Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami

art. 1. więcej Art. 1. Ustawa określa przedmiot, zakres i formy ochrony zabytków oraz opieki
nad nimi, zasady tworzenia krajowego programu ochrony zabytków i opieki nad
zabytkami oraz finansowania prac konserwatorskich, restauratorskich i robót
budowlanych przy zabytkach, a także organizację organów ochrony zabytków.

art. 2. więcej Art. 2. 1. Ustawa nie narusza w szczególności przepisów o muzeach,
o bibliotekach, o języku polskim, Prawa ochrony środowiska, o ochronie przyrody,
o gospodarce nieruchomościami, o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym,
Prawa budowlanego, o ochronie danych osobowych i o ochronie informacji niejawnych.
2. Ochronę materiałów archiwalnych wchodzących w skład narodowego zasobu
archiwalnego regulują przepisy ustawy z dnia 14 lipca 1983 r. o narodowym zasobie
archiwalnym i archiwach (Dz. U. z 2020 r. poz. 164), z uwzględnieniem przepisów
art. 14a ust. 2 oraz rozdziału 2a.

art. 3. więcej Art. 3. Użyte w ustawie określenia oznaczają:
1) zabytek – nieruchomość lub rzecz ruchomą, ich części lub zespoły, będące
dziełem człowieka lub związane z jego działalnością i stanowiące świadectwo minionej epoki bądź zdarzenia, których zachowanie leży w interesie społecznym ze względu na posiadaną wartość historyczną, artystyczną lub naukową;
2) zabytek nieruchomy – nieruchomość, jej część lub zespół nieruchomości,
o których mowa w pkt 1;
3) zabytek ruchomy – rzecz ruchomą, jej część lub zespół rzeczy ruchomych,
o których mowa w pkt 1;
4) zabytek archeologiczny – zabytek nieruchomy, będący powierzchniową,
podziemną lub podwodną pozostałością egzystencji i działalności człowieka,
złożoną z nawarstwień kulturowych i znajdujących się w nich wytworów bądź
ich śladów albo zabytek ruchomy, będący tym wytworem;
5) instytucja kultury wyspecjalizowana w opiece nad zabytkami – instytucję kultury
w rozumieniu przepisów o organizowaniu i prowadzeniu działalności
kulturalnej, której celem statutowym jest sprawowanie opieki nad zabytkami;
6) prace konserwatorskie – działania mające na celu zabezpieczenie i utrwalenie
substancji zabytku, zahamowanie procesów jego destrukcji oraz
dokumentowanie tych działań;
7) prace restauratorskie – działania mające na celu wyeksponowanie wartości
artystycznych i estetycznych zabytku, w tym, jeżeli istnieje taka potrzeba,
uzupełnienie lub odtworzenie jego części, oraz dokumentowanie tych działań;
8) roboty budowlane – roboty budowlane w rozumieniu przepisów Prawa
budowlanego, podejmowane przy zabytku lub w otoczeniu zabytku;
9) badania konserwatorskie – działania mające na celu rozpoznanie historii i funkcji
zabytku, ustalenie użytych do jego wykonania materiałów i zastosowanych
technologii, określenie stanu zachowania tego zabytku oraz opracowanie diagnozy, projektu i programu prac konserwatorskich, a jeżeli istnieje taka potrzeba,
również programu prac restauratorskich;
10) badania architektoniczne – działania ingerujące w substancję zabytku, mające na
celu rozpoznanie i udokumentowanie pierwotnej formy obiektu budowlanego
oraz ustalenie zakresu jego kolejnych przekształceń;
11) badania archeologiczne – działania mające na celu odkrycie, rozpoznanie,
udokumentowanie i zabezpieczenie zabytku archeologicznego;
12) historyczny układ urbanistyczny lub ruralistyczny – przestrzenne założenie
miejskie lub wiejskie, zawierające zespoły budowlane, pojedyncze budynki i formy zaprojektowanej zieleni, rozmieszczone w układzie historycznych podziałów własnościowych i funkcjonalnych, w tym ulic lub sieci dróg;
13) historyczny zespół budowlany – powiązaną przestrzennie grupę budynków
wyodrębnioną ze względu na formę architektoniczną, styl, zastosowane
materiały, funkcję, czas powstania lub związek z wydarzeniami historycznymi;
14) krajobraz kulturowy – postrzegana przez ludzi przestrzeń, zawierająca elementy
przyrodnicze i wytwory cywilizacji, historycznie ukształtowana w wyniku
działania czynników naturalnych i działalności człowieka;
15) otoczenie – teren wokół lub przy zabytku wyznaczony w decyzji o wpisie tego
terenu do rejestru zabytków w celu ochrony wartości widokowych zabytku oraz
jego ochrony przed szkodliwym oddziaływaniem czynników zewnętrznych.

art. 4. więcej Art. 4. Ochrona zabytków polega, w szczególności, na podejmowaniu przez
organy administracji publicznej działań mających na celu:
1) zapewnienie warunków prawnych, organizacyjnych i finansowych
umożliwiających trwałe zachowanie zabytków oraz ich zagospodarowanie
i utrzymanie;
2) zapobieganie zagrożeniom mogącym spowodować uszczerbek dla wartości
zabytków;
3) udaremnianie niszczenia i niewłaściwego korzystania z zabytków;
4) przeciwdziałanie kradzieży, zaginięciu lub nielegalnemu wywozowi zabytków
za granicę;
5) kontrolę stanu zachowania i przeznaczenia zabytków;
6) uwzględnianie zadań ochronnych w planowaniu i zagospodarowaniu
przestrzennym oraz przy kształtowaniu środowiska.

art. 5. więcej Art. 5. Opieka nad zabytkiem sprawowana przez jego właściciela lub posiadacza
polega, w szczególności, na zapewnieniu warunków:
1) naukowego badania i dokumentowania zabytku;
2) prowadzenia prac konserwatorskich, restauratorskich i robót budowlanych przy
zabytku;
3) zabezpieczenia i utrzymania zabytku oraz jego otoczenia w jak najlepszym stanie;
4) korzystania z zabytku w sposób zapewniający trwałe zachowanie jego wartości;
5) popularyzowania i upowszechniania wiedzy o zabytku oraz jego znaczeniu dla
historii i kultury.

art. 6. więcej Art. 6. 1. Ochronie i opiece podlegają, bez względu na stan zachowania:
1) zabytki nieruchome będące, w szczególności:
a) krajobrazami kulturowymi,
b) układami urbanistycznymi, ruralistycznymi i zespołami budowlanymi,
c) dziełami architektury i budownictwa,
d) dziełami budownictwa obronnego,
e) obiektami techniki, a zwłaszcza kopalniami, hutami, elektrowniami
i innymi zakładami przemysłowymi,
f) cmentarzami,
g) parkami, ogrodami i innymi formami zaprojektowanej zieleni,
h) miejscami upamiętniającymi wydarzenia historyczne bądź działalność
wybitnych osobistości lub instytucji;
2) zabytki ruchome będące, w szczególności:
a) dziełami sztuk plastycznych, rzemiosła artystycznego i sztuki użytkowej,
b) kolekcjami stanowiącymi zbiory przedmiotów zgromadzonych
i uporządkowanych według koncepcji osób, które tworzyły te kolekcje,
c) numizmatami oraz pamiątkami historycznymi, a zwłaszcza militariami,
sztandarami, pieczęciami, odznakami, medalami i orderami,
d) wytworami techniki, a zwłaszcza urządzeniami, środkami transportu oraz
maszynami i narzędziami świadczącymi o kulturze materialnej,
charakterystycznymi dla dawnych i nowych form gospodarki,
dokumentującymi poziom nauki i rozwoju cywilizacyjnego,
e) materiałami bibliotecznymi, o których mowa w art. 5 ustawy z dnia
27 czerwca 1997 r. o bibliotekach (Dz. U. z 2019 r. poz. 1479),
f) instrumentami muzycznymi,
g) wytworami sztuki ludowej i rękodzieła oraz innymi obiektami
etnograficznymi,
h) przedmiotami upamiętniającymi wydarzenia historyczne bądź działalność
wybitnych osobistości lub instytucji;
3) zabytki archeologiczne będące, w szczególności:
a) pozostałościami terenowymi pradziejowego i historycznego osadnictwa,
b) cmentarzyskami,
c) kurhanami,
d) reliktami działalności gospodarczej, religijnej i artystycznej.
2. Ochronie mogą podlegać nazwy geograficzne, historyczne lub tradycyjne
nazwy obiektu budowlanego, placu, ulicy lub jednostki osadniczej.

