Ustawa z dnia 28 października 2002 r. o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary

art. 1. więcej Art. 1. Ustawa określa zasady odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za
czyny zabronione pod groźbą kary jako przestępstwa lub przestępstwa skarbowe oraz
zasady postępowania w przedmiocie takiej odpowiedzialności.

art. 2. więcej Art. 2. 1. Podmiotem zbiorowym w rozumieniu ustawy jest osoba prawna oraz
jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, której odrębne przepisy
przyznają zdolność prawną, z wyłączeniem Skarbu Państwa, jednostek samorządu
terytorialnego i ich związków.
2. Podmiotem zbiorowym w rozumieniu ustawy jest również spółka handlowa
z udziałem Skarbu Państwa, jednostki samorządu terytorialnego lub związku takich
jednostek, spółka kapitałowa w organizacji, podmiot w stanie likwidacji oraz
przedsiębiorca niebędący osobą fizyczną, a także zagraniczna jednostka
organizacyjna.

art. 3. więcej Art. 3. Podmiot zbiorowy podlega odpowiedzialności za czyn zabroniony,
którym jest zachowanie osoby fizycznej:
1) działającej w imieniu lub w interesie podmiotu zbiorowego w ramach
uprawnienia lub obowiązku do jego reprezentowania, podejmowania w jego
imieniu decyzji lub wykonywania kontroli wewnętrznej albo przy przekroczeniu
tego uprawnienia lub niedopełnieniu tego obowiązku,
2) dopuszczonej do działania w wyniku przekroczenia uprawnień lub
niedopełnienia obowiązków przez osobę, o której mowa w pkt 1,
3) działającej w imieniu lub w interesie podmiotu zbiorowego, za zgodą lub wiedzą
osoby, o której mowa w pkt 1,
3a) będącej przedsiębiorcą, który bezpośrednio współdziała z podmiotem
zbiorowym w realizacji celu prawnie dopuszczalnego
4) (uchylony)
– jeżeli zachowanie to przyniosło lub mogło przynieść podmiotowi zbiorowemu
korzyść, chociażby niemajątkową.

art. 4. więcej Art. 4. Podmiot zbiorowy podlega odpowiedzialności, jeżeli fakt popełnienia
czynu zabronionego, wymienionego w art. 16, przez osobę, o której mowa w art. 3,
został potwierdzony prawomocnym wyrokiem skazującym tę osobę, wyrokiem
warunkowo umarzającym wobec niej postępowanie karne albo postępowanie
w sprawie o przestępstwo skarbowe, orzeczeniem o udzielenie tej osobie zezwolenia
na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności albo orzeczeniem sądu o umorzeniu
przeciwko niej postępowania z powodu okoliczności wyłączającej ukaranie sprawcy.

art. 5. więcej Art. 5. Podmiot zbiorowy podlega odpowiedzialności, jeżeli do popełnienia
czynu zabronionego doszło w następstwie:
1) co najmniej braku należytej staranności w wyborze osoby fizycznej, o której
mowa w art. 3 pkt 2 lub 3, lub co najmniej braku należytego nadzoru nad tą osobą
– ze strony organu lub przedstawiciela podmiotu zbiorowego;
2) organizacji działalności podmiotu zbiorowego, która nie zapewniała uniknięcia
popełnienia czynu zabronionego przez osobę, o której mowa w art. 3 pkt 1 lub
3a, podczas gdy mogło je zapewnić zachowanie należytej staranności,
wymaganej w danych okolicznościach, przez organ lub przedstawiciela
podmiotu zbiorowego.

art. 6. więcej Art. 6. Odpowiedzialność albo brak odpowiedzialności podmiotu zbiorowego na
zasadach określonych w niniejszej ustawie nie wyłącza odpowiedzialności cywilnej
za wyrządzoną szkodę, odpowiedzialności administracyjnej ani indywidualnej
odpowiedzialności prawnej sprawcy czynu zabronionego.

art. 7. więcej Art. 7. Wobec podmiotu zbiorowego sąd orzeka karę pieniężną w wysokości od
1000 do 5 000 000 złotych, nie wyższą jednak niż 3% przychodu osiągniętego w roku
obrotowym, w którym popełniono czyn zabroniony będący podstawą
odpowiedzialności podmiotu zbiorowego.

art. 8. więcej Art. 8. 1. Wobec podmiotu zbiorowego orzeka się przepadek:
1) przedmiotów pochodzących chociażby pośrednio z czynu zabronionego lub
które służyły lub były przeznaczone do popełnienia czynu zabronionego;
2) korzyści majątkowej pochodzącej chociażby pośrednio z czynu zabronionego;
3) równowartości przedmiotów lub korzyści majątkowej pochodzących chociażby
pośrednio z czynu zabronionego.
2. Przepadku wymienionego w ust. 1 nie orzeka się, jeżeli przedmiot, korzyść
majątkowa lub ich równowartość podlega zwrotowi innemu uprawnionemu
podmiotowi.

