spadku uchyla zarejestrowany akt poświadczenia
dziedziczenia, jeżeli w odniesieniu do tego samego spadku zostało wydane
postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku.
§ 2. W przypadku zarejestrowania dwóch lub więcej aktów poświadczenia
dziedziczenia w odniesieniu do tego samego spadku, sąd spadku na wniosek
zainteresowanego uchyla wszystkie akty poświadczenia dziedziczenia i wydaje
postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku.
§ 3. Poza okolicznościami wskazanymi w § 1 i 2, uchylenie zarejestrowanego
aktu poświadczenia dziedziczenia jest dopuszczalne jedynie w przypadkach
wskazanych w ustawie.
§ 4. (uchylony)

art. 670. więcej [Badanie z urzędu] Art. 670. § 1. Sąd spadku bada z urzędu, kto jest spadkobiercą. W szczególności
bada, czy spadkodawca pozostawił testament, oraz wzywa do złożenia testamentu
osobę, co do której będzie uprawdopodobnione, że testament u niej się znajduje. Jeżeli
testament zostanie złożony, sąd dokona jego otwarcia i ogłoszenia.
§ 2. Sąd spadku ustala, czy w skład spadku wchodzi przedsiębiorstwo w spadku
objęte zarządem sukcesyjnym.

art. 671. więcej [Zapewnienie spadkobiercy] Art. 671. § 1. Za dowód, że nie ma innych spadkobierców, może być przyjęte
zapewnienie złożone przez zgłaszającego się spadkobiercę.
§ 2. W zapewnieniu zgłaszający się powinien złożyć oświadczenie co do
wszystkiego, co mu jest wiadome:
1) o istnieniu lub nieistnieniu osób, które wyłączałyby znanych spadkobierców od
dziedziczenia lub dziedziczyłyby wraz z nimi;
2) o testamentach spadkodawcy.
§ 3. Pod względem skutków karnych zapewnienie jest równoznaczne ze
złożeniem zeznań pod przyrzeczeniem, o czym sędzia powinien uprzedzić
składającego zapewnienie.

art. 672. więcej [Wezwanie przez ogłoszenie] Art. 672. Jeżeli zapewnienie nie było złożone albo jeżeli zapewnienie lub inne
dowody nie będą uznane przez sąd za wystarczające, postanowienie w sprawie
o stwierdzenie nabycia spadku może zapaść dopiero po wezwaniu spadkobierców
przez ogłoszenie.

art. 673. więcej [Treść ogłoszenia] Art. 673. Ogłoszenie powinno zawierać:
1) imię, nazwisko, zawód oraz ostatnie miejsce zwykłego pobytu spadkodawcy;
2) datę śmierci spadkodawcy;
3) wskazanie majątku pozostałego po spadkodawcy;
4) wezwanie, aby spadkobiercy w ciągu trzech miesięcy od dnia wskazanego
w ogłoszeniu zgłosili i udowodnili nabycie spadku, gdyż w przeciwnym razie
mogą być pominięci w postanowieniu o stwierdzeniu nabycia spadku.

art. 674. więcej [Publikacja ogłoszenia] Art. 674. § 1. Ogłoszenie umieszcza się w piśmie poczytnym na całym obszarze
Państwa i podaje publicznie do wiadomości w ostatnim miejscu zwykłego pobytu
spadkodawcy na tym obszarze, w sposób w miejscu tym przyjęty.
§ 2. Jeżeli wartość spadku jest nieznaczna, sąd może zaniechać umieszczenia
ogłoszenia w piśmie.

art. 675. więcej [Wyznaczenie rozprawy] Art. 675. Po upływie trzech miesięcy od dnia ogłoszenia sąd wyznaczy w celu
rozpoznania zgłoszonych żądań rozprawę, na którą wezwie także osoby, które zgłosiły
żądanie i podały miejsce zamieszkania.

art. 676. więcej [Termin wydania postanowienia] Art. 676. Jeżeli w ciągu trzech miesięcy od dnia ogłoszenia o wezwaniu
spadkobierców nikt nie zgłosił nabycia spadku albo zgłaszający się nie udowodnił go
na rozprawie, sąd wyda postanowienie stwierdzające nabycie spadku przez
spadkobierców, których prawa zostały ustalone.

art. 677. więcej [Treść postanowienia] Art. 677. § 1. Sąd stwierdzi nabycie spadku przez spadkobierców, choćby były
nimi inne osoby niż te, które wskazali uczestnicy. W postanowieniu o stwierdzeniu
nabycia spadku sąd wymienia spadkodawcę oraz wszystkich spadkobierców, którym
spadek przypadł, jak również wysokość ich udziałów.
§ 2. W postanowieniu o stwierdzeniu nabycia spadku sąd stwierdza także
nabycie przedmiotu zapisu windykacyjnego, wymieniając osobę, dla której
spadkodawca uczynił zapis windykacyjny, oraz przedmiot tego zapisu.
§ 3. Stwierdzenie nabycia przedmiotu zapisu windykacyjnego może nastąpić
również przez wydanie przez sąd postanowienia częściowego.

art. 678. więcej [Uchylenie postanowienia] Art. 678. Jeżeli stwierdzone zostało nabycie spadku albo zarejestrowany został
akt poświadczenia dziedziczenia po osobie uznanej za zmarłą lub której zgon został
stwierdzony postanowieniem sądu, a postanowienie o uznaniu tej osoby za zmarłą lub
o stwierdzeniu jej zgonu zostało uchylone, sąd spadku z urzędu uchyli postanowienie
o stwierdzeniu nabycia spadku albo akt poświadczenia dziedziczenia.

art. 679. więcej [Ponowne orzekanie] Art. 679. § 1. Dowód, że osoba, która uzyskała stwierdzenie nabycia spadku, nie
jest spadkobiercą lub że jej udział w spadku jest inny niż stwierdzony, może być
przeprowadzony tylko w postępowaniu o uchylenie lub zmianę stwierdzenia nabycia
spadku, z zastosowaniem przepisów niniejszego rozdziału. Jednakże ten, kto był
uczestnikiem postępowania o stwierdzenie nabycia spadku, może tylko wówczas
żądać zmiany postanowienia stwierdzającego nabycie spadku, gdy żądanie opiera na
podstawie, której nie mógł powołać w tym postępowaniu, a wniosek o zmianę składa
przed upływem roku od dnia, w którym uzyskał tę możność.
§ 2. Wniosek o wszczęcie takiego postępowania może zgłosić każdy
zainteresowany.
§ 3. W razie przeprowadzenia dowodu, że spadek w całości lub w części nabyła
inna osoba niż wskazana w prawomocnym postanowieniu o stwierdzeniu nabycia
spadku, sąd spadku, zmieniając to postanowienie, stwierdzi nabycie spadku zgodnie
z rzeczywistym stanem prawnym.
§ 4. Przepisy § 1–3 stosuje się odpowiednio do zarejestrowanego aktu
poświadczenia dziedziczenia oraz do stwierdzenia nabycia przedmiotu zapisu
windykacyjnego.

Art. 679¹. Prawomocne postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku,
prawomocne postanowienie uchylające lub zmieniające postanowienie o stwierdzeniu
nabycia spadku sąd niezwłocznie wpisuje, za pośrednictwem systemu teleinformatycznego, o którym mowa w art. 95i § 1 ustawy z dnia 14 lutego 1991 r. –
Prawo o notariacie (Dz. U. z 2020 r. poz. 1192), do Rejestru Spadkowego.

Art. 679². Sąd niezwłocznie zawiadamia Krajową Radę Notarialną o wydaniu
prawomocnego postanowienia uchylającego zarejestrowany akt poświadczenia
dziedziczenia. Do zawiadomienia dołącza się odpis postanowienia.

art. 680. więcej [Wniosek o dział spadku] Art. 680. § 1. We wniosku o dział spadku należy powołać postanowienie
o stwierdzeniu nabycia spadku albo zarejestrowany akt poświadczenia dziedziczenia
oraz spis inwentarza, jak również podać, jakie spadkodawca sporządził testamenty,
gdzie zostały złożone i gdzie się znajdują. Jeżeli spis inwentarza nie został
sporządzony, należy we wniosku wskazać majątek, który ma być przedmiotem działu.
§ 2. W wypadku gdy w skład spadku wchodzi nieruchomość, należy przedstawić
dowody stwierdzające, że nieruchomość stanowiła własność spadkodawcy.

art. 681. więcej [Stwierdzenie nabycia spadku] Art. 681. Jeżeli stwierdzenie nabycia spadku jeszcze nie nastąpiło i nie został
sporządzony zarejestrowany akt poświadczenia dziedziczenia, postanowienie
o stwierdzeniu nabycia spadku wydaje sąd w toku postępowania działowego, stosując
przepisy rozdziału 8.

art. 682. więcej [Dane współspadkobierców] Art. 682. Współspadkobiercy powinni podać sądowi swój wiek, zawód, stan
rodzinny oraz dane co do swych zarobków i majątku, a także zarobków i majątku
małżonka, wyjaśnić, w jaki sposób korzystali ze spadku dotychczas, jak również
podać inne okoliczności, które mogą mieć wpływ na rozstrzygnięcie, co każdy ze
współspadkobierców ma otrzymać ze spadku. Jeżeli przedmiotem działu jest
gospodarstwo rolne, współspadkobiercy powinni w szczególności podać dane
dotyczące okoliczności przewidzianych w art. 214 kodeksu cywilnego.

art. 683. więcej [Zmiana właściwości] Art. 683. Na żądanie uczestnika działu, zgłoszone nie później niż na pierwszej
rozprawie, sąd spadku może przekazać sprawę sądowi rejonowemu, w którego okręgu
znajduje się spadek lub jego znaczna część, albo sądowi rejonowemu, w którego
okręgu mieszkają wszyscy współspadkobiercy.

art. 684. więcej [Przedmiot ustaleń sądu] Art. 684. Skład i wartość spadku ulegającego podziałowi ustala sąd.

art. 685. więcej [Postanowienie wstępne] Art. 685. W razie sporu o istnienie uprawnienia do żądania działu spadku, jak
również w razie sporu między współspadkobiercami o to, czy pewien przedmiot
należy do spadku, sąd spadku może wydać postanowienie wstępne.

art. 686. więcej [Zakres rozpoznawania] Art. 686. W postępowaniu działowym sąd rozstrzyga także o istnieniu zapisów
zwykłych, których przedmiotem są rzeczy lub prawa należące do spadku, jak również
o wzajemnych roszczeniach pomiędzy współspadkobiercami z tytułu posiadania poszczególnych przedmiotów spadkowych, pobranych pożytków i innych
przychodów, poczynionych na spadek nakładów i spłaconych długów spadkowych.

art. 687. więcej [Brak zgodnego wniosku] Art. 687. W braku podstaw do wydania postanowienia działowego na podstawie
zgodnego wniosku uczestników, dział spadku będzie rozpoznany według przepisów
poniższych.

art. 688. więcej [Odpowiednie stosowanie przepisów o zniesieniu współwłasności] Art. 688. Do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące
zniesienia współwłasności, a w szczególności art. 618 § 2 i 3

art. 689. więcej [Połączenie postępowań] Art. 689. Jeżeli cały majątek spadkowy lub poszczególne rzeczy wchodzące
w jego skład stanowią współwłasność z innego tytułu niż dziedziczenie, dział spadku
i zniesienie współwłasności mogą być połączone w jednym postępowaniu.

art. 690. więcej [Uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia] Art. 690. § 1. W razie uchylenia się od skutków prawnych oświadczenia
o przyjęciu lub odrzuceniu spadku sąd przeprowadza rozprawę.
§ 2. Jeżeli wskutek prawomocnego zatwierdzenia przez sąd uchylenia się,
o którym mowa w § 1, ulega zmianie krąg osób, co do których nabycie spadku zostało
już stwierdzone albo zarejestrowany został akt poświadczenia dziedziczenia, sąd po
przeprowadzeniu rozprawy zmienia z urzędu postanowienie o stwierdzeniu nabycia
spadku albo uchyla zarejestrowany akt poświadczenia dziedziczenia i orzeka w tym
przedmiocie.

art. 691. więcej [Wniosek o zwolnienie wykonawcy testamentu] Art. 691. § 1. Do wniosku o zwolnienie wykonawcy testamentu uprawniona jest
osoba zainteresowana. Rozstrzygnięcie wniosku nastąpi po wysłuchaniu wykonawcy
testamentu.
§ 2. Wykonawca testamentu zwolniony z obowiązków powinien zwrócić
zaświadczenie o swych uprawnieniach.

Art. 691¹. § 1. Przepisy niniejszego działu stosuje się w sprawach
o rozstrzygnięcie sporu między:
1) radą pracowniczą przedsiębiorstwa a dyrektorem przedsiębiorstwa;
2) organami przedsiębiorstwa a organem założycielskim przedsiębiorstwa;
3) organami przedsiębiorstwa a organem sprawującym nadzór nad
przedsiębiorstwem.
§ 2. Sprawy wymienione w § 1 rozpoznają sądy okręgowe.

Art. 691². Właściwy jest sąd miejsca siedziby przedsiębiorstwa (zrzeszenia),
z którego działalnością wiąże się przedmiot sporu

Art. 691³. W sprawach, o których mowa w art. 691¹ , zdolność sądową mają ponadto dyrektor przedsiębiorstwa i dyrektor zrzeszenia przedsiębiorstw, działający w tym charakterze, oraz rada pracownicza przedsiębiorstwa i rada zrzeszenia
przedsiębiorstw.

Art. 691⁴. W imieniu rady pracowniczej przedsiębiorstwa może występować
każdy wyznaczony przez radę jej członek.

Art. 691⁵. § 1. Pełnomocnikiem rady pracowniczej może być również każdy
pracownik przedsiębiorstwa, któremu przysługuje bierne prawo wyborcze do organów
samorządu załogi przedsiębiorstwa, lub radca prawny niezatrudniony w tym
przedsiębiorstwie.
§ 2. Pełnomocnikiem dyrektora przedsiębiorstwa może być również radca
prawny lub inny pracownik przedsiębiorstwa.
§ 3. Pełnomocnikiem dyrektora przedsiębiorstwa i rady pracowniczej
w sprawach między nimi a organem założycielskim lub organem sprawującym nadzór
nad przedsiębiorstwem może być również radca prawny przedsiębiorstwa, chyba że
między dyrektorem a radą zachodzi sprzeczność interesów.

Art. 691⁶. Przepisy art. 691⁴ i 691⁵ stosuje się odpowiednio do rady zrzeszenia przedsiębiorstw, a przepis art. 691⁵ – także do dyrektora zrzeszenia.

Art. 691⁷. Orzeczenie rozstrzygające spór może zapaść tylko po
przeprowadzeniu rozprawy.

Art. 691⁸. Koszty postępowania obciążające zarówno radę pracowniczą, jak
i dyrektora przedsiębiorstwa ponosi przedsiębiorstwo, a obciążające radę zrzeszenia
przedsiębiorstw lub dyrektora tego zrzeszenia ponosi zrzeszenie.

Art. 691⁹. Przepisów niniejszego działu nie stosuje się w sprawach
o odszkodowanie.

Art. 691¹⁰. § 1. We wniosku zawierającym żądanie ustalenia uprawnienia do
otrzymania świadectwa pracy wskazuje się:
1) okres i rodzaj wykonywanej pracy, wymiar czasu pracy, zajmowane stanowiska
oraz miejsce wykonywania pracy;
2) tryb rozwiązania albo okoliczności wygaśnięcia stosunku pracy – jeżeli
pracownik posiada te informacje, a w przypadku ich nieposiadania –
okoliczności zaprzestania świadczenia pracy przez pracownika;
3) pracodawcę, który był obowiązany do wydania świadectwa pracy, oraz
przyczynę, z powodu której wystąpienie przeciwko niemu z żądaniem
zobowiązania pracodawcy do wydania świadectwa pracy jest niemożliwe.
§ 2. Jeżeli wytoczenie powództwa o zobowiązanie pracodawcy do wydania
świadectwa pracy jest możliwe, sąd rozpozna żądanie w procesie jako żądanie
zobowiązania pracodawcy do wydania świadectwa pracy.
§ 3. W postanowieniu uwzględniającym żądanie ustalenia uprawnienia do
otrzymania świadectwa pracy sąd określa treść świadectwa pracy zgodnie z art. 97 § 2
ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy i przepisami wydanymi na
podstawie art. 97 § 4 tej ustawy. Jeżeli określenie wszystkich faktów wymienionych
w tych przepisach jest niemożliwe, w postanowieniu określa się co najmniej okres
i rodzaj wykonywanej pracy, wymiar czasu pracy, zajmowane stanowiska oraz tryb
rozwiązania albo okoliczności wygaśnięcia stosunku pracy, a w sytuacji gdy określenie trybu rozwiązania albo okoliczności wygaśnięcia stosunku pracy również jest
niemożliwe – wskazuje się, że rozwiązanie stosunku pracy nastąpiło za
wypowiedzeniem dokonanym przez pracodawcę.
§ 4. Prawomocne postanowienie ustalające uprawnienie do otrzymania
świadectwa pracy zastępuje to świadectwo.

Art. 691¹¹. Przepis art. 691¹⁰ stosuje się odpowiednio do żądania sprostowania świadectwa pracy.

art. 692. więcej [Właściwość sądu] Art. 692. W sprawach o złożenie przedmiotu świadczenia do depozytu
sądowego właściwy jest sąd miejsca wykonania zobowiązania. Jeżeli miejsca tego nie
da się ustalić, właściwy jest sąd miejsca zamieszkania wierzyciela, a gdy wierzyciel
jest nieznany lub gdy nie jest znane miejsce jego zamieszkania – sąd miejsca
zamieszkania dłużnika. Jeżeli zobowiązanie jest zabezpieczone wpisem w księdze
wieczystej, właściwy jest sąd miejsca położenia nieruchomości.

art. 693. więcej [Wniosek o złożenie przedmiotu świadczenia do depozytu sądowego] Art. 693. We wniosku o złożenie przedmiotu świadczenia do depozytu
sądowego należy:
1) określić zobowiązanie, przy wykonaniu którego składa się przedmiot;
2) przytoczyć okoliczności uzasadniające złożenie;
3) dokładnie oznaczyć przedmiot, który ma być złożony;
4) wskazać osobę, której przedmiot ma być wydany, oraz warunki, pod którymi
wydanie ma nastąpić.

Art. 693¹. W postępowaniu o złożenie przedmiotu świadczenia do depozytu
sądowego sąd nie bada prawdziwości twierdzeń zawartych we wniosku, ograniczając
się do oceny, czy według przytoczonych okoliczności złożenie do depozytu jest
prawnie uzasadnione.

Art. 693². § 1. Złożenie przedmiotu świadczenia do depozytu sądowego może
być dokonane dopiero po uzyskaniu zezwolenia sądu.
§ 2. Jeżeli jednak przedmiotem świadczenia są pieniądze polskie, złożenie do
depozytu może być dokonane również przed uzyskaniem zezwolenia sądu. W takim
wypadku dłużnik powinien równocześnie ze złożeniem pieniędzy zgłosić wniosek
o zezwolenie na złożenie do depozytu. W razie uwzględnienia tego wniosku złożenie
do depozytu uważa się za dokonane w chwili, w której rzeczywiście nastąpiło.
§ 3. Jeżeli przedmiotem świadczenia są pieniądze, złożenie do depozytu
sądowego następuje przez wpłatę na rachunek depozytowy Ministra Finansów.

Art. 693³. § 1. Jeżeli wierzyciel lub jego miejsce zamieszkania nie są znane,
o zezwoleniu na złożenie przedmiotu świadczenia do depozytu sądowego sąd ogłosi
publicznie w budynku sądowym oraz w lokalu organu gminy. Ponadto sąd zarządza
umieszczenie ogłoszenia w dzienniku o zasięgu ogólnopolskim lub podaje je w inny
sposób do wiadomości publicznej; może je również ogłosić w Monitorze Sądowym
i Gospodarczym.
§ 2. Ogłoszenie powinno zawierać dane określone w art. 693 pkt 1, 3 i 4 oraz
wezwanie wierzyciela do odbioru depozytu.
§ 3. Jeżeli wierzyciel lub jego miejsce zamieszkania nie są znane, sąd ustanawia
kuratora. Przepis art. 510 § 2 stosuje się odpowiednio.

Art. 693⁴. § 1. Sąd może zażądać, aby depozyt został złożony w odpowiednim
opakowaniu.
§ 2. Przed przyjęciem kosztowności do depozytu sądowego poddaje się je
opisowi i oszacowaniu przez biegłego w obecności dłużnika lub wyznaczonej przez
niego osoby

Art. 693⁵. § 1. Jeżeli dłużnik jest zobowiązany do świadczeń powtarzających się,
a zachodzą warunki do złożenia do depozytu sądowego świadczeń już wymagalnych,
sąd może zezwolić dłużnikowi na składanie w przyszłości do depozytu dalszych
świadczeń w chwili, gdy staną się wymagalne. O złożeniu każdego świadczenia sąd
zawiadamia wierzyciela.
§ 2. Na wniosek wierzyciela sąd uchyli postanowienie o zezwoleniu dłużnikowi
na składanie do depozytu świadczeń na zasadach określonych w § 1, jeżeli wierzyciel
wyrazi gotowość przyjmowania i pokwitowania odbioru dalszych świadczeń
wymagalnych.

Art. 693⁶. § 1. Przyjmowane do depozytu sądowego:
1) pieniądze – przechowuje się na rachunku depozytowym Ministra Finansów;
2) kosztowności, książeczki oszczędnościowe, papiery wartościowe i inne
dokumenty oraz przedmioty, które mają być przyjęte do depozytu sądowego na
podstawie przepisów szczególnych – przechowuje się w sądzie lub w banku;
3) inne przedmioty – przechowuje się w miejscu wyznaczonym przez sąd.
§ 2. Jeżeli przedmiotem świadczenia jest książeczka oszczędnościowa,
a przechowanie nie następuje u jej wystawcy, o przyjęciu książeczki
oszczędnościowej do depozytu sąd zawiadomi tego wystawcę.

Art. 693⁷. § 1. W celu sprawowania dozoru nad przedmiotami
przechowywanymi w wyznaczonym miejscu sąd ustanowi dozorcę. Przed wydaniem
postanowienia sąd wysłucha wniosku dłużnika co do osoby dozorcy. Na
postanowienie sądu przysługuje zażalenie.
§ 2. Do dozorcy stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące dozorcy w toku
egzekucji sądowej.

Art. 693⁸. Dokumenty i inne depozyty rzeczowe przechowuje się w stanie
niezmienionym.

Art. 693⁹.  § 1. Jeżeli przedmiotem świadczenia, które ma być złożone do
depozytu sądowego, jest rzecz ruchoma ulegająca łatwemu zepsuciu, jak również
rzecz ruchoma, której przechowywanie byłoby związane z kosztami niewspółmiernie
wysokimi w stosunku do jej wartości lub nadmiernymi trudnościami albo
powodowałoby znaczne obniżenie jej wartości, sąd na wniosek dłużnika zarządzi
postanowieniem sprzedaż rzeczy według przepisów o egzekucji z ruchomości.
§ 2. Uzyskaną ze sprzedaży kwotę komornik składa na rachunek depozytowy
Ministra Finansów.

Art. 693¹⁰. Po przyjęciu depozytu sąd wyda dłużnikowi pokwitowanie.

Art. 693¹¹. § 1. Na żądanie dłużnika sąd zwróci mu depozyt, jeżeli wierzyciel nie
zażądał wydania depozytu.
§ 2. Jeżeli wniosek dłużnika o zwrot depozytu i wniosek wierzyciela o wydanie
zostały zgłoszone równocześnie, sąd postanowi wydać depozyt wierzycielowi.

Art. 693¹². W razie złożenia depozytu na skutek orzeczenia sądu lub innego
organu, depozyt nie może być zwrócony dłużnikowi bez zezwolenia sądu lub innego
organu, który wydał to orzeczenie, chyba że z orzeczenia wynika co innego.

Art. 693¹³. Jeżeli złożenie przedmiotu do depozytu nastąpiło w celu nadania
klauzuli wykonalności tytułowi egzekucyjnemu, depozyt nie może być zwrócony
dłużnikowi bez zgody wierzyciela, chyba że wniosek o nadanie klauzuli wykonalności
został cofnięty.

Art. 693¹⁴. Na żądanie wierzyciela sąd postanowi wydać mu depozyt, jeżeli
zachodzą warunki określone we wniosku o złożenie do depozytu.

Art. 693¹⁵. Jeżeli zobowiązanie było zabezpieczone wpisem w księdze
wieczystej, a na skutek złożenia przedmiotu świadczenia do depozytu nastąpiło
wykreślenie tego wpisu, dłużnik może żądać wydania mu depozytu tylko za zgodą
wierzyciela, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.

Art. 693¹⁶.  Na żądanie dłużnika, zgłoszone przed wydaniem przez sąd
postanowienia o wydaniu depozytu, sąd przyzna mu od wierzyciela zwrot kosztów
postępowania

Art. 693¹⁷.  Jeżeli złożenie do depozytu sądowego nastąpiło na żądanie
właściwego organu, depozyt wydaje się osobie uprawnionej dopiero po wykazaniu
przez nią, że warunki, pod którymi wydanie depozytu mogło nastąpić, zostały
spełnione.

Art. 693¹⁸. § 1. Przepisy niniejszego rozdziału stosuje się w sprawach
o stwierdzenie likwidacji niepodjętych depozytów, o ile przepisy innych ustaw nie
stanowią inaczej.
§ 2. W sprawach, o których mowa w § 1, właściwy jest sąd miejsca złożenia
depozytu.

Art. 693¹⁹. § 1. We wniosku o stwierdzenie likwidacji niepodjętego depozytu
należy:
1) wskazać okoliczności, w których nastąpiło złożenie depozytu;
2) dokładnie określić depozyt podlegający likwidacji;
3) wskazać osobę, która jest uprawniona do odbioru depozytu.
§ 2. W przypadku gdy nie jest znana osoba uprawniona do odbioru depozytu lub
nie jest znane jej miejsce zamieszkania lub siedziba, wnioskodawca jest obowiązany przedstawić dowody potwierdzające dokonanie czynności mających na celu
wyjaśnienie tych okoliczności.

Art. 693²⁰. W sprawie o stwierdzenie likwidacji niepodjętego depozytu sąd
może wszcząć postępowanie z urzędu.

Art. 693²¹. Uczestników, którzy nie są znani lub których miejsce zamieszkania
lub siedziba nie jest znane, sąd wzywa do udziału w postępowaniu przez
obwieszczenie publiczne w budynku sądowym

Art. 693²². Do wykonania orzeczenia o stwierdzeniu likwidacji niepodjętego
depozytu jest obowiązany naczelnik właściwego urzędu skarbowego w trybie i na
zasadach określonych w przepisach o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.

art. 694. więcej [Postępowanie nieprocesowe w sprawach rejestrowych] Art. 694¹. § 1. Przepisy zawarte w niniejszym dziale stosuje się do postępowań
w sprawach, w których właściwy jest sąd rejonowy (sąd gospodarczy) prowadzący
Krajowy Rejestr Sądowy (sprawy rejestrowe).
§ 2. Przepisy niniejszego działu stosuje się odpowiednio do postępowań
rejestrowych prowadzonych przez inne sądy, jeżeli przepisy szczególne nie stanowią
inaczej.

Art. 694². W sprawach rejestrowych wyłącznie właściwy jest sąd rejonowy (sąd
gospodarczy) właściwy ze względu na miejsce zamieszkania lub wpisaną w rejestrze
siedzibę podmiotu, którego sprawa dotyczy (sąd rejestrowy). Przepisu art. 508 § 1
zdanie pierwsze nie stosuje się.

Art. 694³. § 1. Wniosek do sądu rejestrowego prowadzącego Krajowy Rejestr
Sądowy składa podmiot podlegający wpisowi do tego rejestru, jeżeli przepisy
szczególne nie stanowią inaczej.
§ 2. Podmiot podlegający wpisowi do Krajowego Rejestru Sądowego jest
uczestnikiem postępowania, chociażby nie był wnioskodawcą. Przepisu
art. 510 § 2 nie stosuje się.
§ 2¹. Brak organu lub brak w składzie organu powołanego do reprezentacji
podmiotu podlegającego wpisowi do Krajowego Rejestru Sądowego nie stanowi
przeszkody do dokonania wpisu z urzędu.
§ 3. (uchylony)
§ 3¹. (uchylony)
§ 3². Do wniosku złożonego przez pełnomocnika o wpis do Krajowego Rejestru
Sądowego spółki, której umowę zawarto przy wykorzystaniu wzorca umowy spółki
udostępnionego w systemie teleinformatycznym, nie dołącza się pełnomocnictwa,
jednak pełnomocnik powinien powołać się na nie, wskazując jego datę, zakres
i okoliczności wymienione w art. 87.
§ 4. W przypadku złożenia wniosku w sposób opisany w § 3, doręczenia orzeczeń
i pism sądowych będą dokonywane osobom składającym tą drogą wniosek za
pośrednictwem systemu teleinformatycznego obsługującego postępowanie
rejestrowe.
§ 5. (uchylony)

Art. 694^3b. Do pisma wnoszonego za pośrednictwem systemu
teleinformatycznego dołącza się załączniki w postaci elektronicznej.

Art. 694⁴. § 1. Dokumenty stanowiące podstawę wpisu do Krajowego Rejestru
Sądowego albo podlegające złożeniu do akt rejestrowych składa się w oryginałach
albo poświadczonych urzędowo odpisach lub wyciągach.
§ 1¹. Ilekroć konieczne jest badanie tytułu wykonawczego, o którym mowa
w art. 783 § 4, do wniosku o dokonanie wpisu należy dołączyć dokument uzyskany
z systemu teleinformatycznego umożliwiający sądowi weryfikację istnienia i treści
tytułu wykonawczego. Przed rozpoznaniem tego wniosku istnienie i treść tytułu
wykonawczego podlegają zweryfikowaniu przez sędziego lub referendarza sądowego
w systemie teleinformatycznym.
§ 2. Dokumenty, o których mowa w § 1, stanowiące załączniki do wniosku
złożonego za pośrednictwem systemu teleinformatycznego, sporządzone w postaci
elektronicznej, opatruje się kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem
zaufanym albo podpisem osobistym.
§ 2¹. (uchylony)
§ 3. Wypisy aktów notarialnych, wyciągi, odpisy i poświadczenia dokumentów
mogą być przesłane do sądu drogą elektroniczną, jeżeli notariusz opatrzył je
kwalifikowanym podpisem elektronicznym

Art. 694⁵. § 1. Wpis do Krajowego Rejestru Sądowego następuje na podstawie
postanowienia, jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej.
§ 2. Postanowienia o wpisie są skuteczne i wykonalne z chwilą ich wydania,
z wyjątkiem postanowień dotyczących wykreślenia podmiotu z Krajowego Rejestru
Sądowego.
§ 3. Postanowieniom dotyczącym stosowania środków przymusu sąd rejestrowy
może nadać rygor natychmiastowej wykonalności, jeżeli wymaga tego interes
wierzyciela lub innych osób.

Art. 694⁶. § 1. Postanowienie w przedmiocie wpisu oraz złożenia dokumentów
do akt rejestrowych wydane zgodnie z wnioskiem nie wymaga uzasadnienia.
§ 1¹. W sprawie innej niż sprawa o wpis do rejestru, w której wnioskodawca jest
jedynym uczestnikiem postępowania, przepis § 1 stosuje się odpowiednio.
§ 2. Sąd rejestrowy z urzędu sporządza uzasadnienie postanowienia co do istoty
sprawy, które zostało wydane z urzędu.
§ 3. Sąd rejestrowy przy doręczeniu postanowienia o wpisie do rejestru spółki,
o której mowa w art. 38 pkt 8 lit. f ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym
Rejestrze Sądowym, poucza o treści art. 45 ust. 1b tej ustawy.

Art. 694⁷. W razie uwzględnienia środka odwoławczego od orzeczenia
wydanego w postępowaniu rejestrowym, dotyczącego wpisu do Krajowego Rejestru
Sądowego, sąd drugiej instancji uchyla zaskarżone orzeczenie i przekazuje sprawę do
ponownego rozpoznania sądowi rejestrowemu. Rozpoznając ponownie sprawę, sąd
rejestrowy uwzględnia wskazania sądu drugiej instancji oraz aktualny stan rejestru.

Art. 694⁸.  § 1. Koszty postępowania rejestrowego ponosi podmiot podlegający
obowiązkowi wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego.
§ 2. Koszty postępowania wszczętego przez osobę, która nie jest upoważniona
do działania w imieniu podmiotu podlegającego obowiązkowi wpisu do Krajowego
Rejestru Sądowego, ponosi wnioskodawca, chyba że wniosek jego został
uwzględniony w całości lub w istotnej części.
§ 3. (uchylony)

art. 695. więcej [Uchylony] Art. 695. (uchylony).

art. 696. więcej [Uchylony] Art. 696. (uchylony).

art. 697. więcej [Uchylony] Art. 697. (uchylony).

art. 698. więcej [Uchylony] Art. 698. (uchylony).

art. 699. więcej [Uchylony] Art. 699. (uchylony).

art. 700. więcej [Uchylony] Art. 700. (uchylony).

art. 701. więcej [Uchylony] Art. 701. (uchylony).

art. 702. więcej [Uchylony] Art. 702. (uchylony).

art. 703. więcej [Uchylony] Art. 703. (uchylony).

art. 704. więcej [Uchylony] Art. 704. (uchylony).

art. 705. więcej [Uchylony] Art. 705. (uchylony).

art. 706. więcej [Uchylony] Art. 706. (uchylony).

art. 707. więcej [Uchylony] Art. 707. (uchylony).

art. 708. więcej [Uchylony] Art. 708. (uchylony).

art. 709. więcej [Uchylony] Art. 709. (uchylony).

art. 710. więcej [Uchylony] Art. 710. (uchylony).

art. 711. więcej [Uchylony] Art. 711. (uchylony).

art. 712. więcej [Uchylony] Art. 712. (uchylony).

art. 713. więcej [Uchylony] Art. 713. (uchylony).

art. 714. więcej [Uchylony] Art. 714. (uchylony).

art. 715. więcej [Uchylony] Art. 715. (uchylony).

art. 716. więcej [Zakres odtworzenia] Art. 716. Odtworzeniu ulegają akta zaginione lub zniszczone w całości lub
części. W sprawie prawomocnie zakończonej odtworzeniu podlega orzeczenie
kończące postępowanie w sprawie oraz ta część akt, która jest niezbędna do ustalenia
jego treści i do wznowienia postępowania.

art. 717. więcej [Wszczęcie postępowania] Art. 717. § 1. Sąd wszczyna postępowanie z urzędu lub na wniosek.
§ 2. Sąd wszczyna postępowanie tylko na wniosek, jeżeli zaginięcie lub
zniszczenie akt nastąpiło wskutek siły wyższej. Również w tym wypadku sąd może
jednak wszcząć postępowanie z urzędu, jeżeli sprawa, której akta zaginęły lub uległy
zniszczeniu, była lub mogła być wszczęta z urzędu.

art. 718. więcej [Uprawnienie do zgłoszenia wniosku o odtworzenie akt] Art. 718. § 1. Do zgłoszenia wniosku o odtworzenie akt uprawniona jest strona,
uczestnik postępowania lub interwenient.
§ 2. Wniosek o odtworzenie akt sprawy będącej w toku zgłosić można w ciągu
lat trzech od zaginięcia lub zniszczenia akt, a wniosek o odtworzenie akt sprawy
prawomocnie zakończonej – w ciągu lat dziesięciu od tej chwili.
§ 3. Ograniczenia powyższe nie dotyczą wniosku o odtworzenie akt sprawy
o prawa stanu.

art. 719. więcej [Właściwość sądu] Art. 719. § 1. Do odtworzenia akt sprawy będącej w toku właściwy jest sąd,
w którym sprawa ostatnio się toczyła.
§ 2. Jeżeli właściwy byłby sąd drugiej instancji lub Sąd Najwyższy, sąd ten
przekaże sprawę sądowi pierwszej instancji, chyba że chodzi o odtworzenie tylko akt
sądu drugiej instancji lub akt Sądu Najwyższego.
§ 3. Postępowanie w razie zaginięcia lub zniszczenia akt w sprawie
prawomocnie zakończonej przeprowadza sąd, w którym sprawa toczyła się
w pierwszej instancji.

art. 720. więcej [Sąd właściwy do odtworzenia akt] Art. 720. Do odtworzenia akt sprawy zakończonej w państwowym biurze
notarialnym właściwy jest sąd rejonowy, w którego okręgu znajdowało się to biuro.

art. 721. więcej [Treść wniosku] Art. 721. We wniosku o odtworzenie akt należy określić dokładnie sprawę,
dołączyć wszelkie urzędowo poświadczone odpisy znajdujące się w posiadaniu
zgłaszającego wniosek oraz wskazać znane mu miejsca, w których dokumenty lub ich
odpisy się znajdują.

art. 722. więcej [Czynność sądu] Art. 722. § 1. Przewodniczący wzywa osoby, organy administracji publicznej
lub instytucje wskazane we wniosku oraz znane sądowi urzędowo do złożenia
w określonym terminie poświadczonych urzędowo odpisów dokumentów będących
w ich posiadaniu albo do oświadczenia, że ich nie posiadają.
§ 2. Jeżeli osoba wezwana nie posiada dokumentu lub odpisu, a przed
wezwaniem była w jego posiadaniu, powinna wyjaśnić, gdzie dokument lub odpis się
znajduje.

art. 723. więcej [Grzywna] Art. 723. § 1. Sąd może skazać na grzywnę każdego, kto nie uczyni zadość
wezwaniu dokonanemu w myśl artykułu poprzedzającego.
§ 2. Jeżeli wezwana była osoba prawna lub inna organizacja, ukaraniu podlega
jej kierownik lub pracownik, którego obowiązkiem było uczynić zadość wezwaniu.

art. 724. więcej [Podpisy poświadczone] Art. 724. Jeżeli poświadczone urzędowo odpisy zostaną złożone,
przewodniczący zarządza dołączenie ich do akt. Odpis zarządzenia doręcza się
stronom.

art. 725. więcej [Wezwanie do złożenia oświadczeń] Art. 725. Jeżeli odtworzenia akt nie można przeprowadzić w trybie
przewidzianym w artykułach poprzedzających, przewodniczący wzywa strony do
złożenia dokładnych oświadczeń co do treści zaginionych lub zniszczonych pism oraz
dowodów na zawarte w nich twierdzenia, nie wyłączając prywatnych odpisów oraz
innych pism i notatek, które mogą być pomocne przy odtworzeniu akt.

art. 726. więcej [Dochodzenie z urzędu] Art. 726. Niezależnie od oświadczeń i wniosków stron sąd przeprowadza
z urzędu dochodzenia, nie pomijając żadnej okoliczności, która może mieć znaczenie
dla ustalenia treści zaginionych lub zniszczonych akt. Sąd bierze zwłaszcza pod uwagę
wpisy do repertoriów i innych ksiąg biurowych. Sąd może też przesłuchać
w charakterze świadków sędziów, prokuratorów, protokolantów, pełnomocników
stron i inne osoby, które uczestniczyły w postępowaniu lub które mogą wypowiedzieć
się co do treści akt, jak również może zarządzić przesłuchanie stron.

art. 727. więcej [Postanowienie w przedmiocie odtworzenia akt] Art. 727. Po przeprowadzeniu postępowania w myśl dwóch artykułów
poprzedzających sąd orzeka postanowieniem, w jaki sposób i w jakim zakresie
zaginione akta mają być odtworzone lub że odtworzenie akt jest niemożliwe. Na
postanowienie przysługuje zażalenie.

art. 728. więcej [Ponowne wszczęcie sprawy] Art. 728. Jeżeli akta nie mogą być odtworzone lub odtworzone zostały w części
niewystarczającej do podjęcia dalszego postępowania, sprawa może być wszczęta
ponownie. We wszystkich innych wypadkach sąd podejmuje postępowanie w takim
stanie, w jakim okaże się to możliwe przy uwzględnieniu akt pozostałych
i odtworzonych. Na postanowienie co do podjęcia dalszego postępowania przysługuje
zażalenie.

art. 729. więcej [Przedawnienie] Art. 729. Bieg przedawnienia przerwany przez pierwotne wszczęcie sprawy
rozpoczyna się na nowo od daty uprawomocnienia się postanowienia stwierdzającego
niemożliwość odtworzenia akt lub odmawiającego podjęcia dalszego postępowania.

art. 730. więcej [Postępowanie zabezpieczające w sprawie cywilnej] Art. 730. § 1. W każdej sprawie cywilnej podlegającej rozpoznaniu przez sąd
lub sąd polubowny można żądać udzielenia zabezpieczenia.
§ 2. Sąd może udzielić zabezpieczenia przed wszczęciem postępowania lub
w jego toku. Po uzyskaniu przez uprawnionego tytułu wykonawczego dopuszczalne
jest udzielenie zabezpieczenia tylko wtedy, jeżeli ma ono na celu zabezpieczenie
roszczenia o świadczenie, którego termin spełnienia jeszcze nie nastąpił.

Art. 730¹. § 1. Udzielenia zabezpieczenia może żądać każda strona lub uczestnik
postępowania, jeżeli uprawdopodobni roszczenie oraz interes prawny w udzieleniu
zabezpieczenia.
§ 2. Interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia istnieje wtedy, gdy brak
zabezpieczenia uniemożliwi lub poważnie utrudni wykonanie zapadłego w sprawie
orzeczenia lub w inny sposób uniemożliwi lub poważnie utrudni osiągnięcie celu
postępowania w sprawie.
§ 2¹. Interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia uważa się za
uprawdopodobniony, gdy żądającym zabezpieczenia jest powód dochodzący
należności zapłaty z tytułu transakcji handlowej w rozumieniu ustawy z dnia 8 marca
2013 r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych,
w przypadku gdy wartość tej transakcji nie przekracza siedemdziesięciu pięciu tysięcy
złotych, a dochodzona należność nie została uregulowana i od dnia upływu terminu jej
płatności upłynęły co najmniej trzy miesiące.
§ 3. Przy wyborze sposobu zabezpieczenia sąd uwzględni interesy stron lub
uczestników postępowania w takiej mierze, aby uprawnionemu zapewnić należytą
ochronę prawną, a obowiązanego nie obciążać ponad potrzebę.

art. 731. więcej [Granice zabezpieczenia] Art. 731. Zabezpieczenie nie może zmierzać do zaspokojenia roszczenia, chyba
że ustawa stanowi inaczej.

art. 732. więcej [Zabezpieczenie na wniosek i z urzędu] Art. 732. Zabezpieczenie udzielane jest na wniosek, a w wypadkach, w których
postępowanie może być wszczęte z urzędu – także z urzędu.

art. 733. więcej [Termin na wnienie pisma] Art. 733. Udzielając zabezpieczenia przed wszczęciem postępowania
w sprawie, sąd wyznacza termin, w którym pismo wszczynające postępowanie powinno być wniesione pod rygorem upadku zabezpieczenia. Termin ten nie może
przekraczać dwóch tygodni

art. 734. więcej [Właściwość sądu] Art. 734. Do udzielenia zabezpieczenia właściwy jest sąd, do którego
właściwości należy rozpoznanie sprawy w pierwszej instancji. Jeżeli nie można ustalić
takiego sądu, właściwy jest sąd, w którego okręgu ma być wykonane postanowienie
o udzieleniu zabezpieczenia, a z braku tej podstawy lub w przypadku, w którym
postanowienie o udzieleniu zabezpieczenia miałoby być wykonane w okręgach
różnych sądów – sąd rejonowy dla m.st. Warszawy. Wniosek o udzielenie
zabezpieczenia zgłoszony w toku postępowania rozpoznaje sąd tej instancji, w której
toczy się postępowanie, z wyjątkiem przypadku, gdy sądem tym jest Sąd Najwyższy.
Wtedy o zabezpieczeniu orzeka sąd pierwszej instancji.

art. 735. więcej [Rozpoznanie wniosku] Art. 735. § 1. (uchylony)
§ 2. W sprawie, którą rozpoznaje sąd w składzie trzech sędziów, w przypadku
niecierpiącym zwłoki postanowienie w przedmiocie udzielenia zabezpieczenia może
być wydane przez sąd w składzie jednego sędziego.

Art. 735¹. § 1. W sprawach o udzielenie zabezpieczenia roszczeń pieniężnych,
w których żądającym zabezpieczenia jest powód dochodzący należności zapłaty
z tytułu transakcji handlowej w rozumieniu ustawy z dnia 8 marca 2013 r.
o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych, o których
mowa w art. 7301 § 2¹, postanowienie w przedmiocie udzielenia zabezpieczenia może wydać także referendarz sądowy. Referendarz sądowy nie może podejmować
czynności zastrzeżonych dla sądu, o których mowa w art. 751.
§ 2. Przepisu § 1 zdanie pierwsze nie stosuje się do zabezpieczenia, o którym
mowa w art. 747 pkt 6.
§ 3. Do skargi na postanowienie referendarza sądowego stosuje się odpowiednio
przepis art. 767^3a. Skarga podlega rozpoznaniu w terminie tygodnia od dnia jej
wpływu do sądu.

art. 736. więcej [Treść wniosku] Art. 736. § 1. Wniosek o udzielenie zabezpieczenia powinien odpowiadać
wymaganiom przepisanym dla pisma procesowego, a nadto zawierać:
1) wskazanie sposobu zabezpieczenia, a w sprawach o roszczenie pieniężne także
wskazanie sumy zabezpieczenia;
2) uprawdopodobnienie okoliczności uzasadniających wniosek.
§ 2. Jeżeli wniosek o udzielenie zabezpieczenia złożono przed wszczęciem
postępowania, należy nadto zwięźle przedstawić przedmiot sprawy.
§ 3. Wskazana w § 1 suma zabezpieczenia nie może być wyższa od
dochodzonego roszczenia liczonego wraz z odsetkami do dnia wydania postanowienia
o udzieleniu zabezpieczenia oraz z kosztami wykonania zabezpieczenia. Suma ta
może obejmować także przewidywane koszty postępowania.
§ 4. Jeżeli w ramach zabezpieczenia obowiązany składa sumę zabezpieczenia,
sumę tę umieszcza na rachunku depozytowym Ministra Finansów, chyba że przepis
szczególny stanowi inaczej.

art. 737. więcej [Rozpoznanie wniosku] Art. 737. Wniosek o udzielenie zabezpieczenia podlega rozpoznaniu bezzwłocznie, nie później jednak niż w terminie tygodnia od dnia jego wpływu do sądu, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Jeżeli ustawa przewiduje rozpoznanie wniosku na rozprawie, należy ją wyznaczyć tak, aby rozprawa mogła odbyć się w terminie miesięcznym od dnia wpływu wniosku.

art. 738. więcej [Granice rozpoznania] Art. 738. Sąd rozpoznaje wniosek o udzielenie zabezpieczenia w jego granicach,
biorąc za podstawę orzeczenia materiał zebrany w sprawie.

art. 739. więcej [Kaucja na zabezpieczenie] Art. 739. § 1. Wykonanie postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia sąd może
uzależnić od złożenia przez uprawnionego kaucji na zabezpieczenie roszczeń
obowiązanego lub, stosownie do okoliczności, innych osób, powstałych w wyniku
wykonania postanowienia o zabezpieczeniu. Z kaucji tej będzie przysługiwało
obowiązanemu lub, stosownie do okoliczności, innym osobom dotkniętym
wykonaniem postanowienia o zabezpieczeniu pierwszeństwo zaspokojenia przed
innymi należnościami zaraz po kosztach egzekucyjnych.
§ 2. Przepisu § 1 nie stosuje się, gdy uprawnionym jest Skarb Państwa oraz
w wypadku zabezpieczenia roszczeń alimentacyjnych, o rentę, a także należności
pracownika w sprawach z zakresu prawa pracy, w części nieprzekraczającej pełnego
jednomiesięcznego wynagrodzenia pracownika.

art. 740. więcej [Doręczenie postanowienia w przedmiocie udzielenia zabezpieczenia] Art. 740. § 1. Wydane na posiedzeniu niejawnym postanowienie o odmowie
udzielenia zabezpieczenia, jak również postanowienie o udzieleniu zabezpieczenia,
które podlega wykonaniu przez organ egzekucyjny, oraz dalsze postanowienia
dotyczące tego zabezpieczenia sąd doręcza tylko uprawnionemu, chyba że przepis
szczególny stanowi inaczej. Doręczenia obowiązanemu postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia, które podlega wykonaniu przez organ egzekucyjny dokonuje ten
organ równocześnie z przystąpieniem do wykonania tego postanowienia.
§ 2. W wypadkach objętych § 1 obowiązanemu nie doręcza się również
zażalenia uprawnionego ani postanowienia sądu drugiej instancji rozstrzygającego
o tym zażaleniu.
§ 3. Jeżeli ustanowiono jako zabezpieczenie zarząd nad przedsiębiorstwem lub
gospodarstwem rolnym obowiązanego albo zakładem wchodzącym w skład
przedsiębiorstwa lub jego częścią albo częścią gospodarstwa rolnego obowiązanego,
doręczenia obowiązanemu postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia dokonuje
zarządca ustanowiony przez sąd. Jeżeli obowiązany odmawia przyjęcia postanowienia
albo gdy zarządca jest wprowadzony w zarząd przez komornika, doręczenia
postanowienia o zabezpieczeniu dokonuje komornik.
§ 4. Przepisy § 1 i 2 stosuje się także do postanowień w przedmiocie
zabezpieczenia przez obciążenie nieruchomości hipoteką przymusową. Doręczenia
obowiązanemu postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia dokonuje sąd prowadzący
księgę wieczystą równocześnie z doręczeniem orzeczenia w przedmiocie wniosku
o wpis hipoteki.

art. 741. więcej [Zażalenie na postanowienie] Art. 741. § 1. Na postanowienie sądu pierwszej instancji w przedmiocie
zabezpieczenia przysługuje zażalenie.
§ 2. Zażalenie rozpoznaje sąd, który wydał zaskarżone postanowienie,
w składzie trzech sędziów.
§ 3. Sąd może uchylić zaskarżone postanowienie tylko gdy zachodzi nieważność
postępowania

art. 742. więcej [Uchylenie lub zmiana postanowienia] Art. 742. § 1. Obowiązany może w każdym czasie żądać uchylenia lub zmiany
prawomocnego postanowienia, którym udzielono zabezpieczenia, gdy odpadnie lub
zmieni się przyczyna zabezpieczenia. Jeżeli obowiązany złoży na rachunek
depozytowy Ministra Finansów sumę zabezpieczenia żądaną przez uprawnionego we
wniosku o udzielenie zabezpieczenia, zabezpieczenie upada. Przepis
art. 754¹ § 3 stosuje się odpowiednio.
§ 2. Przed wydaniem postanowienia w przedmiocie uchylenia lub ograniczenia
zabezpieczenia sąd wysłucha uprawnionego.
§ 3. Wniesienie zażalenia na postanowienie uchylające lub zmieniające
postanowienie o udzieleniu zabezpieczenia wstrzymuje wykonanie postanowienia.
§ 4. Przepisów § 2 i § 3 nie stosuje się, gdy uchylenie postanowienia
o udzieleniu zabezpieczenia nastąpiło na skutek złożenia przez obowiązanego na
rachunek depozytowy Ministra Finansów sumy wystarczającej do zabezpieczenia.
§ 5. (uchylony)

art. 743. więcej [Wykonanie postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia] Art. 743. § 1. Jeżeli postanowienie o udzieleniu zabezpieczenia podlega
wykonaniu w drodze egzekucji, do wykonania tego postanowienia stosuje się
odpowiednio przepisy o postępowaniu egzekucyjnym, z tym jednak, że sąd nadaje
postanowieniu o udzieleniu zabezpieczenia klauzulę wykonalności z urzędu. W razie
zbiegu zabezpieczenia udzielonego przez sąd i organ administracyjny przepisy
art. 773 i art. 774 nie mają zastosowania, z wyjątkiem wypadków przewidzianych
w art. 751.
§ 2. Jeżeli z uwagi na swą treść postanowienie podlega wykonaniu w inny
sposób, stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące tego sposobu. Podstawą
przeprowadzenia postępowania jest wtedy postanowienie zaopatrzone z urzędu przez
przewodniczącego we wzmiankę o wykonalności.
§ 3. Jeżeli wykonanie postanowienia o zabezpieczeniu zostało uzależnione od
złożenia przez uprawnionego kaucji na zabezpieczenie roszczeń obowiązanego,
powstałych w wyniku wykonania postanowienia o zabezpieczeniu, sąd nadaje mu
klauzulę wykonalności albo przewodniczący zaopatruje je we wzmiankę
o wykonalności, po złożeniu kaucji.

Art. 743¹. § 1. Postanowienie o udzieleniu zabezpieczenia wydane przeciwko
osobie pozostającej w związku małżeńskim stanowi podstawę do podjęcia czynności
związanych z wykonaniem zabezpieczenia na mieniu wchodzącym w skład majątku
wspólnego.
§ 2. W terminie tygodnia od dnia dokonania pierwszej czynności związanej
z wykonaniem zabezpieczenia małżonek obowiązanego może sprzeciwić się
wykonaniu postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia, o czym organ wykonujący
zabezpieczenie niezwłocznie zawiadamia uprawnionego.
§ 3. Sprzeciw małżonka obowiązanego, o którym mowa w § 2, nie wstrzymuje
wykonania zabezpieczenia. Jeżeli jednak zabezpieczenie prowadzi do zaspokojenia uprawnionego, wstrzymuje się wypłatę pieniędzy uzyskanych w postępowaniu
zabezpieczającym.
§ 4. W razie sprzeciwu, o którym mowa w § 2, uprawniony może w terminie
dwóch tygodni od dnia zawiadomienia, pod rygorem upadku zabezpieczenia
w zakresie wykonania na mieniu wchodzącym w skład majątku wspólnego, wystąpić
do sądu o nadanie temu postanowieniu klauzuli wykonalności przeciwko małżonkowi
obowiązanego. Przepisy art. 787 stosuje się odpowiednio. Upadek, o którym mowa
w zdaniu pierwszym, następuje również w razie oddalenia wniosku o nadanie klauzuli
wykonalności. Przepis art. 754¹ § 3 stosuje się odpowiednio.

art. 744. więcej [Upadek zabezpieczenia] Art. 744. § 1. W razie prawomocnego zwrotu albo odrzucenia pozwu lub
wniosku, oddalenia powództwa lub wniosku albo umorzenia postępowania,
zabezpieczenie upada.
§ 2. Zabezpieczenie upada również, gdy zostało udzielone przed wszczęciem
postępowania, jeżeli uprawniony nie wystąpił we wszczętym postępowaniu w sprawie
o całość roszczenia lub też wystąpił o roszczenia inne niż to, które zostało
zabezpieczone.
§ 3. W sprawach wymienionych w § 1 i § 2 przepis art. 754¹ § 3 stosuje się
odpowiednio.

art. 745. więcej [Koszty postępowania] Art. 745. § 1. O kosztach postępowania zabezpieczającego sąd rozstrzyga
w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie, a o kosztach postępowania
zabezpieczającego później powstałych rozstrzyga na wniosek strony sąd, który
udzielił zabezpieczenia.
§ 2. Jeżeli postanowienie, w którym udzielono zabezpieczenia, zostało wydane
przed wszczęciem postępowania w sprawie, a uprawniony nie zachował
wyznaczonego mu terminu do jej wszczęcia, obowiązany może w terminie dwóch
tygodni od upływu tego terminu złożyć wniosek o przyznanie mu kosztów. W tym
terminie wniosek taki może zgłosić uprawniony, jeżeli nie wytoczył sprawy dlatego,
że obowiązany zaspokoił jego roszczenie.

art. 746. więcej [Roszczenie o naprawienie szkody] Art. 746. § 1. Jeżeli uprawniony nie wniósł pisma wszczynającego
postępowanie w wyznaczonym terminie albo cofnął pozew lub wniosek, jak również
gdy pozew lub wniosek zwrócono albo odrzucono albo powództwo bądź wniosek
oddalono lub postępowanie umorzono, a także w przypadkach wskazanych w art. 744 § 2, obowiązanemu przysługuje przeciwko uprawnionemu roszczenie
o naprawienie szkody wyrządzonej wykonaniem zabezpieczenia. Roszczenie wygasa,
jeżeli nie będzie dochodzone w ciągu roku od dnia jego powstania.
§ 1¹. W przypadku wniesienia skargi kasacyjnej termin, o którym mowa w § 1,
rozpoczyna bieg w dniu prawomocnego zakończenia postępowania wywołanego jej
wniesieniem.
§ 2. Uprawnieni, którzy łącznie uzyskali zabezpieczenie, ponoszą solidarną
odpowiedzialność za wyrządzoną szkodę.
§ 3. Jeżeli w terminie miesiąca od rozpoczęcia biegu terminu, o którym mowa
w § 1 lub 1¹ , obowiązany nie wytoczył powództwa, sąd zwraca uprawnionemu, na
jego wniosek, kaucję złożoną na zabezpieczenie roszczenia.

art. 747. więcej [Sposoby zabezpieczeń] Art. 747. Zabezpieczenie roszczeń pieniężnych następuje przez:
1) zajęcie ruchomości, wynagrodzenia za pracę, wierzytelności z rachunku
bankowego albo innej wierzytelności lub innego prawa majątkowego;
2) obciążenie nieruchomości obowiązanego hipoteką przymusową;
3) ustanowienie zakazu zbywania lub obciążania nieruchomości, która nie ma
urządzonej księgi wieczystej lub której księga wieczysta zaginęła lub uległa
zniszczeniu;
4) obciążenie statku albo statku w budowie hipoteką morską;
5) ustanowienie zakazu zbywania spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu;
6) ustanowienie zarządu przymusowego nad przedsiębiorstwem lub
gospodarstwem rolnym obowiązanego albo zakładem wchodzącym w skład
przedsiębiorstwa lub jego częścią albo częścią gospodarstwa rolnego
obowiązanego.

art. 748. więcej [Uchylony] Art. 748. (uchylony).

art. 749. więcej [Niedopuszczalność zabezpieczenia] Art. 749. Zabezpieczenie roszczeń pieniężnych przeciwko Skarbowi Państwa
jest niedopuszczalne

art. 750. więcej [Wyłączenie zabezpieczenia] Art. 750. Zabezpieczenie nie może obejmować rzeczy, wierzytelności i praw,
z których egzekucja jest wyłączona.

art. 751. więcej [Zabezpieczenie w postaci rzeczy ulegających szybkiemu zepsuciu] Art. 751. § 1. Rzeczy ulegające szybkiemu zepsuciu mogą stanowić przedmiot
zabezpieczenia, gdy obowiązany nie ma innego mienia, które mogłoby zabezpieczyć
roszczenia uprawnionego, istnieje zaś możliwość sprzedaży tych rzeczy niezwłocznie.
§ 2. Sprzedaż rzeczy wymienionych w § 1 powinna nastąpić niezwłocznie,
według przepisów o sprzedaży w trybie egzekucji z ruchomości.
§ 3. Na wniosek obowiązanego sąd rejonowy może po wysłuchaniu
uprawnionego polecić komornikowi sprzedaż każdej zajętej ruchomości,
wierzytelności lub prawa.
§ 4. Cenę uzyskaną ze sprzedaży składa się na rachunek depozytowy Ministra
Finansów na zabezpieczenie roszczeń uprawnionego.

art. 752. więcej [Postępowanie z przedmiotem zabezpieczenia] Art. 752. § 1. Zajęte ruchomości nie mogą być oddane pod dozór
uprawnionemu. Zajęte pieniądze składa się na rachunek depozytowy Ministra
Finansów, a zajęte papiery wartościowe sąd składa w banku.
§ 2. (uchylony)
§ 3. (uchylony)

Art. 752¹. § 1. W razie udzielenia zabezpieczenia przez zajęcie praw
z instrumentów finansowych zapisanych na rachunku papierów wartościowych lub
innym rachunku w rozumieniu przepisów o obrocie instrumentami finansowymi
obowiązany w terminie trzech miesięcy od dnia zajęcia może zlecić ich sprzedaż.
Sumę uzyskaną ze sprzedaży umieszcza się na rachunku depozytowym Ministra
Finansów. Obowiązany może także zlecić, by znajdujące się na rachunku sumy
pieniężne zostały wpłacone na rachunek depozytowy Ministra Finansów.
§ 2. Przepisu § 1 nie stosuje się do rachunku zbiorczego w rozumieniu przepisów
ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2020 r.
poz. 89, 284, 288 i 568).

Art. 752². § 1. W razie zajęcia na zabezpieczenie rachunku bankowego
przedsiębiorcy lub właściciela gospodarstwa rolnego sąd na wniosek obowiązanego
złożony w terminie tygodniowym od dnia doręczenia mu postanowienia o
zabezpieczeniu określa, jakie kwoty można pobierać na bieżące wypłaty wynagrodzeń
za pracę wraz z podatkiem od wynagrodzenia i innymi ustawowymi ciężarami, a także
na bieżące koszty prowadzonej działalności gospodarczej.
§ 2. Udzielając zabezpieczenia, sąd może określić korzystanie z zajętego
rachunku bankowego w inny sposób.
§ 3. Zajęcie rachunku bankowego nie pozbawia obowiązanego prawa do
polecenia przekazania zajętych kwot na rachunek depozytowy Ministra Finansów
w celu wpłacenia sumy zabezpieczenia.
§ 4. Przepis § 3 stosuje się odpowiednio, gdy w ramach zabezpieczenia zajęto
inne wierzytelności i prawa majątkowe.

Art. 752³.  § 1. Postanowienie o udzieleniu zabezpieczenia ustanawiające zakaz
zbywania spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu stanowi podstawę wpisu w
księdze wieczystej ostrzeżenia o zakazie zbywania tego prawa.
§ 2. Sąd, który wydał postanowienie, o którym mowa w § 1, przekazuje to
postanowienie sądowi dokonującemu wpisu ostrzeżenia w księdze wieczystej. Wpisu
dokonuje się z urzędu.
§ 3. Sąd, który dokonał wpisu ostrzeżenia w księdze wieczystej, doręcza
postanowienie, o którym mowa w § 1, obowiązanemu i spółdzielni mieszkaniowej.
§ 4. Spółdzielnia mieszkaniowa ponosi odpowiedzialność za szkodę
spowodowaną czynnościami zmierzającymi do zbycia spółdzielczego
własnościowego prawa do lokalu mimo ustanowionego zakazu.

Art. 752^3a.  § 1. Czynność prawna obowiązanego dokonana wbrew zakazowi
zbywania lub obciążania nieruchomości, która nie ma urządzonej księgi wieczystej lub
której księga wieczysta zaginęła lub uległa zniszczeniu, jest nieważna.
§ 2. Czynność prawna dokonana wbrew zakazowi zbywania spółdzielczego
własnościowego prawa do lokalu jest nieważna, jeżeli dokonano wpisu w księdze
wieczystej ostrzeżenia o zakazie zbywania tego prawa.

Art. 752⁴. § 1. Zarząd przymusowy ustanowiony nad przedsiębiorstwem lub
gospodarstwem rolnym obowiązanego lub nad zakładem wchodzącym w skład
przedsiębiorstwa lub jego częścią albo nad częścią gospodarstwa rolnego wykonuje
się według przepisów o zarządzie w toku egzekucji z nieruchomości.
§ 1¹. Zarządcę ustanawia sąd wydający postanowienie o udzieleniu
zabezpieczenia. Postanowienie o ustanowieniu zarządcy jest jednocześnie podstawą
do wprowadzenia go w zarząd bez potrzeby nadania mu klauzuli wykonalności.
Zarządcą nie może być obowiązany.
§ 2. W toku sprawowania zarządu sąd może, za zgodą uprawnionego
i obowiązanego, zezwolić na wykonywanie zarządu w inny sposób.
§ 3. Za zgodą obowiązanego sąd postanowi, że dochód uzyskiwany z zarządu
przeznaczony będzie na zaspokojenie uprawnionego. Zgoda taka nie jest potrzebna
w sprawach wymienionych w art. 753, art. 753¹ i art. 754. Wydając postanowienie
o przekazywaniu dochodu na zaspokojenie uprawnionego, sąd określi wysokość
kwoty, do której wierzyciel winien być zaspokojony, jeżeli kwota ta nie została
określona w postanowieniu o zabezpieczeniu.
§ 4. W razie wyrażenia zgody na zaspokojenie uprawnionego z dochodu
uzyskanego przez zarząd, przepisy art. 753² stosuje się odpowiednio.
§ 5. W sprawach, o których mowa w § 2–4, orzeka sąd wydający postanowienie
o zabezpieczeniu

Art. 752⁵. Czynności prawne obowiązanego dotyczące majątku objętego
zarządem przymusowym podjęte po ustanowieniu zarządu są nieważne. Dla
określenia czasu powstania skutków ustanowienia zarządu przepisy art. 910 stosuje się
odpowiednio.

Art. 752⁶. § 1. W razie skierowania egzekucji do składników mienia objętego
zarządem przymusowym dalsze postępowanie prowadzone będzie według przepisów
o egzekucji przez zarząd przymusowy. Przepisy art. 1064⁴ i art. 1064¹⁰ stosuje się odpowiednio.
§ 2. Jeżeli do przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego objętego zarządem
ustanowionym w postępowaniu zabezpieczającym skierowano egzekucję przez
sprzedaż przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego, przepis art. 1064¹⁴ stosuje się odpowiednio.

art. 753. więcej [Zabezpieczenie alimentów] Art. 753. § 1. W sprawach o alimenty zabezpieczenie może polegać na
zobowiązaniu obowiązanego do zapłaty uprawnionemu jednorazowo albo okresowo
określonej sumy pieniężnej. W sprawach tych podstawą zabezpieczenia jest jedynie
uprawdopodobnienie istnienia roszczenia.
§ 2. W wypadkach wymienionych w § 1 sąd z urzędu doręcza stronom odpis
postanowienia o zabezpieczeniu.

Art. 753¹. § 1. Przepis art. 753 stosuje się odpowiednio do zabezpieczenia
roszczeń o:
1) rentę, sumę potrzebną na koszty leczenia, z tytułu odpowiedzialności za
uszkodzenie ciała lub utratę życia żywiciela albo rozstrój zdrowia oraz o zmianę
uprawnień objętych treścią dożywocia na dożywotnią rentę;
2) wynagrodzenie za pracę;
3) należności z tytułu rękojmi lub gwarancji jakości albo kary umownej, jak
również należności z tytułu niezgodności towaru konsumpcyjnego z umową
sprzedaży konsumenckiej, przeciwko przedsiębiorcy do wysokości dwudziestu
tysięcy złotych;
4) należności z tytułu najmu lub dzierżawy, a także należności z tytułu opłat
obciążających najemcę lub dzierżawcę oraz opłat z tytułu korzystania z lokalu
mieszkalnego lub użytkowego – do wysokości, o której mowa w pkt 3;
5) naprawienie szkody wynikającej z naruszenia przepisów o ochronie środowiska;
6) (uchylony)
7) (uchylony)
8) wynagrodzenie przysługujące twórcy projektu wynalazczego;
9) przyznanie państwowej kompensaty przysługującej ofiarom niektórych czynów
zabronionych, w części na pokrycie niezbędnych kosztów leczenia, rehabilitacji
lub pogrzebu.
§ 2. W sprawach wymienionych w § 1, z wyjątkiem spraw, o których mowa
w pkt 9, sąd udziela zabezpieczenia po przeprowadzeniu rozprawy. Oddalenie
wniosku o udzielenie zabezpieczenia może nastąpić na posiedzeniu niejawnym.
Przepisu art. 749 nie stosuje się.
§ 3. W sprawach wymienionych w § 1 w pkt 1, 2 i 9 do udzielenia
zabezpieczenia nie jest wymagane uprawdopodobnienie interesu prawnego.

Art. 753². W sprawach, o których mowa w art. 753 i art. 753¹
, jeżeli osoba obowiązana do świadczeń uzna roszczenie, wyrok zasądzający świadczenie
w zakresie niezaspokojonym może być wydany na posiedzeniu niejawnym.

art. 754. więcej [Zabezpieczenie przy ustaleniu ojcostwa] Art. 754. Sąd może jeszcze przed urodzeniem się dziecka zabezpieczyć przyszłe
roszczenia alimentacyjne związane z ustaleniem ojcostwa, o których mowa w art. 141
i art. 142 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, przez zobowiązanie obowiązanego do
wyłożenia odpowiedniej sumy na koszty utrzymania matki przez trzy miesiące
w okresie porodu oraz na utrzymanie dziecka przez pierwsze trzy miesiące po urodzeniu. W sprawach tych termin do wytoczenia powództwa wynosi trzy miesiące
od dnia urodzenia się dziecka. Postanowienie sąd wydaje po przeprowadzeniu
rozprawy. Przepisy art. 733 i art. 753² stosuje się odpowiednio.

Art. 754¹.  § 1. Jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej albo jeżeli sąd
inaczej nie postanowi, zabezpieczenie udzielone według przepisów niniejszego tytułu
upada po upływie dwóch miesięcy od uprawomocnienia się orzeczenia
uwzględniającego roszczenie, które podlegało zabezpieczeniu, albo od
uprawomocnienia się postanowienia o odrzuceniu apelacji lub innego środka
zaskarżenia wniesionego przez obowiązanego od orzeczenia uwzględniającego
roszczenie, które podlegało zabezpieczeniu, chyba że uprawniony wniósł o dokonanie
czynności egzekucyjnych.
§ 2. W sprawach, w których udzielono zabezpieczenia przy zastosowaniu art. 747
pkt 1 lub 6, zabezpieczenie upada, jeżeli uprawniony w terminie miesiąca od
uprawomocnienia się orzeczenia uwzględniającego roszczenie albo od
uprawomocnienia się postanowienia o odrzuceniu apelacji lub innego środka
zaskarżenia wniesionego przez obowiązanego od orzeczenia uwzględniającego
roszczenie, które podlegało zabezpieczeniu, nie wniósł o dokonanie dalszych
czynności egzekucyjnych.
§ 3. Na wniosek obowiązanego sąd wydaje postanowienie stwierdzające upadek
zabezpieczenia w całości albo w części.

art. 755. więcej [Zabezpieczenie roszczeń niepieniężnych] Art. 755. § 1. Jeżeli przedmiotem zabezpieczenia nie jest roszczenie pieniężne,
sąd udziela zabezpieczenia w taki sposób, jaki stosownie do okoliczności uzna za
odpowiedni, nie wyłączając sposobów przewidzianych dla zabezpieczenia roszczeń
pieniężnych. W szczególności sąd może:
1) unormować prawa i obowiązki stron lub uczestników postępowania na czas
trwania postępowania;
2) ustanowić zakaz zbywania przedmiotów lub praw objętych postępowaniem;
3) zawiesić postępowanie egzekucyjne lub inne postępowanie zmierzające do
wykonania orzeczenia;
4) uregulować sposób roztoczenia pieczy nad małoletnimi dziećmi i kontaktów
z dzieckiem;
5) nakazać wpisanie stosownego ostrzeżenia w księdze wieczystej lub we
właściwym rejestrze.
§ 2. W sprawach o ochronę dóbr osobistych zabezpieczenie polegające na
zakazie publikacji może być udzielone tylko wtedy, gdy nie sprzeciwia się temu ważny
interes publiczny. Udzielając zabezpieczenia, sąd określa czas trwania zakazu, który
nie może być dłuższy niż rok. Jeżeli postępowanie w sprawie jest w toku, uprawniony
może przed upływem okresu, na który orzeczono zakaz publikacji, żądać dalszego
zabezpieczenia; przepisy zdania pierwszego i drugiego stosuje się. Jeżeli uprawniony
zażądał dalszego zabezpieczenia, zakaz publikacji pozostaje w mocy do czasu
prawomocnego rozstrzygnięcia wniosku.
§ 2¹. Przepisu art. 731 nie stosuje się, jeżeli zabezpieczenie jest konieczne dla
odwrócenia grożącej szkody lub innych niekorzystnych dla uprawnionego skutków.
§ 3. Sąd doręcza obowiązanemu postanowienie wydane na posiedzeniu
niejawnym, w którym nakazuje mu wykonanie lub zaniechanie czynności albo
nieprzeszkadzanie czynnościom uprawnionego. Nie dotyczy to postanowień
nakazujących wydanie rzeczy będących we władaniu obowiązanego.

Art. 755¹. W sprawach dotyczących roszczeń z tytułu czynów nieuczciwej
konkurencji polegających na naruszeniu tajemnicy przedsiębiorstwa, w których
udzielono zabezpieczenia polegającego na ustanowieniu zakazów, nakazów lub
zajęciu rzeczy ruchomych, mającego na celu zaprzestanie wykorzystywania tajemnicy
przedsiębiorstwa, sąd może, na wniosek obowiązanego, zamiast tych środków nakazać
obowiązanemu złożenie na rachunek depozytowy Ministra Finansów odpowiedniej
sumy pieniężnej dla zabezpieczenia roszczeń uprawnionego z tytułu dalszego
wykorzystywania tajemnicy przedsiębiorstwa. Postanowienie może zapaść tylko po
przeprowadzeniu rozprawy.

art. 756. więcej [Zabezpieczenie w sprawach małżeńskich] Art. 756. W sprawach o rozwód, o separację oraz o unieważnienie małżeństwa,
sąd może również orzec o wydaniu małżonkowi, opuszczającemu mieszkanie
zajmowane wspólnie przez małżonków, potrzebnych mu przedmiotów.