art. 7. więcej Art. 7. Formami ochrony zabytków są:
1) wpis do rejestru zabytków;
1a) wpis na Listę Skarbów Dziedzictwa;
2) uznanie za pomnik historii;
3) utworzenie parku kulturowego;
4) ustalenia ochrony w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego albo
w decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego, decyzji
o warunkach zabudowy, decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej,
decyzji o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej lub decyzji o zezwoleniu na
realizację inwestycji w zakresie lotniska użytku publicznego.

art. 8. więcej Art. 8. 1. Rejestr zabytków, zwany dalej „rejestrem”, dla zabytków znajdujących
się na terenie województwa prowadzi wojewódzki konserwator zabytków.
2. Rejestr prowadzi się w formie odrębnych ksiąg dla zabytków:
1) nieruchomych;
2) ruchomych;
3) archeologicznych.
3. Rejestr zawiera dane osobowe obejmujące imię, nazwisko i adres
zamieszkania lub nazwę i adres siedziby właściciela lub posiadacza zabytku lub
użytkownika wieczystego gruntu, na którym znajduje się zabytek nieruchomy.

art. 9. więcej Art. 9. 1. Do rejestru wpisuje się zabytek nieruchomy na podstawie decyzji
wydanej przez wojewódzkiego konserwatora zabytków z urzędu bądź na wniosek
właściciela zabytku nieruchomego lub użytkownika wieczystego gruntu, na którym
znajduje się zabytek nieruchomy.
2. W trybie określonym w ust. 1, do rejestru może być również wpisane
otoczenie zabytku wpisanego do rejestru, a także nazwa geograficzna, historyczna lub
tradycyjna tego zabytku.
3. Wpis do rejestru historycznego układu urbanistycznego, ruralistycznego lub
historycznego zespołu budowlanego nie wyłącza możliwości wydania decyzji
o wpisie do rejestru wchodzących w skład tych układów lub zespołu zabytków
nieruchomych.
3a. Informację o wszczęciu postępowania w sprawie wpisania zabytku
nieruchomego do rejestru oraz o ostatecznym zakończeniu tego postępowania
wojewódzki konserwator zabytków przekazuje niezwłocznie właściwemu staroście.
3b. Informację o wszczęciu postępowania w sprawie wpisania zabytku
nieruchomego do rejestru do czasu ostatecznego zakończenia tego postępowania
podaje się do publicznej wiadomości na stronie podmiotowej Biuletynu Informacji
Publicznej starostwa powiatowego, na obszarze którego znajduje się zabytek,
a ponadto w siedzibie właściwego wojewódzkiego konserwatora zabytków lub
w sposób zwyczajowo przyjęty w miejscowości, w której znajduje się zabytek.
3c. Przepis ust. 3b nie narusza przepisu art. 61 § 4 Kodeksu postępowania
administracyjnego oraz art. 94 niniejszej ustawy.
4. Wpisanie zabytku nieruchomego do rejestru ujawnia się w księdze wieczystej
danej nieruchomości na wniosek wojewódzkiego konserwatora zabytków, na
podstawie decyzji o wpisie do rejestru tego zabytku.
5. (uchylony)
6. Na wniosek wojewódzkiego konserwatora zabytków informację o wpisie
zabytku nieruchomego do rejestru ogłasza się w wojewódzkim dzienniku urzędowym.
7. Wpisy, o których mowa w ust. 4, są wolne od opłat.

art. 10. więcej Art. 10. 1. Do rejestru wpisuje się zabytek ruchomy na podstawie decyzji
wydanej przez wojewódzkiego konserwatora zabytków na wniosek właściciela tego
zabytku.
2. Wojewódzki konserwator zabytków może wydać z urzędu decyzję o wpisie
zabytku ruchomego do rejestru w przypadku uzasadnionej obawy zniszczenia,
uszkodzenia lub nielegalnego wywiezienia zabytku za granicę albo wywiezienia za
granicę zabytku o wyjątkowej wartości historycznej, artystycznej lub naukowej.
3. Zabytek ruchomy stanowiący dobro kultury, o którym mowa w art. 12 ust.
1 pkt 1 ustawy z dnia 25 maja 2017 r. o restytucji narodowych dóbr kultury (Dz. U. z
2019 r. poz. 1591), podlega z urzędu wpisowi do rejestru. Minister właściwy do spraw
kultury i ochrony dziedzictwa narodowego informuje wojewódzkiego konserwatora
zabytków o zaistnieniu podstaw do wpisu zabytku do rejestru, przekazując dane
zabytku i dokumenty niezbędne do dokonania wpisu.

Art. 10a. 1. Od dnia wszczęcia postępowania w sprawie wpisu zabytku do
rejestru do dnia, w którym decyzja w tej sprawie stanie się ostateczna, przy zabytku,
którego dotyczy postępowanie, zabrania się prowadzenia prac konserwatorskich,
restauratorskich, robót budowlanych i podejmowania innych działań, które mogłyby
prowadzić do naruszenia substancji lub zmiany wyglądu zabytku.
2. Zakaz, o którym mowa w ust. 1, dotyczy także robót budowlanych objętych
pozwoleniem na budowę albo zgłoszeniem, a także działań określonych w innej
decyzji pozwalającej na ich prowadzenie.
3. Przepisów ust. 1 i 2 nie stosuje się do zabytku służącego obronności
i bezpieczeństwu państwa.

art. 11. więcej Art. 11. Do rejestru nie wpisuje się zabytku:
1) wpisanego na Listę Skarbów Dziedzictwa;
2) wpisanego do inwentarza muzeum;
3) wchodzącego w skład narodowego zasobu bibliotecznego.

art. 12. więcej Art. 12. 1. Starosta, w uzgodnieniu z wojewódzkim konserwatorem zabytków,
może umieszczać na zabytku nieruchomym wpisanym do rejestru znak informujący
o tym, iż zabytek ten podlega ochronie.
2. Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego
określi, w drodze rozporządzenia, wzór i wymiary znaku, o którym mowa w ust. 1.
3. Rozporządzenie powinno określić formę graficzną znaku, wyróżniającą się
wśród innych znaków, z uwzględnieniem dotychczas używanego wzoru, a także
pisemną informację, że dany obiekt jest zabytkiem i podlega ochronie.

art. 13. więcej Art. 13. 1. Zabytek wpisany do rejestru, który uległ zniszczeniu w stopniu
powodującym utratę jego wartości historycznej, artystycznej lub naukowej albo
którego wartość będąca podstawą wydania decyzji o wpisie do rejestru nie została
potwierdzona w nowych ustaleniach naukowych, zostaje skreślony z rejestru.
2. Przepis ust. 1 stosuje się do skreślenia z rejestru części zabytku.
3. Z rejestru skreśla się otoczenie zabytku, w przypadku skreślenia z rejestru tego zabytku.
4. Z rejestru skreśla się również zabytek, który:
1) (uchylony)
1a) został wpisany na Listę Skarbów Dziedzictwa;
2) został wpisany do inwentarza muzeum;
3) wszedł w skład narodowego zasobu bibliotecznego.
5. Skreślenie z rejestru następuje na podstawie decyzji ministra właściwego do
spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego.
6. Postępowanie w sprawie skreślenia zabytku z rejestru wszczyna się z urzędu
bądź na wniosek właściciela zabytku lub użytkownika wieczystego gruntu, na którym
znajduje się zabytek nieruchomy.

art. 14. więcej Art. 14. 1. Na podstawie decyzji o skreśleniu zabytku nieruchomego z rejestru,
wojewódzki konserwator zabytków występuje z wnioskiem o wykreślenie z księgi
wieczystej wpisu, o którym mowa w art. 9 ust. 4.
2. (uchylony)
3. Na wniosek wojewódzkiego konserwatora zabytków informację o skreśleniu
zabytku nieruchomego z rejestru ogłasza się w wojewódzkim dzienniku urzędowym.
4. Wykreślenia, o których mowa w ust. 1, są wolne od opłat.

