Art. 398. Przepisy niniejszego działu stosuje się odpowiednio do zażaleń na
zarządzenia przewodniczącego.

Art. 398¹.  § 1. Od wydanego przez sąd drugiej instancji prawomocnego wyroku
lub postanowienia w przedmiocie odrzucenia pozwu albo umorzenia postępowania
kończących postępowanie w sprawie strona, Prokurator Generalny, Rzecznik Praw
Obywatelskich lub Rzecznik Praw Dziecka może wnieść skargę kasacyjną do Sądu
Najwyższego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.
§ 2. Wniesienie skargi kasacyjnej przez stronę wyłącza – w zaskarżonym
zakresie – wniesienie skargi kasacyjnej przez Prokuratora Generalnego, Rzecznika
Praw Obywatelskich lub Rzecznika Praw Dziecka.

Art. 398². § 1. Skarga kasacyjna jest niedopuszczalna w sprawach o prawa
majątkowe, w których wartość przedmiotu zaskarżenia jest niższa niż pięćdziesiąt
tysięcy złotych, a w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych –
niższa niż dziesięć tysięcy złotych. Jednakże w sprawach z zakresu ubezpieczeń
społecznych skarga kasacyjna przysługuje niezależnie od wartości przedmiotu
zaskarżenia w sprawach o przyznanie i o wstrzymanie emerytury lub renty oraz
o objęcie obowiązkiem ubezpieczenia społecznego. Niezależnie od wartości
przedmiotu zaskarżenia skarga kasacyjna przysługuje także w sprawach
o odszkodowanie z tytułu wyrządzenia szkody przez wydanie prawomocnego
orzeczenia niezgodnego z prawem.
§ 2. Skarga kasacyjna jest niedopuszczalna także w sprawach:
1) o rozwód, o separację, o alimenty, o czynsz najmu lub dzierżawy oraz
o naruszenie posiadania;
2) dotyczących kar porządkowych, świadectwa pracy i roszczeń z tym związanych
oraz o deputaty lub ich ekwiwalent;
3) rozpoznanych w postępowaniu uproszczonym.
§ 3. Niedopuszczalna jest skarga kasacyjna od wyroku ustalającego nieistnienie
małżeństwa lub orzekającego unieważnienie małżeństwa, jeżeli choćby jedna ze stron
po uprawomocnieniu się wyroku zawarła związek małżeński.
§ 4. Skarga kasacyjna jest niedopuszczalna w sprawach, w których powództwo
oddalono na podstawie art. 191¹. Skargę kasacyjną wniesioną w takich sprawach
pozostawia się w aktach sprawy bez żadnych dalszych czynności. To samo dotyczy
pism związanych z jej wniesieniem. O pozostawieniu skargi kasacyjnej i pism
związanych z jej wniesieniem zawiadamia się powoda tylko raz – przy wniesieniu
pierwszego pisma.
§ 5. Przepisu § 4 nie stosuje się:
1) gdy w wyniku uchylenia przez sąd drugiej instancji wyroku wydanego na
podstawie art. 191¹ i przekazania sprawy sądowi pierwszej instancji do
ponownego rozpoznania została ona rozpoznana na zasadach ogólnych;
2) do skargi kasacyjnej wniesionej przez podmiot, o którym mowa w art. 398¹ § 1,
inny niż powód.

Art. 398³. § 1. Skargę kasacyjną strona może oprzeć na następujących
podstawach:
1) naruszeniu prawa materialnego przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe
zastosowanie;
2) naruszeniu przepisów postępowania, jeżeli uchybienie to mogło mieć istotny
wpływ na wynik sprawy.
§ 2. Prokurator Generalny może oprzeć skargę kasacyjną na podstawach
określonych w § 1, jeżeli przez wydanie orzeczenia doszło do naruszenia
podstawowych zasad porządku prawnego, Rzecznik Praw Obywatelskich – jeżeli
przez wydanie orzeczenia doszło do naruszenia konstytucyjnych wolności albo praw
człowieka i obywatela, a Rzecznik Praw Dziecka – jeżeli przez wydanie orzeczenia
doszło do naruszenia praw dziecka.
§ 3. Podstawą skargi kasacyjnej nie mogą być zarzuty dotyczące ustalenia faktów
lub oceny dowodów.