Art. 756¹. W sprawach dotyczących pieczy nad małoletnimi dziećmi
i kontaktów z dzieckiem sąd orzeka w przedmiocie zabezpieczenia po
przeprowadzeniu rozprawy, chyba że chodzi o wypadek niecierpiący zwłoki.

Art. 756². § 1. Uwzględniając wniosek o zabezpieczenie przez uregulowanie:
1) stosunków na czas trwania postępowania,
2) sposobów kontaktów z dzieckiem,
3) sposobu roztoczenia pieczy nad małoletnim dzieckiem w ten sposób, że dziecko
będzie mieszkać z każdym z rodziców w powtarzających się okresach
– sąd, na wniosek uprawnionego, może w postanowieniu o udzieleniu zabezpieczenia
zagrozić obowiązanemu nakazaniem zapłaty określonej sumy pieniężnej na rzecz
uprawnionego na wypadek naruszenia obowiązków określonych w tym
postanowieniu.
§ 2. Przepisy art. 1050¹ i art. 1051¹ , a jeżeli zabezpieczenie polega na uregulowaniu sposobu kontaktów z dzieckiem albo ustaleniu, że dziecko będzie
mieszkać z każdym z rodziców w powtarzających się okresach – przepis art. 582¹ § 3, stosuje się odpowiednio.

Art. 756³.  § 1. Postanowienie o udzieleniu zabezpieczenia ustanawiające zakaz
zbywania lub obciążania nieruchomości albo spółdzielczego własnościowego prawa
do lokalu stanowi podstawę wpisu w księdze wieczystej ostrzeżenia o zakazie
zbywania lub obciążania tych praw.
§ 2. Sąd, który wydał postanowienie, o którym mowa w § 1, przekazuje to
postanowienie sądowi dokonującemu wpisu ostrzeżenia w księdze wieczystej. Wpisu
dokonuje się z urzędu.
§ 3. Sąd, który dokonał wpisu ostrzeżenia w księdze wieczystej, doręcza
postanowienie, o którym mowa w § 1, obowiązanemu. Postanowienie, o którym mowa
w § 1, dotyczące spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu doręcza się także
spółdzielni mieszkaniowej.
§ 4. Spółdzielnia mieszkaniowa ponosi odpowiedzialność za szkodę
spowodowaną czynnościami zmierzającymi do zbycia spółdzielczego
własnościowego prawa do lokalu mimo ustanowionego zakazu.

Art. 756⁴.  § 1. Czynność prawna dokonana wbrew zakazowi zbywania lub
obciążania nieruchomości, która nie ma urządzonej księgi wieczystej lub której księga
wieczysta zaginęła lub uległa zniszczeniu, jest nieważna.
§ 2. Czynność prawna dokonana wbrew zakazowi zbywania lub obciążania
nieruchomości, która ma urządzoną księgę wieczystą, albo spółdzielczego
własnościowego prawa do lokalu jest nieważna, jeżeli dokonano wpisu w księdze
wieczystej ostrzeżenia o zakazie zbywania lub obciążania tych praw.

art. 757. więcej [Upadek zabezpieczenia] Art. 757. Jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej albo sąd inaczej nie
postanowi, zabezpieczenie udzielone według przepisów niniejszego tytułu upada po
upływie dwóch miesięcy od uprawomocnienia się orzeczenia uwzględniającego
roszczenie, które podlegało zabezpieczeniu, albo od uprawomocnienia się
postanowienia o odrzuceniu apelacji lub innego środka zaskarżenia wniesionego przez
obowiązanego od orzeczenia uwzględniającego roszczenie, które podlegało
zabezpieczeniu. Na wniosek obowiązanego sąd wydaje postanowienie stwierdzające
upadek zabezpieczenia w całości albo w części.

art. 758. więcej [Właściwe organy] Art. 758. Sprawy egzekucyjne należą do właściwości sądów rejonowych
i działających przy tych sądach komorników.

art. 759. więcej [Uprawnienie do wykonywania czynności egzekucyjnych] Art. 759. § 1. Czynności egzekucyjne są wykonywane przez komorników
z wyjątkiem czynności zastrzeżonych dla sądów.
§ 1¹. Czynności zastrzeżone dla sądu mogą być wykonywane przez referendarza
sądowego, z wyłączeniem:
1) stosowania środków przymusu;
2) orzekania o ściągnięciu należności w trybie art. 873;
3) stwierdzenia wygaśnięcia skutków przybicia i utraty rękojmi;
4) spraw o egzekucję świadczeń niepieniężnych z wyjątkiem wydania rzeczy
ruchomej;
5) spraw o egzekucję przez zarząd przymusowy;
6) spraw o egzekucję przez sprzedaż przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego.
§ 2. Sąd wydaje z urzędu komornikowi zarządzenia zmierzające do zapewnienia
należytego wykonania egzekucji oraz usuwa spostrzeżone uchybienia. Ocena prawna
wyrażona przez sąd w ramach wydanych zarządzeń jest wiążąca dla komornika.
§ 3. Sąd może zobowiązać komornika do składania sprawozdań z czynności
podjętych w wyniku zarządzeń, o których mowa w § 2.

Art. 759¹. Przepisy niniejszego Kodeksu dotyczące właściwości miejscowej
komorników nie uchybiają prawu wyboru komornika określonemu w odrębnych
przepisach.

Art. 759². § 1. Komornik dokonuje doręczeń administracyjnym organom
egzekucyjnym, organom podatkowym oraz wierzycielom należności pieniężnych,
których egzekucja została przejęta przez sądowy organ egzekucyjny w wyniku zbiegu
egzekucji administracyjnej i sądowej, będącym podmiotami publicznymi
obowiązanymi do udostępniania i obsługi elektronicznej skrzynki podawczej na
podstawie art. 16 ust. 1a ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności
podmiotów realizujących zadania publiczne (Dz. U. z 2020 r. poz. 346, 568 i 695),
wyłącznie za pośrednictwem systemu teleinformatycznego albo z użyciem środków
komunikacji elektronicznej, w sposób określony w przepisach wydanych na
podstawie art. 63a § 2 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu
egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2019 r. poz. 1438, z późn. zm.).
§ 2. Do doręczeń dokonywanych za pośrednictwem komornika w postępowaniu
egzekucyjnym przepisu art. 1391 nie stosuje się.

art. 760. więcej [Wnioski, oświadczenia] Art. 760. § 1. Wnioski i oświadczenia w postępowaniu egzekucyjnym składa
się, według wyboru składającego, na piśmie albo ustnie do protokołu, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Jeżeli przepis szczególny tak stanowi albo dokonano
wyboru wnoszenia pism za pośrednictwem systemu teleinformatycznego, wnioski i
oświadczenia składa się wyłącznie za pośrednictwem systemu teleinformatycznego.
§ 1¹. Komornik niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie 7 dni od dnia
otrzymania wniosku, podejmuje niezbędne czynności.
§ 2. W przypadku gdy według przepisów niniejszego kodeksu zachodzi potrzeba
wysłuchania strony, wysłuchanie odbywa się, stosownie do okoliczności, przez
spisanie protokołu w obecności lub nieobecności drugiej strony albo przez
oświadczenie strony złożone na piśmie lub za pośrednictwem systemu
teleinformatycznego.

Art. 760¹. Na żądanie wierzyciela, którego roszczenie stwierdzone jest tytułem
wykonawczym lub tytułem egzekucyjnym, organ egzekucyjny, który prowadzi
egzekucję lub który jest właściwy do jej prowadzenia według przepisów kodeksu,
udzieli mu informacji, czy przeciwko dłużnikowi prowadzone jest przez ten organ
egzekucyjny postępowanie egzekucyjne, a jeżeli tak, powiadomi go o stosowanych
sposobach egzekucji oraz o wysokości egzekwowanych roszczeń, a także o aktualnym
stanie sprawy.

art. 761. więcej [Wyjaśnienia i informacje; zmiana miejsca pobytu] Art. 761. § 1. Organ egzekucyjny może żądać od uczestników postępowania
złożenia wyjaśnień.
§ 1¹. Organ egzekucyjny może żądać od:
1) organów administracji publicznej,
2) podmiotów wykonujących zadania z zakresu administracji publicznej,
3) organów podatkowych,
4) organów rentowych,
5) banków,
6) spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych,
7) zakładów ubezpieczeń lub zakładów reasekuracji,
8) podmiotów prowadzących rachunki papierów wartościowych, wymienionych
w art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami
finansowymi,
9) spółdzielni mieszkaniowych,
10) wspólnot mieszkaniowych,
11) innych podmiotów zarządzających lokalami,
12) biur informacji gospodarczej,
13) innych instytucji i osób nieuczestniczących w postępowaniu
– informacji dotyczących stanu majątkowego dłużnika lub umożliwiających
identyfikację składników jego majątku oraz danych adresowych jedynie w zakresie
niezbędnym do zapewnienia prawidłowego toku postępowania.
§ 2. Od wykonania takiego żądania można uchylić się w takim zakresie, w jakim
według przepisów części pierwszej Kodeksu można odmówić przedstawienia
dokumentu lub złożenia zeznań w charakterze świadka albo odpowiedzi na zadane
pytanie.
§ 2¹. Informacji, o których mowa w § 1¹, udziela się w oparciu o dane
przekazane przez organ egzekucyjny, w terminie przez niego wyznaczonym, o ile przepisy szczególne nie przewidują innego terminu.
§ 2². Jeżeli pozyskanie informacji, o których mowa w § 1¹, jest możliwe za pośrednictwem systemów teleinformatycznych funkcjonujących na podstawie
przepisów odrębnych, komornik korzysta z tych systemów z wyłączeniem innych
form komunikacji – na zasadach określonych w tych przepisach.
§ 3. Dłużnik, który został zawiadomiony o wszczęciu egzekucji, obowiązany jest
do powiadomienia w terminie 7 dni organu egzekucyjnego o każdej zmianie miejsca
swego pobytu, trwającej dłużej niż jeden miesiąc. O obowiązku tym oraz o skutkach
jego zaniedbania poucza się dłużnika przy zawiadomieniu go o wszczęciu egzekucji.

art. 762. więcej [Odmowa; grzywna] Art. 762. § 1. Za nieuzasadnioną odmowę udzielenia organowi egzekucyjnemu
wyjaśnień lub informacji przewidzianych w art. 761 albo za udzielanie informacji lub
wyjaśnień świadomie fałszywych osoba odpowiedzialna może być na wniosek
wierzyciela lub z urzędu ukarana przez organ egzekucyjny grzywną do dwóch tysięcy
złotych. Grzywną taką może być również ukarany dłużnik, który zaniedba obowiązku
powiadomienia o zmianie miejsca swojego pobytu.
§ 2. Jeżeli żądanie udzielenia wyjaśnień lub informacji skierowane było do osoby
prawnej lub innej organizacji, ukaraniu grzywną podlega jej pracownik
odpowiedzialny za udzielenie wyjaśnień lub informacji, a gdyby ustalenie takiego
pracownika było utrudnione, ukaraniu podlega jej kierownik. Przed wydaniem
postanowienia organ egzekucyjny wysłucha kierownika.
§ 3. Wypis postanowienia o ukaraniu grzywną organ egzekucyjny doręcza
osobie ukaranej, stronom oraz prokuratorowi.
§ 4. (uchylony)
§ 5. Ukaranie przez organ egzekucyjny grzywną nie zwalnia osób ukaranych od
odpowiedzialności karnej za niedopełnienie lub przekroczenie obowiązków
służbowych.

Art. 762¹. W razie uchybienia przez żołnierza w czynnej służbie wojskowej, z
wyjątkiem terytorialnej służby wojskowej pełnionej dyspozycyjnie, obowiązkom, o
których mowa w art. 762 § 1 i 2, komornik, zamiast ukarać żołnierza grzywną,
występuje do dowódcy jednostki wojskowej, w której żołnierz ten pełni służbę, z
wnioskiem o pociągnięcie go do odpowiedzialności dyscyplinarnej.

art. 763. więcej [Zawiadamianie strony i uczestnika postępowania o dokonanej czynności] Art. 763. § 1. Komornik zawiadamia stronę o każdej dokonanej czynności,
o której terminie nie była zawiadomiona i przy której nie była obecna, i na jej żądanie
udziela wyjaśnień o stanie sprawy.
§ 2. Przepis § 1 stosuje się także do uczestnika postępowania, którego dotyczy
czynność komornika.
§ 3. W każdym piśmie kierowanym do strony komornik informuje o aktualnej
wysokości należności będących przedmiotem egzekucji.

Art. 763¹. Komornik poucza strony i uczestników postępowania
niezastępowanych przez adwokata, radcę prawnego, rzecznika patentowego lub
Prokuratorię Generalną Rzeczypospolitej Polskiej o sposobie i terminie zaskarżenia
czynności. Jeżeli osoby te nie są obecne, pouczenie następuje wraz z zawiadomieniem
o dokonaniu czynności.

Art. 763². § 1. Wniosek o wyłączenie komornika zgłasza się na piśmie do
komornika prowadzącego postępowanie, uprawdopodobniając przyczyny wyłączenia.
Komornik w terminie 3 dni od dnia złożenia wniosku o wyłączenie przekazuje
wniosek do sądu rejonowego właściwego ze względu na siedzibę kancelarii
komornika, wraz z pisemnymi wyjaśnieniami.
§ 2. Sąd rejonowy właściwy ze względu na siedzibę kancelarii komornika
rozpoznaje wniosek o wyłączenie komornika w terminie 7 dni od dnia przekazania
wniosku.
§ 3. Postanowienie w przedmiocie wyłączenia komornika sąd wydaje na
posiedzeniu niejawnym w składzie jednego sędziego. Na postanowienie zażalenie nie
przysługuje.
§ 4. Przepisy § 1–3 stosuje się odpowiednio do zastępcy komornika oraz
asesorów komorniczych, jeżeli osoby te prowadzą postępowanie lub dokonują
określonych czynności w sprawie.
§ 5. Do czasu rozpoznania wniosku o wyłączenie komornik, którego dotyczy
wniosek, może podejmować dalsze czynności, z wyjątkiem czynności, które
pociągałyby za sobą nieodwracalne skutki, chyba że wniosek w sposób oczywisty
zmierza jedynie do przedłużenia postępowania.
§ 6. W przypadku uwzględnienia wniosku o wyłączenie komornika, sąd
wyznaczy innego komornika do dalszego prowadzenia postępowania, w miarę
możliwości powierzając je komornikowi z tego samego rewiru, w którym ma siedzibę
komornik wyłączony. W takim przypadku sąd może z urzędu uchylić w niezbędnym
zakresie czynności dokonane po złożeniu wniosku.
§ 7. W zakresie nieuregulowanym w § 1–6 do wyłączenia komornika stosuje się
odpowiednio przepisy o wyłączeniu sędziego.

Art. 763³. § 1. Komornik właściwy do prowadzenia egzekucji, zgodnie
z przepisami niniejszego kodeksu, w chwili wszczęcia postępowania pozostaje
właściwy do czasu jego zakończenia, choćby podstawy właściwości zmieniły się
w toku sprawy.
§ 2. Jeżeli w toku egzekucji świadczeń alimentacyjnych dłużnik zmienił miejsce
zamieszkania, przeprowadzając się na obszar właściwości innego sądu apelacyjnego,
a dalsze prowadzenie egzekucji wiązałoby się z nadmiernymi kosztami, komornik
może przekazać sprawę do komornika właściwości ogólnej dłużnika. Jeżeli w rewirze,
do którego sprawa zostaje przekazana, działa więcej niż jeden komornik, komornik
doręczając odpis postanowienia jednocześnie wzywa wierzyciela, aby w terminie
7 dni od dnia doręczenia wezwania wskazał komornika, któremu sprawa ma zostać
przekazana. Jeżeli wierzyciel w powyższym terminie nie dokona wyboru komornika
lub wskaże komornika, który nie jest właściwy, komornik przekazuje sprawę według
własnego wyboru. Na wybór komornika z właściwego rewiru dłużnikowi skarga nie
przysługuje.

Art. 763⁴. Komornik, który stwierdzi swoją niewłaściwość, w postanowieniu
o przekazaniu sprawy zgodnie z właściwością wskazuje komornika rewiru, do którego
sprawa zostaje przekazana. Jeżeli w rewirze, do którego sprawa zostaje przekazana,
działa więcej niż jeden komornik, doręczając odpis postanowienia stwierdzającego
niewłaściwość, komornik jednocześnie wzywa wierzyciela, aby w terminie 7 dni od
doręczenia wezwania wskazał komornika, któremu sprawa ma zostać przekazana.
Jeżeli wierzyciel w powyższym terminie nie dokona wyboru lub wskaże komornika,
który nie jest właściwy, komornik przekazuje sprawę według własnego wyboru. Na
wybór komornika z właściwego rewiru dłużnikowi skarga nie przysługuje.

art. 764. więcej [Upomnienie, wydalenie, grzywna] Art. 764. Komornik może upomnieć, a po bezskutecznym upomnieniu wydalić
osobę, która zachowuje się niewłaściwie lub przeszkadza jego czynnościom.
W przypadku niezastosowania się do wezwania do wydalenia z miejsca czynności
komornik może ukarać taką osobę grzywną w wysokości do tysiąca złotych.

art. 765. więcej [Pomoc policji lub wojska] Art. 765. § 1. W razie oporu komornik może wezwać pomocy organów Policji.
Jeżeli opór stawia osoba wojskowa, z wyjątkiem żołnierza pełniącego terytorialną
służbę wojskową dyspozycyjnie, należy wezwać pomocy właściwego organu
wojskowego, chyba że zwłoka grozi udaremnieniem egzekucji, a na miejscu nie ma
organu wojskowego.
§ 1¹. Policja udziela komornikowi, na jego wezwanie, pomocy przy
czynnościach egzekucyjnych. W przypadku stwierdzenia okoliczności
uzasadniających podejrzenie popełnienia przestępstwa, Policja niezwłocznie
powiadamia prezesa właściwego sądu rejonowego i żąda od komornika wpisania
zastrzeżeń do protokołu czynności.
§ 1². Otwarcia lub przeszukania mieszkania dłużnika komornik dokonuje
wyłącznie w asyście Policji.
§ 2. Sposób udzielania pomocy komornikowi przy wykonywaniu czynności
egzekucyjnych, przypadki, w których należy udzielić komornikowi pomocy, sposób
postępowania, tryb występowania o udzielenie pomocy, sposób jej realizacji, a także
sposób dokumentowania wykonywanych czynności i rozliczania ich kosztów, określa,
w drodze rozporządzenia:
1) minister właściwy do spraw wewnętrznych w porozumieniu z Ministrem
Sprawiedliwości – w przypadku udzielania pomocy przez Policję lub Straż
Graniczną;
2) Minister Obrony Narodowej w porozumieniu z Ministrem Sprawiedliwości –
w przypadku udzielania pomocy przez Służbę Kontrwywiadu Wojskowego,
Służbę Wywiadu Wojskowego, Żandarmerię Wojskową lub wojskowe organy
porządkowe;
3) Prezes Rady Ministrów w przypadku udzielania pomocy przez Agencję
Bezpieczeństwa Wewnętrznego lub Agencję Wywiadu.
§ 3. W rozporządzeniu, o którym mowa w § 2, należy uwzględnić gwarancję
bezpieczeństwa komornika i uczestników postępowania, poszanowania godności osób
biorących udział w czynnościach egzekucyjnych, odpowiednie terminy wyznaczania
czynności i występowania o udzielenie pomocy, objęcie dokumentacją przebiegu
czynności i udziału w nich funkcjonariuszy udzielających pomocy oraz wskazanie
organów, na których rachunek przekazywane są należności zaliczane do kosztów
egzekucji.

art. 766. więcej [Posiedzenie sądowe] Art. 766. Sąd rozpoznaje sprawy egzekucyjne na posiedzeniu niejawnym, chyba
że zachodzi potrzeba wyznaczenia rozprawy albo wysłuchania na posiedzeniu stron
lub innych osób. W sprawach tych sąd wydaje orzeczenia w formie postanowień.

Art. 766¹. § 1. Postanowienie wydane na posiedzeniu niejawnym sąd uzasadnia
z urzędu, gdy stronie przysługuje środek zaskarżenia, chyba że przepis szczególny
stanowi inaczej.
§ 2. Komornik uzasadnia postanowienie z urzędu, chyba że postanowienie
wydano bez spisywania odrębnej sentencji.

art. 767. więcej [Skarga na czynności komornika] Art. 767. § 1. Na czynności komornika przysługuje skarga do sądu rejonowego,
jeżeli ustawa nie stanowi inaczej. Dotyczy to także zaniechania przez komornika
dokonania czynności. Skargę rozpoznaje sąd właściwy ze względu na siedzibę
kancelarii komornika.
§ 1¹. Skarga nie przysługuje na zarządzenie komornika o wezwaniu do usunięcia
braków pisma, na zawiadomienie o terminie czynności oraz na uiszczenie przez
komornika podatku od towarów i usług.
§ 2. Skargę może złożyć strona lub inna osoba, której prawa zostały przez
czynności lub zaniechanie komornika naruszone bądź zagrożone.
§ 3. Skarga na czynność komornika powinna czynić zadość wymaganiom pisma
procesowego oraz określać zaskarżoną czynność lub czynność, której zaniechano, jak
również wniosek o zmianę, uchylenie lub dokonanie czynności wraz z uzasadnieniem.
§ 3¹. Skarga może być wniesiona na urzędowym formularzu.
§ 3². Komornik doręcza urzędowy formularz skargi dłużnikowi przy pierwszej
czynności egzekucyjnej oraz stronom i uczestnikom obecnym podczas czynności
dokonywanej poza kancelarią, chyba że czynność ta podlega zaskarżeniu skargą
w formie ustnej.
§ 3³. Minister Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia, wzór i sposób
udostępniania urzędowego formularza skargi, mając na względzie ustawowe
wymagania przewidziane dla tego pisma, potrzebę zamieszczenia niezbędnych
pouczeń co do sposobu wypełniania formularza, wnoszenia pisma i skutków
niedostosowania go do ustawowych wymagań, a także konieczność bezpłatnego
udostępniania formularzy w kancelariach komorniczych, siedzibach sądów oraz sieci
Internet w formie pozwalającej na dogodną edycję treści formularza.
§ 4. Skargę wnosi się w terminie tygodniowym od dnia dokonania czynności,
gdy strona lub osoba, której prawo zostało przez czynność komornika naruszone bądź
zagrożone, była przy czynności obecna lub była o jej terminie zawiadomiona;
w innych przypadkach – od dnia zawiadomienia o dokonaniu czynności strony lub
osoby, której prawo zostało przez czynność komornika naruszone bądź zagrożone,
a w braku zawiadomienia – od dnia powzięcia wiadomości przez skarżącego
o dokonanej czynności. Skargę na zaniechanie przez komornika dokonania czynności
wnosi się w terminie tygodniowym od dnia, w którym skarżący dowiedział się, że
czynność miała być dokonana.
§ 5. Skargę wnosi się do komornika, który dokonał zaskarżonej czynności lub
zaniechał jej dokonania. Komornik w terminie trzech dni od dnia otrzymania skargi
sporządza uzasadnienie zaskarżonej czynności, o ile nie zostało ono sporządzone
wcześniej, albo przyczyn jej zaniechania i przekazuje je wraz ze skargą i aktami
sprawy do właściwego sądu, chyba że skargę w całości uwzględnia. O uwzględnieniu
skargi komornik zawiadamia skarżącego oraz zainteresowanych, których
uwzględnienie skargi dotyczy.
§ 6. W przypadku stwierdzenia oczywistego naruszenia prawa przez komornika,
sąd uwzględniając skargę, stosownie do okoliczności, może go obciążyć kosztami
postępowania wywołanego skargą. Na postanowienie sądu przysługuje zażalenie
stronom oraz komornikowi.

Art. 767¹. (uchylony)

Art. 767². § 1. Sąd rozpoznaje skargę w terminie tygodniowym od dnia jej
wpływu do sądu, a gdy skarga zawiera braki formalne, które podlegają uzupełnieniu,
w terminie tygodniowym od jej uzupełnienia.
§ 2. Wniesienie skargi nie wstrzymuje postępowania egzekucyjnego ani
wykonania zaskarżonej czynności, chyba że sąd zawiesi postępowanie lub wstrzyma
dokonanie czynności.

Art. 767³. § 1. Sąd odrzuca skargę wniesioną po upływie przepisanego terminu,
nieopłaconą lub z innych przyczyn niedopuszczalną, jak również skargę, której
braków nie uzupełniono w terminie. Na postanowienie sądu o odrzuceniu skargi służy
zażalenie.
§ 2. Przepis art. 759 § 2 stosuje się.

Art. 767^3a. § 1. Wniesienie skargi na postanowienie referendarza sądowego nie
powoduje utraty mocy zaskarżonego postanowienia.
§ 2. Jeżeli wniesiono skargę na postanowienie referendarza sądowego wydane na
podstawie art. 395 § 2, ponowne wydanie postanowienia na tej podstawie przez
referendarza sądowego nie jest dopuszczalne.
§ 3. Sąd rozpoznaje skargę w składzie jednego sędziego jako sąd drugiej
instancji. Po rozpoznaniu skargi sąd utrzymuje w mocy lub zmienia zaskarżone
postanowienie, stosując odpowiednio przepisy o zażaleniu.

Art. 767⁴. § 1. Zażalenie na postanowienie sądu przysługuje w wypadkach
wskazanych w ustawie.
§ 1¹. Zażalenie rozpoznaje sąd, który wydał zaskarżone postanowienie,
w składzie trzech sędziów.
§ 2. Na postanowienie sądu drugiej instancji wydane po rozpoznaniu zażalenia
skarga kasacyjna nie przysługuje.
§ 3. W sprawach egzekucyjnych skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem
prawomocnego orzeczenia nie przysługuje.

art. 768. więcej [Zaskarżenie grzywny] Art. 768. Na postanowienie sądu w przedmiocie ukarania grzywną przez
komornika przysługuje zażalenie.

Art. 768¹. Prawomocne postanowienie komornika o ukaraniu grzywną podlega
wykonaniu w drodze egzekucji sądowej bez zaopatrywania go w klauzulę
wykonalności.

art. 769. więcej [Utracił moc] Art. 769. (utracił moc).

art. 770. więcej [Rozliczenie kosztów] Art. 770. § 1. Dłużnik zwraca wierzycielowi koszty niezbędne do celowego
przeprowadzenia egzekucji. Koszty te ściąga się wraz z egzekwowanym
świadczeniem. Przepisów art. 98 § 1¹ i 1² nie stosuje się.
§ 2. Koszty postępowania egzekucyjnego ustala postanowieniem komornik wraz
z ukończeniem postępowania egzekucyjnego, jeżeli przeprowadzenie egzekucji
należy do niego.
§ 3. Jeżeli w sprawie zachodzi konieczność sporządzenia planu podziału sumy
uzyskanej z egzekucji, komornik ustala koszty egzekucji przed przystąpieniem do
sporządzenia planu podziału. Postanowienie w przedmiocie kosztów egzekucji jest
wydawane łącznie we wszystkich sprawach, których dotyczy plan podziału.
§ 4. Wynagrodzenie z tytułu zastępstwa prawnego w postępowaniu
egzekucyjnym nie może być wyższe niż stawka minimalna opłaty za czynności
adwokackie albo radcowskie, określona w odrębnych przepisach.
§ 5. Na postanowienie sądu zażalenie przysługuje stronom, komornikowi oraz
innej osobie, której to postanowienie dotyczy.

Art. 770¹. Prawomocne postanowienie komornika przyznające zwrot kosztów
postępowania egzekucyjnego podlega wykonaniu bez zaopatrywania go w klauzulę
wykonalności.

art. 771. więcej [Zwolnienie od kosztów postępowania egzekucyjnego] Art. 771. Zwolnienie od kosztów sądowych, przyznane stronie przez sąd
w postępowaniu rozpoznawczym lub z którego strona korzysta z mocy ustawy,
rozciąga się także na postępowanie egzekucyjne.

art. 772. więcej [Uchylony] Art. 772. (uchylony).

art. 773. więcej [Zbieg egzekucji administracyjnej i sądowej] Art. 773. § 1. W przypadku zbiegu egzekucji sądowej i administracyjnej do tej
samej rzeczy albo prawa majątkowego egzekucje do tej rzeczy albo prawa
majątkowego prowadzi łącznie ten sądowy albo administracyjny organ egzekucyjny,
który jako pierwszy dokonał zajęcia, a w razie niemożności ustalenia tego
pierwszeństwa – organ egzekucyjny, który dokonał zajęcia na poczet należności
w wyższej kwocie.
§ 2. W przypadku zbiegu egzekucji administracyjnej prowadzonej na podstawie
jednolitego tytułu wykonawczego państwa członkowskiego Unii Europejskiej albo
zagranicznego tytułu wykonawczego określonych w ustawie z dnia 11 października
2013 r. o wzajemnej pomocy przy dochodzeniu podatków, należności celnych
i innych należności pieniężnych (Dz. U. z 2020 r. poz. 765) i egzekucji sądowej do tej
samej rzeczy albo prawa majątkowego – egzekucje do tej rzeczy albo prawa
majątkowego prowadzi łącznie administracyjny organ egzekucyjny.
§ 2¹. W przypadku zbiegu egzekucji sądowej i administracyjnej do tej samej
rzeczy albo prawa majątkowego, gdy egzekucja sądowa dotyczy:
1) świadczeń alimentacyjnych, rentowych lub innych świadczeń powtarzających
się,
2) świadczenia pieniężnego w walucie obcej
– egzekucje do tej rzeczy albo prawa majątkowego prowadzi łącznie sądowy organ
egzekucyjny.
§ 2². W przypadku zbiegu egzekucji administracyjnej, o której mowa w § 2,
i egzekucji sądowej, o której mowa w § 2¹, do tej samej rzeczy albo prawa
majątkowego egzekucje do tej rzeczy albo prawa majątkowego prowadzi łącznie
sądowy organ egzekucyjny.
§ 2³. Prawa i obowiązki wierzyciela należności dochodzonej na podstawie
jednolitego tytułu wykonawczego państwa członkowskiego Unii Europejskiej albo
zagranicznego tytułu wykonawczego określonych w ustawie z dnia 11 października
2013 r. o wzajemnej pomocy przy dochodzeniu podatków, należności celnych
i innych należności pieniężnych wykonuje administracyjny organ egzekucyjny.
§ 3. Zbieg egzekucji nie wstrzymuje czynności egzekucyjnych.
§ 4. Strona lub uczestnik postępowania zawiadamiają sądowy organ egzekucyjny
o zbiegu egzekucji do tej samej rzeczy albo prawa majątkowego, wskazując datę dokonania każdego zajęcia i wysokość należności, na poczet których każde zajęcie
zostało dokonane.
§ 5. Sądowy organ egzekucyjny prowadzi łącznie egzekucje w trybie dla niego
właściwym.
§ 5¹. Sądowy organ egzekucyjny, któremu przekazano adnotację, o której mowa
w art. 62b § 1 pkt 1 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym
w administracji, zwaną dalej „adnotacją w sprawie zbiegu”, zawiadamia
administracyjny organ egzekucyjny o przekazaniu sprawy innemu sądowemu
organowi egzekucyjnemu.
§ 6. W razie kolejnego zbiegu egzekucji sądowej i administracyjnej do tej samej
rzeczy albo prawa majątkowego egzekucję administracyjną przejmuje sądowy organ
egzekucyjny, który prowadzi łącznie egzekucje w wyniku pierwszego zbiegu
egzekucji.
§ 7. Jeżeli zbieg egzekucji dotyczy egzekucji administracyjnej, o której mowa
w § 2, prowadzenie łącznie egzekucji przejmuje administracyjny organ egzekucyjny,
z wyjątkiem przypadku określonego w § 2².
§ 8. Jeżeli w wyniku kolejnego zbiegu egzekucji nastąpiła zmiana organu
egzekucyjnego prowadzącego łącznie egzekucję do rzeczy lub prawa majątkowego,
organ egzekucyjny, który przejął prowadzenie łącznie egzekucji w wyniku pierwszego
zbiegu:
1) przekazuje adnotację w sprawie zbiegu organowi, który przejął prowadzenie
łącznie egzekucji w wyniku kolejnego zbiegu;
2) zawiadamia o przekazaniu prowadzenia łącznie egzekucji organ egzekucyjny,
który przekazał mu adnotację w sprawie zbiegu.

Art. 773¹. § 1. W wypadku zbiegu egzekucji do tych samych rzeczy,
wierzytelności lub praw, dalszą egzekucję prowadzi komornik właściwy według
przepisów niniejszego kodeksu.
§ 2. Jeżeli żaden z komorników nie jest właściwy według przepisów niniejszego
kodeksu lub właściwych jest kilku komorników, komornik, który później wszczął
egzekucję, niezwłocznie przekazuje sprawę komornikowi, który pierwszy wszczął
egzekucję, o czym zawiadamia wierzyciela.
§ 3. Przekazując sprawę, komornik obowiązany jest rozliczyć koszty egzekucji.
§ 4. (uchylony)

Art. 773². § 1. Komornik zawiadamia strony, uczestników postępowania
i administracyjny organ egzekucyjny o zachodzącej podstawie przekazania egzekucji
sądowej administracyjnemu organowi egzekucyjnemu.
§ 2. Sądowy organ egzekucyjny niezwłocznie sporządza i przekazuje
administracyjnemu organowi egzekucyjnemu adnotację w sprawie zbiegu.
§ 3. (uchylony)
§ 4. W przypadku, o którym mowa w § 2, komornik:
1) zwraca wierzycielowi niewykorzystaną zaliczkę;
2) przekazuje administracyjnemu organowi egzekucyjnemu wyegzekwowane
kwoty uzyskane wskutek zajęcia rzeczy albo prawa majątkowego, do których
nastąpił zbieg, które nie zostały wypłacone wierzycielowi przed sporządzeniem
zawiadomienia, o którym mowa w § 1.
§ 5. Skarga na czynności komornika oraz na zaniechanie przez komornika
dokonania czynności przysługuje również administracyjnemu organowi
egzekucyjnemu.

Art. 773³. (uchylony)

art. 774. więcej [Koszty egzekucji] Art. 774. § 1. Sądowy organ egzekucyjny, który przejął prowadzenie łącznie
egzekucji sądowej i administracyjnej, postanowi w trybie dla niego właściwym
również o kosztach powstałych w egzekucji, której dotyczył zbieg.
§ 2. Sądowy organ egzekucyjny, który przejął prowadzenie łącznie egzekucji
sądowej i administracyjnej, na żądanie administracyjnego organu egzekucyjnego,
informuje ten organ o przebiegu egzekucji.

art. 775. więcej [Wyłączenie stosowania przepisów ustawy o zbiegu egzekucji] Art. 775. Przepisów art. 773, art. 773² i art. 774 nie stosuje się w razie zbiegu
egzekucji administracyjnej i sądowego zabezpieczenia, jak również zbiegu
zabezpieczenia administracyjnego z egzekucją sądową, z wyjątkiem przypadków
przewidzianych w art. 751 oraz przypadków zabezpieczenia majątkowego w
postępowaniu karnym lub karnym skarbowym.

Art. 775¹. Komornik, który przyjął wniosek o wszczęcie egzekucji, do
prowadzenia której nie jest właściwy według przepisów niniejszego kodeksu, nie
może odmówić przyjęcia innych wniosków o wszczęcie egzekucji przeciwko temu
samemu dłużnikowi, jeżeli następni wierzyciele wnoszą o przeprowadzenie egzekucji
według tych samych sposobów co wcześniejsi wierzyciele.

art. 776. więcej [Tytuł wykonawczy w egzekucji sądowej] Art. 776. Podstawą egzekucji jest tytuł wykonawczy. Tytułem wykonawczym
jest tytuł egzekucyjny zaopatrzony w klauzulę wykonalności, chyba że ustawa stanowi
inaczej.

Art. 776¹. § 1. Tytuł wykonawczy wystawiony przeciwko dłużnikowi
pozostającemu w związku małżeńskim jest podstawą do prowadzenia egzekucji nie
tylko z majątku osobistego dłużnika, lecz także z pobranego przez niego
wynagrodzenia za pracę lub dochodów uzyskanych z prowadzenia przez niego innej
działalności zarobkowej oraz z korzyści uzyskanych z jego praw autorskich i praw
pokrewnych, praw własności przemysłowej oraz innych praw twórcy.
§ 2. Zawarcie umowy majątkowej małżeńskiej, mocą której rozszerzono
wspólność majątkową, nie wyłącza prowadzenia egzekucji z tych składników
majątku, które należałyby do majątku osobistego dłużnika, gdyby umowy takiej nie
zawarto.
§ 3. Przepis § 2 nie wyłącza obrony dłużnika i jego małżonka w drodze
powództw przeciwegzekucyjnych, jeżeli umowa majątkowa małżeńska była
skuteczna wobec wierzyciela.
§ 4. Przepisy § 1–3 stosuje się odpowiednio, gdy egzekucja jest prowadzona na
podstawie samego tytułu egzekucyjnego.

art. 777. więcej [Tytuły egzekucyjne] Art. 777. § 1. Tytułami egzekucyjnymi są:
1) orzeczenie sądu prawomocne lub podlegające natychmiastowemu wykonaniu,
jak również ugoda zawarta przed sądem;
1¹) orzeczenie referendarza sądowego prawomocne lub podlegające
natychmiastowemu wykonaniu;
2) (uchylony)
2¹) (uchylony)
3) inne orzeczenia, ugody i akty, które z mocy ustawy podlegają wykonaniu
w drodze egzekucji sądowej;
4) akt notarialny, w którym dłużnik poddał się egzekucji i który obejmuje
obowiązek zapłaty sumy pieniężnej lub wydania rzeczy oznaczonych co do
gatunku, ilościowo w akcie określonych, albo też wydania rzeczy indywidualnie oznaczonej, gdy w akcie wskazano termin wykonania obowiązku lub zdarzenie,
od którego uzależnione jest wykonanie;
5) akt notarialny, w którym dłużnik poddał się egzekucji i który obejmuje
obowiązek zapłaty sumy pieniężnej do wysokości w akcie wprost określonej albo
oznaczonej za pomocą klauzuli waloryzacyjnej, gdy w akcie wskazano
zdarzenie, od którego uzależnione jest wykonanie obowiązku, jak również
termin, do którego wierzyciel może wystąpić o nadanie temu aktowi klauzuli
wykonalności;
6) akt notarialny określony w pkt 4 lub 5, w którym niebędąca dłużnikiem
osobistym osoba, której rzecz, wierzytelność lub prawo obciążone jest hipoteką
lub zastawem, poddała się egzekucji z obciążonego przedmiotu w celu
zaspokojenia wierzytelności pieniężnej przysługującej zabezpieczonemu
wierzycielowi.
§ 2. Oświadczenie dłużnika o poddaniu się egzekucji może być złożone także
w odrębnym akcie notarialnym.
§ 3. (uchylony)

art. 778. więcej [Tytuł egzekucyjny przeciwko wspólnikom spółki cywilnej] Art. 778. Do egzekucji ze wspólnego majątku wspólników spółki prawa
cywilnego konieczny jest tytuł egzekucyjny wydany przeciwko wszystkim
wspólnikom.

Art. 778¹. Tytułowi egzekucyjnemu wydanemu przeciwko spółce jawnej, spółce
partnerskiej, spółce komandytowej lub spółce komandytowo-akcyjnej sąd nadaje
klauzulę wykonalności przeciwko wspólnikowi ponoszącemu odpowiedzialność bez
ograniczenia całym swoim majątkiem za zobowiązania spółki, jeżeli egzekucja
przeciwko spółce okaże się bezskuteczna, jak również wtedy, gdy jest oczywiste, że
egzekucja ta będzie bezskuteczna. Nie dotyczy to osoby, która w chwili wszczęcia
postępowania w sprawie, w której został wydany tytuł egzekucyjny przeciwko spółce,
nie była już jej wspólnikiem.

Art. 778². Tytułowi egzekucyjnemu wydanemu przeciwko spółce, o której
mowa w art. 7a ust. 1 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o partnerstwie publiczno-
-prywatnym (Dz. U. z 2020 r. poz. 711), obejmującemu obowiązek zapłaty
wynagrodzenia należnego podwykonawcy, sąd nadaje klauzulę wykonalności
przeciwko partnerowi prywatnemu, jeżeli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna, jak również wtedy, gdy jest oczywiste, że egzekucja ta będzie bezskuteczna.

art. 779. więcej [Egzekucja sądowa ze spadku] Art. 779. § 1. Do egzekucji ze spadku konieczny jest – aż do działu spadku –
tytuł egzekucyjny przeciwko wszystkim spadkobiercom.
§ 2. Jeżeli tytuł był wydany przeciwko spadkodawcy, przejście obowiązków na
spadkobierców następuje stosownie do art. 788.

art. 780. więcej [Egzekucja z mienia zarządzanego] Art. 780. Jeżeli ustanowiono zarządcę masy majątkowej, kuratora spadku lub
zarząd sukcesyjny albo gdy powołano wykonawcę testamentu, do egzekucji z mienia
poddanego ich pieczy konieczny jest tytuł egzekucyjny wydany przeciwko zarządcy
masy majątkowej, kuratorowi spadku, zarządcy sukcesyjnemu lub wykonawcy
testamentu. Przepis § 2 artykułu poprzedzającego stosuje się odpowiednio.

art. 781. więcej [Właściwość sądu w sprawach o nadanie klauzuli wykonalności] Art. 781. § 1. Tytułowi egzekucyjnemu pochodzącemu od sądu klauzulę
wykonalności nadaje sąd pierwszej instancji, w którym sprawa się toczyła lub toczy.
Sąd drugiej instancji nadaje klauzulę wykonalności, dopóki akta sprawy znajdują się
w tym sądzie, nie dotyczy to jednak Sądu Najwyższego oraz przypadków, o których
mowa w art. 778¹, art. 778², art. 786, art. 787, art. 787¹, art. 788 i art. 789.
§ 1¹. Czynności w sprawach o nadanie klauzuli wykonalności tytułom
egzekucyjnym, o których mowa w art. 777 § 1, może wykonywać referendarz sądowy.
§ 1². Tytułowi egzekucyjnemu, o którym mowa w art. 783 § 4, klauzulę
wykonalności, w przypadkach określonych w art. 778¹, art. 778², 787, 787¹, 788 oraz 789, nadaje sąd rejonowy właściwości ogólnej dłużnika.
§ 1³. Do wniosku o nadanie klauzuli wykonalności, o którym mowa w § 1², należy dołączyć dokument uzyskany z systemu teleinformatycznego umożliwiający sądowi weryfikację istnienia i treści tytułu wykonawczego. Przed rozpoznaniem
wniosku istnienie i treść tytułu wykonawczego podlegają zweryfikowaniu przez
sędziego lub referendarza sądowego w systemie teleinformatycznym.
§ 2. Tytułom egzekucyjnym pochodzącym od sądu administracyjnego oraz
innym tytułom klauzulę wykonalności nadaje sąd rejonowy właściwości ogólnej
dłużnika. Jeżeli tej właściwości nie można ustalić, klauzulę nadaje sąd rejonowy,
w którego okręgu ma być wszczęta egzekucja, a gdy wierzyciel zamierza wszcząć
egzekucję za granicą – sąd rejonowy, w którego okręgu tytuł został sporządzony.
§ 3. (uchylony)
§ 3¹. (uchylony)
§ 4. (uchylony)

Art. 781¹. Wniosek o nadanie klauzuli wykonalności sąd rozpoznaje
niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie 3 dni od dnia jego złożenia.

art. 782. więcej [Nadanie klauzuli wykonalności] Art. 782. § 1. Klauzulę wykonalności nadaje sąd w składzie jednego sędziego,
na wniosek wierzyciela. Sąd z urzędu nadaje klauzulę wykonalności tytułowi
egzekucyjnemu wydanemu w postępowaniu, które zostało lub mogło być wszczęte
z urzędu, a także innemu tytułowi egzekucyjnemu w części, w jakiej obejmuje
grzywnę lub karę pieniężną orzeczoną w postępowaniu cywilnym lub koszty sądowe
w sprawach cywilnych przysługujące Skarbowi Państwa.
§ 2. Nakazowi zapłaty wydanemu w elektronicznym postępowaniu
upominawczym nadaje się klauzulę wykonalności z urzędu niezwłocznie po jego
uprawomocnieniu się.

Art. 782¹. § 1. Sąd odmawia nadania klauzuli wykonalności, jeżeli:
1) w świetle okoliczności sprawy jest oczywiste, że wniosek jest sprzeczny
z prawem albo zmierza do obejścia prawa;
2) z okoliczności sprawy i treści tytułu egzekucyjnego wynika, że objęte tytułem
wykonawczym roszczenie uległo przedawnieniu, chyba że wierzyciel przedstawi
dokument, z którego wynika, że doszło do przerwania biegu terminu
przedawnienia.
§ 2. Prawomocne oddalenie wniosku o nadanie klauzuli wykonalności na
podstawie § 1 pkt 2 nie pozbawia wierzyciela prawa do wystąpienia z powództwem
o ustalenie, że objęta tytułem egzekucyjnym wierzytelność nie uległa przedawnieniu.
Nie dotyczy to sytuacji, gdy wierzycielowi przysługuje dalej idące roszczenie.

art. 783. więcej [Postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności i jej brzmienie] Art. 783. § 1. Postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności wymienia także
tytuł egzekucyjny, a w razie potrzeby oznacza świadczenie podlegające egzekucji
i zakres egzekucji oraz wskazuje czy orzeczenie podlega wykonaniu jako
prawomocne, czy jako natychmiast wykonalne. Jeżeli przepis szczególny nie stanowi
inaczej, tytułowi egzekucyjnemu opiewającemu na świadczenie pieniężne w walucie
obcej sąd nada klauzulę wykonalności ze zobowiązaniem komornika do przeliczenia
tej kwoty na walutę polską według średniego kursu waluty obcej ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski na dzień sporządzenia planu podziału, a jeżeli planu podziału
nie sporządza się – na dzień wypłaty kwoty wierzycielowi.
§ 1¹. Niezwłocznie po ogłoszeniu postanowienia o nadaniu klauzuli
wykonalności, a gdy ogłoszenia nie było niezwłocznie po jego wydaniu, klauzulę
wykonalności umieszcza się na tytule egzekucyjnym, a w przypadkach, o których
mowa w art. 781 § 1², na zweryfikowanym przez sąd dokumencie uzyskanym
z systemu teleinformatycznego potwierdzającym istnienie i treść tytułu
egzekucyjnego. Klauzula wykonalności zawiera stwierdzenie, że tytuł egzekucyjny
uprawnia do egzekucji, a w razie potrzeby – także informacje wskazane w § 1.
Klauzulę wykonalności podpisuje sędzia albo referendarz sądowy.
§ 2. Minister Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia, brzmienie
klauzuli wykonalności, mając na względzie treść § 1 i 1¹ oraz sprawne prowadzenie egzekucji i zapewnienie możliwości obrony praw jej uczestników.
§ 3. Postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności tytułom egzekucyjnym,
o których mowa w art. 777 § 1 pkt 1 i 1¹, jest wydawane bez spisywania odrębnej
sentencji, przez umieszczenie na tytule egzekucyjnym klauzuli wykonalności
i opatrzenie jej podpisem sędziego albo referendarza sądowego, który wydaje
postanowienie. Na oryginale orzeczenia umieszcza się wzmiankę o nadaniu klauzuli
wykonalności.
§ 3¹. Postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności tytułom egzekucyjnym,
o których mowa w art. 777 § 1 pkt 1 i 1¹, wydanym w postaci elektronicznej, jest
wydawane bez spisywania odrębnej sentencji, poprzez umieszczenie klauzuli
wykonalności w systemie teleinformatycznym i opatrzenie jej kwalifikowanym
podpisem elektronicznym, sędziego albo referendarza sądowego, który wydaje
postanowienie.
§ 3². Przepisów § 3 i 3¹ nie stosuje się w przypadkach, o których mowa w art. 778¹, art. 778², art. 787, art. 787¹, art. 788 oraz art. 789.
§ 4. Postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności tytułom egzekucyjnym,
o których mowa w art. 777 § 1 pkt 1 i 1¹, wydanym w postaci elektronicznej
pozostawia się wyłącznie w systemie teleinformatycznym, z wyjątkiem przypadków,
o których mowa w art. 778¹, art. 778², art. 787, art. 787¹, art. 788 oraz art. 789.
§ 4¹. (uchylony)
§ 5. Minister Sprawiedliwości w porozumieniu z ministrem właściwym do
spraw informatyzacji określi, w drodze rozporządzenia, czynności sądu związane
z nadawaniem klauzuli wykonalności, o której mowa w § 3¹, oraz sposób
przechowywania tytułów wykonawczych i posługiwania się tytułami wykonawczymi,
o których mowa w § 4, przy uwzględnieniu potrzeby usprawnienia postępowania oraz
zapewnienia bezpieczeństwa korzystania z elektronicznych tytułów wykonawczych.

art. 784. więcej [Tytuł organu administracji państwowej lub sądu szczególnego] Art. 784. Celem uzyskania klauzuli wykonalności tytułu pochodzącego od
organu administracji państwowej lub sądu szczególnego, który sam nie nadaje
klauzuli, wierzyciel złoży sądowi w razie potrzeby oprócz tytułu także ich
zaświadczenie, że tytuł podlega wykonaniu.

art. 785. więcej [Uzykanie dokumentów] Art. 785. Jeżeli do uzyskania klauzuli wykonalności potrzebne jest
zaświadczenie lub dokument, które według ustawy organy państwowe obowiązane są
wydać dłużnikowi, wierzyciel może również żądać ich wydania. Gdy wierzyciel nie
może uzyskać zaświadczenia lub dokumentu albo gdy chodzi o nadanie klauzuli
z urzędu, wydanie ich zarządza sąd.

art. 786. więcej [Tytuł uzależniony od zdarzenia lub od podjęcia pracy] Art. 786. § 1. Jeżeli wykonanie tytułu egzekucyjnego jest uzależnione od
zdarzenia, które udowodnić powinien wierzyciel, sąd nada klauzulę wykonalności po
dostarczeniu dowodu tego zdarzenia w formie dokumentu urzędowego lub
prywatnego z podpisem urzędowo poświadczonym. Nie dotyczy to wypadku, gdy
wykonanie jest uzależnione od równoczesnego świadczenia wzajemnego, chyba że
świadczenie dłużnika polega na oświadczeniu woli.
§ 2. Jeżeli obowiązek wypłaty wynagrodzenia zasądzonego w orzeczeniu
przywracającym do pracy lub ustalonego w ugodzie jest uzależniony od podjęcia przez
pracownika pracy, klauzulę wykonalności w części dotyczącej tego wynagrodzenia
nadaje się po stwierdzeniu, że pracownik podjął pracę.

Art. 786¹. (uchylony).

Art. 786². (uchylony).

art. 787. więcej [Ograniczenie do majątku wspólnego] Art. 787. Tytułowi egzekucyjnemu wydanemu przeciwko osobie pozostającej
w związku małżeńskim sąd nada klauzulę wykonalności także przeciwko jej
małżonkowi z ograniczeniem jego odpowiedzialności do majątku objętego
wspólnością majątkową, jeżeli wierzyciel wykaże dokumentem urzędowym lub prywatnym, że stwierdzona tytułem egzekucyjnym wierzytelność powstała
z czynności prawnej dokonanej za zgodą małżonka dłużnika.

Art. 787¹. Tytułowi egzekucyjnemu wydanemu przeciwko osobie pozostającej
w związku małżeńskim sąd nada klauzulę wykonalności przeciwko małżonkowi
dłużnika z ograniczeniem jego odpowiedzialności do przedsiębiorstwa wchodzącego
w skład majątku wspólnego małżonków, jeżeli wierzyciel wykaże dokumentem
urzędowym lub prywatnym, że stwierdzona tytułem egzekucyjnym wierzytelność
powstała w związku z prowadzeniem przedsiębiorstwa.

Art. 787². Zawarcie umowy majątkowej małżeńskiej nie stanowi przeszkody do
nadania klauzuli wykonalności według przepisów art. 787 i art. 787¹ oraz prowadzenia na podstawie tak powstałego tytułu wykonawczego egzekucji do tych składników,
które należałyby do majątku wspólnego, gdyby umowy majątkowej nie zawarto.
Przepis niniejszy nie wyłącza obrony małżonków w drodze powództw
przeciwegzekucyjnych, jeżeli umowa majątkowa małżeńska była skuteczna wobec
wierzyciela.

art. 788. więcej [Przejście praw i obowiązków] Art. 788. § 1. Jeżeli uprawnienie lub obowiązek po powstaniu tytułu
egzekucyjnego lub w toku sprawy przed wydaniem tytułu przeszły na inną osobę, sąd
nada klauzulę wykonalności na rzecz lub przeciwko tej osobie, gdy przejście to będzie
wykazane dokumentem urzędowym lub prywatnym z podpisem urzędowo
poświadczonym.
§ 2. Za przejście uprawnień lub obowiązków, o których mowa w paragrafie
poprzedzającym, uważa się również zmiany w prawie rozporządzania mieniem
wywołane ustanowieniem zarządcy masy majątkowej, kuratora spadku lub zarządu
sukcesyjnego albo powołaniem wykonawcy testamentu lub tymczasowego
przedstawiciela, jak również wygaśnięciem funkcji zarządcy masy majątkowej,
kuratora spadku, zarządcy sukcesyjnego, wykonawcy testamentu lub tymczasowego
przedstawiciela.
§ 3. Sąd odmawia nadania klauzuli wykonalności, jeżeli wszczęcie lub dalsze
prowadzenie egzekucji możliwe jest na zasadach przewidzianych w art. 804¹
i art. 804². Przepisu tego nie stosuje się, jeżeli wnioskodawca wykaże, że organ
egzekucyjny prawomocnym postanowieniem nie dopuścił go do udziału
w postępowaniu lub odmówił wszczęcia egzekucji.

art. 789. więcej [Klauzula wykonalności a nabywca przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego] Art. 789. Przepis § 1 artykułu poprzedzającego stosuje się odpowiednio do
nabywcy przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego, jeżeli tytuł egzekucyjny stał się
prawomocny przed nabyciem.

Art. 789¹. Jeżeli wierzyciel nie może uzyskać dokumentu stwierdzającego
zbycie przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego albo gdyby uzyskanie takiego
dokumentu było nadmiernie utrudnione, sąd przed nadaniem klauzuli wykonalności
wysłucha nabywcę stosownie do art. 760 § 2. Jeżeli nabywca zaprzecza istnieniu
podstaw do nadania przeciwko niemu klauzuli wykonalności, sąd na wniosek
wierzyciela, a w sprawach o alimenty lub o roszczenia z zakresu prawa pracy, także
z urzędu, wzywa nabywcę do okazania dokumentów stwierdzających nabycie.
Przepisy o wyjawieniu majątku stosuje się odpowiednio. W razie przyznania
okoliczności nabycia przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego sąd nada klauzulę
wykonalności bez okazywania dokumentu stwierdzającego nabycie

Art. 789². § 1. Tytuł wykonawczy wystawiony przeciwko zbywcy
przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego jest także podstawą egzekucji przeciwko
nabywcy przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego, jeżeli wierzyciel złożył wniosek
o wszczęcie egzekucji w ciągu miesiąca od dnia nabycia przedsiębiorstwa lub
gospodarstwa rolnego.
§ 2. Przepis § 1 stosuje się odpowiednio, gdy przejęcie obowiązków nastąpiło
w wyniku podziału, połączenia lub innego przekształcenia przedsiębiorstwa lub
gospodarstwa rolnego albo w wyniku wniesienia do spółki przedsiębiorstwa lub jego
zorganizowanej części dokonanego w trybie komercjalizacji i prywatyzacji
przedsiębiorstw państwowych.
§ 3. Przepisy § 1 i § 2 nie uchybiają przepisom o ograniczeniu
odpowiedzialności nabywcy przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego za
zobowiązania zbywcy.

art. 790. więcej [Uchylony] Art. 790. (uchylony).

art. 791. więcej [Skuteczność tytułu wykonawczego wobec innych osób] Art. 791. § 1. Tytuł wykonawczy zobowiązujący do wydania nieruchomości,
statku lub do opróżnienia pomieszczenia upoważnia do prowadzenia egzekucji także
przeciwko każdemu, kto uzyskał władanie nad tym przedmiotem po wszczęciu
postępowania, w którym wydano tytuł egzekucyjny.
§ 2. Tytuł wykonawczy zobowiązujący do wydania nieruchomości, statku lub do
opróżnienia pomieszczenia upoważnia do prowadzenia egzekucji nie tylko przeciw
dłużnikowi, lecz także przeciwko jego domownikom, krewnym i innym osobom
reprezentującym jego prawa.
§ 3. Przepisy § 1 i 2 nie wyłączają praw określonych przepisami o ochronie
lokatorów oraz praw, które są skuteczne wobec wierzyciela. Jeżeli dłużnik twierdzi,
że przysługuje mu prawo skuteczne wobec wierzyciela, komornik wstrzyma się
względem niego z czynnościami egzekucyjnymi, pouczając, że w terminie tygodnia
może wytoczyć powództwo o pozbawienie w stosunku do niego tytułu
wykonawczego wykonalności.
§ 4. (uchylony)
§ 5. Po upływie miesiąca od daty wstrzymania czynności komornik podejmie
dalsze czynności egzekucyjne w stosunku do dłużnika, chyba że postępowanie
egzekucyjne zostało zawieszone postanowieniem sądu o udzieleniu zabezpieczenia.

art. 792. więcej [Ograniczona odpowiedzialność następcy] Art. 792. Jeżeli następca ponosi odpowiedzialność tylko z określonych
przedmiotów albo do wysokości ich wartości, należy w klauzuli wykonalności
zastrzec mu prawo powoływania się w toku postępowania egzekucyjnego na
ograniczoną odpowiedzialność, o ile prawo to nie jest zastrzeżone już w tytule
egzekucyjnym.

art. 793. więcej [Wydanie przez sąd dalszych tytułów wykonawczych] Art. 793. W razie potrzeby prowadzenia egzekucji na rzecz kilku osób lub
przeciwko kilku osobom albo z kilku składowych części majątku tego samego
dłużnika, sąd oprócz pierwszego tytułu wykonawczego może wydawać dalsze tytuły,
oznaczając cel, do którego mają służyć, i ich liczbę porządkową.

art. 794. więcej [Ponowne wydanie tytułu wykonawczego] Art. 794. Ponowne wydanie tytułu wykonawczego zamiast utraconego może
nastąpić jedynie na mocy postanowienia sądu wydanego po przeprowadzeniu
rozprawy. Na ponownie wydanym tytule wykonawczym czyni się wzmiankę
o wydaniu go zamiast tytułu pierwotnego. W postępowaniu tym sąd ogranicza badanie
do faktu utraty tytułu wykonawczego.

Art. 794¹. § 1. Postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności w części,
w jakiej przyznano w nim wierzycielowi zwrot kosztów postępowania, podlega
wykonaniu bez potrzeby zaopatrywania go w klauzulę wykonalności.
§ 2. W razie wydania postanowienia o nadaniu klauzuli wykonalności w sposób
określony w art. 783 § 3 albo 3¹ rozstrzygnięcie o przyznaniu wierzycielowi zwrotu
kosztów postępowania umieszcza się w klauzuli wykonalności.

Art. 794². § 1. Postanowienia wydane na posiedzeniach niejawnych
w postępowaniach przewidzianych w niniejszym dziale sąd doręcza tylko
wierzycielowi. Postanowienie co do nadania klauzuli wykonalności, o której mowa
w art. 783 § 4, doręcza się w sposób przewidziany w art. 131¹.
§ 2. W razie wydania postanowienia o nadaniu klauzuli wykonalności w sposób
określony w art. 783 § 3 albo 3¹ uzasadnienie postanowienia sporządza się i doręcza
wierzycielowi na jego wniosek zgłoszony w terminie tygodniowym od dnia wydania
mu tytułu wykonawczego albo doręczenia zawiadomienia o utworzeniu tytułu
wykonawczego w systemie teleinformatycznym.
§ 3. Dłużnik może żądać sporządzenia uzasadnienia postanowienia o nadaniu
klauzuli wykonalności i doręczenia postanowienia z uzasadnieniem w terminie
tygodniowym od dnia doręczenia mu zawiadomienia o wszczęciu egzekucji. Jeżeli
postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności zostało wydane bez spisywania
odrębnej sentencji, dłużnikowi doręcza się wyłącznie uzasadnienie postanowienia.

art. 795. więcej [Zażalenie. Przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania] Art. 795. § 1. Na postanowienie sądu co do nadania klauzuli wykonalności
przysługuje zażalenie.
§ 2. Termin do wniesienia zażalenia biegnie dla wierzyciela od dnia wydania mu
tytułu wykonawczego lub zawiadomienia go o utworzeniu tytułu wykonawczego
w systemie teleinformatycznym albo od dnia ogłoszenia postanowienia odmownego,
a gdy ogłoszenia nie było – od dnia doręczenia tego postanowienia. Dla dłużnika
termin ten biegnie od dnia doręczenia mu zawiadomienia o wszczęciu egzekucji.
W razie zgłoszenia wniosku, o którym mowa w art. 794² § 2 albo 3, termin ten biegnie od dnia doręczenia stronie uzasadnienia postanowienia albo postanowienia
z uzasadnieniem.
§ 2¹. W przypadkach, o których mowa w art. 778¹, art. 778², art. 786, art. 787,art. 787¹
, art. 788 i art. 789, lub gdy tytułem egzekucyjnym nie jest orzeczenie sądu
albo referendarza sądowego, sąd drugiej instancji, uwzględniając zażalenie
wierzyciela na postanowienie o odmowie nadania klauzuli wykonalności, uchyla zaskarżone postanowienie i przekazuje wniosek do ponownego rozpoznania, jeżeli
zachodzą podstawy do nadania klauzuli wykonalności.
§ 3. Przepisy § 2 i 2¹ stosuje się odpowiednio do skargi na postanowienie
referendarza sądowego.

Art. 795¹. § 1. Jeżeli tytuł egzekucyjny w postaci orzeczenia sądu lub ugody
zawartej przed sądem lub zatwierdzonej przez sąd spełnia warunki określone
w przepisach rozporządzenia (WE) nr 805/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady
z dnia 21 kwietnia 2004 r. w sprawie utworzenia Europejskiego Tytułu
Egzekucyjnego dla roszczeń bezspornych (Dz. Urz. UE L 143 z 30.04.2004, str. 15,
z późn. zm.; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 19, t. 7, str. 38), zwanego
dalej „rozporządzeniem nr 805/2004”, sąd, który wydał orzeczenie albo przed którym
została zawarta ugoda lub który zatwierdził ugodę, na wniosek wierzyciela wydaje
zaświadczenie, że stanowią one europejski tytuł egzekucyjny, zwane dalej
„zaświadczeniem europejskiego tytułu egzekucyjnego”.
§ 2. Jeżeli wniosek o wydanie zaświadczenia europejskiego tytułu
egzekucyjnego dotyczy innego tytułu egzekucyjnego niż wskazany w § 1,
w przedmiocie wniosku rozstrzyga sąd rejonowy, w którego okręgu tytuł został
sporządzony.

Art. 795². Postanowienie w przedmiocie wydania zaświadczenia europejskiego
tytułu egzekucyjnego sąd wydaje w składzie jednego sędziego.

Art. 795^2a. W przypadku tytułu egzekucyjnego, o którym mowa w art. 783 § 4,
zaświadczenie europejskiego tytułu egzekucyjnego doręcza się wraz ze
zweryfikowanym przez sąd dokumentem uzyskanym z systemu teleinformatycznego,
potwierdzającym istnienie i treść tytułu egzekucyjnego.

Art. 795³. § 1. Postanowienie o odmowie wydania zaświadczenia europejskiego
tytułu egzekucyjnego doręcza się wyłącznie wierzycielowi.
§ 2. Na postanowienie o odmowie wydania zaświadczenia europejskiego tytułu
egzekucyjnego wierzycielowi przysługuje zażalenie. Odpisu zażalenia nie doręcza się
dłużnikowi.

Art. 795⁴. § 1. W razie stwierdzenia, że istnieje określona w przepisach
rozporządzenia nr 805/2004 podstawa do uchylenia zaświadczenia europejskiego
tytułu egzekucyjnego, sąd, który je wydał, na wniosek dłużnika uchyla to
zaświadczenie.
§ 2. Wniosek zgłasza się w terminie miesięcznym od dnia doręczenia dłużnikowi
postanowienia o wydaniu zaświadczenia.
§ 3. Jeżeli wniosek nie jest sporządzony na formularzu określonym w przepisach
rozporządzenia nr 805/2004, powinien czynić zadość warunkom pisma procesowego
oraz wskazywać okoliczności uzasadniające wniosek.
§ 4. Przed uchyleniem zaświadczenia sąd wysłucha wierzyciela.
§ 5. Na postanowienie w przedmiocie uchylenia zaświadczenia europejskiego
tytułu egzekucyjnego przysługuje zażalenie.

Art. 795⁵. § 1. Przepisy art. 795¹–795^2a stosuje się odpowiednio do wydawania przewidzianych w przepisach rozporządzenia nr 805/2004 zaświadczeń o utracie lub ograniczeniu wykonalności tytułu egzekucyjnego opatrzonego zaświadczeniem europejskiego tytułu egzekucyjnego. Wniosek o wydanie takiego zaświadczenia może złożyć także dłużnik.
§ 2. Na postanowienie w przedmiocie wydania zaświadczenia, o którym mowa
w § 1, przysługuje zażalenie.

Art. 795⁶. § 1. Sąd, który wydał europejski nakaz zapłaty, stwierdza z urzędu
jego wykonalność, jeżeli zostały spełnione warunki określone w przepisach
rozporządzenia nr 1896/2006.
§ 2. Postanowienie może wydać także referendarz sądowy.

Art. 795⁷. Na postanowienie w przedmiocie stwierdzenia wykonalności
przysługuje zażalenie.

Art. 795⁸. § 1. Sąd, który wydał orzeczenie w europejskim postępowaniu
w sprawie drobnych roszczeń, wydaje na wniosek zaświadczenie dotyczące tego
orzeczenia, określone w przepisach rozporządzenia nr 861/2007, jeżeli spełnione są
warunki określone w tym rozporządzeniu.
§ 2. Postanowienie może wydać także referendarz sądowy.

Art. 795⁹. Na postanowienie w przedmiocie wydania zaświadczenia przysługuje
zażalenie.

Art. 795¹⁰. § 1. Jeżeli orzeczenie objęte zakresem zastosowania rozporządzenia
Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1215/2012 z dnia 12 grudnia 2012 r.
w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania
w sprawach cywilnych i handlowych (wersja przekształcona) (Dz. Urz. UE L 351
z 20.12.2012, str. 1, z późn. zm.), zwanego dalej „rozporządzeniem nr 1215/2012”,
spełnia warunki określone w tym rozporządzeniu, sąd, który je wydał, wydaje na
wniosek zaświadczenie na potrzeby uznania lub wykonania tego orzeczenia w innym
państwie członkowskim Unii Europejskiej, określone w rozporządzeniu.
§ 2. Jeżeli ugoda objęta zakresem zastosowania rozporządzenia
nr 1215/2012 spełnia warunki określone w tym rozporządzeniu, sąd, przed którym
zawarto ugodę albo który ją zatwierdził, wydaje na wniosek zaświadczenie na
potrzeby wykonania tej ugody w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej,
określone w rozporządzeniu.
§ 3. Jeżeli inny tytuł egzekucyjny niż określony w § 1 lub 2 objęty zakresem
zastosowania rozporządzenia nr 1215/2012 spełnia warunki określone w tym
rozporządzeniu, sąd rejonowy, w którego okręgu sporządzono tytuł, wydaje na
wniosek zaświadczenie na potrzeby wykonania tego tytułu w innym państwie
członkowskim Unii Europejskiej, określone w rozporządzeniu.
§ 4. Postanowienie może wydać także referendarz sądowy.

Art. 795¹¹. Na postanowienie w przedmiocie wydania zaświadczenia
przysługuje zażalenie.

Art. 795¹². § 1. Jeżeli orzeczenie objęte zakresem zastosowania rozporządzenia
Rady (WE) nr 4/2009 z dnia 18 grudnia 2008 r. w sprawie jurysdykcji, prawa
właściwego, uznawania i wykonywania orzeczeń oraz współpracy w zakresie
zobowiązań alimentacyjnych (Dz. Urz. UE L 7 z 10.01.2009, str. 1, z późn. zm.),
zwanego dalej „rozporządzeniem nr 4/2009”, spełnia warunki określone w tym
rozporządzeniu, sąd, który je wydał, wydaje na wniosek wyciąg z tego orzeczenia
określony w rozporządzeniu na potrzeby uznania lub wykonania orzeczenia w innym
państwie członkowskim Unii Europejskiej.
§ 2. Jeżeli ugoda objęta zakresem zastosowania rozporządzenia
nr 4/2009 spełnia warunki określone w tym rozporządzeniu, sąd, przed którym
zawarto ugodę albo który ją zatwierdził, wydaje na wniosek wyciąg z ugody określony
w rozporządzeniu na potrzeby wykonania ugody w innym państwie członkowskim
Unii Europejskiej.
§ 3. Jeżeli inny tytuł egzekucyjny niż określony w § 1 lub 2 objęty zakresem
zastosowania rozporządzenia nr 4/2009 spełnia warunki określone w tym
rozporządzeniu, sąd rejonowy, w którego okręgu sporządzono tytuł, wydaje na
wniosek wyciąg z tego tytułu określony w rozporządzeniu na potrzeby wykonania
tytułu w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej.
§ 4. Postanowienie może wydać także referendarz sądowy.

Art. 795¹³. Na postanowienie o odmowie wydania wyciągu wnioskodawcy
przysługuje zażalenie. Odpisu zażalenia nie doręcza się przeciwnikowi.

Art. 795¹⁴. Jeżeli orzeczenie obejmujące środek ochrony wchodzący w zakres
zastosowania rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 606/2013
z dnia 12 czerwca 2013 r. w sprawie wzajemnego uznawania środków ochrony
w sprawach cywilnych (Dz. Urz. UE L 181 z 29.06.2013, str. 4), zwanego dalej
„rozporządzeniem nr 606/2013”, spełnia warunki określone w tym rozporządzeniu,
sąd, który wydał to orzeczenie, wydaje na wniosek osoby objętej ochroną określone
w rozporządzeniu zaświadczenie na potrzeby uznania lub wykonania tego orzeczenia
w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej.

Art. 795¹⁵. Na postanowienie o odmowie wydania zaświadczenia
wnioskodawcy przysługuje zażalenie. Odpisu zażalenia nie doręcza się
przeciwnikowi.

Art. 795¹⁶. § 1. W razie stwierdzenia, że istnieje określona w rozporządzeniu
nr 606/2013 podstawa do uchylenia zaświadczenia, sąd, który je wydał, na wniosek
strony albo z urzędu uchyla to zaświadczenie.
§ 2. Wniosek składa się w terminie miesięcznym od dnia doręczenia
postanowienia o wydaniu zaświadczenia.
§ 3. Wniosek powinien odpowiadać warunkom pisma procesowego oraz
wskazywać okoliczności uzasadniające uchylenie zaświadczenia.
§ 4. Przed uchyleniem zaświadczenia sąd wysłuchuje osobę objętą ochroną,
chyba że jest ona wnioskodawcą.
§ 5. Na postanowienie w przedmiocie uchylenia zaświadczenia przysługuje
zażalenie.

Art. 795¹⁷. § 1. Przepis art. 795¹⁴ stosuje się odpowiednio do wydawania
określonych w rozporządzeniu nr 606/2013 zaświadczeń potwierdzających
zawieszenie, ograniczenie lub uchylenie środka ochrony.
§ 2. Na postanowienie w przedmiocie wydania zaświadczenia, o którym mowa
w § 1, przysługuje zażalenie.

art. 796. więcej [Wszczęcie egzekucji] Art. 796. § 1. Wniosek o wszczęcie egzekucji składa się stosownie do
właściwości sądowi lub komornikowi. Wniosek składany komornikowi może być
złożony na urzędowym formularzu.
§ 2. W sprawach, które mogą być wszczęte z urzędu, egzekucja może być
wszczęta z urzędu na żądanie sądu pierwszej instancji, który sprawę rozpoznawał,
skierowane do właściwego sądu lub komornika.
§ 3. Egzekucja może być również wszczęta na żądanie uprawnionego organu.
§ 4. Minister Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia, wzór i sposób
udostępniania urzędowego formularza wniosku o wszczęcie egzekucji, mając na
względzie ustawowe wymagania przewidziane dla tego pisma, potrzebę
zamieszczenia niezbędnych pouczeń co do sposobu wypełniania formularza,
wnoszenia pisma i skutków niedostosowania go do ustawowych wymagań, a także
konieczność bezpłatnego udostępniania formularzy w kancelariach komorniczych,
siedzibach sądów oraz sieci Internet w formie pozwalającej na dogodną edycję treści
formularza.

art. 797. więcej [Treść wniosku] Art. 797. § 1. We wniosku o wszczęcie egzekucji lub żądaniu przeprowadzenia
egzekucji z urzędu wskazuje się świadczenie, które ma być spełnione. Do wniosku lub
żądania dołącza się tytuł wykonawczy.
§ 1¹. Jeżeli z treści tytułu wykonawczego wynika, że termin przedawnienia
dochodzonego roszczenia upłynął, do wniosku należy dołączyć również dokument,
z którego wynika, że doszło do przerwania biegu przedawnienia.
§ 2. Wniosek o wszczęcie egzekucji na podstawie tytułu wykonawczego,
o którym mowa w art. 783 § 4, może być złożony do komornika także za
pośrednictwem systemu teleinformatycznego.
§ 3. Jeżeli podstawą egzekucji jest tytuł wykonawczy, o którym mowa
w art. 783 § 4, do wniosku o wszczęcie egzekucji lub żądania przeprowadzenia
egzekucji z urzędu dołącza się dokument uzyskany z systemu teleinformatycznego,
umożliwiający organowi egzekucyjnemu weryfikację istnienia i treści tego tytułu,
a w przypadku złożenia wniosku o wszczęcie egzekucji za pośrednictwem systemu
teleinformatycznego wskazuje się tytuł wykonawczy.
§ 4. Wszczynając egzekucję na podstawie tytułu wykonawczego, o którym
mowa w art. 783 § 4, komornik jest zobowiązany do zweryfikowania treści
przedstawionego mu dokumentu uzyskanego z systemu teleinformatycznego oraz
zaznaczenia w tym systemie faktu prowadzenia egzekucji na podstawie tego tytułu.
§ 5. Ilekroć w ustawie jest mowa o przedstawieniu (okazaniu, dołączeniu,
doręczeniu albo złożeniu) tytułu wykonawczego, a tytułem tym jest tytuł
wykonawczy, o którym mowa w art. 783 § 4, należy przedstawić zweryfikowany
przez komornika dokument, o którym mowa w § 3. Jeżeli tytuł wykonawczy ma być
złożony w postępowaniu prowadzonym przez sąd lub komornika wystarcza złożenie
dokumentu uzyskanego z systemu teleinformatycznego. Przepis § 4 stosuje się
odpowiednio.