Art. 14a. 1. Listę Skarbów Dziedzictwa prowadzi minister właściwy do spraw
kultury i ochrony dziedzictwa narodowego.
2. Na Listę Skarbów Dziedzictwa wpisuje się zabytek ruchomy o szczególnej
wartości dla dziedzictwa kulturowego zaliczany do jednej z następujących kategorii:
1) zabytków archeologicznych, które mają więcej niż 100 lat, wchodzą w skład
zbiorów archeologicznych lub zostały pozyskane w wyniku badań
archeologicznych lub przypadkowych odkryć,
2) elementów stanowiących integralną część zabytków architektury, wystroju
wnętrz, pomników, posągów i dzieł rzemiosła artystycznego, które mają więcej
niż 100 lat,
3) wykonanych ręcznie dowolną techniką i na dowolnym materiale dzieł malarstwa,
nieobjętych kategoriami wskazanymi w pkt 4 i 5, które mają więcej niż 50 lat,
ich wartość jest wyższa niż 150 000 euro oraz nie są własnością ich twórców,
4) wykonanych ręcznie na dowolnym materiale akwareli, gwaszy i pasteli, które
mają więcej niż 50 lat, ich wartość jest wyższa niż 30 000 euro oraz nie są
własnością ich twórców,
5) mozaik, nieobjętych kategoriami wskazanymi w pkt 1 i 2, oraz rysunków
wykonanych ręcznie przy użyciu dowolnej techniki i na dowolnym materiale,
które mają więcej niż 50 lat, ich wartość jest wyższa niż 15 000 euro oraz nie są
własnością ich twórców,
6) oryginalnych dzieł grafiki i matryc do ich wykonania oraz oryginalnych
plakatów, które mają więcej niż 50 lat, ich wartość jest wyższa niż 15 000 euro
oraz nie są własnością ich twórców,
7) oryginalnych rzeźb, posągów lub ich kopii wykonanych tą samą techniką co
oryginał, nieobjętych kategorią wskazaną w pkt 1, które mają więcej niż 50 lat,
ich wartość jest wyższa niż 50 000 euro oraz nie są własnością ich twórców,
8) fotografii, filmów oraz ich negatywów, które mają więcej niż 50 lat, ich wartość
jest wyższa niż 15 000 euro oraz nie są własnością ich twórców,
9) pojedynczych lub znajdujących się w zbiorach inkunabułów i manuskryptów
oraz map i partytur muzycznych, liczących więcej niż 50 lat, które nie są
własnością ich twórców,
10) pojedynczych lub znajdujących się w zbiorach książek, które mają więcej niż
100 lat i ich wartość jest wyższa niż 50 000 euro,
11) map drukowanych, które mają więcej niż 200 lat,
12) środków transportu, które mają więcej niż 75 lat i ich wartość jest wyższa niż
50 000 euro,
13) innych kategorii, niewymienionych w pkt 1–12, obejmujących zabytki, które
mają więcej niż 50 lat i ich wartość jest wyższa niż 50 000 euro
– na podstawie decyzji wydanej przez ministra właściwego do spraw kultury i ochrony
dziedzictwa narodowego, z urzędu albo na wniosek właściciela zabytku ruchomego.

Art. 14aa. 1. Od dnia wszczęcia postępowania w sprawie wpisu zabytku na Listę
Skarbów Dziedzictwa do dnia, w którym decyzja w tej sprawie stanie się ostateczna,
przy zabytku, którego dotyczy postępowanie, zabrania się prowadzenia prac konserwatorskich i restauratorskich oraz podejmowania innych działań, które mogłyby prowadzić do naruszenia substancji lub zmiany wyglądu zabytku.
2. Przepisu ust. 1 nie stosuje się do zabytku:
1) wpisanego do rejestru;
2) wpisanego do inwentarza muzeum;
3) wchodzącego w skład narodowego zasobu bibliotecznego.

Art. 14b. 1. Z Listy Skarbów Dziedzictwa skreśla się zabytek ruchomy, który
przestał być zaliczany do jednej z kategorii, o których mowa w art. 14a ust. 2.
2. Skreślenie z Listy Skarbów Dziedzictwa następuje na podstawie decyzji
ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego.
3. Postępowanie w sprawie skreślenia zabytku z Listy Skarbów Dziedzictwa
wszczyna się z urzędu albo na wniosek właściciela zabytku ruchomego.

art. 15. więcej Art. 15. 1. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, na wniosek ministra
właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, w drodze
rozporządzenia, może uznać za pomnik historii zabytek nieruchomy wpisany do
rejestru lub park kulturowy o szczególnej wartości dla kultury, określając jego granice.
2. Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego może
złożyć wniosek, o którym mowa w ust. 1, po uzyskaniu opinii Rady Ochrony Zabytków.
3. Cofnięcie uznania zabytku nieruchomego za pomnik historii następuje
w trybie przewidzianym dla jego uznania.
4. Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego może
przedstawić Komitetowi Dziedzictwa Światowego wniosek o wpis pomnika historii
na „Listę dziedzictwa światowego” w celu objęcia tego pomnika ochroną na podstawie
Konwencji w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturalnego i naturalnego,
przyjętej w Paryżu dnia 16 listopada 1972 r. (Dz. U. z 1976 r. poz. 190 i 191).

art. 16. więcej Art. 16. 1. Rada gminy, po zasięgnięciu opinii wojewódzkiego konserwatora
zabytków, na podstawie uchwały, może utworzyć park kulturowy w celu ochrony
krajobrazu kulturowego oraz zachowania wyróżniających się krajobrazowo terenów
z zabytkami nieruchomymi charakterystycznymi dla miejscowej tradycji budowlanej
i osadniczej.
1a. Rada gminy ogłasza w prasie miejscowej oraz przez obwieszczenie, a także
w sposób zwyczajowo przyjęty w danej miejscowości, o podjęciu prac nad
utworzeniem parku kulturowego, określając formę, miejsce i termin składania
wniosków dotyczących projektu uchwały o utworzeniu parku kulturowego, nie
krótszy jednak niż 21 dni od dnia ogłoszenia.
2. Uchwała określa nazwę parku kulturowego, jego granice, sposób ochrony,
a także zakazy i ograniczenia, o których mowa w art. 17 ust. 1.
3. Wójt (burmistrz, prezydent miasta), w uzgodnieniu z wojewódzkim
konserwatorem zabytków, sporządza plan ochrony parku kulturowego, który wymaga
zatwierdzenia przez radę gminy.
4. W celu realizacji zadań związanych z ochroną parku kulturowego rada gminy
może utworzyć jednostkę organizacyjną do zarządzania parkiem.
5. Park kulturowy przekraczający granice gminy może być utworzony
i zarządzany na podstawie zgodnych uchwał rad gmin (związku gmin), na terenie
których ten park ma być utworzony.
6. Dla obszarów, na których utworzono park kulturowy, sporządza się
obowiązkowo miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego.

art. 17. więcej Art. 17. 1. Na terenie parku kulturowego lub jego części mogą być ustanowione
zakazy i ograniczenia dotyczące:
1) prowadzenia robót budowlanych oraz działalności przemysłowej, rolniczej,
hodowlanej, handlowej lub usługowej;
2) zmiany sposobu korzystania z zabytków nieruchomych;
3) umieszczania tablic, napisów, ogłoszeń reklamowych i innych znaków
niezwiązanych z ochroną parku kulturowego, z wyjątkiem znaków drogowych
i znaków związanych z ochroną porządku i bezpieczeństwa publicznego, z
zastrzeżeniem art. 12 ust. 1;
3a) zasad i warunków sytuowania obiektów małej architektury;
4) składowania lub magazynowania odpadów.
2. W razie ograniczenia sposobu korzystania z nieruchomości na skutek
ustanowienia zakazów i ograniczeń, o których mowa w ust. 1, stosuje się odpowiednio przepisy art. 131–134 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2019 r. poz. 1396, z późn. zm.).