art. 9. więcej Art. 9. 1. Wobec podmiotu zbiorowego można orzec:
1) zakaz promocji lub reklamy prowadzonej działalności, wytwarzanych lub
sprzedawanych wyrobów, świadczonych usług lub udzielanych świadczeń;
2) zakaz korzystania z dotacji, subwencji lub innych form wsparcia finansowego
środkami publicznymi;
2a) zakaz dostępu do środków, o których mowa w art. 5 ust. 3 pkt 1 i 4 ustawy z dnia
27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2019 r. poz. 869, 1622,
1649, 2020 i 2473) – w przypadku skazania osoby, o której mowa w art. 3, za
przestępstwo, o którym mowa w art. 9 lub art. 10 ustawy z dnia 15 czerwca
2012 r. o skutkach powierzania wykonywania pracy cudzoziemcom
przebywającym wbrew przepisom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
(Dz. U. poz. 769);
3) zakaz korzystania z pomocy organizacji międzynarodowych, których
Rzeczpospolita Polska jest członkiem;
4) zakaz ubiegania się o zamówienia publiczne;
5) (uchylony)
6) podanie wyroku do publicznej wiadomości.
2. Zakazy, o których mowa w ust. 1 pkt 1–4, orzeka się na okres od 1 roku do
lat 5; orzeka się je w latach.
2a. W przypadku skazania osoby, o której mowa w art. 3, za przestępstwo,
o którym mowa w art. 9 lub art. 10 ustawy z dnia 15 czerwca 2012 r. o skutkach
powierzania wykonywania pracy cudzoziemcom przebywającym wbrew przepisom na
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, sąd może zasądzić na rzecz Skarbu Państwa
kwotę stanowiącą równowartość środków publicznych, o których mowa w ust. 1 pkt 2a, otrzymanych w okresie 12 miesięcy poprzedzających wydanie wyroku albo orzeczenia, o którym mowa w art. 4.
3. (uchylony)

art. 10. więcej Art. 10. Orzekając karę pieniężną, zakazy lub podanie wyroku do publicznej
wiadomości, sąd uwzględnia w szczególności wagę nieprawidłowości w wyborze lub
nadzorze, o których mowa w art. 5, rozmiary korzyści uzyskanej lub możliwej do
uzyskania przez podmiot zbiorowy, jego sytuację majątkową, społeczne następstwa
ukarania oraz wpływ ukarania na dalsze funkcjonowanie podmiotu zbiorowego.

art. 11. więcej Art. 11. 1. Orzekając karę pieniężną lub przepadek, sąd uwzględnia prawomocne
orzeczenie o nałożeniu na podmiot zbiorowy odpowiedzialności posiłkowej za karę
grzywny lub ściągnięcie równowartości pieniężnej przepadku przedmiotów orzeczone
wobec osoby fizycznej, o której mowa w art. 3, za przestępstwo skarbowe.
2. Orzekając przepadek korzyści majątkowej lub jej równowartości, sąd
uwzględnia prawomocne orzeczenie wydane na podstawie art. 24 § 5 Kodeksu
karnego skarbowego, nakładające na podmiot zbiorowy obowiązek zwrotu korzyści
majątkowej osiągniętej w wyniku przestępstwa osoby fizycznej, o której mowa
w art. 3.

art. 12. więcej Art. 12. W szczególnie uzasadnionych wypadkach, gdy czyn zabroniony
stanowiący podstawę odpowiedzialności podmiotu zbiorowego nie przyniósł temu
podmiotowi korzyści, sąd może odstąpić od orzeczenia kary pieniężnej, poprzestając
na orzeczeniu przepadku, zakazu lub podania wyroku do publicznej wiadomości,
z zastrzeżeniem przepisów art. 8 ust. 2 i art. 11.

art. 13. więcej Art. 13. Jeżeli przed upływem 5 lat od orzeczenia kary pieniężnej zostanie
ponownie popełniony czyn zabroniony stanowiący podstawę odpowiedzialności
podmiotu zbiorowego, wobec tego podmiotu można orzec karę pieniężną w wysokości
do górnej granicy ustawowego zagrożenia zwiększonego o połowę.

art. 14. więcej Art. 14. Kary pieniężnej, przepadku, zakazów ani podania wyroku do publicznej
wiadomości nie orzeka się wobec podmiotu zbiorowego, jeżeli od dnia wydania
orzeczenia, o którym mowa w art. 4, upłynęło 10 lat.

art. 15. więcej Art. 15. Kary pieniężnej, przepadku, zakazów ani podania wyroku do publicznej
wiadomości nie wykonuje się, jeżeli od uprawomocnienia się wyroku stwierdzającego odpowiedzialność podmiotu zbiorowego za czyn zabroniony pod groźbą kary upłynęło 10 lat.

Art. 15a. Egzekucję środka, o którym mowa w art. 9 ust. 2a, prowadzi naczelnik
urzędu skarbowego właściwy ze względu na siedzibę sądu pierwszej instancji w trybie
przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. W celu wykonania środka
sąd niezwłocznie po uprawomocnieniu się wyroku, o którym mowa w art. 9 ust. 2a,
przesyła organowi egzekucyjnemu jego odpis lub wyciąg.