Art. 797¹. (uchylony)

art. 798. więcej [Wybór świadczeń przez dłużnika] Art. 798. Jeżeli dłużnikowi przysługuje wybór między świadczeniami, które ma
spełnić, a wyboru jeszcze nie dokonał, komornik, wszczynając egzekucję celem
spełnienia tych świadczeń, na wniosek wierzyciela wyznaczy dłużnikowi odpowiedni
termin do dokonania wyboru. Po bezskutecznym upływie tego terminu wierzyciel
wybierze świadczenie, które ma być spełnione.

Art. 798¹. § 1. Jeżeli tytuł wykonawczy obejmuje świadczenie pieniężne
w walucie obcej, organ egzekucyjny przelicza zasądzoną kwotę na walutę polską
według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski na dzień
sporządzenia planu podziału, a jeżeli planu nie sporządzono – na dzień wypłaty kwoty
wierzycielowi.
§ 2. Przepisu § 1 nie stosuje się, jeżeli z tytułu wykonawczego wynika, że
świadczenie pieniężne podlega spełnieniu wyłącznie w walucie obcej. W takim
przypadku organ egzekucyjny nabywa tę walutę w banku. Wszczynając egzekucję,
organ egzekucyjny wyznacza dłużnikowi tygodniowy termin do wskazania banku. Po
bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu organ egzekucyjny wzywa
wierzyciela do wskazania banku w terminie tygodniowym. Jeżeli dłużnik albo
wierzyciel nie wskażą banku, wskazanie banku należy do organu egzekucyjnego.
Bankiem wskazanym przez wierzyciela albo organ egzekucyjny nie może być
wierzyciel.

art. 799. więcej [Sposoby egzekucji] Art. 799. § 1. Wniosek o wszczęcie egzekucji lub żądanie przeprowadzenia
egzekucji z urzędu umożliwia prowadzenie egzekucji według wszystkich
dopuszczalnych sposobów, z wyjątkiem egzekucji z nieruchomości. Skierowanie
egzekucji do nieruchomości dłużnika oraz składników jego majątku, do których
przepisy o egzekucji z nieruchomości stosuje się odpowiednio, jest możliwe tylko na
wniosek wierzyciela. Wierzyciel może wskazać wybrane przez siebie sposób albo
sposoby egzekucji. Organ egzekucyjny stosuje sposób egzekucji najmniej uciążliwy
dla dłużnika.
§ 2. Jeżeli egzekucja z jednej części majątku dłużnika oczywiście wystarcza na
zaspokojenie wierzyciela, dłużnik może żądać zawieszenia egzekucji z pozostałej
części majątku.

art. 800. więcej [Niedopuszczalność łączenia wniosków] Art. 800. § 1. Wniosków skierowanych do sądu nie można łączyć z wnioskami
skierowanymi do komornika. Nie można również łączyć wniosków, które skierowane
są do różnych sądów.
§ 2. W razie niedopuszczalnego połączenia wniosków sąd lub komornik
rozpoznaje wniosek w zakresie swej właściwości, w pozostałej zaś części wniosek
przekaże właściwemu organowi egzekucyjnemu, jeżeli wierzyciel w wyznaczonym
terminie przedstawi odpis wniosku.

art. 801. więcej [Wyjaśnienia dłużnika] Art. 801. § 1. Jeżeli wierzyciel albo sąd zarządzający z urzędu przeprowadzenie
egzekucji albo uprawniony organ żądający przeprowadzenia egzekucji nie wskaże
majątku pozwalającego na zaspokojenie świadczenia, komornik z urzędu:
1) ustala majątek dłużnika w zakresie znanym mu z innych prowadzonych
postępowań albo na podstawie publicznie dostępnych źródeł informacji, albo
rejestrów, do których ma dostęp drogą elektroniczną;
2) wzywa dłużnika do złożenia wykazu majątku.
§ 2. Jeżeli zachodzą wątpliwości, czy wniosek o podjęcie określonych czynności
egzekucyjnych lub żądanie złożenia wyjaśnień lub udzielenia informacji w trybie
art. 761 są niezbędne do zapewnienia prawidłowego toku egzekucji, lub zachodzą
uzasadnione podstawy do przyjęcia, że zostały złożone wyłącznie w celu szykany
dłużnika, komornik może zobowiązać wierzyciela do uzasadnienia wniosku pod
rygorem obciążenia wierzyciela kosztem bezskutecznych czynności podjętych na jego
skutek – niezależnie od wyniku sprawy.
§ 3. Komornik oddali wniosek, o którym mowa w § 2, jeżeli w świetle
okoliczności sprawy lub innych prowadzonych przeciwko temu samemu dłużnikowi
postępowań egzekucyjnych wysoce prawdopodobne jest, że wniosek nie przyczyni się
do zapewnienia prawidłowego toku egzekucji, a zachodzą jednocześnie uzasadnione
podstawy do przyjęcia, że został on złożony wyłącznie w celu szykany dłużnika.
§ 4. Jeżeli pomimo skierowania egzekucji do oznaczonych przez wierzyciela
składników majątku dłużnika i podjęcia czynności przewidzianych w § 1 pkt 1 oraz
odebrania od dłużnika wykazu majątku nie zdołano ustalić majątku dłużnika
pozwalającego nawet na zaspokojenie kosztów egzekucyjnych, komornik wysłucha
wierzyciela w sposób przewidziany w art. 827 § 1. W takim przypadku warunkiem
żądania przez wierzyciela dalszego prowadzenia egzekucji jest zlecenie komornikowi
poszukiwania majątku dłużnika.

Art. 801¹. § 1. Dłużnik składa komornikowi, na piśmie lub ustnie do protokołu,
wykaz majątku wraz z oświadczeniem o jego prawdziwości i zupełności pod rygorem
odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia. Wzywając dłużnika
do złożenia wykazu majątku, komornik uprzedza go o odpowiedzialności karnej za
złożenie fałszywego oświadczenia oraz poucza, że w razie niezłożenia wykazu
majątku wierzyciel może zlecić komornikowi poszukiwanie majątku dłużnika.
§ 2. Jeżeli dłużnik bez usprawiedliwionej przyczyny nie złoży wykazu majątku
wraz z oświadczeniem o jego prawdziwości i zupełności albo nie udzieli odpowiedzi
na zadane mu pytanie, komornik może ukarać go grzywną.
§ 3. Jeżeli dłużnik mimo ukarania go grzywną nie złożył wykazu majątku wraz
z oświadczeniem o jego prawdziwości i zupełności, komornik właściwości ogólnej
dłużnika na wniosek wierzyciela zwróci się do sądu o nakazanie przymusowego
doprowadzenia dłużnika celem złożenia wykazu majątku wraz z oświadczeniem
o jego prawdziwości i zupełności.
§ 4. Jeżeli postępowanie egzekucyjne prowadzone jest przez komornika
niebędącego komornikiem właściwości ogólnej dłużnika, złożenie przez wierzyciela
wniosku, o którym mowa w § 3, uważa się za żądanie przekazania sprawy
komornikowi właściwości ogólnej. Wierzyciel może we wniosku wskazać komornika,
któremu ma zostać przekazana sprawa. W przypadku braku wskazania przez
wierzyciela komornika właściwego, komornik przekaże sprawę według własnego
wyboru.
§ 5. Przepisy art. 916 § 3 oraz art. 919 stosuje się odpowiednio.

Art. 801². Wierzyciel może zlecić komornikowi poszukiwanie majątku
dłużnika, jeżeli w drodze czynności przewidzianych w art. 801 § 1 pkt 1 nie zdołano
ustalić majątku pozwalającego na zaspokojenie dochodzonego świadczenia.
Poszukiwaniem majątku nie jest realizacja wniosków wierzyciela o zwrócenie się
z żądaniem udzielenia informacji do podmiotów wymienionych w art. 761 § 1¹ pkt 1–6.

art. 802. więcej [Kurator w postępowaniu egzekucyjnym] Art. 802. Jeżeli miejsce pobytu dłużnika nie jest znane, sąd ustanowi dla niego
kuratora z urzędu, gdy egzekucja ma być wszczęta z urzędu, w innych zaś sprawach –
na wniosek wierzyciela

art. 803. więcej [Granice egzekucji] Art. 803. Tytuł wykonawczy stanowi podstawę do prowadzenia egzekucji o całe
objęte nim roszczenie i ze wszystkich części majątku dłużnika, chyba że z treści tytułu
wynika co innego.

art. 804. więcej [Niedopuszczalność badania obowiązku objętego tytułem wykonawczym] Art. 804. § 1. Organ egzekucyjny nie jest uprawniony do badania zasadności
i wymagalności obowiązku objętego tytułem wykonawczym.
§ 2. Jeżeli z treści tytułu wykonawczego wynika, że termin przedawnienia
dochodzonego roszczenia upłynął, a wierzyciel nie przedłożył dokumentu, o którym
mowa w art. 797 § 1¹ , organ egzekucyjny odmawia wszczęcia egzekucji. Na
postanowienie sądu przysługuje zażalenie.

Art. 804¹. W razie przejścia egzekwowanego uprawnienia na inną osobę po
wszczęciu postępowania egzekucyjnego osoba ta może wstąpić do postępowania na
miejsce wierzyciela za jego zgodą, o ile przejście będzie wykazane dokumentem
urzędowym lub dokumentem prywatnym z podpisem urzędowo poświadczonym.

Art. 804². § 1. Jeżeli po powstaniu tytułu wykonawczego uprawnienie przeszło
na inną osobę, osoba ta może wszcząć egzekucję przeciwko dłużnikowi na podstawie
tego tytułu, jeżeli wykaże przejście uprawnienia dokumentem urzędowym lub
prywatnym z podpisem urzędowo poświadczonym.
§ 2. W przypadku niezłożenia przez uprawnionego dokumentów, o których
mowa w § 1, organ egzekucyjny odmawia wszczęcia egzekucji bez wzywania
wierzyciela do uzupełnienia braków wniosku.
§ 3. W przypadku, o którym mowa w § 2, odpis postanowienia doręcza się tylko
uprawnionemu. Na postanowienie sądu przysługuje zażalenie.

art. 805. więcej [Zawiadomienie o wszczęciu egzekucji] Art. 805. § 1. Przy pierwszej czynności egzekucyjnej doręcza się dłużnikowi
zawiadomienie o wszczęciu egzekucji, z podaniem treści tytułu wykonawczego
i wymienieniem sposobu egzekucji oraz z pouczeniem o możliwości, terminie
i sposobie wniesienia środka zaskarżenia na postanowienie o nadaniu klauzuli
wykonalności, a także sporządzony przez organ egzekucyjny odpis tytułu
wykonawczego albo zweryfikowanego przez komornika dokumentu, o którym mowa
w art. 797 § 3. Komornik poucza dłużnika również o treści przepisów działu V tytułu
I części trzeciej oraz prawie i sposobie złożenia wniosku o ograniczenie egzekucji,
a także o treści art. 52a i art. 54 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe
(Dz. U. z 2019 r. poz. 2357 oraz z 2020 r. poz. 284, 288, 321 i 1086) oraz art. 13g
ustawy z dnia 5 listopada 2009 r. o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-
-kredytowych (Dz. U. z 2019 r. poz. 2412 oraz z 2020 r. poz. 288 i 321) i sposobie
realizacji uprawnień wynikających z tych przepisów.
§ 1¹. Jeżeli podstawę egzekucji stanowi tytuł wykonawczy w postaci
zaopatrzonego w klauzulę wykonalności wyroku zaocznego lub nakazu zapłaty
wydanego w postępowaniu nakazowym, upominawczym albo elektronicznym
postępowaniu upominawczym, komornik poucza dłużnika również o treści
art. 139 § 1 i 5, art. 168, art. 172, art. 820³ § 1 i 2 i art. 824 § 1 pkt 5, a także stosownie do orzeczenia stanowiącego tytuł egzekucyjny o treści art. 344, art. 346, art. 480³, art. 492 § 3, art. 493 i art. 505 albo art. 505³⁵.
§ 2. Na żądanie dłużnika komornik powinien okazać mu tytuł wykonawczy
w oryginale.
§ 3. W przypadku prowadzenia egzekucji na podstawie tytułu wykonawczego,
o którym mowa w art. 783 § 4, obowiązek okazania oryginału tytułu wykonawczego,
o którym mowa w § 2, polega na okazaniu dłużnikowi zweryfikowanego przez
komornika dokumentu, o którym mowa w art. 797 § 3.

Art. 805¹. § 1. Jeżeli w toku egzekucji zostanie ujawnione, że na zajętym
przedmiocie, wierzytelności lub prawie ustanowiony został zastaw rejestrowy,
komornik zawiadomi niezwłocznie o zajęciu zastawnika zastawu rejestrowego.
§ 2. Prowadząc egzekucję o świadczenie przekraczające dwadzieścia tysięcy
złotych, komornik obowiązany jest uzyskać z centralnej informacji o zastawach
rejestrowych dane o tym, czy dłużnik jest zastawcą zastawu rejestrowego oraz kto jest
zastawnikiem. O wszczęciu egzekucji komornik niezwłocznie zawiadamia zastawnika
zastawu rejestrowego.
§ 3. Jeżeli skierowano egzekucję do pojazdu mechanicznego, a dłużnik nie
wydał dowodu rejestracyjnego zajętego pojazdu, komornik jest obowiązany uzyskać
informację w centralnej informacji o zastawach rejestrowych, czy zajęty pojazd nie
jest obciążony zastawem rejestrowym. W razie stwierdzenia, że zajęty pojazd
mechaniczny jest obciążony zastawem rejestrowym, komornik niezwłocznie
zawiadomi zastawnika zastawu rejestrowego o wszczęciu egzekucji.
§ 4. Sprzedaż ruchomości, wierzytelności i praw obciążonych zastawem
rejestrowym może nastąpić nie wcześniej niż po upływie tygodnia od dnia
zawiadomienia zastawnika.

art. 806. więcej [Przyjęcie pieniędzy] Art. 806. Komornik powinien na żądanie wierzyciela przyjąć od niego pieniądze
lub inne rzeczy przypadające dłużnikowi w związku z egzekucją.

art. 807. więcej [Sposób zabezpieczenia] Art. 807. § 1. Zabezpieczenie w wypadkach w części niniejszej przewidzianych
powinno być złożone w gotówce do rąk komornika lub wpłacone na rachunek
depozytowy Ministra Finansów albo złożone w książeczkach oszczędnościowych lub
w papierach wartościowych. O wydaniu zabezpieczenia sąd rozstrzyga po
wysłuchaniu osób zainteresowanych. Na postanowienie sądu przysługuje zażalenie.
§ 2. Minister Sprawiedliwości w porozumieniu z ministrem właściwym do
spraw finansów publicznych określi, w drodze rozporządzenia, sposób składania
zabezpieczenia w papierach wartościowych, biorąc pod uwagę bezpieczeństwo
papierów wartościowych i sprawność postępowania egzekucyjnego.

art. 808. więcej [Depozyt] Art. 808. § 1. Jeżeli złożona w postępowaniu egzekucyjnym kwota pieniężna nie
podlega natychmiastowemu wydaniu, powinna być złożona na rachunek depozytowy
Ministra Finansów.
§ 2. Odsetki od sum złożonych na rachunek depozytowy Ministra Finansów
tytułem nabycia przedmiotu egzekucji wchodzą w skład sumy uzyskanej w egzekucji.
Odsetki należne za okres od dnia sporządzenia planu podziału sumy uzyskanej
w egzekucji do dnia wykonania planu zwraca się osobie uprawnionej.

art. 809. więcej [Protokół komorniczy] Art. 809. Komornik stwierdza każdą czynność egzekucyjną protokołem, który
powinien zawierać:
1) oznaczenie miejsca i czasu czynności;
2) imiona i nazwiska stron oraz innych osób uczestniczących w czynności;
3) sprawozdanie z przebiegu czynności;
4) wnioski i oświadczenia obecnych;
5) wzmiankę o odczytaniu protokołu;
6) podpisy obecnych lub wzmiankę o przyczynie braku podpisu;
7) podpis komornika.

Art. 809¹. § 1. Utrwalaniu za pomocą urządzenia rejestrującego obraz i dźwięk
podlega przebieg następujących czynności egzekucyjnych dokonywanych przez
komornika poza kancelarią:
1) z udziałem dłużnika zmierzające do ustalenia jego stanu majątkowego;
2) zajęcie ruchomości;
3) wykonanie postanowienia o oddaniu ruchomości pod dozór innej osobie niż
dłużnik;
4) licytacja ruchomości z wyłączeniem licytacji elektronicznej;
5) licytacja nieruchomości, chyba że jej przebieg jest utrwalany w sposób określony
w art. 972 § 2;
6) oględziny nieruchomości;
7) wprowadzenie w zarząd nieruchomości w trybie art. 933;
8) opróżnienie pomieszczeń z osób lub rzeczy;
9) wydanie ruchomości i nieruchomości;
10) wprowadzenie w posiadanie;
11) przymusowe otwarcie pomieszczenia;
12) przeszukanie mieszkania lub pomieszczenia gospodarczego dłużnika.
§ 2. Komornik utrwala przebieg czynności w trybie określonym w § 1, również
gdy wniosek taki złoży co najmniej jedna ze stron postępowania.
§ 3. Komornik uprzedza osoby uczestniczące w czynności o utrwalaniu
przebiegu czynności, o których mowa w § 1 i 2. Komornik przerywa utrwalanie
przebiegu czynności w miejscu zamieszkania dłużnika lub osoby trzeciej, jeżeli
dłużnik lub ta osoba sprzeciwiają się temu, o czym należy te osoby pouczyć. Na żądanie osoby, która sprzeciwiła się utrwalaniu czynności, komornik podejmuje
utrwalanie czynności na nowo, o czym należy te osoby pouczyć.
§ 4. W przypadku utrwalania za pomocą urządzenia rejestrującego obraz
i dźwięk przebiegu czynności, w protokole zamieszcza się poza elementami
wymienionymi w art. 809 pkt 1, 2 i 4–7 jedynie zwięzłe sprawozdanie z przebiegu
czynności. Powyższe nie zwalnia z obowiązku sporządzenia pełnego protokołu
zajęcia.
§ 5. Komornik umożliwia stronom i uczestnikom postępowania zapoznanie się
z zapisem obrazu i dźwięku w siedzibie kancelarii komorniczej. Stronom ani
uczestnikom postępowania nie wydaje się zapisu obrazu i dźwięku.
§ 6. Minister Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia, rodzaje
urządzeń i środków technicznych służących do utrwalania obrazu i dźwięku, sposób
przechowywania, odtwarzania i kopiowania zapisów oraz sposób zapoznania się
z zapisem obrazu i dźwięku, mając na uwadze konieczność właściwego
zabezpieczenia utrwalonego obrazu i dźwięku przed utratą, zniekształceniem lub
nieuprawnionym ujawnieniem oraz zapewnienie ochrony praw osób uczestniczących
w postępowaniu oraz osób trzecich, których wizerunek został utrwalony.

art. 810. więcej [Czynności egzekucyjne w dni wolne od pracy i w porze nocnej] Art. 810. § 1. Komornik może wykonywać czynności poza kancelarią
komorniczą w dni robocze, w godzinach od siódmej do dwudziestej pierwszej. Na
wykonanie czynności w dni ustawowo wolne od pracy lub godzinach nocnych jest
wymagana zgoda prezesa właściwego sądu rejonowego.
§ 2. Czynności komornika rozpoczęte przed godziną dwudziestą pierwszą mogą
być prowadzone w dalszym ciągu bez zgody, o której mowa w § 1, jeżeli ich
przerwanie może znacznie utrudnić egzekucję. Przepisu zdania pierwszego nie stosuje
się do czynności prowadzonych w miejscu zamieszkania dłużnika, chyba że jest to
również miejsce prowadzenia przez niego działalności gospodarczej.

art. 811. więcej [Asysta przy wykonywaniu czynności egzekucyjnych] Art. 811. § 1. W obrębie budynków wojskowych i zajmowanych przez Policję,
Straż Graniczną, Służbę Ochrony Państwa, Agencję Bezpieczeństwa Wewnętrznego,
Agencję Wywiadu, Służbę Kontrwywiadu Wojskowego, Służbę Wywiadu
Wojskowego, Centralne Biuro Antykorupcyjne lub Straż Marszałkowską oraz na
okrętach wojennych można dokonywać czynności egzekucyjnych tylko po uprzednim
zawiadomieniu odpowiednio właściwego komendanta lub kierownika jednostki i w asyście wyznaczonego organu wojskowego, organu Policji lub przedstawiciela
Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu
Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Służby Ochrony Państwa, Centralnego
Biura Antykorupcyjnego lub Straży Marszałkowskiej.
§ 2. Sposób asystowania przy wykonywaniu czynności egzekucyjnych,
uwzględniając w szczególności przypadki i miejsca, w których wymagana jest asysta
organów, sposób postępowania przy wykonywaniu asysty, tryb powiadamiania
właściwych organów, wymagane dokumenty, sposób dokumentowania
wykonywanych czynności i rozliczania ich kosztów określa, w drodze
rozporządzenia:
1) Minister Obrony Narodowej w porozumieniu z Ministrem Sprawiedliwości –
w przypadku wykonywania asysty przez Służbę Kontrwywiadu Wojskowego,
Służbę Wywiadu Wojskowego, Żandarmerię Wojskową lub wojskowe organy
porządkowe;
2) minister właściwy do spraw wewnętrznych w porozumieniu z Ministrem
Sprawiedliwości – w przypadku wykonywania asysty przez Policję, Straż
Graniczną lub Służbę Ochrony Państwa;
3) Prezes Rady Ministrów w przypadku wykonywania asysty przez Agencję
Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencję Wywiadu, Centralne Biuro
Antykorupcyjne lub Straż Marszałkowską.
§ 3. Do wydania rozporządzenia, o którym mowa w § 2, stosuje się art. 765 § 3.

art. 812. więcej [Świadkowie czynności egzekucyjnych] Art. 812. § 1. Wierzyciel i dłużnik mogą być obecni przy czynnościach
egzekucyjnych. Na żądanie stron albo według uznania komornika mogą być obecni
także świadkowie, chyba że zachodzi obawa, że wskutek straty czasu na przywołanie
świadków egzekucja będzie udaremniona. Świadków przywołuje się w liczbie nie
większej niż po dwóch z każdej strony.
§ 2. Komornik powinien przywołać jednego lub dwóch świadków, jeżeli dłużnik
nie jest obecny lub komornik go wydalił, chyba że zachodzi obawa, iż wskutek straty
czasu na przywołanie świadków egzekucja będzie udaremniona.
§ 3. Świadkami mogą być także członkowie rodziny i domownicy dłużnika.
§ 4. Świadkowie nie otrzymują wynagrodzenia.

art. 813. więcej [Opinia biegłego] Art. 813. § 1. W wypadkach wymagających zasięgnięcia opinii biegłego,
komornik zwróci się o wydanie opinii do jednego lub kilku stałych biegłych
sądowych. Jeżeli wśród stałych biegłych sądowych nie ma biegłego wymaganej
specjalności, komornik zwróci się do sądu o wyznaczenie biegłego i odebranie od
niego przyrzeczenia.
§ 2. Przepis § 1 stosuje się odpowiednio, gdy wezwany przez komornika stały
biegły sądowy został wyłączony lub nie przyjął nałożonego na niego obowiązku
z przyczyn wskazanych w art. 280, a nie ma innego biegłego tej specjalności wśród
stałych biegłych sądowych.

art. 814. więcej [Otwiarcie mieszkania; przeszukanie odzieży] Art. 814. § 1. Jeżeli cel egzekucji tego wymaga, komornik zarządzi otworzenie
mieszkania oraz innych pomieszczeń i schowków dłużnika, jak również przeszuka
jego rzeczy, mieszkanie i schowki. Gdyby to nie wystarczyło, komornik może ponadto
przeszukać odzież, którą dłużnik ma na sobie. Komornik może to uczynić także
wówczas, gdy dłużnik chce się wydalić lub gdy zachodzi podejrzenie, że chce usunąć
od egzekucji przedmioty, które ma przy sobie.
§ 2. Jeżeli w czasie dokonywania czynności egzekucyjnych w mieszkaniu
dłużnika komornik zauważy, że dłużnik oddał poszukiwane przedmioty swemu
domownikowi lub innej osobie do ukrycia, komornik może przeszukać odzież tej
osoby oraz przedmioty, jakie ma ona przy sobie.
§ 3. Przeszukanie odzieży na osobie dłużnika oraz przedmiotów, które dłużnik
ma przy sobie, poza miejscem zamieszkania, przedsiębiorstwem, zakładem oraz
gospodarstwem dłużnika może nastąpić na podstawie pisemnego zezwolenia
właściwego prezesa sądu rejonowego. W wypadkach niecierpiących zwłoki
przeszukanie może być dokonane bez zezwolenia, jednakże czynność taka musi być
niezwłocznie po dokonaniu przedstawiona do zatwierdzenia prezesowi sądu
rejonowego.
§ 4. Przeszukanie odzieży może być dokonane tylko przez osobę tej samej płci,
co dłużnik. Przeszukania odzieży na żołnierzu w czynnej służbie wojskowej, z
wyjątkiem terytorialnej służby wojskowej pełnionej dyspozycyjnie, albo
funkcjonariuszu Policji, Służby Ochrony Państwa, Agencji Bezpieczeństwa
Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby
Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży
Marszałkowskiej lub Straży Granicznej przeprowadza w obecności komornika odpowiednio żołnierz Żandarmerii Wojskowej lub wojskowego organu porządkowego
albo osoba wyznaczona przez przełożonego funkcjonariusza.

art. 815. więcej [Wpłaty; pokwitowanie komornika] Art. 815. § 1. Jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, wszelkich wpłat komornikowi
można dokonać gotówką lub poleceniem przelewu na rachunek komornika, a za zgodą
komornika także w inny sposób.
§ 2. Pokwitowanie komornika ma taki sam skutek jak pokwitowanie wierzyciela
sporządzone w formie dokumentu urzędowego.

art. 816. więcej [Ukonczenie egzekucji] Art. 816. § 1. Po ukończeniu postępowania egzekucyjnego należy na tytule
wykonawczym zaznaczyć wynik egzekucji i tytuł zatrzymać w aktach, a jeżeli
świadczenie objęte tytułem nie zostało zaspokojone całkowicie, tytuł zwrócić
wierzycielowi.
§ 2. Jeżeli egzekucja była prowadzona na podstawie tytułu wykonawczego,
o którym mowa w art. 783 § 4, wynik egzekucji odnotowuje się w systemie
teleinformatycznym.
§ 3. Ukończenie postępowania egzekucyjnego w inny sposób niż przez
umorzenie komornik stwierdza postanowieniem, rozstrzygając o kosztach.

Art. 816¹. Dane w postaci elektronicznej wytworzone w wyniku czynności
komornika wymienionych w art. 797 § 4 i art. 816 § 2 opatrywane są
kwalifikowanym podpisem elektronicznym.

art. 817. więcej [Sprawy o naruszenie posiadania] Art. 817. W sprawach o naruszenie posiadania ukończona egzekucja może być
podjęta na nowo na podstawie tego samego tytułu wykonawczego, jeżeli dłużnik
ponownie dokonał zmiany sprzecznej z treścią tego tytułu, a żądanie w tym
przedmiocie zostanie zgłoszone przed upływem sześciu miesięcy od ukończenia
egzekucji.

art. 818. więcej [Zawieszenie z urzędu] Art. 818. § 1. Organ egzekucyjny zawiesza postępowanie z urzędu jeżeli się
okaże, że wierzyciel lub dłużnik nie ma zdolności procesowej ani przedstawiciela
ustawowego. Na wniosek wierzyciela, a w wypadku gdy egzekucja została wszczęta
z urzędu bez takiego wniosku, sąd ustanowi dla dłużnika niemającego zdolności
procesowej kuratora na czas do ustanowienia przedstawiciela ustawowego.
§ 2. Przedstawiciel ustawowy wierzyciela lub dłużnika, jako też kurator
dłużnika, mogą zaskarżyć postanowienia sądu oraz czynności komornika dokonane
w czasie, kiedy strona nie miała należytej reprezentacji. Termin zaskarżenia biegnie
od daty, w której przedstawiciel ustawowy lub kurator otrzymał zawiadomienie
o toczącym się postępowaniu, a jeżeli wcześniej zgłosił swoje uczestnictwo
w postępowaniu – od daty tego zgłoszenia. Powtórzenia czynności już dokonanych
można żądać tylko wtedy, gdy przy wykonywaniu czynności nastąpiło naruszenie
praw strony, która nie posiadając zdolności procesowej nie miała przedstawiciela
ustawowego.

art. 819. więcej [Śmierć wierzyciela lub dłużnika] Art. 819. § 1. Organ egzekucyjny zawiesza postępowanie z urzędu również
w razie śmierci wierzyciela lub dłużnika. Postępowanie podejmuje się z udziałem
spadkobierców zmarłego albo – w zakresie w jakim dotyczy ono praw i obowiązków
wynikających z działalności gospodarczej – zarządcy sukcesyjnego, jeżeli został
ustanowiony zarząd sukcesyjny.
§ 2. Jeżeli spadkobiercy dłużnika nie objęli spadku albo nie są znani, a nie ma
kuratora spadku, sąd na wniosek wierzyciela ustanowi dla nich kuratora, chyba że
egzekucja dotyczy roszczeń wynikających z działalności gospodarczej, a został
ustanowiony zarząd sukcesyjny.

Art. 819¹. § 1. Zbycie przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego po wszczęciu
postępowania egzekucyjnego nie ma wpływu na bieg tego postępowania.
§ 2. Przepis § 1 stosuje się odpowiednio w razie przekształcenia organizacyjnego
dłużnika będącego osobą prawną, a także spółką handlową niemającą osobowości
prawnej, jak również przekształcenia spółki cywilnej w spółkę handlową.

art. 820. więcej [Zawieszenie na wniosek] Art. 820. Organ egzekucyjny zawiesza postępowanie na wniosek wierzyciela.
Na wniosek dłużnika postępowanie ulega zawieszeniu, jeżeli sąd zawiesił
natychmiastową wykonalność tytułu lub wstrzymał jego wykonanie albo dłużnik
złożył zabezpieczenie konieczne według orzeczenia sądowego do zwolnienia go od
egzekucji.

Art. 820¹. (uchylony)

Art. 820². § 1. W przypadku egzekucji prowadzonej na podstawie tytułu
wykonawczego w postaci zaopatrzonego w klauzulę wykonalności orzeczenia sądu
wydanego w europejskim postępowaniu w sprawie drobnych roszczeń, sąd może na wniosek dłużnika zawiesić postępowanie egzekucyjne także wówczas, gdy możliwość
taka wynika z przepisów rozporządzenia nr 861/2007.
§ 2. Sąd może również, na wniosek dłużnika, ograniczyć egzekucję do środków
zabezpieczających lub uzależnić wykonanie tytułu od złożenia przez wierzyciela
stosownego zabezpieczenia, jeżeli taką możliwość przewidują przepisy
rozporządzenia nr 861/2007. Orzekając o ograniczeniu egzekucji do środków
zabezpieczających, sąd określa sposób zabezpieczenia, stosując odpowiednio przepisy
o sposobach zabezpieczenia roszczeń w postępowaniu zabezpieczającym. Na
postanowienie sądu przysługuje zażalenie.

Art. 820³. § 1. Komornik zawiesza na wniosek dłużnika postępowanie
prowadzone na podstawie tytułu wykonawczego w postaci zaopatrzonego w klauzulę
wykonalności wyroku zaocznego, nakazu zapłaty wydanego w postępowaniu
nakazowym, upominawczym albo elektronicznym postępowaniu upominawczym,
jeżeli dłużnik przedstawi zaświadczenie określone w art. 139 § 5, z którego wynika,
że wyrok zaoczny lub nakaz zapłaty został doręczony na inny adres aniżeli miejsce
zamieszkania dłużnika ustalone w postępowaniu egzekucyjnym. Dłużnik nie ma
obowiązku przedstawienia zaświadczenia, określonego w art. 139 § 5, jeżeli
okoliczności, które mają być nim stwierdzone wynikają z dokumentu, o którym mowa
w art. 797 § 3.
§ 2. Komornik podejmie na wniosek wierzyciela postępowanie zawieszone na
podstawie § 1, jeżeli sąd lub referendarz sądowy, przed którym sprawa się toczyła albo
się toczy, stwierdzi, że doręczenie wyroku zaocznego lub nakazu zapłaty było
prawidłowe albo – w przypadku ponownego doręczenia – że upłynął termin do
wniesienia środka zaskarżenia, chyba że zachodzi inna podstawa zawieszenia
postępowania albo postępowanie podlega umorzeniu. W tym celu sąd albo referendarz
sądowy postanowi wydać na wniosek wierzyciela odpowiednie zaświadczenie.
§ 3. Zawieszenie postępowania egzekucyjnego w przypadku, o którym mowa
w § 1, nie wyłącza możliwości podejmowania przez komornika czynności mających
na celu wykonanie w przyszłości tytułu wykonawczego, nie wyłączając zajęcia
majątku dłużnika.

art. 821. więcej [Skarga na czynności komornika, zażalenie na postanowienie sądu] Art. 821. § 1. Sąd może na wniosek zawiesić w całości lub części postępowanie
egzekucyjne, jeżeli złożono skargę na czynności komornika lub zażalenie na postanowienie sądu. Zawieszenie postępowania sąd może uzależnić od złożenia przez
dłużnika zabezpieczenia.
§ 2. Jeżeli dłużnik zabezpieczy spełnienie swego obowiązku, sąd może uchylić
dokonane czynności egzekucyjne, z wyjątkiem zajęcia.
§ 3. Sąd może odmówić zawieszenia postępowania albo już zawieszone
postępowanie podjąć na nowo, jeżeli wierzyciel zabezpieczy naprawienie szkody, jaka
wskutek dalszego postępowania może wyniknąć dla dłużnika.

Art. 821¹. Jeżeli egzekucja została skierowana do rachunku bankowego,
wynagrodzenia za pracę lub innych praw majątkowych, z którymi związane jest prawo
dłużnika do świadczeń okresowych, sąd na wniosek dłużnika może określić kwotę,
jaką dłużnik może pobierać w okresie zawieszenia postępowania w celu zaspokajania
bieżących potrzeb. Na postanowienie sądu określające kwotę, którą dłużnik może
pobierać w celu zaspokajania bieżących potrzeb, wierzycielowi służy zażalenie.

art. 822. więcej [Wstrzymanie czynności komornika] Art. 822. Komornik wstrzyma się z dokonaniem czynności, jeżeli przed jej
rozpoczęciem dłużnik złoży niebudzący wątpliwości dowód na piśmie, że obowiązku
swojego dopełnił albo że wierzyciel udzielił mu zwłoki. Komornik wstrzyma się
również z dokonaniem czynności, jeżeli przed jej rozpoczęciem dłużnik albo jego
małżonek podniesie zarzut wynikający z umowy małżeńskiej przeciwko dokonaniu
czynności i okaże umowę majątkową małżeńską oraz przedłoży niebudzący
wątpliwości dowód na piśmie, że zawarcie umowy majątkowej małżeńskiej oraz jej
rodzaj były wierzycielowi wiadome. Wstrzymując się z dokonaniem czynności,
komornik stosownie do okoliczności podejmie działania, które umożliwiają dokonanie
czynności w przyszłości. O wstrzymaniu czynności i jego przyczynach komornik
niezwłocznie zawiadomi wierzyciela. Na polecenie wierzyciela komornik
niezwłocznie dokona czynności, która uległa wstrzymaniu.

art. 823. więcej [Uchylony] Art. 823. (uchylony).

art. 824. więcej [Umorzenie z urzędu] Art. 824. § 1. Postępowanie umarza się w całości lub części z urzędu:
1) jeżeli okaże się, że egzekucja nie należy do organów sądowych;
2) jeżeli wierzyciel lub dłużnik nie ma zdolności sądowej albo gdy egzekucja ze
względu na jej przedmiot lub na osobę dłużnika jest niedopuszczalna;
3) jeżeli jest oczywiste, że z egzekucji nie uzyska się sumy wyższej od kosztów
egzekucyjnych;
4) jeżeli wierzyciel w ciągu sześciu miesięcy nie dokonał czynności potrzebnej do
dalszego prowadzenia postępowania lub nie zażądał podjęcia zawieszonego
postępowania;
5) jeżeli prawomocnym orzeczeniem tytuł wykonawczy został pozbawiony
wykonalności albo orzeczenie, na którym oparto klauzulę wykonalności, zostało
uchylone lub utraciło moc;
6) jeżeli egzekucję skierowano przeciwko osobie, która według klauzuli
wykonalności nie jest dłużnikiem, i która sprzeciwiła się prowadzeniu egzekucji,
albo jeżeli prowadzenie egzekucji pozostaje z innych powodów w oczywistej
sprzeczności z treścią tytułu wykonawczego.
§ 1¹. Termin, o którym mowa w § 1 pkt 4, biegnie od dnia dokonania ostatniej
czynności egzekucyjnej, a w razie zawieszenia postępowania – od dnia ustania
przyczyny zawieszenia.
§ 2. Umorzenie wskutek braku zdolności sądowej nastąpić może dopiero
wówczas, gdy w terminie wyznaczonym przez organ egzekucyjny brak ten nie
zostanie usunięty. W razie usunięcia braku stosuje się odpowiednio przepis art. 818
§ 2.
§ 3. Z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia o zniesieniu separacji nie jest
dopuszczalne wszczęcie postępowania egzekucyjnego na podstawie tytułu
egzekucyjnego wydanego w sprawach, o których mowa w art. 567⁵, oraz
rozstrzygającego o zaspokojeniu potrzeb rodziny, o świadczeniach alimentacyjnych
małżonka pozostającego w separacji względem drugiego małżonka lub względem
wspólnego małoletniego dziecka małżonków co do świadczeń za okres po zniesieniu
separacji. Wszczęte w tych sprawach postępowanie egzekucyjne umarza się z urzędu.

art. 825. więcej [Umorzenie na wniosek] Art. 825. Organ egzekucyjny umorzy postępowanie w całości lub części na
wniosek:
1) jeżeli tego zażąda wierzyciel; jednakże w sprawach, w których egzekucję
wszczęto z urzędu lub na żądanie uprawnionego organu, wniosek wierzyciela
o umorzenie postępowania wymaga zgody sądu lub uprawnionego organu, który
zażądał wszczęcia egzekucji;
1¹) gdy zażąda tego dłużnik, jeżeli przed dniem złożenia wniosku o wszczęcie
egzekucji roszczenie objęte tytułem wykonawczym uległo przedawnieniu, a wierzyciel nie wykaże, że nastąpiło zdarzenie, wskutek którego bieg terminu
przedawnienia został przerwany;
2) (uchylony)
3) (uchylony)
4) jeżeli wierzyciel jest w posiadaniu zastawu zabezpieczającego pełne
zaspokojenie egzekwowanego roszczenia, chyba że egzekucja skierowana jest do
przedmiotu zastawu.
5) (uchylony)

art. 826. więcej [Skutek umorzenia postępowania] Art. 826. Umorzenie postępowania egzekucyjnego powoduje uchylenie
dokonanych czynności egzekucyjnych, lecz nie pozbawia wierzyciela możności
wszczęcia ponownej egzekucji, chyba że z innych przyczyn egzekucja jest
niedopuszczalna. Umorzenie postępowania egzekucyjnego nie może naruszać praw
osób trzecich.

art. 827. więcej [Wysłuchanie stron] Art. 827. § 1. Przed zawieszeniem albo umorzeniem postępowania można
wysłuchać wierzyciela i dłużnika.
§ 2. Na wniosek wierzyciela lub dłużnika organ egzekucyjny wyda
zaświadczenie o umorzeniu postępowania.

art. 828. więcej [Zażalenie] Art. 828. Na postanowienie sądu co do zawieszenia lub umorzenia postępowania
przysługuje zażalenie.

art. 829. więcej [Ograniczenia egzekucji sądowej] Art. 829. Nie podlegają egzekucji:
1) przedmioty urządzenia domowego niezbędne dla dłużnika i jego domowników,
w szczególności lodówka, pralka, odkurzacz, piekarnik lub kuchenka
mikrofalowa, płyta grzewcza służąca podgrzewaniu i przygotowywaniu
posiłków, łóżka, stół i krzesła w liczbie niezbędnej dla dłużnika i jego
domowników oraz po jednym źródle oświetlenia na izbę, chyba że są to
przedmioty, których wartość znacznie przekracza przeciętną wartość nowych
przedmiotów danego rodzaju;
1¹) pościel, bielizna i ubranie codzienne, w liczbie niezbędnej dla dłużnika i jego
domowników, a także ubranie niezbędne do pełnienia służby lub wykonywania
zawodu;
2) zapasy żywności i opału niezbędne dla dłużnika i będących na jego utrzymaniu
członków jego rodziny na okres jednego miesiąca;
3) jedna krowa lub dwie kozy albo trzy owce potrzebne do wyżywienia dłużnika
i będących na jego utrzymaniu członków jego rodziny wraz z zapasem paszy
i ściółki do najbliższych zbiorów;
4) narzędzia i inne przedmioty niezbędne do osobistej pracy zarobkowej dłużnika
oraz surowce niezbędne dla niego do produkcji na okres jednego tygodnia,
z wyłączeniem jednak pojazdów mechanicznych;
5) u dłużnika pobierającego periodyczną stałą płacę – pieniądze w kwocie, która
odpowiada niepodlegającej egzekucji części płacy za czas do najbliższego
terminu wypłaty, a u dłużnika nieotrzymującego stałej płacy lub u dłużnika,
będącego osobą fizyczną wykonującą działalność gospodarczą – pieniądze
niezbędne dla niego i jego rodziny na utrzymanie przez dwa tygodnie;
6) przedmioty niezbędne do nauki, papiery osobiste, odznaczenia i przedmioty
służące do wykonywania praktyk religijnych oraz przedmioty codziennego
użytku, które mogą być sprzedane tylko znacznie poniżej ich wartości, a dla
dłużnika mają znaczną wartość użytkową;
7) (uchylony)
8) produkty lecznicze w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 września 2001 r. –
Prawo farmaceutyczne (Dz. U. z 2020 r. poz. 944) niezbędne do funkcjonowania
podmiotu leczniczego w rozumieniu przepisów o działalności leczniczej przez
okres trzech miesięcy oraz niezbędne do jego funkcjonowania wyroby medyczne
w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 20 maja 2010 r. o wyrobach medycznych
(Dz. U. z 2020 r. poz. 186);
9) przedmioty niezbędne ze względu na niepełnosprawność dłużnika lub członków
jego rodziny.

art. 830. więcej [Uchylony] Art. 830. (Uchylony)

art. 831. więcej [Wyłączenia spod egzekucji] Art. 831. § 1. Nie podlegają egzekucji:
1) sumy i świadczenia w naturze wyasygnowane na pokrycie wydatków lub
wyjazdów w sprawach służbowych;
1a) 50% kwot diet przysługujących z tytułu podróży służbowych – jeżeli egzekucja
ma na celu zaspokojenie roszczeń z tytułu alimentów, w tym należności budżetu
państwa z tytułu świadczeń wypłacanych w przypadku bezskuteczności
egzekucji alimentów;
2) sumy przyznane przez Skarb Państwa na specjalne cele (w szczególności
stypendia, wsparcia), chyba że wierzytelność egzekwowana powstała w związku
z urzeczywistnieniem tych celów albo z tytułu obowiązku alimentacyjnego;
2a) środki pochodzące z programów finansowanych z udziałem środków, o których
mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach
publicznych (Dz. U. z 2019 r. poz. 869, z późn. zm.), wypłacone w formie
zaliczki, chyba że wierzytelność egzekwowana powstała w związku z realizacją
projektu, na który środki te były przeznaczone;
3) prawa niezbywalne, chyba że możność ich zbycia wyłączono umową,
a przedmiot świadczenia nadaje się do egzekucji albo wykonanie prawa może
być powierzone komu innemu;
4) (utracił moc)
5) świadczenia z ubezpieczeń osobowych oraz odszkodowania z ubezpieczeń
majątkowych, w granicach określonych w drodze rozporządzenia przez
Ministrów Finansów
i Sprawiedliwości; nie dotyczy to egzekucji mającej na
celu zaspokojenie roszczeń z tytułu alimentów;
6) świadczenia z pomocy społecznej w rozumieniu przepisów ustawy z dnia
12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2019 r. poz. 1507, 1622, 1690,
1818 i 2473);
7) wierzytelności przypadające dłużnikowi z budżetu państwa lub od Narodowego
Funduszu Zdrowia z tytułu udzielania świadczeń opieki zdrowotnej
w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach
opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2019 r. poz.
1373, z późn. zm.) przed ukończeniem udzielania tych świadczeń,
w wysokości 75% każdorazowej wypłaty, chyba że chodzi o wierzytelności
pracowników dłużnika lub świadczeniodawców, o których mowa w art. 5 pkt 41
lit. a i b ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej
finansowanych ze środków publicznych;
8) sumy przyznane orzeczeniem Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, jeżeli
egzekwowana wierzytelność przysługuje Skarbowi Państwa;
9) świadczenie integracyjne w rozumieniu ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r.
o zatrudnieniu socjalnym (Dz. U. z 2020 r. poz. 176);
10) wierzytelności przysługujące spółdzielni mieszkaniowej wobec członków
spółdzielni i osób niebędących członkami spółdzielni, którym przysługuje
spółdzielcze prawo do lokalu albo własność lokalu, z tytułu opłat, o których
mowa w art. 4 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych
(Dz. U. z 2018 r. poz. 845 i 1230 oraz z 2019 r. poz. 1309), jak również środki,
będące w dyspozycji spółdzielni w związku z wnoszeniem tych opłat, chyba że
wierzytelność egzekwowana powstała w związku z wykonaniem przez
wierzyciela zobowiązań, które miały być zaspokojone z opłat, o których mowa
w art. 4 tej ustawy.
§ 2. W przypadkach, o których mowa w § 1 pkt 1–2a i 7, nie podlegają egzekucji
również sumy i świadczenia w naturze już wypłacone lub wydane, a w przypadku, o
którym mowa w § 1 pkt 2a, nie podlegają egzekucji również środki trwałe oraz
wartości niematerialne i prawne powstałe w ramach realizacji projektu, na który były przeznaczone środki pochodzące z programów finansowanych z udziałem środków, o
których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach
publicznych, przez okres jego realizacji wskazany w umowie o dofinansowanie
projektu.
§ 3. (uchylony)
§ 4. Przepis § 1 pkt 10 stosuje się odpowiednio do wierzytelności
przysługujących spółdzielni mieszkaniowej wobec najemców spółdzielczych lokali
mieszkalnych, które przed przejęciem przez spółdzielnię mieszkaniową były
mieszkaniami przedsiębiorstwa państwowego, państwowej osoby prawnej, spółki
Skarbu Państwa lub innej państwowej jednostki organizacyjnej.

art. 832. więcej [Ograniczenie egzekucji z należności wypłaconych w związku ze śmiercią] Art. 832. Należności wypłacone w związku ze śmiercią tytułem zapomogi lub
jednorazowego zaopatrzenia pod jakąkolwiek nazwą albo z tytułu ubezpieczenia na
pokrycie kosztów pogrzebu podlegają egzekucji tylko na zaspokojenie tych kosztów.

art. 833. więcej [Dochody] Art. 833. § 1. Wynagrodzenie ze stosunku pracy podlega egzekucji w zakresie
określonym w przepisach Kodeksu pracy.
§ 1¹. Przepisy art. 87 i art. 87¹ Kodeksu pracy stosuje się odpowiednio do
zasiłków dla bezrobotnych, dodatków aktywizacyjnych, stypendiów oraz dodatków
szkoleniowych, wypłacanych na podstawie ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r.
o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2019 r. poz. 1482, z późn.
zm.).
§ 2. Przepisy art. 87 i art. 87¹ Kodeksu pracy stosuje się odpowiednio do
uposażeń posłów i senatorów, należności członków rolniczych spółdzielni
produkcyjnych i ich domowników z tytułu pracy w spółdzielni, wynagrodzeń
członków spółdzielni pracy.
§ 2¹. Przepisy art. 87 i art. 87¹ Kodeksu pracy stosuje się odpowiednio do
wszystkich świadczeń powtarzających się, których celem jest zapewnienie utrzymania
albo stanowiących jedyne źródło dochodu dłużnika będącego osobą fizyczną.
§ 3. Ograniczeń przewidzianych w § 2 i 2¹ nie stosuje się do wierzytelności
członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych z tytułu udziału w dochodach
spółdzielni przypadających im od wniesionych do spółdzielni wkładów.
§ 4. Świadczenia pieniężne przewidziane w przepisach o zaopatrzeniu
emerytalnym podlegają egzekucji w zakresie określonym w tych przepisach.
§ 5. Do egzekucji z rent przysługujących z tytułu wypadku przy pracy lub
choroby zawodowej i z rent zasądzonych przez sąd lub ustalonych umową za utratę
zdolności do pracy albo za śmierć żywiciela lub wypłacanych z dobrowolnego
ubezpieczenia rentowego oraz do egzekucji ze świadczeń pieniężnych
przysługujących z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa
stosuje się przepisy o egzekucji ze świadczeń przewidzianych w przepisach o
zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin.
§ 6. Nie podlegają egzekucji świadczenia alimentacyjne, świadczenia pieniężne
wypłacane w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów, świadczenia rodzinne,
dodatki rodzinne, pielęgnacyjne, porodowe, dla sierot zupełnych, zasiłki dla
opiekunów, świadczenia z pomocy społecznej, świadczenia integracyjne, świadczenie
wychowawcze oraz jednorazowe świadczenie, o którym mowa w art. 10 ustawy z dnia
4 listopada 2016 r. o wsparciu kobiet w ciąży i rodzin „Za życiem” (Dz. U. z 2019 r.
poz. 473 i 1818).
§ 7. Nie podlegają egzekucji świadczenia, dodatki i inne kwoty, o których mowa
w art. 31 ust. 1, art. 80 ust. 1 i 1a, art. 81, art. 83 ust. 1 i 4, art. 84 pkt 2 i 3 i art. 140
ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy
zastępczej, oraz środki finansowe na utrzymanie lokalu mieszkalnego w budynku
wielorodzinnym lub domu jednorodzinnego, o których mowa w art. 83 ust. 2 i art. 84
pkt 1 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy
zastępczej, w części przysługującej na umieszczone w rodzinie zastępczej lub
rodzinnym domu dziecka dzieci i osoby, które osiągnęły pełnoletność przebywając
w pieczy zastępczej.

art. 834. więcej [Obliczanie dochodów] Art. 834. Dochody wymienione w artykule poprzedzającym oblicza się wraz ze
wszystkimi dodatkami i wartością świadczeń w naturze, lecz po potrąceniu podatków
i opłat należnych z mocy ustawy.

art. 835. więcej [Dochody z kilku źródeł] Art. 835. Jeżeli dłużnik otrzymuje dochody z kilku źródeł, podstawę obliczenia
stanowi suma wszystkich dochodów.

Art. 835¹. Jeżeli zachodzą uzasadnione wątpliwości, że uzyskane na skutek
egzekucji środki pieniężne pochodzą z sum lub ze świadczeń niepodlegających egzekucji, komornik wstrzymuje się z ich przekazaniem wierzycielowi do czasu
wyjaśnienia tych wątpliwości.

art. 836. więcej [Egzekucja na zaspokojenie długu spadkodawcy] Art. 836. Do czasu przyjęcia spadku egzekucja na zaspokojenie długu
spadkodawcy dopuszczalna jest tylko ze spadku. Przed przyjęciem spadku nie może
być z niego prowadzona egzekucja na zaspokojenie osobistego długu spadkobiercy.

art. 837. więcej [Ograniczenie odpowiedzialności dłużnika] Art. 837. Dłużnik może powoływać się na ograniczenie odpowiedzialności tylko
wówczas, gdy ograniczenie to zostało zastrzeżone w tytule wykonawczym.
Zastrzeżenie nie jest konieczne, jeżeli świadczenie zostało zasądzone od nabywcy
majątku, zarządcy ustanowionego przez sąd, kuratora spadku, wykonawcy testamentu
lub zarządcy sukcesyjnego z powierzonego im majątku, albo Skarbu Państwa jako
spadkobiercy.

art. 838. więcej [Należności podlegające egzekucji administracyjnej] Art. 838. Gdy w wypadku zbiegu egzekucji sądowej i egzekucji
administracyjnej organ egzekucyjny sądowy prowadzi obie egzekucje, przepisy
kodeksu w przedmiocie ograniczenia egzekucji stosuje się również do należności
podlegających egzekucji administracyjnej, chyba że określone w przepisach ustawy
o egzekucji administracyjnej ograniczenia egzekucyjne są mniejsze.

art. 839. więcej [Wysłuchanie stron; zażalenie] Art. 839. § 1. Postanowienie sądu w przedmiocie ograniczenia egzekucji
powinno zapaść po wysłuchaniu stron.
§ 2. Na postanowienie sądu przysługuje zażalenie.

art. 840. więcej [Powództwo opozycyjne] Art. 840. § 1. Dłużnik może w drodze powództwa żądać pozbawienia tytułu
wykonawczego wykonalności w całości lub części albo ograniczenia, jeżeli:
1) przeczy zdarzeniom, na których oparto wydanie klauzuli wykonalności,
a w szczególności gdy kwestionuje istnienie obowiązku stwierdzonego tytułem
egzekucyjnym niebędącym orzeczeniem sądu albo gdy kwestionuje przejście
obowiązku mimo istnienia formalnego dokumentu stwierdzającego to przejście;
2) po powstaniu tytułu egzekucyjnego nastąpiło zdarzenie, wskutek którego
zobowiązanie wygasło albo nie może być egzekwowane; gdy tytułem jest
orzeczenie sądowe, dłużnik może oprzeć powództwo także na zdarzeniach, które
nastąpiły po zamknięciu rozprawy, na zarzucie spełnienia świadczenia, jeżeli zgłoszenie tego zarzutu w sprawie było z mocy ustawy niedopuszczalne, a także
na zarzucie potrącenia;
3) małżonek, przeciwko któremu sąd nadał klauzulę wykonalności na podstawie
art. 787, wykaże, że egzekwowane świadczenie wierzycielowi nie należy się,
przy czym małżonkowi temu przysługują zarzuty nie tylko z własnego prawa,
lecz także zarzuty, których jego małżonek wcześniej nie mógł podnieść.
§ 2. Jeżeli podstawą egzekucji jest tytuł pochodzący od organu
administracyjnego, do stwierdzenia, że zobowiązanie wygasło lub nie może być
egzekwowane, powołany jest organ, od którego tytuł pochodzi.

Art. 840¹. Jeżeli dłużnik albo jego małżonek, przeciwko któremu sąd nadał
klauzulę wykonalności na podstawie art. 787 lub art. 787¹, podnosi wynikający
z umowy majątkowej małżeńskiej zarzut wyłączenia lub ograniczenia jego
odpowiedzialności całością lub częścią majątku, przepis art. 840 § 1 i § 2 stosuje się
odpowiednio.

Art. 840². Jeżeli egzekucja prowadzona jest na podstawie tytułu egzekucyjnego
lub innego dokumentu, któremu nie nadaje się klauzuli wykonalności, do ochrony
praw dłużnika stosuje się odpowiednio przepisy art. 840 i art. 843.

Art. 840³. (uchylony)

art. 841. więcej [Powództwo o zwolnienie od egzekucji] Art. 841. § 1. Osoba trzecia może w drodze powództwa żądać zwolnienia zajętego przedmiotu od egzekucji, jeżeli skierowanie do niego egzekucji narusza jej prawa.
§ 2. Jeżeli dłużnik zaprzecza prawu powoda, należy oprócz wierzyciela pozwać również dłużnika.
§ 3. Powództwo można wnieść w terminie miesiąca od dnia dowiedzenia się o naruszeniu prawa, chyba że inny termin jest przewidziany w przepisach odrębnych.

art. 842. więcej [Powództwo o zwolnienie zajętego przedmiotu od egzekucji administracyjnej] Art. 842. § 1. Dopuszczalne jest również powództwo o zwolnienie zajętego
przedmiotu od egzekucji administracyjnej. Do pozwu należy dołączyć postanowienie
administracyjnego organu egzekucyjnego odmawiające żądaniu wyłączenia
przedmiotu spod egzekucji. Niezależnie od wyniku sprawy sąd nałoży koszty procesu
na osobę trzecią, powołującą w powództwie o zwolnienie przedmiotu od egzekucji
administracyjnej nowe dowody istotne dla rozstrzygnięcia sprawy, których nie przedstawiła w postępowaniu administracyjnym, mimo że mogła je powołać w tym
postępowaniu.
§ 2. Powództwo można wnieść w ciągu dni czternastu od doręczenia
postanowienia administracyjnego organu egzekucyjnego, a jeżeli zainteresowany
wniósł zażalenie na to postanowienie – w ciągu dni czternastu od doręczenia
postanowienia wydanego na skutek zażalenia.

art. 843. więcej [Właściwość sądu] Art. 843. § 1. Powództwa przewidziane w niniejszym dziale wytacza się przed
sąd rzeczowo właściwy, w którego okręgu prowadzi się egzekucję. Miejsce
prowadzenia egzekucji określa się na podstawie przepisów niniejszego kodeksu
regulujących właściwość miejscową organu egzekucyjnego także wtedy, gdy do
prowadzenia egzekucji został wybrany komornik poza właściwością ogólną.
§ 2. Jeżeli egzekucji jeszcze nie wszczęto, powództwo o pozbawienie tytułu
wykonawczego wykonalności wytacza się według przepisów o właściwości ogólnej.
§ 3. W pozwie powód powinien przytoczyć wszystkie zarzuty, jakie w tym
czasie mógł zgłosić, pod rygorem utraty prawa korzystania z nich w dalszym
postępowaniu.
§ 4. (uchylony)

art. 844. więcej [Egzekucja sądowa z ruchomości; właściwość komornika; właściwość przemienna komornika] Art. 844. § 1. Egzekucja z ruchomości należy do komornika ogólnej
właściwości dłużnika. Jeżeli dłużnik nie ma miejsca zamieszkania, siedziby lub
oddziału na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, do przeprowadzenia egzekucji
właściwy jest komornik tego sądu, w którego okręgu znajdują się ruchomości.
§ 2. Komornik, który wszczął egzekucję z niektórych ruchomości dłużnika, jest
właściwy do przeprowadzenia egzekucji z pozostałych ruchomości dłużnika,
chociażby znajdowały się w okręgu innego sądu.
§ 3. Komornik wybrany przez wierzyciela oraz komornik, o którym mowa w § 2,
po dokonaniu zajęcia ruchomości zawiadamia o zajęciu komornika działającego przy
sądzie rejonowym, w którego okręgu znajdują się ruchomości, w chwili zajęcia,
przesyłając odpis protokołu zajęcia ruchomości.

Art. 844¹. Przepisy dotyczące egzekucji z ruchomości stosuje się odpowiednio
do egzekucji ze zwierząt, jeżeli nie jest to sprzeczne z przepisami dotyczącymi
ochrony zwierząt.

art. 845. więcej [Zajęcie ruchomości] Art. 845. § 1. Do egzekucji z ruchomości komornik przystępuje przez ich
zajęcie.
§ 2. Zająć można ruchomości dłużnika będące w jego władaniu albo we władaniu
samego wierzyciela, który do nich skierował egzekucję. Nie podlegają jednak zajęciu
ruchomości, jeżeli z ujawnionych w sprawie okoliczności wynika, że nie stanowią one
własności dłużnika. Ruchomości dłużnika będące we władaniu osoby trzeciej można
zająć tylko wówczas, gdy osoba ta zgadza się na ich zajęcie albo przyznaje, że
stanowią one własność dłużnika, oraz w przypadkach wskazanych w ustawie.
Jednakże w razie zbiegu egzekucji sądowej i administracyjnej dopuszczalne jest
zajęcie ruchomości na zasadach przewidzianych w przepisach o egzekucji
administracyjnej.
§ 2¹. W przypadku egzekucji świadczeń alimentacyjnych komornik może zająć
także ruchomości będące we władaniu osoby zamieszkującej wspólnie z dłużnikiem
bez zgody tej osoby, chyba że przedstawi ona dowód, że ruchomości są jej własnością.
§ 2². Komornik umarza postępowanie w niezbędnym zakresie, jeżeli
przedstawiono niebudzący wątpliwości dowód na piśmie, że zajęte ruchomości nie
stanowią własności dłużnika. Nie dotyczy to sytuacji, w której sam dłużnik dokonał
zbycia ruchomości na rzecz osoby trzeciej.
§ 2³. W przypadku złożenia przez osobę trzecią skargi na zajęcie, miesięczny
termin do wniesienia powództwa, o którym mowa w art. 841 § 1, zaczyna biec dla tej
osoby od dnia doręczenia jej postanowienia oddalającego skargę.
§ 2⁴. Tytuł wykonawczy wystawiony przeciwko osobie pozostającej w związku
małżeńskim stanowi podstawę do zajęcia ruchomości wchodzącej w skład majątku
wspólnego. Jeżeli zajęta ruchomość wchodzi w skład majątku wspólnego, dalsze czynności egzekucyjne dopuszczalne są na podstawie tytułu wykonawczego
wystawionego przeciwko obojgu małżonkom.
§ 3. Nie należy zajmować więcej ruchomości ponad te, które są potrzebne do
zaspokojenia należności i kosztów egzekucyjnych.

art. 846. więcej [Egzekucja z cześci ułamkowej] Art. 846. § 1. Egzekucja z ułamkowej części rzeczy ruchomej będącej wspólną
własnością kilku osób odbywa się w sposób przewidziany dla egzekucji z ruchomości,
z zastrzeżeniem, że sprzedaży podlega tylko udział dłużnika.
§ 2. Innym współwłaścicielom przysługuje łącznie prawo żądania, aby cała rzecz
została sprzedana.

art. 847. więcej [Protokół zajęcia] Art. 847. § 1. Komornik dokonuje zajęcia przez wpisanie ruchomości do
protokołu zajęcia. Odpis protokołu zajęcia należy doręczyć dłużnikowi
i współwłaścicielom zajętej ruchomości, którzy nie są dłużnikami, jak również
wierzycielowi, który nie był obecny przy zajęciu.
§ 2. Dłużnik, pod rygorem odpowiedzialności za szkodę, przy zajęciu, a jeżeli
jest nieobecny – niezwłocznie po otrzymaniu odpisu protokołu zajęcia, wskazuje
komornikowi ruchomości znajdujące się w jego władaniu, do których osobom trzecim
przysługuje prawo żądania zwolnienia ich od egzekucji, z podaniem adresów tych
osób, oraz powiadamia komornika o wcześniejszych zajęciach tej samej rzeczy
dokonanych przez organy egzekucyjne, z podaniem daty tych zajęć i wysokości
należności, na poczet których te zajęcia zostały dokonane. Komornik zawiadamia
o zajęciu ruchomości osoby wskazane przez dłużnika

art. 848. więcej [Skutki zajęcia ruchomości] Art. 848. Zajęcie ma ten skutek, że rozporządzenie ruchomością dokonane po
zajęciu nie ma wpływu na dalszy bieg postępowania, a postępowanie egzekucyjne
z zajętej ruchomości może być prowadzone również przeciwko nabywcy. Przepis ten
nie narusza przepisów o ochronie nabywcy w dobrej wierze.

art. 849. więcej [Przerwanie zajęcia] Art. 849. Jeżeli komornik przerywa zajęcie, powinien stosownie do okoliczności
poczynić kroki zapobiegające usunięciu ruchomości jeszcze niezajętych.

art. 850. więcej [Obecność wierzyciela] Art. 850. Wierzyciel może żądać, aby zajęcie nastąpiło w jego obecności. W tym
wypadku komornik zawiadomi go o terminie, w którym zajęcie ma być dokonane.
Jeżeli wierzyciel nie stawi się w wyznaczonym terminie, komornik dokona zajęcia
w jego nieobecności. Jeżeli komornik bez zawiadomienia wierzyciela dokonał zajęcia
w jego nieobecności, wierzyciel może żądać sprawdzenia zajęcia z jego udziałem.

art. 851. więcej [Ponowne zajęcie zajętych nieruchomości] Art. 851. Jeżeli zajęte już ruchomości mają być zajęte na zaspokojenie innej
jeszcze wierzytelności, komornik dokona nowego zajęcia przez zaznaczenie go
w protokole pierwszego zajęcia. Wierzyciel może żądać, aby komornik sprawdził
ruchomości, zajęte na podstawie protokołu; sprawdzenie to komornik stwierdzi w tym
protokole.

art. 852. więcej [Zaspokojenie wierzycieli; złożenie na rachunek depozytowy] Art. 852. § 1. Z zajętych pieniędzy komornik zaspokoi wierzycieli, a jeżeli nie
wystarczają na zaspokojenie wszystkich wierzycieli, złoży je na rachunek depozytowy
Ministra Finansów w celu podziału.
§ 2. Złożenie na rachunek depozytowy Ministra Finansów nastąpi również
wówczas, gdy zgłoszono zarzut, że osobie trzeciej przysługuje do zajętych pieniędzy
prawo stanowiące przeszkodę do wydania ich wierzycielowi. Sąd postanowi wydać
pieniądze wierzycielowi, jeżeli w ciągu miesiąca od złożenia ich na rachunek
depozytowy Ministra Finansów nie będzie złożone orzeczenie właściwego sądu
zwalniające od zajęcia lub wstrzymujące wydanie pieniędzy.
§ 3. Na postanowienie sądu co do wydania pieniędzy przysługuje zażalenie.
Postanowienie staje się wykonalne dopiero z chwilą uprawomocnienia się.

art. 853. więcej [Oszacowanie ruchomości] Art. 853. § 1. Jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, komornik,
dokonując zajęcia, szacuje wartość zajętych ruchomości i oznacza ją w protokole
zajęcia.
§ 2. Zastrzeżenia do oszacowania wartości dokonanego przez komornika wnosi
się komornikowi do protokołu przy zajęciu ruchomości, a gdyby nie było to możliwe
– w terminie trzech dni od dnia doręczenia odpisu protokołu zajęcia. W razie
wniesienia zastrzeżeń komornik zamieszcza w protokole zajęcia wzmiankę o ich treści
i wyznacza biegłego.
§ 3. O sposobie i terminie wniesienia zastrzeżeń do oszacowania wartości
komornik poucza strony, dokonując zajęcia, a jeżeli zajęcia dokonano pod
nieobecność strony – przy doręczeniu protokołu zajęcia.
§ 4. Jeżeli komornik uzna, że w celu oszacowania wartości należy wezwać
biegłego, albo wierzyciel lub dłużnik wniósł zastrzeżenia, oszacowania wartości
dokonuje komornik na podstawie opinii biegłego przy samym zajęciu, a gdyby to nie
było możliwe, w terminie późniejszym. Jeżeli wartość zajętej ruchomości według oceny komornika przekracza dwadzieścia pięć tysięcy złotych, komornik wzywa do
oszacowania wartości biegłego.
§ 5. Jeżeli oszacowanie wartości zajętych ruchomości następuje po sporządzeniu
protokołu zajęcia, komornik dokonuje tego oszacowania w drodze postanowienia.

art. 854. więcej [Oznaczanie zajętych ruchomości] Art. 854. Na każdej zajętej ruchomości komornik umieści znak ujawniający na
zewnątrz jej zajęcie, a jeżeli to nie jest możliwe, ujawni je w inny sposób.

art. 855. więcej [Dozór nad zajętą ruchomością] Art. 855. § 1. Zajęte ruchomości komornik pozostawia pod dozorem osoby,
u której je zajął. Jedynie z ważnych przyczyn komornik może, w każdym stanie
postępowania, oddać zajęte ruchomości pod dozór innej osobie, nie wyłączając
wierzyciela, choćby to było połączone z koniecznością ich przeniesienia. Osoba ta
pełni obowiązki dozorcy. Komornik doręcza jej protokół zajęcia. Dozorcą nie może
być komornik ani osoba przez niego zatrudniona, ich małżonkowie, dzieci, rodzice ani
rodzeństwo. Komornik nie może nawet z ważnych przyczyn odebrać dozoru, jeżeli
koszty przeniesienia lub przechowywania rzeczy byłyby niewspółmiernie wysokie
w stosunku do jej wartości.
§ 1¹. Odebranie dozoru następuje w drodze postanowienia, którego uzasadnienie
zawiera w szczególności wskazanie przyczyn odebrania dozoru.
§ 1². O odebraniu dozoru komornik niezwłocznie zawiadamia sąd właściwy ze
względu na siedzibę kancelarii komornika, przesyłając odpis postanowienia, o którym
mowa w § 1¹, oraz nośnik zawierający nagranie z przebiegu czynności.
§ 1³. W razie uchylenia postanowienia, o którym mowa w § 1¹, sąd może
obciążyć komornika kosztami związanymi z nieuzasadnionym odebraniem dozoru.
W takim przypadku sumę wydatków i wysokość wynagrodzenia ustala
postanowieniem sąd.
§ 1⁴. W przypadkach uzasadniających odebranie dozoru, komornik może przejąć
pod osobisty dozór drobne ruchomości należące do dłużnika. W takim przypadku
przepisu art. 858 nie stosuje się. Zajęte przedmioty przechowywane są w kancelarii
komornika. Na polecenie sądu albo zgodne wezwanie obu stron komornik obowiązany
jest wydać ruchomości uprawnionemu.
§ 2. Jeżeli właściwości zajętych ruchomości za tym przemawiają, komornik
składa je do depozytu sądowego albo oddaje na przechowanie właściwej instytucji.
§ 3. Minister Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia, właściwe
instytucje oraz szczegółowy sposób składania ruchomości do depozytu sądowego albo
oddawania na przechowanie właściwym instytucjom, mając na względzie właściwości
tych ruchomości, ochronę praw stron, sprawność postępowania i skuteczność
egzekucji.

art. 856. więcej [Obowiązek dozorcy] Art. 856. § 1. Dozorca lub dłużnik, któremu powierzono dozór, obowiązani są
przechowywać oddane im pod dozór ruchomości z taką starannością, aby nie straciły
na wartości, i oddać je na wezwanie komornika lub stosownie do orzeczenia sądu albo
na zgodne wezwanie obu stron. Jeżeli dozorca lub dłużnik zobowiązany do wydania
ruchomości ich nie oddaje, komornik mu je odbiera.
§ 2. Dozorca obowiązany jest zawiadomić komornika o zamierzonej zmianie
miejsca przechowania ruchomości.

art. 857. więcej [Odpowiedzialność dozorcy] Art. 857. § 1. Dozorca nie odpowiada za pogorszenie, uszkodzenie, zniszczenie
lub zaginięcie zajętych ruchomości, jeżeli zachował staranność, do jakiej był
obowiązany w myśl przepisu artykułu poprzedzającego.
§ 2. Dłużnikowi nie przysługuje roszczenie do wierzyciela z powodu
uszkodzenia lub zaginięcia zajętych ruchomości podczas ich przewożenia, przesyłki
lub przechowywania u dozorcy.

art. 858. więcej [Zwrot wydatków; wynagrodzenie] Art. 858. § 1. Dozorca może żądać zwrotu wydatków związanych
z przechowywaniem oraz wynagrodzenia za dozór odpowiednio do poniesionych
trudów. Nie dotyczy to dłużnika, członków jego rodziny wspólnie z nim
mieszkających oraz osoby trzeciej, u której rzecz zajęto.
§ 2. Sumę wydatków i wysokość wynagrodzenia ustala komornik, o czym
zawiadamia strony i dozorcę.

art. 859. więcej [Zażalenie] Art. 859. Na postanowienie sądu co do zwrotu wydatków i wynagrodzenia
dozorcy przysługuje zażalenie.

art. 860. więcej [Zmiana dozorcy przez komornika] Art. 860. Komornik może z ważnych przyczyn zwolnić dozorcę i ustanowić
innego. Zmianę dozorcy komornik zarządzi po wysłuchaniu stron, chyba że
natychmiastowa zmiana jest konieczna.

art. 861. więcej [Prawo zwykłego używania rzeczy] Art. 861. Jeżeli zajęte ruchomości pozostawiono w pomieszczeniu należącym
do dłużnika i dozór powierzono jemu samemu lub członkowi jego rodziny razem z nim mieszkającemu, mają oni prawo zwykłego używania rzeczy, byleby przez to
rzecz nie straciła na wartości. Również osoba trzecia, pod której dozorem komornik
pozostawił zajęte u niej ruchomości dłużnika, może ich używać, jeżeli jest do tego
uprawniona.

art. 862. więcej [Rachunek z dochodów] Art. 862. § 1. Jeżeli rzecz oddana pod dozór osobie nieuprawnionej do
korzystania z niej przynosi dochód, dozorca obowiązany jest po ustaniu dozoru złożyć
komornikowi rachunek z dochodów. Czysty dochód po potrąceniu wydatków zostanie
złożony na rachunek depozytowy Ministra Finansów.
§ 2. Z uzyskanego w ten sposób dochodu pokrywa się przede wszystkim
wynagrodzenie dozorcy, resztę zaś dołącza się do sumy uzyskanej z egzekucji,
a w razie umorzenia egzekucji, wypłaca się dłużnikowi.

art. 863. więcej [Utrzymywanie osobnych pomieszczeń] Art. 863. Minister Sprawiedliwości może, w drodze rozporządzenia, zarządzić
utrzymywanie osobnych pomieszczeń do przechowywania i dozorowania zajętych
ruchomości, mając na względzie sprawne prowadzenie egzekucji oraz właściwe
zabezpieczenie zajętych ruchomości.

art. 864. więcej [Sprzedaż zajętych ruchomości] Art. 864. § 1. Sprzedaż zajętych ruchomości nie może nastąpić wcześniej niż po
upływie dwóch tygodni od dnia uprawomocnienia się zajęcia.
§ 2. Sprzedaż zajętych ruchomości może nastąpić bezpośrednio po zajęciu,
jeżeli:
1) ruchomości ulegają łatwo zepsuciu albo sprawowanie nad nimi dozoru lub ich
przechowywanie powodowałoby nadmierne koszty;
2) zajęto inwentarz żywy, a dłużnik odmówił zgody na przyjęcie go pod dozór.