art. 18. więcej Art. 18. 1. Ochronę zabytków i opiekę nad zabytkami uwzględnia się przy
sporządzaniu i aktualizacji strategii rozwoju województw, planów
zagospodarowania przestrzennego województw, planu zagospodarowania
przestrzennego morskich wód wewnętrznych, morza terytorialnego i wyłącznej
strefy ekonomicznej, analiz i studiów z zakresu zagospodarowania
przestrzennego powiatu, strategii rozwoju gmin, strategii rozwoju
ponadlokalnego, studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania
przestrzennego gmin oraz miejscowych planów zagospodarowania
przestrzennego albo decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego,
decyzji o warunkach zabudowy, decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji
drogowej, decyzji o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej lub decyzji o zezwoleniu
na realizację inwestycji w zakresie lotniska użytku publicznego.
2. W strategiach, analizach, planach i studiach, o których mowa w ust. 1, w szczególności:
1) uwzględnia się krajowy program ochrony zabytków i opieki nad zabytkami;
2) określa się rozwiązania niezbędne do zapobiegania zagrożeniom dla zabytków,
zapewnienia im ochrony przy realizacji inwestycji oraz przywracania zabytków
do jak najlepszego stanu;
3) ustala się przeznaczenie i zasady zagospodarowania terenu uwzględniające
opiekę nad zabytkami.

art. 19. więcej Art. 19. 1. W studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania
przestrzennego gminy oraz w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego
uwzględnia się, w szczególności ochronę:
1) zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru i ich otoczenia;
2) innych zabytków nieruchomych, znajdujących się w gminnej ewidencji
zabytków;
3) parków kulturowych.
1a. W decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego, decyzji
o warunkach zabudowy, decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej,
decyzji o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej lub decyzji o zezwoleniu na realizację
inwestycji w zakresie lotniska użytku publicznego uwzględnia się w szczególności ochronę:
1) zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru i ich otoczenia;
2) innych zabytków nieruchomych, znajdujących się w gminnej ewidencji zabytków.
1b. W uchwale określającej zasady i warunki sytuowania obiektów małej
architektury, tablic i urządzeń reklamowych oraz ogrodzeń uwzględnia się w szczególności:
1) ochronę zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru i ich otoczenia;
2) ochronę zabytków nieruchomych, innych niż wymienione w pkt 1, znajdujących
się w gminnej ewidencji zabytków;
3) wnioski i rekomendacje audytów krajobrazowych oraz plany ochrony parków krajobrazowych.
2. W przypadku gdy gmina posiada gminny program opieki nad zabytkami,
ustalenia tego programu uwzględnia się w studium i planie, o których mowa w ust. 1.
3. W studium i planie, o których mowa w ust. 1, ustala się, w zależności od
potrzeb, strefy ochrony konserwatorskiej obejmujące obszary, na których obowiązują określone ustaleniami planu ograniczenia, zakazy i nakazy, mające na celu ochronę znajdujących się na tym obszarze zabytków.

art. 20. więcej Art. 20. Projekty i zmiany planu zagospodarowania przestrzennego
województwa oraz miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego podlegają
uzgodnieniu z wojewódzkim konserwatorem zabytków w zakresie kształtowania
zabudowy i zagospodarowania terenu.

art. 21. więcej Art. 21. Ewidencja zabytków jest podstawą do sporządzania programów opieki
nad zabytkami przez województwa, powiaty i gminy.

art. 22. więcej Art. 22. 1. Generalny Konserwator Zabytków prowadzi krajową ewidencję
zabytków w formie zbioru kart ewidencyjnych zabytków znajdujących się
w wojewódzkich ewidencjach zabytków.
2. Wojewódzki konserwator zabytków prowadzi wojewódzką ewidencję
zabytków w formie kart ewidencyjnych zabytków znajdujących się na terenie
województwa.
3. Włączenie karty ewidencyjnej zabytku ruchomego niewpisanego do rejestru
do wojewódzkiej ewidencji zabytków może nastąpić za zgodą właściciela tego
zabytku.
4. Wójt (burmistrz, prezydent miasta) prowadzi gminną ewidencję zabytków
w formie zbioru kart adresowych zabytków nieruchomych z terenu gminy.
5. W gminnej ewidencji zabytków powinny być ujęte:
1) zabytki nieruchome wpisane do rejestru;
2) inne zabytki nieruchome znajdujące się w wojewódzkiej ewidencji zabytków;
3) inne zabytki nieruchome wyznaczone przez wójta (burmistrza, prezydenta
miasta) w porozumieniu z wojewódzkim konserwatorem zabytków.
6. Właściwy dyrektor urzędu morskiego prowadzi ewidencję zabytków
znajdujących się na polskich obszarach morskich w formie zbioru kart ewidencyjnych.
7. Ewidencje, o których mowa w ust. 1, 2, 4 i 6, mogą zawierać dane osobowe
obejmujące:
1) imię, nazwisko i adres zamieszkania lub nazwę i adres siedziby właściciela lub
użytkownika zabytku;
2) imię, nazwisko i podpis autora karty ewidencyjnej lub adresowej lub imię
i nazwisko osoby, która wypełniła kartę ewidencyjną;
3) imię i nazwisko lub nazwę wykonawcy prac konserwatorskich, prac
restauratorskich, badań konserwatorskich lub badań archeologicznych przy
zabytku.

art. 23. więcej Art. 23. 1. Generalny Konserwator Zabytków prowadzi, w formie zbioru kart
informacyjnych, krajowy wykaz zabytków skradzionych lub wywiezionych za granicę
niezgodnie z prawem.
2. Wojewódzki konserwator zabytków, organy Policji, Straży Granicznej,
Krajowa Administracja Skarbowa, prokuratura oraz dyrektorzy muzeów i bibliotek,
będących instytucjami kultury są obowiązani niezwłocznie przekazywać, w celu
ujęcia w wykazie, Generalnemu Konserwatorowi Zabytków informacje o zabytku
skradzionym lub wywiezionym za granicę niezgodnie z prawem.
3. Wykaz zawiera dane osobowe obejmujące imię, nazwisko i adres
zamieszkania lub nazwę i adres siedziby właściciela lub posiadacza zabytku.

Art. 23a. Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa
narodowego określi, w drodze rozporządzenia, sposób prowadzenia Listy Skarbów
Dziedzictwa i zakres danych zamieszczanych na Liście Skarbów Dziedzictwa,
uwzględniając konieczność prowadzenia Listy Skarbów Dziedzictwa w formie
elektronicznej, zapewnienia publicznej dostępności Listy Skarbów Dziedzictwa,
umieszczenia na Liście Skarbów Dziedzictwa danych pozwalających na identyfikację
zabytków wpisanych na Listę Skarbów Dziedzictwa oraz ich fotografii.

art. 24. więcej Art. 24. 1. Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa
narodowego określi, w drodze rozporządzenia, sposób prowadzenia rejestru
zabytków, krajowej, wojewódzkiej i gminnej ewidencji zabytków oraz krajowego
wykazu zabytków skradzionych lub wywiezionych za granicę niezgodnie z prawem.
2. Rejestr zabytków prowadzi się w formie odrębnych ksiąg dla poszczególnych
rodzajów zabytków.
3. W rozporządzeniu należy określić wzory krajowych, wojewódzkich
i gminnych kart ewidencyjnych oraz dane jakie powinny być ujęte w poszczególnych
księgach rejestru, karcie ewidencyjnej i adresowej zabytku oraz w karcie
informacyjnej, a także sposób gromadzenia dokumentów dotyczących zabytku.
4. Rozporządzenie powinno wskazywać przesłanki, od których spełnienia jest
uzależnione włączenie kart ewidencyjnych i adresowych do ewidencji, a także ich
wyłączenie z tych ewidencji.