art. 16. więcej Art. 16. 1. Podmiot zbiorowy podlega odpowiedzialności na podstawie ustawy,
jeżeli osoba, o której mowa w art. 3, popełniła przestępstwo:
1) przeciwko obrotowi gospodarczemu, określone w:
a) art. 296, art. 297–306 oraz art. 308 Kodeksu karnego,
b) art. 430–440 ustawy z dnia 11 września 2015 r. o działalności
ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (Dz. U. z 2019 r. poz. 381, 730 i 2217),
c) art. 87–98 ustawy z dnia 15 stycznia 2015 r. o obligacjach (Dz. U. z 2018 r.
poz. 483 i 2243 oraz z 2019 r. poz. 1572, 1655, 1798 i 2217),
d) art. 171 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe (Dz. U. z 2019
r. poz. 2357),
e) art. 303–305 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. – Prawo własności
przemysłowej (Dz. U. z 2017 r. poz. 776, z 2018 r. poz. 2302 oraz z 2019 r.
poz. 501 i 2309),
f) art. 585–592 ustawy z dnia 15 września 2000 r. – Kodeks spółek
handlowych (Dz. U. z 2019 r. poz. 505, 1543, 1655, 1798 i 2217),
g) art. 33 ustawy z dnia 29 listopada 2000 r. o obrocie z zagranicą towarami,
technologiami i usługami o znaczeniu strategicznym dla bezpieczeństwa
państwa, a także dla utrzymania międzynarodowego pokoju
i bezpieczeństwa (Dz. U. z 2019 r. poz. 953 i 1214),
h) art. 133, art. 136 i art. 139 ustawy z dnia 13 czerwca 2019 r.
o wykonywaniu działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania i obrotu
materiałami wybuchowymi, bronią, amunicją oraz wyrobami i technologią
o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym (Dz. U. poz. 1214 i 1495 oraz
z 2020 r. poz. 148),
i) (uchylona)
j) art. 63–63c ustawy z dnia 21 czerwca 2002 r. o materiałach wybuchowych
przeznaczonych do użytku cywilnego (Dz. U. z 2019 r. poz. 45, 55, 60 i 1214);
2) przeciwko obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi, określone w:
a) art. 310–314 Kodeksu karnego,
b) art. 178–183 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami
finansowymi (Dz. U. z 2020 r. poz. 89),
c) art. 37 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o listach zastawnych i bankach
hipotecznych (Dz. U. z 2016 r. poz. 1771, z 2018 r. poz. 2243 oraz z 2019 r. poz. 2217),
d) art. 99–101 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej i warunkach
wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu
obrotu oraz o spółkach publicznych (Dz. U. z 2019 r. poz. 623, 1655, 1798 i 2217);
3) łapownictwa i płatnej protekcji, określone w:
a) art. 228–230a, art. 250a i art. 296a Kodeksu karnego,
b) art. 192b i art. 192c ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach
opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2019
r. poz. 1373, z późn. zm.),
c) art. 46–48 ustawy z dnia 25 czerwca 2010 r. o sporcie (Dz. U. z 2019 r. poz.
1468, 1495 i 2251);
4) przeciwko ochronie informacji, określone w art. 267–269b Kodeksu karnego;
5) przeciwko wiarygodności dokumentów, określone w art. 270–273 Kodeksu
karnego;
6) przeciwko mieniu, określone w art. 286 i 287 oraz w art. 291–293 Kodeksu karnego;
7) przeciwko wolności seksualnej i obyczajności, określone w art. 199–200b
i art. 202–204 Kodeksu karnego;
8) przeciwko środowisku, określone w:
a) art. 181–184 oraz art. 186–188 Kodeksu karnego,
b) art. 31–34 ustawy z dnia 25 lutego 2011 r. o substancjach chemicznych i ich
mieszaninach (Dz. U. z 2019 r. poz. 1225),
c) (uchylona)
d) art. 58–61 i art. 64 ustawy z dnia 22 czerwca 2001 r. o mikroorganizmach
i organizmach genetycznie zmodyfikowanych (Dz. U. z 2019 r. poz. 706),
e) art. 37b ustawy z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej
(Dz. U. z 2019 r. poz. 59),
f) art. 127a i art. 128a ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody
(Dz. U. z 2020 r. poz. 55),
g) art. 52 i art. 53 ustawy z dnia 15 maja 2015 r. o substancjach zubożających
warstwę ozonową oraz o niektórych fluorowanych gazach cieplarnianych
(Dz. U. z 2019 r. poz. 2158),
h) art. 35a ustawy z dnia 16 marca 1995 r. o zapobieganiu zanieczyszczaniu
morza przez statki (Dz. U. z 2017 r. poz. 2000 oraz z 2019 r. poz. 2303);
9) przeciwko ludzkości określone w art. 119 Kodeksu karnego oraz przeciwko
wolności i porządkowi publicznemu, określone w art. 189a i w art. 252, art. 255,
art. 256–258, art. 263 oraz w art. 264 i art. 264a Kodeksu karnego;
9a) przeciwko rodzinie i opiece określone w art. 211a Kodeksu karnego;
9b) określone w art. 55 ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci
Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu (Dz. U. z 2019 r. poz. 1882);
10) określone w art. 23–24b ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu
nieuczciwej konkurencji (Dz. U. z 2019 r. poz. 1010 i 1649);
11) przeciwko własności intelektualnej, określone w art. 115–1181 ustawy z dnia
4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz. U. z 2019 r. poz. 1231);
12) o charakterze terrorystycznym oraz określone w art. 165a i art. 255a Kodeksu karnego;
13) określone w art. 53, art. 55 ust. 1 i 3, art. 56 ust. 1 i 3, art. 57, art. 58, art. 59 ust. 1
i 2, art. 61, art. 62 ust. 1 i 2, art. 63, art. 64 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r.
o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. z 2019 r. poz. 852, 1655 i 1818);
14) określone w art. 124–126, art. 127, art. 127a, art. 129, art. 129a, art. 130–132c
i art. 132e ustawy z dnia 6 września 2001 r. – Prawo farmaceutyczne (Dz. U. z
2019 r. poz. 499, z późn. zm.);
15) określone w art. 58 ustawy z dnia 20 marca 2009 r. o bezpieczeństwie imprez
masowych (Dz. U. z 2019 r. poz. 2171);
16) określone w art. 45–51 ustawy z dnia 9 kwietnia 2010 r. o udostępnianiu
informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych (Dz. U. z 2019 r.
poz. 681 i 730);
17) określone w art. 9 i art. 10 ustawy z dnia 15 czerwca 2012 r. o skutkach
powierzania wykonywania pracy cudzoziemcom przebywającym wbrew
przepisom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
18) określone w art. 57g ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne
(Dz. U. z 2019 r. poz. 755, z późn. zm.);
19) określone w art. 168f–168h ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu
egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2019 r. poz. 1438, z późn. zm.).
2. Podmiot zbiorowy podlega również odpowiedzialności na podstawie ustawy,
jeżeli osoba, o której mowa w art. 3, popełniła przestępstwo skarbowe:
1) przeciwko obowiązkom podatkowym i rozliczeniom z tytułu dotacji lub
subwencji, określone w art. 54 § 1 i 2, art. 55 § 1 i 2, art. 56 § 1 i 2, art. 58 § 2
i 3, art. 59 § 1–3, art. 60 § 1–3, art. 61 § 1, art. 62 § 1–4, art. 63 § 1–4, art. 64 § 1,
art. 65 § 1–3, art. 66 § 1, art. 67 § 1 i 2, art. 68 § 1, art. 69 § 1–3, art. 70 § 1–4,
art. 71–72, art. 73 § 1, art. 73a § 1 i 2, art. 74 § 1–3, art. 75 § 1 i 2, art. 76 § 1 i 2,
art. 77 § 1 i 2, art. 78 § 1 i 2, art. 80 § 1–3, art. 80a § 1, art. 82 § 1 oraz art. 83
§ 1 Kodeksu karnego skarbowego;
2) przeciwko obowiązkom celnym oraz zasadom obrotu z zagranicą towarami
i usługami, określone w art. 85 § 1 i 2, art. 86 § 1–3, art. 87 § 1–3, art. 88 § 1 i 2,
art. 89 § 1 i 2, art. 90 § 1 i 2, art. 91 § 1–3, art. 92 § 1 i 2, art. 93, 94 § 1 i 2 oraz
art. 95 § 1 Kodeksu karnego skarbowego;
3) przeciwko obrotowi dewizowemu, określone w art. 97 § 1–3, art. 98 § 1, art. 99
§ 1 i 2, art. 101 § 1, art. 102 § 1, art. 103 § 1, art. 104 § 1, art. 105 § 1, art. 106
§ 1, art. 106a § 1, art. 106b § 1, art. 106c § 1, art. 106d § 1, art. 106i § 1 oraz
art. 106j § 1 Kodeksu karnego skarbowego;
4) przeciwko organizacji gier hazardowych, określone w art. 107 § 1–3, art. 107a
§ 1, art. 108, art. 109, art. 110 i art. 110a Kodeksu karnego skarbowego.