Art. 398⁴. § 1. Skarga kasacyjna powinna zawierać:
1) oznaczenie orzeczenia, od którego jest wniesiona, ze wskazaniem, czy jest ono
zaskarżone w całości czy w części;
2) przytoczenie podstaw kasacyjnych i ich uzasadnienie;
3) wniosek o uchylenie lub uchylenie i zmianę orzeczenia z oznaczeniem zakresu
żądanego uchylenia i zmiany.
§ 2. Oprócz wymagań przewidzianych w § 1, skarga kasacyjna powinna
zawierać wniosek o przyjęcie do rozpoznania i jego uzasadnienie.
§ 3. Ponadto skarga kasacyjna powinna czynić zadość wymaganiom
przewidzianym dla pisma procesowego, a w sprawach o prawa majątkowe powinna
zawierać również oznaczenie wartości przedmiotu zaskarżenia. Do skargi kasacyjnej
dołącza się także dwa jej odpisy przeznaczone do akt Sądu Najwyższego oraz dla
Prokuratora Generalnego, chyba że sam wniósł skargę.

Art. 398⁵. § 1. Skargę kasacyjną wnosi się do sądu, który wydał zaskarżone
orzeczenie, w terminie dwóch miesięcy od dnia doręczenia orzeczenia
z uzasadnieniem stronie skarżącej.
§ 2. Termin do wniesienia skargi kasacyjnej przez Prokuratora Generalnego,
Rzecznika Praw Obywatelskich i Rzecznika Praw Dziecka wynosi sześć miesięcy od
dnia uprawomocnienia się orzeczenia, a jeżeli strona zażądała doręczenia orzeczenia
z uzasadnieniem – od chwili doręczenia orzeczenia stronie.

Art. 398⁶. § 1. Jeżeli skarga kasacyjna nie spełnia wymagań przewidzianych
w art. 398⁴ § 2 lub 3, przewodniczący w sądzie drugiej instancji wzywa skarżącego do usunięcia braków w terminie tygodniowym pod rygorem odrzucenia skargi.
§ 2. Sąd drugiej instancji odrzuca skargę kasacyjną wniesioną po upływie
terminu, skargę niespełniającą wymagań określonych w art. 398⁴ § 1, nieopłaconą
oraz skargę, której braków nie usunięto w terminie lub z innych przyczyn
niedopuszczalną.
§ 3. Sąd Najwyższy odrzuca skargę kasacyjną, która podlegała odrzuceniu
przez sąd drugiej instancji, albo zwraca ją temu sądowi w celu usunięcia
dostrzeżonych braków.
§ 4. O odrzuceniu skargi kasacyjnej niespełniającej wymagań określonych
w art. 398⁴ § 1 sąd drugiej instancji albo Sąd Najwyższy zawiadamia właściwy organ samorządu zawodowego, do którego należy pełnomocnik.
§ 3.  Sąd Najwyższy odrzuca skargę kasacyjną, która podlegała odrzuceniu przez sąd drugiej instancji, albo zwraca ją temu sądowi w celu usunięcia dostrzeżonych braków.
§ 4. O odrzuceniu skargi kasacyjnej niespełniającej wymagań określonych w art. 398⁴ § 1 sąd drugiej instancji albo Sąd Najwyższy zawiadamia właściwy organ samorządu zawodowego, do którego należy pełnomocnik.

Art. 398⁷. . § 1. Strona przeciwna może wnieść do sądu drugiej instancji
odpowiedź na skargę kasacyjną w terminie dwutygodniowym od doręczenia jej skargi.
W razie wniesienia skargi kasacyjnej przez Prokuratora Generalnego, Rzecznika Praw
Obywatelskich lub Rzecznika Praw Dziecka odpowiedź na skargę mogą wnieść
obydwie strony.
§ 2. Po upływie terminu do wniesienia odpowiedzi lub po zarządzeniu
doręczenia odpowiedzi skarżącemu, sąd drugiej instancji niezwłocznie przedstawia
skargę kasacyjną i odpowiedź wraz z aktami sprawy Sądowi Najwyższemu. Do akt
sprawy dołącza się dwa odpisy zaskarżonego orzeczenia z uzasadnieniem.

Art. 398⁸. § 1. W każdej sprawie Sąd Najwyższy może zwrócić się do
Prokuratora Generalnego o zajęcie na piśmie stanowiska co do skargi kasacyjnej
wniesionej przez stronę i odpowiedzi na skargę. Prokurator Generalny lub wyznaczony przez niego prokurator przedstawia stanowisko w terminie trzydziestu
dni, a jeżeli uzna, że wymaga tego ochrona praworządności, praw obywatelskich lub
interesu publicznego, bierze udział w postępowaniu kasacyjnym.
§ 2. Odpis pisma, o którym mowa w § 1, doręcza się stronom, które mogą się do
niego ustosunkować w terminie czternastu dni, nie później jednak niż na rozprawie
kasacyjnej.