Art. 864¹. Komornik może sprzedać ruchomości z wolnej ręki, jeżeli dłużnik
wyraził na to zgodę i określił minimalną cenę zbycia. Sprzedaż może nastąpić, jeżeli
żaden z wierzycieli prowadzących egzekucję nie sprzeciwił się jej w terminie
tygodnia, a w przypadku ruchomości wymienionych w art. 864 § 2 – w terminie
trzech dni, od dnia zawiadomienia go przez komornika o zamiarze jej
przeprowadzenia i minimalnej cenie zbycia określonej przez dłużnika.

art. 865. więcej [Sprzedaż zajętych ruchomości nieużywanych] Art. 865. § 1. Zajęte ruchomości nieużywane, stanowiące przedmiot obrotu
handlowego, komornik na wniosek strony może sprzedać przedsiębiorcy
prowadzącemu obrót takimi ruchomościami po cenach hurtowych, a gdy takie ceny
nie zostaną udokumentowane, po cenach o 25% niższych od wartości szacunkowej
ruchomości.
§ 2. (uchylony)
§ 3. (uchylony)

art. 866. więcej [Sprzedaż za pośrednictwem przedsiębiorstwa] Art. 866. (uchylony)

Art. 866¹. Zajęte ruchomości, których sprzedaż wymaga zezwolenia, komornik
sprzeda za pośrednictwem przedsiębiorstwa posiadającego takie zezwolenie albo
sprzeda je temu przedsiębiorstwu. Do wyceny ruchomości przepis art. 865 stosuje się
odpowiednio.

Art. 866². § 1. Do oszacowania zajętych przedmiotów o wartości historycznej
lub artystycznej komornik wzywa biegłego. Przedmioty te mogą być sprzedane za
pośrednictwem przedsiębiorstwa zajmującego się ich obrotem albo państwowemu
muzeum, bibliotece, archiwum lub ośrodkowi badań i dokumentacji. Przepis
art. 864¹ stosuje się odpowiednio.
§ 2. Do oszacowania wyrobów ze złota i platyny komornik powołuje biegłego.
Wyroby ze złota i platyny, z wyjątkiem przedmiotów użytkowych, oraz przedmioty ze
złota lub platyny niezdatne do użytku komornik sprzedaje przedsiębiorstwu
jubilerskiemu lub innemu zajmującemu się obrotem lub przerobem metali
szlachetnych. Przepis art. 865 stosuje się odpowiednio.
§ 3. Zajęte waluty obce komornik sprzedaje bankowi. Komornik wyznacza
dłużnikowi tygodniowy termin do wskazania banku. Po bezskutecznym upływie
wyznaczonego terminu komornik wzywa wierzyciela do wskazania banku w terminie
tygodniowym. Jeżeli dłużnik albo wierzyciel nie wskażą banku, wskazanie banku
należy do komornika. Bankiem wskazanym przez wierzyciela albo komornika nie
może być wierzyciel.
§ 4. Przepisu § 3 nie stosuje się, jeżeli tytuł wykonawczy obejmuje świadczenie
pieniężne podlegające spełnieniu wyłącznie w walucie obcej, która została zajęta.

art. 867. więcej [Sprzedaż zajętych ruchomości w drodze licytacji publicznej] Art. 867. § 1. Zajęte ruchomości, niesprzedane według przepisów
poprzedzających, z wyłączeniem przypadku, o którym mowa w art. 866¹
, komornik sprzedaje w drodze licytacji publicznej.
§ 1¹. Obwieszczenie o licytacji ogłasza się publicznie w budynku sądu
rejonowego właściwego dla miejsca licytacji oraz na stronie internetowej Krajowej
Rady Komorniczej. Jeżeli wartość ruchomości, objętych jednym obwieszczeniem
o licytacji, została oszacowana na kwotę wyższą niż pięć tysięcy złotych, komornik
może zamieścić obwieszczenie o licytacji także w dzienniku poczytnym w danej
miejscowości. Obwieszczenie o licytacji doręcza się stronom i dozorcy zajętych
ruchomości.
§ 1². W obwieszczeniu o licytacji komornik określa czas, miejsce, przedmiot
oraz warunki licytacji, sumę oszacowania i cenę wywołania oraz miejsce i czas,
w których można oglądać ruchomości. Ponadto w obwieszczeniu o licytacji
zamieszcza się wzmiankę, że prawa osób trzecich nie będą przeszkodą do
przeprowadzenia licytacji i przybicia na rzecz nabywcy bez zastrzeżeń, jeżeli osoby te
przed rozpoczęciem przetargu nie złożą dowodu, że wniosły powództwo o zwolnienie
ruchomości od egzekucji i uzyskały w tym zakresie orzeczenie wstrzymujące
egzekucję.
§ 1³. Jeżeli na licytację została wystawiona znaczna liczba ruchomości,
w obwieszczeniu o licytacji wystarczy ogólnie podać ich rodzaj, liczbę i łączną sumę
oszacowania, a ponadto wskazać rodzaj, sumę oszacowania i cenę wywołania
przedmiotów o większej wartości.
§ 1⁴. Wrazie możliwości ogłasza się jedno obwieszczenie o licytacjach
ruchomości, choćby należały one do różnych dłużników i różne były terminy licytacji.
Koszty ogłoszenia rozkłada się pomiędzy poszczególne sprawy proporcjonalnie do
sum oszacowania ruchomości.
§ 2. Cena wywołania w pierwszym terminie licytacji publicznej wynosi trzy
czwarte wartości szacunkowej. Jeżeli
licytacja w pierwszym terminie nie dojdzie do skutku, zajęte ruchomości mogą
być sprzedane w drugim terminie licytacyjnym. Cena wywołania w drugim terminie
licytacyjnym wynosi połowę wartości szacunkowej. Sprzedaż licytacyjna nie może
nastąpić za cenę niższą od ceny wywołania.
§ 3. Obwieszczenie o licytacji komornik doręcza dłużnikowi najpóźniej na
tydzień przed rozpoczęciem licytacji. W przypadkach określonych
w art. 864 § 2 obwieszczenie to doręcza się dłużnikowi przed rozpoczęciem licytacji.
§ 4. (uchylony)
§ 5. (uchylony)

Art. 867¹. § 1. Przystępujący do przetargu jest obowiązany złożyć rękojmię
w wysokości jednej dziesiątej sumy oszacowania, najpóźniej w dniu poprzedzającym
przetarg. Rękojmi nie składa się, jeżeli suma oszacowania jest niższa niż pięć tysięcy
złotych.
§ 2. Rękojmię złożoną przez licytanta, któremu udzielono przybicia, zatrzymuje
się; pozostałym licytantom rękojmię zwraca się niezwłocznie.
§ 3. Jeżeli nabywca nie wykonał w terminie warunków licytacji co do zapłaty
ceny, traci rękojmię, a skutki przybicia wygasają. Z utraconej rękojmi pokrywa się
koszty egzekucji związanej ze sprzedażą, a reszta wchodzi w skład sumy uzyskanej
w egzekucji albo jeżeli egzekucja została umorzona jest przelewana na dochód Skarbu
Państwa.
§ 4. Rękojmi nie składa wierzyciel przystępujący do przetargu, któremu
przysługuje wierzytelność o wartości nie niższej od wysokości rękojmi i jeżeli do tej
wysokości jego wierzytelność oraz prawa korzystające z pierwszeństwa przed tą
wierzytelnością znajdują pokrycie w cenie wywołania. Jeżeli wartość wierzytelności
jest niższa od wysokości rękojmi albo znajduje tylko częściowe pokrycie w cenie
wywołania, wysokość rękojmi obniża się – w pierwszym przypadku do różnicy
między pełną rękojmią a wartością wierzytelności, w drugim przypadku – do części
wartości wierzytelności niepokrytej w cenie wywołania.

Art. 867². § 1. Licytacja odbywa się publicznie.
§ 2. W przetargu nie mogą uczestniczyć: dłużnik, komornik, ich małżonkowie,
dzieci, rodzice i rodzeństwo, osoby obecne na licytacji w charakterze urzędowym oraz
licytant, który nie wykonał warunków poprzedniej licytacji.
§ 3. Stawienie się jednego licytanta wystarcza do odbycia przetargu.
§ 4. Pełnomocnictwo do udziału w przetargu powinno być stwierdzone
dokumentem z podpisem urzędowo poświadczonym, chyba że chodzi
o pełnomocnictwo udzielone adwokatowi lub radcy prawnemu.

Art. 867³. Zaofiarowana cena przestaje wiązać, gdy inny licytant zaofiarował
cenę wyższą.

art. 868. więcej [Zasady i tryb publicznej licytacji] Art. 868. Minister Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia, sposób
przeprowadzenia licytacji, mając na względzie ochronę praw osób uczestniczących
w licytacji, sprawność postępowania oraz skuteczność egzekucji.

art. 869. więcej [Skutki przybicia] Art. 869. § 1. Komornik udzieli przybicia osobie ofiarującej najwyższą cenę,
jeżeli po trzykrotnym wezwaniu do dalszych postąpień nikt więcej nie zaofiarował.
§ 2. Z chwilą przybicia dochodzi do skutku sprzedaż ruchomości na rzecz
nabywcy. Od tego czasu należą do niego pożytki ruchomości.

art. 870. więcej [Skarga na udzielenie przybicia] Art. 870. § 1. Wierzyciel lub dłużnik mogą zaskarżyć udzielenie przybicia
w razie naruszenia przepisów o publicznym charakterze licytacji, o najniższej cenie
nabycia i o wyłączeniu od udziału w przetargu. Skarga powinna być zgłoszona do
protokołu licytacji. Nie ma skargi na udzielenie przybicia ruchomości ulegających
szybkiemu zepsuciu.
§ 2. Na postanowienie sądu przysługuje zażalenie.
§ 3. Jeżeli w ciągu dwóch tygodni skarga nie zostanie rozstrzygnięta, nabywca
może w ciągu dalszego tygodnia zrzec się nabycia ruchomości i odebrać zapłaconą
sumę.
§ 4. Gdy nabywca skorzysta z uprawnienia przewidzianego w paragrafie
poprzedzającym albo gdy sąd odmówi przybicia, licytacja będzie uznana za niedoszłą
do skutku.

art. 871. więcej [Zapłata ceny] Art. 871. Nabywca jest obowiązany zapłacić cenę nabycia natychmiast po
udzieleniu mu przybicia. Gdy jednak cena nabycia przewyższa pięćset złotych,
obowiązek nabywcy ogranicza się do złożenia natychmiast jednej piątej ceny, nie
mniej jednak niż pięćset złotych, przy czym resztę ceny, na którą zalicza się złożoną
rękojmię, uiszcza się w dniu następnym w godzinach urzędowania kancelarii
komorniczej lub na rachunek bankowy komornika do godziny osiemnastej dnia
następnego. Jeżeli ten dzień przypada w sobotę lub dzień ustawowo wolny od pracy,
cenę uiszcza się w następnym dniu po dniu albo dniach wolnych od pracy.

art. 872. więcej [Skutki nieuiszczenia ceny] Art. 872. § 1. Nabywca, który w przepisanym terminie nie uiści ceny w całości
lub części, traci prawa wynikające z przybicia.
§ 2. Jeżeli nabywca nie uiści w terminie sumy przypadającej do zapłaty
natychmiast przy udzieleniu przybicia, komornik wznowi niezwłocznie przetarg tych
samych ruchomości, rozpoczynając od ceny wywołania, przy czym opieszały nabywca
nie może nadal uczestniczyć w licytacji. W razie niezapłacenia w terminie reszty ceny
płatnej dnia następnego po licytacji, będzie wyznaczona ponowna licytacja na
warunkach pierwszej.
§ 3. Od nabywcy zwolnionego z obowiązku wpłacenia rękojmi, który nie
dopełnił obowiązku zapłaty ceny lub jej części w przepisanym terminie, komornik
ściąga sumę odpowiadającą jednej dziesiątej sumy oszacowania. Na sumę ściąganą
przez komornika zalicza się kwoty wpłacone przez nabywcę.
§ 4. Z sumy ściągniętej od nabywcy pokrywa się koszty związane z licytacją.
Nadwyżkę należy wpłacić do kasy sądowej na rzecz Skarbu Państwa.

art. 873. więcej [Orzekanie sądu] Art. 873. O ściągnięciu od nabywcy należności według artykułu
poprzedzającego orzeka sąd. Na postanowienie sądu przysługuje zażalenie.

art. 874. więcej [Nabycie własności] Art. 874. Nabywca po uprawomocnieniu się przybicia i zapłaceniu całej ceny
staje się właścicielem nabytych ruchomości. Gdy sąd odmówi przybicia, wypłacona
cena nabycia ulega zwrotowi.

art. 875. więcej [Druga licytacja] Art. 875. § 1. Jeżeli licytacja nie doszła do skutku, wierzyciel może w ciągu
dwóch tygodni od otrzymania zawiadomienia komornika żądać wyznaczenia drugiej
licytacji lub przejąć na własność ruchomości wystawione na sprzedaż albo niektóre
z nich w cenie nie niższej od ceny wywołania.
§ 2. Jeżeli egzekucję prowadzi kilku wierzycieli, pierwszeństwo przejęcia
ruchomości na własność przysługuje temu z nich, który ofiarował najwyższą cenę,
przy równej zaś cenie – temu, na którego żądanie wcześniej dokonano zajęcia.
§ 3. Oświadczenie o przejęciu będzie uwzględnione tylko wtedy, gdy wierzyciel
jednocześnie z wnioskiem złoży całą cenę. Własność ruchomości przechodzi na
wierzyciela z chwilą zawiadomienia go o przyznaniu mu przejętej rzeczy.
§ 4. W razie niezgłoszenia w przepisanym terminie wniosku o wyznaczenie
drugiej licytacji lub oświadczenia o przejęciu ruchomości na własność, komornik
umorzy postępowanie co do niesprzedanych ruchomości. Jeżeli spomiędzy kilku
wierzycieli jedni żądają licytacji, a inni przejęcia ruchomości na własność,
wyznaczona będzie druga licytacja.

art. 876. więcej [Zaliczenie wierzytelności] Art. 876. Jeżeli nabywca jest jedynym wierzycielem egzekwującym albo jeżeli
cena nabycia wystarcza na zaspokojenie wszystkich wierzycieli egzekwujących
i kosztów egzekucji, nabywca może zaliczyć swoją egzekwowaną wierzytelność na
cenę nabycia.

art. 877. więcej [Przejęcie ruchomości na własność przez wierzyciela w postępowaniu egzekucyjnym] Art. 877. Jeżeli druga licytacja nie doszła do skutku, wierzycielowi w ciągu
dwóch tygodni od otrzymania zawiadomienia komornika przysługuje prawo przejęcia
ruchomości na własność za cenę nie niższą od ceny wywołania. W tym wypadku
stosuje się odpowiednio przepis art. 875 § 2. Jeżeli wierzyciel nie skorzystał z prawa
przejęcia ruchomości na własność, komornik umorzy postępowanie co do rzeczy
niesprzedanej lub nieprzejętej na własność.

art. 878. więcej [Odmowa wydania rzeczy nabywcy przez dłużnika lub dozorcę] Art. 878. Jeżeli dłużnik lub dozorca odmawia wydania rzeczy nabywcy,
komornik na wniosek nabywcy postąpi jak przy egzekucji roszczeń niepieniężnych.

art. 879. więcej [Skutki nabycia] Art. 879. Kto nabywa rzecz na podstawie przepisów niniejszego rozdziału, staje
się jej właścicielem bez żadnych obciążeń i powinien ją natychmiast odebrać.
Nabywcy nie przysługują roszczenia z tytułu rękojmi za wady rzeczy; przeciwko
nabywcy nie można podnosić zarzutów co do ważności nabycia.

Art. 879¹. Do sprzedaży w drodze licytacji elektronicznej stosuje się przepisy
rozdziału 2 z odrębnościami wynikającymi z niniejszego rozdziału.

Art. 879². § 1. Komornik dokonuje sprzedaży w drodze licytacji elektronicznej
na wniosek wierzyciela złożony po dokonaniu zajęcia. Jeżeli ruchomość została zajęta
na zaspokojenie kilku wierzytelności dochodzonych w różnych postępowaniach,
o trybie sprzedaży ruchomości decyduje wierzyciel, na którego wniosek nastąpiło
pierwsze zajęcie.
§ 2. W razie złożenia wniosku komornik oddaje zajęte ruchomości, co do których
zajęcie uprawomocniło się, pod dozór innej osobie niż dłużnik, chyba że dłużnik daje
rękojmię należytego sprawowania dozoru albo dozór taki został już ustanowiony, albo
ruchomość została złożona do depozytu sądowego lub oddana na przechowanie właściwej instytucji. Przepisu art. 855 § 1² nie stosuje się. W przypadku odebrania dozoru, początek licytacji nie może przypadać wcześniej niż po upływie dwóch tygodni od
dnia odebrania dozoru.

Art. 879³. Wniosek o dokonanie sprzedaży w drodze licytacji elektronicznej
składa się przed wyznaczeniem terminu licytacji lub wraz z wnioskiem o wyznaczenie
drugiej licytacji.

Art. 879⁴. § 1. Sprzedaż w drodze licytacji elektronicznej jest dokonywana za
pośrednictwem systemu teleinformatycznego.
§ 2. Komornik zamieszcza obwieszczenie o licytacji elektronicznej także
w systemie teleinformatycznym.
§ 3. W obwieszczeniu o licytacji elektronicznej wskazuje się przedmiot oraz
warunki licytacji, sumę oszacowania i cenę wywołania oraz miejsce i czas, w których
można oglądać ruchomość, a ponadto zdjęcie lub zdjęcia ruchomości podlegającej
sprzedaży, informację o chwili rozpoczęcia i o chwili zakończenia licytacji oraz
informację o tym, że warunkiem udziału w licytacji jest złożenie rękojmi.
W obwieszczeniu o licytacji elektronicznej zamieszcza się wzmiankę, że prawa osób
trzecich nie będą przeszkodą do przeprowadzenia licytacji i przybicia na rzecz
nabywcy bez zastrzeżeń, jeżeli osoby te przed rozpoczęciem przetargu nie złożą
dowodu, że wniosły powództwo o zwolnienie ruchomości od egzekucji i uzyskały
w tym zakresie orzeczenie wstrzymujące egzekucję. W obwieszczeniu o licytacji
elektronicznej komornik poucza o treści § 4 oraz art. 879⁵, art. 879⁶ § 1 i art. 879⁹.
§ 4. W sądach rejonowych zapewnia się dostęp do systemu teleinformatycznego
obsługującego licytację elektroniczną.

Art. 879⁵. § 1. Przystępujący do przetargu składa rękojmię za pośrednictwem
systemu teleinformatycznego.
§ 2. Rękojmia może być także złożona komornikowi, który potwierdza ten fakt
w systemie teleinformatycznym.

Art. 879⁶. § 1. Licytacja elektroniczna rozpoczyna się z chwilą określoną
w obwieszczeniu o licytacji elektronicznej i kończy się w chwili wyznaczonej przez
komornika.
§ 2. Komornik wyznacza termin rozpoczęcia i zakończenia licytacji
elektronicznej w taki sposób, aby czas jej trwania wynosił co najmniej siedem dni,
a jej zakończenie przypadało w godzinach urzędowania sądu rejonowego, przy którym działa komornik. W przypadku ruchomości wymienionych w art. 864 § 2 czas trwania
licytacji wynosi co najmniej dwa dni.
§ 3. Natychmiast po zakończeniu licytacji elektronicznej komornik udziela
przybicia osobie ofiarującej najwyższą cenę w chwili zakończenia licytacji
elektronicznej. Przybicie jest udzielane w systemie teleinformatycznym.

Art. 879⁷. O przybiciu komornik zawiadamia wierzyciela i dłużnika.
Zawiadomienie o przybiciu doręcza się licytantom za pośrednictwem systemu
teleinformatycznego.

Art. 879⁸. W przypadku, o którym mowa w art. 870 § 3, zrzeczenie jest
dokonywane wyłącznie za pośrednictwem systemu teleinformatycznego.

Art. 879⁹. Nabywca jest obowiązany zapłacić cenę nabycia w dniu następnym
po doręczeniu zawiadomienia o przybiciu w godzinach urzędowania kancelarii
komorniczej lub na rachunek bankowy komornika do godziny osiemnastej dnia
następnego. Jeżeli ten dzień przypada w sobotę lub dzień ustawowo wolny od pracy,
cenę uiszcza się w następnym dniu po dniu albo dniach wolnych od pracy. Cena
nabycia może być uiszczona za pośrednictwem systemu teleinformatycznego.

Art. 879¹⁰. § 1. W przypadkach, o których mowa w art. 865 § 1, art. 866¹ oraz art. 866² § 1 i 2, wybór przedsiębiorcy lub przedsiębiorstwa może być dokonany na wniosek wierzyciela złożony za pośrednictwem systemu teleinformatycznego.
§ 2. Komornik może sprzedać ruchomości, o których mowa w art. 864 § 2, oraz
dokonać wyboru osoby, której sprzeda ruchomość, w trybie określonym w art. 864¹, za pośrednictwem systemu teleinformatycznego.

Art. 879¹¹. Minister Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia, sposób
przeprowadzenia licytacji elektronicznej oraz sposób wykorzystania systemu
teleinformatycznego obsługującego licytację elektroniczną do czynności, o których
mowa w art. 879¹⁰, mając na względzie zapewnienie ochrony praw osób
uczestniczących w licytacji, sprawność postępowania, skuteczność egzekucji,
zapewnienie bezpieczeństwa posługiwania się dokumentami w postaci elektronicznej
oraz dostępność systemu teleinformatycznego.

art. 880. więcej [Egzekucja sądowa z wynagrodzenia za pracę] Art. 880. Egzekucja z wynagrodzenia za pracę należy do komornika przy sądzie
rejonowym ogólnej właściwości dłużnika.

art. 881. więcej [Zajęcie przez komornika wynagrodzenia za pracę] Art. 881. § 1. Do egzekucji z wynagrodzenia za pracę komornik przystępuje
przez jego zajęcie.
§ 2. Komornik zawiadamia dłużnika, że do wysokości egzekwowanego
świadczenia i aż do pełnego pokrycia długu nie wolno mu odbierać wynagrodzenia
poza częścią wolną od zajęcia ani rozporządzać nim w żaden inny sposób. Dotyczy to
w szczególności periodycznego wynagrodzenia za pracę i wynagrodzenia za prace
zlecone oraz nagród i premii przysługujących dłużnikowi za okres jego zatrudnienia,
jak również związanego ze stosunkiem pracy zysku lub udziału w funduszu
zakładowym oraz wszelkich innych funduszach, pozostających w związku ze
stosunkiem pracy.
§ 2¹. Jeżeli egzekucja dotyczy świadczeń, o których mowa w art. 773 § 2¹, komornik zawiadamia pracodawcę o charakterze egzekwowanych świadczeń.
§ 3. Komornik wzywa pracodawcę, aby w granicach określonych w paragrafie
drugim nie wypłacał dłużnikowi poza częścią wolną od zajęcia żadnego
wynagrodzenia, lecz:
1) przekazywał zajęte wynagrodzenie bezpośrednio wierzycielowi egzekwującemu,
zawiadamiając komornika o pierwszej wypłacie, albo
2) przekazywał zajęte wynagrodzenie komornikowi w wypadku, gdy do
wynagrodzenia jest lub zostanie w dalszym toku postępowania egzekucyjnego
skierowana jeszcze inna egzekucja, a wynagrodzenie w części wymagalnej nie
wystarcza na pokrycie wszystkich egzekwowanych świadczeń wymagalnych.
Komornik poucza zarazem pracodawcę o skutkach niezastosowania się do wezwania.
§ 4. Stosownie do okoliczności komornik może wezwać pracodawcę do
przekazywania mu zajętego wynagrodzenia bezpośrednio.

art. 882. więcej [Obowiązki pracodawcy] Art. 882. § 1. Dokonując zajęcia wynagrodzenia za pracę, komornik wzywa
ponadto pracodawcę, aby w ciągu tygodnia:
1) przedstawił za okres trzech miesięcy poprzedzających zajęcie, za każdy miesiąc
oddzielnie, zestawienie periodycznego wynagrodzenia dłużnika za pracę oraz
oddzielnie jego dochodu z wszelkich innych tytułów;
2) podał, w jakiej kwocie i w jakich terminach zajęte wynagrodzenie będzie
przekazywane wierzycielowi;
3) w razie istnienia przeszkód do wypłacenia wynagrodzenia za pracę złożył
oświadczenie o rodzaju tych przeszkód, a w szczególności podał, czy inne osoby
roszczą sobie prawa, czy i w jakim sądzie toczy się sprawa o zajęte
wynagrodzenie i czy oraz o jakie roszczenia została skierowana do zajętego
wynagrodzenia egzekucja przez innych wierzycieli.
§ 2. Pracodawca obowiązany jest do niezwłocznego zawiadomienia komornika
oraz wierzyciela o każdej zmianie okoliczności wymienionych w § 1.

Art. 882¹. § 1. W razie zbiegu egzekucji sądowej i administracyjnej,
w przypadku gdy wynagrodzenie nie wystarcza na pokrycie wszystkich
egzekwowanych należności, pracodawca dokonuje wypłat na rzecz sądowego albo
administracyjnego organu egzekucyjnego, który pierwszy dokonał zajęcia, a w razie
niemożności ustalenia tego pierwszeństwa – na rzecz organu, który dokonał zajęcia na
poczet należności w wyższej kwocie, oraz niezwłocznie zawiadamia o zbiegu
egzekucji właściwe organy egzekucyjne, wskazując datę doręczenia zawiadomień
o zajęciach dokonanych przez te organy i wysokość należności, na poczet których
zostały dokonane zajęcia, o czym komornik poucza pracodawcę, dokonując zajęcia.
§ 2. W razie zbiegu egzekucji administracyjnej i sądowej świadczeń, o których
mowa w art. 773 § 2¹, w przypadku gdy wynagrodzenie nie wystarcza na pokrycie
wszystkich egzekwowanych należności, pracodawca dokonuje wypłat na rzecz
sądowego organu egzekucyjnego, a zawiadamiając o zbiegu egzekucji właściwe
organy egzekucyjne, wskazuje na charakter egzekwowanych świadczeń.

art. 883. więcej [Skuteczność zajęcia wynagrodzenia] Art. 883. § 1. Zajęcie jest dokonane z chwilą doręczenia wezwania dłużnikowi
zajętej wierzytelności.
§ 2. Jednakże dłużnik może żądać umorzenia egzekucji co do świadczeń
wymagalnych w przyszłości, jeżeli uiści wszystkie świadczenia wymagalne i złoży na
rachunek depozytowy Ministra Finansów sumę równającą się sumie świadczeń
periodycznych za sześć miesięcy, z równoczesnym umocowaniem komornika do podejmowania tej sumy. Komornik skorzysta z tego umocowania, gdy stwierdzi, że
dłużnik popadł w zwłokę z uiszczeniem świadczeń wymagalnych; równocześnie
wszczyna z urzędu egzekucję.

art. 884. więcej [Zajęcie wynagrodzenia za pracę w razie zmiany pracodawcy] Art. 884. § 1. Zajęcie obowiązuje nadal, choćby po zajęciu nawiązano
z dłużnikiem nowy stosunek pracy lub zlecenia albo choćby zakład pracy przeszedł na
inną osobę, jeżeli osoba ta o zajęciu wiedziała.
§ 2. W razie rozwiązania stosunku pracy z dłużnikiem dotychczasowy
pracodawca czyni wzmiankę o zajęciu należności w wydanym dłużnikowi
świadectwie pracy, a jeżeli nowy pracodawca dłużnika jest mu znany, przesyła temu
pracodawcy zawiadomienie komornika i dokumenty dotyczące zajęcia wynagrodzenia
oraz powiadamia o tym komornika i dłużnika, przeciwko któremu toczy się
postępowanie egzekucyjne. Wzmianka w świadectwie pracy powinna zawierać
oznaczenie komornika, który zajął należność, oraz numer sprawy egzekucyjnej, jak
również wskazać wysokość potrąconych już kwot. Przesłanie zawiadomienia
komornika ma skutki zajęcia należności dłużnika u nowego pracodawcy od chwili
dojścia zawiadomienia do tego pracodawcy.
§ 3. Nowy pracodawca, któremu pracownik przedstawi świadectwo pracy ze
wzmianką o zajęciu należności, zawiadamia o zatrudnieniu pracownika pracodawcę,
który wydał świadectwo, oraz wskazanego we wzmiance komornika. Jeżeli nowy
pracodawca, któremu pracownik nie okazał świadectwa pracy, dowie się, gdzie
pracownik był przedtem zatrudniony, obowiązany jest zawiadomić poprzedniego
pracodawcę o jego zatrudnieniu, chyba że pracownik przedstawi zaświadczenie tego
pracodawcy stwierdzające, że jego należności nie były zajęte.
§ 4. Obowiązek powiadomienia komornika o zmianie pracodawcy obciąża
również dłużnika. O obowiązku tym oraz o skutkach jego zaniedbania dłużnik
powinien być pouczony przy zawiadomieniu go o zajęciu wynagrodzenia za pracę.

art. 885. więcej [Skutek zajęcia wynagrodzenia] Art. 885. Zajęcie ma ten skutek, że w stosunku do wierzyciela egzekwującego
nieważne są rozporządzenia wynagrodzeniem przekraczające część wolną od zajęcia,
dokonane po jego zajęciu, a także przed zajęciem, jeżeli wymagalność wynagrodzenia
następuje po zajęciu.

art. 886. więcej [Grzywna] Art. 886. § 1. Pracodawcy, który nie wykonał obowiązków określonych
w art. 881 § 3 i 4, nie złożył w przepisanym terminie oświadczenia przewidzianego w art. 882 albo zaniedbał przesłania dokumentów zajęcia wynagrodzenia nowemu
pracodawcy dłużnika, stosownie do art. 884 § 2 i 3, komornik wymierza grzywnę
w wysokości do pięciu tysięcy złotych. Grzywna jest powtarzana, jeżeli pracodawca
nadal uchyla się od wykonania tych czynności w dodatkowo wyznaczonym terminie.
§ 2. Jeżeli pracodawcą nie jest osoba fizyczna, grzywnie podlega pracownik lub
wspólnik odpowiedzialny za wykonanie takiej czynności, a w razie niewyznaczenia
takiego pracownika lub niemożności jego ustalenia – osoby uprawnione do
reprezentowania pracodawcy. Jeżeli pracodawcą jest spółka cywilna, grzywnie
podlega którykolwiek ze wspólników.
§ 3. Pracodawca, który nie zastosował się do wezwania z art. 881 i 882 lub
w inny sposób naruszył obowiązki wynikające z zajęcia bądź złożył oświadczenie
przewidziane w art. 882 niezgodne z prawdą albo dokonał wypłaty zajętej części
wynagrodzenia dłużnikowi, odpowiada za wyrządzoną przez to wierzycielowi szkodę.
§ 4. Grzywnę określoną w § 1 komornik wymierzy również dłużnikowi, który
nie powiadomił go o zmianie pracodawcy.

art. 887. więcej [Wstąpienie wierzyciela w prawa i roszczenia dłużnika] Art. 887. § 1. Z mocy samego zajęcia wierzyciel może wykonywać wszelkie
prawa i roszczenia dłużnika. Na żądanie wierzyciela komornik wydaje mu
odpowiednie zaświadczenie.
§ 2. Wierzyciel wnoszący powództwo przeciwko pracodawcy powinien
przypozwać dłużnika, przeciwko któremu toczy się postępowanie egzekucyjne.
Pozwany pracodawca obowiązany jest podać sądowi wszystkich innych wierzycieli,
na rzecz których dochodzona wierzytelność również została zajęta. Sąd zawiadomi
tych wierzycieli stosownie do art. 195. Wyrok wydany w sprawie jest skuteczny
w stosunku do innych wierzycieli. Jednakże w stosunku do wierzyciela, o którym sąd
nie został powiadomiony, pracodawca nie może powoływać się na wyrok, który zapadł
na jego korzyść.

art. 888. więcej [Odebranie dokumentów] Art. 888. § 1. Na wniosek wierzyciela komornik odbierze dłużnikowi
dokumenty stanowiące dowód wierzytelności i złoży je do depozytu sądowego.
§ 2. Jeżeli wierzyciel zgłasza wniosek, aby odebranie odbyło się w jego
obecności, komornik zawiadamia go o terminie czynności. W razie niestawienia się
wierzyciela czynności nie dokonuje się.
§ 3. Dłużnik obowiązany jest pod rygorem odpowiedzialności za szkodę udzielić
wierzycielowi wszystkich wyjaśnień potrzebnych do dochodzenia praw przeciwko
dłużnikowi zajętej wierzytelności.

art. 889. więcej [Egzekucja z wierzytelności z rachunku bankowego dłużnika] Art. 889. § 1. W celu dokonania egzekucji z wierzytelności z rachunku
bankowego komornik ogólnej właściwości dłużnika:
1) przesyła do banku, w którym dłużnik posiada rachunek, zawiadomienie o zajęciu
wierzytelności pieniężnej dłużnika pochodzącej z rachunku bankowego do
wysokości należności będącej przedmiotem egzekucji wraz z kosztami
egzekucyjnymi i wzywa bank, aby nie dokonywał wypłat z rachunku bez zgody
komornika do wysokości zajętej wierzytelności albo zawiadomił komornika
w terminie siedmiu dni o przeszkodzie do przekazania zajętej kwoty;
zawiadomienie jest skuteczne także w przypadku niewskazania rachunku
bankowego;
2) zawiadamia dłużnika o zajęciu jego wierzytelności z rachunku bankowego,
doręczając mu odpis zawiadomienia skierowanego do banku, o zakazie wypłat
z rachunku bankowego.
§ 1¹. Jeżeli egzekucja dotyczy świadczeń, o których mowa w art. 773 § 2¹, komornik zawiadamia bank o charakterze egzekwowanych świadczeń.
§ 2. Równocześnie komornik przesyła wierzycielowi odpis zawiadomienia
przesłanego do banku.
§ 3. Jeżeli wierzytelność z rachunku bankowego zajęta została w dwu lub więcej
postępowaniach egzekucyjnych, a znajdująca się na rachunku kwota nie wystarcza na
zaspokojenie wszystkich wierzycieli, bank wstrzymuje się z wypłatą zajętych kwot,
powiadamiając o tym komorników prowadzących egzekucję. Zajęte wierzytelności
bank wypłaca, po przekazaniu wszystkich spraw w trybie art. 773¹, komornikowi,
który prowadzi dalszą egzekucję.

Art. 889¹. § 1. Jeżeli zajęto rachunek bankowy prowadzony w walucie obcej,
bank przekazuje komornikowi należność w walucie polskiej przeliczonej według
kursu kupna waluty obcej, w której prowadzony jest rachunek, ogłoszonego przez
Narodowy Bank Polski w dniu przekazania należności komornikowi.
§ 2. Przepisu § 1 nie stosuje się, jeżeli tytuł wykonawczy obejmuje świadczenie
pieniężne podlegające spełnieniu wyłącznie w walucie obcej, w której jest
prowadzony rachunek bankowy.

Art. 889². Bank przekazuje środki pieniężne z zajętego rachunku na rachunek
bankowy komornika niezwłocznie po upływie siedmiu dni od dnia doręczenia
zawiadomienia o zajęciu. Jednakże w razie egzekucji bieżących alimentów lub rent
bank niezwłocznie przekazuje środki pieniężne z zajętego rachunku na rachunek
bankowy komornika.

art. 890. więcej [Skuteczność zajęcia] Art. 890. § 1. Zajęcie wierzytelności z rachunku bankowego dłużnika jest
dokonane z chwilą doręczenia bankowi zawiadomienia o zakazie wypłat z tego
rachunku i obejmuje również kwoty, których nie było na rachunku bankowym w chwili
jego zajęcia, a zostały wpłacone na ten rachunek po dokonaniu zajęcia.
§ 1¹. Zajęcie wierzytelności z rachunku bankowego nie obejmuje kwot
pochodzących ze świadczeń, dodatków i zasiłków, o których mowa w art. 833 § 6, oraz
świadczeń, dodatków i innych kwot, o których mowa w art. 31 ust. 1, art. 80 ust. 1 i 1a,
art. 81, art. 83 ust. 1 i 4, art. 84 pkt 2 i 3 i art. 140 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 9 czerwca
2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, oraz środków finansowych
na utrzymanie lokalu mieszkalnego w budynku wielorodzinnym lub domu
jednorodzinnego, o których mowa w art. 83 ust. 2 i art. 84 pkt 1 ustawy z dnia
9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, w części
przysługującej na umieszczone w rodzinie zastępczej lub rodzinnym domu dziecka
dzieci i osoby, które osiągnęły pełnoletność, przebywając w pieczy zastępczej.
§ 1². (uchylony)
§ 1³. (uchylony)
§ 2. Wynikający z zajęcia wierzytelności z rachunku bankowego zakaz wypłat
z tego rachunku nie dotyczy bieżących wypłat na wynagrodzenie za pracę wraz
z podatkami i innymi ciężarami ustawowymi oraz na zasądzone alimenty i renty
o charakterze alimentacyjnym zasądzone tytułem odszkodowania – do wysokości
przeciętnego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału ogłaszanego przez Prezesa
Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej
Polskiej „Monitor Polski” na podstawie art. 20 pkt 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r.
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2020 r. poz.
53, 252, 568 i 1222). Wypłata na wynagrodzenie za pracę następuje po złożeniu
komornikowi odpisu listy płac lub innego wiarygodnego dowodu, a wypłata na
alimenty i renty alimentacyjne – tytułu wykonawczego stwierdzającego obowiązek
dłużnika do płacenia alimentów lub renty.
§ 2¹. Bank dokonuje wypłat, o których mowa w § 2, na podstawie zezwolenia
komornika. Wypłaty na alimenty i renty alimentacyjne następują do rąk uprawnionego
do tych świadczeń.
§ 2². (uchylony)
§ 3. (uchylony)

Art. 890¹. Jeżeli zajęcie obejmuje wierzytelność wynikającą z rachunku
bankowego zajętego uprzednio na podstawie postanowienia o zabezpieczeniu
ustanowionym w postępowaniu zabezpieczającym, uprawnienia obowiązanego do
dokonania wypłat z rachunku bankowego ustają z dniem dokonania zajęcia
w postępowaniu egzekucyjnym.

Art. 890². § 1. Wykonanie zajęcia wierzytelności z rachunku bankowego
podlega wstrzymaniu w okresie blokady rachunku podmiotu kwalifikowanego
w rozumieniu art. 119zg pkt 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja
podatkowa (Dz. U. z 2019 r. poz. 900, z późn. zm.).
§ 2. Wstrzymanie wykonania zajęcia, o którym mowa w § 1, nie dotyczy zajęcia
na poczet zasądzonych alimentów, renty o charakterze alimentacyjnym tytułem
odszkodowania oraz wynagrodzenia ze stosunku pracy wraz z zaliczką na podatek
dochodowy od osób fizycznych oraz składkami na ubezpieczenie społeczne należnymi
od dokonywanych wypłat na bieżące wynagrodzenia. Bank wykonuje to zajęcie do
wysokości nieprzekraczającej kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę, o którym
mowa w przepisach ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym
wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. z 2018 r. poz. 2177 oraz z 2019 r. poz. 1564).
§ 3. W przypadku, o którym mowa w § 1, bank informuje komornika
o przyczynie wstrzymania wykonania zajęcia wierzytelności z rachunku bankowego
w przypadku blokady rachunku, o której mowa w art. 119zw § 1 ustawy z dnia
29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa.

art. 891. więcej [Zbieg egzekucji sądowej i administracyjnej] Art. 891. § 1. W razie zbiegu egzekucji sądowej i administracyjnej, w przypadku
gdy kwoty znajdujące się na rachunku bankowym nie wystarczają na pokrycie
wszystkich egzekwowanych należności, bank dokonuje wypłat z tego rachunku na
rzecz sądowego albo administracyjnego organu egzekucyjnego, który pierwszy
dokonał zajęcia, a w razie niemożności ustalenia tego pierwszeństwa – na rzecz
organu, który dokonał zajęcia na poczet należności w wyższej kwocie, oraz
niezwłocznie zawiadamia o zbiegu egzekucji właściwe organy egzekucyjne,
wskazując datę doręczenia zawiadomień o zajęciach dokonanych przez te organy
i wysokość należności, na poczet których zostały dokonane zajęcia, o czym komornik
poucza bank, dokonując zajęcia.
§ 2. W razie zbiegu egzekucji administracyjnej i sądowej świadczeń, o których
mowa w art. 773 § 2¹, w przypadku gdy kwoty znajdujące się na rachunku bankowym nie wystarczają na pokrycie wszystkich egzekwowanych należności, bank dokonuje
wypłat z tego rachunku na rzecz sądowego organu egzekucyjnego, a zawiadamiając o zbiegu egzekucji właściwe organy egzekucyjne, wskazuje na charakter
egzekwowanych świadczeń.

Art. 891¹. § 1. Na podstawie tytułu wykonawczego wystawionego przeciwko
dłużnikowi można zająć wierzytelność z rachunku wspólnego prowadzonego dla
dłużnika i osób trzecich. Dalsze czynności egzekucyjne będą prowadzone do udziału
przypadającego dłużnikowi w rachunku wspólnym stosownie do treści umowy
rachunku bankowego, którą dłużnik jest obowiązany przedłożyć komornikowi
w terminie tygodnia od daty zajęcia. Przepisy o wyjawieniu majątku stosuje się
odpowiednio. Jeżeli umowa nie określa udziału w rachunku wspólnym albo gdy
dłużnik nie przedłoży umowy, domniemywa się, że udziały są równe. Po ustaleniu
udziału dłużnika zwalnia się pozostałe udziały od egzekucji.
§ 2. W razie zajęcia rachunku wspólnego dla wspólników spółki cywilnej,
komornik zawiadamia pozostałych wspólników.

Art. 891². § 1. Na podstawie tytułu wykonawczego wystawionego przeciwko
dłużnikowi pozostającemu w związku małżeńskim można prowadzić egzekucję
z rachunku wspólnego dłużnika i jego małżonka.
§ 2. Przepis § 1 nie wyłącza możliwości obrony małżonka dłużnika w drodze
powództwa o zwolnienie od egzekucji, jeżeli na rachunku wspólnym małżonków
zgromadzono środki, które nie wchodzą do majątku osobistego dłużnika, albo też
środki, które nie pochodzą z pobranego przez dłużnika wynagrodzenia za pracę,
dochodów uzyskanych przez dłużnika z innej działalności zarobkowej, jak również
z korzyści uzyskanych z jego praw autorskich i praw pokrewnych, praw własności
przemysłowej oraz innych praw twórcy.

art. 892. więcej [Odpowiedzialność banku] Art. 892. § 1. Bank, który naruszył przepisy dotyczące obowiązków banku
w zakresie egzekucji z rachunków bankowych odpowiada za wyrządzoną przez to
wierzycielowi szkodę.
§ 2. Przepisy art. 886 stosuje się odpowiednio do pracowników banku winnych
niezgodnego z prawem dokonania wypłaty z zajętego rachunku bankowego.

art. 893. więcej [Odpowiednie stosowanie] Art. 893. Do skutków zajęcia stosuje się odpowiednio art. 885, 887 i 888.

Art. 893¹. § 1. Jeżeli egzekucja z rachunku bankowego, na który wystawiono
dowód imienny, nie może być przeprowadzona w trybie art. 901 z powodu
niemożności odebrania tego dokumentu, komornik stwierdza ten fakt protokołem i dokonuje zajęcia rachunku bankowego, na który wystawiono dowód imienny, przez
skierowanie do właściwego banku zawiadomienia o zajęciu. Zajęcie jest dokonane
z chwilą doręczenia tego zawiadomienia. Na skutek zajęcia dokonanego w powyższy
sposób bank wstrzymuje wszelkie wypłaty z zajętego rachunku bankowego, na który
wystawiono dowód imienny, i zawiadamia o tym placówki banku, placówki pocztowe
w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. – Prawo pocztowe oraz inne
placówki wykonujące czynności w powyższym zakresie.
§ 2. Komornik doręcza niezwłocznie zawiadomienie o zajęciu rachunku
bankowego, na który wystawiono dowód imienny, dłużnikowi z pouczeniem
o odpowiedzialności przewidzianej w § 3, w razie dokonania wypłaty z zajętego
rachunku bankowego, na który wystawiono dowód imienny.
§ 3. Dłużnik, który po dokonaniu zajęcia rachunku bankowego, na który
wystawiono dowód imienny, dokona wypłaty całości lub części środków pieniężnych
znajdujących się na tym rachunku, podlega odpowiedzialności karnej jak za usunięcie
mienia spod egzekucji.
§ 4. Komornik doręcza niezwłocznie zawiadomienie o zajęciu rachunku
bankowego, na który wystawiono dowód imienny, wierzycielowi.
§ 4¹. W terminie dwóch tygodni od daty doręczenia zawiadomienia o zajęciu
rachunku bankowego, na który wystawiono dowód imienny, wierzyciel występuje do
sądu z wnioskiem o umorzenie książeczki oszczędnościowej dłużnika i zawiadamia
o tym niezwłocznie właściwy oddział banku, doręczając mu odpis złożonego do sądu
wniosku o umorzenie książeczki oszczędnościowej. W razie niedoręczenia odpisu,
o którym mowa w zdaniu poprzedzającym, w terminie miesiąca od daty zajęcia
rachunku bankowego, na który wystawiono dowód imienny, właściwy oddział banku
odwołuje wstrzymanie wypłat z tego rachunku, o czym zawiadamia właściciela
książeczki oszczędnościowej.
§ 4². W zawiadomieniu, o którym mowa w § 4, poucza się wierzyciela o treści
§ 4¹.
§ 5. Minister właściwy do spraw finansów publicznych w porozumieniu
z ministrem właściwym do spraw łączności oraz Ministrem Sprawiedliwości określi,
w drodze rozporządzenia, tryb zawiadamiania placówek banków, placówek
pocztowych w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. – Prawo pocztowe i innych placówek, uwzględniając dane zawarte w zawiadomieniu, mając na
względzie sprawne prowadzenie egzekucji.

Art. 893². . § 1. Sąd rozpatrzy wniosek o umorzenie książeczki oszczędnościowej
na zasadach i w trybie przewidzianych w przepisach o umarzaniu utraconych
dokumentów. W postępowaniu o umorzenie książeczki oszczędnościowej nie mogą
być zgłoszone zarzuty dotyczące zasadności roszczenia wierzyciela. Koszty
postępowania obciążają właściciela książeczki. Sąd przesyła właściwemu oddziałowi
banku wypis prawomocnego postanowienia w sprawie umorzenia książeczki
oszczędnościowej.
§ 2. W razie umorzenia książeczki oszczędnościowej właściwy oddział banku
wystawia na jej miejsce nową książeczkę oszczędnościową, którą po odpisaniu
środków pieniężnych do wysokości należności wskazanej w tytule wykonawczym
łącznie z kosztami egzekucyjnymi wydaje właścicielowi. W przypadku
nieuwzględnienia wniosku o umorzenie książeczki oszczędnościowej właściwy
oddział banku niezwłocznie odwoła wstrzymanie wypłat z rachunku bankowego, na
który wystawiono dowód imienny, i zawiadomi o tym właściciela.

Art. 893^2a. Komornik doręcza pisma bankowi za pośrednictwem systemu
teleinformatycznego obsługującego zajęcie wierzytelności z rachunku bankowego,
a bank wnosi pisma do komornika wyłącznie za pośrednictwem tego systemu.

Art. 893³. Przepisy art. 893¹ i 893² stosuje się odpowiednio w wypadku niemożności odebrania innego dokumentu, z którego posiadaniem jest związana wierzytelność na rachunku bankowym.

Art. 893⁴. Przepisy niniejszego działu stosuje się odpowiednio do egzekucji
z rachunków prowadzonych przez spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe,
z wyłączeniem przepisu art. 893^2a.

art. 894. więcej [Uchylony] Art. 894. (uchylony).

art. 895. więcej [Właściwość komornika] Art. 895. § 1. Egzekucja prowadzona według przepisów działu niniejszego
należy do komornika sądu właściwości ogólnej dłużnika, przeciwko któremu toczy się
postępowanie egzekucyjne, a w braku podstaw do jej oznaczenia – do komornika sądu
właściwości ogólnej osoby zobowiązanej względem dłużnika. Gdy osoby takiej nie
ma, egzekucja należy do komornika tego sądu, w którego okręgu znajduje się
przedmiot świadczenia lub prawa.
§ 2. Jeżeli wykonanie prawa związane jest z posiadaniem dokumentu, właściwy
jest komornik tego sądu, w którego okręgu dokument się znajduje.
§ 3. Na podstawie wniosku o wszczęcie egzekucji z ruchomości komornik
dokona również zajęcia wierzytelności lub innych praw majątkowych, związanych
z posiadaniem dokumentu, jeżeli dokument taki znajduje się w posiadaniu dłużnika.

art. 896. więcej [Zajęcie w egzekucji z wierzytelności] Art. 896. § 1. Do egzekucji z wierzytelności komornik przystępuje przez jej
zajęcie. W celu zajęcia komornik:
1) zawiadomi dłużnika, że nie wolno mu odbierać żadnego świadczenia ani
rozporządzać zajętą wierzytelnością i ustanowionym dla niej zabezpieczeniem;
1¹) zawiadomi dłużnika wierzytelności o charakterze egzekwowanych świadczeń,
jeżeli egzekucja dotyczy świadczeń, o których mowa w art. 773 § 2¹;
2) wezwie dłużnika wierzytelności, aby należnego od niego świadczenia nie
uiszczał dłużnikowi, lecz złożył je komornikowi lub na rachunek depozytowy
Ministra Finansów;
3) wezwie dłużnika wierzytelności, aby w razie zbiegu egzekucji sądowej
i administracyjnej, w przypadku gdy świadczenie nie wystarcza na pokrycie
wszystkich egzekwowanych należności, uiszczał je na rzecz:
a) sądowego albo administracyjnego organu egzekucyjnego, który pierwszy
dokonał zajęcia, a w razie niemożności ustalenia tego pierwszeństwa – na
rzecz organu, który dokonał zajęcia na poczet należności w wyższej kwocie,
albo
b) sądowego organu egzekucyjnego – jeżeli egzekucja dotyczy świadczeń,
o których mowa w art. 773 § 2¹ – oraz niezwłocznie zawiadomił o zbiegu egzekucji właściwe organy
egzekucyjne, wskazując datę doręczenia zawiadomień o zajęciach dokonanych
przez te organy i wysokość należności, na poczet których zostały dokonane
zajęcia, a w przypadku, o którym mowa w art. 773 § 2¹ – także na charakter
egzekwowanych świadczeń.
§ 2. Jednocześnie z zajęciem wierzytelności komornik wezwie jej dłużnika, aby
w ciągu tygodnia złożył oświadczenie:
1) czy i w jakiej wysokości przysługuje dłużnikowi zajęta wierzytelność, czy też
odmawia zapłaty i z jakiej przyczyny;
2) czy inne osoby roszczą sobie prawa do wierzytelności, czy i w jakim sądzie lub
przed jakim organem toczy się lub toczyła się sprawa o zajętą wierzytelność oraz
czy i o jakie roszczenie została skierowana do zajętej wierzytelności egzekucja
przez innych wierzycieli.

art. 897. więcej [Zajęcie wierzytelności zabezpieczonej wpisem] Art. 897. § 1. W celu zajęcia wierzytelności, której zabezpieczenie jest
ujawnione przez wpis w księdze wieczystej lub przez złożenie dokumentu do zbioru,
komornik jednocześnie z zawiadomieniem i wezwaniem dłużników zgodnie
z art. 896, składa do sądu właściwego do prowadzenia księgi wieczystej wniosek
o wpis o zajęciu lub o złożenie tego wniosku do zbioru dokumentów.
§ 2. Jeżeli w księdze wieczystej znajdują się wpisy lub w zbiorze dokumentów
dokumenty stanowiące przeszkodę do uwzględnienia wniosku, sąd właściwy do
prowadzenia księgi wieczystej zawiadomi o tym wierzyciela i komornika,
wyznaczając termin do usunięcia przeszkody. Usunięcie przeszkody należy do
wierzyciela. W tym celu wierzyciel może wykonywać prawa przysługujące
dłużnikowi. Na wniosek wierzyciela komornik odbierze dłużnikowi potrzebne do tego
dokumenty.
§ 3. Po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu sąd oddali wniosek
komornika, a komornik umorzy egzekucję. Jeżeli jednak wierzyciel w terminie
wyznaczonym przez sąd wytoczy powództwo w celu usunięcia przeszkody, oddalenie
wniosku i umorzenie egzekucji nie może nastąpić przed prawomocnym oddaleniem
powództwa.
§ 4. (uchylony)

art. 898. więcej [Ujawnienie zabezpieczenia i zajęcia w księdze wieczystej] Art. 898. Jeżeli do zabezpieczenia zajętej wierzytelności wymagany jest wpis
w księdze wieczystej, komornik odbierze dłużnikowi dokumenty potrzebne do
dokonania tego wpisu i złoży wniosek o wpis na rzecz dłużnika oraz o jednoczesne
ujawnienie zajęcia.

art. 899. więcej [Wierzytelność zabezpieczona poręczeniem, zastawem lub zastawem rejestrowym] Art. 899. Dokonując zajęcia wierzytelności zabezpieczonej poręczeniem,
zastawem lub zastawem rejestrowym, komornik na wniosek wierzyciela zawiadamia
także poręczyciela albo właściciela przedmiotu obciążonego prawem zastawu, iż
świadczenia z wierzytelności zabezpieczonej nie wolno uiścić dłużnikowi. Przepis
art. 882 § 1 pkt 2 stosuje się odpowiednio.

art. 900. więcej [Chwila dokonania zajęcia wierzytelności] Art. 900. § 1. Zajęcie jest dokonane z chwilą doręczenia wezwania dłużnikowi
zajętej wierzytelności. Jeżeli konieczny jest wpis zajęcia w księdze wieczystej,
wierzytelność jest zajęta z chwilą dokonania wpisu lub złożenia do zbioru
dokumentów wniosku komornika. Jednakże i w tym wypadku zajęcie jest skuteczne
już z chwilą doręczenia wezwania dłużnikowi zajętej wierzytelności, jeżeli takie
doręczenie nastąpiło wcześniej.
§ 2. Zajęcie sum płatnych periodycznie obejmuje także wypłaty przyszłe. Art.
883 § 2 stosuje się odpowiednio.

art. 901. więcej [Zajęcie wierzytelności związanej z posiadaniem dokumentu] Art. 901. § 1. Zajęcia wierzytelności związanej z posiadaniem dokumentu
dokonuje się przez odebranie dokumentu dłużnikowi lub osobie trzeciej. Przepis
art. 845 § 2 stosuje się odpowiednio. Następnych zajęć takiej wierzytelności dokonuje
się przez zaznaczenie w protokole pierwszego zajęcia.
§ 2. O dokonaniu zajęcia komornik powiadomi wierzyciela dłużnika, przeciwko
któremu toczy się postępowanie egzekucyjne, i dłużnika zajętej wierzytelności, a przy
dalszych zajęciach także poprzednich wierzycieli.
§ 3. Od dłużnika zajętej wierzytelności związanej z posiadaniem dokumentu
komornik zażąda zapłaty poszukiwanej sumy, a jeżeli wierzytelność wymagalna jest
po wypowiedzeniu, dokona jej wypowiedzenia. Na wniosek wierzyciela, dłużnika
albo z urzędu, komornik dokona również czynności zachowawczych, jeżeli zajdzie
tego potrzeba.
§ 4. Zajęte papiery wartościowe niezapisane na rachunku papierów
wartościowych komornik może sprzedać za pośrednictwem firmy inwestycyjnej
w rozumieniu przepisów, o których mowa w art. 752¹. Sprzedaż w tym trybie może nastąpić w okresie miesiąca od dnia zajęcia. Za zgodą dłużnika sprzedaż może
nastąpić także po tym terminie. Do ustalenia ceny sprzedaży należy powołać biegłego.
Na wniosek dłużnika sprzedaż może nastąpić po cenie przez niego wskazanej.
§ 5. Jeżeli zobowiązany z weksla nie zapłaci poszukiwanej sumy, komornik
sprzeda weksel. Dokonany przez komornika indos wywiera skutki indosu wpisanego
przez zobowiązanego. Jeżeli na wekslu zostały umieszczone wyrazy „nie na zlecenie”
lub inne zastrzeżone równoważnie, komornik może przenieść weksel na nabywcę
tylko w formie i ze skutkiem przewidzianym w przepisach o przelewie wierzytelności.
§ 6. Do zbycia weksli przepisy art. 904¹ stosuje się odpowiednio

art. 902. więcej [Odpowiednie stosowanie] Art. 902. Do skutków zajęcia stosuje się odpowiednio art. 885, 887 i 888, a do
skutków niezastosowania się do wezwań komornika oraz do obowiązków
wynikających z zajęcia – art. 886.

Art. 902¹. Zajęcie wierzytelności nie narusza uprawnień wynikających
z zamieszczonej w umowie klauzuli kompensacyjnej, o której mowa w ustawie z dnia
2 kwietnia 2004 r. o niektórych zabezpieczeniach finansowych (Dz. U. z 2020 r.
poz. 103).

Art. 902². § 1. Zajęcie wierzytelności z tytułu nadpłaty lub zwrotu podatku
w rozumieniu ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa obejmuje
także wierzytelności przyszłe, wynikające z nadpłaty lub zwrotu podatku powstałych
w ciągu roku od dnia dokonania zajęcia. Do zajęcia wierzytelności z tytułu nadpłaty
lub zwrotu podatku nie stosuje się przepisu art. 896 § 2.
§ 2. Dłużnik wierzytelności z tytułu nadpłaty lub zwrotu podatku zawiadamia
sądowy organ egzekucyjny o braku swojej właściwości, jeżeli nie jest dłużnikiem
wierzytelności.
§ 2¹. W przypadku zbiegu egzekucji do wierzytelności z tytułu nadpłaty lub
zwrotu podatku dłużnik tej wierzytelności zawiadamia właściwe organy egzekucyjne
o zbiegu egzekucji jednocześnie z przekazaniem środków pieniężnych na pokrycie
dochodzonych należności.
§ 2². Przepisów art. 773–773² i art. 774 nie stosuje się w przypadku zajęcia
wierzytelności z tytułu nadpłaty lub zwrotu podatku w wysokości nie wyższej niż
100 zł. Dłużnik wierzytelności przekazuje środki pieniężne na pokrycie dochodzonych
należności organowi egzekucyjnemu, który jako pierwszy dokonał zajęcia, a w razie niemożności ustalenia tego pierwszeństwa – organowi egzekucyjnemu, który dokonał
zajęcia na poczet należności w wyższej kwocie.
§ 2³. Jeżeli po przekazaniu, o którym mowa w § 2², pozostały środki pieniężne, dłużnik wierzytelności przekazuje je, aż do całkowitego rozliczenia wierzytelności
z tytułu nadpłaty lub zwrotu podatku, organowi egzekucyjnemu, który jako kolejny
dokonał zajęcia, a w razie niemożności ustalenia kolejności – organowi, który dokonał
zajęcia na poczet należności w wyższej kwocie.
§ 3. Zawiadomienia o zajęciu wierzytelności z tytułu nadpłaty lub zwrotu
podatku i inne dokumenty w ramach egzekucji z wierzytelności z tytułu nadpłaty lub
zwrotu podatku doręcza się za pośrednictwem systemu teleinformatycznego albo
z użyciem środków komunikacji elektronicznej, w sposób określony w przepisach
wydanych na podstawie art. 67 § 2c ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu
egzekucyjnym w administracji.

art. 903. więcej [Świadczenie ze zobowiązania przemiennego] Art. 903. Jeżeli zajęto wierzytelność, której przedmiotem jest świadczenie z zobowiązania przemiennego z prawem wyboru zastrzeżonym dla dłużnika, przeciwko któremu toczy się postępowanie egzekucyjne, prawo to przechodzi na wierzyciela, jeżeli dłużnik, wezwany przez komornika do dokonania wyboru, w ciągu tygodnia z prawa tego nie skorzysta.

art. 904. więcej [Wzajemne świadczenie dłużnika egzekwowanego] Art. 904. Jeżeli obowiązek dłużnika zajętej wierzytelności zależy od
wzajemnego świadczenia dłużnika, przeciwko któremu toczy się postępowanie
egzekucyjne, które polega na wydaniu rzeczy znajdującej się w jego władaniu, a
obowiązek wydania tej rzeczy został już orzeczony prawomocnym wyrokiem lub
stwierdzony innym tytułem egzekucyjnym, komornik odbierze dłużnikowi zajętej
wierzytelności tytuł egzekucyjny i po uzyskaniu na nim klauzuli wykonalności
odbierze rzecz dłużnikowi, przeciwko któremu toczy się postępowanie egzekucyjne,
jeżeli to jest konieczne do uzyskania świadczenia od dłużnika zajętej wierzytelności.

Art. 904¹. § 1. Na wniosek wierzyciela jego zaspokojenie nastąpi przez sprzedaż
wierzytelności w drodze licytacji lub z wolnej ręki, o ile nie sprzeciwia się temu
charakter zajętej wierzytelności.
§ 2. Sprzedaży zajętej wierzytelności dokonuje się w drodze licytacji
prowadzonej według przepisów o egzekucji z ruchomości. Cena wywołania wynosi trzy czwarte sumy, na którą składa się należność główna oraz odsetki naliczone do
dnia licytacji. Nabycie nie może nastąpić poniżej ceny wywołania.
§ 3. Za zgodą dłużnika zajęta wierzytelność może zostać sprzedana z wolnej ręki
po cenie przez niego wskazanej, jeżeli sprzedaż nie narusza interesów wierzycieli.
Dłużnik może też wskazać nabywcę oraz określić inne warunki sprzedaży. Zgoda
dłużnika na sprzedaż z wolnej ręki nie jest potrzebna, gdy wierzytelność była
wymagalna przed dniem zajęcia. W takim wypadku cena sprzedaży nie może być
jednak niższa niż cztery piąte sumy, na którą składa się należność główna oraz odsetki
naliczone do dnia sprzedaży

art. 905. więcej [Egzekucja z wierzytelności o wydanie ruchomości] Art. 905. § 1. Jeżeli zajęta została wierzytelność, z mocy której mają być wydane
dłużnikowi na własność ruchomości, będą one wydane komornikowi w miejscu,
w którym miały być wydane dłużnikowi. Zajęcie ruchomości dokonane jest przez
samo zajęcie wierzytelności o ich wydanie.
§ 2. Dalsza egzekucja z tych ruchomości będzie prowadzona według przepisów
o egzekucji z ruchomości.

art. 906. więcej [Egzekucja z wierzytelności o wydanie nieruchomości] Art. 906. § 1. Jeżeli została zajęta wierzytelność, z mocy której dłużnikowi,
przeciwko któremu toczy się postępowanie egzekucyjne, jako właścicielowi ma być
wydana nieruchomość, komornik odda wydaną nieruchomość w zarząd dłużnikowi.
Na wniosek wierzyciela komornik ustanowi zarządcą inną osobę.
§ 2. Egzekucja z tej nieruchomości i zarząd prowadzone będą według przepisów
o egzekucji z nieruchomości.

art. 907. więcej [Egzekucja z wierzytelności o wydanie statku morskiego] Art. 907. Przepis artykułu poprzedzającego stosuje się odpowiednio w wypadku,
gdy przedmiotem zajętej wierzytelności jest statek morski wpisany do rejestru
okrętowego

art. 908. więcej [Ustanowienie kuratora lub zarządcy, sprzedaż prawa] Art. 908. § 1. Jeżeli po zajęciu wierzytelności należyte wykonanie praw dłużnika
lub wierzyciela tego wymaga, sąd na wniosek wierzyciela lub dłużnika, stosownie do
okoliczności, ustanowi kuratora lub zarządcę. Na postanowienie sądu przysługuje
zażalenie.
§ 2. Do zarządu stosuje się odpowiednio przepisy o zarządzie w toku egzekucji
z nieruchomości.

art. 909. więcej [Odpowiednie stosowanie] Art. 909. Przepisy o egzekucji z wierzytelności stosuje się odpowiednio do
egzekucji z innych praw majątkowych, jeżeli przepisy poniższe nie stanowią inaczej.

art. 910. więcej [Egzekucja z praw majątkowych] Art. 910. § 1. Do egzekucji z praw majątkowych komornik przystąpi przez
zajęcie prawa. W tym celu komornik:
1) zawiadomi dłużnika, że nie wolno mu rozporządzać, obciążać ani realizować
zajętego prawa, jak również nie wolno mu pobierać żadnego świadczenia
przysługującego z zajętego prawa;
1¹) zawiadomi osobę, która z zajętego prawa jest obciążona obowiązkiem względem dłużnika, o charakterze egzekwowanych świadczeń, jeżeli egzekucja dotyczy
świadczeń, o których mowa w art. 773 § 2¹;
2) zawiadomi osobę, która z zajętego prawa jest obciążona obowiązkiem względem
dłużnika, by obowiązku tego wobec dłużnika nie realizowała, a wynikające
z prawa świadczenia pieniężne uiszczała komornikowi lub na rachunek
depozytowy Ministra Finansów, oraz wzywa tę osobę, by w terminie tygodnia
złożyła oświadczenie, czy inne osoby roszczą sobie pretensje do zajęcia prawa,
czy i w jakim sądzie lub przed jakim organem toczy się lub toczyła się sprawa
o zajęte prawo, jak również czy oraz o jakie roszczenie skierowana jest egzekucja
do zajętego prawa;
3) wezwie osobę, która z zajętego prawa jest obciążona obowiązkiem względem
dłużnika, aby w razie zbiegu egzekucji sądowej i administracyjnej, w przypadku
gdy świadczenie nie wystarcza na pokrycie wszystkich egzekwowanych
należności, uiszczała je na rzecz:
a) sądowego albo administracyjnego organu egzekucyjnego, który pierwszy
dokonał zajęcia, a w razie niemożności ustalenia tego pierwszeństwa – na
rzecz organu, który dokonał zajęcia na poczet należności w wyższej kwocie,
albo
b) sądowego organu egzekucyjnego – jeżeli egzekucja dotyczy świadczeń,
o których mowa w art. 773 § 2¹ – oraz niezwłocznie zawiadomiła o zbiegu egzekucji właściwe organy egzekucyjne, wskazując datę doręczenia zawiadomień o zajęciach dokonanych przez te organy i wysokość należności, na poczet których zostały dokonane
zajęcia, a w przypadku, o którym mowa w art. 773 § 2
1 – także na charakter
egzekwowanych świadczeń.
§ 2. Prawo jest zajęte z chwilą doręczenia zawiadomienia osobie, która z mocy
zajętego prawa jest obciążona obowiązkiem wobec dłużnika. Jednakże jeżeli
zawiadomienie o zajęciu zostało doręczone dłużnikowi wcześniej, skutki zajęcia
powstają wobec dłużnika z chwilą doręczenia mu zawiadomienia o zajęciu.
§ 3. Jeżeli prawo majątkowe, które ma być zajęte, jest tego rodzaju, że nie ma
oznaczonej osoby obciążonej obowiązkiem względem dłużnika, zajęcie jest dokonane
z chwilą doręczenia zawiadomienia dłużnikowi.
§ 4. W stosunku do każdego, kto wiedział o wszczęciu egzekucji, skutki zajęcia
powstają z chwilą, gdy o wszczęciu egzekucji powziął wiadomość, choćby
zawiadomienie, o którym mowa w § 1, nie zostało jeszcze doręczone.

Art. 910¹. Dokonując zajęcia patentu, dodatkowego prawa ochronnego, prawa
ochronnego lub prawa z rejestracji komornik przesyła do Urzędu Patentowego
Rzeczypospolitej Polskiej wniosek o wpis informacji o zajęciu prawa do właściwego
rejestru.

Art. 910². § 1. Z mocy zajęcia wierzyciel może wykonywać wszelkie
uprawnienia majątkowe dłużnika wynikające z zajętego prawa, które są niezbędne do
zaspokojenia wierzyciela w drodze egzekucji, może również podejmować wszelkie
działania, które są niezbędne do zachowania prawa.
§ 2. Jeżeli zachodzi potrzeba realizacji innych uprawnień wynikających
z zajętego prawa niż wymienione w § 1, sąd na wniosek dłużnika lub wierzyciela albo
z urzędu ustanowi zarządcę. Do zarządcy stosuje się odpowiednio przepisy
o zarządzie w egzekucji z nieruchomości.

Art. 910³. Do egzekucji z prawa majątkowego wchodzącego w skład majątku
wspólnego małżonków stosuje się odpowiednio przepisy art. 923¹.

Art. 910⁴. § 1. Do oszacowania zajętego prawa komornik powołuje biegłego.
§ 2. Wycena biegłego nie jest potrzebna, jeżeli strony zgodnie ustaliły wartość
zajętego prawa albo jeżeli w okresie trzech miesięcy przed dokonaniem zajęcia zajęte
prawo było oszacowane dla celów obrotu rynkowego lub w drodze umowy ustalono
jego wartość dla potrzeb takiego obrotu.
§ 3. W przypadkach wskazanych w § 2 za wartość prawa przyjmuje się wartość
prawa ustaloną zgodnie przez strony albo we wcześniejszej umowie lub oszacowaniu.

art. 911. więcej [Opis zajętego prawa majątkowego] Art. 911. Na żądanie wierzyciela komornik sporządzi opis zajętego prawa
majątkowego.

Art. 911¹. W opisie komornik zamieści w szczególności:
1) rodzaj zajętego prawa;
2) oznaczenie osób uprawnionych oraz rodzaj przysługujących im uprawnień albo
stwierdzenie o braku informacji o ich istnieniu;
3) oznaczenie osób zobowiązanych, jeżeli są, i rodzaj ciążących na nich
obowiązków;
4) w razie istnienia sporu co do treści prawa lub rodzaju przysługujących
uprawnień, rodzaj sporu, osoby dochodzące tych roszczeń oraz oznaczenie sądu
lub innego organu, przed którym spór się toczy.

Art. 911². § 1. Zajęcie praw dłużnika przysługujących mu na wypadek
wystąpienia ze spółki cywilnej lub jej rozwiązania dokonane jest z chwilą
powiadomienia dłużnika o zajęciu. O zajęciu komornik powiadomi pozostałych
wspólników, jeżeli ich adresy zostaną komornikowi podane przez którąkolwiek ze
stron.
§ 2. Pozostali wspólnicy w terminie dwóch tygodni od dnia zajęcia są
obowiązani przedstawić komornikowi wykaz przedmiotów, wierzytelności i praw,
które przypadną dłużnikowi na wypadek wystąpienia ze spółki lub jej rozwiązania.
Przepisy art. 886 stosuje się odpowiednio.

Art. 911³. § 1. Zajmując udział wspólnika w spółce handlowej albo prawa
wspólnika z tytułu udziału w takiej spółce, którymi wspólnikowi wolno rozporządzać,
jak również prawa majątkowe akcjonariusza, komornik powiadomi o zajęciu spółkę
oraz zgłosi ten fakt sądowi rejestrowemu.