art. 17. więcej Art. 17. (uchylony).

art. 18. więcej Art. 18. (uchylony).

art. 19. więcej Art. 19. (uchylony).

art. 20. więcej Art. 20. (uchylony).

art. 21. więcej Art. 21. 1. W postępowaniu karnym albo w postępowaniu w sprawie
o przestępstwo skarbowe przeciwko osobie, o której mowa w art. 3, o czyn
zabroniony określony w art. 16, jeżeli zachodzi uzasadnione podejrzenie, że przyniósł
on lub mógł przynieść podmiotowi zbiorowemu korzyść, chociażby niemajątkową,
podmiot ten może zgłosić udział swojego przedstawiciela w postępowaniu przed
sądem, nie później niż przed zamknięciem przewodu sądowego w pierwszej instancji.
2. Przedstawicielem podmiotu zbiorowego nie może być osoba, o której mowa
w art. 3, przeciwko której toczy się postępowanie karne albo postępowanie w sprawie
o przestępstwo skarbowe.
3. Zgłoszenie udziału przedstawiciela podmiotu zbiorowego następuje w formie
pisemnej. Przepisy art. 119 i 120 Kodeksu postępowania karnego stosuje się
odpowiednio.
4. Jeżeli w postępowaniu przygotowawczym zostanie ustalony podmiot,
o którym mowa w ust. 1, należy niezwłocznie powiadomić ten podmiot
o przysługujących mu uprawnieniach i obowiązkach, o których mowa w ust. 1–3 oraz
w art. 21a.
5. Jeżeli podmiot, o którym mowa w ust. 1, zostanie ustalony w postępowaniu
przed sądem pierwszej instancji, przed zamknięciem przewodu sądowego, przepis
ust. 4 stosuje się odpowiednio.

Art. 21a. 1. W postępowaniu sądowym, po zgłoszeniu w nim udziału
przedstawiciela podmiotu zbiorowego, podmiotowi temu przysługują uprawnienia określone w art. 156, art. 167, art. 171 § 2, art. 341 § 1, art. 343 § 5, art. 343a, art. 350
§ 2 pkt 2, art. 352, art. 396 § 3, art. 406, art. 422 § 1, art. 423 § 2, art. 425, art. 444,
art. 457 § 2 i art. 459 Kodeksu postępowania karnego.
2. Sąd może przesłuchać przedstawiciela podmiotu zbiorowego w charakterze
świadka. Osoba ta może odmówić zeznań. Przepisy art. 72, art. 75, art. 87
i art. 89 Kodeksu postępowania karnego stosuje się odpowiednio.
3. W przypadku skorzystania z uprawnienia określonego w art. 171 § 2 lub
art. 406 § 1 Kodeksu postępowania karnego przedstawiciel podmiotu zbiorowego
może, uwzględniając kolejność wskazaną w art. 370 § 1 oraz w art. 406 § 1 Kodeksu
postępowania karnego, odpowiednio zadawać pytania stronom lub zabrać głos po
zamknięciu przewodu sądowego przed wystąpieniem obrońcy oskarżonego.

art. 22. więcej Art. 22. Do postępowania w sprawie odpowiedzialności podmiotów zbiorowych
za czyny zabronione pod groźbą kary stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu
postępowania karnego, o ile przepisy niniejszej ustawy nie stanowią inaczej. Nie
stosuje się jednak przepisów Kodeksu postępowania karnego o oskarżycielu
prywatnym, przedstawicielu społecznym, postępowaniu przygotowawczym,
postępowaniach szczególnych oraz o postępowaniu karnym w sprawach podlegających orzecznictwu sądów wojskowych.