Art. 398⁹. . § 1. Sąd Najwyższy przyjmuje skargę kasacyjną do rozpoznania,
jeżeli:
1) w sprawie występuje istotne zagadnienie prawne;
2) istnieje potrzeba wykładni przepisów prawnych budzących poważne wątpliwości
lub wywołujących rozbieżności w orzecznictwie sądów;
3) zachodzi nieważność postępowania lub
4) skarga kasacyjna jest oczywiście uzasadniona.
§ 2. O przyjęciu lub odmowie przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania Sąd
Najwyższy orzeka na posiedzeniu niejawnym. Postanowienie nie wymaga pisemnego
uzasadnienia.

Art. 398¹⁰. Sąd Najwyższy rozpoznaje skargę kasacyjną w składzie trzech
sędziów. W pozostałych wypadkach Sąd Najwyższy orzeka w składzie jednego
sędziego.

Art. 398¹¹. § 1. Sąd Najwyższy rozpoznaje skargę kasacyjną na posiedzeniu
niejawnym, chyba że w sprawie występuje istotne zagadnienie prawne, a skarżący
złożył w skardze kasacyjnej wniosek o jej rozpoznanie na rozprawie. Sąd Najwyższy
może także rozpoznać skargę kasacyjną na rozprawie, jeżeli przemawiają za tym inne
względy.
§ 2. Sędzia sprawozdawca przedstawia na rozprawie zwięźle stan sprawy, ze
szczególnym uwzględnieniem podstaw i wniosków kasacyjnych.
§ 3. Udzielając głosu stronom, przewodniczący może ograniczyć czas
wystąpienia, stosownie do wagi i zawiłości sprawy.
§ 4. Jeżeli w rozprawie bierze udział Prokurator Generalny lub upoważniony
przez niego prokurator, przewodniczący udziela mu głosu po wysłuchaniu stron.

Art. 398¹². Z wyjątkiem wypadków określonych w art. 173–175¹, postępowanie przed Sądem Najwyższym ulega zawieszeniu jedynie na zgodny wniosek stron.

Art. 398¹³. . § 1. Sąd Najwyższy rozpoznaje skargę kasacyjną w granicach
zaskarżenia oraz w granicach podstaw; w granicach zaskarżenia bierze jednak
z urzędu pod rozwagę nieważność postępowania.
§ 2. W postępowaniu kasacyjnym nie jest dopuszczalne powołanie nowych
faktów i dowodów, a Sąd Najwyższy jest związany ustaleniami faktycznymi
stanowiącymi podstawę zaskarżonego orzeczenia.
§ 3. Skarżący może przytoczyć nowe uzasadnienie podstaw kasacyjnych.

Art. 398¹⁴. Sąd Najwyższy oddala skargę kasacyjną, jeżeli nie ma
uzasadnionych podstaw albo jeżeli zaskarżone orzeczenie mimo błędnego
uzasadnienia odpowiada prawu.

Art. 398¹⁵. § 1. Sąd Najwyższy w razie uwzględnienia skargi kasacyjnej uchyla
zaskarżone orzeczenie w całości lub w części i przekazuje sprawę do ponownego
rozpoznania sądowi, który wydał orzeczenie, lub innemu sądowi równorzędnemu; Sąd
Najwyższy może uchylić także w całości lub w części orzeczenie sądu pierwszej
instancji i przekazać sprawę do ponownego rozpoznania sądowi temu samemu lub
równorzędnemu. Przy ponownym rozpoznaniu sprawy przepis art. 415 stosuje się
odpowiednio.
§ 2. W razie przekazania sprawy do ponownego rozpoznania, sąd rozpoznaje ją
w innym składzie.

Art. 398¹⁶. Jeżeli podstawa naruszenia prawa materialnego jest oczywiście
uzasadniona, a skargi kasacyjnej nie oparto także na podstawie naruszenia przepisów
postępowania lub podstawa ta okazała się nieuzasadniona, Sąd Najwyższy może na
wniosek skarżącego uchylić zaskarżony wyrok i orzec co do istoty sprawy. Przepis
art. 415 stosuje się odpowiednio.