Art. 24a. 1. Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa
narodowego prowadzi krajowy rejestr utraconych dóbr kultury.
2. Do krajowego rejestru utraconych dóbr kultury wpisuje się rzeczy ruchome
będące:
1) zabytkami wpisanymi do rejestru,
1a) zabytkami wpisanymi na Listę Skarbów Dziedzictwa,
2) muzealiami, o których mowa w art. 21 ust. 1 i 1a ustawy z dnia 21 listopada
1996 r. o muzeach (Dz. U. z 2019 r. poz. 917 i 1726),
3) materiałami bibliotecznymi, o których mowa w art. 5 ustawy z dnia 27 czerwca
1997 r. o bibliotekach, należącymi do narodowego zasobu bibliotecznego,
4) materiałami archiwalnymi, o których mowa w art. 1 ustawy z dnia 14 lipca
1983 r. o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach
– utraconymi przez właściciela w wyniku popełnienia czynu zabronionego,
określonego w art. 278 § 1 i 3, art. 279 § 1, art. 280–283 albo art. 284 § 1–3 ustawy
z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (Dz. U. z 2019 r. poz. 1950 i 2128).
3. Wpisu do krajowego rejestru utraconych dóbr kultury dokonuje się na wniosek
Policji, prokuratora, wojewódzkiego konserwatora zabytków, Naczelnego Dyrektora
Archiwów Państwowych, właściciela rzeczy, o której mowa w ust. 2, lub osoby
kierującej jednostką organizacyjną, w zbiorach albo zasobach której rzecz się
znajdowała.
4. Wniosek, o którym mowa w ust. 3, składa się na urzędowym formularzu.
5. Stroną postępowania o wpis do krajowego rejestru utraconych dóbr kultury
jest właściciel rzeczy lub jednostka organizacyjna, w zbiorach albo zasobie której
rzecz się znajdowała.
6. Do wniosku, o którym mowa w ust. 3, załącza się:
1) kopię zawiadomienia o przestępstwie wraz z dowodem złożenia go organowi
ścigania albo odpis protokołu z przyjęcia ustnego zawiadomienia o przestępstwie lub postanowienie o wszczęciu śledztwa albo dochodzenia, w przypadku gdy wniosek składa właściciel utraconej rzeczy lub osoba kierująca jednostką
organizacyjną, w zbiorach albo zasobie której rzecz się znajdowała;
2) zdjęcie utraconej rzeczy, w przypadku gdy jest ona zabytkiem lub muzealium,
o których mowa w ust. 2 pkt 1 i 2, w formie pliku cyfrowego.

Art. 24b. 1. Wpisu utraconej rzeczy do krajowego rejestru utraconych dóbr
kultury dokonuje się na podstawie decyzji o wpisie do rejestru utraconych dóbr kultury
wydanej przez ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa
narodowego. Decyzja podlega natychmiastowemu wykonaniu.
2. Wpis do krajowego rejestru utraconych dóbr kultury polega na wprowadzeniu
do niego danych umożliwiających identyfikację utraconej rzeczy zawartych w decyzji,
o której mowa w ust. 1, niezwłocznie po jej wydaniu.
3. Dokonanie wpisu do krajowego rejestru utraconych dóbr kultury nie jest
uzależnione od ustalenia popełnienia czynu zabronionego, o którym mowa w art. 24a
ust. 2, prawomocnym wyrokiem skazującym.
4. Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego,
w drodze decyzji, odmawia wpisu do krajowego rejestru utraconych dóbr kultury,
w przypadku gdy dane dotyczące utraconej rzeczy zawarte we wniosku, o którym
mowa w art. 24a ust. 3, nie pozwalają na jej identyfikację.

Art. 24c. 1. Krajowy rejestr utraconych dóbr kultury, prowadzony w systemie
teleinformatycznym, jest jawny.
2. Odpisy z krajowego rejestru utraconych dóbr kultury wydawane są na wniosek
każdego, kto tego zażąda.
3. Dane będące podstawą wpisu do krajowego rejestru utraconych dóbr kultury
udostępnia się wyłącznie organom władzy publicznej oraz właścicielowi utraconej
rzeczy lub jednostce organizacyjnej, w zbiorach albo zasobie której rzecz się
znajdowała, a innym osobom tylko za zgodą właściciela utraconej rzeczy lub jednostki
organizacyjnej, w zbiorach albo zasobie której rzecz się znajdowała.

Art. 24d. Od dnia dokonania wpisu w krajowym rejestrze utraconych dóbr
kultury nikt nie może zasłaniać się nieznajomością danych ujawnionych w tym
rejestrze.

Art. 24e. 1. Wykreślenie wpisu z krajowego rejestru utraconych dóbr kultury
następuje na podstawie decyzji ministra właściwego do spraw kultury i ochrony
dziedzictwa narodowego.
2. Wykreślenie wpisu z krajowego rejestru utraconych dóbr kultury następuje na
wniosek podmiotów wskazanych w art. 24a ust. 3 albo z urzędu, w przypadku gdy:
1) właściciel odzyskał posiadanie utraconej rzeczy;
2) dane będące podstawą wpisu okazały się nieprawdziwe.
3. W przypadku określonym w ust. 2 pkt 2, skutki prawne dokonania wpisu
w krajowym rejestrze utraconych dóbr kultury zostają zniesione z mocą wsteczną.

Art. 24f. Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego
określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowy sposób prowadzenia krajowego
rejestru utraconych dóbr kultury, w tym zakres danych objętych wpisem, zasady
wydawania odpisów oraz wzór formularza wniosku o wpis, uwzględniając
prowadzenie krajowego rejestru utraconych dóbr kultury w systemie
teleinformatycznym, konieczność zapewnienia przejrzystości i kompletności zapisu
informacji znajdujących się w krajowym rejestrze utraconych dóbr kultury, zmian
i wykreśleń wpisów oraz sprawność postępowania rejestracyjnego.

art. 25. więcej Art. 25. 1. Zagospodarowanie na cele użytkowe zabytku nieruchomego
wpisanego do rejestru wymaga posiadania przez jego właściciela lub posiadacza:
1) dokumentacji konserwatorskiej określającej stan zachowania zabytku
nieruchomego i możliwości jego adaptacji, z uwzględnieniem historycznej
funkcji i wartości tego zabytku, jak również możliwości jego dostosowania dla
osób ze szczególnymi potrzebami, o których mowa w ustawie z dnia 19 lipca
2019 r. o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami (Dz. U.
poz. 1696 i 2473);
2) uzgodnionego z wojewódzkim konserwatorem zabytków programu prac
konserwatorskich przy zabytku nieruchomym, określającego zakres i sposób ich
prowadzenia oraz wskazującego niezbędne do zastosowania materiały i
technologie;
3) uzgodnionego z wojewódzkim konserwatorem zabytków programu
zagospodarowania zabytku nieruchomego wraz z otoczeniem oraz dalszego
korzystania z tego zabytku, z uwzględnieniem wyeksponowania jego wartości.
2. W celu spełnienia wymagań, o których mowa w ust. 1, wojewódzki
konserwator zabytków jest obowiązany nieodpłatnie udostępnić do wglądu
właścicielowi lub posiadaczowi zabytku nieruchomego posiadaną przez siebie
dokumentację tego zabytku oraz umożliwić dokonywanie niezbędnych odpisów z tej
dokumentacji.

art. 26. więcej Art. 26. 1. W umowie sprzedaży, zamiany, darowizny lub dzierżawy zabytku
nieruchomego wpisanego do rejestru, stanowiącego własność Skarbu Państwa lub
jednostki samorządu terytorialnego, przy określaniu sposobu korzystania z tego
zabytku należy nałożyć, jeżeli stan zachowania zabytku tego wymaga, na nabywcę lub
dzierżawcę obowiązek przeprowadzenia w określonym terminie niezbędnych prac
konserwatorskich przy tym zabytku.
2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do decyzji o oddaniu w trwały zarząd
zabytku nieruchomego wpisanego do rejestru.

art. 27. więcej Art. 27. Na wniosek właściciela lub posiadacza zabytku wojewódzki
konserwator zabytków przedstawia, w formie pisemnej, zalecenia konserwatorskie,
określające sposób korzystania z zabytku, jego zabezpieczenia i wykonania prac
konserwatorskich, a także zakres dopuszczalnych zmian, które mogą być
wprowadzone w tym zabytku.

art. 28. więcej Art. 28. 1. Niezależnie od obowiązków wynikających z opieki nad zabytkami,
określonych w art. 5, właściciel lub posiadacz zabytku wpisanego do rejestru lub
zabytku znajdującego się w wojewódzkiej ewidencji zabytków zawiadamia
wojewódzkiego konserwatora zabytków o:
1) uszkodzeniu, zniszczeniu, zaginięciu lub kradzieży zabytku, nie później niż
w terminie 14 dni od dnia powzięcia wiadomości o wystąpieniu zdarzenia;
2) zagrożeniu dla zabytku, nie później niż w terminie 14 dni od dnia powzięcia
wiadomości o wystąpieniu zagrożenia;
3) zmianie miejsca przechowania zabytku ruchomego w terminie miesiąca od dnia
nastąpienia tej zmiany;
4) zmianach dotyczących stanu prawnego zabytku, nie później niż w terminie
miesiąca od dnia ich wystąpienia lub powzięcia o nich wiadomości.
2. O zdarzeniach, o których mowa w ust. 1, właściciel lub posiadacz zabytku
wpisanego na Listę Skarbów Dziedzictwa zawiadamia ministra właściwego do spraw
kultury i ochrony dziedzictwa narodowego.