art. 23. więcej Art. 23. Ciężar dowodu spoczywa na tym, kto dowód zgłasza.

art. 24. więcej Art. 24. 1. W sprawach odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny
zabronione pod groźbą kary orzeka w pierwszej instancji sąd rejonowy, w którego
okręgu popełniono czyn zabroniony, a jeżeli czyn taki popełniono w okręgu kilku
sądów, na polskim statku wodnym lub powietrznym albo za granicą – sąd rejonowy,
w którego okręgu znajduje się siedziba podmiotu zbiorowego, a w przypadku
zagranicznej jednostki organizacyjnej – siedziba jej przedstawiciela w Rzeczypospolitej Polskiej.
2. Środki odwoławcze od wyroków oraz orzeczeń i zarządzeń zamykających
drogę do wydania wyroku rozpoznaje sąd okręgowy właściwy według przepisów
Kodeksu postępowania karnego, a środki odwoławcze od pozostałych postanowień,
zarządzeń i czynności – sąd rejonowy w innym równorzędnym składzie.

art. 25. więcej Art. 25. Sąd apelacyjny, na wniosek sądu rejonowego, może przekazać do
rozpoznania sądowi okręgowemu, jako sądowi pierwszej instancji, sprawę ze względu na jej szczególną wagę lub zawiłość. Przepis art. 24 ust. 2 stosuje się odpowiednio do sądu apelacyjnego lub okręgowego.

art. 26. więcej Art. 26. W celu zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania, jeszcze przed
jego wszczęciem, można wystąpić do właściwego sądu o wydanie postanowienia
o zabezpieczeniu na mieniu podmiotu zbiorowego grożącej kary pieniężnej lub przepadku.

Art. 26a. 1. W postępowaniu w sprawie odpowiedzialności podmiotu
zbiorowego lub w postępowaniu karnym albo postępowaniu w sprawie o przestępstwo
skarbowe przeciwko osobie, o której mowa w art. 3, o czyn zabroniony określony
w art. 16, sąd może zastosować wobec podmiotu zbiorowego środek zapobiegawczy
w postaci zakazu łączenia się, podziału lub przekształcenia się podmiotu zbiorowego,
zakazu ubiegania się o zamówienia publiczne na czas trwania tych postępowań,
a także obciążania w tym czasie bez zgody sądu swojego majątku lub zbywania bez
takiej zgody określonych przez sąd składników majątkowych.
2. Na postanowienie w przedmiocie środka zapobiegawczego przysługuje zażalenie.
3. Okres wykonywania środka zapobiegawczego w postaci zakazu ubiegania się
o zamówienia publiczne na czas trwania postępowania zalicza się do okresu, na który
orzeczono zakaz, o którym mowa w art. 9 ust. 1 pkt 4.
4. W przypadku zastosowania środka zapobiegawczego w postaci zakazu
ubiegania się o zamówienia publiczne na czas trwania postępowania, przy orzekaniu
zakazu, o którym mowa w art. 9 ust. 1 pkt 4, nie stosuje się przepisu art. 14.

art. 27. więcej Art. 27. 1. Postępowanie wszczyna się na wniosek prokuratora lub
pokrzywdzonego, z zastrzeżeniem ust. 2.
2. W sprawach, w których podstawą odpowiedzialności podmiotu zbiorowego
jest czyn zabroniony uznany przez ustawę za czyn nieuczciwej konkurencji,
postępowanie wszczyna się również na wniosek Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji
i Konsumentów.

art. 28. więcej Art. 28. Wniosek złożony przez pokrzywdzonego powinien być sporządzony
i podpisany przez osobę uprawnioną do obrony według przepisów o ustroju
adwokatury lub ustawy o radcach prawnych.

art. 29. więcej Art. 29. Wniosek powinien zawierać:
1) oznaczenie wnioskodawcy oraz jego adres dla doręczeń;
2) oznaczenie podmiotu zbiorowego oraz jego adres dla doręczeń;
3) dokładne określenie czynu zabronionego stanowiącego podstawę
odpowiedzialności podmiotu zbiorowego, z uwzględnieniem okoliczności,
o których mowa w art. 3 i 5;
4) wskazanie prawomocnego wyroku lub innego orzeczenia, o którym mowa
w art. 4, wraz z oznaczeniem sądu lub organu, który wydał to orzeczenie;
5) wskazanie sądu właściwego do rozpoznania sprawy;
6) uzasadnienie;
7) wykaz dowodów, których przeprowadzenia na rozprawie głównej domaga się
wnioskodawca.

art. 30. więcej Art. 30. Z wnioskiem przesyła się sądowi odpis orzeczenia, o którym mowa
w art. 4, wraz z uzasadnieniem, jeżeli je sporządzono.

art. 31. więcej Art. 31. Wniosek podlega wstępnej kontroli sądu; przepisy Kodeksu
postępowania karnego o wstępnej kontroli oskarżenia stosuje się odpowiednio, z tym
że udział stron w posiedzeniu nie jest obowiązkowy.

art. 32. więcej Art. 32. Jeżeli wniosek w tej samej sprawie złożyli prokurator i pokrzywdzony,
rozpoznaniu podlega wniosek prokuratora; sąd orzeka o dopuszczeniu
pokrzywdzonego do udziału w postępowaniu obok prokuratora, chyba że sprzeciwia
się temu interes wymiaru sprawiedliwości; art. 53 Kodeksu postępowania karnego
stosuje się odpowiednio.