Art. 911⁴. Zajęcie prawa obejmuje również wszelkie wierzytelności i roszczenia
przysługujące dłużnikowi z tytułu zajętego prawa, nawet jeżeli powstały po zajęciu.

Art. 911⁵. Jeżeli z zajętego prawa wynika wymagalne roszczenie, komornik
wezwie dłużnika zajętej wierzytelności, aby spełnił świadczenie wierzycielowi lub
komornikowi. Przepisy art. 887 stosuje się odpowiednio.

Art. 911⁶. § 1. Zaspokojenie wierzyciela z zajętego prawa następuje z dochodu,
jeżeli zajęte prawo przynosi dochód, albo z realizacji lub sprzedaży prawa.
§ 2. Zaspokojenie z dochodu lub realizacji prawa, jeżeli nie nastąpi w trybie
art. 911⁵, następuje w drodze egzekucji przez zarząd przymusowy. Przepisy
art. 1064¹–1064¹¹ stosuje się odpowiednio.
§ 3. (uchylony)
§ 4. (uchylony)

Art. 911⁷. § 1. Jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, komornik może
sprzedać zajęte prawo z wolnej ręki po cenie nie niższej niż 75% ceny oszacowania.
Sprzedaż ta nie może nastąpić wcześniej niż czternastego dnia od oszacowania.
§ 2. Na wniosek dłużnika, za zgodą wierzyciela, sprzedaż może nastąpić bez
oszacowania prawa. Sprzedaż za wskazaną przez dłużnika cenę może nastąpić, gdy
nie naruszyło to interesów wierzycieli. Dłużnik winien wówczas wskazać cenę
minimalną, poniżej której sprzedaż nie może być dokonana. Dłużnik może wskazać
osobę nabywcy albo też wskazać kilka osób uprawnionych do nabycia oraz kolejność,
w jakiej prawo nabycia będzie im przysługiwało.
§ 3. Jeżeli sprzedaż nie dojdzie do skutku w terminie tygodnia od dnia, w którym
wierzyciel wyraził zgodę na sprzedaż, komornik sprzedaje zajęte prawo w drodze
licytacji, chyba że wierzyciel wyrazi zgodę na ponowną sprzedaż z wolnej ręki.
§ 4. Do sprzedaży prawa w drodze licytacji stosuje się odpowiednio przepisy
o sprzedaży licytacyjnej w egzekucji z ruchomości. Ogłoszenia udostępniane
w związku ze sprzedażą w drodze licytacji papierów wartościowych w rozumieniu
ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania
instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach
publicznych (Dz. U. z 2019 r. poz. 623, 1798 i 2217) nie stanowią oferty publicznej
papierów wartościowych w rozumieniu art. 2 lit. d rozporządzenia Parlamentu
Europejskiego i Rady (UE) 2017/1129 z dnia 14 czerwca 2017 r. w sprawie prospektu,
który ma być publikowany w związku z ofertą publiczną papierów wartościowych lub
dopuszczeniem ich do obrotu na rynku regulowanym oraz uchylenia dyrektywy
2003/71/WE (Dz. Urz. UE L 168 z 30.06.2017, str. 12). Do tej sprzedaży nie stosuje
się przepisu art. 19 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami
finansowymi.

Art. 911⁸. § 1. Do egzekucji z instrumentów finansowych zapisanych na
rachunku papierów wartościowych lub innym rachunku, komornik przystąpi przez ich
zajęcie. W tym celu komornik:
1) zawiadamia dłużnika, że nie wolno mu odbierać żadnego świadczenia, jak
również rozporządzać, z wyjątkiem zleceń, o których mowa w § 2, zajętymi
instrumentami finansowymi czy wartościami zebranymi na rachunku;
1¹) zawiadamia podmiot prowadzący działalność maklerską, w którym dłużnik ma
rachunek, o charakterze egzekwowanych świadczeń, jeżeli egzekucja dotyczy
świadczeń, o których mowa w art. 773 § 2¹;
2) wezwie podmiot prowadzący działalność maklerską, w którym dłużnik ma
rachunek, by nie wykonywał dyspozycji dłużnika, z wyjątkiem zleceń, o których mowa w § 2, ani też nie wypłacał dłużnikowi pieniędzy ulokowanych na jego
rachunku, lecz zajęte sumy pieniężne do wysokości egzekwowanej należności
wydał komornikowi lub złożył na rachunek depozytowy Ministra Finansów.
§ 2. Jeżeli znajdujące się na rachunku dłużnika sumy pieniężne nie wystarczają
na pokrycie egzekwowanego roszczenia, podmiot prowadzący działalność maklerską,
w którym dłużnik ma rachunek, niezwłocznie wzywa dłużnika, aby w terminie trzech
dni złożył zlecenie sprzedaży celem zaspokojenia wierzyciela przez okres miesiąca,
wskazując, które ze zdeponowanych instrumentów finansowych mają być
przedmiotem zlecenia sprzedaży. Jeżeli zajęto instrumenty finansowe, które wcześniej
były zajęte na podstawie postanowienia o zabezpieczeniu, dyspozycja dłużnika
dotycząca zlecenia ich sprzedaży będzie wykonana po zajęciu dokonanym
w egzekucji, jeżeli samo zlecenie sprzedaży dłużnik złożył w terminie określonym
w art. 752¹.
§ 3. Jeżeli dłużnik nie dokona czynności, o której mowa w § 2, albo pomimo
wykonania czynności nie dojdzie do sprzedaży instrumentów finansowych,
prowadzący rachunek w terminie trzech dni powiadamia wierzyciela, za
pośrednictwem komornika, jakie instrumenty finansowe umieszczone są na rachunku.
Wierzyciel składa zlecenie dokonania sprzedaży wybranych instrumentów
finansowych.
§ 4. W razie niezłożenia przez wierzyciela w terminie dwóch tygodni zlecenia,
o którym mowa w § 3, albo gdy sprzedaż na zlecenie wierzyciela nie doszła do skutku
przez okres roku, egzekucję umarza się.
§ 5. Jeżeli zajęcia dokonano na rzecz dwu lub więcej wierzycieli, zlecenie,
o którym mowa w § 3, składa kurator ustanowiony w trybie art. 908, chyba że
wierzyciele złożą zgodny wniosek o sprzedaży instrumentów finansowych. W razie
ustanowienia kuratora termin dwutygodniowy liczy się od dnia powołania kuratora.
§ 5¹. W razie zbiegu egzekucji sądowej i administracyjnej, w przypadku gdy
kwoty znajdujące się na rachunku nie wystarczają na pokrycie wszystkich
egzekwowanych należności, podmiot prowadzący działalność maklerską, w którym
dłużnik ma rachunek, dokonuje wypłat z tego rachunku na rzecz sądowego albo
administracyjnego organu egzekucyjnego, który pierwszy dokonał zajęcia, a w razie
niemożności ustalenia tego pierwszeństwa – na rzecz organu, który dokonał zajęcia na
poczet należności w wyższej kwocie, oraz niezwłocznie zawiadamia o zbiegu
egzekucji właściwe organy egzekucyjne, wskazując datę doręczenia zawiadomień
o zajęciach dokonanych przez te organy i wysokość należności, na poczet których
zostały dokonane zajęcia, o czym komornik poucza podmiot prowadzący działalność
maklerską, w którym dłużnik ma rachunek, dokonując zajęcia.
§ 5². W razie zbiegu egzekucji sądowej i administracyjnej, w przypadku gdy
kwoty znajdujące się na rachunku nie wystarczają na pokrycie wszystkich
egzekwowanych należności, jeżeli egzekucja dotyczy świadczeń, o których mowa
w art. 773 § 2¹, podmiot prowadzący działalność maklerską, w którym dłużnik ma
rachunek, dokonuje wypłat z tego rachunku na rzecz sądowego organu
egzekucyjnego, a zawiadamiając o zbiegu egzekucji właściwe organy egzekucyjne,
wskazuje na charakter egzekwowanych świadczeń.
§ 6. Przepisów § 1–5² nie stosuje się do rachunku zbiorczego, o którym mowa
w art. 8a ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi.

art. 912. więcej [Zajęcie prawa do działu] Art. 912. § 1. Jeżeli zajęte zostało prawo, z mocy którego dłużnik może żądać
działu majątku, zajęcie obejmuje wszystko to, co dłużnikowi z działu przypadnie. Gdy
dłużnik otrzyma z działu nieruchomość lub ułamkową jej część, sąd
przeprowadziwszy dział zawiadomi o zajęciu sąd właściwy do prowadzenia księgi
wieczystej w celu ujawnienia zajęcia przez wpis w księdze wieczystej lub złożenie
zawiadomienia do zbioru dokumentów. Jeżeli wierzyciel w ciągu miesiąca po
ukończeniu działu nie zażądał przeprowadzenia egzekucji z mienia przypadłego
dłużnikowi, przedmioty majątkowe, z których egzekucji nie żądał, będą wolne od
zajęcia.
§ 2. O zajęciu prawa, z mocy którego dłużnik może żądać działu, komornik
zawiadomi wskazane przez wierzyciela osoby, przeciwko którym dłużnikowi
przysługuje prawo żądania działu.

art. 913. więcej [Zobowiązanie dłużnika do złożenia wykazu majątku] Art. 913. § 1. Jeżeli zajęty w egzekucji majątek dłużnika nie rokuje zaspokojenia
egzekwowanych należności lub jeżeli wierzyciel wykaże, że na skutek prowadzonej
egzekucji nie uzyskał w pełni zaspokojenia swej należności, może on żądać
zobowiązania dłużnika do złożenia wykazu majątku z wymienieniem rzeczy i miejsca,
gdzie się znajdują, przypadających mu wierzytelności i innych praw majątkowych lub
informacji o odpłatnych i nieodpłatnych czynnościach prawnych, których
przedmiotem jest rzecz lub prawo o wartości przekraczającej w dniu dokonania tych
czynności wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalonego na podstawie
przepisów ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za
pracę, dokonanych na rzecz osób trzecich, w pięcioletnim okresie poprzedzającym
wszczęcie egzekucji, w wyniku których stał się niewypłacalny albo stał się
niewypłacalny w wyższym stopniu niż był przed dokonaniem czynności, oraz do
złożenia przyrzeczenia według roty: „Świadomy znaczenia mych słów i
odpowiedzialności przed prawem zapewniam, że złożony przeze mnie wykaz majątku
jest prawdziwy i zupełny.”.
§ 1¹. Dłużnik składa wykaz, o którym mowa w § 1, pod rygorem
odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia, o czym sąd poucza
go przed odebraniem wykazu.
§ 2. Wierzyciel może żądać wyjawienia majątku także przed wszczęciem
egzekucji, jeżeli:
1) uprawdopodobni, że nie uzyska zaspokojenia w pełni swojej należności ze
znanego mu majątku albo z przypadających dłużnikowi bieżących świadczeń
periodycznych za okres sześciu miesięcy;
2) po uzyskaniu tytułu wykonawczego wezwał dłużnika do zapłaty stwierdzonej
nim należności listem poleconym za potwierdzeniem odbioru, a dłużnik nie
spełnił świadczenia w terminie 14 dni od dnia doręczenia wezwania do zapłaty.
§ 3. Komornik poucza wierzyciela występującego w sprawie bez adwokata,
radcy prawnego, rzecznika patentowego lub radcy Prokuratorii Generalnej
Rzeczypospolitej Polskiej o prawie i sposobie złożenia wniosku o wyjawienie majątku
dłużnika, o którym mowa w § 1. Równocześnie z pouczeniem wierzyciela komornik poucza dłużnika występującego w sprawie bez adwokata, radcy prawnego, rzecznika
patentowego lub radcy Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej o skutkach
wyjawienia majątku, w szczególności o treści art. 55 pkt 3 ustawy z dnia 20 sierpnia
1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym

art. 914. więcej [Właściwość sądu; wymogi wniosku] Art. 914. § 1. Wniosek o nakazanie dłużnikowi wyjawienia majątku składa się
w sądzie właściwości ogólnej dłużnika.
§ 2. Do wniosku należy dołączyć odpis protokołu zajęcia lub inne dokumenty
uzasadniające obowiązek wyjawienia majątku, a jeżeli wniosek złożono przed
wszczęciem egzekucji, także tytuł wykonawczy.

art. 915. więcej [Rozpoznanie wniosku] Art. 915. § 1. Sąd rozpoznaje wniosek po wezwaniu i wysłuchaniu stron, jeżeli
się stawią.
§ 2. Wykaz i przyrzeczenie sąd odbierze niezwłocznie. W uzasadnionych
wypadkach sąd może wyznaczyć dłużnikowi termin nie dłuższy niż tydzień.
§ 3. Na postanowienie sądu w przedmiocie wyjawienia majątku przysługuje
zażalenie. Wniesienie zażalenia nie tamuje wykonania postanowienia o wyjawieniu
majątku. Sąd może postąpić stosownie do art. 396.

art. 916. więcej [Środki przymusu] Art. 916. § 1. Jeżeli dłużnik bez usprawiedliwionej przyczyny nie stawi się do
sądu w celu złożenia wykazu lub przyrzeczenia albo stawiwszy się wykazu nie złoży
lub odmówi odpowiedzi na zadane mu pytanie albo odmówi złożenia przyrzeczenia,
sąd może skazać go na grzywnę lub nakazać przymusowe doprowadzenie oraz może
zastosować areszt nieprzekraczający miesiąca, z uwzględnieniem art. 276 § 2.
O skutkach tych dłużnik powinien być pouczony w wezwaniu na posiedzenie. W razie
wykonania czynności przez dłużnika lub umorzenia postępowania grzywny
niezapłacone do tego czasu ulegają umorzeniu.
§ 2. Na postanowienie sądu w przedmiocie skazania na grzywnę oraz orzeczenie
aresztu przysługuje zażalenie.
§ 3. Jeżeli dłużnikiem jest osoba prawna lub jednostka organizacyjna, o której
mowa w art. 64 § 1¹, środkom przymusu podlegają osoby uprawnione do działania
w jej imieniu.

art. 917. więcej [Wykaz i przyrzeczenie] Art. 917. § 1. W razie zastosowania środków przymusu dłużnik może w każdej
chwili złożyć wykaz i przyrzeczenie. W wypadku gdy zastosowano wobec niego
areszt, dłużnik może domagać się stawienia go przed sąd w celu złożenia wykazu i przyrzeczenia. W wypadku tym sąd nie wzywając wierzyciela niezwłocznie przyjmie
wykaz i odbierze przyrzeczenie, po czym zwolni dłużnika.
§ 2. Wierzyciel, który nie był obecny przy tych czynnościach, może żądać
ponownego wezwania dłużnika w celu zadania mu pytań zmierzających do wykrycia
przedmiotów, do których mogłaby być skierowana egzekucja. Niestawiennictwo
dłużnika lub odmowa odpowiedzi albo dodatkowego złożenia przyrzeczenia pociąga
za sobą skutki wymienione w artykule poprzedzającym. O skutkach tych dłużnik
powinien być pouczony w wezwaniu na posiedzenie.

art. 918. więcej [Nowy wykaz i przyrzeczenia] Art. 918. (uchylony).

Art. 918¹. Dłużnik, który złożył przyrzeczenie lub do którego zastosowano
środki przymusu, obowiązany jest do złożenia nowego wykazu i przyrzeczenia na
żądanie tego samego lub innego wierzyciela, gdy od złożenia przyrzeczenia lub
wyczerpania środków przymusu upłynął okres jednego roku.

art. 919. więcej [Przedstawiciel ustawowy] Art. 919. Za osobę, która nie ma zdolności procesowej, wykaz i przyrzeczenie
obowiązany jest złożyć jej przedstawiciel ustawowy.

art. 920. więcej [Egzekucja z urzędu; egzekucja alimentów] Art. 920. § 1. Przepisy niniejszego działu stosuje się odpowiednio do egzekucji
prowadzonej z urzędu, a także egzekucji alimentów.
§ 2. W razie egzekucji alimentów sąd prowadzi postępowanie o wyjawienie
majątku także na wniosek komornika.

Art. 920¹. § 1. Przepisy art. 913–917, 919 i 920 stosuje się odpowiednio do
wyjawienia przez dłużnika stanu oszczędności na rachunkach bankowych w związku
z żądaniem wydania książeczki oszczędnościowej lub innego dowodu posiadania
wkładu. W wykazie majątku dłużnik jest obowiązany podać, czy i jakie oszczędności
ma na rachunku bankowym, w jakim banku zostały zgromadzone, jeżeli zaś nie
posiada dowodu bankowego, jest obowiązany wskazać osobę, u której znajduje się ten
dowód.
§ 2. Uchylenie się dłużnika od wydania książeczki oszczędnościowej lub innego
odpowiedniego dowodu albo wskazania osoby, u której się one znajdują, powoduje
takie skutki, jak odmowa złożenia wykazu albo udzielenia odpowiedzi na pytanie (art.
916).

Art. 920². (uchylony).

art. 921. więcej [Właściwość komornika w sprawach egzekucji z nieruchomości] Art. 921. § 1. Egzekucja z nieruchomości należy do komornika działającego
przy sądzie, w którego okręgu nieruchomość jest położona.
§ 2. Jeżeli nieruchomość jest położona w okręgu kilku sądów, wybór należy do
wierzyciela. Jednakże z postępowaniem wszczętym na wniosek jednego wierzyciela
połączone będą postępowania wszczęte na wniosek innych wierzycieli. W tym celu
komornik, który rozpoczął egzekucję, o wszczęciu, a następnie o ukończeniu
egzekucji zawiadomi komornika, do którego, stosownie do paragrafu
poprzedzającego, mogłaby należeć egzekucja.

Art. 921¹. O wszczęciu i ukończeniu egzekucji komornik zawiadamia sąd
właściwy ze względu na miejsce położenia nieruchomości.

art. 922. więcej [Uczestnicy postępowania] Art. 922. Uczestnikami postępowania oprócz wierzyciela i dłużnika są również
osoby, którym przysługują prawa rzeczowe ograniczone lub roszczenia albo prawa
osobiste zabezpieczone na nieruchomości, a gdy przedmiotem egzekucji jest
użytkowanie wieczyste, także organ, który zawarł umowę o użytkowanie wieczyste.

art. 923. więcej [Egzekucyjne zajęcie nieruchomości] Art. 923. Wskutek wniosku wierzyciela o wszczęcie egzekucji z nieruchomości
wymienionej we wniosku komornik wzywa dłużnika, aby zapłacił dług w ciągu dwóch
tygodni pod rygorem przystąpienia do opisu i oszacowania.

Art. 923¹. § 1. Tytuł wykonawczy wystawiony przeciwko osobie pozostającej
w związku małżeńskim stanowi podstawę do zajęcia nieruchomości wchodzącej
w skład majątku wspólnego. Dalsze czynności egzekucyjne dopuszczalne są na
podstawie tytułu wykonawczego wystawionego przeciwko obojgu małżonkom.
§ 2. Jeżeli małżonek dłużnika sprzeciwi się zajęciu, o sprzeciwie komornik
niezwłocznie zawiadamia wierzyciela, który w terminie tygodniowym powinien wystąpić o nadanie przeciwko małżonkowi dłużnika klauzuli wykonalności pod
rygorem umorzenia egzekucji z zajętej nieruchomości.

art. 924. więcej [Ujawnienie zajęcia nieruchomości] Art. 924. § 1. Jednocześnie z wysłaniem dłużnikowi wezwania komornik składa
do sądu właściwego do prowadzenia księgi wieczystej wniosek o wpis o wszczęciu
egzekucji lub o złożenie wniosku do zbioru dokumentów, wraz z odpisem wezwania
do zapłaty.
§ 2. W przypadku umorzenia postępowania egzekucyjnego lub ukończenia
egzekucji w inny sposób niż przez umorzenie komornik składa wniosek o wykreślenie
w księdze wieczystej wpisu o wszczęciu egzekucji lub o usunięcie wniosku
o wszczęcie egzekucji ze zbioru dokumentów. Obowiązek poprawienia lub
uzupełnienia wniosku spoczywa na komorniku.

art. 925. więcej [Chwila zajęcia i skutki zajęcia nieruchomości] Art. 925. § 1. W stosunku do dłużnika nieruchomość jest zajęta z chwilą
doręczenia mu wezwania. W stosunku do dłużnika, któremu nie doręczono wezwania,
jako też w stosunku do osób trzecich, nieruchomość jest zajęta z chwilą dokonania
wpisu w księdze wieczystej lub złożenia wniosku komornika do zbioru dokumentów.
§ 2. Jednakże w stosunku do każdego, kto wiedział o wszczęciu egzekucji, skutki
zajęcia powstają z chwilą, gdy o wszczęciu egzekucji powziął wiadomość, chociażby
wezwanie nie zostało jeszcze dłużnikowi wysłane ani wpis w księdze wieczystej nie
był jeszcze dokonany.
§ 3. O dokonanym zajęciu komornik zawiadamia wierzyciela.

art. 926. więcej [Połączenie egzekucji] Art. 926. § 1. Postępowania egzekucyjne toczące się co do kilku nieruchomości
tego samego dłużnika lub co do kilku części tej samej nieruchomości, jak również
postępowania egzekucyjne dotyczące części nieruchomości i jej całości, mogą być
połączone w jedno postępowanie, jeżeli odpowiada to celowi egzekucji, a nie ma
przeszkód natury prawnej lub gospodarczej. Połączenie zarządza na wniosek jednej ze
stron komornik, a gdy nieruchomości są położone w okręgach różnych sądów
rejonowych, sąd okręgowy przełożony nad sądem rejonowym, w którego okręgu
wszczęto pierwszą egzekucję.
§ 2. Postępowanie można rozdzielić, jeżeli w dalszym jego toku odpadną
przyczyny, które spowodowały połączenie.

art. 927. więcej [Przyłączenie się do egzekucji] Art. 927. § 1. Wierzyciel, który skierował egzekucję do nieruchomości po jej
zajęciu przez innego wierzyciela, przyłącza się do postępowania wszczętego wcześniej i nie może żądać powtórzenia czynności już dokonanych; poza tym ma te
same prawa co pierwszy wierzyciel.
§ 2. W przypadku, o którym mowa w § 1, komornik składa do sądu właściwego
do prowadzenia księgi wieczystej wniosek o wpis o przyłączeniu się wierzyciela do
egzekucji lub o złożenie wniosku do zbioru dokumentów.

art. 928. więcej [Ustanowienie kuratora dla osoby nieobecnej] Art. 928. W celu dopilnowania praw osoby, której miejsce pobytu nie jest znane
i której z powodu nieobecności nie można dokonywać doręczeń, sąd na wniosek
komornika ustanowi kuratora do zastępowania osoby nieobecnej. Kurator będzie
wykonywał swe czynności także w interesie innych osób, którym w dalszym toku
postępowania doręczenia nie będą mogły być dokonane. Kurator może jednak
reprezentować równocześnie tylko osoby, których interesy nie są sprzeczne.

art. 929. więcej [Zakres zajęcia nieruchomości] Art. 929. § 1. Zajęcie obejmuje nieruchomość i to wszystko, co według
przepisów prawa rzeczowego stanowi przedmiot obciążenia hipoteką.
§ 1¹. Pobranie z góry przez dłużnika przed zajęciem czynszu najmu za czas
dłuższy niż trzy miesiące, a czynszu dzierżawy za czas dłuższy niż sześć miesięcy,
licząc w obu przypadkach od dnia zajęcia, nie zwalnia najemcy lub dzierżawcy od
obowiązku zapłaty czynszu do rąk komornika.
§ 2. Jeżeli egzekucję prowadzi się w poszukiwaniu należności z umów
ubezpieczenia lub wierzytelności zabezpieczonych hipoteką, zajęcie obejmuje także
prawa wynikające z umów ubezpieczenia przedmiotów wymienionych w paragrafie
poprzedzającym.
§ 3. Komornik z urzędu zbada, czy ruchomości, wierzytelności lub prawa zajęte
według przepisów § 1 i § 2 nie są obciążone zastawem rejestrowym. Przepisy
art. 805¹ § 1 i § 4 stosuje się odpowiednio.

art. 930. więcej [Rozporządzenie nieruchomością po zajęciu] Art. 930. § 1. Rozporządzenie nieruchomością po jej zajęciu nie ma wpływu na
dalsze postępowanie. Nabywca może uczestniczyć w postępowaniu w charakterze
dłużnika. W każdym razie czynności egzekucyjne są ważne tak w stosunku do
dłużnika, jak i w stosunku do nabywcy.
§ 2. Rozporządzenia przedmiotami podlegającymi zajęciu razem
z nieruchomością po ich zajęciu są nieważne. Nie dotyczy to rozporządzeń zarządcy
nieruchomości w zakresie jego ustawowych uprawnień.
§ 3. Obciążenie nieruchomości przez dłużnika po jej zajęciu oraz rozporządzenie
opróżnionym miejscem hipotecznym jest nieważne. W razie wpisania hipoteki
przymusowej po zajęciu nieruchomości zabezpieczona nią wierzytelność nie korzysta
z pierwszeństwa zaspokojenia przewidzianego dla należności zabezpieczonych
hipotecznie.
§ 4. Oddanie zajętej nieruchomości w użyczenie, leasing, najem lub dzierżawę
jest bezskuteczne wobec nabywcy nieruchomości w egzekucji.

art. 931. więcej [Zarząd zajętą nieruchomością] Art. 931. § 1. Zajętą nieruchomość pozostawia się w zarządzie dłużnika, do
którego stosuje się wówczas przepisy o zarządcy.
§ 2. Jeżeli prawidłowe sprawowanie zarządu tego wymaga, sąd odejmie
dłużnikowi zarząd i ustanowi innego zarządcę; to samo dotyczy ustanowionego
zarządcy.
§ 3. Sąd oddali wniosek o ustanowienie innego zarządcy, jeżeli sprawowanie
zarządu wymaga kosztów, na których pokrycie nie wystarczają na razie dochody
bieżące, a wnioskodawca nie złoży w ciągu tygodnia kwoty wyznaczonej przez sąd.
§ 4. Jeżeli dłużnik, któremu odjęto zarząd, w chwili zajęcia korzystał
z pomieszczeń w zajętej nieruchomości, należy mu je pozostawić. Sąd może jednak
na wniosek wierzyciela zarządzić odebranie pomieszczeń, jeżeli dłużnik lub jego
domownik przeszkadza zarządcy w wykonywaniu zarządu. Zarządca może zatrudniać
dłużnika i jego rodzinę za wynagrodzeniem, które ustali sąd.

art. 932. więcej [Uchylony] Art. 932. (uchylony).

art. 933. więcej [Wprowadzenie zarządcy w zarząd zajętą nieruchomością] Art. 933. Jeżeli zarządca przy obejmowaniu zarządu napotyka przeszkody,
komornik na polecenie sądu wprowadza go w zarząd nieruchomości.

art. 934. więcej [Świadczenie do rąk zarządcy] Art. 934. Po ustanowieniu zarządcy komornik wzywa wskazane przez
wierzyciela osoby, aby przypadające od nich tak zaległe, jak i przyszłe świadczenia,
które stanowią dochód z nieruchomości, uiszczały do rąk zarządcy. W wezwaniu
należy uprzedzić, że uiszczenie do rąk dłużnika będzie bezskuteczne w stosunku do
wierzyciela.

art. 935. więcej [Obowiązki i prawa zarządcy zajętej nieruchomości] Art. 935. § 1. Zarządca zajętej nieruchomości obowiązany jest wykonywać
czynności potrzebne do prowadzenia prawidłowej gospodarki. Ma on prawo pobierać
zamiast dłużnika wszelkie pożytki z nieruchomości, spieniężać je w granicach
zwykłego zarządu oraz prowadzić sprawy, które przy wykonywaniu takiego zarządu okażą się potrzebne. W sprawach wynikających z zarządu nieruchomością zarządca
może pozywać i być pozywany.
§ 2. Zarządcy wolno zaciągać tylko takie zobowiązania, które mogą być
zaspokojone z dochodów z nieruchomości i są gospodarczo uzasadnione.
§ 3. Czynności przekraczające zakres zwykłego zarządu zarządca może
wykonywać tylko za zgodą stron, a w jej braku – za zezwoleniem sądu, który przed
wydaniem postanowienia wysłucha wierzyciela, dłużnika i zarządcę, chyba że zwłoka
groziłaby szkodą

art. 936. więcej [Najem, dzierżawa] Art. 936. Zarząd nie ma wpływu na umowy najmu lub dzierżawy obowiązujące
w chwili jego ustanowienia. Zarządcy wolno jednak wypowiadać tego rodzaju umowy
z zachowaniem obowiązujących przepisów oraz zawierać umowy na czas przyjęty
przez zwyczaj miejscowy. Do wydzierżawiania nieruchomości wymagana jest zgoda
stron, a w jej braku – zezwolenie sądu.

art. 937. więcej [Sprawozdanie zarządcy] Art. 937. § 1. Zarządca składa sądowi w wyznaczonych terminach co najmniej
raz w roku oraz po ukończeniu zarządu sprawozdania ze swych czynności, jak również
udokumentowane sprawozdania rachunkowe.
§ 2. Sąd po wysłuchaniu wierzycieli, dłużnika i zarządcy oraz po rozpatrzeniu
sprawozdań, a zwłaszcza przedstawionych w nich pozycji rachunkowych, zatwierdza
sprawozdania zarządcy albo odmawia ich zatwierdzenia w całości lub w części.
§ 3. Na postanowienie sądu w przedmiocie zatwierdzenia sprawozdania
przysługuje zażalenie.

art. 938. więcej [Odpowiedzialność zarządcy zajętej nieruchomości] Art. 938. § 1. Zarządca odpowiada za szkodę wyrządzoną na skutek
nienależytego wykonywania obowiązków.
§ 2. Zarządca, który bez usprawiedliwionej przyczyny nie złożył w oznaczonym
terminie przepisanego sprawozdania lub nie wykonał innych przez sąd wydanych
poleceń, może być skazany na grzywnę.

art. 939. więcej [Wynagrodzenie i zwrot wydatków zarządcy] Art. 939. § 1. Zarządca może żądać wynagrodzenia oraz zwrotu wydatków,
które w związku z zarządem poniósł z własnych funduszów. Wysokość
wynagrodzenia sąd określi odpowiednio do nakładu pracy i dochodowości
nieruchomości.
§ 2. Jednakże zarządcy, który jest dłużnikiem, nie należy się wynagrodzenie;
może on tylko pokrywać z pożytków z nieruchomości najkonieczniejsze potrzeby
własne i rodziny w rozmiarze, jaki oznaczy sąd, oraz swoje wydatki związane
z zarządem.
§ 3. (uchylony)
§ 4. Roszczeń o wynagrodzenie za sprawowanie zarządu i o zwrot poniesionych
w związku z zarządem wydatków nie można dochodzić powództwem. Zarządca traci
roszczenia, jeżeli ich nie zgłosił w ciągu miesiąca po ustąpieniu z zarządu lub po jego
ustaniu.

art. 940. więcej [Wydatkowanie dochodów] Art. 940. Z dochodów z nieruchomości zarządca pokrywa w następującej
kolejności:
1) koszty egzekucji wraz ze swoim wynagrodzeniem oraz zwrot własnych
wydatków;
2) bieżące należności pracowników zatrudnionych w nieruchomości lub
w przedsiębiorstwach znajdujących się na niej i należących do dłużnika;
3) bieżąco przypadające w toku zarządu alimenty przyznane wykonalnym
wyrokiem sądowym od dłużnika. Uprawnienie to nie przysługuje członkom
rodziny dłużnika pozostającym z nim we wspólnym gospodarstwie domowym
w chwili wszczęcia egzekucji;
4) bieżące należności podatkowe z nieruchomości oraz bieżące należności z tytułu
ubezpieczenia społecznego pracowników wymienionych w pkt 2;
5) zobowiązania związane z wykonywaniem zarządu;
6) należności z tytułu ubezpieczenia nieruchomości, jej przynależności i pożytków

art. 941. więcej [Postępowanie z nadwyżką z dochodów z zajętej nieruchomości] Art. 941. Nadwyżkę dochodów po pokryciu wydatków wymienionych
w art. 940, za czas do dnia przejścia własności nieruchomości na nabywcę, zarządca
składa na rachunek depozytowy Ministra Finansów. Nadwyżkę dołącza się do ceny,
która będzie uzyskana za nieruchomości. Jeżeli egzekucja ulega umorzeniu, nadwyżkę
tę otrzymuje dłużnik.

art. 942. więcej [Opis i oszacowanie zajętej nieruchomości] Art. 942. Po upływie terminu określonego w wezwaniu dłużnika do zapłaty
długu komornik na wniosek wierzyciela dokonuje opisu i oszacowania zajętej
nieruchomości.

art. 943. więcej [Wniosek o dokonanie opisu i oszacowania] Art. 943. § 1. Przy wniosku o dokonanie opisu i oszacowania wierzyciel
powinien:
1) złożyć wyciąg – a w razie potrzeby odpis księgi wieczystej albo zaświadczenie
sądu wystawione na podstawie zbioru dokumentów prowadzonego dla
nieruchomości, zawierające wskazanie jej właściciela i wykaz ujawnionych
w tym zbiorze obciążeń, jeżeli zaś nieruchomość jest objęta katastrem
nieruchomości – także odpowiedni wyciąg;
2) wskazać miejsce zamieszkania uczestników postępowania.
§ 2. Jeżeli nieruchomość nie ma księgi wieczystej, wierzyciel powinien złożyć
inny dokument stwierdzający własność dłużnika.
§ 3. Dokumentów wskazanych w paragrafie poprzedzającym może żądać od
właściwych organów także komornik.

art. 944. więcej [Uchylony] Art. 944. (uchylony).

art. 945. więcej [Zawiadomienie; obwieszczenie] Art. 945. § 1. O terminie opisu i oszacowania komornik zawiadamia znanych
mu uczestników.
§ 2. Komornik wzywa ponadto przez obwieszczenie publiczne w budynku
sądowym i lokalu wójta (burmistrza, prezydenta miasta) oraz na stronie internetowej
Krajowej Rady Komorniczej uczestników, o których nie ma wiadomości, oraz inne
osoby, które roszczą sobie prawa do nieruchomości i przedmiotów razem z nią
zajętych, aby przed ukończeniem opisu i oszacowania zgłosiły swoje prawa.
§ 3. Zawiadomienia i obwieszczenia powinny być dokonane nie później niż na
dwa tygodnie przed rozpoczęciem opisu.
§ 4. Jeżeli opis i oszacowanie nie zostały ukończone w terminie podanym
w zawiadomieniu, komornik o ukończeniu opisu i oszacowania zawiadomi znanych
mu uczestników oraz dokona obwieszczenia stosownie do § 2.

art. 946. więcej [Egzekucja z części zajętej nieruchomości] Art. 946. § 1. Na wniosek wierzyciela lub dłużnika, zgłoszony nie później niż
podczas opisu i oszacowania, jak również z urzędu może być wystawiona na licytację
wydzielona część zajętej nieruchomości, której cena wywołania wystarcza na
zaspokojenie wierzyciela egzekwującego. O wydzieleniu rozstrzyga komornik po
oszacowaniu nieruchomości.
§ 2. Na postanowienie sądu przysługuje zażalenie.
§ 3. W razie wydzielenia części, dalsze postępowanie co do reszty
nieruchomości będzie zawieszone do czasu ukończenia licytacji wydzielonej części.

art. 947. więcej [Protokół opisu i oszacowania] Art. 947. § 1. W protokole opisu i oszacowania komornik wymieni:
1) oznaczenie nieruchomości, jej granice, a w miarę możności jej obszar oraz
oznaczenie księgi wieczystej lub zbioru dokumentów;
2) budowle i inne urządzenia ze wskazaniem ich przeznaczenia gospodarczego oraz
przynależności nieruchomości, jak również zapasy objęte zajęciem;
3) stwierdzone prawa i obciążenia;
4) umowy ubezpieczenia;
5) osoby, w których posiadaniu znajduje się nieruchomość, jej przynależności
i pożytki;
6) sposób korzystania z nieruchomości przez dłużnika;
7) oszacowanie z podaniem jego podstaw;
8) zgłoszone prawa do nieruchomości;
9) inne szczegóły istotne dla oznaczenia lub oszacowania nieruchomości.
§ 1¹. Jeżeli na ruchomościach, wierzytelnościach lub prawach zajętych wspólnie
z nieruchomością ustanowiony został zastaw rejestrowy, w opisie należy wymienić
przedmiot obciążony zastawem rejestrowym oraz wierzytelność, którą zastaw ten
zabezpiecza.
§ 2. Minister Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowy
sposób przeprowadzenia opisu i oszacowania nieruchomości, mając na względzie
zapewnienie prawidłowej wyceny nieruchomości oraz sprawność postępowania
i skuteczność egzekucji.

art. 948. więcej [Oszacowanie nieruchomości] Art. 948. § 1. Oszacowania nieruchomości dokonuje powołany przez komornika
biegły uprawniony do szacowania nieruchomości na podstawie odrębnych przepisów.
Jeżeli jednak nieruchomość była w okresie sześciu miesięcy przed zajęciem
oszacowana dla potrzeb obrotu rynkowego i oszacowanie to odpowiada wymogom
oszacowania nieruchomości w egzekucji z nieruchomości, nowego oszacowania nie
dokonuje się.
§ 1¹. Jeżeli wniosek o wszczęcie nowej egzekucji złożono w terminie trzech lat
od daty umorzenia postępowania, w którym dokonano opisu i oszacowania
nieruchomości, komornik dokona nowego opisu i oszacowania tylko na wniosek wierzyciela lub dłużnika. Dłużnik może złożyć taki wniosek w terminie dwóch
tygodni od daty doręczenia mu wezwania do zapłaty, o czym należy go pouczyć przy
doręczeniu wezwania.
§ 2. W oszacowaniu należy podać osobno wartość nieruchomości, budowli
i innych urządzeń, przynależności i pożytków oraz osobno wartość całości, jak
również wartość części nieruchomości, która w myśl art. 946 została wydzielona
celem wystawienia oddzielnie na licytację. Wartości powyższe należy podać tak
z uwzględnieniem, jak i bez uwzględnienia praw, które pozostają w mocy bez
zaliczenia na cenę nabycia, oraz wartości praw nieokreślonych sumą pieniężną
obciążających nieruchomość, w szczególności świadczeń z tytułu takich praw.
§ 3. Opisem i oszacowaniem należy objąć z osobna każdą nieruchomość
stanowiącą przedmiot egzekucji, jeżeli jest ona wpisana do odrębnej księgi wieczystej
lub prowadzony jest dla niej odrębny zbiór dokumentów. Jeżeli jednak postępowania
egzekucyjne toczące się co do kilku nieruchomości tego samego dłużnika, wpisanych
do oddzielnych ksiąg wieczystych lub dla których prowadzone są odrębne zbiory
dokumentów, połączone zostały w jedno postępowanie, to w przypadku gdy
nieruchomości te stanowią całość gospodarczą, należy opisać i oszacować tę całość
i każdą z nieruchomości z osobna.

art. 949. więcej [Prawa osób trzecich] Art. 949. Jeżeli zostały zgłoszone prawa osób trzecich do nieruchomości,
budowli lub innych urządzeń, przynależności lub pożytków albo gdy rzeczy takie
znajdują się we władaniu osób trzecich, oznacza się osobno wartość rzeczy spornej,
osobno wartość całości po wyłączeniu tej rzeczy, wreszcie osobno wartość całości tak
z uwzględnieniem, jak i bez uwzględnienia praw, które pozostają w mocy bez
zaliczenia na cenę nabycia, oraz wartości praw nieokreślonych sumą pieniężną,
obciążających nieruchomość, w szczególności świadczeń z tytułu takich praw.

art. 950. więcej [Termin do zaskarżenia opisu i oszacowania zajętej nieruchomości] Art. 950. Termin zaskarżenia opisu i oszacowania wynosi dwa tygodnie i liczy
się od dnia jego ukończenia. Jeżeli opis i oszacowanie nie zostały ukończone
w terminie podanym w zawiadomieniu termin do zaskarżenia liczy się od dnia
doręczenia uczestnikowi zawiadomienia, o którym mowa w art. 945 § 4, a dla
uczestników, którym nie doręczono zawiadomienia, od dnia obwieszczenia
o ukończeniu. Na postanowienie sądu przysługuje zażalenie.

art. 951. więcej [Dodatkowy opis i oszacowanie zajętej nieruchomości] Art. 951. Jeżeli w stanie nieruchomości pomiędzy sporządzeniem opisu
i oszacowania a terminem licytacyjnym zajdą istotne zmiany, na wniosek wierzyciela
lub dłużnika może nastąpić dodatkowy opis i oszacowanie.

art. 952. więcej [Termin licytacji nieruchomości w toku egzekucji komorniczej] Art. 952. Zajęta nieruchomość ulega sprzedaży przez licytację publiczną.
Termin licytacji nie może być wyznaczony wcześniej niż po upływie dwóch tygodni
po uprawomocnieniu się opisu i oszacowania ani też przed uprawomocnieniem się
wyroku, na podstawie którego wszczęto egzekucję.

Art. 952¹. § 1. Termin licytacji lokalu mieszkalnego lub nieruchomości
gruntowej zabudowanej budynkiem mieszkalnym, które służą zaspokojeniu potrzeb
mieszkaniowych dłużnika, wyznacza się na wniosek wierzyciela.
§ 2. Wierzyciel jest uprawniony do złożenia wniosku, o którym mowa w § 1,
jeżeli wysokość egzekwowanej należności głównej stanowi co najmniej równowartość
jednej dwudziestej części sumy oszacowania.
§ 3. Jeżeli egzekucję z nieruchomości prowadzi kilku wierzycieli, termin
licytacji nieruchomości, o której mowa w § 1, wyznacza się również w przypadku,
gdy wnioski w tym przedmiocie złożyli wierzyciele, których łączna wysokość
egzekwowanych należności głównych stanowi co najmniej równowartość jednej
dwudziestej części sumy oszacowania.
§ 4. Przepisów § 2 i 3 nie stosuje się, jeżeli należność przysługuje Skarbowi
Państwa, wynika z wyroku wydanego w postępowaniu karnym lub mimo
niespełnienia warunków przewidzianych w tych przepisach zgodę na wyznaczenie
terminu licytacji wyraził dłużnik, do którego nieruchomość należy, albo sąd. Sąd
wyraża zgodę na wyznaczenie terminu licytacji na wniosek wierzyciela, jeżeli
przemawia za tym wysokość i charakter dochodzonej należności lub brak możliwości
zaspokojenia wierzyciela z innych składników majątku dłużnika. Na postanowienie
sądu oddalające wniosek wierzyciela przysługuje zażalenie.
§ 5. Licytacji lokalu mieszkalnego lub nieruchomości gruntowej zabudowanej
budynkiem mieszkalnym, które służą zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych dłużnika,
nie przeprowadza się w czasie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego lub
stanu epidemii oraz 90 dni po jego zakończeniu.

art. 953. więcej [Publiczne obwieszczenia o licytacji nieruchomości] Art. 953. § 1. Komornik ogłosi o licytacji przez publiczne obwieszczenie,
w którym wymienia:
1) nieruchomość, która ma być sprzedana, ze wskazaniem miejsca jej położenia
i przeznaczenia gospodarczego, imienia i nazwiska dłużnika wraz z podaniem
księgi wieczystej i miejsca jej przechowania lub z oznaczeniem zbioru
dokumentów i sądu, w którym zbiór ten jest prowadzony;
2) czas i miejsce licytacji;
3) sumę oszacowania i cenę wywołania;
4) wysokość rękojmi, którą licytant przystępujący do przetargu powinien złożyć,
z zaznaczeniem, że rękojmia może być również złożona w książeczce
oszczędnościowej zaopatrzonej w upoważnienie właściciela książeczki do
wypłaty całego wkładu stosownie do prawomocnego postanowienia sądu
o utracie rękojmi albo w inny wskazany przez komornika sposób;
5) czas, w którym w ciągu dwóch tygodni przed licytacją wolno będzie oglądać
nieruchomość oraz przeglądać w sądzie akta postępowania egzekucyjnego;
ponadto w obwieszczeniu należy podać:
6) wzmiankę, że prawa osób trzecich nie będą przeszkodą do licytacji
i przysądzenia własności na rzecz nabywcy bez zastrzeżeń, jeżeli osoby te przed
rozpoczęciem przetargu nie złożą dowodu, iż wniosły powództwo o zwolnienie
nieruchomości lub przedmiotów razem z nią zajętych od egzekucji i uzyskały
w tym zakresie orzeczenie wstrzymujące egzekucję;
7) wyjaśnienie, że użytkowanie, służebności i prawa dożywotnika, jeżeli nie są
ujawnione w księdze wieczystej lub przez złożenie dokumentu do zbioru
dokumentów i nie zostaną zgłoszone najpóźniej na trzy dni przed rozpoczęciem
licytacji, nie będą uwzględnione w dalszym toku egzekucji i wygasną z chwilą
uprawomocnienia się postanowienia o przysądzeniu własności.
§ 2. (uchylony)
§ 3. (uchylony)

art. 954. więcej [Doręczenie obwieszczenia o licytacji nieruchomości] Art. 954. Obwieszczenie o licytacji doręcza się:
1) uczestnikom postępowania;
2) organowi gminy, urzędowi skarbowemu miejsca położenia nieruchomości oraz
organom ubezpieczeń społecznych z wezwaniem, aby najpóźniej w terminie licytacji zgłosiły zestawienie podatków i innych danin publicznych, należnych
do dnia licytacji.

art. 955. więcej [Ogłoszenie obwieszczenia] Art. 955. § 1. Obwieszczenie o licytacji należy co najmniej dwa tygodnie przed
jej terminem ogłosić publicznie na stronie internetowej oraz tablicy ogłoszeń sądu
sprawującego nadzór nad egzekucją z nieruchomości, w lokalu organu gminy
właściwego ze względu na miejsce położenia nieruchomości oraz na stronie
internetowej Krajowej Rady Komorniczej.
§ 2. Na wniosek i koszt strony komornik może zarządzić ogłoszenie również
w inny wskazany przez nią sposób, w szczególności w dzienniku poczytnym w danej
miejscowości.
§ 3. W ogłoszeniu w dzienniku wystarczy oznaczenie nieruchomości, czasu
i miejsca licytacji, sumy oszacowania i ceny wywołania oraz wysokości rękojmi, jaką
licytant powinien złożyć.

art. 956. więcej [Ogłoszenie w kilku sądach] Art. 956. Jeżeli egzekucja dotyczy jednej lub kilku nieruchomości położonych
w różnych okręgach sądowych, obwieszczenie ogłasza się publicznie we wszystkich
właściwych sądach.

art. 957. więcej [Uchylony] Art. 957. (uchylony).

art. 958. więcej [Przejęcie nieruchomości] Art. 958. § 1. Z chwilą obwieszczenia o licytacji nieruchomości wchodzącej
w skład gospodarstwa rolnego współwłaścicielowi tej nieruchomości, który nie jest
dłużnikiem osobistym, przysługuje aż do trzeciego dnia przed licytacją prawo
przejęcia nieruchomości na własność w cenie nie niższej od sumy oszacowania. Przy
wniosku o przejęcie wnioskodawca powinien złożyć rękojmię, chyba że ustawa go od
niej zwalnia.
§ 2. Jeżeli kilku współwłaścicieli zgłosi wniosek o przejęcie, pierwszeństwo
przysługuje temu z nich, który prowadzi gospodarstwo rolne lub pracuje w nim. Jeżeli
warunek ten spełnia kilku współwłaścicieli albo nie spełnia go żaden z nich, sąd
przyzna pierwszeństwo temu współwłaścicielowi, który daje najlepszą gwarancję
należytego prowadzenia gospodarstwa rolnego.

art. 959. więcej [Rozstrzygnięcie o pierwszeństwie] Art. 959. O pierwszeństwie przejęcia nieruchomości w myśl dwóch artykułów
poprzedzających rozstrzyga sąd, wydając postanowienie o przybiciu.

art. 960. więcej [Przedstawienie akt sądowi] Art. 960. Jeżeli nikt z prawa przejęcia nieruchomości na podstawie trzech
artykułów poprzedzających wcześniej nie skorzysta albo jeżeli przedmiotem egzekucji
nie jest nieruchomość rolna, komornik po dokonaniu obwieszczeń przedstawia akta
sądowi. W razie spostrzeżenia niedokładności lub wadliwości postępowania sąd
poleci komornikowi ich usunięcie.

art. 961. więcej [Uchylony] Art. 961. (uchylony).

art. 962. więcej [Rękojmia składana przez uczestnika przetargu] Art. 962. § 1. Przystępujący do przetargu obowiązany jest złożyć rękojmię
w wysokości jednej dziesiątej części sumy oszacowania, najpóźniej w dniu
poprzedzającym przetarg.
§ 2. (uchylony)

art. 963. więcej [Zwrot rękojmi] Art. 963. Rękojmię złożoną przez licytanta, któremu udzielono przybicia,
zatrzymuje się; pozostałym licytantom zwraca się ją niezwłocznie.

art. 964. więcej [Zwolnienie od złożenia rękojmi] Art. 964. § 1. Nie składa rękojmi osoba, której przysługuje ujawnione w opisie
i oszacowaniu prawo, jeżeli jego wartość nie jest niższa od wysokości rękojmi i jeżeli
do tej wysokości znajduje ono pokrycie w cenie wywołania wraz z prawami
stwierdzonymi w opisie i oszacowaniu, korzystającymi z pierwszeństwa przed jej
prawem.
§ 2. Jeżeli w warunkach przewidzianych w paragrafie poprzedzającym wartość
prawa jest niższa od wysokości rękojmi albo też prawo znajduje tylko częściowe
pokrycie w cenie wywołania, wysokość rękojmi obniża się w pierwszym wypadku do
różnicy między pełną rękojmią a wartością prawa, w drugim zaś wypadku do części
wartości prawa niepokrytej w cenie wywołania.

art. 965. więcej [Cena wywołania na licytacji nieruchomości] Art. 965. Najniższa suma, za którą nieruchomość można nabyć na pierwszej
licytacji (cena wywołania), wynosi trzy czwarte sumy oszacowania.

art. 966. więcej [Suma przypadająca z ubezpieczenia] Art. 966. Suma przypadająca w chwili zajęcia na podstawie umowy
ubezpieczenia dłużnikowi, przeciwko któremu toczy się postępowanie egzekucyjne,
przechodzi na nabywcę i to również w części niepodlegającej zajęciu. O sumę tę
podwyższa się cenę nabycia.

art. 967. więcej [Wezwanie licytanta do uiszczenia ceny nabycia nieruchomości] Art. 967. Po uprawomocnieniu się postanowienia o przybiciu komornik wzywa
licytanta, który uzyskał przybicie (nabywcę), aby w ciągu dwóch tygodni od dnia
otrzymania wezwania złożył na rachunek depozytowy Ministra Finansów cenę
nabycia z potrąceniem rękojmi złożonej w gotówce. Na wniosek nabywcy komornik
może oznaczyć dłuższy termin uiszczenia ceny nabycia, nieprzekraczający jednak
miesiąca.

art. 968. więcej [Zaliczenie wierzytelności nabywcy] Art. 968. § 1. Nabywca może zaliczyć na poczet ceny własną wierzytelność lub
jej część, jeżeli znajduje ona pokrycie w cenie nabycia.
§ 2. Za zgodą wierzyciela, którego wierzytelność znajduje pokrycie w cenie
nabycia, nabywca może tę wierzytelność zaliczyć na poczet ceny. Wierzyciel wyraża
zgodę w dokumencie z podpisem urzędowo poświadczonym albo do protokołu nie
później niż w terminie, w którym nabywca ma obowiązek uiścić cenę nabycia.

art. 969. więcej [Utrata rękojmi] Art. 969. § 1. Jeżeli nabywca nie wykonał w terminie warunków licytacyjnych
co do zapłaty ceny, traci rękojmię, a skutki przybicia wygasają. Uiszczoną część ceny
zwraca się. Następstwa te sąd stwierdza postanowieniem, na które przysługuje
zażalenie.
§ 2. Od nabywcy nieskładającego rękojmi, który nie wykonał warunków
licytacyjnych, ściąga się rękojmię w trybie egzekucji należności sądowych.
§ 3. Z rękojmi utraconej przez nabywcę lub od niego ściągniętej pokrywa się
koszty egzekucji związane ze sprzedażą, a reszta wchodzi w skład sumy uzyskanej
w egzekucji albo jeżeli egzekucja została umorzona, jest przelewana na dochód Skarbu
Państwa

art. 970. więcej [Ponowna licytacja] Art. 970. Po uprawomocnieniu się postanowienia stwierdzającego wygaśnięcie
przybicia wierzyciel może żądać wyznaczenia ponownej licytacji.

art. 971. więcej [Wady nieruchomości nabytej na licytacji komorniczej] Art. 971. Nabywca nie może żądać unieważnienia nabycia ani zmniejszenia
ceny z powodu wad nieruchomości lub przedmiotów razem z nią nabytych.

art. 972. więcej [Publiczność; nadzór sędziego; utrwalanie przebiegu licytacji] Art. 972. § 1. Licytacja odbywa się publicznie w obecności i pod nadzorem
sędziego albo referendarza sądowego.
§ 2. Przebieg licytacji sąd utrwala również za pomocą urządzenia rejestrującego
dźwięk albo obraz i dźwięk.

art. 973. więcej [Informacje po wywołaniu licytacji nieruchomości] Art. 973. Po wywołaniu licytacji komornik podaje do wiadomości obecnych:
1) przedmiot przetargu;
2) cenę wywołania;
3) sumę rękojmi;
4) termin uiszczenia ceny nabycia;
5) ciążące na nieruchomości zaległości w podatkach państwowych oraz innych
daninach publicznych, jeżeli wysokość tych sum jest zgłoszona, z wyjaśnieniem,
które z nich obciążają nabywcę bez zaliczenia na cenę nabycia;
6) prawa obciążające nieruchomość, które będą utrzymane w mocy z zaliczeniem
i bez zaliczenia na cenę nabycia;
7) wynikające z akt zmiany w stanie faktycznym i prawnym nieruchomości, jeżeli
zaszły po jej opisie i oszacowaniu.

art. 974. więcej [Przedmiot przetargu] Art. 974. Przedmiotem przetargu jest nieruchomość według stanu objętego
opisem i oszacowaniem z uwzględnieniem zmian podanych do wiadomości przez
komornika na terminie licytacyjnym.

art. 975. więcej [Kolejność] Art. 975. Jeżeli ma być sprzedanych kilka nieruchomości lub kilka części jednej
nieruchomości, dłużnik ma prawo wskazać kolejność, w jakiej ma być
przeprowadzony przetarg poszczególnych nieruchomości lub części.

art. 976. więcej [Wyłączenia podmiotowe od udziału w przetargu na nieruchomość] Art. 976. § 1. W przetargu nie mogą uczestniczyć: dłużnik, komornik, ich
małżonkowie, dzieci, rodzice i rodzeństwo oraz osoby obecne na licytacji
w charakterze urzędowym, licytant, który nie wykonał warunków poprzedniej
licytacji, osoby, które mogą nabyć nieruchomość tylko za zezwoleniem organu
państwowego, a zezwolenia tego nie przedstawiły.
§ 2. Stawienie się jednego licytanta wystarcza do odbycia przetargu.

art. 977. więcej [Pełnomocnictwo] Art. 977. Pełnomocnictwo do udziału w przetargu powinno być stwierdzone
dokumentem z podpisem urzędowo poświadczonym. Podpisy na pełnomocnictwach
udzielonych przez państwowe jednostki organizacyjne lub jednostki organizacyjne
samorządu terytorialnego oraz na pełnomocnictwach udzielonych adwokatom lub
radcom prawnym nie wymagają poświadczenia.

art. 978. więcej [Przebieg przetargu] Art. 978. § 1. Przetarg odbywa się ustnie.
§ 2. Postąpienie nie może wynosić mniej niż jeden procent ceny wywołania,
z zaokrągleniem wzwyż do pełnych złotych.
§ 3. Zaofiarowana cena przestaje wiązać, gdy inny licytant zaofiarował cenę
wyższą.

art. 979. więcej [Wstrzymanie przetargu i umorzenie egzekucji] Art. 979. § 1. Jeżeli w tym samym postępowaniu ma być sprzedanych kilka
nieruchomości lub kilka części jednej nieruchomości i jeżeli za te, które już zostały
sprzedane, osiągnięto cenę wystarczającą na zaspokojenie należności wierzyciela
egzekwującego i kosztów egzekucyjnych, komornik wstrzyma przetarg pozostałych
nieruchomości lub ich części.
§ 2. Jeżeli przy podziale sumy uzyskanej za sprzedane niektóre tylko
nieruchomości lub niektóre części nieruchomości okaże się, że należność wierzyciela
i koszty egzekucji istotnie znajdują w tej sumie pełne pokrycie, egzekucję co do
pozostałych nieruchomości lub części nieruchomości należy umorzyć.

art. 980. więcej [Zamknięcie przetargu] Art. 980. Po ustaniu postąpień komornik, uprzedzając obecnych, że po trzecim
obwieszczeniu dalsze postąpienia nie będą przyjęte, obwieści trzykrotnie ostatnio
zaofiarowaną cenę, zamknie przetarg i wymieni licytanta, który zaofiarował
najwyższą cenę.

art. 981. więcej [Umorzenie egzekucji komorniczej] Art. 981. Jeżeli należność wierzyciela będzie uiszczona wraz z kosztami przed
zamknięciem przetargu, komornik umorzy egzekucję.

art. 982. więcej [Przejęcie nieruchomości rolnej] Art. 982. § 1. Jeżeli na licytacji nikt nie przystąpił do przetargu, a przedmiotem
egzekucji jest nieruchomość rolna, współwłaściciel nieruchomości wystawionej na
licytację, niebędący dłużnikiem osobistym, ma prawo przejęcia nieruchomości na
własność w cenie nie niższej od trzech czwartych sumy oszacowania. Art.
958 § 2 stosuje się odpowiednio.
§ 2. Wniosek o przejęcie nieruchomości należy zgłosić w ciągu tygodnia od
licytacji, składając równocześnie rękojmię, chyba że ustawa wnioskodawcę od niej
zwalnia.
§ 3. Jeżeli na licytacji nikt nie przystąpił do przetargu, a przedmiotem egzekucji
jest spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, wierzyciel hipoteczny może przejąć
to prawo za cenę nie niższą od trzech czwartych sumy oszacowania; wniosek o przejęcie należy zgłosić w ciągu tygodnia od licytacji. Wierzyciel hipoteczny nie składa rękojmi.

art. 983. więcej [Druga licytacja nieruchomości] Art. 983. Jeżeli nikt nie zgłosił wniosku o przejęcie nieruchomości w myśl
artykułu poprzedzającego albo przedmiot egzekucji nie jest nieruchomością rolną,
komornik na wniosek wierzyciela wyznacza drugą licytację, na której cena wywołania
stanowi dwie trzecie sumy oszacowania. Cena ta jest najniższa, za którą można nabyć
nieruchomość.

art. 984. więcej [Przejęcie nieruchomości po drugiej licytacji] Art. 984. § 1. Jeżeli również na drugiej licytacji nikt nie przystąpi do przetargu,
przejęcie nieruchomości na własność może nastąpić w cenie nie niższej od dwóch
trzecich części sumy oszacowania, przy czym prawo przejęcia przysługuje
wierzycielowi egzekwującemu i hipotecznemu oraz współwłaścicielowi. Jeżeli
przedmiotem egzekucji jest nieruchomość rolna, stosuje się art. 982 z wynikającą
z niniejszego przepisu zmianą co do ceny przejęcia. W wypadku gdy osoby określone
w art. 982 nie skorzystają z prawa przejęcia nieruchomości rolnej, prawo to
przysługuje także wierzycielowi egzekwującemu i hipotecznemu.
§ 2. Wniosek o przejęcie nieruchomości wierzyciel powinien złożyć sądowi
w ciągu tygodnia po licytacji, składając jednocześnie rękojmię, chyba że ustawa go od
niej zwalnia.
§ 3. Jeżeli kilku wierzycieli składa wniosek o przejęcie, pierwszeństwo
przysługuje temu, kto zaofiarował cenę wyższą, a przy równych cenach – temu, czyja
należność jest większa.

art. 985. więcej [Umorzenie postępowania] Art. 985. § 1. Jeżeli po drugiej licytacji żaden z wierzycieli nie przejął
nieruchomości na własność, postępowanie egzekucyjne umarza się i nowa egzekucja
z tej nieruchomości może być wszczęta dopiero po upływie 6 miesięcy od daty drugiej
licytacji.
§ 2. (uchylony)

art. 986. więcej [Skarga na czynności komornika] Art. 986. Skargę na czynności komornika w toku licytacji aż do zamknięcia
przetargu zgłasza się ustnie sędziemu albo referendarzowi sądowemu nadzorującemu
licytację, który natychmiast ją rozstrzyga.

art. 987. więcej [Postanowienia sądu co do przybicia w przetargu] Art. 987. Po zamknięciu przetargu sąd w osobie sędziego albo referendarz
sądowy, pod którego nadzorem odbywa się licytacja, wydaje na posiedzeniu jawnym
postanowienie co do przybicia na rzecz licytanta, który zaofiarował najwyższą cenę,
po wysłuchaniu tak jego, jak i obecnych uczestników

art. 988. więcej [Postanowienie o przybiciu] Art. 988. § 1. Postanowienie o przybiciu ogłasza się niezwłocznie po
ukończeniu przetargu; ogłoszenie można jednak odroczyć najdalej na tydzień, jeżeli
zgłoszono skargę, której natychmiastowe rozstrzygnięcie nie jest możliwe, jak
również z innych ważnych przyczyn.
§ 2. Jeżeli skargi lub zażalenia wniesione w toku postępowania egzekucyjnego
nie są jeszcze prawomocnie rozstrzygnięte, sąd może wstrzymać wydanie
postanowienia co do udzielenia przybicia.

art. 989. więcej [Udzielenie przybicia po niedojściu do skutku drugiej licytacji] Art. 989. Gdy przejęcie nieruchomości na własność ma nastąpić po niedojściu
do skutku drugiej licytacji, sąd udzieli przybicia na rzecz przejmującego nieruchomość
po wysłuchaniu wnioskodawcy oraz uczestników, jeżeli stawią się na posiedzenie.

art. 990. więcej [Treść postanowienia o przybiciu] Art. 990. W postanowieniu o przybiciu wymienia się imię i nazwisko nabywcy,
oznaczenie nieruchomości, datę przetargu i cenę nabycia.

art. 991. więcej [Odmowa przybicia] Art. 991. § 1. Sąd odmówi przybicia z powodu naruszenia przepisów
postępowania w toku licytacji, jeżeli uchybienia te mogły mieć istotny wpływ na
wynik przetargu.
§ 2. Sąd odmówi również przybicia, jeżeli postępowanie podlegało umorzeniu
lub zawieszeniu albo jeżeli uczestnik nie otrzymał zawiadomienia o licytacji, chyba że
z tego powodu nie nastąpiło naruszenie jego praw albo że będąc na licytacji nie
wystąpił ze skargą na to uchybienie.

art. 992. więcej [Ponowna licytacja] Art. 992. Jeżeli sąd odmówi przybicia, komornik na wniosek wierzyciela
wyznaczy ponowną licytację.

art. 993. więcej [Zmiana zarządcy] Art. 993. § 1. Jeżeli przybicie nie następuje niezwłocznie po ukończeniu
przetargu, sąd na wniosek licytanta, który zaofiarował najwyższą cenę, może,
w wypadku gdy zarządcą jest dłużnik, odjąć mu zarząd i ustanowić innego zarządcę.
§ 2. Po przybiciu sąd wyda zarządzenie, o którym mowa w paragrafie
poprzedzającym, na wniosek nabywcy lub uczestnika postępowania. Nabywca może
być na własne żądanie ustanowiony zarządcą, jeżeli oprócz rękojmi złożył w gotówce
nie mniej niż piątą część ceny nabycia albo jeżeli do tej wysokości przysługuje mu
prawo zaliczenia swej wierzytelności na poczet ceny nabycia.
§ 3. W razie wygaśnięcia skutków przybicia bez równoczesnego umorzenia
egzekucji sąd wyda postanowienie co do osoby zarządcy, jeżeli dotychczasowym
zarządcą był nabywca.

art. 994. więcej [Pierwszeństwo potrącenia] Art. 994. Jeżeli nabywca nie uzyska przysądzenia własności, należność
przypadająca na niego z tytułu zarządu będzie pokryta z pierwszeństwem przed
innymi jego zobowiązaniami z kwot pieniężnych złożonych na poczet ceny poza
rękojmią.

art. 995. więcej [Skutki przybicia] Art. 995. Osoba, na rzecz której udzielono przybicia, uzyskuje, jeżeli wykona
warunki licytacyjne, prawo do przysądzenia jej własności nieruchomości.

art. 996. więcej [Doręczenie postanowienia o przybiciu] Art. 996. Postanowienie o przybiciu, które zapadło na posiedzeniu niejawnym,
doręcza się wierzycielowi, dłużnikowi, nabywcy i osobom, które w toku licytacji
zaskarżyły czynności związane z udzielaniem przybicia, jako też zarządcy, który nie
jest dłużnikiem, postanowienie zaś o odmowie przybicia – wierzycielowi, dłużnikowi
i licytantowi, który zaofiarował najwyższą cenę.

art. 997. więcej [Zażalenie na postanowienie sądu co do przybicia] Art. 997. Na postanowienie sądu co do przybicia przysługuje zażalenie.
Podstawą zażalenia nie mogą być takie uchybienia przepisów postępowania, które nie
naruszają praw skarżącego.

art. 998. więcej [Postanowienie o przysądzeniu własności nieruchomości] Art. 998. § 1. Po uprawomocnieniu się przybicia i wykonaniu przez nabywcę
warunków licytacyjnych lub postanowienia o ustaleniu ceny nabycia i wpłaceniu całej
ceny przez Skarb Państwa sąd wydaje postanowienie o przysądzeniu własności.
§ 2. Na postanowienie co do przysądzenia własności przysługuje zażalenie.
Podstawą zażalenia nie mogą być uchybienia sprzed uprawomocnienia się przybicia.

art. 999. więcej [Skutki postanowienia o przysądzeniu własności] Art. 999. § 1. Prawomocne postanowienie o przysądzeniu własności przenosi
własność na nabywcę i jest tytułem do ujawnienia na rzecz nabywcy prawa własności w katastrze nieruchomości oraz przez wpis w księdze wieczystej lub przez złożenie
dokumentu do zbioru dokumentów. Prawomocne postanowienie o przysądzeniu
własności jest tytułem wykonawczym do wprowadzenia nabywcy w posiadanie
nieruchomości i opróżnienia znajdujących się na tej nieruchomości pomieszczeń bez
potrzeby nadania mu klauzuli wykonalności. Przepis art. 791 stosuje się odpowiednio.
§ 2. Od chwili uprawomocnienia się postanowienia o przysądzeniu własności na
rzecz nabywcy należą do niego pożytki z nieruchomości. Powtarzające się daniny
publiczne przypadające z nieruchomości od dnia prawomocności postanowienia
o przysądzeniu własności ponosi nabywca. Świadczenia publicznoprawne
niepowtarzające się nabywca ponosi tylko wtedy, gdy ich płatność przypada w dniu
uprawomocnienia się postanowienia o przysądzeniu własności lub po tym dniu.
§ 3. (uchylony)

art. 1000. więcej [Wygaśnięcie praw i roszczeń] Art. 1000. § 1. Z chwilą uprawomocnienia się postanowienia o przysądzeniu
własności wygasają wszelkie prawa i skutki ujawnienia praw i roszczeń osobistych
ciążące na nieruchomości. Na miejsce tych praw powstaje prawo do zaspokojenia
z ceny nabycia z pierwszeństwem przewidzianym w przepisach o podziale ceny
uzyskanej z egzekucji.
§ 2. Pozostają w mocy bez potrącenia ich wartości z ceny nabycia:
1) prawa ciążące na nieruchomości z mocy ustawy;
2) (uchylony)
3) służebność drogi koniecznej oraz służebność ustanowiona w związku
z przekroczeniem granicy przy wznoszeniu budowli lub innego urządzenia;
4) służebność przesyłu.
§ 3. Pozostają również w mocy ujawnione przez wpis w księdze wieczystej lub
złożenie dokumentu do zbioru albo nieujawnione w ten sposób, lecz zgłoszone
najpóźniej na trzy dni przed terminem licytacji, użytkowanie, służebności i prawa
dożywotnika, jeżeli przysługuje im pierwszeństwo przed wszystkimi hipotekami lub
jeżeli nieruchomość nie jest hipotekami obciążona albo jeżeli wartość użytkowania,
służebności i praw dożywotnika znajduje pełne pokrycie w cenie nabycia. Jednakże
w wypadku ostatnim wartość tych praw będzie zaliczona na cenę nabycia.
§ 4. Przepisu § 1 nie stosuje się w odniesieniu do ciążących na nieruchomości
spółdzielczych lokatorskich i własnościowych praw do lokalu. Prawa te, z chwilą
uprawomocnienia się postanowienia o przysądzeniu własności, przekształcają się odpowiednio w prawo najmu, w prawo odrębnej własności do lokalu albo we
własność domu jednorodzinnego.

art. 1001. więcej [Utrzymanie służebności gruntowej] Art. 1001. Na wniosek właściciela nieruchomości władnącej, zgłoszony
najpóźniej na trzy dni przed terminem licytacji, sąd może zarządzić, że służebność
gruntowa, która nie znajduje pełnego pokrycia w cenie nabycia, będzie utrzymana
w mocy, jeżeli jest dla nieruchomości władnącej konieczna, a nie obciąża w sposób
istotny wartości nieruchomości obciążonej.

art. 1002. więcej [Prawa i obowiązki ze stosunku najmu i dzierżawy] Art. 1002. Z chwilą uprawomocnienia się postanowienia o przysądzeniu
własności nabywca wstępuje w prawa i obowiązki dłużnika wynikające ze stosunku
najmu i dzierżawy stosownie do przepisów prawa normujących te stosunki
w wypadku zbycia rzeczy wynajętej lub wydzierżawionej. W przypadku gdy umowa
najmu lub dzierżawy nieruchomości zawarta była na czas oznaczony dłuższy niż dwa
lata, nabywca może wypowiedzieć tę umowę, w ciągu miesiąca od uprawomocnienia
się postanowienia o przysądzeniu własności, z zachowaniem rocznego terminu
wypowiedzenia, o ile umowa nie przewiduje terminu krótszego, chociażby umowa
została zawarta z zachowaniem formy pisemnej i z datą pewną, a rzecz została
najemcy lub dzierżawcy wydana.

art. 1003. więcej [Wykreślenie wpisów i hipotek] Art. 1003. § 1. Prawomocne postanowienie o przysądzeniu własności wraz z planem podziału sumy uzyskanej z egzekucji jest tytułem do wykreślenia w księdze wieczystej lub w zbiorze dokumentów wszelkich praw, które według planu podziału wygasły.
§ 2. Na podstawie samego postanowienia o przysądzeniu własności wykreśla się wszystkie hipoteki obciążające nieruchomość, jeżeli w postanowieniu stwierdzono zapłacenie przez nabywcę całej ceny nabycia gotówką.

art. 1004. więcej [Egzekucja z ułamkowej części nieruchomości i z użytkowania wieczystego] Art. 1004. Do egzekucji z ułamkowej części nieruchomości, jak również do
egzekucji z użytkowania wieczystego, stosuje się odpowiednio przepisy o egzekucji
z nieruchomości z zachowaniem przepisów poniższych.

art. 1005. więcej [Zawiadomienie o zajęciu] Art. 1005. O zajęciu ułamkowej części nieruchomości komornik zawiadamia także pozostałych współwłaścicieli, a o zajęciu użytkowania wieczystego także właściciela nieruchomości oraz właściwy organ administracji rządowej lub właściwą gminę.

art. 1006. więcej [Zajęcie użytkowania wieczystego] Art. 1006. § 1. Jeżeli przedmiotem egzekucji jest użytkowanie wieczyste,
zajęcie obejmuje użytkowanie wieczyste terenu oraz znajdujący się na nim budynek
stanowiący własność wieczystego użytkownika wraz z przynależnościami,
a mianowicie:
1) ruchomościami, będącymi własnością wieczystego użytkownika, a potrzebnymi
do korzystania z przedmiotu wieczystego użytkowania zgodnie z jego
przeznaczeniem, jeżeli pozostają z tym przedmiotem w faktycznym związku,
odpowiadającym temu celowi, oraz przynależnościami budynku stanowiącego
własność wieczystego użytkownika;
2) prawami wynikającymi z umów ubezpieczenia przedmiotów podlegających
zajęciu, tudzież należnościami z tych umów już przypadającymi.
§ 2. Zajęcie obejmuje także przedmioty wymienione w pkt 1 paragrafu
poprzedzającego wprowadzone później oraz później wzniesione budowle i posadzone
rośliny, jak również prawa z umów ubezpieczenia później zawartych.

art. 1007. więcej [Zakres uprawnień zarządcy] Art. 1007. Gdy przedmiotem zarządu jest ułamkowa część nieruchomości,
zarządca działa tylko w granicach uprawnień dłużnika jako współwłaściciela.

art. 1008. więcej [Zawieszenie egzekucji z użytkowania wieczystego] Art. 1008. Jeżeli egzekucja jest prowadzona z użytkowania wieczystego,
postępowanie ulega zawieszeniu, jeżeli właściwy organ wystąpił z żądaniem
rozwiązania umowy użytkowania wieczystego. Egzekucja może być podjęta na
wniosek wierzyciela, jeżeli sąd orzeknie, że brak jest podstaw do rozwiązania umowy
użytkowania wieczystego. W przypadku rozwiązania umowy użytkowania
wieczystego, komornik umarza postępowanie egzekucyjne.

art. 1009. więcej [Opis i oszacowanie] Art. 1009. W razie skierowania egzekucji do ułamkowej części nieruchomości
opisowi i oszacowaniu podlega cała nieruchomość. Sumą oszacowania takiej części
jest odpowiednia część sumy oszacowania całej nieruchomości.

art. 1010. więcej [Protokół razie skierowania egzekucji do użytkowania wieczystego] Art. 1010. Jeżeli przedmiotem egzekucji jest użytkowanie wieczyste,
w protokole wymienia się końcową datę użytkowania wieczystego oraz ujawniony
w księdze wieczystej sposób korzystania z terenu przez wieczystego użytkownika.

art. 1011. więcej [Przysądzenie prawa użytkowania wieczystego] Art. 1011. Jeżeli przedmiotem egzekucji jest użytkowanie wieczyste,
postanowienie o przysądzeniu tego prawa nie narusza ograniczonych praw
rzeczowych na nieruchomości powstałych przed jej oddaniem w użytkowanie
wieczyste.

art. 1012. więcej [Obciążenia ułamkowej części nieruchomości] Art. 1012. Jeżeli przedmiotem sprzedaży jest ułamkowa część nieruchomości,
pozostają w mocy bez potrącenia ich wartości z ceny nabycia obciążenia tej części
ułamkowej nieruchomości ujawnione przez wpis w księdze wieczystej lub złożenie
dokumentu do zbioru oraz nieujawnione w ten sposób, lecz zgłoszone najpóźniej na
trzy dni przed terminem licytacji, jeżeli zostały ustanowione przed powstaniem
współwłasności.

art. 1013. więcej [Hipoteki wpisane przed powstaniem współwłasności] Art. 1013. Postanowienie o przysądzeniu własności ułamkowej części
nieruchomości nie narusza obciążających ją hipotek wpisanych przed powstaniem
współwłasności.