art. 29. więcej Art. 29. 1. Wojewódzki konserwator zabytków w czasie uzgodnionym
z właścicielem lub posiadaczem przedmiotu będącego zabytkiem lub posiadającego
cechy zabytku może prowadzić badania tego przedmiotu w miejscu, w którym
przedmiot ten się znajduje.
2. Przepisu ust. 1 nie stosuje się do przedmiotu będącego zabytkiem wpisanym
na Listę Skarbów Dziedzictwa.
3. Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego
w czasie uzgodnionym z właścicielem lub posiadaczem zabytku wpisanego na Listę
Skarbów Dziedzictwa może prowadzić badania tego zabytku w miejscu, w którym
zabytek ten się znajduje.
4. W przypadku odmowy udostępnienia przedmiotu, o którym mowa w ust. 1,
albo zabytku, o którym mowa w ust. 3, odpowiednio wojewódzki konserwator
zabytków albo minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego
może wydać decyzję nakazującą jego udostępnienie na czas niezbędny do wykonania
badań, jednak nie dłuższy niż 3 miesiące od dnia, w którym decyzja stała się
ostateczna.
5. Za szkody wyrządzone w związku z badaniami, o których mowa w ust. 1 i 3,
przysługuje odszkodowanie na zasadach określonych w Kodeksie cywilnym.

art. 30. więcej Art. 30. 1. Właściciel lub posiadacz zabytku nieruchomego bądź nieruchomości
o cechach zabytku jest obowiązany udostępnić ten zabytek bądź nieruchomość
wykonawcy badań w celu ich przeprowadzenia.
2. W przypadku odmowy udostępnienia zabytku nieruchomego bądź
nieruchomości, o których mowa w ust. 1, wojewódzki konserwator zabytków może
wydać decyzję nakazującą właścicielowi lub posiadaczowi udostępnienie tego
zabytku bądź nieruchomości, na czas niezbędny do przeprowadzenia badań, jednak
nie dłuższy niż 3 miesiące od dnia, w którym decyzja stała się ostateczna.
3. Za szkody wyrządzone w związku z badaniami, o których mowa w ust. 1 lub
2, przysługuje odszkodowanie na zasadach określonych w Kodeksie cywilnym.

art. 31. więcej Art. 31. 1. (utracił moc)
1a. Osoba fizyczna lub jednostka organizacyjna, która zamierza realizować:
1) roboty budowlane przy zabytku nieruchomym wpisanym do rejestru lub objętym
ochroną konserwatorską na podstawie ustaleń miejscowego planu
zagospodarowania przestrzennego lub znajdującym się w ewidencji
wojewódzkiego konserwatora zabytków albo
2) roboty ziemne lub dokonać zmiany charakteru dotychczasowej działalności na
terenie, na którym znajdują się zabytki archeologiczne, co doprowadzić może do
przekształcenia lub zniszczenia zabytku archeologicznego
– jest obowiązana, z zastrzeżeniem art. 82a ust. 1, pokryć koszty badań
archeologicznych oraz ich dokumentacji, jeżeli przeprowadzenie tych badań jest
niezbędne w celu ochrony tych zabytków.
2. Zakres i rodzaj niezbędnych badań archeologicznych, o których mowa
w ust. 1a, ustala wojewódzki konserwator zabytków w drodze decyzji, wyłącznie
w takim zakresie, w jakim roboty budowlane albo roboty ziemne lub zmiana
charakteru dotychczasowej działalności na terenie, na którym znajdują się zabytki
archeologiczne, zniszczą lub uszkodzą zabytek archeologiczny.
3. Egzemplarz dokumentacji badań, o których mowa w ust. 1a, podlega po ich
zakończeniu nieodpłatnemu przekazaniu wojewódzkiemu konserwatorowi zabytków.

art. 32. więcej Art. 32. 1. Kto, w trakcie prowadzenia robót budowlanych lub ziemnych, odkrył
przedmiot, co do którego istnieje przypuszczenie, iż jest on zabytkiem, jest obowiązany:
1) wstrzymać wszelkie roboty mogące uszkodzić lub zniszczyć odkryty przedmiot;
2) zabezpieczyć, przy użyciu dostępnych środków, ten przedmiot i miejsce jego odkrycia;
3) niezwłocznie zawiadomić o tym właściwego wojewódzkiego konserwatora
zabytków, a jeśli nie jest to możliwe, właściwego wójta (burmistrza, prezydenta miasta).
2. Wójt (burmistrz, prezydent miasta) jest obowiązany niezwłocznie, nie dłużej
niż w terminie 3 dni, przekazać wojewódzkiemu konserwatorowi zabytków przyjęte
zawiadomienie, o którym mowa w ust. 1 pkt 3.
3. Wojewódzki konserwator zabytków jest obowiązany w terminie 5 dni od dnia
przyjęcia zawiadomienia, o którym mowa w ust. 1 pkt 3 i ust. 2, dokonać oględzin
odkrytego przedmiotu.
4. Jeżeli w terminie, określonym w ust. 3, wojewódzki konserwator zabytków
nie dokona oględzin odkrytego przedmiotu, przerwane roboty mogą być
kontynuowane.
5. Po dokonaniu oględzin odkrytego przedmiotu wojewódzki konserwator
zabytków wydaje decyzję:
1) pozwalającą na kontynuację przerwanych robót, jeżeli odkryty przedmiot nie jest
zabytkiem;
2) pozwalającą na kontynuację przerwanych robót, jeżeli odkryty przedmiot jest
zabytkiem, a kontynuacja robót nie doprowadzi do jego zniszczenia lub uszkodzenia;
3) nakazującą dalsze wstrzymanie robót i przeprowadzenie, na koszt osoby
fizycznej lub jednostki organizacyjnej finansującej te roboty, badań
archeologicznych w niezbędnym zakresie.
6. Roboty nie mogą być wstrzymane na okres dłuższy niż miesiąc od dnia
doręczenia decyzji, o której mowa w ust. 5 pkt 3.
7. Jeżeli w trakcie badań archeologicznych zostanie odkryty zabytek posiadający
wyjątkową wartość, wojewódzki konserwator zabytków może wydać decyzję
o przedłużeniu okresu wstrzymania robót. Okres wstrzymania robót nie może być
jednak dłuższy niż 6 miesięcy od dnia doręczenia decyzji, o której mowa w ust. 5 pkt 3.
8. Po zakończeniu badań archeologicznych, o których mowa w ust. 5 pkt 3,
wojewódzki konserwator zabytków wydaje decyzję pozwalającą na kontynuację
przerwanych robót.
9. (uchylony)
10. O odkryciu przedmiotu, o którym mowa w ust. 1, na polskich obszarach
morskich należy niezwłocznie zawiadomić właściwego dyrektora urzędu morskiego.
Przepisy ust. 1 pkt 1 i 2 i ust. 3–8 stosuje się odpowiednio.

art. 33. więcej Art. 33. 1. Kto przypadkowo znalazł przedmiot, co do którego istnieje
przypuszczenie, iż jest on zabytkiem archeologicznym, jest obowiązany, przy użyciu
dostępnych środków, zabezpieczyć ten przedmiot i oznakować miejsce jego
znalezienia oraz niezwłocznie zawiadomić o znalezieniu tego przedmiotu właściwego
wojewódzkiego konserwatora zabytków, a jeśli nie jest to możliwe, właściwego wójta
(burmistrza, prezydenta miasta).
2. Wójt (burmistrz, prezydent miasta) jest obowiązany niezwłocznie, nie dłużej
niż w terminie 3 dni, przekazać wojewódzkiemu konserwatorowi zabytków przyjęte
zawiadomienie, o którym mowa w ust. 1.
3. W terminie 3 dni od dnia przyjęcia zawiadomienia, o którym mowa w ust. 1
i 2, wojewódzki konserwator zabytków jest obowiązany dokonać oględzin
znalezionego przedmiotu i miejsca jego znalezienia oraz, w razie potrzeby,
zorganizować badania archeologiczne.
4. O znalezieniu przedmiotu, o którym mowa w ust. 1, na polskich obszarach
morskich należy niezwłocznie zawiadomić właściwego dyrektora urzędu morskiego.