art. 33. więcej Art. 33. 1. W imieniu podmiotu zbiorowego w postępowaniu występuje osoba
wchodząca w skład organu uprawnionego do reprezentowania tego podmiotu.
2. Podmiot zbiorowy może ustanowić obrońcę spośród radców prawnych lub
adwokatów.
3. Osoba, o której mowa w ust. 1, ma prawo składania wyjaśnień, może jednak
bez podania powodów odmówić odpowiedzi na poszczególne pytania lub odmówić
składania wyjaśnień. Osoba ta ma prawo składania wyjaśnień do każdego dowodu
przeprowadzonego na rozprawie.
4. W imieniu podmiotu zbiorowego w postępowaniu nie może występować
osoba, o której mowa w art. 3.
5. W przypadku wyznaczenia przez podmiot zbiorowy osoby, o której mowa
w art. 3, sąd wzywa podmiot zbiorowy do wskazania, w terminie 30 dni, innej osoby,
która będzie występowała w postępowaniu w jego imieniu.
6. W razie niewyznaczenia w terminie innej osoby, o której mowa w ust. 5, albo
gdy nie działają organy uprawnione do reprezentowania podmiotu zbiorowego, sąd
wyznacza temu podmiotowi obrońcę z urzędu, spośród osób wymienionych w ust. 2.

art. 34. więcej Art. 34. 1. W rozprawie mogą wziąć udział: wnioskodawca, pokrzywdzony
dopuszczony do udziału w postępowaniu obok prokuratora, przedstawiciel podmiotu
zbiorowego i jego obrońca.
2. Nieusprawiedliwione niestawiennictwo strony nie wstrzymuje rozpoznania sprawy.

art. 35. więcej Art. 35. Dowody dopuszcza się na wniosek stron, a w uzasadnionych
wypadkach także z urzędu; niedopuszczalny jest dowód oczywiście zmierzający do
przedłużenia postępowania.

art. 36. więcej Art. 36. 1. Sąd rozstrzyga samodzielnie zagadnienia faktyczne i prawne
w granicach wniosku; orzeczenia, o których mowa w art. 4, są jednak wiążące.
2. Powagę rzeczy osądzonej lub zawisłość sprawy ustala się wyłącznie według
czynu zabronionego, za który podmiot zbiorowy poniósł albo ma ponieść odpowiedzialność.

art. 37. więcej Art. 37. 1. Sąd może odczytywać na rozprawie głównej protokoły przesłuchań
świadków, oskarżonych i obwinionych, a także zawiadomienia o przestępstwie
sporządzone w postępowaniu prowadzonym na podstawie odrębnych przepisów.
2. Wolno również odczytywać na rozprawie protokoły oględzin, przeszukania
i zatrzymania rzeczy, opinie biegłych, instytutów, zakładów lub instytucji oraz
wszelkie dokumenty urzędowe złożone w postępowaniu prowadzonym na podstawie
odrębnych przepisów.
3. Jeżeli czynność procesowa była utrwalona za pomocą stenogramu lub
urządzenia rejestrującego dźwięk lub obraz, zapis taki można również odtworzyć na rozprawie.

art. 38. więcej Art. 38. 1. Protokoły i dokumenty podlegające odczytaniu na rozprawie można
uznać bez ich odczytania za ujawnione w całości lub części; należy je jednak odczytać,
jeżeli którakolwiek ze stron tego zażąda.
2. Żądanie strony, której protokół lub dokument nie dotyczy, nie stoi na
przeszkodzie uznaniu tego protokołu lub dokumentu za ujawnione bez ich odczytania.

art. 39. więcej Art. 39. Od wyroku sądu pierwszej instancji wnioskodawcy i podmiotowi
zbiorowemu przysługuje apelacja.

art. 40. więcej Art. 40. Kasacja może być wniesiona przez strony oraz przez Prokuratora
Generalnego lub Rzecznika Praw Obywatelskich.

art. 41. więcej Art. 41. 1. W sprawach dotyczących odpowiedzialności podmiotów zbiorowych
za czyny zabronione pod groźbą kary sąd i prokurator udzielają pomocy prawnej na
wniosek właściwego organu państwa obcego.
2. W sprawach, w których czynem zabronionym jest czyn uznany przez ustawę
za czyn nieuczciwej konkurencji, pomocy prawnej udziela również Prezes Urzędu
Ochrony Konkurencji i Konsumentów.

art. 42. więcej Art. 42. Do wykonania orzeczonej kary pieniężnej, przepadku, zakazów oraz
podania wyroku do publicznej wiadomości stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu
karnego wykonawczego dotyczące wykonania grzywny, przepadku, zakazów oraz
podania wyroku do publicznej wiadomości, przy czym kara pieniężna jest płatna
z przychodu podmiotu zbiorowego.

art. 43. więcej Art. 43. Zatarcie orzeczenia stwierdzającego odpowiedzialność podmiotu
zbiorowego za czyn zabroniony pod groźbą kary następuje z mocy prawa z upływem
10 lat od wykonania lub darowania albo przedawnienia wykonania kary pieniężnej,
przepadku, zakazów oraz podania wyroku do publicznej wiadomości.

art. 44. więcej Art. 44. W ustawie z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (Dz.U.
Nr 47, poz. 211, z 1996 r. Nr 106, poz. 496, z 1997 r. Nr 88, poz. 554, z 1998 r.
Nr 106, poz. 668, z 2000 r. Nr 29, poz. 356 i Nr 93, poz. 1027 oraz z 2002 r. Nr 126,
poz. 1068 i 1071 i Nr 129, poz. 1102) skreśla się rozdział 3a „Odpowiedzialność
przedsiębiorców za przekupstwo osoby pełniącej funkcję publiczną”.