Art. 398¹⁷. § 1. Jeżeli przy rozpoznawaniu skargi kasacyjnej wyłoni się
zagadnienie prawne budzące poważne wątpliwości, Sąd Najwyższy może odroczyć
wydanie orzeczenia i przekazać to zagadnienie do rozstrzygnięcia powiększonemu
składowi tego Sądu.
§ 2. Uchwała powiększonego składu Sądu Najwyższego jest w danej sprawie
wiążąca.
§ 3. Sąd Najwyższy w powiększonym składzie może przejąć sprawę do swego
rozpoznania.

Art. 398¹⁸. W razie wniesienia skargi kasacyjnej przez Prokuratora Generalnego,
Rzecznika Praw Obywatelskich lub Rzecznika Praw Dziecka koszty procesu
w postępowaniu kasacyjnym podlegają wzajemnemu zniesieniu.

Art. 398¹⁹. Jeżeli pozew ulegał odrzuceniu albo istniała podstawa do umorzenia
postępowania, Sąd Najwyższy uchyla wydane w sprawie wyroki oraz odrzuca pozew
lub umarza postępowanie. Przepis art. 415 stosuje się odpowiednio.

Art. 398²⁰. Sąd, któremu sprawa została przekazana, związany jest wykładnią
prawa dokonaną w tej sprawie przez Sąd Najwyższy. Nie można oprzeć skargi
kasacyjnej od orzeczenia wydanego po ponownym rozpoznaniu sprawy na
podstawach sprzecznych z wykładnią prawa dokonaną w tej sprawie przez Sąd
Najwyższy

Art. 398²¹. Jeżeli nie ma szczególnych przepisów o postępowaniu przed Sądem
Najwyższym, do postępowania tego stosuje się odpowiednio przepisy o apelacji, z tym
że skargę kasacyjną cofnąć może również sama strona, a termin na sporządzenie
uzasadnienia orzeczenia przez Sąd Najwyższy wynosi miesiąc.

Art. 398²². § 1. Na orzeczenie referendarza sądowego służy skarga
w przypadkach, w których na postanowienie sądu służyłoby zażalenie.
§ 2. Skargę wnosi się do sądu, w którym referendarz sądowy wydał zaskarżone
orzeczenie, w terminie tygodnia od dnia jego doręczenia, a jeżeli zażądano
uzasadnienia tego orzeczenia – od dnia jego doręczenia z uzasadnieniem.
§ 3. W przypadku wniesienia skargi orzeczenie referendarza sądowego traci
moc.
§ 4. Jeżeli skarga jest oczywiście uzasadniona, referendarz sądowy, który wydał
zaskarżone orzeczenie, w terminie tygodnia od dnia wniesienia skargi może
postanowieniem stwierdzić zasadność skargi i w miarę potrzeby wydać ponowne
orzeczenie. Na ponowne orzeczenie służy skarga na zasadach ogólnych, jednak
w przypadku jego zaskarżenia przepisu paragrafu niniejszego nie stosuje się.
§ 5. Po utracie mocy orzeczenia referendarza sądowego sąd rozpoznaje sprawę
jako sąd pierwszej instancji. Jeżeli zaskarżenie postanowienia do sądu wyższego rzędu
nie jest możliwe ze względu na brak takiego sądu, środek zaskarżenia rozpoznaje ten
sam sąd w innym składzie.
§ 6. Jeżeli referendarz sądowy uzna, że skarga podlega odrzuceniu, przedstawia
sprawę sądowi. W przypadku uznania, że brak jest podstaw do odrzucenia skargi, sąd
może od razu rozpoznać sprawę, o ile stan sprawy na to pozwala.
§ 7. Przepisy § 1–6 stosuje się odpowiednio do postępowania ze skargi na
zarządzenie referendarza sądowego.

Art. 398²³. § 1. Wniesienie skargi na postanowienie referendarza sądowego
w przedmiocie kosztów sądowych lub kosztów procesu oraz na postanowienie
o odmowie ustanowienia adwokata lub radcy prawnego wstrzymuje wykonalność tego
postanowienia.
§ 2. Jeżeli wniesiono skargę na postanowienie referendarza sądowego wydane na
podstawie art. 395 § 2, ponowne wydanie postanowienia na tej podstawie przez
referendarza sądowego nie jest dopuszczalne.
§ 3. Sąd rozpoznaje skargę w składzie jednego sędziego jako sąd drugiej
instancji. Po rozpoznaniu skargi sąd utrzymuje w mocy lub zmienia zaskarżone
postanowienie, stosując odpowiednio przepisy o zażaleniu.

Art. 398²⁴. W zakresie nieuregulowanym do postępowania ze skargi na
orzeczenie referendarza sądowego stosuje się odpowiednio przepisy o zażaleniu

Kodeks Postępowania Cywilnego art. 398