Art. 1013¹. § 1. Przepisy niniejszego działu stosuje się do egzekucji
z niezabudowanej nieruchomości gruntowej oraz nieruchomości zabudowanej
budynkiem mieszkalnym lub użytkowym, jeżeli w chwili złożenia wniosku
o wszczęcie egzekucji nie dokonano zawiadomienia o zakończeniu budowy albo nie
wystąpiono z wnioskiem o udzielenie zezwolenia na użytkowanie w rozumieniu
przepisów prawa budowlanego.
§ 2. Przepisy działu niniejszego stosuje się także do części nieruchomości
wydzielonych do sprzedaży w trybie art. 946, jeżeli część wydzielona jest
nieruchomością wymienioną w § 1.
§ 3. W sprawach nieuregulowanych w niniejszym dziale stosuje się odpowiednio
przepisy działu poprzedzającego.

Art. 1013². § 1. Komornik na wniosek wierzyciela niezwłocznie po zajęciu
dokona opisu i oszacowania nieruchomości na podstawie wartości określonej przez
biegłego. Przepis art. 948 § 1 stosuje się odpowiednio.
§ 2. Dokonując zajęcia, komornik, w miarę możności, zabezpieczy budynek lub
lokal przed możliwością objęcia go we władanie przez dłużnika lub osoby trzecie.
W razie potrzeby komornik ustanowi dozór nad budynkiem lub lokalem. Dozorcą
może być także wierzyciel. Do dozoru stosuje się odpowiednio przepisy o dozorze
ruchomości.
§ 3. Jeżeli w toku opisu okaże się, że nieruchomość nie odpowiada wymogom
określonym w art. 1013¹, dalsze postępowanie egzekucyjne toczy się w trybie
przepisów działu poprzedzającego.

Art. 1013³. § 1. Jeżeli zajęto niezabudowaną nieruchomość gruntową, która nie
jest obciążona na rzecz osób trzecich, komornik zaoferuje ją do sprzedaży z wolnej
ręki po cenie nie niższej niż wartość oszacowania. Jeżeli strony nie określiły trybu
wyszukania nabywcy, tryb ten ustala sąd.
§ 2. Sprzedaż nastąpi po upływie dwóch tygodni od dnia opisu i oszacowania.
O sprzedaży komornik zawiadamia uczestników stosownie do art. 954.
§ 3. Jeżeli sprzedaż z wolnej ręki nie nastąpi w terminie miesiąca od dnia
zakończenia opisu i oszacowania, sprzedaż nieruchomości następuje w trybie
art. 1013⁶.

Art. 1013⁴. Przepis art. 1013³ stosuje się odpowiednio do zbycia innych nieruchomości, do których stosuje się przepisy niniejszego działu, jeżeli oszacowanie
nieruchomości nie zostało zaskarżone przez dłużnika. Za zgodą dłużnika sprzedaż
z wolnej ręki może nastąpić także w pozostałych przypadkach; wtedy jednak dłużnik
może określić cenę minimalną i wyznaczyć nabywcę.

Art. 1013⁵. § 1. Podejmując czynności związane ze sprzedażą, określone
w przepisach poprzedzających, komornik sporządzi protokół, w którym wymieni
nazwisko osoby przyjmującej ofertę nabycia nieruchomości, a także wpłaconą przez
nią całą cenę nabycia; po czym niezwłocznie przedłoży protokół wraz z aktami
sądowi.
§ 2. Na podstawie protokołu komornika, o którym mowa w § 1, a także na
podstawie akt sprawy sąd wydaje postanowienie o przysądzeniu własności, które
przenosi własność na nabywcę. Na postanowienie o przysądzeniu służy zażalenie
jedynie dłużnikowi i tylko wtedy, gdy naruszone zostały przepisy o cenie minimalnej.
§ 3. W razie stwierdzenia naruszenia przepisów o oszacowaniu i cenie
minimalnej sprzedaży, sąd odmawia przysądzenia własności i zwraca akta komornikowi, który ponownie przeprowadza postępowanie według przepisów
niniejszego działu.
§ 4. W razie stwierdzenia, że nieruchomość nie podlega sprzedaży według
przepisów niniejszego działu, sąd poleca komornikowi prowadzenie dalszej egzekucji
według przepisów o egzekucji z nieruchomości.
§ 5. W razie wydania przez sąd postanowienia nakazującego ponowne
przeprowadzenie sprzedaży lub podjęcie dalszych czynności według przepisów
o egzekucji z nieruchomości, komornik niezwłocznie zwraca oferentowi kwotę
wpłaconą przez niego na cenę nabycia.

Art. 1013⁶. § 1. Jeżeli sprzedaż nieruchomości nie nastąpi w trybie sprzedaży
z wolnej ręki, nieruchomość podlega sprzedaży w drodze licytacji, do której stosuje
się przepisy o licytacji w egzekucji z ruchomości. O terminie licytacji komornik
zawiadamia uczestników postępowania stosownie do art. 954.
§ 2. Po zapłaceniu przez nabywcę sumy sąd niezwłocznie wydaje postanowienie
o przysądzeniu własności. Po uprawomocnieniu się tego postanowienia komornik
sporządza plan podziału sumy uzyskanej z egzekucji.

art. 1014. więcej [Egzekucja ze statków morskich wpisanych do rejestru] Art. 1014. Do egzekucji ze statków morskich wpisanych do rejestru okrętowego
stosuje się odpowiednio przepisy o egzekucji z nieruchomości ze zmianami
wskazanymi w artykułach poniższych.

art. 1015. więcej [Właściwość komornika] Art. 1015. Egzekucja należy do komornika sądu, w którego okręgu statek
znajduje się w chwili wszczęcia egzekucji.

art. 1016. więcej [Dowód wpisania statku morskiego do rejestru okrętowego] Art. 1016. Do wniosku o wszczęcie egzekucji wierzyciel powinien dołączyć
dowód, że statek jest wpisany do rejestru.

art. 1017. więcej [Przytrzymanie statku; dozór] Art. 1017. § 1. Jednocześnie z wysłaniem dłużnikowi wezwania do zapłaty
komornik zarządzi przytrzymanie statku i ustanowi dozór.
§ 2. Statek jest zajęty z chwilą przytrzymania. O zajęciu należy zawiadomić
także dłużnika oraz właściciela, który nie jest dłużnikiem.
§ 3. Do dozorcy stosuje się odpowiednio przepisy o egzekucji z ruchomości
dotyczące dozorcy.

art. 1018. więcej [Ogłoszenie o wszczęciu egzekucji ze statku morskiego] Art. 1018. Ogłoszenie o wszczęciu egzekucji komornik wywiesi w budynku
sądowym i umieści je w dzienniku poczytnym w danej miejscowości oraz na stronie
internetowej Krajowej Rady Komorniczej.

art. 1019. więcej [Obwieszczenie o licytacji] Art. 1019. Obwieszczenie o licytacji należy co najmniej dwa tygodnie przed jej
terminem ogłosić publicznie na stronie internetowej oraz tablicy ogłoszeń sądu,
a także na stronie internetowej Krajowej Rady Komorniczej, jak również przesłać
terenowym organom administracji morskiej właściwym dla portu, w którym statek się
znajduje, oraz dla portu macierzystego statku w celu wywieszenia w tych portach.
Komornik może zamieścić obwieszczenie o licytacji także w dzienniku poczytnym
w danej miejscowości.

art. 1020. więcej [Egzekucje z udziału wstatku] Art. 1020. Egzekucja z udziału w statku należy do komornika sądu, w którego
okręgu znajduje się port macierzysty statku.

art. 1021. więcej [Egzekucja ze statków niewpisanych do rejestru] Art. 1021. Egzekucja ze statków niewpisanych do rejestru okrętowego odbywa
się według przepisów o egzekucji z ruchomości.

art. 1022. więcej [Egzekucja ze statku zagranicznego] Art. 1022. § 1. Egzekucja ze statku zagranicznego znajdującego się na
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej odbywa się według przepisów działu
niniejszego, jeśli przepisy poniższe nie stanowią inaczej.
§ 2. We wniosku o wszczęcie egzekucji wierzyciel wskazuje rejestr, do którego
statek jest wpisany, chyba że jest to niemożliwe lub nadmiernie utrudnione.

Art. 1022¹. O dokonanym zajęciu statku komornik zawiadamia także
zagraniczną władzę rejestrową.

Art. 1022². Jeżeli wezwanie do zapłaty nie może być doręczone dłużnikowi,
gdyż nie zamieszkuje on lub nie posiada siedziby pod adresem wskazanym
w dokumentach statku zagranicznego, przepis art. 802 stosuje się odpowiednio.

Art. 1022³. W razie śmierci albo likwidacji dłużnika po wszczęciu postępowania
egzekucyjnego sąd na wniosek wierzyciela ustanawia dla niego kuratora. Przepisu
art. 819 nie stosuje się.

Art. 1022⁴. Opisu i oszacowania zajętego statku zagranicznego komornik bez
wniosku wierzyciela dokonuje niezwłocznie po upływie terminu wyznaczonego
dłużnikowi do zapłaty długu.

art. 1023. więcej [Sporządzenie planu podziału sumy uzyskanej z egzekucji sądowej] Art. 1023. § 1. Organ egzekucyjny sporządza plan podziału pomiędzy
wierzycieli sumy uzyskanej z egzekucji z nieruchomości.
§ 2. Plan podziału powinien być sporządzony także wtedy, gdy suma uzyskana
przez egzekucję z ruchomości, wynagrodzenia za pracę lub wierzytelności i innych
praw majątkowych nie wystarcza na zaspokojenie wszystkich wierzycieli.

art. 1024. więcej [Elementy planu podziału sumy uzyskanej z egzekucji] Art. 1024. § 1. W planie podziału należy wymienić:
1) sumę ulegającą podziałowi;
2) wierzytelności i prawa osób uczestniczących w podziale;
3) sumę, jaka przypada każdemu z uczestników podziału;
4) sumy, które mają być wypłacone, jak również sumy, które pozostawia się na
rachunku depozytowym Ministra Finansów, ze wskazaniem przyczyn
uzasadniających wstrzymanie ich wypłaty;
5) prawa ujawnione przez wpis w księdze wieczystej lub złożenie dokumentów do
zbioru, które wygasły wskutek przysądzenia własności.
§ 2. Przy świadczeniach powtarzających się bieżące raty wierzytelności
uwzględnia się w planie podziału, jeżeli stały się wymagalne przed datą sporządzenia
planu. Odsetki i inne świadczenia bieżące uwzględnia się w wysokości, do jakiej
narosły do powyższego terminu. Nie dotyczy to danin publicznych przypadających
z nieruchomości.
§ 3. Świadczenie pieniężne w walucie obcej jest uwzględniane w planie podziału
według waluty obcej przeliczonej na walutę polską według kursu średniego
ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z dnia sporządzenia planu podziału.

art. 1025. więcej [Kolejność zaspokojenia] Art. 1025. § 1. Z kwoty uzyskanej z egzekucji zaspokaja się w następującej
kolejności:
1) koszty egzekucyjne z wyjątkiem kosztów zastępstwa prawnego przyznanych
przez komornika w postępowaniu egzekucyjnym;
2) należności alimentacyjne;
3) należności za pracę za okres 3 miesięcy do wysokości najniższego
wynagrodzenia za pracę określonego w odrębnych przepisach oraz renty z tytułu
odszkodowania za wywołanie choroby, niezdolności do pracy, kalectwa lub
śmierci i koszty zwykłego pogrzebu dłużnika;
4) należności zabezpieczone hipoteką morską lub przywilejem na statku morskim;
5) należności zabezpieczone hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym
i zastawem skarbowym albo korzystające z ustawowego pierwszeństwa oraz
prawa, które ciążyły na nieruchomości przed dokonaniem w księdze wieczystej
wpisu o wszczęciu egzekucji lub przed złożeniem do zbioru dokumentów
wniosku o dokonanie takiego wpisu;
6) należności za pracę niezaspokojone w kolejności trzeciej;
7) należności, do których stosuje się przepisy działu III ustawy z dnia 29 sierpnia
1997 r. – Ordynacja podatkowa, o ile nie zostały zaspokojone w kolejności
piątej;
8) (uchylony)
9) należności wierzycieli, którzy prowadzili egzekucję;
10) inne należności.
§ 2. Po zaspokojeniu wszystkich należności ulegają zaspokojeniu kary pieniężne
oraz grzywny sądowe i administracyjne.
§ 3. W równym stopniu z należnością ulegają zaspokojeniu odsetki i koszty
postępowania oraz przyznane przez komornika koszty zastępstwa prawnego
w postępowaniu egzekucyjnym. Z pierwszeństwa równego należnościom kategorii
czwartej i piątej korzystają wszystkie roszczenia o świadczenia uboczne objęte
zabezpieczeniem na mocy odrębnych przepisów. Roszczenia o świadczenia uboczne
nieobjęte zabezpieczeniem zaspokaja się w kategorii dziesiątej, chyba że należność
podlegałaby zaspokojeniu w kategorii wcześniejszej. To samo dotyczy roszczeń o
świadczenia należne dożywotnikowi.
§ 4. Jeżeli przedmiotem egzekucji jest spółdzielcze własnościowe prawo do
lokalu, wierzytelność spółdzielni mieszkaniowej z tytułu niewniesionego wkładu
budowlanego związana z tym prawem ulega zaspokojeniu przed należnością
zabezpieczoną na tym prawie hipotecznie.
§ 5. Roszczenia nabywcy wynikające z odstąpienia od umowy deweloperskiej,
o której mowa w art. 3 pkt 5 ustawy z dnia 16 września 2011 r. o ochronie praw
nabywcy lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego (Dz. U. z 2019 r. poz. 1805
oraz z 2020 r. poz. 471), lub z przekształcenia roszczenia z umowy deweloperskiej
w toku postępowania restrukturyzacyjnego lub upadłościowego, podlegają
zaspokojeniu z kwoty uzyskanej z egzekucji z nieruchomości, na której prowadzone
jest przedsięwzięcie deweloperskie, na takich samych zasadach, jak roszczenie
z umowy deweloperskiej, z pierwszeństwem wynikającym z ujawnienia w księdze
wieczystej przysługującego nabywcy roszczenia z umowy deweloperskiej także w
przypadku, gdy wpis o ujawnieniu tego roszczenia został wykreślony.

art. 1026. więcej [Kolejność zaspokojenia w ramach tej samej kategorii] Art. 1026. § 1. Jeżeli suma objęta podziałem nie wystarcza na zaspokojenie
w całości wszystkich należności i praw tej samej kategorii, należności zaliczone
w artykule poprzedzającym do kategorii czwartej i piątej będą zaspokojone
w kolejności odpowiadającej przysługującemu im pierwszeństwu, inne zaś należności
– stosunkowo do wysokości każdej z nich.
§ 1¹. Jeżeli z kwoty uzyskanej z egzekucji zaspokojeniu podlegają zarówno
wierzytelności zabezpieczone hipoteką, jak i prawa lub roszczenia ciążące na
nieruchomości, o pierwszeństwie między hipoteką a tymi prawami lub roszczeniami rozstrzyga chwila, od której liczy się skutki wpisu hipoteki, prawa lub roszczenia do
księgi wieczystej.
§ 2. Wydzieloną wierzycielowi sumę zalicza się przede wszystkim na koszty
postępowania, następnie na odsetki, a w końcu na sumę dłużną.
§ 3. W przypadku połączenia postępowań egzekucyjnych toczących się co do
kilku nieruchomości tego samego dłużnika, suma przypadająca po zaspokojeniu
należności zaliczonych do wyższej kategorii na zaspokojenie ciążących na nieruchomościach hipotek oraz praw i roszczeń, które wygasły wskutek przysądzenia
własności, ulega podziałowi na tyle części, ile nieruchomości było przedmiotem
połączonych postępowań, w takim stosunku, w jakim wartość poszczególnych
nieruchomości pozostawała do wartości całości gospodarczej, którą tworzyły te
nieruchomości. Hipoteki, roszczenia i prawa ciążące na nieruchomości zaspokaja się
tylko w tej części sumy, która odpowiada wartości obciążonej nimi nieruchomości.
Pozostałą część sumy dzieli się stosownie do § 1.

art. 1027. więcej [Zarzuty przeciwko planowi podziału sumy uzyskanej z egzekucji] Art. 1027. § 1. Odpis planu podziału doręcza się dłużnikowi, osobom
uczestniczącym w podziale oraz innym osobom, które zgłosiły swój udział, a ich
należności nie zostały uwzględnione w podziale.
§ 2. Zarzuty przeciwko planowi podziału wnosi się do organu egzekucyjnego,
który go sporządził, w terminie dwóch tygodni od dnia doręczenia tego planu.
§ 3. O zarzutach wniesionych do komornika rozstrzyga sąd.

art. 1028. więcej [Wykonanie planu podziału] Art. 1028. § 1. Jeżeli zarzutów nie wniesiono w terminie przepisanym, organ
egzekucyjny przystąpi do wykonania planu. Wniesienie zarzutów wstrzymuje
wykonanie planu tylko w części, której zarzuty dotyczą.
§ 2. Na skutek wniesienia zarzutów sąd po wysłuchaniu osób zainteresowanych
zatwierdzi albo odpowiednio zmieni plan. W postępowaniu tym sąd nie rozpoznaje
sporu co do istnienia prawa objętego planem podziału.
§ 3. Na postanowienie sądu przysługuje zażalenie.
§ 4. Wykonanie planu w części dotkniętej zarzutami nastąpi po
uprawomocnieniu się postanowienia sądu, chyba że zostało wstrzymane przez
zabezpieczenie powództwa w sporze o ustalenie nieistnienia prawa.

art. 1029. więcej [Plan podziału sumy wyegzekwowanej z wynagrodzenia za pracę] Art. 1029. § 1. Na podstawie oświadczenia pracodawcy o wynagrodzeniu
dłużnika oraz spisu wierzytelności i praw osób uczestniczących w podziale komornik
sporządza plan podziału, ustalając, w jakim procencie przypada na każdego
wierzyciela udział w sumach potrąconych każdorazowo przez pracodawcę
z wynagrodzenia dłużnika i wpłaconych komornikowi. Jeżeli zaś komornik nie może
sporządzić planu podziału na podstawie samego oświadczenia pracodawcy, sporządzi
go niezwłocznie po złożeniu na rachunek depozytowy Ministra Finansów sumy
podlegającej podziałowi.
§ 2. Razem z planem podziału należy doręczyć odpis oświadczenia pracodawcy
o wynagrodzeniu dłużnika.

art. 1030. więcej [Wierzyciele uczestniczący w podziale] Art. 1030. W podziale sum uzyskanych w sposób przewidziany
w art. 1029 oprócz wierzyciela egzekwującego uczestniczą: wierzyciele składający
tytuł wykonawczy z dowodem doręczenia dłużnikowi wezwania do zapłaty,
wierzyciele, którzy uzyskali zabezpieczenie powództwa, oraz wierzyciele, którym
przysługuje umowne prawo zastawu i którzy udowodnili je dokumentem urzędowym
lub prywatnym z podpisem urzędowo poświadczonym, jak również wierzyciele,
którym przysługuje ustawowe prawo zastawu i którzy udowodnili je dokumentem,
jeżeli zgłosili swe wierzytelności najpóźniej w dniu złożenia na rachunek depozytowy
Ministra Finansów sumy ulegającej podziałowi.

art. 1031. więcej [Podział wyegzekwowanych kwot] Art. 1031. Kwoty wyegzekwowane i złożone na rachunek depozytowy Ministra
Finansów komornik dzieli niezwłocznie w ustalonym poprzednio stosunku
procentowym pomiędzy wierzycieli uczestniczących w podziale, chyba że wskutek
zmiany podstaw podziału należy ustalić nowy procent. Sumy przypadające do wypłaty
komornik wypłaca, jeżeli nie są niższe niż dwadzieścia złotych, chyba że
wierzytelność nie przekracza tej kwoty.

art. 1032. więcej [Depozyt sądowy] Art. 1032. § 1. Należność przypadającą wierzycielowi niemającemu jeszcze
tytułu wykonawczego pozostawia się na rachunku depozytowym Ministra Finansów.
§ 2. Jeżeli w ciągu miesiąca po uprawomocnieniu się planu podziału wierzyciel
niemający tytułu wykonawczego nie przedstawi dowodu wytoczenia powództwa
o zasądzenie mu roszczenia, traci prawo do sumy pozostającej w depozycie.

art. 1033. więcej [Plan podziału wyegzekwowanej sumy] Art. 1033. § 1. Plan podziału sporządza komornik niezwłocznie po złożeniu na
rachunek depozytowy Ministra Finansów sumy ulegającej podziałowi oraz po
uprawomocnieniu się postanowienia w przedmiocie kosztów.
§ 2. Jeżeli egzekucja prowadzona jest z wierzytelności mających za przedmiot
świadczenia bieżące, stosuje się odpowiednio art. 1029 § 1 i art. 1031.

art. 1034. więcej [Elementy planu podziału sumy wyegzekwowanej z ruchomości, wierzytelności i innych praw majątkowych] Art. 1034. Przepisy art. 1030 i art. 1032 stosuje się także w postępowaniu
unormowanym w rozdziale niniejszym. W podziale sumy uzyskanej z egzekucji
umieszcza się także wierzytelności zabezpieczone zastawem rejestrowym, jeżeli
zastawnikowi przysługuje prawo zaspokojenia się z przedmiotu egzekucji oraz jeżeli
prawa swe udowodnił dokumentem urzędowym najpóźniej w dniu złożenia na
rachunek depozytowy Ministra Finansów sumy ulegającej podziałowi.

art. 1035. więcej [Plan podziału sumy uzyskanej przez egzekucję z nieruchomości] Art. 1035. Niezwłocznie po uprawomocnieniu się postanowienia o przysądzeniu
własności oraz postanowienia w przedmiocie kosztów komornik sporządza plan
podziału.

art. 1036. więcej [Uczestnicy podziału] Art. 1036. § 1. W podziale oprócz wierzyciela egzekwującego uczestniczą:
1) wierzyciele składający tytuł wykonawczy z dowodem doręczenia dłużnikowi
wezwania do zapłaty, jeżeli zgłosili się najpóźniej w dniu uprawomocnienia się
postanowienia o przysądzeniu własności nieruchomości;
2) wierzyciele, którzy uzyskali zabezpieczenie powództwa, jeżeli zgłosili się
najpóźniej w dniu uprawomocnienia się postanowienia o przysądzeniu własności
nieruchomości;
3) osoby, które przed zajęciem nieruchomości nabyły na niej prawa stwierdzone
w opisie i oszacowaniu lub zgłoszone i udowodnione najpóźniej w dniu
uprawomocnienia się postanowienia o przybiciu;
4) pracownicy co do stwierdzonych dokumentem należności za pracę, jeżeli zgłosili
swoje roszczenia przed sporządzeniem planu podziału.
§ 2. Jeżeli wierzytelność hipoteczna nie jest stwierdzona tytułem wykonawczym,
należność przypadającą wierzycielowi hipotecznemu pozostawia się na rachunku
depozytowym Ministra Finansów.

Art. 1036¹. Jeżeli egzekucja objęła również należności z umów ubezpieczenia
lub przedmiotów, wierzytelności i praw, które według przepisów prawa stanowią
przedmiot obciążenia hipoteką, w podziale uczestniczy również wierzyciel, którego
wierzytelność została na tych ruchomościach, wierzytelnościach lub prawach
zabezpieczona zastawem rejestrowym.

art. 1037. więcej [Zaliczenie własnej wierzytelności nabywcy na poczet ceny nabycia] Art. 1037. § 1. Jeżeli przy sporządzaniu planu podziału okaże się, że nabywca,
uiszczając cenę, potrącił wierzytelność, która się w niej nie mieści, sąd, na wniosek
komornika, zobowiąże nabywcę do uzupełnienia ceny w ciągu tygodnia. Na
postanowienie sądu przysługuje zażalenie.
§ 2. W planie podziału komornik wymienia osoby, dla których jest przeznaczona
suma przypadająca od nabywcy. W tej części plan podziału stanowi tytuł egzekucyjny
przeciwko nabywcy.
§ 3. Wierzyciel, któremu przydzielono roszczenie przeciwko nabywcy, nabywa
z mocy samego prawa hipotekę na sprzedanej nieruchomości. Ujawnienie hipoteki
w księdze wieczystej lub zbiorze dokumentów następuje na wniosek wierzyciela.

art. 1038. więcej [Hipoteka] Art. 1038. § 1. Jeżeli hipoteka nie jest wyczerpana i może jeszcze służyć
zabezpieczeniu wierzyciela, reszta sumy pozostanie na rachunku depozytowym
Ministra Finansów aż do ustania stosunku prawnego, uzasadniającego korzystanie
z hipoteki.
§ 2. W przypadku hipoteki zabezpieczającej kilka wierzytelności, gdy łączna
kwota wierzytelności przewyższa sumę wymienioną we wpisie hipoteki, a wierzyciel
nie wskazał do dnia uprawomocnienia się postanowienia o przysądzeniu własności,
które z wierzytelności i w jakiej wysokości mają zostać zaspokojone, zaspokaja się
wszystkie wierzytelności proporcjonalnie do ich wysokości.

art. 1039. więcej [Wierzytelność zabezpieczona na kilku nieruchomościach łącznie] Art. 1039. Jeżeli wierzytelność jest zabezpieczona na kilku nieruchomościach
łącznie, wierzyciel powinien przed uprawomocnieniem się postanowienia
o przysądzeniu własności złożyć oświadczenie, czy i w jakiej wysokości żąda
zaspokojenia z każdej ze sprzedanych nieruchomości. Jeżeli w powyższym terminie
tego nie uczyni, a podzielona ma być suma uzyskana tylko z jednej nieruchomości, jego wierzytelność będzie przyjęta do rozrachunku w całości; jeżeli natomiast
podziałowi podlegają sumy uzyskane ze sprzedaży kilku łącznie obciążonych
nieruchomości, na wierzytelność łącznie zabezpieczoną przypadnie z każdej z sum
podlegających podziałowi taka część, jaka odpowiada stosunkowi kwoty pozostałej
po zaspokojeniu należności z wyższym pierwszeństwem do ogólnej sumy tych kwot.

art. 1040. więcej [Wierzytelności zależne od warunku lub od wyniku sporu] Art. 1040. § 1. Sumę wydzieloną na zaspokojenie wierzytelności, której
uiszczenie zależne jest od warunku zawieszającego albo od wyniku sporu, w którym
wierzyciel uzyskał zabezpieczenie powództwa, pozostawia się na rachunku
depozytowym Ministra Finansów.
§ 2. Suma wydzielona na zaspokojenie wierzytelności zależnych od warunku
rozwiązującego będzie wydana wierzycielowi bez zabezpieczenia. Jeżeli jednak
obowiązek zabezpieczenia zwrotu ciąży na wierzycielu z mocy istniejącego między
nim a dłużnikiem stosunku prawnego, komornik zarządzi złożenie wydzielonej sumy
na rachunek depozytowy Ministra Finansów.

Art. 1040¹. Plan podziału wykonuje komornik.

art. 1041. więcej [Odebranie ruchomości] Art. 1041. § 1. Jeżeli dłużnik ma wydać wierzycielowi rzecz ruchomą, komornik
sądu, w którego okręgu rzecz się znajduje, odbierze ją dłużnikowi i wyda
wierzycielowi.
§ 2. Jeżeli ze względu na rodzaj rzeczy niezwłoczne fizyczne jej przejęcie nie jest
możliwe, komornik wprowadzi wierzyciela w posiadanie rzeczy zgodnie z przepisami
prawa cywilnego.

art. 1042. więcej [Złożenie do depozytu; oddanie na przechowanie] Art. 1042. Jeżeli rzeczy odebranej dłużnikowi nie można niezwłocznie wydać
wierzycielowi, komornik złoży ją do depozytu sądowego albo odda na przechowanie
na koszt i niebezpieczeństwo wierzyciela.

art. 1043. więcej [Zajęcie roszczenia dłużnika o wydanie rzeczy] Art. 1043. Jeżeli rzecz należąca do dłużnika znajduje się we władaniu osoby
trzeciej, która nie zgadza się na jej wydanie, komornik zajmie roszczenie dłużnika
o wydanie rzeczy.

art. 1044. więcej [Obecność wierzyciela] Art. 1044. Jeżeli wierzyciel żąda, aby odebranie rzeczy odbyło się w jego
obecności, komornik zawiadomi go o terminie odebrania, a w razie niestawiennictwa
wierzyciela nie przystąpi do wykonania.

art. 1045. więcej [Nakazanie wyjawienia] Art. 1045. Jeżeli komornik nie znalazł u dłużnika rzeczy lub dokumentu, które
mają być odebrane, sąd na wniosek wierzyciela nakaże dłużnikowi, aby wyjawił, gdzie
one się znajdują, i aby złożył przyrzeczenie, że jego oświadczenia są zgodne z prawdą.
Przepisy dotyczące przyrzeczenia przy wyjawieniu majątku stosuje się odpowiednio.

art. 1046. więcej [Wydanie nieruchomości statku] Art. 1046. § 1. Jeżeli dłużnik ma wydać nieruchomość lub statek albo opróżnić
pomieszczenie, komornik sądu, w którego okręgu rzeczy te się znajdują, wezwie
dłużnika do dobrowolnego wykonania tego obowiązku w wyznaczonym stosownie do
okoliczności terminie, po którego bezskutecznym upływie dokona czynności
potrzebnych do wprowadzenia wierzyciela w posiadanie.
§ 2. (uchylony)
§ 3. (uchylony)
§ 4. Wykonując obowiązek opróżnienia lokalu służącego zaspokojeniu potrzeb
mieszkaniowych dłużnika na podstawie tytułu wykonawczego, z którego nie wynika
uprawnienie dłużnika do zawarcia umowy najmu socjalnego lokalu lub prawo do
lokalu zamiennego, komornik usunie dłużnika do innego lokalu lub pomieszczenia, do
którego dłużnikowi przysługuje tytuł prawny i w którym może on zamieszkać. Jeżeli
dłużnikowi nie przysługuje tytuł prawny do innego lokalu lub pomieszczenia,
w którym może zamieszkać, komornik wstrzyma się z dokonaniem czynności do
czasu, gdy gmina właściwa ze względu na miejsce położenia lokalu podlegającego
opróżnieniu, na wniosek komornika, wskaże dłużnikowi tymczasowe pomieszczenie.
§ 4¹. (uchylony)
§ 5. Komornik nie może wstrzymać się z dokonaniem czynności, jeżeli
wierzyciel lub dłużnik albo osoba trzecia wskaże pomieszczenie odpowiadające
wymogom tymczasowego pomieszczenia.
§ 5¹.Jeżeli dłużnikowi nie przysługuje prawo do tymczasowego pomieszczenia,
komornik usunie dłużnika do noclegowni, schroniska lub innej placówki zapewniającej miejsca noclegowe, wskazanej na wniosek komornika przez gminę
właściwą ze względu na miejsce położenia lokalu podlegającego opróżnieniu.
§ 6. (uchylony)
§ 7. (uchylony)
§ 8. (uchylony)
§ 9. Przeprowadzając egzekucję, komornik usunie ruchomości niebędące
przedmiotem egzekucji i odda je dłużnikowi, a w razie jego nieobecności pozostawi
osobie dorosłej spośród jego domowników, gdyby zaś i to nie było możliwe, ustanowi
dozorcę, pouczając go o obowiązkach i prawach dozorcy ustanowionego przy zajęciu
ruchomości, i odda mu usunięte ruchomości na przechowanie na koszt dłużnika.
§ 10. Jeżeli na wezwanie dozorcy dłużnik w wyznaczonym terminie, nie
krótszym niż 30 dni, nie odbierze ruchomości, sąd na wniosek dozorcy i po
wysłuchaniu dłużnika nakaże ich sprzedaż, a jeżeli ruchomości nie przedstawiają
wartości handlowej lub sprzedaż okaże się bezskuteczna, sąd wskaże inny sposób
rozporządzenia rzeczą, nie wyłączając ich zniszczenia.
§ 11. Minister Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowy
tryb postępowania w sprawach o opróżnienie lokalu, lub pomieszczenia albo
o wydanie nieruchomości, mając na względzie ochronę przed bezdomnością osób
eksmitowanych oraz sprawne prowadzenie egzekucji.

art. 1047. więcej [Egzekucja obowiązku złożenia oświadczenia woli] Art. 1047. § 1. Jeżeli dłużnik jest obowiązany do złożenia oznaczonego
oświadczenia woli, prawomocne orzeczenie sądu zobowiązujące do złożenia
oświadczenia zastępuje oświadczenie dłużnika.
§ 2. Jeżeli złożenie oświadczenia woli jest uzależnione od świadczenia
wzajemnego wierzyciela, skutek wymieniony w paragrafie poprzedzającym powstaje
dopiero z chwilą prawomocnego nadania orzeczeniu klauzuli wykonalności.

art. 1048. więcej [Ujawnienie praw wierzyciela] Art. 1048. Jeżeli ujawnienie na podstawie orzeczenia sądowego prawa
wierzyciela przez wpis w księdze wieczystej lub w rejestrze albo przez złożenie
dokumentu do zbioru wymaga poprzedniego ujawnienia prawa dłużnika, komornik na
żądanie wierzyciela odbierze dłużnikowi dokumenty potrzebne do dokonania wpisu
na rzecz dłużnika lub do złożenia do zbioru i złoży je w sądzie właściwym do
prowadzenia księgi wieczystej, rejestru lub zbioru dokumentów.

art. 1049. więcej [Egzekucja czynności zastępowalnej] Art. 1049. § 1. Jeżeli w samym tytule egzekucyjnym nie postanowiono, że
w razie niewykonania przez dłużnika w wyznaczonym terminie czynności, którą może
wykonać także inna osoba, wierzyciel będzie umocowany do wykonania tej czynności
na koszt dłużnika – sąd, w którego okręgu czynność ma być wykonana, na wniosek
wierzyciela wezwie dłużnika do jej wykonania w wyznaczonym terminie, a po
bezskutecznym upływie terminu udzieli wierzycielowi umocowania do wykonania
czynności na koszt dłużnika. Na żądanie wierzyciela sąd przyzna mu sumę potrzebną
do wykonania czynności. Na postanowienie sądu przysługuje zażalenie.
§ 2. Przepisów niniejszego artykułu nie stosuje się do czynności polegających na
świadczeniu rzeczy oznaczonych co do tożsamości.

art. 1050. więcej [Egzekucja czynności niezastępowalnej] Art. 1050. § 1. Jeżeli dłużnik ma wykonać czynność, której inna osoba wykonać za niego nie może, a której wykonanie zależy wyłącznie od jego woli, sąd, w którego okręgu czynność ma być wykonana, na wniosek wierzyciela po wysłuchaniu stron wyznaczy dłużnikowi termin do wykonania i zagrozi mu grzywną na wypadek, gdyby w wyznaczonym terminie czynności nie wykonał.
§ 2. Jeżeli wykonanie czynności wymaga wydatków pieniężnych lub dostarczenia materiałów, a obowiązek dostarczenia ich ciąży na wierzycielu, sąd przystąpi do egzekucji w myśl paragrafu poprzedzającego dopiero po wykazaniu przez wierzyciela, że dokonał czynności, od których zależy obowiązek dłużnika, chyba że tytuł egzekucyjny zawiera w tym względzie inne zarządzenie.
§ 3. Po bezskutecznym upływie terminu wyznaczonego dłużnikowi do wykonania czynności, sąd na wniosek wierzyciela nałoży na dłużnika grzywnę i jednocześnie wyznaczy nowy termin do wykonania czynności, z zagrożeniem surowszą grzywną.
Art. 1050¹. § 1. W sytuacji, o której mowa w art. 1050 § 1, sąd, na wniosek wierzyciela, może zamiast zagrożenia grzywną, po wysłuchaniu stron, zagrozić dłużnikowi nakazaniem zapłaty na rzecz wierzyciela określonej sumy pieniężnej za każdy dzień zwłoki w wykonaniu czynności, niezależnie od roszczeń przysługujących wierzycielowi na zasadach ogólnych. Przepis art. 1050 § 2 stosuje się odpowiednio.
§ 2. Po bezskutecznym upływie terminu wyznaczonego dłużnikowi do wykonania czynności, sąd na wniosek wierzyciela nakazuje dłużnikowi zapłatę wierzycielowi sumy pieniężnej. Tak samo sąd postąpi w razie dalszego wniosku wierzyciela. Prawomocne postanowienie sądu jest tytułem wykonawczym na rzecz wierzyciela bez potrzeby nadawania mu klauzuli wykonalności. Sąd może również, na wniosek wierzyciela, podwyższyć wysokość należnej mu od dłużnika sumy pieniężnej.
§ 3. W razie wykonania czynności przez dłużnika po upływie wyznaczonego przez sąd terminu, wierzyciel może złożyć wniosek o nakazanie dłużnikowi zapłaty sumy pieniężnej na jego rzecz w terminie miesiąca od dnia dokonania czynności.
§ 4. Określając wysokość sumy pieniężnej, o której mowa w § 1, sąd uwzględni interesy stron w takiej mierze, aby zapewnić wykonalność obowiązku określonego w tytule wykonawczym a dłużnika nie obciążać ponad potrzebę.

art. 1051. więcej [Działanie dłużnika wbrew obowiązkom] Art. 1051. § 1. Jeżeli dłużnik ma obowiązek zaniechać pewnej czynności lub nie
przeszkadzać czynności wierzyciela, sąd, w którego okręgu dłużnik działał wbrew
swemu obowiązkowi, na wniosek wierzyciela po wysłuchaniu stron i stwierdzeniu, że
dłużnik działał wbrew obowiązkowi, nałoży na niego grzywnę. Tak samo sąd postąpi
w razie dalszego wniosku wierzyciela.
§ 2. Ponadto sąd może na wniosek wierzyciela zobowiązać dłużnika do
zabezpieczenia szkody, grożącej wierzycielowi wskutek dalszego działania dłużnika
wbrew obowiązkowi. W postanowieniu sąd może wskazać wysokość i czas trwania
zabezpieczenia.
§ 3. Jeżeli w samym tytule egzekucyjnym nie postanowiono, że w razie
dokonania zmiany sprzecznej z obowiązkiem dłużnika wierzyciel będzie uprawniony
do usunięcia tej zmiany na koszt dłużnika, sąd na wniosek wierzyciela po wysłuchaniu
stron upoważni wierzyciela do usunięcia tej zmiany na koszt dłużnika. Na żądanie
wierzyciela sąd przyzna mu sumę na ten cel potrzebną. W razie oporu dłużnika sąd na
wniosek wierzyciela poleci komornikowi usunięcie oporu.

Art. 1051¹. § 1. W sytuacji, o której mowa w art. 1051 § 1, sąd, na wniosek
wierzyciela, po wysłuchaniu stron i stwierdzeniu, że dłużnik działał wbrew obowiązkowi, może zamiast nałożenia grzywny nakazać dłużnikowi zapłatę na rzecz
wierzyciela określonej sumy pieniężnej za dokonane naruszenie oraz zagrozić
nakazaniem zapłaty określonej sumy pieniężnej za każde kolejne naruszenie
obowiązku, stosownie do jego treści, niezależnie od roszczeń przysługujących
wierzycielowi na zasadach ogólnych.
§ 2. Po stwierdzeniu, że dłużnik w dalszym ciągu działał wbrew obowiązkowi,
sąd, na wniosek wierzyciela, po wysłuchaniu stron, nakazuje dłużnikowi zapłatę
wierzycielowi sumy pieniężnej. Tak samo sąd postąpi w razie dalszego wniosku
wierzyciela.
§ 3. Przepisy art. 1050¹ § 2 zdanie trzecie i czwarte, art. 1050¹ § 4 oraz art. 1051 § 2 i 3 stosuje się odpowiednio.

art. 1052. więcej [Wymiar grzywny] Art. 1052. W jednym postanowieniu sąd może wymierzyć grzywnę nie wyższą
niż piętnaście tysięcy złotych, chyba że dwukrotne wymierzenie grzywny okazało się
nieskuteczne. Ogólna suma grzywien w tej samej sprawie nie może przewyższać
miliona złotych. W razie wykonania czynności przez dłużnika lub umorzenia
postępowania grzywny niezapłacone do tego czasu ulegają umorzeniu.

art. 1053. więcej [Zamiana grzywny na areszt] Art. 1053. § 1. Wymierzając grzywnę, sąd orzeknie jednocześnie - na wypadek niezapłacenia - zamianę grzywny na areszt, licząc jeden dzień aresztu od pięćdziesięciu do tysiąca pięciuset złotych grzywny. Ogólny czas trwania aresztu nie może w tej samej sprawie przekroczyć 6 miesięcy.
§ 2. Jeżeli dłużnikiem, do którego skierowane było wezwanie sądu, jest osoba prawna lub inna organizacja, środkom przymusu podlega jej pracownik odpowiedzialny za niezastosowanie się do wezwania, a gdyby ustalenie takiego pracownika było utrudnione, środkom przymusu podlegają osoby uprawnione do jej reprezentowania.

art. 1054. więcej [Zwolnienie dłużnika z aresztu] Art. 1054. § 1. Jeżeli postępowanie egzekucyjne zostanie umorzone albo dłużnik
na skutek aresztu zgłosi gotowość wykonania czynności, sąd postanowi zwolnić go
niezwłocznie i zawiadomi o tym wierzyciela. Dłużnikowi, który zgłosił gotowość
wykonania czynności, sąd stosownie do okoliczności wyznaczy termin do jej
wykonania.
§ 2. Gdyby dłużnik po zwolnieniu zwlekał z wykonaniem czynności, sąd na
wniosek wierzyciela po wysłuchaniu stron zarządzi wykonanie aresztu do końca
wyznaczonego poprzednio terminu.
§ 3. Jeżeli dłużnik zgłosił się ponownie do wykonania czynności, sąd może
odmówić zwolnienia go z aresztu przed upływem oznaczonego czasu.

art. 1055. więcej [Zażalenie] Art. 1055. Na postanowienie sądu co do wezwania dłużnika do wykonania
czynności, zagrożenia grzywną i jej zamiany na areszt, co do zabezpieczenia szkody
wierzyciela oraz na postanowienia, o których mowa w art. 1050¹ § 1–3 oraz
art. 1051¹ § 1 i 2, przysługuje zażalenie.

art. 1056. więcej [Wykonanie aresztu] Art. 1056. § 1. Areszt wykonywa się przez osadzenie dłużnika w pomieszczeniu
na ten cel przeznaczonym, oddzielnie od osób pozbawionych wolności w trybie
postępowania karnego i administracyjnego. Dłużnik powinien jednak podczas
przebywania w areszcie być według możności zatrudniony zarobkowo w granicach
jego zdolności. Z zarobku jego pokrywa się przede wszystkim koszty wykonania
aresztu.
§ 2. Polecenie osadzenia dłużnika w areszcie sąd kieruje do komornika miejsca
pobytu dłużnika. Jeżeli dłużnik nie przebywa w okręgu sądu, który wymierzył
grzywnę z zamianą na areszt, sąd może zwrócić się o wykonanie aresztu do sądu
rejonowego, w którego okręgu dłużnik przebywa.
§ 3. Koszty wykonania aresztu powinny być pokryte z zarobków dłużnika.
Wierzyciel obowiązany jest złożyć z góry komornikowi sumę potrzebną na
sprowadzenie dłużnika do miejsca osadzenia i na wyżywienie go przez czas trwania
przymusu; nie dotyczy to wypadku, gdy wierzyciel korzysta ze zwolnienia od kosztów
sądowych.

art. 1057. więcej [Wykonanie aresztu] Art. 1057. § 1. Zarządzając wykonanie aresztu, sąd wydaje komornikowi nakaz
na piśmie z odpowiednim uzasadnieniem. Wraz z przystąpieniem do wykonania
nakazu komornik doręcza go dłużnikowi.
§ 2. O wykonanie aresztu w stosunku do dłużnika będącego żołnierzem w
czynnej służbie wojskowej, z wyjątkiem terytorialnej służby wojskowej pełnionej
dyspozycyjnie, albo funkcjonariuszem Policji, Służby Ochrony Państwa, Agencji
Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Centralnego Biura
Antykorupcyjnego lub Straży Granicznej sąd zwraca się do dowódcy jednostki wojskowej albo odpowiednio do właściwego komendanta lub kierownika jednostki
organizacyjnej Policji, Służby Ochrony Państwa, Agencji Bezpieczeństwa
Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Centralnego Biura Antykorupcyjnego lub Straży
Granicznej, w której pełni on służbę, przesyłając w tym celu nakaz. O wykonanie
aresztu w stosunku do dłużnika będącego żołnierzem zawodowym wyznaczonym na
stanowisko służbowe w Służbie Kontrwywiadu Wojskowego albo Służbie Wywiadu
Wojskowego albo będącego funkcjonariuszem Służby Kontrwywiadu Wojskowego
albo Służby Wywiadu Wojskowego sąd zwraca się odpowiednio do Szefa Służby
Kontrwywiadu Wojskowego albo Szefa Służby Wywiadu Wojskowego, przesyłając
w tym celu nakaz.

art. 1058. więcej [Wstrzymanie wykonania aresztu] Art. 1058. § 1. W stosunku do osób, których zdrowie może być narażone na
niebezpieczeństwo, aresztu nie wykonuje się aż do ich wyzdrowienia.
§ 2. Na wniosek jednej ze stron i na jej koszt zarządza się zbadanie stanu zdrowia
dłużnika przez lekarza sądowego.

art. 1059. więcej [Zwolnienie z aresztu] Art. 1059. Z ważnej przyczyny sąd może zwolnić dłużnika z aresztu na czas nie
dłuższy niż tydzień.

art. 1060. więcej [Egzekucja przeciwko Skarbowi Państwa] Art. 1060. § 1. Jeżeli dłużnikiem jest Skarb Państwa, wierzyciel – wskazując na
tytuł egzekucyjny – wzywa do spełnienia świadczenia bezpośrednio państwową
jednostkę organizacyjną, z której działalnością wiąże się to świadczenie; jednostka ta
jest obowiązana spełnić niezwłocznie świadczenie stwierdzone tytułem
egzekucyjnym.
§ 1¹. W sprawach o naprawienie szkody wyrządzonej przez wydanie ustawy,
rozporządzenia Rady Ministrów lub rozporządzenia innego organu konstytucyjnie do
tego powołanego, niezgodnych z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową
lub ustawą, a także w sprawie o naprawienie szkody wyrządzonej przez niewydanie
takiego aktu normatywnego, którego obowiązek wydania przewiduje przepis prawa, wierzyciel – wskazując na tytuł egzekucyjny – wzywa do spełnienia świadczenia
bezpośrednio ministra właściwego do spraw finansów publicznych, który jest
obowiązany spełnić niezwłocznie świadczenie stwierdzone tytułem egzekucyjnym ze
środków utworzonej w ramach budżetu państwa rezerwy celowej.
§ 2. W wypadku gdy tytuł egzekucyjny, obejmujący należność pieniężną, nie
zostanie wykonany w ciągu dwóch tygodni od dnia doręczenia wezwania, o którym
mowa w § 1, wierzyciel może wystąpić do sądu o nadanie tytułowi egzekucyjnemu
klauzuli wykonalności w celu przeprowadzenia egzekucji z rachunku bankowego
właściwej państwowej jednostki organizacyjnej dłużnika. W przypadku, o którym
mowa w § 1¹, egzekucję prowadzi się z rachunków bankowych służących do obsługi centralnego rachunku bieżącego budżetu państwa.
§ 3. W wypadku gdy w terminie, o którym mowa w paragrafie poprzedzającym,
nie zostanie wykonany tytuł egzekucyjny obejmujący świadczenie niepieniężne, sąd,
na wniosek wierzyciela, wyznacza termin do spełnienia świadczenia kierownikowi
właściwej państwowej jednostki organizacyjnej i temu kierownikowi wymierza
grzywnę w razie niespełnienia świadczenia w wyznaczonym terminie.

art. 1061. więcej [Wyłączenie przedsiębiorstwa spod zajęcia] Art. 1061. § 1. Dłużnik prowadzący działalność gospodarczą w formie
przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego, w razie gdy egzekucja zostanie
skierowana do rzeczy niezbędnej do prowadzenia tej działalności, może wystąpić do
sądu o wyłączenie tej rzeczy spod zajęcia, wskazując we wniosku składniki swego
mienia, z których jest możliwe zaspokojenie roszczenia wierzyciela w zamian za rzecz
zwolnioną. O wyłączeniu spod zajęcia sąd orzeka po wysłuchaniu stron, biorąc pod
uwagę obok interesów wierzyciela i dłużnika również społeczno-gospodarcze
znaczenie działalności gospodarczej dłużnika. Z chwilą wydania postanowienia
zwalniającego spod zajęcia, w stosunku do mienia zastępczego określonego
w postanowieniu następują skutki zajęcia. Komornik dokona niezwłocznie czynności
związanych z zajęciem. Wniosek o zwolnienie spod zajęcia może być zgłoszony
również w skardze na czynności komornika.
§ 2. Na postanowienie sądu w sprawie wyłączenia służy zażalenie.

art. 1062. więcej [Uchylony] Art. 1062. (uchylony).

art. 1063. więcej [Zwolnienie od obowiązku złożenia rękojmi] Art. 1063. W toku egzekucji świadczeń pieniężnych z nieruchomości Skarb
Państwa nie składa rękojmi.

art. 1064. więcej [Sposób prowadzenia egzekucji] Art. 1064. Minister Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia, sposób
prowadzenia egzekucji grzywien i kar pieniężnych orzeczonych w postępowaniu
cywilnym, a także kosztów sądowych w sprawach cywilnych, przysługujących
Skarbowi Państwa, mając na uwadze sprawność i skuteczność postępowania
egzekucyjnego.

Art. 1064¹. § 1. Przeciwko dłużnikowi prowadzącemu działalność gospodarczą
w formie przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego jest dopuszczalna egzekucja
z dochodów uzyskiwanych z tej działalności przez ustanowienie zarządu
przymusowego nad przedsiębiorstwem lub gospodarstwem rolnym.
§ 2. Do zarządu ustanowionego na podstawie § 1 stosuje się odpowiednio
przepisy o zarządzie w toku egzekucji z nieruchomości, z uwzględnieniem artykułów
poniższych.

Art. 1064². § 1. We wniosku o wszczęcie egzekucji przez zarząd przymusowy
należy dokładnie określić przedsiębiorstwo lub gospodarstwo rolne albo ich część.
§ 2. Do wniosku dołącza się informację komornika o wszystkich
postępowaniach egzekucyjnych prowadzonych
przeciwko dłużnikowi z mienia wchodzącego w skład przedsiębiorstwa lub
gospodarstwa rolnego.

Art. 1064³. § 1. (uchylony)
§ 2. Postanowienie w przedmiocie wniosku doręcza się również wskazanym we
wniosku wierzycielom prowadzącym egzekucję z mienia wchodzącego w skład
przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego.
§ 3. Na postanowienie sądu przysługuje zażalenie stronom oraz wierzycielom,
którzy prowadzą egzekucję z mienia wchodzącego w skład przedsiębiorstwa lub
gospodarstwa rolnego.
§ 4. Termin do wniesienia zażalenia przez wierzycieli, o których mowa w § 3,
niewskazanych we wniosku, liczy się od dnia powzięcia przez nich wiadomości
o wszczęciu egzekucji.

Art. 1064⁴. Do prowadzenia egzekucji przez zarząd przymusowy właściwy jest
sąd, w którego okręgu znajduje się siedziba przedsiębiorstwa lub w którego okręgu
jest położone gospodarstwo rolne. Jeżeli gospodarstwo rolne położone jest w okręgu
kilku sądów, wybór należy do wierzyciela. Jeżeli egzekucja ograniczona jest do części
przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego, właściwy jest sąd, w którego okręgu
część ta się znajduje.

Art. 1064⁵. Egzekucję przez zarząd przymusowy można ograniczyć do części
przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego, jeżeli część ta jest gospodarczo
wyodrębniona, a dochód uzyskany z przymusowego zarządu tej części majątku
dłużnika wystarczy na zaspokojenie egzekwowanych roszczeń.

Art. 1064⁶. § 1. Prowadzenie egzekucji świadczeń pieniężnych, w tym również
egzekucji administracyjnych ze składników mienia wchodzącego w skład
przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego dłużnika, nie stanowi przeszkody do
wszczęcia egzekucji przez zarząd przymusowy, jeżeli o to wnosi wierzyciel
dotychczas prowadzący egzekucję albo, gdy w chwili wszczęcia egzekucji przez
zarząd przymusowy jest oczywiste, że wierzyciel prowadzący egzekucję zostanie
w toku egzekucji przez zarząd przymusowy zaspokojony w okresie sześciu miesięcy
od daty jej wszczęcia.
§ 2. W razie wszczęcia egzekucji przez zarząd przymusowy w sprawach
określonych w § 1, wcześniej wszczęte egzekucje umarza się z dniem
uprawomocnienia się postanowienia sądu o wszczęciu egzekucji przez zarząd
przymusowy, a dotychczasowi wierzyciele z mocy prawa wstępują do egzekucji
prowadzonej według przepisów niniejszego działu.

Art. 1064⁷. Jeżeli przed wszczęciem egzekucji ustanowiono zarząd nad
przedsiębiorstwem lub gospodarstwem rolnym dłużnika w ramach postępowania
zabezpieczającego, po wszczęciu egzekucji zarząd będzie prowadzony według
niniejszych przepisów.

Art. 1064⁸. Wydając postanowienie o wszczęciu egzekucji przez zarząd
przymusowy, sąd przesyła do sądu właściwego do prowadzenia księgi wieczystej dla
nieruchomości wchodzącej w skład przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego
wniosek o dokonanie wpisu o ustanowienie zarządu przymusowego we właściwej
księdze wieczystej lub o złożenie wniosku do zbioru dokumentów.

Art. 1064⁹. Czynności prawne dłużnika dotyczące mienia objętego zarządem
dokonane po wszczęciu egzekucji są nieważne. Dla określenia daty powstania
skutków prawnych wszczęcia egzekucji prowadzonej według niniejszego rozdziału
przepisy art. 910 stosuje się odpowiednio.

Art. 1064¹⁰. § 1. Sąd powołuje na zarządcę osobę fizyczną lub prawną wskazaną
przez strony spośród osób posiadających licencję doradcy restrukturyzacyjnego.
§ 2. W wypadku braku porozumienia stron zarządcę wyznacza sąd spośród osób
wskazanych w § 1.
§ 3. Przepisy § 1 i § 2 stosuje się odpowiednio do odwołania lub zmiany
zarządcy.

Art. 1064¹¹. § 1. W szczególnie uzasadnionych wypadkach zarządca może
sprzedać nieruchomości, ruchomości lub prawa wchodzące w skład zarządzanego
przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego w części przekraczającej zakres zwykłego
zarządu oraz oddać je w najem lub dzierżawę wyłącznie za zgodą sądu. W razie
zarządzenia sprzedaży sąd określa warunki sprzedaży. Do wyceny sprzedawanych
składników majątkowych sąd może powołać biegłego. Przepis ten stosuje się również
do rozwiązania umowy najmu lub dzierżawy oraz do obciążenia zarządzanego majątku
hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym oraz przewłaszczeniem.
§ 2. Na postanowienie sądu w przedmiocie czynności, o których mowa w § 1,
stronom, zarządcy oraz osobom, których praw czynność dotyczy lub miała dotyczyć,
przysługuje zażalenie.
§ 3. Nadwyżkę dochodów, po pokryciu wydatków wskazanych w art. 940,
zarządca wypłaca wierzycielowi. W razie wielości wierzycieli wypłata następuje
z zachowaniem stosowanych odpowiednio przepisów ogólnych o podziale sumy
uzyskanej z egzekucji oraz przepisów o podziale sumy uzyskanej z egzekucji
z nieruchomości. Kwoty niewypłacone zarządca umieszcza na rachunku
depozytowym Ministra Finansów.

Art. 1064¹². § 1. Po wszczęciu egzekucji przez zarząd przymusowy prowadzenie
egzekucji świadczeń pieniężnych innymi sposobami z majątku dłużnika wchodzącego
w skład przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego jest niedopuszczalne. Inni
wierzyciele mogą przyłączyć się do egzekucji przez zarząd przymusowy. Przepis
niniejszy stosuje się odpowiednio w razie późniejszego skierowania przeciwko dłużnikowi egzekucji administracyjnej. W takim wypadku art. 773 nie ma
zastosowania.
§ 2. Jeżeli dochody uzyskane z egzekucji przez zarząd przymusowy wskazują, że
niemożliwe jest zaspokojenie wszystkich wierzycieli w okresie sześciu miesięcy,
licząc od dnia przyłączenia się do egzekucji ostatniego wierzyciela, wierzyciel, który
w tym okresie nie będzie zaspokojony, może żądać wszczęcia egzekucji ze składników
mienia wchodzącego w skład przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego objętego
zarządem przymusowym. W żądaniu należy oznaczyć mienie, z którego egzekucja ma
być prowadzona. Na postanowienie sądu o dopuszczeniu egzekucji przysługuje
zażalenie.
§ 3. Prowadzenie egzekucji przez zarząd przymusowy nie stanowi przeszkody do
prowadzenia przeciwko dłużnikowi egzekucji świadczeń niepieniężnych oraz
egzekucji w celu zniesienia współwłasności nieruchomości w drodze sprzedaży
publicznej. Jeżeli w toku tych egzekucji dłużnik obowiązany jest do wydania
ruchomości, statku lub nieruchomości albo do opróżnienia pomieszczeń, które
znajdują się we władaniu zarządcy, obowiązki te ciążą na zarządcy.
§ 4. Wyłączenie mienia do osobnych egzekucji według przepisów § 1–3 nie
tamuje dalszego prowadzenia egzekucji przez zarząd przymusowy, chyba że z uwagi
na zakres wyłączeń dalsze jej prowadzenie jest bezcelowe. W takim wypadku sąd
umarza egzekucję przez zarząd przymusowy. Wierzyciele, którzy prowadzili
egzekucję przez zarząd przymusowy, mogą w terminie dwóch tygodni od dnia
uprawomocnienia się postanowienia o umorzeniu tej egzekucji żądać skierowania
egzekucji do mienia, które objęte było tą egzekucją, a które nie zostało wcześniej z niej
wyłączone. Do tego czasu mienie to podlega z mocy prawa zajęciu.

Art. 1064¹³. § 1. Zarządca sporządza plan podziału sumy uzyskanej z egzekucji.
§ 2. Na plan podziału sumy uzyskanej z egzekucji przysługuje skarga, do której
stosuje się odpowiednio przepisy o skardze na czynności komornika.
§ 3. Przepisy ogólne o podziale sumy uzyskanej z egzekucji oraz przepisy
o podziale sumy uzyskanej z egzekucji z nieruchomości stosuje się odpowiednio.

Art. 1064¹⁴. § 1. Egzekucja przez sprzedaż przedsiębiorstwa lub gospodarstwa
rolnego należy do sądu, w którego okręgu znajduje się siedziba przedsiębiorstwa
dłużnika lub w którym dłużnik ma gospodarstwo rolne.
§ 2. Do egzekucji przez sprzedaż przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego
dłużnika stosuje się odpowiednio przepisy o egzekucji z nieruchomości, jeżeli
przepisy niniejszego rozdziału nie stanowią inaczej.

Art. 1064¹⁵. § 1. Wydając postanowienie o wszczęciu egzekucji, sąd ustanawia
zarząd przymusowy nad przedsiębiorstwem lub gospodarstwem rolnym podlegającym
sprzedaży. Do zarządu tego stosuje się odpowiednio przepisy art. 1064¹–1064¹¹.
§ 2. Postanowienie o wszczęciu egzekucji sąd przesyła do sądu właściwego do
prowadzenia księgi wieczystej dla nieruchomości wchodzącej w skład
przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego. Sąd właściwy do prowadzenia księgi
wieczystej z urzędu dokonuje wpisu o wszczęciu egzekucji albo składa postanowienie
do zbioru dokumentów. W razie wszczęcia egzekucji przeciwko przedsiębiorcy
podlegającemu wpisowi do właściwego rejestru, sąd przesyła postanowienie
o wszczęciu egzekucji w celu złożenia do akt rejestrowych. Ponadto sąd zarządzi
ogłoszenie postanowienia o wszczęciu egzekucji w dzienniku ogólnopolskim
i w dzienniku poczytnym w siedzibie przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego oraz
na stronie internetowej Krajowej Rady Komorniczej.

Art. 1064¹⁶. § 1. Prowadzenie egzekucji ze składników przedsiębiorstwa lub
gospodarstwa rolnego, w tym egzekucji administracyjnej, nie stanowi przeszkody do
wszczęcia egzekucji przez sprzedaż przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego, jeżeli
o to wnosi dłużnik lub wierzyciel prowadzący egzekucję, a także gdy jest oczywiste,
że egzekucja przez sprzedaż doprowadzi do zaspokojenia wierzycieli, którzy
wcześniej wszczęli egzekucję. Na postanowienie sądu służy zażalenie.
§ 2. Z chwilą uprawomocnienia się postanowienia sądu wszczynającego
egzekucję w trybie wskazanym w § 1, egzekucje wszczęte wcześniej umarza się,
a dotychczasowi wierzyciele z mocy prawa przystępują do egzekucji prowadzonej
według przepisów niniejszego rozdziału.

Art. 1064¹⁷. § 1. Zarządca niezwłocznie sporządzi bilans przedsiębiorstwa lub
gospodarstwa rolnego dłużnika.
§ 2. Jeżeli dłużnik i wszyscy wierzyciele nie ustalili ceny sprzedaży
przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego, wyceny przedsiębiorstwa lub
gospodarstwa rolnego dokonuje co najmniej dwóch biegłych. W razie rozbieżności
w wycenie dokonanej przez biegłych, wartość przedsiębiorstwa lub gospodarstwa
rolnego ustala sąd.

Art. 1064¹⁸. § 1. Na wniosek wierzyciela lub dłużnika sąd może postanowić, że
sprzedaż przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego nastąpi z wolnej ręki przez
zarządcę. Sprzedaż nie może nastąpić poniżej wartości szacunkowej, chyba że dłużnik
i wszyscy wierzyciele wyrażą na to zgodę.
§ 2. Wydając postanowienie o sprzedaży z wolnej ręki, sąd wyznaczy termin,
w którym sprzedaż ma być dokonana, oraz określi tryb wyszukania nabywcy, jeżeli
strony tego nie uzgodniły. Termin dokonania sprzedaży nie może być krótszy niż
miesiąc i dłuższy niż dwa miesiące. Bieg terminu rozpoczyna się od dnia
zamieszczenia ogłoszenia w dzienniku o zasięgu ogólnopolskim lub w Monitorze
Sądowym i Gospodarczym.

Art. 1064¹⁹. § 1. Sąd zarządzi ogłoszenie postanowienia, o którym mowa
w art. 106416, w dzienniku o zasięgu ogólnopolskim i w dzienniku poczytnym
w siedzibie przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego oraz na stronie internetowej
Krajowej Rady Komorniczej.
§ 2. O wydaniu postanowienia nakazującego sprzedaż zarządca zawiadomi
uczestników stosownie do art. 954.

Art. 1064²⁰. § 1. Jeżeli pierwsza sprzedaż z wolnej ręki nie dojdzie do skutku,
sąd wyda postanowienie nakazujące sprzedaż w drodze licytacji, chyba że wierzyciele
zgodzą się na ponowną sprzedaż z wolnej ręki.
§ 2. Licytację prowadzi zarządca pod nadzorem sędziego. Sędzia niezwłocznie
udziela przybicia osobie, która zaoferowała najwyższą cenę.
§ 3. Po zapłacie ceny zarządca w terminie nie dłuższym niż miesiąc zawiera
z nabywcą umowę sprzedaży przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego. W wypadku
niezawarcia umowy z winy zarządcy, nabywca może żądać zwrotu wpłaconej ceny
i uważa się, że licytacja nie doszła do skutku.
§ 4. Do licytacji stosuje się odpowiednio przepisy o licytacji z nieruchomości.

Art. 1064²¹. § 1. Sprzedaż dokonana w myśl przepisów niniejszego rozdziału nie
narusza praw wynikających z hipotek, zastawów rejestrowych, zastawów i innych
obciążeń rzeczowych ciążących na nieruchomościach, wierzytelnościach lub prawach
wchodzących w skład przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego dłużnika. Ich
wartość podlega zaliczeniu na poczet ceny nabycia.
§ 2. Sprzedaż dokonana według przepisów niniejszego rozdziału nie narusza
również uprawnień zastawnika zastawu rejestrowego, jeżeli umowa zastawnicza
przewiduje zakaz zbycia przedmiotu zastawu.

Art. 1064²². § 1. Nabywca przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego
w egzekucji prowadzonej według przepisów niniejszego rozdziału jest
odpowiedzialny solidarnie z dłużnikiem za ujawnione w toku egzekucji zobowiązania
związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego według zasad
określonych w art. 554 Kodeksu cywilnego.
§ 2. Jeżeli przed zawarciem umowy sprzedaży przedsiębiorstwa lub
gospodarstwa rolnego nabywca spłacił lub przejął zobowiązania, o których mowa
w § 1, wartość przejętych należności zalicza się na poczet ceny kupna. Jeżeli nabywca
wcześniej wpłacił cenę niepomniejszoną o tę wartość, zarządca zwraca mu nadwyżkę
w terminie tygodniowym od daty zawarcia umowy sprzedaży. Zaliczenie lub zwrot
nadwyżki nastąpi na podstawie dokumentów urzędowych lub prywatnych z podpisem
urzędowo poświadczonym, stwierdzających spłatę lub przejęcie zobowiązań
wymienionych w § 1.

Art. 1064²³. Do podziału sumy uzyskanej ze sprzedaży przedsiębiorstwa lub
gospodarstwa rolnego stosuje się odpowiednio przepisy ogólne o podziale sumy
uzyskanej z egzekucji oraz przepisy o podziale sumy uzyskanej z egzekucji
z nieruchomości.

art. 1065. więcej [Uchylony] Art. 1065. (uchylony).

art. 1066. więcej [Odpowiednie stosowanie przepisów o egzekucji z nieruchomości] Art. 1066. W postępowaniu egzekucyjnym wszczętym na podstawie tytułu
wykonawczego, a mającym na celu zniesienie współwłasności nieruchomości
w drodze sprzedaży publicznej, stosuje się odpowiednio przepisy o egzekucji
z nieruchomości ze zmianami wskazanymi w artykułach poniższych.

art. 1067. więcej [Inicjatywa wszczęcia egzekucji] Art. 1067. Postępowanie może być wszczęte z urzędu lub na wniosek każdego
ze współwłaścicieli na podstawie tytułu wykonawczego, który postanawia, że
zniesienie współwłasności ma być przeprowadzone w drodze sprzedaży
nieruchomości.

art. 1068. więcej [Ujawnienie wszczęcia egzekucji w księdze wieczystej] Art. 1068. § 1. Na podstawie wniosku o wszczęcie egzekucji komornik przesyła
do właściwego sądu wniosek o ujawnienie wszczęcia egzekucji w księdze wieczystej
lub o złożenie wniosku do zbioru dokumentów.
§ 2. We wpisie w księdze wieczystej lub zarządzeniu złożenia wniosku do zbioru
dokumentów oraz w obwieszczeniu o licytacji należy podać, że egzekucja ma na celu
zniesienie współwłasności.

art. 1069. więcej [Prawo pierwokupu nieruchomości rolnej] Art. 1069. § 1. W wypadku gdy według przepisów szczególnych przysługuje
współwłaścicielowi lub osobie trzeciej prawo pierwokupu nieruchomości rolnej
wchodzącej w skład gospodarstwa rolnego, postanowienie o przybiciu po jego
uprawomocnieniu się sąd doręcza uprawnionemu do wykonania prawa pierwokupu.
W tym wypadku bieg terminu do wykonania przez nabywcę warunków licytacyjnych
rozpoczyna się z chwilą bezskutecznego upływu terminu do wykonania prawa
pierwokupu.
§ 2. Jeżeli uprawniony wykona prawo pierwokupu, sąd uchyli postanowienie
o przybiciu i udzieli przybicia na rzecz uprawnionego do wykonania prawa
pierwokupu.

art. 1070. więcej [Zbieg egzekucji] Art. 1070. Egzekucja w celu zniesienia współwłasności i egzekucja
z nieruchomości mogą toczyć się jednocześnie. W razie sprzedaży nieruchomości
w toku jednej z tych egzekucji – drugą zawiesza się, a po uprawomocnieniu się
postanowienia o przysądzeniu własności – umarza się.

art. 1071. więcej [Odpowiednie stosowanie przepisów ustawy o egzekucji] Art. 1071. Przepisy niniejszego działu stosuje się odpowiednio do zarządzonej
przez sąd w toku postępowania o dział spadku sprzedaży gospodarstwa rolnego albo
wkładu gruntowego w rolniczej spółdzielni produkcyjnej wraz z działką
przyzagrodową i siedliskową.

art. 1072. więcej [Uchylony] Art. 1072. (uchylony).

art. 1073. więcej [Uchylony] Art. 1073. (uchylony).

art. 1074. więcej [Uchylony] Art. 1074. (uchylony).

art. 1075. więcej [Uchylony] Art. 1075. (uchylony).

art. 1076. więcej [Uchylony] Art. 1076. (uchylony).

art. 1077. więcej [Uchylony] Art. 1077. (uchylony).

art. 1078. więcej [Uchylony] Art. 1078. (uchylony).

art. 1079. więcej [Uchylony] Art. 1079. (uchylony).

art. 1080. więcej [Uchylony] Art. 1080. (uchylony).

art. 1081. więcej [Egzekucja świadczeń alimentacyjnych] Art. 1081. § 1. Jeżeli egzekucja dotyczy alimentów lub renty mającej charakter
alimentów, wniosek o wszczęcie egzekucji można zgłosić również do komornika sądu
właściwego ze względu na miejsce zamieszkania wierzyciela.
§ 2. Komornik ten jest obowiązany zawiadomić o wszczęciu egzekucji
komornika sądu ogólnej właściwości dłużnika. Komornik zawiadomiony zażąda
przekazania mu sprawy wraz ze ściągniętymi kwotami, jeżeli wskutek dalszych zajęć
suma uzyskana ze wszystkich egzekucji nie wystarcza na zaspokojenie wszystkich
wierzycieli. Jeżeli dokonane zostało zajęcie wynagrodzenia za pracę lub
wierzytelności, równocześnie z przekazaniem sprawy komornik zawiadamia
pracodawcę, dłużnika, względnie wierzyciela zajętej wierzytelności, że dalszych wpłat
należy dokonywać komornikowi, któremu sprawę przekazano.
§ 3. Jeżeli dłużnik odbywa karę pozbawienia wolności, wierzyciel może złożyć
tytuł wykonawczy bezpośrednio dyrektorowi zakładu karnego, który obowiązany jest
wypłacać wierzycielowi należności za pracę dłużnika lub jego pieniądze znajdujące
się w depozycie zakładu karnego, w granicach określonych w art. 125 Kodeksu
karnego wykonawczego.
§ 4. Przewidziana w § 3 wypłata nie może być dokonywana, jeżeli wnioski
złożyło kilku wierzycieli, a należności za pracę dłużnika lub jego pieniądze znajdujące
się w depozycie zakładu karnego nie wystarczają na zaspokojenie wszystkich
należności tych wierzycieli lub jeżeli są zajęte przez organ egzekucyjny. W takim
wypadku dyrektor zakładu karnego przekazuje wnioski do właściwego komornika.

art. 1082. więcej [Nadanie klauzuli wykonalności z urzędu] Art. 1082. Tytułowi egzekucyjnemu, zasądzającemu alimenty, sąd nadaje
klauzulę wykonalności z urzędu. Tytuł wykonawczy doręcza się wówczas
wierzycielowi z urzędu.

art. 1083. więcej [Ograniczenie egzekucji świadczeń alimentacyjnych] Art. 1083. § 1. Dochody wymienione w art. 831 § 1 pkt 2 podlegają egzekucji
na zaspokojenie alimentów do trzech piątych części.
§ 2. Wierzytelności z rachunku bankowego podlegają egzekucji na zaspokojenie
alimentów w pełnej wysokości.
§ 3. (uchylony)
§ 4. Dłużnik może żądać zawieszenia postępowania egzekucyjnego co do
świadczeń alimentacyjnych wymagalnych w przyszłości, jeżeli uiści wszystkie
świadczenia wymagalne i złoży na rachunek depozytowy Ministra Finansów sumę
równą sumie świadczeń alimentacyjnych za sześć miesięcy, z równoczesnym
umocowaniem komornika do podejmowania tej sumy. Komornik skorzysta z tego
umocowania, gdy stwierdzi, że dłużnik popadł w zwłokę z uiszczeniem świadczeń
wymagalnych, równocześnie z urzędu podejmując postępowanie.
§ 5. Zawieszenie postępowania egzekucyjnego w przypadku, o którym mowa
w § 4, nie wyłącza możliwości podejmowania przez komornika czynności mających
na celu wykonanie w przyszłości tytułu wykonawczego, w tym zajęcia majątku
dłużnika. Sąd na wniosek dłużnika może, po wysłuchaniu stron, uchylić dokonane
zajęcia. Na postanowienie sądu przysługuje zażalenie.

art. 1084. więcej [Uchylony] Art. 1084. (uchylony).

art. 1085. więcej [Wszczęcie egzekucji z urzędu] Art. 1085. W sprawach, w których zasądzono alimenty, egzekucja może być
wszczęta z urzędu na żądanie sądu pierwszej instancji, który sprawę rozpoznawał.
Żądanie takie kieruje się do właściwego organu egzekucyjnego.

art. 1086. więcej [Dochodzenie] Art. 1086. § 1. Komornik obowiązany jest z urzędu przeprowadzić dochodzenie
w celu ustalenia zarobków i stanu majątkowego dłużnika oraz jego miejsca
zamieszkania. Jeżeli środki te okażą się bezskuteczne, organy Policji przeprowadzą na
wniosek komornika czynności w celu ustalenia miejsca zamieszkania i miejsca pracy
dłużnika.
§ 2. Dochodzenie, o którym mowa w § 1, powinno być przeprowadzone
okresowo w odstępach nie dłuższych niż 6 miesięcy.
§ 3. (uchylony)
§ 4. W razie powstania zaległości za okres dłuższy niż 6 miesięcy komornik
z urzędu składa wniosek do Krajowego Rejestru Sądowego o wpis dłużnika do rejestru
dłużników niewypłacalnych. Wniosek komornika nie podlega opłacie sądowej.
§ 5. Bezskuteczność egzekucji nie stanowi podstawy umorzenia postępowania.
Przepisu art. 824 § 1 pkt 4 nie stosuje się.

art. 1087. więcej [Zatrudnienie u osoby bliskiej] Art. 1087. Jeżeli dłużnik zatrudniony jest u osoby bliskiej, osoba ta w razie
zajęcia wynagrodzenia za pracę w poszukiwaniu świadczeń alimentacyjnych nie może
zasłaniać się zarzutem, że wypłaciła dłużnikowi wynagrodzenie z góry, ani zarzutami,
że dłużnik pracuje bez wynagrodzenia lub za wynagrodzeniem niższym od
przeciętnego, albo że przysługuje jej wierzytelność do dłużnika nadająca się do
potrącenia z jego roszczenia o wynagrodzenie.

art. 1088. więcej [Egzekucja świadczeń alimentacyjnych] Art. 1088. Do egzekucji świadczeń alimentacyjnych stosuje się również
przepisy tytułu drugiego.

art. 1089. więcej [Uchylony] Art. 1089. (uchylony).

art. 1090. więcej [Uchylony] Art. 1090. (uchylony).

art. 1091. więcej [Uchylony] Art. 1091. (uchylony).

art. 1092. więcej [Uchylony] Art. 1092. (uchylony).

art. 1093. więcej [Uchylony] Art. 1093. (uchylony).

art. 1094. więcej [Uchylony] Art. 1094. (uchylony).

art. 1095. więcej [Uchylony] Art. 1095. (uchylony).