art. 45. więcej Art. 45. W ustawie z dnia 10 czerwca 1994 r. o zamówieniach publicznych (Dz.U. z 2002 r.
Nr 72, poz. 664 i Nr 113, poz. 984) w art. 19 w ust. 1 pkt 6 otrzymuje brzmienie:
„6) podmioty zbiorowe, wobec których sąd orzekł zakaz ubiegania się o zamówienia publiczne, na podstawie przepisów ustawy z dnia 28 października 2002 r. o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary
(Dz.U. Nr 197, poz. 1661);”.

art. 46. więcej Art. 46. W ustawie z dnia 24 maja 2000 r. o Krajowym Rejestrze Karnym (Dz.U. Nr 50, poz.
580, z 2001 r. Nr 56, poz. 579 oraz z 2002 r. Nr 74, poz. 676) wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 1 dodaje się ust. 3 w brzmieniu:
„3. W Rejestrze gromadzi się również dane o podmiotach zbiorowych, wobec
których prawomocnie orzeczono karę pieniężną, przepadek, zakaz lub podanie wyroku do publicznej wiadomości, na podstawie ustawy z dnia 28 października 2002 r. o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary (Dz. U. Nr 197, poz. 1661).”;
2) w art. 4 w ust. 1 w pkt 1, 2 i 3 po wyrazach „danych osobowych” dodaje się wyrazy „oraz danych o podmiotach zbiorowych”;
3) w art. 5 po wyrazach „Dane osobowe” dodaje się wyrazy „oraz dane o podmiotach zbiorowych”;
4) w art. 6 dotychczasową treść oznacza się jako ust. 1 oraz dodaje się ust. 2
w brzmieniu:
„2. Przepisy ust. 1 pkt 1, 4-9 i 11 stosuje się odpowiednio do uzyskiwania
zgromadzonych w Rejestrze informacji o podmiotach zbiorowych.”;
5) w art. 7 dotychczasową treść oznacza się jako ust. 1 oraz dodaje się ust. 2
w brzmieniu:
„2. Każdemu podmiotowi zbiorowemu przysługuje prawo do uzyskania informacji, czy jego dane są zgromadzone w Rejestrze. Podmiotowi, którego dane znajdują się w zbiorach danych zgromadzonych w Rejestrze, na jego
wniosek, udostępnia się informację o treści wszystkich zapisów dotyczących
tego podmiotu.”;
6) w art. 10 w ust. 1 po wyrazach „o których mowa w art. 1 ust. 2,” dodaje się wyrazy „oraz dane o podmiotach zbiorowych, o których mowa w art. 1 ust. 3,”;
7) w art. 11:
a) w ust. 1:
- po wyrazach „dane osobowe” dodaje się wyrazy „lub dane o podmiotach zbiorowych”,
- w pkt 2 kropkę zastępuje się przecinkiem oraz dodaje się pkt 3 w brzmieniu:
„3) zawiadomienie dotyczące podmiotu zbiorowego.”,
b) w ust. 2 po wyrazach „art. 1 ust. 2 pkt 1-7” dodaje się wyrazy „ , lub wobec
podmiotu zbiorowego, o którym mowa w art. 1 ust. 3.”;
c) dodaje się ust. 4 w brzmieniu:
„4. Zawiadomienie dotyczące podmiotu zbiorowego sporządza organ wykonujący orzeczenie w postępowaniu karnym w sprawach o przestępstwa i przestępstwa skarbowe.”;
8) w art. 12:
a) w ust. 1 po wyrazie „rejestracyjnej” dodaje się wyrazy „dotyczącej osoby”,
b) po ust. 1 dodaje się ust. 1a w brzmieniu:
„1a. W karcie rejestracyjnej dotyczącej podmiotu zbiorowego umieszcza się:
1) oznaczenie podmiotu zbiorowego oraz jego siedziby;
2) oznaczenie sądu, który wydał wyrok oraz sygnaturę akt sprawy;
3) datę wydania oraz uprawomocnienia się wyroku;
4) orzeczoną karę pieniężną, przepadek, zakaz oraz podanie wyroku
do publicznej wiadomości;
5) kwalifikację prawną czynu zabronionego osoby fizycznej stanowiącego podstawę odpowiedzialności podmiotu zbiorowego;
6) nazwisko, imię, stanowisko oraz podpis osoby sporządzającej.”,
c) po ust. 2 dodaje się ust. 2a w brzmieniu:
„2a. Zawiadomienie dotyczące podmiotu zbiorowego zawiera dane, o których mowa w ust. 1a pkt 1, 2 i 6, oraz informacje o:
1) wykonaniu kary pieniężnej, przepadków, zakazów oraz podania
wyroku do publicznej wiadomości, o których mowa w art. 7, 8 i 9
ustawy z dnia 28 października 2002 r. o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary;
s. 13/15
09-12-02
2) zatarciu orzeczenia stwierdzającego odpowiedzialność podmiotu
zbiorowego za czyn zabroniony pod groźbą kary;
3) likwidacji podmiotu zbiorowego, którego dane zgromadzono
w Rejestrze.”;
9) w art. 13 w pkt 3 kropkę zastępuje się przecinkiem oraz dodaje się pkt 4
w brzmieniu:
„4) kart rejestracyjnych i zawiadomień, zawierających informacje o podmiotach
zbiorowych podlegających odpowiedzialności na podstawie przepisów
ustawy z dnia 28 października 2002 r. o odpowiedzialności podmiotów
zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary.”;
10) w art. 14 w ust. 1 po wyrazach „art. 1 ust. 2 pkt 1-4 i 7,” dodaje się wyrazy „oraz
dane o podmiotach zbiorowych, o których mowa w art. 1 ust. 3,”;
11) art. 17 otrzymuje brzmienie:
„Art. 17. Minister Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia, warunki, w tym techniczne i organizacyjne, sposób oraz tryb gromadzenia danych osobowych oraz danych o podmiotach zbiorowych