art. 34. więcej Art. 34. 1. Osobom, które odkryły bądź przypadkowo znalazły zabytek
archeologiczny, przysługuje nagroda, jeżeli dopełniły one obowiązków określonych
odpowiednio w art. 32 ust. 1 lub w art. 33 ust. 1.
2. Przepisu ust. 1 nie stosuje się do osób zajmujących się zawodowo badaniami
archeologicznymi lub zatrudnionych w grupach zorganizowanych w celu
prowadzenia takich badań.
3. Warunki i tryb przyznawania nagród określi, w drodze rozporządzenia,
minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, ustalając
rodzaje nagród, źródła ich finansowania i wysokość nagród pieniężnych.

art. 35. więcej Art. 35. 1. Przedmioty będące zabytkami archeologicznymi odkrytymi,
przypadkowo znalezionymi albo pozyskanymi w wyniku badań archeologicznych,
stanowią własność Skarbu Państwa.
2. Własność Skarbu Państwa stanowią również przedmioty będące zabytkami
archeologicznymi, pozyskane w wyniku poszukiwań, o których mowa w art. 36 ust. 1 pkt 12.
3. Miejsce przechowywania zabytków archeologicznych odkrytych,
przypadkowo znalezionych albo pozyskanych w wyniku badań archeologicznych bądź poszukiwań, o których mowa w art. 36 ust. 1 pkt 12, określa wojewódzki konserwator zabytków, przekazując je, w drodze decyzji, w depozyt muzeum lub innej
jednostce organizacyjnej, za jej zgodą.
4. Przekazanie zabytków archeologicznych muzeum lub innej jednostce
organizacyjnej może nastąpić w przypadku, gdy jednostka ta zapewni:
1) ich trwałe przechowanie;
2) przeprowadzenie inwentaryzacji i odpowiednich prac konserwatorskich;
3) udostępnianie tych zabytków w celach naukowych.
5. Wojewódzki konserwator zabytków może wydać decyzję o cofnięciu oddania
w depozyt zabytków archeologicznych, jeżeli muzeum lub inna jednostka
organizacyjna nie zapewnia warunków, o których mowa w ust. 4.
6. Na wniosek dyrektora muzeum zabytki archeologiczne, będące w depozycie
tego muzeum, mogą być przekazane na jego własność na podstawie decyzji
wojewódzkiego konserwatora zabytków.

art. 36. więcej Art. 36. 1. Pozwolenia wojewódzkiego konserwatora zabytków wymaga:
1) prowadzenie prac konserwatorskich, restauratorskich lub robót budowlanych
przy zabytku wpisanym do rejestru, w tym prac polegających na usunięciu
drzewa lub krzewu z nieruchomości lub jej części będącej wpisanym do rejestru
parkiem, ogrodem lub inną formą zaprojektowanej zieleni;
2) wykonywanie robót budowlanych w otoczeniu zabytku;
3) prowadzenie badań konserwatorskich zabytku wpisanego do rejestru;
4) prowadzenie badań architektonicznych zabytku wpisanego do rejestru;
5) prowadzenie badań archeologicznych;
6) przemieszczanie zabytku nieruchomego wpisanego do rejestru;
7) trwałe przeniesienie zabytku ruchomego wpisanego do rejestru, z naruszeniem
ustalonego tradycją wystroju wnętrza, w którym zabytek ten się znajduje;
8) dokonywanie podziału zabytku nieruchomego wpisanego do rejestru;
9) zmiana przeznaczenia zabytku wpisanego do rejestru lub sposobu korzystania z tego zabytku;
10) umieszczanie na zabytku wpisanym do rejestru: urządzeń technicznych, tablic
reklamowych lub urządzeń reklamowych w rozumieniu art. 2 pkt 16b i 16c
ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2018 r. poz. 1945, z późn. zm.) oraz napisów, z zastrzeżeniem art. 12 ust. 1;
11) podejmowanie innych działań, które mogłyby prowadzić do naruszenia
substancji lub zmiany wyglądu zabytku wpisanego do rejestru, z wyłączeniem
działań polegających na usuwaniu drzew lub krzewów z terenu nieruchomości
lub jej części niebędącej wpisanym do rejestru parkiem, ogrodem albo inną formą
zaprojektowanej zieleni;
12) poszukiwanie ukrytych lub porzuconych zabytków ruchomych, w tym zabytków
archeologicznych, przy użyciu wszelkiego rodzaju urządzeń elektronicznych
i technicznych oraz sprzętu do nurkowania.
1a. Przy zabytku wpisanym na Listę Skarbów Dziedzictwa można prowadzić:
1) prace konserwatorskie,
2) prace restauratorskie,
3) badania konserwatorskie
– na podstawie pozwolenia wydanego przez ministra właściwego do spraw kultury
i ochrony dziedzictwa narodowego.
2. Na polskich obszarach morskich pozwolenie na podejmowanie działań,
o których mowa w ust. 1 pkt 5 i 12, wydaje dyrektor urzędu morskiego w uzgodnieniu
z wojewódzkim konserwatorem zabytków właściwym dla miejsca siedziby urzędu morskiego.
2a. Wojewódzki konserwator zabytków może uzależnić podjęcie działań
objętych pozwoleniem, o którym mowa w ust. 1, od przekazania przez wnioskodawcę
w oznaczonym terminie określonych informacji dotyczących działań wymienionych
w pozwoleniu, zastrzegając odpowiedni warunek w treści pozwolenia. Do warunku
stosuje się art. 162 § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego.
2b. Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego
może uzależnić podjęcie działań objętych pozwoleniem, o którym mowa w ust. 1a, od
przekazania przez wnioskodawcę w oznaczonym terminie określonych informacji
dotyczących działań wymienionych w pozwoleniu, zastrzegając odpowiedni warunek
w treści pozwolenia. Do warunku stosuje się art. 162 § 1 Kodeksu postępowania
administracyjnego.
3. Pozwolenia, o których mowa w ust. 1 i 1a, mogą określać warunki, które
zapobiegną uszkodzeniu lub zniszczeniu zabytku.
4. Wojewódzki konserwator zabytków może uzależnić wydanie pozwolenia na
podejmowanie działań, o których mowa w ust. 1 pkt 6, 9 i 11, od przeprowadzenia, na
koszt wnioskodawcy, niezbędnych badań konserwatorskich, architektonicznych lub
archeologicznych. Egzemplarz dokumentacji badań jest przekazywany nieodpłatnie
wojewódzkiemu konserwatorowi zabytków.
4a. Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego może
uzależnić wydanie pozwolenia na podejmowanie działań, o których mowa w ust. 1a
pkt 1 i 2, od przeprowadzenia, na koszt wnioskodawcy, niezbędnych badań
konserwatorskich. Egzemplarz dokumentacji badań jest przekazywany nieodpłatnie
ministrowi.
5. Pozwolenia, o których mowa w ust. 1 i 1a, wydaje się na wniosek osoby
fizycznej lub jednostki organizacyjnej posiadającej tytuł prawny do korzystania
z zabytku wpisanego na Listę Skarbów Dziedzictwa albo do rejestru, wynikający
z prawa własności, użytkowania wieczystego, trwałego zarządu albo ograniczonego
prawa rzeczowego lub stosunku zobowiązaniowego.
6. Pozwolenie na prowadzenie badań archeologicznych wydaje się na wniosek
osoby fizycznej lub jednostki organizacyjnej posiadającej tytuł prawny do korzystania
z nieruchomości, wynikający z prawa własności, użytkowania wieczystego, trwałego
zarządu albo ograniczonego prawa rzeczowego lub stosunku zobowiązaniowego.
7. Pozwolenie na prowadzenie badań konserwatorskich przy zabytku wpisanym
na Listę Skarbów Dziedzictwa, badań konserwatorskich i architektonicznych przy
zabytku wpisanym do rejestru albo badań archeologicznych lub poszukiwań ukrytych
bądź porzuconych zabytków ruchomych, w tym zabytków archeologicznych, wydaje
się również na wniosek osób fizycznych albo jednostek organizacyjnych
zamierzających prowadzić te badania lub poszukiwania. W przypadku nieuzyskania
zgody właściciela lub posiadacza nieruchomości na przeprowadzenie tych badań lub
poszukiwań przepisy art. 30 ust. 1 i 2 stosuje się odpowiednio.
8. Uzyskanie pozwolenia wojewódzkiego konserwatora zabytków na podjęcie
robót budowlanych przy zabytku wpisanym do rejestru nie zwalnia z obowiązku
uzyskania pozwolenia na budowę albo zgłoszenia, w przypadkach określonych
przepisami Prawa budowlanego.