Art. 1095¹. (uchylony).

art. 1096. więcej [Uchylony] Art. 1096. (uchylony).

art. 1097. więcej [Zasada ciągłości jurysdykcji] Art. 1097. § 1. Jurysdykcja krajowa istniejąca w chwili wszczęcia postępowania
trwa nadal, choćby jej podstawy odpadły w toku postępowania.
§ 2. Sąd nie może uznać, że brak jest jurysdykcji krajowej, jeżeli jej podstawy
powstały w toku postępowania.

art. 1098. więcej [Zawisłość sprawy za granicą] Art. 1098. § 1. Jeżeli sprawa o to samo roszczenie między tymi samymi stronami
zawisła przed sądem państwa obcego wcześniej niż przed sądem polskim, sąd polski
zawiesza postępowanie. Sąd nie zawiesza jednak postępowania, jeżeli orzeczenie,
które ma wydać sąd państwa obcego, nie będzie spełniało przesłanek jego uznania w Rzeczypospolitej Polskiej lub nie można oczekiwać, że postępowanie przed sądem
państwa obcego zostanie prawomocnie zakończone w rozsądnym terminie.
§ 2. Po zakończeniu postępowania przed sądem państwa obcego, sąd umarza
postępowanie, jeżeli orzeczenie sądu państwa obcego podlega uznaniu
w Rzeczypospolitej Polskiej; w przeciwnym przypadku sąd postanowi podjąć
postępowanie.
§ 3. Sąd na wniosek strony może także podjąć zawieszone postępowanie, jeżeli
postępowanie przed sądem państwa obcego nie zostało zakończone w rozsądnym
terminie.
§ 4. Przepisy § 1–3 stosuje się odpowiednio do sprawy zawisłej przed innym niż
sąd organem państwa obcego.

Art. 1098¹. Jeżeli rozstrzygnięcie sprawy zależy od wyniku innego
postępowania w sprawie cywilnej toczącego się przed sądem lub innym organem
państwa obcego, sąd może zawiesić postępowanie z urzędu, chyba że orzeczenie, które
ma wydać sąd albo inny organ państwa obcego, nie spełni przesłanek jego uznania
w Rzeczypospolitej Polskiej.

art. 1099. więcej [Brak jurysdykcji krajowej] Art. 1099. § 1. Brak jurysdykcji krajowej sąd bierze pod rozwagę z urzędu
w każdym stanie sprawy. W razie stwierdzenia braku jurysdykcji krajowej sąd
odrzuca pozew lub wniosek, z zastrzeżeniem art. 1104 § 2 lub art. 1105 § 6.
§ 2. Brak jurysdykcji krajowej stanowi przyczynę nieważności postępowania.

Art. 1099¹. § 1. Jeżeli brak podstaw uzasadniających jurysdykcję krajową
w sprawie, a przeprowadzenie postępowania przed sądem lub innym organem państwa
obcego nie jest możliwe albo nie można wymagać jego przeprowadzenia, sprawa
należy do jurysdykcji krajowej, gdy wykazuje wystarczający związek z polskim
porządkiem prawnym.
§ 2. W razie prawomocnego ustalenia przez sąd, że orzeczenie sądu lub innego
organu państwa obcego nie podlega uznaniu w Rzeczypospolitej Polskiej, sprawa
rozstrzygnięta tym orzeczeniem należy do jurysdykcji krajowej mimo braku podstaw
uzasadniających tę jurysdykcję, jeżeli wykazuje wystarczający związek z polskim
porządkiem prawnym.

art. 1100. więcej [Uchylony] Art. 1100. (uchylony).

art. 1101. więcej [Uchylony] Art. 1101. (uchylony).

art. 1102. więcej [Uchylony] Art. 1102. (uchylony).

art. 1103. więcej [Łączniki jurysdykcji krajowej] Art. 1103. Sprawy rozpoznawane w procesie należą do jurysdykcji krajowej,
jeżeli pozwany ma miejsce zamieszkania lub miejsce zwykłego pobytu albo siedzibę
w Rzeczypospolitej Polskiej.

Art. 1103¹. § 1. Sprawy małżeńskie oraz sprawy dotyczące małżeńskich
stosunków majątkowych należą do jurysdykcji krajowej także wtedy, gdy:
1) oboje małżonkowie mieli ostatnie miejsce zamieszkania lub ostatnie miejsce
zwykłego pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli jedno z nich nadal ma
miejsce zamieszkania lub miejsce zwykłego pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej,
lub
2) małżonek będący powodem ma co najmniej od roku bezpośrednio przed
wszczęciem postępowania miejsce zamieszkania lub miejsce zwykłego pobytu
w Rzeczypospolitej Polskiej, lub
3) małżonek będący powodem jest obywatelem polskim i ma co najmniej od sześciu
miesięcy bezpośrednio przed wszczęciem postępowania miejsce zamieszkania
lub miejsce zwykłego pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej, lub
4) oboje małżonkowie są obywatelami polskimi.
§ 2. Jurysdykcja krajowa jest wyłączna, jeżeli oboje małżonkowie są
obywatelami polskimi oraz mają miejsce zamieszkania i miejsce zwykłego pobytu
w Rzeczypospolitej Polskiej.
§ 3. Jurysdykcja krajowa w sprawie małżeńskiej obejmuje także orzekanie
o władzy rodzicielskiej nad wspólnymi małoletnimi dziećmi małżonków.

Art. 1103². § 1. Sprawy ze stosunków między rodzicami i dziećmi należą do
jurysdykcji krajowej także wtedy, gdy:
1) dziecko albo przysposobiony lub przysposabiający mają miejsce zamieszkania
lub miejsce zwykłego pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej lub
2) powód, jeżeli nie jest nim dziecko, ma co najmniej od roku bezpośrednio przed
wszczęciem postępowania miejsce zamieszkania lub miejsce zwykłego pobytu
w Rzeczypospolitej Polskiej, lub
3) powód, jeżeli nie jest nim dziecko, jest obywatelem polskim i ma co najmniej od
sześciu miesięcy bezpośrednio przed wszczęciem postępowania miejsce
zamieszkania lub miejsce zwykłego pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej, lub
4) powód i pozwany są obywatelami polskimi.
§ 2. Jurysdykcja krajowa jest wyłączna, jeżeli wszystkie osoby występujące jako
strony są obywatelami polskimi oraz mają miejsce zamieszkania i miejsce zwykłego
pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej.

Art. 1103³. § 1. Sprawy o alimenty oraz sprawy o roszczenia związane
z ustaleniem pochodzenia dziecka należą do jurysdykcji krajowej także wtedy, gdy
powodem jest uprawniony, który ma miejsce zamieszkania lub miejsce zwykłego
pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej.
§ 2. Sprawa o alimenty rozpoznawana łącznie ze sprawą małżeńską należy do
jurysdykcji krajowej także wtedy, gdy do jurysdykcji krajowej należy sprawa
małżeńska.
§ 3. Sprawa o roszczenia związane z ustaleniem pochodzenia dziecka
rozpoznawana łącznie ze sprawą o ustalenie pochodzenia dziecka należy do
jurysdykcji krajowej także wtedy, gdy do jurysdykcji krajowej należy sprawa
o ustalenie pochodzenia dziecka.

Art. 1103⁴. § 1. Sprawy z zakresu prawa pracy, w których pracownik jest
powodem, należą do jurysdykcji krajowej także wtedy, gdy praca zazwyczaj jest, była
lub miała być wykonywana w Rzeczypospolitej Polskiej.
§ 2. Sprawy z powództwa pracownika dotyczące zapewnienia warunków
zatrudnienia zgodnie z ustawą z dnia 10 czerwca 2016 r. o delegowaniu pracowników
w ramach świadczenia usług (Dz. U. z 2018 r. poz. 2206) należą do jurysdykcji
krajowej także wtedy, gdy pracownik jest albo był delegowany do pracy na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej przez pracodawcę mającego siedzibę w państwie będącym
członkiem Unii Europejskiej.
§ 3. Przepis § 2 stosuje się odpowiednio, gdy pracownik został skierowany do
pracy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez pracodawcę mającego siedzibę
w państwie niebędącym członkiem Unii Europejskiej.

Art. 1103⁵. § 1. Sprawy ze stosunku ubezpieczenia przeciwko
ubezpieczycielowi należą do jurysdykcji krajowej także wtedy, gdy:
1) powód ma miejsce zamieszkania w Rzeczypospolitej Polskiej lub
2) istnieje jurysdykcja krajowa w sprawie przeciwko ubezpieczycielowi głównemu,
a pozwany ubezpieczyciel jest współubezpieczycielem, lub
3) zdarzenie wywołujące szkodę nastąpiło w Rzeczypospolitej Polskiej, a sprawa
dotyczy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej, ubezpieczenia
nieruchomości albo ubezpieczenia nieruchomości i ruchomości, gdy powstała na
nich szkoda wynikła z jednego zdarzenia.
§ 2. W sprawach, o których mowa w § 1, ubezpieczyciel jest traktowany jako
mający miejsce zamieszkania albo siedzibę w Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli ma
zakład lub oddział w Rzeczypospolitej Polskiej, a sprawa wynikła z działalności tego
zakładu lub oddziału.

Art. 1103⁶. § 1. Sprawy wynikające z umów, jeżeli powodem jest konsument,
należą do jurysdykcji krajowej także wtedy, gdy konsument ma miejsce zamieszkania
lub miejsce zwykłego pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej i w Rzeczypospolitej
Polskiej podjął czynności niezbędne do zawarcia umowy.
§ 2. W sprawach, o których mowa w § 1, druga strona umowy z konsumentem
jest traktowana jak podmiot mający miejsce zamieszkania albo siedzibę
w Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli ma zakład lub oddział w Rzeczypospolitej
Polskiej, a umowa z konsumentem została zawarta w ramach działalności zakładu lub
oddziału.

Art. 1103⁷. Sprawy rozpoznawane w procesie, inne niż wymienione
w art. 1103¹–1103⁶, należą do jurysdykcji krajowej także wtedy, gdy dotyczą:
1) zobowiązania wynikającego z czynności prawnej, które zostało wykonane albo
ma lub miało być wykonane w Rzeczypospolitej Polskiej;
2) zobowiązania niewynikającego z czynności prawnej, które powstało
w Rzeczypospolitej Polskiej;
3) działalności znajdującego się w Rzeczypospolitej Polskiej zakładu lub oddziału
pozwanego;
4) roszczenia o prawo majątkowe, a pozwany ma majątek w Rzeczypospolitej
Polskiej lub przysługują mu prawa majątkowe w Rzeczypospolitej Polskiej
o znacznej wartości w stosunku do wartości przedmiotu sporu;
5) przedmiotu sporu znajdującego się w Rzeczypospolitej Polskiej;
6) spadku po osobie, która w chwili śmierci miała miejsce zamieszkania lub miejsce
zwykłego pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej.

Art. 1103⁸. § 1. Do wyłącznej jurysdykcji krajowej należą sprawy o prawa
rzeczowe na nieruchomości i o posiadanie nieruchomości położonej
w Rzeczypospolitej Polskiej, jak również sprawy ze stosunku najmu, dzierżawy
i innych stosunków dotyczących używania takiej nieruchomości, z wyjątkiem spraw
o czynsz i inne należności związane z używaniem lub pobieraniem pożytków z takiej
nieruchomości.
§ 2. Do wyłącznej jurysdykcji krajowej należą także sprawy niewymienione
w § 1 w zakresie, w którym rozstrzygnięcie dotyczy praw rzeczowych, posiadania lub
używania nieruchomości położonej w Rzeczypospolitej Polskiej.

Art. 1103⁹. Do wyłącznej jurysdykcji krajowej należą sprawy o rozwiązanie
osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niebędącej osobą prawną, jak również
o uchylenie lub stwierdzenie nieważności uchwał ich organów, jeżeli osoba prawna
lub jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną ma siedzibę w Rzeczypospolitej
Polskiej.

Art. 1103¹⁰. § 1. Jeżeli do jurysdykcji krajowej należy sprawa z powództwa
głównego, jurysdykcja ta obejmuje również sprawę z powództwa wzajemnego.
§ 2. Jeżeli w sprawie występuje współuczestnictwo materialne, a jurysdykcja
krajowa istnieje w stosunku do jednego ze współuczestników, sprawa należy do
jurysdykcji krajowej w stosunku do wszystkich współuczestników.

art. 1104. więcej [Umowa o jurysdykcję sądów polskich] Art. 1104. § 1. Strony oznaczonego stosunku prawnego mogą umówić się na
piśmie o poddanie wynikłych lub mogących wyniknąć z niego spraw o prawa
majątkowe jurysdykcji sądów polskich.
§ 2. Poddanie jurysdykcji sądów polskich spraw, o których mowa w § 1, może
nastąpić również przez wdanie się w spór co do istoty sprawy, jeżeli pozwany nie
podniesie zarzutu braku jurysdykcji krajowej.
§ 3. Przepisów § 1 i 2 nie stosuje się w sprawach, które według przepisów prawa
polskiego należą do wyłącznej jurysdykcji sądów państwa obcego.

art. 1105. więcej [Umowa o jurysdykcję sądów polskich] Art. 1105. § 1. Strony oznaczonego stosunku prawnego mogą umówić się na
piśmie o poddanie jurysdykcji sądów państwa obcego wynikłych lub mogących
wyniknąć z niego spraw o prawa majątkowe, wyłączając jurysdykcję sądów polskich,
jeżeli umowa taka jest skuteczna według prawa mającego do niej zastosowanie
w państwie obcym.
§ 2. Umowa wyłączająca jurysdykcję sądów polskich nie może dotyczyć spraw:
1) należących do wyłącznej jurysdykcji sądów polskich;
2) z zakresu prawa pracy, chyba że umowa zostanie zawarta po powstaniu sporu;
3) wynikłych lub mogących wyniknąć z umów zawartych przez konsumenta, który
ma miejsce zamieszkania lub miejsce zwykłego pobytu w Rzeczypospolitej
Polskiej;
4) wynikłych lub mogących wyniknąć ze stosunku ubezpieczenia.
§ 3. Jurysdykcji sądów polskich nie wyłącza umowa, na podstawie której tylko
jedna ze stron może wytoczyć powództwo przed sądy państwa obcego.
§ 4. W sprawach wymienionych w § 2 pkt 3 dopuszczalne jest zawarcie umowy,
na podstawie której konsument może wytoczyć powództwo przed sądy państwa
obcego.
§ 5. W sprawach wymienionych w § 2 pkt 4 dopuszczalne jest zawarcie umowy,
na podstawie której powództwo przeciwko ubezpieczycielowi może być wytoczone
przed sądy państwa obcego.
§ 6. Jeżeli strony zawarły umowę wyłączającą jurysdykcję sądów polskich,
art. 1104 § 2 stosuje się odpowiednio.

Art. 1105¹. Wymaganie zawarcia umowy na piśmie, przewidziane
w art. 1104 § 1 i art. 1105 § 1, jest spełnione, jeżeli umowa jest zamieszczona
w dokumencie podpisanym przez strony lub w wymienionych między nimi pismach
lub oświadczeniach złożonych za pomocą środków porozumiewania się na odległość,
które pozwalają utrwalić ich treść. Powołanie się w umowie podstawowej na dokument zawierający postanowienie odpowiadające umowie określonej
w art. 1104 § 1 lub art. 1105 § 1 spełnia wymaganie dotyczące formy tej umowy,
jeżeli umowa podstawowa jest sporządzona na piśmie, a to powołanie czyni umowę
częścią umowy podstawowej.

art. 1106. więcej [Jurysdykcja krajowa w sprawach o uznanie za zmarłego i stwierdzenie zgonu] Art. 1106. § 1. Do jurysdykcji krajowej należą sprawy o uznanie za zmarłego
i o stwierdzenie zgonu osoby będącej obywatelem polskim lub cudzoziemca mającego
ostatnie miejsce zamieszkania lub ostatnie miejsce zwykłego pobytu
w Rzeczypospolitej Polskiej.
§ 2. Sąd polski może uznać za zmarłego cudzoziemca mającego ostatnie miejsce
zamieszkania i ostatnie miejsce zwykłego pobytu za granicą, jeżeli sprawa wykazuje
wystarczający związek z polskim porządkiem prawnym.
§ 3. Do jurysdykcji krajowej należą również sprawy o stwierdzenie zgonu
cudzoziemca mającego miejsce zamieszkania i miejsce zwykłego pobytu za granicą,
jeżeli zgon nastąpił w Rzeczypospolitej Polskiej.

Art. 1106¹. § 1. Do jurysdykcji krajowej należą sprawy o ubezwłasnowolnienie
osoby będącej obywatelem polskim lub cudzoziemca mającego miejsce zamieszkania
lub miejsce zwykłego pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej.
§ 2. Jurysdykcja krajowa jest wyłączna, jeżeli osoba, której dotyczy wniosek
o ubezwłasnowolnienie, jest obywatelem polskim, mającym miejsce zamieszkania
i miejsce zwykłego pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej.

Art. 1106². § 1. Do jurysdykcji krajowej należą sprawy małżeńskie, jeżeli jeden
z małżonków albo jedna z osób zamierzających zawrzeć małżeństwo jest obywatelem
polskim albo, będąc cudzoziemcem, ma miejsce zamieszkania lub miejsce zwykłego
pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej bądź zamierza zawrzeć małżeństwo
w Rzeczypospolitej Polskiej.
§ 2. Sprawy o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej
małżeńskiej należą do jurysdykcji krajowej także wtedy, gdy majątek wspólny albo
jego znaczna część znajduje się w Rzeczypospolitej Polskiej.

Art. 1106³. Do jurysdykcji krajowej należą sprawy z zakresu stosunków między
rodzicami a dziećmi, jeżeli:
1) dziecko, którego sprawa dotyczy, ma miejsce zamieszkania lub miejsce
zwykłego pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej lub
2) wnioskodawca i dziecko, którego sprawa dotyczy, są obywatelami polskimi.

Art. 1106⁴. § 1. Do jurysdykcji krajowej należą sprawy o przysposobienie, jeżeli
osoba, która ma być przysposobiona, jest obywatelem polskim albo, będąc
cudzoziemcem, ma miejsce zamieszkania lub miejsce zwykłego pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej.
§ 2. Sprawy o przysposobienie należą do jurysdykcji krajowej także wtedy, gdy
przysposabiający jest obywatelem polskim i ma miejsce zamieszkania lub miejsce
zwykłego pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej. W razie przysposobienia wspólnego
przez małżonków wystarczające jest, że jeden z małżonków jest obywatelem polskim
i ma miejsce zamieszkania lub miejsce zwykłego pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej.
§ 3. Jurysdykcja krajowa jest wyłączna, jeżeli przysposabiający, a w razie
przysposobienia wspólnego – każdy z przysposabiających małżonków, oraz osoba,
która ma być przysposobiona, są obywatelami polskimi, mającymi miejsce
zamieszkania i miejsce zwykłego pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej.

Art. 1106⁵. § 1. Sąd występujący do sądu lub innego organu państwa obcego
z wnioskiem sporządzonym na podstawie art. 8 ust. 1 tiret pierwsze konwencji haskiej
z 1996 r. wyznacza termin sześciu tygodni od dnia doręczenia postanowienia,
o którym mowa w art. 1106⁷ pkt 1, na stwierdzenie jurysdykcji przez sąd lub inny
organ państwa obcego i powiadomienie sądu występującego.
§ 2. W przypadku gdy w terminie, o którym mowa w § 1, sąd lub inny organ
państwa obcego nie udzieli odpowiedzi, przyjmuje się, że sąd lub inny organ państwa
obcego nie stwierdził swojej jurysdykcji.
§ 3. Sąd zawiesza postępowanie na podstawie art. 8 ust. 1 tiret drugie konwencji
haskiej z 1996 r. i wyznacza dla uczestników postępowania termin sześciu tygodni od
dnia uprawomocnienia się postanowienia o zawieszeniu postępowania na wystąpienie
z wnioskiem do sądu lub innego organu państwa obcego o stwierdzenie jurysdykcji.
§ 4. W przypadku gdy w terminie, o którym mowa w § 3, uczestnicy
postępowania nie wystąpią z wnioskiem do sądu lub innego organu państwa obcego
o stwierdzenie jurysdykcji, jurysdykcja należy do sądu.

Art. 1106⁶. § 1. Wniosek sądu lub innego organu państwa obcego albo
uczestników postępowania o stwierdzenie jurysdykcji krajowej na podstawie art. 8 ust.
1 konwencji haskiej z 1996 r. lub o poddanie jurysdykcji sądu lub innego organu
państwa obcego na podstawie art. 9 ust. 1 tej konwencji, który nie określa terminu,
rozpoznaje się w terminie sześciu tygodni od dnia wpłynięcia wniosku.
§ 2. Wniosek sądu lub innego organu państwa obcego albo uczestników
postępowania o stwierdzenie jurysdykcji krajowej na podstawie art. 8 ust. 1 konwencji
haskiej z 1996 r. lub art. 15 ust. 1 rozporządzenia Rady (WE) nr 2201/2003 rozpoznaje
sąd rejonowy dla m.st. Warszawy.
§ 3. Rozstrzygając w przedmiocie wniosku, sąd rejonowy dla m.st. Warszawy
może zwrócić się do innego sądu o nadesłanie informacji lub kopii akt niezbędnych
do rozstrzygnięcia. Sąd wezwany udziela informacji lub przekazuje kopie akt
w terminie siedmiu dni od dnia otrzymania wezwania za pośrednictwem poczty
elektronicznej lub podobnych środków indywidualnego porozumiewania się na
odległość, a oryginały – listem poleconym za potwierdzeniem odbioru.

Art. 1106⁷. Sąd rozstrzyga postanowieniem w przedmiocie:
1) wystąpienia do sądu lub innego organu państwa obcego o stwierdzenie
jurysdykcji na podstawie art. 8 ust. 1 tiret pierwsze konwencji haskiej z 1996 r.
lub art. 15 ust. 1 lit. b rozporządzenia Rady (WE) nr 2201/2003;
2) wystąpienia do sądu lub innego organu państwa obcego o stwierdzenie
jurysdykcji krajowej na podstawie art. 9 ust. 1 konwencji haskiej z 1996 r. lub
art. 15 ust. 2 lit. c rozporządzenia Rady (WE) nr 2201/2003;
3) wystąpienia sądu lub innego organu państwa obcego albo uczestników
postępowania o stwierdzenie jurysdykcji krajowej na podstawie art. 8 ust.
1 konwencji haskiej z 1996 r. lub art. 15 ust. 1 rozporządzenia Rady (WE)
nr 2201/2003;
4) wezwania uczestników postępowania do złożenia wniosku, o którym mowa
w art. 8 ust. 1 tiret drugie, art. 9 ust. 1 tiret drugie konwencji haskiej z 1996 r., albo wniosku, o którym mowa w art. 15 ust. 1 lit. a rozporządzenia Rady (WE)
nr 2201/2003;
5) poddania jurysdykcji lub odmowy jej poddania sądowi lub innemu organowi
państwa obcego na podstawie wniosku sądu lub innego organu państwa obcego
albo uczestników postępowania.

art. 1107. więcej [Jurysdykcja krajowa w sprawach z zakresu opieki i kurateli] Art. 1107. § 1. Do jurysdykcji krajowej należą sprawy z zakresu opieki i kurateli
nad osobą będącą obywatelem polskim lub cudzoziemcem mającym miejsce
zamieszkania lub miejsce zwykłego pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej, jak również
sprawy z zakresu kurateli nad osobą prawną lub niebędącą osobą prawną jednostką
organizacyjną, mającą siedzibę w Rzeczypospolitej Polskiej. Ustanowienie kurateli do
załatwienia poszczególnej sprawy należy do jurysdykcji krajowej, jeżeli należy do niej
ta sprawa.
§ 2. Sądy polskie mogą w razie potrzeby wydawać zarządzenia w zakresie opieki
i kurateli co do położonego w Rzeczypospolitej Polskiej majątku cudzoziemca
mającego miejsce zamieszkania i miejsce zwykłego pobytu za granicą, jeżeli okaże się
to konieczne w interesie tego cudzoziemca.
§ 3. Sądy polskie mogą wydawać zarządzenia w zakresie opieki i kurateli
również w przypadkach innych niż wymienione w § 1 i 2, jeżeli sprawa wykazuje
wystarczający związek z polskim porządkiem prawnym lub jeżeli zachodzi pilna
potrzeba udzielenia ochrony cudzoziemcowi, który przebywa w Rzeczypospolitej
Polskiej, mającemu miejsce zamieszkania i miejsce zwykłego pobytu za granicą.

Art. 1107¹. Do wyłącznej jurysdykcji krajowej należą sprawy o prawa rzeczowe
na nieruchomości i o posiadanie nieruchomości położonej w Rzeczypospolitej
Polskiej.

art. 1108. więcej [Jurysdykcja krajowa w sprawach spadkowych] Art. 1108. § 1. Do jurysdykcji krajowej należą sprawy spadkowe, jeżeli
spadkodawca w chwili śmierci był obywatelem polskim lub miał miejsce
zamieszkania bądź miejsce zwykłego pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej.
§ 2. Do jurysdykcji krajowej należą również sprawy spadkowe, jeżeli majątek
spadkowy albo jego znaczna część znajduje się w Rzeczypospolitej Polskiej.

art. 1109. więcej [Spadek podlegający jurysdykcji sądu polskiego] Art. 1109. W stosunku do spadku podlegającego jurysdykcji sądu polskiego po
osobie, która w chwili śmierci nie miała miejsca zamieszkania lub miejsca zwykłego
pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej, sąd może wydać postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku na wniosek polskiego przedstawicielstwa dyplomatycznego lub
urzędu konsularnego.

Art. 1109¹. § 1. Do wyłącznej jurysdykcji krajowej należą sprawy z zakresu
postępowania rejestrowego dotyczące rejestru prowadzonego w Rzeczypospolitej
Polskiej.
§ 2. Do wyłącznej jurysdykcji krajowej należą rozpoznawane przez sąd
rejestrowy sprawy o rozwiązanie osoby prawnej lub niebędącej osobą prawną
jednostki organizacyjnej, jeżeli osoba prawna lub jednostka organizacyjna niebędąca
osobą prawną ma siedzibę w Rzeczypospolitej Polskiej.
§ 3. Do jurysdykcji krajowej należą również inne sprawy rozpoznawane przez
sąd rejestrowy, jeżeli właściwy miejscowo sąd rejestrowy znajduje się
w Rzeczypospolitej Polskiej.

art. 1110. więcej [Jurysdykcja krajowa w innych sprawach] Art. 1110. Do jurysdykcji krajowej należą również inne niż wymienione
w art. 1106–1109¹ sprawy rozpoznawane w postępowaniu nieprocesowym, jeżeli
sprawa dotyczy osoby będącej obywatelem polskim, cudzoziemca mającego miejsce
zamieszkania lub miejsce zwykłego pobytu w Rzeczypospolitej Polskiej albo osoby
prawnej lub niebędącej osobą prawną jednostki organizacyjnej, mającej siedzibę
w Rzeczypospolitej Polskiej, a także, jeżeli sprawa z innych względów wykazuje
wystarczający związek z polskim porządkiem prawnym.

Art. 1110¹. W sprawach o podział majątku wspólnego, o dział spadku, jak
również w sprawach dotyczących zarządu związanego ze współwłasnością
i o zniesienie współwłasności, przepisy art. 1104–1105¹ stosuje się odpowiednio.

Art. 1110². Jurysdykcja krajowa w sprawach rozpoznawanych w postępowaniu
nieprocesowym jest wyłączna w zakresie, w którym rozstrzygnięcie dotyczy praw
rzeczowych na nieruchomości lub posiadania nieruchomości położonej
w Rzeczypospolitej Polskiej.

Art. 1110³. § 1. Przepisy o podstawach jurysdykcji krajowej zawarte w tytule III
i tytule IV stosuje się odpowiednio w postępowaniu zabezpieczającym. Umowa, o której mowa w art. 1105 § 1, jest jednak bezskuteczna, jeżeli wyłącza jurysdykcję sądów polskich jedynie w postępowaniu zabezpieczającym.
§ 2. Jurysdykcja krajowa w postępowaniu zabezpieczającym istnieje także
wtedy, gdy zabezpieczenie może być wykonane w Rzeczypospolitej Polskiej lub
wywołać skutek w Rzeczypospolitej Polskiej.

Art. 1110⁴. § 1. Do wyłącznej jurysdykcji krajowej należą sprawy egzekucyjne,
jeżeli egzekucja ma być wszczęta lub jest prowadzona w Rzeczypospolitej Polskiej.
§ 2. Przepis § 1 stosuje się odpowiednio do wykonania postanowienia
o udzieleniu zabezpieczenia.
§ 3. Do wyłącznej jurysdykcji krajowej należą sprawy z powództw
przeciwegzekucyjnych, jeżeli egzekucja ma być wszczęta lub jest prowadzona
w Rzeczypospolitej Polskiej.

art. 1111. więcej [Immunitet dyplomatyczny] Art. 1111. § 1. Nie mogą być pozywane przed sądy polskie następujące osoby:
1) uwierzytelnieni w Rzeczypospolitej Polskiej szefowie przedstawicielstw
dyplomatycznych państw obcych;
2) członkowie personelu dyplomatycznego przedstawicielstw państw obcych
w Rzeczypospolitej Polskiej;
3) inne osoby korzystające z immunitetów dyplomatycznych na mocy ustaw, umów
lub powszechnie ustalonych zwyczajów międzynarodowych;
4) członkowie rodzin osób wymienionych w pkt 1–3, jeżeli pozostają z nimi we
wspólnocie domowej i nie mają obywatelstwa polskiego.
§ 2. Przepisy § 1 nie mają zastosowania do osób w nim wymienionych
w odniesieniu do:
1) spraw z zakresu prawa rzeczowego dotyczących prywatnego mienia
nieruchomego położonego w Rzeczypospolitej Polskiej, chyba że mienie to jest
w posiadaniu tych osób w imieniu państwa wysyłającego dla celów
przedstawicielstwa dyplomatycznego lub odpowiedniej organizacji
międzynarodowej dla celów organizacji;
2) spraw dotyczących spadków, w których osoby te występują jako spadkobiercy,
zapisobiercy, wykonawcy testamentów, zarządcy lub kuratorzy spadku w charakterze osób prywatnych, nie zaś w imieniu państwa wysyłającego lub
odpowiedniej organizacji międzynarodowej;
3) spraw dotyczących zawodowej lub gospodarczej działalności tych osób,
wykonywanej przez nie w Rzeczypospolitej Polskiej poza funkcjami
urzędowymi.

art. 1112. więcej [Immunitet konsularny] Art. 1112. § 1. Nie mogą być pozywane przed sądy polskie w sprawach
wchodzących w zakres czynności dokonanych w toku pełnienia ich funkcji
urzędowych następujące osoby:
1) urzędnicy pełniący funkcje konsularne w imieniu państw obcych niezależnie od
posiadanego obywatelstwa;
2) cudzoziemcy będący pracownikami administracyjnymi i technicznymi
przedstawicielstw dyplomatycznych i urzędów konsularnych państw obcych
w Rzeczypospolitej Polskiej lub członkami personelu służby przedstawicielstw
dyplomatycznych oraz inne osoby zrównane z nimi na mocy ustaw, umów lub
powszechnie ustalonych zwyczajów międzynarodowych.
§ 2. Przepis § 1 nie ma zastosowania w stosunku do urzędników pełniących
funkcje konsularne oraz pracowników administracyjnych i technicznych urzędów
konsularnych w przypadku wytoczenia przeciwko tym osobom powództw:
1) wynikłych z zawarcia przez nie umowy, w której nie występowały wyraźnie lub
w sposób dorozumiany jako przedstawiciele państwa wysyłającego;
2) o wynagrodzenie szkody powstałej w wyniku wypadku spowodowanego
w Rzeczypospolitej Polskiej przez pojazd, statek morski, statek żeglugi
śródlądowej lub statek powietrzny.

art. 1113. więcej [Immunitet sądowy] Art. 1113. Immunitet sądowy sąd bierze pod rozwagę z urzędu w każdym stanie
sprawy. W razie stwierdzenia istnienia immunitetu sąd odrzuca pozew albo wniosek.
Rozpoznanie sprawy z naruszeniem immunitetu sądowego powoduje nieważność
postępowania. Jeżeli osoba, przeciwko której albo z udziałem której wszczęto sprawę,
uzyska immunitet sądowy w toku postępowania, sąd umarza postępowanie.

Art. 1113¹. § 1. Osoby wymienione w art. 1111 § 1, jak również osoby
wymienione w art. 1112 § 1 pkt 2, z wyjątkiem pracowników administracyjnych
i technicznych urzędów konsularnych państw obcych w Rzeczypospolitej Polskiej, nie
mają obowiązku składania zeznań w charakterze świadków lub występowania w charakterze biegłego lub tłumacza, jak również obowiązku przedstawienia
dokumentu lub przedmiotu oględzin, chyba że uprawniona do tego osoba wyrazi
zgodę.
§ 2. Urzędnicy pełniący funkcje konsularne, pracownicy administracyjni
i techniczni urzędów konsularnych państw obcych w Rzeczypospolitej Polskiej,
o których mowa w art. 1112 § 1, jak również członkowie personelu służby tych
urzędów będący cudzoziemcami, nie mają obowiązku – co do faktów związanych
z wykonywaniem ich funkcji – składania zeznań w charakterze świadków lub
występowania w charakterze biegłych co do treści prawa państwa wysyłającego, jak
również obowiązku przedstawienia dokumentu lub przedmiotu oględzin, chyba że
uprawniona do tego osoba wyrazi zgodę.
§ 3. W razie wyrażenia zgody, o której mowa w § 1 lub 2, nie można stosować
środków przymusu, ani grozić ich zastosowaniem.

art. 1114. więcej [Zrzeczenie się immunitetu sądowego] Art. 1114. § 1. Przepisy art. 1111 § 1 i art. 1112 § 1 nie mają zastosowania
w przypadku, jeżeli państwo wysyłające w sposób wyraźny zrzeknie się immunitetu
sądowego w stosunku do osób wymienionych w tych przepisach.
§ 2. W stosunku do urzędników międzynarodowych, korzystających
z immunitetu sądowego, zrzeczenie się immunitetu przewidziane w § 1 musi być
dokonane przez odpowiednią organizację międzynarodową.
§ 3. Niezależnie od postanowień § 1 i 2 osobom wymienionym w art. 1111 § 1
i art. 1112 § 1 nie przysługuje immunitet sądowy w sprawach:
1) w których osoby te wszczynają postępowanie przed sądem polskim;
2) z powództw wzajemnych przeciwko tym osobom;
3) z powództw przeciwegzekucyjnych wytoczonych przeciwko nim.

art. 1115. więcej [Immunitet egzekucyjny] Art. 1115. § 1. Przeciwko osobom, które na podstawie art. 1111 § 1
i art. 1112 § 1 korzystają z immunitetu sądowego w zakresie przewidzianym w tych
przepisach, nie może być także prowadzona egzekucja, chyba że chodzi o sprawę,
w której osobom tym nie przysługuje immunitet sądowy.
§ 2. Przeciwko osobom określonym w § 1, w stosunku do których państwo
wysyłające lub odpowiednia organizacja międzynarodowa zrzekły się immunitetu
sądowego, może być prowadzona egzekucja jedynie w przypadku wyraźnego zrzeczenia się immunitetu przez państwo wysyłające lub odpowiednią organizację
międzynarodową także w odniesieniu do postępowania egzekucyjnego.
§ 3. Jeżeli prowadzenie egzekucji jest dozwolone, niedopuszczalna jest
egzekucja z mienia służącego do użytku urzędowego oraz przez stosowanie przymusu
wobec osoby dłużnika.
§ 4. Egzekucja jest niedopuszczalna w pomieszczeniach zajmowanych przez
przedstawicielstwa dyplomatyczne, misje zagraniczne lub urzędy konsularne państw
obcych w Rzeczypospolitej Polskiej oraz w mieszkaniach osób wymienionych
w art. 1111 § 1, chyba że szef przedstawicielstwa dyplomatycznego, misji
zagranicznej lub urzędu konsularnego wyrazi na to zgodę.

Art. 1115¹. Przepisy art. 1111–1115 stosuje się odpowiednio w postępowaniu
zabezpieczającym.

art. 1116. więcej [Uchylony] Art. 1116.  (uchylony).

art. 1117. więcej [Ocena zdolności sądowej i procesowej] Art. 1117. § 1. Zdolność sądową cudzoziemców, zagranicznych osób prawnych
i jednostek organizacyjnych niebędących osobami prawnymi określa się według
prawa właściwego dla ich zdolności prawnej.
§ 2. Zdolność procesową podmiotów wymienionych w § 1 określa się według
prawa właściwego dla ich zdolności do czynności prawnych.
§ 3. Cudzoziemiec niemający zdolności procesowej według prawa wskazanego
w § 2 może dokonywać czynności procesowych przed sądem polskim, jeżeli miałby
zdolność procesową według prawa polskiego.

art. 1118. więcej [Uchylony] Art. 1118. (uchylony).

art. 1119. więcej [Kaucja aktoryczna] Art. 1119. Powód, który nie ma miejsca zamieszkania lub zwykłego pobytu albo
siedziby w Rzeczypospolitej Polskiej lub w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej, jest obowiązany na żądanie pozwanego złożyć kaucję na zabezpieczenie kosztów procesu.

art. 1120. więcej [Kaucja aktoryczna] Art. 1120. Powód nie ma obowiązku określonego w art. 1119:
1) jeżeli ma w Rzeczypospolitej Polskiej majątek wystarczający na zapłatę
kosztów;
2) jeżeli przysługuje mu lub uzyskał zwolnienie od kosztów sądowych;
3) w sprawach małżeńskich niemajątkowych, w sprawach z powództwa
wzajemnego oraz w postępowaniu nakazowym, upominawczym
i uproszczonym;
4) w sprawach, które strony zgodnie poddały jurysdykcji sądów polskich;
5) jeżeli orzeczenie sądu polskiego zasądzające koszty procesu od powoda na rzecz
pozwanego byłoby wykonalne w państwie, w którym powód ma miejsce
zamieszkania lub zwykłego pobytu albo siedzibę.

art. 1121. więcej [Żądanie zabezpieczenia przez powoda kosztów procesu] Art. 1121. § 1. Pozwany może zgłosić żądanie zabezpieczenia kosztów przed
wdaniem się w spór co do istoty sprawy.
§ 2. Późniejsze zgłoszenie żądania jest dopuszczalne, jeżeli dopiero w toku
sprawy:
1) pozwany dowiedział się, że powód nie ma miejsca zamieszkania lub zwykłego
pobytu albo siedziby w Rzeczypospolitej Polskiej lub w innym państwie
członkowskim Unii Europejskiej;
2) ustała podstawa prawna do zwolnienia powoda od obowiązku złożenia kaucji.

art. 1122. więcej [Wyłączenie uprawnienia pozwanego] Art. 1122. Pozwany nie ma prawa domagać się złożenia kaucji, jeżeli uznana
przez niego część roszczenia powoda wystarcza na zabezpieczenie kosztów.

art. 1123. więcej [Wysokość i forma kaucji na zabezpieczenie kosztów procesu] Art. 1123. § 1. Sąd oznaczy wysokość kaucji, mając na względzie
prawdopodobną sumę kosztów, które poniesie pozwany, jednak bez włączenia
kosztów powództwa wzajemnego.
§ 2. Jeżeli w toku sprawy okaże się, że kaucja nie wystarcza, pozwany może
żądać dodatkowego zabezpieczenia.
§ 3. Kaucję składa się na rachunek depozytowy Ministra Finansów, chyba że sąd
określi inny sposób jej złożenia.

art. 1124. więcej [Skutki niezłożenia kaucji] Art. 1124. § 1. Zgłaszając w przepisanym czasie wniosek o zabezpieczenie
kosztów, pozwany nie ma obowiązku składać wyjaśnień co do istoty sprawy przed
rozstrzygnięciem tego wniosku.
§ 2. Sąd wyznaczy powodowi termin do złożenia kaucji.
§ 3. Po bezskutecznym upływie terminu sąd odrzuca pozew lub środek
odwoławczy, orzekając o kosztach jak w przypadku cofnięcia pozwu.

art. 1125. więcej [Zwrot kaucji] Art. 1125. Jeżeli w toku postępowania ustanie przyczyna zabezpieczenia, sąd na
wniosek powoda, po wysłuchaniu pozwanego, zwolni powoda od obowiązku
zabezpieczenia kosztów i zarządzi zwrot złożonej kaucji.

art. 1126. więcej [Zaspokojenie kaucji] Art. 1126. § 1. Sąd na wniosek pozwanego zarządzi zaspokojenie z kaucji
przyznanych mu kosztów.
§ 2. Wniosek taki powinien być zgłoszony w ciągu miesiąca od
uprawomocnienia się orzeczenia. Jeżeli wniosku nie zgłoszono, sąd po upływie tego
terminu zarządzi wydanie kaucji powodowi na jego żądanie.
§ 3. Sąd zarządzi wydanie powodowi kaucji natychmiast po uprawomocnieniu
się orzeczenia, jeżeli pozwanemu kosztów nie przyznano.

art. 1127. więcej [Pierwszeństwo zaspokojenia] Art. 1127. Pierwszeństwo zaspokojenia z kaucji złożonej przez powoda
przysługuje pozwanemu przed wszystkimi innymi wierzycielami powoda.

art. 1128. więcej [Odpowiednie stosowanie w postępowaniu nieprocesowym] Art. 1128. Przepisy tytułu niniejszego stosuje się odpowiednio w postępowaniu
nieprocesowym.

art. 1129. więcej [Zwolnienie cudzoziemców od kosztów postępowania cywilnego] Art. 1129.Cudzoziemcy, zagraniczne osoby prawne i jednostki organizacyjne
niebędące osobami prawnymi korzystają ze zwolnienia od kosztów sądowych na
zasadach przewidzianych w przepisach odrębnych.

art. 1130. więcej [Pomoc prawna] Art. 1130. § 1. W sprawach przeprowadzania dowodów i dokonywania innych
czynności oraz doręczania pism sądowych sądy porozumiewają się z sądami lub
innymi organami państw obcych oraz z polskimi przedstawicielstwami dyplomatycznymi i urzędami konsularnymi, chyba że przepis szczególny stanowi
inaczej.
§ 2. Czynności, o których mowa w § 1, może wykonywać referendarz sądowy,
z wyjątkiem przeprowadzania dowodu.

art. 1131. więcej [Wnioski sądów polskich o przeprowadzenie dowodów za granicą] Art. 1131. § 1. Sądy występują o przeprowadzenie dowodów za granicą do
sądów lub innych organów państw obcych.
§ 2. Wnioski są przesyłane bezpośrednio, jeżeli taki sposób dopuszcza prawo
państwa wezwanego, lub za pośrednictwem polskiego przedstawicielstwa
dyplomatycznego lub urzędu konsularnego. Nie wyłącza to innych sposobów
przesyłania wniosków.
§ 3. Sąd może wnosić o bezpośrednie zawiadomienie go, stron i ich
przedstawicieli, w tym pełnomocników, o miejscu i czasie przeprowadzenia dowodu
w celu umożliwienia obecności przy przeprowadzeniu dowodu lub udziału w tej
czynności.
§ 4. Jeżeli nie sprzeciwia się temu prawo państwa wezwanego, sąd może
wyznaczyć jednego ze swych członków (sędzia wyznaczony), aby był obecny przy
przeprowadzaniu za granicą dowodu przez sąd lub inny organ państwa wezwanego,
jak również, aby brał udział w tej czynności. Sąd może w tym celu wyznaczyć również
biegłego.
§ 5. Za zgodą państwa wezwanego sąd lub sędzia wyznaczony może
przeprowadzić dowód bezpośrednio w państwie wezwanym. Przepisów kodeksu
o środkach przymusu nie stosuje się.
§ 6. W przypadkach wskazanych w § 1–5 sąd może postanowić,
w porozumieniu z sądem lub innym organem państwa wezwanego, że
przeprowadzenie dowodu, którego charakter się temu nie sprzeciwia, nastąpi przy
użyciu urządzeń technicznych umożliwiających obecność lub udział w dokonaniu tej
czynności albo jej dokonanie na odległość.

Art. 1131¹. Przepis art. 1131 stosuje się odpowiednio, jeżeli sądy występują do
sądów lub innych organów państw obcych o dokonanie innych czynności niż
przeprowadzenie dowodów.

art. 1132. więcej [Wnioski sądów polskich o doręczenie pism sądowych] Art. 1132. § 1. Sądy występują o doręczenie pism sądowych osobie mającej
miejsce zamieszkania lub zwykłego pobytu albo siedzibę za granicą do sądów lub
innych organów państw obcych.
§ 2. Wnioski są przesyłane bezpośrednio, jeżeli taki sposób dopuszcza prawo
państwa wezwanego, lub za pośrednictwem polskiego przedstawicielstwa
dyplomatycznego lub urzędu konsularnego. Nie wyłącza to innych sposobów
przesyłania wniosków

art. 1133. więcej [Doręczenie pism sądowych listem poleconym] Art. 1133. § 1. Sąd może doręczyć pisma sądowe osobie przebywającej lub
mającej siedzibę za granicą pocztą listem poleconym za potwierdzeniem odbioru,
jeżeli taki sposób dopuszcza prawo państwa, w którym ma nastąpić doręczenie.
§ 2. Jeżeli nie jest możliwe doręczenie z powodu odmowy wykonania wniosku
przez sąd lub inny organ państwa wezwanego lub długotrwałego niewykonywania
wniosku, sąd może doręczyć pisma w sposób określony w § 1, także wówczas, gdy
takiego sposobu nie dopuszcza prawo państwa, w którym ma nastąpić doręczenie.

Art. 1133¹. Przepisy art. 1132 i 1133 stosuje się odpowiednio do doręczania
pism pozasądowych.

art. 1134. więcej [Doręczenie przez przedstawicielstwo zagraniczne] Art. 1134. Sądy mogą występować do polskiego przedstawicielstwa
dyplomatycznego lub urzędu konsularnego o przeprowadzenie dowodu lub
o doręczenie pisma, jeżeli osoba mająca być przesłuchana lub odbiorca pisma jest
obywatelem polskim przebywającym za granicą.

art. 1135. więcej [Przesłanki udzielenia pomocy prawnej przez sądy polskie] Art. 1135. § 1. Sądy polskie przeprowadzają dowody i doręczają pisma na
wniosek sądów i innych organów państw obcych. W przypadkach takich właściwy jest
sąd rejonowy, w którego okręgu ma być przeprowadzony dowód lub ma nastąpić
doręczenie pisma.
§ 2. Sąd polski odmawia wykonania czynności wymienionych w § 1, jeżeli:
1) ich wykonanie byłoby sprzeczne z podstawowymi zasadami porządku prawnego
Rzeczypospolitej Polskiej (klauzula porządku publicznego);
2) ich wykonanie nie należy do zakresu działania sądów polskich;
3) państwo, z którego pochodzi wniosek, odmawia sądom polskim wykonywania
takich czynności;
4) nie została złożona w terminie zaliczka, o której mowa w art. 1135¹ § 3.

Art. 1135¹. § 1. Wykonanie wniosku sądu lub innego organu państwa obcego
o przeprowadzenie dowodu lub doręczenie pism sądowych przez sąd polski odbywa
się według prawa polskiego. Sąd wezwany może jednak na wniosek sądu lub innego
organu państwa obcego zastosować przy wykonaniu wniosku inny sposób od
przewidzianego przez prawo polskie, jeżeli ten sposób wykonania wniosku nie jest
zakazany przez prawo polskie i nie jest sprzeczny z podstawowymi zasadami
porządku prawnego Rzeczypospolitej Polskiej (klauzula porządku publicznego).
§ 2. Jeżeli sąd lub inny organ państwa obcego zwróci się do sądu o doręczenie
pisma sądowego osobie przebywającej w Rzeczypospolitej Polskiej, nie dołączając
tłumaczenia tego pisma na język polski, doręcza się je odbiorcy, o ile zechce je
przyjąć. Odbiorcę, który odmawia przyjęcia pisma, należy pouczyć o możliwości
wystąpienia w związku z tym niekorzystnych skutków prawnych za granicą.
§ 3. Jeżeli w wykonaniu wniosku sądu lub innego organu państwa obcego mogą
powstać koszty związane z udziałem biegłych, tłumaczy, świadków i innych osób, sąd
wykonuje wniosek dopiero po złożeniu w wyznaczonym terminie stosownej zaliczki
przez sąd lub inny organ państwa obcego. To samo dotyczy kosztów mogących
powstać w wyniku zastosowania innego sposobu niż przewidziany przez prawo
polskie.

Art. 1135². § 1. Jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, sądy
zawiadamiają bezpośrednio sąd lub inny organ państwa wzywającego, jak również
strony i ich przedstawicieli, w tym pełnomocników, o miejscu i czasie
przeprowadzenia dowodu w celu umożliwienia obecności przy przeprowadzeniu
dowodu lub udziału w tej czynności tylko na ich wniosek.
§ 2. Jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, sędzia lub inna osoba
wyznaczona przez sąd lub inny organ państwa wzywającego mogą być obecni przy
przeprowadzaniu dowodu lub brać udział w tej czynności tylko za zgodą sądu.
§ 3. Na wniosek sądu lub innego organu państwa wzywającego sąd może wyrazić
zgodę na bezpośrednie przeprowadzenie dowodu w Rzeczypospolitej Polskiej przez
sąd lub inny organ państwa wzywającego lub wyznaczone przez nich osoby, jeżeli
przeprowadzenie dowodu nie będzie sprzeczne z podstawowymi zasadami porządku
prawnego Rzeczypospolitej Polskiej (klauzula porządku publicznego). W takim
przypadku sąd na wniosek sądu lub innego organu państwa wzywającego stosuje przepisy kodeksu o środkach przymusu. Przeprowadzenie
dowodu następuje w obecności sądu lub sędziego wyznaczonego.
§ 4. W przypadkach wskazanych w § 1–3 sąd może wyrazić zgodę na
przeprowadzenie dowodu, którego charakter się temu nie sprzeciwia, przy użyciu
urządzeń technicznych umożliwiających obecność lub udział w dokonaniu tej
czynności albo jej dokonanie na odległość.

Art. 1135³. § 1. Doręczenie pism sądowych osobom przebywającym
w Rzeczypospolitej Polskiej, którym przysługuje immunitet sądowy lub egzekucyjny,
oraz innym osobom przebywającym w budynkach lub pomieszczeniach
korzystających z nietykalności na podstawie ustaw, umów lub powszechnie
ustalonych zwyczajów międzynarodowych, dokonuje się za pośrednictwem
Ministerstwa Spraw Zagranicznych.
§ 2. Przepis § 1 stosuje się odpowiednio do doręczania pism sądowych
obywatelom polskim przebywającym za granicą, którzy korzystają z immunitetu
dyplomatycznego lub konsularnego.

Art. 1135⁴. Przepisy art. 1135–1135³ stosuje się odpowiednio do wykonywania przez sądy polskie innych czynności niż przeprowadzanie dowodu oraz do doręczania pism pozasądowych.

Art. 1135⁵. § 1. Strona, która nie ma miejsca zamieszkania lub zwykłego pobytu
albo siedziby w Rzeczypospolitej Polskiej lub w innym państwie członkowskim Unii
Europejskiej, jeżeli nie ustanowiła pełnomocnika do prowadzenia sprawy
zamieszkałego w Rzeczypospolitej Polskiej, jest obowiązana wskazać pełnomocnika
do doręczeń w Rzeczypospolitej Polskiej.
§ 2. W razie niewskazania pełnomocnika do doręczeń, przeznaczone dla tej
strony pisma sądowe pozostawia się w aktach sprawy ze skutkiem doręczenia. Stronę
należy o tym pouczyć przy pierwszym doręczeniu. Strona powinna być również
pouczona o możliwości złożenia odpowiedzi na pismo wszczynające postępowanie
i wyjaśnień na piśmie oraz o tym, kto może być ustanowiony pełnomocnikiem.

art. 1136. więcej [Uchylony] Art. 1136. (uchylony).

art. 1137. więcej [Zabezpieczenie dowodu znajdującego się w RP] Art. 1137. Sąd może zabezpieczyć dowód znajdujący się w Rzeczypospolitej
Polskiej, jeżeli jest to potrzebne do dochodzenia roszczenia za granicą. Wniosek
o zabezpieczenie dowodu składa się w sądzie rejonowym, w którego okręgu dowód
ma być przeprowadzony. O terminie wyznaczonym do przeprowadzenia dowodu
zawiadamia się wnioskodawcę, chyba że zachodzi wypadek niecierpiący zwłoki. Poza
tym stosuje się odpowiednio art. 310 oraz art. 312–314.

art. 1138. więcej [Moc dowodowa dokumentów zagranicznych] Art. 1138. Zagraniczne dokumenty urzędowe mają moc dowodową na równi
z polskimi dokumentami urzędowymi. Dokument dotyczący przeniesienia własności
nieruchomości położonej w Rzeczypospolitej Polskiej powinien być uwierzytelniony
przez polskie przedstawicielstwo dyplomatyczne lub urząd konsularny. To samo
dotyczy dokumentu, którego autentyczności strona zaprzeczyła.

art. 1139. więcej [Ograniczona jurysdykcja krajowa] Art. 1139. § 1. W sprawach spadkowych z zakresu postępowania
nieprocesowego, w których sądom polskim nie przysługuje jurysdykcja, dokonują one
z urzędu zabezpieczenia spadku oraz otwarcia i ogłoszenia testamentu. Zawiadamia
się o tym właściwego konsula, który może uczestniczyć w postępowaniu.
§ 2. Organom państwa, którego obywatelem był spadkodawca, wydaje się na
żądanie wypis testamentu oraz protokołu otwarcia i ogłoszenia testamentu. Oryginał
testamentu może być wydany, jeżeli nie przewiduje się dalszych czynności
urzędowych w Rzeczypospolitej Polskiej.

art. 1140. więcej [Wezwanie przez ogłoszenie] Art. 1140. § 1. Sąd z urzędu postanowi o wezwaniu przez ogłoszenie osób
roszczących sobie prawa do spadku, spadkobierców i wierzycieli spadkodawcy, aby
w ciągu trzech miesięcy zgłosili i uprawdopodobnili swoje prawa. W ogłoszeniu
należy wskazać obywatelstwo, miejsce zamieszkania i miejsce zwykłego pobytu
spadkodawcy.
§ 2. Ogłoszenie doręcza się właściwemu urzędowi skarbowemu i konsulowi.

art. 1141. więcej [Wydanie konsulowi majątku ruchomego zmarłego cudzoziemca] Art. 1141. § 1. Jeżeli nikt nie zgłosił się w powyższym terminie, sąd spadku
postanowi wydać majątek ruchomy właściwemu konsulowi.
§ 2. W przeciwnym razie wyznacza się rozprawę, na którą wzywa się osoby
zainteresowane. Po wysłuchaniu stawających sąd wyda postanowienie
o zabezpieczeniu zgłoszonych i uprawdopodobnionych praw osób zamieszkałych w
Rzeczypospolitej Polskiej oraz obywateli polskich zamieszkałych za granicą, jak
również o zabezpieczeniu należnych podatków. Na postanowienie sądu przysługuje
zażalenie.
§ 3. Niewydany majątek ruchomy będzie służył na zaspokojenie
zabezpieczonych praw. Resztę majątku ruchomego sąd postanowi wydać właściwemu
konsulowi.
§ 4. Wydanie może nastąpić tylko pod warunkiem wzajemności.

art. 1142. więcej [Śmierć w RP cudzoziemca będącego w podróży] Art. 1142. § 1. Jeżeli cudzoziemiec zmarł w Rzeczypospolitej Polskiej w czasie
podróży, a nie miał w Rzeczypospolitej Polskiej miejsca zamieszkania lub miejsca
zwykłego pobytu ani majątku oprócz rzeczy przy nim znalezionych, rzeczy te będą
zabezpieczone z urzędu przez sąd, który zawiadamia o tym właściwego konsula.
§ 2. Część ich sprzedaje się według przepisów o sprzedaży zabezpieczonych
ruchomości, a z osiągniętej ceny zaspokaja się koszty pobytu w Polsce i pogrzebu
spadkodawcy. Reszta ceny oraz rzeczy niesprzedanych będzie wydana właściwemu
konsulowi.

Art. 1142¹. W zakresie nieuregulowanym w rozporządzeniu Parlamentu
Europejskiego i Rady (UE) nr 650/2012 z dnia 4 lipca 2012 r. w sprawie jurysdykcji,
prawa właściwego, uznawania i wykonywania orzeczeń, przyjmowania
i wykonywania dokumentów urzędowych dotyczących dziedziczenia oraz w sprawie
ustanowienia europejskiego poświadczenia spadkowego (Dz. Urz. UE L 201
z 27.07.2012, str. 107, z późn. zm.) do postępowań dotyczących europejskiego
poświadczenia spadkowego stosuje się odpowiednio przepisy o stwierdzeniu nabycia
spadku i przedmiotu zapisu windykacyjnego, chyba że przepisy niniejszego tytułu
stanowią inaczej.

Art. 1142². W postępowaniach dotyczących europejskiego poświadczenia
spadkowego sąd może orzekać na posiedzeniu niejawnym. Przepisu art. 509¹ § 3 nie stosuje się.

Art. 1142³. § 1. Sąd z urzędu doręcza postanowienie w przedmiocie wydania
europejskiego poświadczenia spadkowego wraz z pouczeniem o przysługującym
środku odwoławczym. Uzasadnienie postanowienia sporządza się tylko na żądanie
uczestnika postępowania zgłoszone w terminie tygodnia od dnia jego doręczenia albo
gdy uczestnik, który takiego żądania nie zgłosił, wniósł środek odwoławczy
w ustawowym terminie.
§ 2. Wnioskodawcy doręcza się postanowienie o wydaniu europejskiego
poświadczenia spadkowego wraz z poświadczonym odpisem tego poświadczenia.

Art. 1142⁴. W razie stwierdzenia, że istnieje określona w rozporządzeniu,
o którym mowa w art. 1142¹, podstawa do zmiany lub uchylenia europejskiego
poświadczenia spadkowego, sąd może je zmienić lub uchylić także z urzędu.

Art. 1142⁵. Sąd z urzędu doręcza postanowienie o sprostowaniu, zmianie lub
uchyleniu europejskiego poświadczenia spadkowego albo zawieszeniu jego skutków
wraz z pouczeniem o przysługującym środku odwoławczym. Przepis art. 1142³ § 1
zdanie drugie stosuje się odpowiednio. Postanowienia w tym przedmiocie sąd doręcza
z urzędu także wszystkim osobom, którym wydano poświadczone odpisy
europejskiego poświadczenia spadkowego.

Art. 1142⁶. § 1. Na postanowienie sądu pierwszej instancji w przedmiocie
wydania, sprostowania, zmiany lub uchylenia albo zawieszenia skutków
europejskiego poświadczenia spadkowego przysługuje zażalenie.
§ 2. Na postanowienie sądu drugiej instancji wydane w wyniku rozpoznania
zażalenia skarga kasacyjna nie przysługuje.
§ 3. W postępowaniach dotyczących europejskiego poświadczenia spadkowego
skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia nie
przysługuje.

Art. 1142⁷. Postanowienie o wydaniu, sprostowaniu, zmianie lub uchyleniu
europejskiego poświadczenia spadkowego albo o zawieszeniu jego skutków oraz
postanowienie o zmianie albo uchyleniu tych postanowień sąd niezwłocznie wpisuje, za pośrednictwem systemu teleinformatycznego, o którym mowa w art. 95i § 1 ustawy
z dnia 14 lutego 1991 r. – Prawo o notariacie, do Rejestru Spadkowego

art. 1143. więcej [Uchylony] Art. 1143.  (uchylony).

art. 1144. więcej [Uzasadnienie orzeczenia na wniosek] Art. 1144. Jeżeli do uznania albo wykonania prawomocnego orzeczenia sądu
polskiego za granicą konieczne jest przedstawienie orzeczenia wraz z uzasadnieniem,
a orzeczenie nie zawiera uzasadnienia, sąd, który wydał orzeczenie, sporządzi
uzasadnienie na wniosek strony, uczestnika postępowania lub osoby ubiegającej się
o uznanie lub wykonanie orzeczenia.

Art. 1144¹. Jeżeli przepisy prawa Unii Europejskiej lub wiążącej Rzeczpospolitą
Polską umowy międzynarodowej przewidują wydanie zaświadczenia lub wyciągu na
potrzeby uznania lub stwierdzenia wykonalności orzeczenia, ugody lub innego tytułu
egzekucyjnego za granicą, zaświadczenie takie lub wyciąg taki wystawia, stosując
formularz określony w tych przepisach, na wniosek zainteresowanego,
przewodniczący w sądzie, który wydał orzeczenie albo zatwierdził ugodę lub przed
którym ugoda została zawarta, a w przypadku innych tytułów egzekucyjnych –
przewodniczący w sądzie rejonowym, w którego okręgu tytuł został sporządzony,
chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.

Art. 1144². § 1. W razie stwierdzenia, że istnieje określona w przepisach
rozporządzenia nr 4/2009 podstawa do uchylenia wyroku wydanego w sprawie
alimentacyjnej, na wniosek pozwanego sąd, który go wydał, uchyla wyrok.
§ 2. Wniosek powinien czynić zadość warunkom pisma procesowego
i wskazywać okoliczności uzasadniające uchylenie wyroku.
§ 3. Sąd może rozpoznać wniosek na posiedzeniu niejawnym. Przed uchyleniem
wyroku sąd wysłucha powoda na posiedzeniu lub zażąda od niego oświadczenia na
piśmie.
§ 4. Na postanowienie sądu w przedmiocie uchylenia wyroku przysługuje
zażalenie.

Art. 1144³. § 1. W zakresie nieuregulowanym w rozporządzeniu Parlamentu
Europejskiego i Rady (UE) nr 655/2014 z dnia 15 maja 2014 r. ustanawiającym
procedurę europejskiego nakazu zabezpieczenia na rachunku bankowym w celu
ułatwienia transgranicznego dochodzenia wierzytelności w sprawach cywilnych i
handlowych (Dz. Urz. UE L 189 z 27.06.2014, str. 59), zwanym dalej
„rozporządzeniem nr 655/2014”, do postępowań dotyczących europejskiego nakazu
zabezpieczenia na rachunku bankowym stosuje się odpowiednio przepisy o
postępowaniu zabezpieczającym, chyba że przepisy niniejszego tytułu stanowią
inaczej.
§ 2. Ilekroć w przepisach niniejszego tytułu jest mowa o rachunku bankowym
lub banku, oznacza to rachunek bankowy lub bank w rozumieniu rozporządzenia nr
655/2014.

Art. 1144⁴. § 1. W postępowaniu o wydanie europejskiego nakazu
zabezpieczenia na rachunku bankowym właściwy jest sąd, który byłby właściwy do
rozpoznania sprawy w pierwszej instancji. Jeżeli nie można ustalić takiego sądu, właściwy jest sąd, w którego okręgu ma być wykonany europejski nakaz zabezpieczenia
na rachunku bankowym, a z braku tej podstawy lub w przypadku, w którym europejski
nakaz zabezpieczenia na rachunku bankowym miałby być wykonany w okręgach
różnych sądów – sąd rejonowy dla m.st. Warszawy. Wniosek o wydanie europejskiego
nakazu zabezpieczenia na rachunku bankowym zgłoszony w toku postępowania lub
po jego zakończeniu rozpoznaje sąd pierwszej instancji.
§ 2. W razie zawarcia ugody przed sądem albo zatwierdzenia ugody przez sąd
właściwy jest sąd, który rozpoznawał sprawę w pierwszej instancji, a jeżeli sprawa nie
była rozpoznawana przez sąd – sąd, który był właściwy do zatwierdzenia ugody w
pierwszej instancji.
§ 3. W pozostałych wypadkach właściwy jest sąd rejonowy, w którego okręgu
tytuł egzekucyjny został sporządzony.

Art. 1144⁵. W wypadkach, o których mowa w art. 10 ust. 2 zdanie drugie
rozporządzenia nr 655/2014, sąd, który wydał europejski nakaz zabezpieczenia na
rachunku bankowym, z urzędu stwierdza upadek zabezpieczenia.

Art. 1144⁶. § 1. Organem do spraw informacji w rozumieniu rozporządzenia nr
655/2014 jest Minister Sprawiedliwości.
§ 2. Minister Sprawiedliwości uzyskuje informacje o rachunkach bankowych
niezbędne do wykonywania zadań organu do spraw informacji z centralnej informacji
o rachunkach, o której mowa w art. 92bb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo
bankowe.
§ 3. Za udzielenie informacji Minister Sprawiedliwości pobiera opłatę
ryczałtową. Minister Sprawiedliwości uzależnia podjęcie czynności w celu pozyskania
informacji od uprzedniego uiszczenia opłaty.
§ 4. Przepisy § 1–3 stosuje się również w sprawach, w których postępowanie o
wydanie europejskiego nakazu zabezpieczenia na rachunku bankowym toczy się w
innym państwie członkowskim Unii Europejskiej.
§ 5. Minister Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia, sposób
uiszczania i wysokość opłaty za udzielenie informacji, o której mowa w § 3, mając na
względzie potrzebę zapewnienia efektywnego wykonywania wniosków o udzielenie
informacji, wysokość kosztów związanych z pozyskaniem i przekazaniem informacji
oraz ryczałtowy charakter opłaty.

Art. 1144⁷. Europejski nakaz zabezpieczenia na rachunku bankowym sąd
doręcza z urzędu wierzycielowi. W razie odmowy wydania europejskiego nakazu
zabezpieczenia na rachunku bankowym w całości lub części sąd doręcza z urzędu
wierzycielowi postanowienie w tym przedmiocie.

Art. 1144⁸. Środkiem odwoławczym, o którym mowa w art. 21 rozporządzenia
nr 655/2014, jest zażalenie.

Art. 1144⁹. Oświadczenie, o którym mowa w art. 25 ust. 1 rozporządzenia nr
655/2014, sporządza bank i przekazuje je komornikowi, który wystąpił do banku o
wykonanie europejskiego nakazu zabezpieczenia na rachunku bankowym.

Art. 1144¹⁰. Właściwym organem w rozumieniu art. 4 pkt 14 rozporządzenia nr
655/2014, w zakresie czynności, o których mowa w art. 27 ust. 2 tego rozporządzenia,
jest komornik, który wystąpił do banku o wykonanie europejskiego nakazu
zabezpieczenia na rachunku bankowym.

Art. 1144¹¹. § 1. Właściwym sądem, o którym mowa w art. 33, art. 34, art. 35
ust. 4 i art. 38 ust. 1 lit. b rozporządzenia nr 655/2014, jest sąd, który wydał europejski
nakaz zabezpieczenia na rachunku bankowym.
§ 2. Sąd orzeka na posiedzeniu niejawnym.

Art. 1144¹². Na postanowienie sądu wydane w wypadkach określonych w art.
33, art. 34, art. 35 i art. 38 ust. 1 rozporządzenia nr 655/2014 przysługuje zażalenie.

Art. 1144¹³. W sprawach, o których mowa w art. 39 ust. 2 rozporządzenia nr
655/2014, przepisy art. 841 i art. 843 § 1 i 3 stosuje się odpowiednio.

art. 1145. więcej [Uznanie orzeczeń sądów zagranicznych] Art. 1145. Orzeczenia sądów państw obcych wydane w sprawach cywilnych
podlegają uznaniu z mocy prawa, chyba że istnieją przeszkody określone w art. 1146.

art. 1146. więcej [Przesłanki uznania] Art. 1146. § 1. Orzeczenie nie podlega uznaniu, jeżeli:
1) nie jest prawomocne w państwie, w którym zostało wydane;
2) zapadło w sprawie należącej do wyłącznej jurysdykcji sądów polskich;
3) pozwanemu, który nie wdał się w spór co do istoty sprawy, nie doręczono
należycie i w czasie umożliwiającym podjęcie obrony pisma wszczynającego
postępowanie;
4) strona w toku postępowania była pozbawiona możności obrony;
5) sprawa o to samo roszczenie między tymi samymi stronami zawisła
w Rzeczypospolitej Polskiej wcześniej niż przed sądem państwa obcego;
6) jest sprzeczne z wcześniej wydanym prawomocnym orzeczeniem sądu polskiego
albo wcześniej wydanym prawomocnym orzeczeniem sądu państwa obcego, spełniającym przesłanki jego uznania w Rzeczypospolitej Polskiej, zapadłymi
w sprawie o to samo roszczenie między tymi samymi stronami;
7) uznanie byłoby sprzeczne z podstawowymi zasadami porządku prawnego
Rzeczypospolitej Polskiej (klauzula porządku publicznego).
§ 2. Przeszkody określone w § 1 pkt 5 i 6 stosuje się odpowiednio do sprawy
zawisłej przed innym niż sąd organem polskim lub organem państwa obcego oraz do
rozstrzygnięcia wydanego przez inny niż sąd organ polski lub organ państwa obcego.
§ 3. Przepisów § 1 pkt 5 i 6 nie stosuje się, gdy orzeczenie sądu państwa obcego
stwierdza, zgodnie z przepisami tego państwa o jurysdykcji krajowej, nabycie przez
osobę mieszkającą albo mającą siedzibę w Rzeczypospolitej Polskiej mienia
spadkowego znajdującego się w chwili śmierci spadkodawcy na obszarze państwa
obcego.

art. 1147. więcej [Wymogi dotyczące uznania orzeczenia zagranicznego] Art. 1147. § 1. Osoba powołująca się na uznanie orzeczenia sądu państwa
obcego jest zobowiązana przedstawić:
1) urzędowy odpis orzeczenia;
2) dokument stwierdzający, że orzeczenie jest prawomocne, chyba że
prawomocność orzeczenia wynika z jego treści;
3) uwierzytelniony przekład na język polski dokumentów wymienionych w pkt 1
i 2 oraz w § 2.
§ 2. Jeżeli orzeczenie zostało wydane w postępowaniu, w którym pozwany nie
wdał się w spór co do istoty sprawy, należy przedstawić dokument stwierdzający, że
pismo wszczynające postępowanie zostało mu doręczone.

art. 1148. więcej [Wniosek o ustalenie podlegania uznania orzeczenia sądu państwa obcego] Art. 1148. § 1. Każdy, kto ma w tym interes prawny, może wystąpić do sądu
z wnioskiem o ustalenie, że orzeczenie sądu państwa obcego podlega albo nie podlega
uznaniu.
§ 2. Do wniosku o ustalenie, że orzeczenie sądu państwa obcego podlega
uznaniu, należy dołączyć dokumenty wymienione w art. 1147, a do wniosku
o ustalenie, że orzeczenie nie podlega uznaniu, urzędowy odpis orzeczenia wraz z jego
uwierzytelnionym przekładem na język polski.