w Rejestrze oraz usuwania tych danych z Rejestru, mając na uwadze konieczność zapewnienia sprawnego funkcjonowania Rejestru
oraz zabezpieczenia gromadzonych w nim danych osobowych oraz
danych o podmiotach zbiorowych przed dostępem osób nieuprawnionych, wykorzystywaniem przez osoby nieuprawnione, uszkodzeniem lub zniszczeniem.”;
12) w art. 18 w ust. 1 po wyrazach „danych osobowych” dodaje się wyrazy
„lub danych o podmiotach zbiorowych”;
13) w art. 19:
a) w ust. 1 po wyrazach „art. 6” oraz po wyrazach „art. 7” dodaje się wyrazy„ust. 1”,
b) po ust. 1 dodaje się ust. 1a w brzmieniu:
„1a. Informacji o podmiocie zbiorowym na podstawie danych o tym podmiocie zgromadzonych w Rejestrze udziela się na zapytanie podmiotów
wymienionych w art. 6 ust. 1 pkt 1, 4-9 i 11 lub na wniosek podmiotu, o
którym mowa w art. 7 ust. 2.”,
c) po ust. 2 dodaje się ust. 2a w brzmieniu:
„2a. Zapytanie o udzielenie informacji o podmiocie zbiorowym powinno zawierać:
1) oznaczenie podmiotu zbiorowego oraz jego siedziby;
2) określenie rodzaju i zakresu danych o podmiocie zbiorowym, które mają być przedmiotem informacji;
3) wskazanie postępowania, w związku z którym zachodzi potrzeba
uzyskania danych o podmiocie zbiorowym;
4) nazwę podmiotu kierującego zapytanie;
5) datę wystawienia;
6) podpis sędziego, prokuratora albo uprawnionej osoby lub organu
podmiotu kierującego zapytanie.”,
d) ust. 3 otrzymuje brzmienie:
„3. Wniosek osoby, o której mowa w art. 7 ust. 1, o udzielenie informacji z
Rejestru powinien zawierać: nazwisko, w tym także przybrane, imiona,
nazwisko rodowe, datę i miejsce urodzenia, imiona rodziców, nazwisko
rodowe matki, miejsce zamieszkania, obywatelstwo oraz numer PESEL
i podpis wnioskodawcy. Wniosek podmiotu zbiorowego, o którym mowa w art. 7 ust. 2, powinien zawierać oznaczenie tego podmiotu i jego
adres. Jeżeli we wniosku nie określono rodzaju i zakresu danych, które
mają być przedmiotem informacji, informacja ta powinna zawierać odpis wszystkich zapisów dotyczących wnioskodawcy zamieszczonych na
kartach rejestracyjnych i zawiadomieniach.”;
14) w art. 20 dotychczasową treść oznacza się jako ust. 1 oraz dodaje się ust. 2
w brzmieniu:
„2. Informacja o podmiocie zbiorowym, sporządzona na podstawie danych
zgromadzonych w Rejestrze, zawiera:
1) oznaczenie podmiotu zbiorowego wraz z jego siedzibą;
2) dane o podmiocie zbiorowym w zakresie objętym zapytaniem lub wnioskiem albo stwierdzenie, że podmiot zbiorowy nie figuruje w Rejestrze;
3) datę wydania;
4) nazwisko i imię osoby upoważnionej do jej wydania;
5) pieczęć urzędową.”;
15) art. 21 otrzymuje brzmienie:
„Art. 21. Minister Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia, warunki, sposób i tryb udzielania informacji o osobach oraz informacji o podmiotach zbiorowych na podstawie danych zgromadzonych
w Rejestrze, mając na uwadze potrzebę przekazywania takich informacji w określonych przypadkach, także za pomocą urządzeń
służących do automatycznego ich przekazywania, a także określi
wzór zapytania o udzielenie informacji o osobie, o którym mowa
w art. 19 ust. 2, wzór zapytania o udzielenie informacji o podmiocie zbiorowym, o którym mowa w art. 19 ust. 2a, wzór formularza
informacji o osobie, o której mowa w art. 20 ust. 1, oraz wzór formularza informacji o podmiocie zbiorowym, o której mowa w art. 20 ust. 2.”;
16) art. 23 otrzymuje brzmienie:
„Art. 23. Informacja o osobie, o której mowa w art. 20 ust. 1, oraz informacja
o podmiocie zbiorowym, o którym mowa w art. 20 ust. 2, stanowi
zaświadczenie w rozumieniu przepisów działu VII Kodeksu postępowania administracyjnego.”;
17) art. 24 otrzymuje brzmienie:
„Art. 24. 1. Za wydanie z Rejestru informacji o osobie pobiera się opłatę stanowiącą dochód budżetu państwa. Od uiszczenia opłaty zwolnione są podmioty wymienione w art. 6 ust. 1 pkt 1-9 i 11.
2. Za wydanie z Rejestru informacji o podmiocie zbiorowym pobiera
się opłatę stanowiącą dochód budżetu państwa. Od uiszczenia
opłaty zwolnione są podmioty wymienione w art. 6 ust. 1 pkt 1, 4- 9 i 11.
3. Minister Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia, wysokość opłat, o których mowa w ust. 1 i 2, mając na uwadze faktyczne koszty wydania informacji.”;
18) w art. 25 po wyrazach „informację o osobie” dodaje się wyrazy „albo informację
o podmiocie zbiorowym”.

art. 47. więcej Art. 47. Do czasu wydania przepisów wykonawczych na podstawie upoważnień
zmienionych niniejszą ustawą zachowują moc przepisy dotychczasowe, jeżeli nie są
z nią sprzeczne

art. 48. więcej Art. 48. Ustawa wchodzi w życie po upływie 12 miesięcy od dnia ogłoszenia.