Art. 1148¹. § 1. Wniosek, o którym mowa w art. 1148, rozpoznaje sąd
okręgowy, który byłby miejscowo właściwy do rozpoznania sprawy rozstrzygniętej orzeczeniem sądu państwa obcego lub w którego okręgu znajduje się miejscowo właściwy sąd rejonowy, a w braku tej podstawy – Sąd Okręgowy w Warszawie.
§ 2. W terminie dwóch tygodni od doręczenia wniosku strona może przedstawić
sądowi stanowisko w sprawie. Sąd może rozpoznać wniosek na posiedzeniu
niejawnym.
§ 3. Na postanowienie sądu okręgowego w przedmiocie ustalenia przysługuje
zażalenie, a od postanowienia sądu apelacyjnego – skarga kasacyjna; można także
żądać wznowienia postępowania, które zostało zakończone prawomocnym
postanowieniem w przedmiocie ustalenia, oraz stwierdzenia niezgodności z prawem
prawomocnego postanowienia wydanego w tym przedmiocie.

art. 1149. więcej [Niedopuszczalność przywrócenia terminu] Art. 1149. Przepisy art. 170 i art. 400 stosuje się odpowiednio do
prawomocnych postanowień sądu polskiego ustalających, że orzeczenia sądu państwa
obcego orzekające rozwód lub unieważnienie małżeństwa albo ustalające nieistnienie
małżeństwa podlegają uznaniu.

Art. 1149¹. Przepisy tytułu niniejszego stosuje się odpowiednio do rozstrzygnięć
innych organów państw obcych wydanych w sprawach cywilnych.

art. 1150. więcej [Przesłanki wykonalności orzeczeń sądów państw obcych] Art. 1150. Orzeczenia sądów państw obcych w sprawach cywilnych, nadające
się do wykonania w drodze egzekucji, stają się tytułami wykonawczymi po
stwierdzeniu ich wykonalności przez sąd polski. Stwierdzenie wykonalności
następuje, jeżeli orzeczenie jest wykonalne w państwie, z którego pochodzi, oraz nie
istnieją przeszkody określone w art. 1146 § 1 i 2.

art. 1151. więcej [Wniosek o stwierdzenie wykonalności] Art. 1151. § 1. Stwierdzenie wykonalności następuje na wniosek wierzyciela
przez nadanie orzeczeniu sądu państwa obcego klauzuli wykonalności.
§ 2. Do wniosku o nadanie klauzuli wykonalności należy dołączyć dokumenty
wymienione w art. 1147, a ponadto dokument stwierdzający, że orzeczenie jest wykonalne w państwie, z którego pochodzi, chyba że wykonalność wynika z treści
orzeczenia lub prawa tego państwa.

Art. 1151¹. § 1. O nadaniu klauzuli wykonalności orzeka sąd okręgowy miejsca
zamieszkania albo siedziby dłużnika, a w braku takiego sądu – sąd okręgowy,
w którego okręgu ma być prowadzona egzekucja.
§ 2. W terminie dwóch tygodni od dnia doręczenia odpisu wniosku dłużnik może
przedstawić stanowisko w sprawie. Sąd rozpoznaje wniosek na posiedzeniu
niejawnym.
§ 3. Na postanowienie sądu okręgowego w przedmiocie nadania klauzuli
wykonalności służy zażalenie, a od postanowienia sądu apelacyjnego – skarga
kasacyjna; można także żądać wznowienia postępowania, które zostało zakończone
prawomocnym postanowieniem w przedmiocie nadania klauzuli wykonalności, oraz
stwierdzenia niezgodności z prawem prawomocnego postanowienia wydanego w tym
przedmiocie. Przepisu art. 795 § 2 nie stosuje się.

Art. 1151². § 1. Egzekucja na podstawie orzeczenia sądu państwa obcego może
być wszczęta po uprawomocnieniu się postanowienia o nadaniu klauzuli
wykonalności. Do czasu upływu terminu do wniesienia zażalenia na postanowienie
sądu okręgowego o nadaniu klauzuli wykonalności, a w razie wniesienia zażalenia –
do czasu jego rozpoznania przez sąd apelacyjny, postanowienie to stanowi tytuł
zabezpieczenia. Sposób zabezpieczenia określa wierzyciel we wniosku o dokonanie
zabezpieczenia. Dla orzeczeń obejmujących roszczenia pieniężne dopuszczalne są
wyłącznie rodzaje zabezpieczeń wymienione w art. 747. W razie potrzeby rodzaj
zabezpieczenia może określić na wniosek wierzyciela także sąd okręgowy
w postanowieniu o nadaniu klauzuli wykonalności. Do zabezpieczenia tego art. 750–
752⁶, art. 754¹, art. 755 i art. 757 stosuje się odpowiednio.
§ 2. Wykonanie zabezpieczenia, o którym mowa w § 1, sąd okręgowy może
uzależnić od złożenia przez wierzyciela kaucji. Dłużnikowi przysługuje
pierwszeństwo zaspokojenia z kaucji złożonej przez wierzyciela przed wszystkimi
innymi wierzycielami wierzyciela.
§ 3. W razie oddalenia zażalenia na postanowienie o nadaniu klauzuli
wykonalności albo wydania postanowienia o nadaniu klauzuli wykonalności sąd
apelacyjny może uzależnić wykonanie orzeczenia sądu państwa obcego od złożenia stosownego zabezpieczenia przez wierzyciela. Sąd może, jeżeli na skutek wykonania
orzeczenia mogłaby wyniknąć dla dłużnika niepowetowana szkoda, wstrzymać
wykonanie orzeczenia do czasu upływu terminu do wniesienia skargi kasacyjnej,
a w razie jej wniesienia – do czasu jej rozpoznania przez Sąd Najwyższy.

Art. 1151³. W przypadkach, o których mowa w art. 840 § 1, podstawy
powództwa o pozbawienie wykonalności orzeczenia sądu państwa obcego
zaopatrzonego w klauzulę wykonalności nie mogą stanowić zarzuty co do przeszkód
określonych w art. 1146 § 1 i 2.

Art. 1151⁴. Przepisy art. 1150–1151³ stosuje się odpowiednio do rozstrzygnięć innych organów państw obcych wydanych w sprawach cywilnych.

art. 1152. więcej [[Wykonalność ugody zawartej przed sądem zagranicznym] Art. 1152. Ugody w sprawach cywilnych zawarte przed sądami i innymi
organami państw obcych lub przez nie zatwierdzone stają się tytułami wykonawczymi
po stwierdzeniu ich wykonalności, jeżeli są one wykonalne w państwie pochodzenia
i nie są sprzeczne z podstawowymi zasadami porządku prawnego w Rzeczypospolitej
Polskiej (klauzula porządku publicznego). Przepisy art. 1151–1151³ stosuje się odpowiednio.

art. 1153. więcej [Uchylony] Art. 1153. (uchylony).

Art. 1153¹. (uchylony).

Art. 1153². (uchylony).

Art. 1153³. (uchylony).

Art. 1153⁴. (uchylony).

Art. 1153⁵. (uchylony).

Art. 1153⁶. (uchylony).

Art. 1153⁷. (uchylony).

Art. 1153⁸. (uchylony).

Art. 1153⁹. (uchylony).

Art. 1153¹⁰. (uchylony).

Art. 1153¹¹. (uchylony).

Art. 1153¹². (uchylony).

Art. 1153¹³.  § 1. Przepisy niniejszej księgi stosuje się do orzeczeń sądów państw
członkowskich Unii Europejskiej oraz pochodzących z tych państw ugód
i dokumentów urzędowych objętych zakresem zastosowania rozporządzenia
nr 1215/2012, rozporządzenia nr 805/2004, rozporządzenia nr 1896/2006,
rozporządzenia nr 861/2007, rozporządzenia nr 4/2009 i rozporządzenia nr 606/2013.
§ 2. Przepisy niniejszej księgi stosuje się ponadto do europejskich nakazów
zabezpieczenia na rachunku bankowym wydanych w państwach członkowskich Unii
Europejskiej na podstawie rozporządzenia nr 655/2014.

Art. 1153¹⁴. Tytułami wykonawczymi w Rzeczypospolitej Polskiej są:
1) orzeczenia sądów państw członkowskich Unii Europejskiej oraz pochodzące
z tych państw ugody i dokumenty urzędowe, objęte zakresem zastosowania
rozporządzenia nr 1215/2012, jeżeli nadają się do wykonania w drodze
egzekucji;
2) orzeczenia sądów państw członkowskich Unii Europejskiej oraz pochodzące
z tych państw ugody i dokumenty urzędowe, opatrzone w tych państwach
zaświadczeniem europejskiego tytułu egzekucyjnego;
3) europejskie nakazy zapłaty wydane przez sądy państw członkowskich Unii
Europejskiej, których wykonalność została stwierdzona w tych państwach na
podstawie przepisów rozporządzenia nr 1896/2006;
4) orzeczenia sądów państw członkowskich Unii Europejskiej wydane
w europejskim postępowaniu w sprawie drobnych roszczeń, opatrzone w tych
państwach zaświadczeniem na podstawie przepisów rozporządzenia
nr 861/2007;
5) orzeczenia w sprawach alimentacyjnych wydane w państwach członkowskich
Unii Europejskiej będących stronami Protokołu haskiego z dnia 23 listopada
2007 r. o prawie właściwym dla zobowiązań alimentacyjnych (Dz. Urz.
UE L 331 z 16.12.2009, str. 17) oraz pochodzące z tych państw ugody
i dokumenty urzędowe w sprawach alimentacyjnych, objęte zakresem
zastosowania rozporządzenia nr 4/2009;
6) orzeczenia wydane w państwach członkowskich Unii Europejskiej obejmujące
środki ochrony wchodzące w zakres zastosowania rozporządzenia nr 606/2013,
jeżeli nadają się do wykonania w drodze egzekucji.

Art. 1153¹⁵. Orzeczenia wydane w państwach członkowskich Unii Europejskiej
obejmujące środki ochrony wchodzące w zakres zastosowania rozporządzenia
nr 606/2013, które podlegają wykonaniu w inny sposób niż w drodze egzekucji
stanowią podstawę wszczęcia postępowania wykonawczego

Art. 1153^15a.  Europejskie nakazy zabezpieczenia na rachunku bankowym
wydane w państwach członkowskich Unii Europejskiej na podstawie rozporządzenia
nr 655/2014 są tytułami zabezpieczenia w Rzeczypospolitej Polskiej stanowiącymi
podstawę wszczęcia postępowania wykonawczego.

Art. 1153¹⁶. § 1. Jeżeli tytuły wykonawcze, o których mowa w art. 1153¹⁴ pkt 1 albo 6, wymagają dostosowania zgodnie z przepisami, odpowiednio, rozporządzenia nr 1215/2012 albo rozporządzenia nr 606/2013, organ egzekucyjny wydaje postanowienie w przedmiocie dostosowania. W razie potrzeby komornik może
zwrócić się do sądu o wydanie postanowienia, o którym mowa w zdaniu pierwszym.
§ 2. Na postanowienie sądu przysługuje zażalenie.

Art. 1153¹⁷. § 1. W postępowaniu egzekucyjnym wszczętym na podstawie
tytułu wykonawczego, o którym mowa w art. 1153¹⁴ pkt 1, wraz z zawiadomieniem o wszczęciu egzekucji organ egzekucyjny doręcza dłużnikowi także określone
w przepisach rozporządzenia nr 1215/2012 zaświadczenie wystawione w państwie
członkowskim Unii Europejskiej, z którego pochodzi tytuł wykonawczy.
§ 2. Jeżeli dłużnik zażądał tłumaczenia tytułu wykonawczego zgodnie
z przepisami rozporządzenia nr 1215/2012,
organ egzekucyjny ogranicza egzekucję do środków zabezpieczających, stosując
odpowiednio przepisy o sposobach zabezpieczenia roszczeń w postępowaniu
zabezpieczającym. Dalsze czynności egzekucyjne są dopuszczalne po doręczeniu
tłumaczenia dłużnikowi. Na postanowienie sądu przysługuje zażalenie.

Art. 1153¹⁸. . § 1. Na wniosek dłużnika sąd zawiesza postępowanie egzekucyjne
prowadzone na podstawie tytułu wykonawczego, o którym mowa w art. 1153¹⁴ pkt 2, jeżeli dłużnik przedstawił przewidziane w przepisach rozporządzenia
nr 805/2004 zaświadczenie o utracie lub ograniczeniu wykonalności, z którego
wynika, że wykonanie tytułu zostało tymczasowo zawieszone lub uzależnione od
złożenia przez wierzyciela zabezpieczenia, które dotychczas nie zostało wpłacone.
§ 2. Jeżeli z zaświadczenia o utracie lub ograniczeniu wykonalności wynika, że
wykonanie tytułu zostało tymczasowo ograniczone do środków zabezpieczających,
sąd na wniosek dłużnika orzeka o ograniczeniu egzekucji do takich środków.
Orzekając o ograniczeniu egzekucji do środków zabezpieczających, sąd określa
sposób zabezpieczenia, stosując odpowiednio przepisy o sposobach zabezpieczenia
roszczeń w postępowaniu zabezpieczającym. Na postanowienie sądu przysługuje
zażalenie.
§ 3. Na wniosek dłużnika sąd zawiesza postępowanie egzekucyjne prowadzone
na podstawie tytułu wykonawczego, o którym mowa w art. 1153¹⁴ pkt 1 albo 5, jeżeli
wykonalność tytułu została zawieszona w państwie członkowskim Unii Europejskiej,
z którego tytuł pochodzi.

Art. 1153¹⁹. Na wniosek strony sąd zawiesza lub umarza postępowanie
egzekucyjne prowadzone na podstawie tytułu wykonawczego, o którym mowa
w art. 1153¹⁴ pkt 6, jeżeli wnioskodawca przedstawił określone w przepisach
rozporządzenia nr 606/2013 zaświadczenie potwierdzające zawieszenie, ograniczenie
lub uchylenie środka ochrony

Art. 1153²⁰. § 1. Na wniosek dłużnika sąd może zawiesić postępowanie
egzekucyjne prowadzone na podstawie tytułu wykonawczego, o którym mowa
w art. 1153¹⁴ pkt 1–5, także wówczas, gdy możliwość taka wynika z przepisów,
odpowiednio, rozporządzenia nr 1215/2012, rozporządzenia nr 805/2004,
rozporządzenia nr 1896/2006, rozporządzenia nr 861/2007 lub rozporządzenia
nr 4/2009.
§ 2. Sąd może również, na wniosek dłużnika, ograniczyć egzekucję do środków
zabezpieczających lub uzależnić wykonanie tytułu od złożenia przez wierzyciela
stosownego zabezpieczenia, jeżeli taką możliwość przewidują przepisy
rozporządzenia nr 1215/2012, rozporządzenia nr 805/2004, rozporządzenia
nr 1896/2006, rozporządzenia nr 861/2007 lub rozporządzenia nr 4/2009. Orzekając
o ograniczeniu egzekucji do środków zabezpieczających, sąd określa sposób
zabezpieczenia, stosując odpowiednio przepisy o sposobach zabezpieczenia roszczeń
w postępowaniu zabezpieczającym. Na postanowienie sądu przysługuje zażalenie.

Art. 1153²¹. Organ egzekucyjny umarza postępowanie egzekucyjne w całości
lub w części na wniosek także wtedy, gdy:
1) postępowanie jest prowadzone na podstawie tytułu wykonawczego, o którym
mowa w art. 1153¹⁴ pkt 2, a dłużnik przedstawi przewidziane w przepisach
rozporządzenia nr 805/2004 zaświadczenie o utracie lub ograniczeniu
wykonalności, z którego wynika, że tytuł nie jest już wykonalny;
2) prawomocnym orzeczeniem odmówiono uznania lub wykonania tytułu
wykonawczego, o którym mowa w art. 1153¹⁴.

Art. 1153²². Przepisy art. 1153¹⁶, art. 1153¹⁹ i art. 1153²¹ pkt 2 stosuje się odpowiednio do orzeczeń obejmujących środki ochrony wchodzące w zakres zastosowania rozporządzenia nr 606/2013, które podlegają wykonaniu w inny sposób niż w drodze egzekucji.

Art. 1153^22a.  § 1. Przepisy art. 1144³, art. 1144⁹, art. 1144¹² i art. 1144¹³ stosuje się odpowiednio do postępowania wykonawczego dotyczącego tytułu zabezpieczenia, o którym mowa w art. 1153^15a.
§ 2. Właściwym organem w rozumieniu art. 4 pkt 14 rozporządzenia nr 655/2014
w zakresie czynności, o których mowa w art. 10 ust. 2, art. 23 ust. 3, 5 i 6, art. 25 ust.
3, art. 27 ust. 2, art. 28 ust. 3 oraz art. 36 ust. 5 akapit drugi rozporządzenia nr
655/2014, jest komornik. W przypadku czynności, która była poprzedzona
wystąpieniem do banku o wykonanie europejskiego nakazu zabezpieczenia na
rachunku bankowym, właściwy jest komornik, który skierował do banku takie
wystąpienie.
§ 3. Właściwym sądem, o którym mowa w art. 34, art. 35 ust. 4 i art. 38 ust. 1 lit.
b rozporządzenia nr 655/2014, jest sąd rejonowy, w którego okręgu znajduje się
siedziba banku wskazanego w europejskim nakazie zabezpieczenia na rachunku
bankowym. Sąd orzeka na posiedzeniu niejawnym

Art. 1153²³. . § 1. Wniosek o odmowę wykonania, o którym mowa w przepisach
rozporządzenia nr 1215/2012, rozporządzenia nr 805/2004, rozporządzenia
nr 1896/2006, rozporządzenia nr 861/2007, rozporządzenia nr 4/2009 lub
rozporządzenia nr 606/2013, wnosi się do sądu okręgowego miejsca zamieszkania
albo siedziby dłużnika, a w braku takiego sądu – do sądu okręgowego, w którego
okręgu ma być lub jest prowadzona egzekucja.
§ 2. Wniosek o odmowę uznania i wniosek o stwierdzenie braku podstaw do
odmowy uznania, przewidziane w przepisach rozporządzenia nr 1215/2012, oraz
wniosek o odmowę uznania, przewidziany w przepisach rozporządzenia nr 606/2013,
wnosi się do sądu okręgowego, który byłby miejscowo właściwy do rozpoznania
sprawy rozstrzygniętej orzeczeniem lub w którego okręgu znajduje się miejscowo
właściwy sąd rejonowy, a w braku tej podstawy – do Sądu Okręgowego w Warszawie.
§ 3. W terminie wyznaczonym przez sąd przeciwnik może przedstawić swoje
stanowisko w sprawie.
§ 4. Sąd rozpoznaje wniosek na posiedzeniu niejawnym.

Art. 1153²⁴. Na postanowienie w przedmiocie odmowy wykonania, odmowy
uznania albo stwierdzenia braku podstaw do odmowy uznania przysługuje zażalenie,
a od postanowienia sądu apelacyjnego – skarga kasacyjna; można także żądać
wznowienia postępowania, które zostało zakończone prawomocnym postanowieniem
w przedmiocie odmowy wykonania, odmowy uznania albo stwierdzenia braku
podstaw do odmowy uznania, oraz stwierdzenia niezgodności z prawem
prawomocnego postanowienia wydanego w tym przedmiocie.

Art. 1153²⁵.  Przepisy art. 1153²³ i art. 1153²⁴ stosuje się odpowiednio do orzeczeń obejmujących środki ochrony wchodzące w zakres zastosowania
rozporządzenia nr 606/2013, które podlegają wykonaniu w inny sposób niż w drodze
egzekucji.

art. 1154. więcej [Zakres stosowania przepisów o sądzie polubownym (arbitrażowym)] Art. 1154. Przepisy części niniejszej stosuje się, jeżeli miejsce postępowania
przed sądem polubownym znajduje się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
a w wypadkach w części tej określonych – także wtedy, gdy miejsce postępowania
przed sądem polubownym znajduje się poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej lub
nie jest oznaczone.

art. 1155. więcej [Miejsce postępowania przed sądem polubownym] Art. 1155. § 1. Miejsce postępowania przed sądem polubownym wskazują
strony, a w razie braku takiego wskazania określa je sąd polubowny, biorąc pod uwagę
przedmiot postępowania, okoliczności sprawy i dogodność dla stron.
§ 2. Jeżeli miejsce postępowania przed sądem polubownym nie zostało określone
przez strony ani przez sąd polubowny, uważa się, że miejsce tego postępowania
znajdowało się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, gdy na tym terytorium
wydane zostało orzeczenie kończące postępowanie w sprawie.

art. 1156. więcej [Jurysdykcja krajowa w postępowaniach przed sądem polubownym] Art. 1156. Sądom polskim przysługuje jurysdykcja krajowa w sprawach
uregulowanych przepisami niniejszej części, jeżeli miejsce postępowania przed sądem
polubownym znajduje się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Sądom polskim
przysługuje jurysdykcja krajowa także wtedy, gdy przepisy niniejszej części przewidują czynności sądu w związku z postępowaniem przed sądem polubownym,
którego miejsce znajduje się poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej albo nie jest
oznaczone.

art. 1157. więcej [Zakres rozstrzygnięć sądu polubownego] Art. 1157. Jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, strony mogą poddać
pod rozstrzygnięcie sądu polubownego:
1) spory o prawa majątkowe, z wyjątkiem spraw o alimenty;
2) spory o prawa niemajątkowe, jeżeli mogą one być przedmiotem ugody sądowej.

art. 1158. więcej [Rozróżnienie pojęcia "sąd" i "sąd polubowny"] Art. 1158. § 1. Ilekroć w części niniejszej mowa jest o sądzie, rozumie się przez
to sąd, który byłby właściwy do rozpoznania sprawy, gdyby strony nie dokonały
zapisu na sąd polubowny.
§ 2. Przepisy części niniejszej stosuje się zarówno do sądu polubownego
powołanego do rozstrzygnięcia poszczególnego sporu, jak i składu orzekającego
powołanego w ramach stałego sądu polubownego.

art. 1159. więcej [Tryb postępowania] Art. 1159. § 1. W zakresie uregulowanym przepisami niniejszej części sąd może
podejmować czynności jedynie wtedy, gdy ustawa tak stanowi.
§ 2. Na postanowienie sądu przysługuje zażalenie w wypadkach wskazanych
w ustawie.
§ 3. W wypadkach, o których mowa w art. 1171, 1172, 1177, 1178 i 1179, sąd
może orzec na posiedzeniu niejawnym. Przed rozstrzygnięciem sąd może wysłuchać
strony, wysłuchanie może odbyć się także przez odebranie oświadczenia na piśmie.
W miarę potrzeby sąd może zażądać, aby oświadczenie na piśmie zawierało podpis
notarialnie poświadczony.

art. 1160. więcej [Doręczanie zawiadomień] Art. 1160. § 1. Jeżeli strony nie postanowiły inaczej, zawiadomienie pisemne
uważa się za doręczone, gdy zostało wręczone osobiście adresatowi albo dostarczono
je do jego siedziby albo miejsca jego zwykłego pobytu lub na wskazany przez niego
adres pocztowy.
§ 2. Jeżeli adresat jest przedsiębiorcą wpisanym do właściwego rejestru
sądowego albo innego publicznego rejestru, zawiadomienie uważa się za doręczone,
gdy doszło na adres wskazany w rejestrze, chyba że strona podała inny adres do
doręczeń.
§ 3. Jeżeli żadnego z miejsc wymienionych w paragrafach poprzedzających nie
można ustalić pomimo dołożenia należytej staranności, zawiadomienie pisemne uważa się za doręczone, gdy zostało wysłane do ostatniego znanego miejsca siedziby
albo ostatniego znanego miejsca zwykłego pobytu adresata. W takim wypadku
zawiadomienie uważa się za doręczone w ostatnim dniu okresu, w którym przesyłka
mogła zostać odebrana przez adresata.
§ 4. Przepisów paragrafów poprzedzających nie stosuje się do doręczeń
sądowych.

art. 1161. więcej [Zapis na sąd polubowny] Art. 1161. § 1. Poddanie sporu pod rozstrzygnięcie sądu polubownego wymaga
umowy stron, w której należy wskazać przedmiot sporu lub stosunek prawny,
z którego spór wyniknął lub może wyniknąć (zapis na sąd polubowny).
§ 2. Bezskuteczne są postanowienia zapisu na sąd polubowny naruszające zasadę
równości stron, w szczególności uprawniające tylko jedną stronę do wytoczenia
powództwa przed sądem polubownym przewidzianym w zapisie albo przed sądem.
§ 3. Zapis na sąd polubowny może wskazywać stały sąd polubowny jako
właściwy do rozstrzygnięcia sporu. Jeżeli strony nie postanowiły inaczej, wiąże je
regulamin stałego sądu polubownego obowiązujący w dacie wniesienia pozwu.

art. 1162. więcej [Forma zapisu na sąd polubowny] Art. 1162. § 1. Zapis na sąd polubowny powinien być sporządzony na piśmie.
§ 2. Wymaganie dotyczące formy zapisu na sąd polubowny jest spełnione także
wtedy, gdy zapis zamieszczony został w wymienionych między stronami pismach lub
oświadczeniach złożonych za pomocą środków porozumiewania się na odległość,
które pozwalają utrwalić ich treść. Powołanie się w umowie na dokument zawierający
postanowienie o poddaniu sporu pod rozstrzygnięcie sądu polubownego spełnia
wymagania dotyczące formy zapisu na sąd polubowny, jeżeli umowa ta jest
sporządzona na piśmie, a to powołanie się jest tego rodzaju, że czyni zapis częścią
składową umowy.

art. 1163. więcej [Zapis w umowie (statucie)] Art. 1163. § 1. Zamieszczony w umowie (statucie) spółki handlowej zapis na
sąd polubowny dotyczący sporów ze stosunku spółki wiąże spółkę, jej wspólników
oraz organy spółki i ich członków.
§ 2. W sprawach o uchylenie lub stwierdzenie nieważności uchwały
zgromadzenia wspólników spółki z ograniczoną odpowiedzialnością albo walnego
zgromadzenia spółki akcyjnej zapis na sąd polubowny jest skuteczny, jeżeli przewiduje obowiązek ogłoszenia o wszczęciu postępowania w sposób wymagany dla
ogłoszeń spółki najpóźniej w terminie miesiąca od dnia jego wszczęcia; ogłoszenie
może zamieścić również powód. W sprawach tych każdy wspólnik albo akcjonariusz
może przystąpić do postępowania po jednej ze stron w terminie miesiąca od dnia
ogłoszenia. Skład sądu polubownego wyznaczony w sprawie najwcześniej wszczętej
rozpoznaje wszystkie pozostałe sprawy o uchylenie lub stwierdzenie nieważności tej
samej uchwały zgromadzenia wspólników spółki z ograniczoną odpowiedzialnością
albo walnego zgromadzenia spółki akcyjnej.
§ 3. Przepisy § 1 i 2 stosuje się odpowiednio do zapisów na sąd polubowny
zawartych w statucie spółdzielni lub stowarzyszenia.

art. 1164. więcej [Zapis na sąd polubowny w sprawach z zakresu prawa pracy] Art. 1164. Zapis na sąd polubowny obejmujący spory z zakresu prawa pracy
może być sporządzony tylko po powstaniu sporu i wymaga zachowania formy
pisemnej. Przepisu art. 1162 § 2 nie stosuje się.

Art. 1164¹. § 1. Zapis na sąd polubowny obejmujący spory wynikające z umów,
których stroną jest konsument, może być sporządzony tylko po powstaniu sporu i
wymaga zachowania formy pisemnej. Przepisu art. 1162 § 2 nie stosuje się.
§ 2. W zapisie na sąd polubowny, o którym mowa w § 1, należy także wskazać
pod rygorem nieważności, że stronom znane są skutki zapisu na sąd polubowny, w
szczególności co do mocy prawnej wyroku sądu polubownego lub ugody przed nim
zawartej na równi z wyrokiem sądu lub ugodą zawartą przed sądem po ich uznaniu
przez sąd lub po stwierdzeniu przez sąd ich wykonalności.

art. 1165. więcej [Zarzut zapisu na sąd polubowny] Art. 1165. § 1. W razie wniesienia do sądu sprawy dotyczącej sporu objętego
zapisem na sąd polubowny, sąd odrzuca pozew lub wniosek o wszczęcie postępowania
nieprocesowego, jeżeli pozwany albo uczestnik postępowania nieprocesowego
podniósł zarzut zapisu na sąd polubowny przed wdaniem się w spór co do istoty
sprawy.
§ 2. Przepisu § 1 nie stosuje się, gdy zapis na sąd polubowny jest nieważny,
bezskuteczny, niewykonalny albo utracił moc, jak również wtedy, gdy sąd polubowny
orzekł o swej niewłaściwości.
§ 3. Wniesienie sprawy do sądu nie stanowi przeszkody do rozpoznania sprawy
przez sąd polubowny.
§ 4. Przepisy paragrafów poprzedzających stosuje się także, gdy miejsce
postępowania przed sądem polubownym znajduje się poza granicami
Rzeczypospolitej Polskiej lub nie jest oznaczone.

art. 1166. więcej [Zabezpieczenie roszczeń dochodzonych przed sądem polubownym] Art. 1166. § 1. Poddanie sporu pod rozstrzygnięcie sądu polubownego nie
wyłącza możliwości zabezpieczenia przez sąd roszczeń dochodzonych przed sądem
polubownym.
§ 2. Przepis § 1 stosuje się także, gdy miejsce postępowania przed sądem
polubownym znajduje się poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej lub nie jest
oznaczone.

art. 1167. więcej [Pełnomocnictwo udzielone przez przedsiębiorcę] Art. 1167. Pełnomocnictwo do dokonania czynności prawnej udzielone przez
przedsiębiorcę obejmuje również umocowanie do sporządzenia zapisu na sąd
polubowny w zakresie sporów wynikających z tej czynności prawnej, chyba że
z pełnomocnictwa wynika co innego.

art. 1168. więcej [Utrata mocy zapisu na sąd polubowny] Art. 1168. § 1. Jeżeli osoba wyznaczona w zapisie na sąd polubowny jako arbiter
lub arbiter przewodniczący odmawia pełnienia tej funkcji lub gdy pełnienie przez nią
tej funkcji okaże się z innych przyczyn niemożliwe, zapis na sąd polubowny traci moc,
chyba że strony postanowiły inaczej.
§ 2. W braku odmiennej umowy stron, zapis na sąd polubowny traci moc,
w przypadku gdy sąd polubowny wskazany w tym zapisie nie przyjął sprawy do
rozpoznania lub gdy rozpoznanie sprawy w ramach tego sądu okazało się z innych
przyczyn niemożliwe.

art. 1169. więcej [Skład sądu polubownego] Art. 1169. § 1. Strony mogą w umowie określić liczbę sędziów sądu
polubownego (arbitrów).
§ 2. W braku takiego określenia powołuje się sąd polubowny w składzie trzech
arbitrów.
§ 2¹. Jeżeli z powództwem występują albo pozwano dwie lub więcej osób,
powołują one arbitra jednomyślnie, chyba że zapis na sąd polubowny stanowi inaczej.
§ 3. Postanowienia umowy przyznające jednej ze stron więcej uprawnień przy
powołaniu sądu polubownego są bezskuteczne.

art. 1170. więcej [Sędzia sądu polubownego (arbiter)] Art. 1170. § 1. Arbitrem może być osoba fizyczna bez względu na
obywatelstwo, mająca pełną zdolność do czynności prawnych.
§ 2. Arbitrem nie może być sędzia państwowy. Nie dotyczy to sędziów w stanie
spoczynku.

art. 1171. więcej [Sposób powołania arbitrów] Art. 1171. § 1. Strony mogą uzgodnić sposób powołania arbitrów.
§ 2. W braku takiego uzgodnienia arbitrów powołuje się w sposób następujący:
1) jeżeli sprawa ma być rozpoznawana przez sąd polubowny składający się
z nieparzystej liczby arbitrów, każda ze stron powołuje równą liczbę arbitrów,
a następnie arbitrzy powołują arbitra przewodniczącego; jeżeli strona nie powoła
arbitra lub arbitrów w terminie miesiąca od dnia otrzymania żądania drugiej
strony, aby to uczyniła, lub jeżeli arbitrzy powołani przez strony nie powołali
arbitra przewodniczącego w terminie miesiąca od dnia ich powołania, arbitra lub
arbitrów lub arbitra przewodniczącego powołuje sąd na wniosek którejkolwiek
ze stron;
2) jeżeli sprawa ma być rozpoznawana przez jedynego arbitra, a w terminie
miesiąca od dnia, w którym jedna ze stron zwróciła się o wspólne powołanie
arbitra, strony tego nie uczyniły, arbitra powołuje sąd na wniosek którejkolwiek
ze stron;
3) jeżeli sprawa ma być rozpoznawana przez sąd polubowny składający się
z parzystej liczby arbitrów, każda ze stron powołuje równą liczbę arbitrów,
a arbitrzy wybierają ze swego grona przewodniczącego; jeżeli strona nie powoła
arbitra lub arbitrów w terminie miesiąca od dnia otrzymania żądania drugiej
strony, aby to uczyniła, lub jeżeli arbitrzy powołani przez strony nie wybrali
arbitra przewodniczącego w terminie miesiąca od dnia ich powołania, arbitra lub
arbitrów lub arbitra przewodniczącego powołuje sąd na wniosek którejkolwiek
ze stron.
§ 3. Strona lub strony mogą powołać także arbitra zastępczego na wypadek
śmierci, ustąpienia, odwołania (wygaśnięcia powołania) arbitra przez nie
wyznaczonego.

art. 1172. więcej [Wniosek strony] Art. 1172. Jeżeli według umowy stron arbitra lub arbitra przewodniczącego ma
powołać osoba trzecia, która nie dokonała tego w terminie przez strony określonym,
a gdy strony tego terminu nie określiły, w terminie miesiąca od dnia wezwania jej, aby to uczyniła, każda ze stron może wystąpić do sądu z wnioskiem o powołanie arbitra
lub arbitra przewodniczącego, chyba że strony postanowiły inaczej.

art. 1173. więcej [Kwalifikacje arbitra] Art. 1173. § 1. Powołując arbitra, sąd bierze pod uwagę kwalifikacje, jakie
arbiter powinien mieć stosownie do porozumienia stron, oraz inne okoliczności, które
zapewniają powołanie na arbitra osoby niezależnej i bezstronnej.
§ 2. Powołując jedynego arbitra albo arbitra przewodniczącego w sporze między
stronami mającymi miejsce zamieszkania lub siedzibę w różnych państwach, sąd
powinien rozważyć potrzebę powołania osoby niezwiązanej z żadnym z tych państw.

art. 1174. więcej [Wyłączenie arbitra] Art. 1174. § 1. Osoba powołana na arbitra składa na piśmie każdej ze stron
i pozostałym arbitrom oświadczenie o swojej bezstronności i niezależności. Osoba
powołana na arbitra niezwłocznie ujawnia stronom wszystkie okoliczności, które
mogłyby wzbudzić wątpliwości co do jej bezstronności lub niezależności.
§ 2. Arbiter może być wyłączony tylko wtedy, gdy zachodzą okoliczności, które
budzą uzasadnione wątpliwości co do jego bezstronności lub niezależności, a także
wtedy, gdy nie ma kwalifikacji określonych w umowie stron. Wyłączenia arbitra,
którego strona sama powołała lub w powołaniu którego uczestniczyła, może ona żądać
tylko z przyczyn, o których się dowiedziała po jego powołaniu.

art. 1175. więcej [Ustąpienie arbitra] Art. 1175. Arbiter może ustąpić w każdym czasie. Jeżeli ustąpienie nastąpiło bez
ważnych powodów, arbiter ponosi odpowiedzialność za wynikłą stąd szkodę.

art. 1176. więcej [Postępowanie o wyłączenie arbitra] Art. 1176. § 1. Strony mogą określić tryb postępowania o wyłączenie arbitra.
§ 2. Jeżeli w terminie miesiąca od dnia, w którym strona zgłosiła do sądu
polubownego żądanie wyłączenia arbitra w trybie określonym przez strony, arbiter nie
zostanie wyłączony, strona żądająca wyłączenia może w terminie następnych dwóch
tygodni wystąpić do sądu z wnioskiem o wyłączenie arbitra. Odmienne postanowienia
umowy stron są bezskuteczne.
§ 3. Jeżeli strony nie postanowiły inaczej, strona żądająca wyłączenia arbitra
powinna w terminie dwóch tygodni od dnia, w którym dowiedziała się o jego
powołaniu, lub od dnia, w którym dowiedziała się o okolicznościach wymienionych
w art. 1174 § 2, zawiadomić o tym na piśmie wszystkich arbitrów powołanych do
rozstrzygnięcia sprawy oraz stronę przeciwną. W zawiadomieniu, które powinno być
jednocześnie wysłane do wszystkich tych osób, należy wskazać okoliczności
uzasadniające żądanie wyłączenia.
§ 4. Jeżeli w terminie dwóch tygodni od dnia, w którym zgodnie z przepisem
§ 3 doręczono arbitrowi zawiadomienie o żądaniu jego wyłączenia, arbiter ten sam nie
ustąpi lub nie zostanie odwołany na mocy zgodnych oświadczeń stron złożonych na
piśmie, strona żądająca wyłączenia może w terminie następnych dwóch tygodni
wystąpić do sądu z wnioskiem o wyłączenie arbitra.
§ 5. Jeżeli arbiter ustępuje lub zostaje odwołany przez strony w związku
z żądaniem jego wyłączenia, nie oznacza to samo przez się, że żądanie to było
uzasadnione.
§ 6. Wniesienie do sądu wniosku, o którym mowa w § 2 i 4, nie ma wpływu na
bieg postępowania przed sądem polubownym, chyba że sąd polubowny postanowi
zawiesić to postępowanie do czasu rozstrzygnięcia takiego wniosku przez sąd.

art. 1177. więcej [Odwołanie arbitra na zgodne oświadczenie stron] Art. 1177. § 1. Strony mogą w każdym czasie złożyć zgodne oświadczenie na
piśmie o odwołaniu każdego z arbitrów.
§ 2. Na wniosek którejkolwiek ze stron sąd może odwołać arbitra, jeżeli jest
oczywiste, że arbiter nie wykona swych czynności w odpowiednim terminie, lub jeżeli
opóźnia się z ich wykonywaniem bez uzasadnionej przyczyny.

art. 1178. więcej [Arbiter zastępczy] Art. 1178. § 1. W razie wygaśnięcia powołania arbitra nowy (zastępczy) arbiter
jest powoływany w sposób, który jest przewidziany dla powołania arbitra.
§ 2. Jeżeli ustąpienie lub odwołanie przez strony lub sąd arbitra powołanego
przez jedną ze stron miało miejsce dwukrotnie, druga strona może zażądać, aby sąd
wyznaczył nowego (zastępczego) arbitra za stronę przeciwną. Z wnioskiem takim
strona może wystąpić w terminie tygodnia od dnia, w którym dowiedziała się, że nowy
(zastępczy) arbiter powołany przez stronę przeciwną ustąpił lub został odwołany.

art. 1179. więcej [Wynagrodzenie i zwrot wydatków arbitra] Art. 1179. § 1. Arbiter ma prawo do wynagrodzenia za swoje czynności oraz do
zwrotu wydatków poniesionych w związku z wykonywaniem tych czynności.
Odpowiedzialność stron z tego tytułu jest solidarna.
§ 2. Jeżeli co do wysokości wynagrodzenia i zwracanych wydatków nie nastąpiło
porozumienie arbitra ze stronami, arbiter może żądać, aby sąd ustalił jego
wynagrodzenie stosownie do nakładu pracy oraz wartości przedmiotu sporu, a także
wydatki podlegające zwrotowi.
§ 3. Na postanowienie sądu przysługuje zażalenie.

art. 1180. więcej [Orzeczenie o właściwości; zarzut braku właściwości] Art. 1180. § 1. Sąd polubowny może orzekać o swej właściwości, w tym
o istnieniu, ważności albo skuteczności zapisu na sąd polubowny. Nieważność albo
wygaśnięcie umowy podstawowej, w której zamieszczono zapis na sąd polubowny,
samo przez się nie oznacza nieważności lub wygaśnięcia zapisu.
§ 2. Zarzut braku właściwości sądu polubownego może być podniesiony nie
później niż w odpowiedzi na pozew lub w innym terminie określonym przez strony,
chyba że przed upływem terminu strona nie znała i przy dołożeniu należytej
staranności nie mogła poznać podstawy takiego zarzutu albo jego podstawa powstała
dopiero po upływie tego terminu. W obu wypadkach sąd polubowny może rozpoznać
zarzut podniesiony po terminie, jeżeli uzna opóźnienie za usprawiedliwione.
Wyznaczenie arbitra przez stronę lub uczestniczenie strony w jego wyznaczeniu nie
pozbawia jej prawa do podniesienia tego zarzutu. Zarzut, że zgłoszone w toku
postępowania żądanie strony przeciwnej wykracza poza zakres zapisu na sąd
polubowny, powinien być podniesiony niezwłocznie po zgłoszeniu takiego żądania.
Sąd polubowny może rozpoznać zarzut podniesiony po tym terminie, jeżeli uzna
opóźnienie za usprawiedliwione.
§ 3. O zarzucie, o którym mowa w § 2, sąd polubowny może orzec w odrębnym
postanowieniu. Jeżeli sąd polubowny takim postanowieniem oddali zarzut, każda ze
stron może w terminie dwóch tygodni od dnia doręczenia jej tego postanowienia
wystąpić do sądu o rozstrzygnięcie. Wszczęcie postępowania przed sądem nie
wstrzymuje rozpoznania sprawy przez sąd polubowny. Do postępowania przed sądem
przepisy art. 1207 stosuje się odpowiednio. Na postanowienie sądu przysługuje
zażalenie.

art. 1181. więcej [Tymczasowy środek zabezpieczający] Art. 1181. § 1. Jeżeli strony nie uzgodniły inaczej, sąd polubowny na wniosek
strony, która uprawdopodobniła dochodzone roszczenie, może postanowić
o zastosowaniu takiego sposobu zabezpieczenia, który uzna za właściwy ze względu
na przedmiot sporu. Wydając takie postanowienie, sąd polubowny może uzależnić
jego wykonanie od złożenia stosownego zabezpieczenia.
§ 2. Na wniosek strony sąd polubowny może zmienić lub uchylić postanowienie
wydane na podstawie § 1.
§ 3. Postanowienie sądu polubownego o zastosowaniu tymczasowego środka
zabezpieczającego podlega wykonaniu po nadaniu mu klauzuli wykonalności przez
sąd. Przepisy art. 1214 § 2 i 3 oraz art. 1215 stosuje się odpowiednio.

art. 1182. więcej [Roszczenie o naprawienie szkody] Art. 1182. Jeżeli zastosowanie zarządzonego przez sąd polubowny
tymczasowego środka zabezpieczającego było oczywiście nieuzasadnione, strona, na
rzecz której środek ten został zastosowany, odpowiada za wynikłą stąd szkodę.
Roszczenie o naprawienie szkody może być dochodzone także w toczącym się
postępowaniu przed sądem polubownym.

art. 1183. więcej [Zasada równości stron w postępowaniu przed sądem polubownym] Art. 1183. W postępowaniu przed sądem polubownym strony powinny być
traktowane równoprawnie. Każda ze stron ma prawo do wysłuchania i przedstawienia
swoich twierdzeń oraz dowodów na ich poparcie.

art. 1184. więcej [Zasady i sposób postępowania przed sądem polubownym] Art. 1184. § 1. Jeżeli przepis ustawy nie stanowi inaczej, strony mogą uzgodnić
zasady i sposób postępowania przed sądem polubownym.
§ 2. W braku odmiennego uzgodnienia stron, sąd polubowny może,
z zastrzeżeniem przepisów ustawy, prowadzić postępowanie w taki sposób, jaki uzna
za właściwy. Sąd polubowny nie jest związany przepisami o postępowaniu przed
sądem.

art. 1185. więcej [Miejsce posiedzenia sądu polubownego] Art. 1185. Jeżeli strony nie uzgodniły inaczej, sąd polubowny niezależnie od
ustalonego miejsca postępowania może wyznaczyć posiedzenie w każdym miejscu,
jakie uzna za stosowne dla odbycia narady arbitrów albo dla przeprowadzenia
dowodów

art. 1186. więcej [Wezwanie na arbitraż] Art. 1186. W braku odmiennego uzgodnienia stron, postępowanie przed sądem
polubownym rozpoczyna się w dniu, w którym pozwanemu doręczono pismo
zawierające żądanie rozpoznania sprawy w postępowaniu przed sądem polubownym
(wezwanie na arbitraż). Wezwanie na arbitraż powinno dokładnie określić strony
i przedmiot sporu oraz wskazywać zapis na sąd polubowny, na podstawie którego
postępowanie ma być prowadzone, a także zawierać wyznaczenie arbitra, jeżeli należy
to do strony, która dokonuje wezwania na arbitraż.

art. 1187. więcej [Uzgodnienie języka postępowania przed sądem polubownym] Art. 1187. § 1. Strony mogą uzgodnić język lub języki, w których będzie
prowadzone postępowanie. W braku takiego uzgodnienia, o języku lub językach
postępowania decyduje sąd polubowny. Uzgodnienie stron lub decyzja sądu
polubownego, jeżeli nie postanowiono w nich inaczej, mają zastosowanie do
wszystkich oświadczeń pisemnych stron, rozprawy oraz orzeczeń i zawiadomień sądu
polubownego.
§ 2. Sąd polubowny może zarządzić, aby do każdego dokumentu było dołączone
jego tłumaczenie na język lub języki uzgodnione przez strony lub określone przez ten
sąd

art. 1188. więcej [Pozew i odpowiedź na pozew] Art. 1188. § 1. W terminie uzgodnionym przez strony lub, jeżeli strony nie
postanowiły inaczej, w terminie wyznaczonym przez sąd polubowny powód powinien
wnieść pozew, a pozwany może złożyć odpowiedź na pozew. Do pozwu i odpowiedzi
na pozew strony mogą dołączyć dokumenty, jakie uznają za stosowne.
§ 2. W braku odmiennego uzgodnienia stron pozew lub odpowiedź na pozew
mogą być uzupełnione lub zmienione w toku postępowania przed sądem polubownym,
chyba że sąd polubowny nie dopuści do takiego uzupełnienia lub takiej zmiany ze
względu na zbyt późne ich dokonanie.
§ 3. Przepisy § 1 i 2 stosuje się także do powództwa wzajemnego.

art. 1189. więcej [Rozprawa; doręczanie pism drugiej stronie] Art. 1189. § 1. W braku odmiennego uzgodnienia stron, sąd polubowny
decyduje o tym, czy przeprowadzić rozprawę w celu przedstawienia przez strony
twierdzeń lub dowodów na ich poparcie, czy też postępowanie będzie prowadzone na
podstawie dokumentów i innych pism, bez wyznaczania rozprawy. Jeżeli strony nie
uzgodniły, że postępowanie będzie prowadzone bez wyznaczania rozprawy, sąd
polubowny jest obowiązany rozpoznać sprawę na rozprawie, gdy jedna ze stron tego
zażąda.
§ 2. Strony powinny być odpowiednio wcześnie zawiadomione o rozprawie oraz
posiedzeniach sądu polubownego odbywanych w celu przeprowadzenia dowodów.
§ 3. Wszelkie pisma składane przez stronę sądowi polubownemu powinny być
doręczone drugiej stronie. Obu stronom powinny być doręczone opinie biegłych oraz
inne dowody na piśmie, które sąd polubowny może wziąć pod uwagę przy
rozstrzyganiu sporu.

art. 1190. więcej [Rozprawa i posiedzenia sądu polubownego] Art. 1190. § 1. Sąd polubowny umarza postępowanie, jeżeli powód nie wniesie
pozwu zgodnie z art. 1188.
§ 2. Jeżeli pozwany nie wniesie odpowiedzi na pozew zgodnie z art. 1188, sąd
polubowny prowadzi postępowanie. Brak odpowiedzi na pozew nie może być uznany
za przyznanie faktów przytoczonych w pozwie.
§ 3. Jeżeli strona nie stawi się na rozprawę lub nie przedstawi dokumentów, które
strona obowiązana była przedłożyć, sąd polubowny może prowadzić postępowanie
i wydać wyrok na podstawie zebranego materiału dowodowego.
§ 4. Przepisów § 1–3 nie stosuje się, jeżeli strona usprawiedliwi swą
bezczynność lub niestawiennictwo, chyba że strony postanowiły inaczej.

art. 1191. więcej [Zakres kompetencji sądu polubownego] Art. 1191. § 1. Sąd polubowny może przeprowadzić dowód z przesłuchania
świadków, z dokumentów, oględzin, a także inne konieczne dowody, nie może jednak
stosować środków przymusu.
§ 2. W braku odmiennego uzgodnienia stron, sąd polubowny może także:
1) wyznaczyć biegłego lub biegłych w celu zasięgnięcia ich opinii;
2) zażądać od strony dostarczenia biegłemu odpowiednich informacji lub
przedstawienia mu albo udostępnienia do zbadania dokumentów lub innych
przedmiotów.
§ 3. W braku odmiennego uzgodnienia stron, na żądanie strony lub jeżeli sąd
polubowny uzna to za konieczne, biegły po przedstawieniu swojej pisemnej lub ustnej
opinii uczestniczy w rozprawie, w toku której strony mogą zadawać mu pytania oraz
żądać wyjaśnień.

art. 1192. więcej [Pomoc sądowa] Art. 1192. § 1. Sąd polubowny może zwrócić się o przeprowadzenie dowodu lub
wykonanie innej czynności, której sąd polubowny nie może wykonać, do sądu
rejonowego, w którego okręgu dowód lub czynność powinna być przeprowadzona.
W postępowaniu dowodowym przed sądem rejonowym mogą wziąć udział strony
i arbitrzy z prawem zadawania pytań.
§ 2. Przepis § 1 stosuje się także, gdy miejsce postępowania przed sądem
polubownym znajduje się poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej lub nie jest
oznaczone.

art. 1193. więcej [Zarzut naruszenia przepisów] Art. 1193. Jeżeli uchybiono przepisom niniejszej części, od których strony mogą
odstąpić, albo uchybiono określonym przez strony zasadom postępowania przed sądem polubownym, strona, która o powyższym uchybieniu wiedziała, nie może
podnieść zarzutu takiego uchybienia przed sądem polubownym ani też powołać się na
takie uchybienie w skardze o uchylenie wyroku sądu polubownego, jeżeli nie
podniosła zarzutu niezwłocznie lub w terminie określonym przez strony bądź przepisy
niniejszej części.

art. 1194. więcej [Zasady rozstrzygania sporu przez sąd polubowny] Art. 1194. § 1. Sąd polubowny rozstrzyga spór według prawa właściwego dla
danego stosunku, a gdy strony go do tego wyraźnie upoważniły – według ogólnych
zasad prawa lub zasad słuszności.
§ 2. W każdym jednak przypadku sąd polubowny bierze pod uwagę
postanowienia umowy oraz ustalone zwyczaje mające zastosowanie do danego
stosunku prawnego.
§ 3. W przypadku sporów wynikających z umów, których stroną jest konsument,
rozstrzyganie sporu według ogólnych zasad prawa lub zasad słuszności nie może
prowadzić do pozbawienia konsumenta ochrony przyznanej mu bezwzględnie
wiążącymi przepisami prawa właściwego dla danego stosunku.

art. 1195. więcej [Wydanie orzeczenia przez sąd polubowny] Art. 1195. § 1. Jeżeli sąd polubowny rozpoznaje sprawę w składzie więcej niż
jednego arbitra, jego orzeczenia zapadają większością głosów, chyba że strony
uzgodniły inaczej. Orzeczenia w kwestiach proceduralnych może wydawać
samodzielnie arbiter przewodniczący, jeżeli zostanie upoważniony do tego przez
strony lub przez pozostałych arbitrów.
§ 2. Arbiter, który głosował przeciwko stanowisku większości, może na wyroku
przy swoim podpisie zaznaczyć, że zgłosił zdanie odrębne.
§ 3. Uzasadnienie zdania odrębnego należy sporządzić w terminie dwóch
tygodni od dnia sporządzenia motywów rozstrzygnięcia i dołączyć do akt sprawy.
§ 4. Jeżeli przy wydawaniu wyroku nie można osiągnąć wymaganej
jednomyślności lub większości głosów co do rozstrzygnięcia o całości lub o części
przedmiotu sporu, zapis na sąd polubowny w tym zakresie traci moc.

art. 1196. więcej [Ugoda] Art. 1196. § 1. Jeżeli strony zawarły ugodę przed sądem polubownym, sąd
polubowny umarza postępowanie. Osnowę ugody wciąga się do protokołu albo zamieszcza w odrębnym dokumencie stanowiącym część protokołu i stwierdza
podpisami stron.
§ 2. Na wniosek stron sąd polubowny może nadać ugodzie formę wyroku. Wyrok
sądu polubownego wydany na podstawie ugody stron powinien odpowiadać
wymaganiom art. 1197 i zawierać stwierdzenie, że jest wyrokiem sądu polubownego.
Wyrok taki ma takie same skutki jak każdy inny wyrok sądu polubownego.

art. 1197. więcej [Forma i treść wyroku] Art. 1197. § 1. Wyrok sądu polubownego powinien być sporządzony na piśmie
i podpisany przez arbitrów, którzy go wydali. Jeżeli wyrok jest wydany przez sąd
polubowny rozpoznający sprawę w składzie trzech lub więcej arbitrów, wystarczą
podpisy większości arbitrów z podaniem przyczyny braku pozostałych podpisów.
§ 2. Wyrok sądu polubownego powinien zawierać motywy rozstrzygnięcia.
§ 3. Wyrok sądu polubownego powinien wskazywać zapis na sąd polubowny, na
podstawie którego wydano wyrok, zawierać oznaczenie stron i arbitrów, a także
określać datę i miejsce jego wydania. Gdy każdy z arbitrów podpisuje wyrok w innym
państwie, a strony nie określiły miejsca wydania wyroku, miejsce to określa sąd
polubowny.
§ 4. Wyrok sądu polubownego doręcza się stronom

art. 1198. więcej [Umorzenie postępowania przed sądem polubownym] Art. 1198. Poza wypadkami, o których mowa w art. 1190 § 1 i art. 1196 § 1, sąd
polubowny wydaje postanowienie o umorzeniu postępowania, gdy:
1) powód cofnął pozew, chyba że pozwany się temu sprzeciwił, a sąd polubowny
uznał, że ma on uzasadniony interes w ostatecznym rozstrzygnięciu sporu;
2) stwierdził, że dalsze prowadzenie postępowania stało się z innej przyczyny
zbędne lub niemożliwe.

art. 1199. więcej [Obowiązki arbitrów po zakończeniu postępowania] Art. 1199. Po wydaniu wyroku albo postanowienia o umorzeniu postępowania
lub innego postanowienia kończącego postępowanie w sprawie, kończą się obowiązki
arbitrów z wyjątkiem obowiązków określonych w art. 1200–1203 i art. 1204 § 1.

art. 1200. więcej [Sprostowanie i wykładnia wyroku] Art. 1200. § 1. W terminie 2 tygodni od dnia otrzymania wyroku, jeżeli strony
nie uzgodniły innego terminu:
1) każda ze stron może, po zawiadomieniu drugiej strony, zwrócić się do sądu
polubownego o sprostowanie w tekście wyroku niedokładności, błędów
pisarskich albo rachunkowych lub innych oczywistych omyłek;
2) każda ze stron może, po zawiadomieniu drugiej strony, zwrócić się do sądu
polubownego o rozstrzygnięcie wątpliwości co do treści wyroku.
§ 2. Jeżeli sąd polubowny uzna wniosek za uzasadniony, dokonuje sprostowania
lub wykładni wyroku w terminie 2 tygodni od dnia otrzymania wniosku. Wykładnia
stanowi integralną część wyroku.

art. 1201. więcej [Sprostowanie z urzędu wyroku] Art. 1201. W terminie miesiąca od dnia wydania wyroku sąd polubowny może
z urzędu sprostować błędy pisarskie albo rachunkowe lub inne oczywiste omyłki.
O dokonanym sprostowaniu sąd polubowny zawiadamia strony.

art. 1202. więcej [Wyrok uzupełniający sadu polubownego] Art. 1202. Jeżeli strony nie postanowiły inaczej, każda z nich może, po
zawiadomieniu drugiej strony, zwrócić się do sądu polubownego w terminie miesiąca
od dnia otrzymania wyroku z wnioskiem o jego uzupełnienie co do żądań zgłoszonych
w postępowaniu, o których sąd polubowny nie orzekł w wyroku. Po rozpoznaniu
wniosku sąd polubowny wydaje wyrok uzupełniający w terminie do dwóch miesięcy
od dnia złożenia wniosku.

art. 1203. więcej [Przedłużenie terminu] Art. 1203. § 1. Sąd polubowny może przedłużyć termin do złożenia wniosku
o sprostowanie, wykładnię lub wydanie wyroku uzupełniającego, jeżeli uzna to za
niezbędne.
§ 2. Do sprostowania lub wykładni wyroku oraz do wyroku uzupełniającego
stosuje się art. 1195 i 1197.

art. 1204. więcej [Złożenie akt i oryginału wyroku w sądzie] Art. 1204. § 1. Akta sprawy wraz z oryginałem wyroku sąd polubowny składa
w sądzie.
§ 2. Stałe sądy polubowne mogą przechowywać akta we własnych archiwach
i wówczas powinny udostępniać je sądowi oraz innym uprawnionym organom na ich
żądanie.
§ 3. W razie ponownego rozpoznania sprawy przez sąd polubowny sąd ten jest
uprawniony do wglądu w złożone akta.

art. 1205. więcej [Skarga o uchylenie wyroku sądu polubownego] Art. 1205. § 1. Wyrok sądu polubownego wydany w Rzeczypospolitej Polskiej
może zostać uchylony przez sąd wyłącznie w postępowaniu wszczętym na skutek
wniesienia skargi o jego uchylenie, zgodnie z poniższymi przepisami.
§ 2. Jeżeli strony ustaliły, że postępowanie przed sądem polubownym będzie
obejmowało więcej niż jedną instancję, przepis § 1 dotyczy ostatecznego wyroku sądu
polubownego rozstrzygającego o żądaniach stron.

art. 1206. więcej [Podstawy skargi] Art. 1206. § 1. Strona może w drodze skargi żądać uchylenia wyroku sądu
polubownego, jeżeli:
1) brak było zapisu na sąd polubowny, zapis na sąd polubowny jest nieważny,
bezskuteczny albo utracił moc według prawa dla niego właściwego;
2) strona nie była należycie zawiadomiona o wyznaczeniu arbitra, o postępowaniu
przed sądem polubownym lub w inny sposób była pozbawiona możności obrony
swoich praw przed sądem polubownym;
3) wyrok sądu polubownego dotyczy sporu nieobjętego zapisem na sąd polubowny
lub wykracza poza zakres takiego zapisu, jeżeli jednak rozstrzygnięcie
w sprawach objętych zapisem na sąd polubowny daje się oddzielić od rozstrzygnięcia w sprawach nieobjętych tym zapisem lub wykraczających poza jego
zakres, wyrok może być uchylony jedynie w zakresie spraw nieobjętych zapisem
lub wykraczających poza jego zakres; przekroczenie zakresu zapisu na sąd
polubowny nie może stanowić podstawy uchylenia wyroku, jeżeli strona, która
brała udział w postępowaniu, nie zgłaszała zarzutów co do rozpoznania roszczeń
wykraczających poza zakres zapisu;
4) nie zachowano wymagań co do składu sądu polubownego lub podstawowych
zasad postępowania przed tym sądem, wynikających z ustawy lub określonych
przez strony;
5) wyrok uzyskano za pomocą przestępstwa albo podstawą wydania wyroku był
dokument podrobiony lub przerobiony;
6) w tej samej sprawie między tymi samymi stronami zapadł prawomocny wyrok
sądu.
§ 2. Uchylenie wyroku sądu polubownego następuje także wtedy, gdy sąd
stwierdził, że:
1) według ustawy spór nie może być rozstrzygnięty przez sąd polubowny;
2) wyrok sądu polubownego jest sprzeczny z podstawowymi zasadami porządku
prawnego Rzeczypospolitej Polskiej (klauzula porządku publicznego);
3) wyrok sądu polubownego pozbawia konsumenta ochrony przyznanej mu
bezwzględnie wiążącymi przepisami prawa właściwego dla umowy, której stroną jest konsument, a gdy prawem właściwym dla tej umowy jest prawo
wybrane przez strony – ochrony przyznanej konsumentowi bezwzględnie
wiążącymi przepisami prawa, które byłoby właściwe w braku wyboru prawa.

art. 1207. więcej [Postępowanie ze skargi o uchylenie wyroku sądu polubownego] Art. 1207. § 1. Do skargi o uchylenie wyroku sądu polubownego przepis
art. 368 stosuje się odpowiednio.
§ 2. Jeśli przepisy poniższe nie stanowią inaczej, do postępowania ze skargi
o uchylenie wyroku sądu polubownego przepisy o apelacji stosuje się odpowiednio.

art. 1208. więcej [Termin wniesienia skargi. Skarga kasacyjna] Art. 1208. § 1. Skargę o uchylenie wyroku sądu polubownego wnosi się do sądu
apelacyjnego, na obszarze którego znajduje się sąd, który byłby właściwy do
rozpoznania sprawy, gdyby strony nie dokonały zapisu na sąd polubowny, a w braku
tej podstawy – do Sądu Apelacyjnego w Warszawie, w terminie dwóch miesięcy od
dnia doręczenia wyroku lub jeżeli strona wniosła o uzupełnienie, sprostowanie lub
wykładnię wyroku – w terminie dwóch miesięcy od dnia doręczenia przez sąd
polubowny orzeczenia rozstrzygającego o tym wniosku.
§ 2. Jeżeli skargę o uchylenie wyroku sądu polubownego oparto na podstawie
określonej w art. 1206 § 1 pkt 5 lub 6, termin do wniesienia skargi liczy się od dnia,
w którym strona dowiedziała się o tej podstawie. Strona nie może jednak żądać
uchylenia wyroku sądu polubownego po upływie pięciu lat od dnia doręczenia jej
wyroku sądu polubownego.
§ 3. Od wyroku wydanego w postępowaniu ze skargi o uchylenie wyroku sądu
polubownego przysługuje skarga kasacyjna. Można także żądać wznowienia
postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem w przedmiocie uchylenia
wyroku sądu polubownego oraz stwierdzenia niezgodności z prawem prawomocnego
wyroku wydanego w tym przedmiocie.

art. 1209. więcej [Podjecie postępowania przez sąd polubowny w związku ze skargą o uchylenie wyroku] Art. 1209. § 1. Sąd, do którego wniesiono skargę o uchylenie wyroku sądu
polubownego, może – na wniosek jednej ze stron – zawiesić postępowanie na czas
określony, aby umożliwić sądowi polubownemu ponowne podjęcie postępowania
w celu usunięcia podstaw do uchylenia wyroku sądu polubownego.
§ 2. W podjętym postępowaniu sąd polubowny wykonuje czynności wskazane
przez sąd. Przepis art. 1202 stosuje się odpowiednio. Stronom nie przysługuje jednak
odrębna skarga o uchylenie wydanego w tym trybie wyroku sądu polubownego. Zarzuty do czynności sądu polubownego oraz przeciwko wydanemu wyrokowi sądu
polubownego rozpoznaje sąd po podjęciu postępowania.

art. 1210. więcej [Wstrzymanie wykonania wyroku] Art. 1210. Sąd na posiedzeniu niejawnym może wstrzymać wykonanie wyroku
sądu polubownego, może jednak uzależnić wstrzymanie od złożenia zabezpieczenia.
Na postanowienie sądu przysługuje zażalenie do innego składu tego sądu.

art. 1211. więcej [Uchylenie wyroku] Art. 1211. Uchylenie wyroku sądu polubownego nie powoduje wygaśnięcia
zapisu na sąd polubowny, chyba że strony postanowiły inaczej.

art. 1212. więcej [Moc prawna wyroku sądu polubownego] Art. 1212. § 1. Wyrok sądu polubownego lub ugoda przed nim zawarta mają
moc prawną na równi z wyrokiem sądu lub ugodą zawartą przed sądem po ich uznaniu
przez sąd albo po stwierdzeniu przez sąd ich wykonalności.
§ 2. Wyrok sądu polubownego lub ugoda przed nim zawarta niezależnie od tego,
w jakim państwie zostały wydane, podlegają uznaniu albo stwierdzeniu wykonalności
na zasadach określonych w niniejszym tytule.

art. 1213. więcej [Wniosek o uznanie lub stwierdzenie wykonalności] Art. 1213. § 1. O uznaniu albo stwierdzeniu wykonalności wyroku sądu
polubownego lub ugody przed tym sądem zawartej sąd orzeka na wniosek strony. Do
wniosku strona jest obowiązana załączyć oryginał lub poświadczony przez sąd
polubowny odpis jego wyroku lub ugody przed nim zawartej, jak również oryginał
zapisu na sąd polubowny lub urzędowo poświadczony jego odpis. Jeżeli wyrok sądu
polubownego lub ugoda przed nim zawarta albo zapis na sąd polubowny nie są
sporządzone w języku polskim, strona jest obowiązana dołączyć uwierzytelniony ich
przekład na język polski.
§ 2. W terminie dwóch tygodni od dnia doręczenia wniosku strona może
przedstawić sądowi stanowisko w sprawie.

Art. 1213¹.  § 1. O uznaniu albo stwierdzeniu wykonalności wyroku sądu
polubownego lub ugody przed nim zawartej orzeka sąd apelacyjny, na obszarze
którego znajduje się sąd, który byłby właściwy do rozpoznania sprawy, gdyby strony
nie dokonały zapisu na sąd polubowny, a w braku tej podstawy – Sąd Apelacyjny
w Warszawie.
§ 2. Do postępowania o uznanie albo stwierdzenie wykonalności wyroku sądu
polubownego lub ugody przed nim zawartej stosuje się odpowiednio przepisy
o apelacji.

art. 1214. więcej [Uznanie i stwierdzenie wykonalności wyroku sądu polubownego lub ugody] Art. 1214. § 1. O uznaniu wyroku sądu polubownego lub ugody przed nim
zawartej, nienadających się do wykonania w drodze egzekucji, sąd orzeka
postanowieniem.
§ 2. Sąd stwierdza wykonalność wyroku sądu polubownego lub ugody przed nim
zawartej, nadających się do wykonania w drodze egzekucji, nadając im klauzulę
wykonalności. Wyrok sądu polubownego lub ugoda przed nim zawarta, których
wykonalność została stwierdzona, są tytułami wykonawczymi.
§ 3. Sąd odmawia uznania albo stwierdzenia wykonalności wyroku sądu
polubownego lub ugody przed nim zawartej, jeżeli:
1) według przepisów ustawy spór nie może być poddany pod rozstrzygnięcie sądu
polubownego;
2) uznanie lub wykonanie wyroku sądu polubownego lub ugody przed nim zawartej
byłoby sprzeczne z podstawowymi zasadami porządku prawnego
Rzeczypospolitej Polskiej (klauzula porządku publicznego);
3) wyrok sądu polubownego lub ugoda przed nim zawarta pozbawia konsumenta
ochrony przyznanej mu bezwzględnie wiążącymi przepisami prawa właściwego
dla umowy, której stroną jest konsument, a gdy prawem właściwym dla tej
umowy jest prawo wybrane przez strony – ochrony przyznanej konsumentowi
bezwzględnie wiążącymi przepisami prawa, które byłoby właściwe w braku
wyboru prawa.
§ 4. Na postanowienie sądu apelacyjnego w przedmiocie uznania albo
stwierdzenia wykonalności wyroku sądu polubownego wydanego w Rzeczypospolitej
Polskiej lub ugody przed nim zawartej przysługuje zażalenie do innego składu tego
sądu.

art. 1215. więcej [Uznanie i stwierdzenie wykonalności wyroku zagranicznego] Art. 1215. § 1. O uznaniu albo stwierdzeniu wykonalności wyroku sądu
polubownego wydanego za granicą lub ugody zawartej przed sądem polubownym za
granicą, sąd orzeka po przeprowadzeniu rozprawy.
§ 2. Niezależnie od przyczyn wymienionych w art. 1214, sąd na wniosek strony
odmawia uznania albo stwierdzenia wykonalności wyroku sądu polubownego wydanego za granicą lub ugody zawartej przed sądem polubownym za granicą, jeżeli
strona wykaże, że:
1) nie było zapisu na sąd polubowny, zapis na sąd polubowny jest nieważny,
bezskuteczny albo utracił moc według prawa dla niego właściwego;
2) nie była należycie zawiadomiona o wyznaczeniu arbitra, o postępowaniu przed
sądem polubownym lub w inny sposób była pozbawiona możliwości obrony
swoich praw przed sądem polubownym;
3) wyrok sądu polubownego dotyczy sporu nieobjętego zapisem na sąd polubowny
lub wykracza poza zakres takiego zapisu, jeżeli jednak rozstrzygnięcie
w sprawach objętych zapisem na sąd polubowny daje się oddzielić od rozstrzygnięcia w sprawach nieobjętych tym zapisem lub wykraczających poza jego
zakres, odmowa uznania albo stwierdzenia wykonalności wyroku sądu
polubownego może dotyczyć jedynie spraw nieobjętych zapisem lub
wykraczających poza jego zakres;
4) skład sądu polubownego lub postępowanie przed tym sądem nie były zgodne
z umową stron lub – w braku w tym przedmiocie umowy – nie były zgodne
z prawem państwa, w którym przeprowadzono postępowanie przed sądem
polubownym;
5) wyrok sądu polubownego nie stał się jeszcze dla stron wiążący lub został
uchylony albo jego wykonanie zostało wstrzymane przez sąd państwa, w którym
lub według prawa którego wyrok ten został wydany.
§ 3. Od prawomocnego postanowienia sądu w przedmiocie uznania albo
stwierdzenia wykonalności wyroku sądu polubownego wydanego za granicą lub
ugody zawartej przed sądem polubownym za granicą przysługuje skarga kasacyjna.
Można także żądać wznowienia postępowania zakończonego prawomocnym
postanowieniem w przedmiocie uznania albo stwierdzenia wykonalności oraz
stwierdzenia niezgodności z prawem prawomocnego postanowienia wydanego w tym
przedmiocie.

art. 1216. więcej [Odroczenie rozpoznania sprawy] Art. 1216. § 1. Jeżeli wniesiono skargę o uchylenie wyroku sądu polubownego
zgodnie z przepisami tytułu VII, sąd, do którego skierowano wniosek o uznanie albo
stwierdzenie wykonalności tego wyroku, może odroczyć rozpoznanie sprawy. Sąd ten
może również, na wniosek strony żądającej uznania albo stwierdzenia wykonalności wyroku sądu polubownego, nakazać drugiej stronie złożenie stosownego
zabezpieczenia.
§ 2. Przepis § 1 stosuje się odpowiednio, jeżeli skargę o uchylenie wyroku sądu
polubownego wydanego za granicą wniesiono w państwie, w którym lub według
prawa którego wyrok został wydany.
§ 3. Przepisy § 1 i 2 stosuje się odpowiednio do ugody zawartej przed sądem
polubownym.

art. 1217. więcej [Postępowanie o uznanie wyroku] Art. 1217. W postępowaniu o uznanie albo stwierdzenie wykonalności wyroku
sądu polubownego wydanego w Rzeczypospolitej Polskiej lub ugody zawartej przed
sądem polubownym w Rzeczypospolitej Polskiej, sąd nie bada okoliczności, o których
mowa w art. 1214 § 3, jeżeli skarga o uchylenie wyroku sądu polubownego została
prawomocnie oddalona.