Art. 36a. 1. Osoba fizyczna lub jednostka organizacyjna występująca
z wnioskiem o pozwolenie na prowadzenie prac konserwatorskich, prac
restauratorskich lub badań konserwatorskich przy zabytku wpisanym na Listę
Skarbów Dziedzictwa albo na prowadzenie prac konserwatorskich, prac
restauratorskich, badań konserwatorskich lub badań architektonicznych przy zabytku
wpisanym do rejestru albo badań archeologicznych jest obowiązana zapewnić
kierowanie tymi pracami oraz badaniami albo samodzielne ich wykonywanie przez
osoby spełniające odpowiednio wymagania, o których mowa w art. 37a ust. 1 i 2, art.
37b ust. 1 i 3, art. 37d ust. 1 albo art. 37e ust. 1.
2. Osoba fizyczna lub jednostka organizacyjna występująca z wnioskiem
o pozwolenie na prowadzenie robót budowlanych przy zabytku nieruchomym
wpisanym do rejestru jest obowiązana zapewnić kierowanie tymi robotami oraz
wykonywanie nadzoru inwestorskiego przez osoby spełniające wymagania, o których
mowa w art. 37c.

art. 37. więcej Art. 37. 1. Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa
narodowego określi, w drodze rozporządzenia:
1) tryb wydawania pozwoleń, o których mowa w art. 36 ust. 1 i 1a;
2) dane i informacje, które zawierają wnioski o wydanie pozwoleń, o których mowa
w art. 36 ust. 1 i 1a, oraz dokumentację dołączaną do wniosków niezbędną do ich
rozpatrzenia;
3) dane i informacje, które zawierają pozwolenia, o których mowa w art. 36 ust. 1
i 1a, oraz warunki, które mogą zostać w nich zastrzeżone;
4) elementy, które zawiera dokumentacja prac konserwatorskich i prac
restauratorskich prowadzonych przy zabytku ruchomym wpisanym do rejestru
albo na Listę Skarbów Dziedzictwa oraz dokumentacja badań archeologicznych.
2. Tryb wydawania pozwoleń, o których mowa w ust. 1 pkt 1, określa się,
uwzględniając właściwość organów do ich wydawania oraz konieczność zapewnienia
sprawności prowadzonego postępowania o wydanie pozwolenia, w tym sposób
postępowania w przypadku, gdy wykonawca podejmowanych działań jest wyłaniany
w drodze postępowania o udzielenie zamówienia publicznego.
3. Dane, informacje i dokumentację, o których mowa w ust. 1 pkt 2 i 3, określa
się, uwzględniając potrzebę dokonania wszechstronnej oceny wpływu planowanych
działań na zabytek, jednak bez konieczności ponoszenia przez wnioskodawcę dodatkowych kosztów, konieczność wskazania takich warunków prowadzenia tych działań, które zapewniają zachowanie zabytku w jak najlepszym stanie, oraz wskazania:
1) imienia, nazwiska i adresu osoby lub nazwy, siedziby i adresu jednostki
organizacyjnej, które wystąpiły z wnioskiem lub
2) imienia, nazwiska i adresu osoby kierującej, samodzielnie wykonującej albo
sprawującej nadzór inwestorski nad działaniami, o których mowa w art. 36 ust. 1.
4. Elementy, o których mowa w ust. 1 pkt 4, określa się tak, aby poszczególne
etapy prac konserwatorskich i prac restauratorskich prowadzonych przy zabytku
ruchomym wpisanym do rejestru albo na Listę Skarbów Dziedzictwa oraz badań
archeologicznych były udokumentowane i uwzględniały wszystkie okoliczności
prowadzonych prac, a także obejmowały:
1) imię, nazwisko i adres osoby lub nazwę, siedzibę i adres jednostki
organizacyjnej, które sporządziły dokumentację,
2) imię, nazwisko i adres lub nazwę, siedzibę i adres właściciela lub posiadacza zabytku, lub
3) imię i nazwisko autora zabytku.

Art. 37a. 1. Pracami konserwatorskimi, pracami restauratorskimi lub badaniami
konserwatorskimi, prowadzonymi przy zabytkach wpisanych do rejestru kieruje
osoba, która ukończyła studia drugiego stopnia lub jednolite studia magisterskie,
w zakresie konserwacji i restauracji dzieł sztuki lub konserwacji zabytków oraz która
po rozpoczęciu studiów drugiego stopnia lub po zaliczeniu szóstego semestru
jednolitych studiów magisterskich przez co najmniej 9 miesięcy brała udział
w pracach konserwatorskich, pracach restauratorskich lub badaniach
konserwatorskich, prowadzonych przy zabytkach wpisanych do rejestru, inwentarza
muzeum będącego instytucją kultury lub zaliczanych do jednej z kategorii, o których
mowa w art. 14a ust. 2.
2. W dziedzinach nieobjętych programem studiów wyższych, o których mowa
w ust. 1, pracami konserwatorskimi, pracami restauratorskimi lub badaniami
konserwatorskimi, prowadzonymi przy zabytkach wpisanych do rejestru albo na Listę
Skarbów Dziedzictwa, kieruje osoba, która posiada:
1) świadectwo ukończenia szkoły średniej zawodowej oraz tytuł zawodowy albo
wykształcenie średnie lub średnie branżowe i dyplom potwierdzający posiadanie
kwalifikacji zawodowych w zawodach odpowiadających danej dziedzinie lub
2) dyplom mistrza w zawodzie odpowiadającym danej dziedzinie
– oraz która przez co najmniej 4 lata brała udział w pracach konserwatorskich, pracach
restauratorskich lub badaniach konserwatorskich, prowadzonych przy zabytkach
wpisanych do rejestru, na Listę Skarbów Dziedzictwa, do inwentarza muzeum
będącego instytucją kultury lub innych zabytkach zaliczanych do jednej z kategorii,
o których mowa w art. 14a ust. 2.
3. Przepisy ust. 1 i 2 stosuje się do osób, które samodzielnie wykonują prace
konserwatorskie, prace restauratorskie lub badania konserwatorskie, prowadzone przy
zabytkach wpisanych do rejestru.

Art. 37b. 1. Pracami konserwatorskimi oraz pracami restauratorskimi,
prowadzonymi przy zabytkach będących parkami wpisanymi do rejestru albo innego
rodzaju zorganizowaną zielenią wpisaną do rejestru kieruje osoba, która ukończyła
studia drugiego stopnia lub jednolite studia magisterskie, których program obejmuje
zajęcia lub grupy zajęć umożliwiające nabycie wiedzy i umiejętności w tym zakresie,
oraz która po rozpoczęciu studiów drugiego stopnia lub po zaliczeniu szóstego
semestru jednolitych studiów magisterskich, przez co najmniej 9 miesięcy brała udział
w pracach konserwatorskich lub pracach restauratorskich prowadzonych przy tego
rodzaju zabytkach wpisanych do rejestru, lub była zatrudniona przy tych pracach
w muzeum będącym instytucją kultury.
2. Przepis ust. 1 stosuje się do osób, które samodzielnie wykonują prace
konserwatorskie oraz prace restauratorskie, prowadzone przy zabytkach będących
parkami wpisanymi do rejestru albo innego rodzaju zorganizowaną zielenią wpisaną
do rejestru.
3. Prace o charakterze technicznym w zakresie, o którym mowa w ust. 1,
samodzielnie wykonuje osoba, która posiada świadectwo ukończenia szkoły średniej
zawodowej oraz tytuł zawodowy albo wykształcenie średnie lub średnie branżowe
i dyplom zawodowy albo dyplom potwierdzający kwalifikacje zawodowe,
w zawodach związanych z pielęgnacją zieleni, albo przez co najmniej 9 miesięcy brała
udział w tego rodzaju pracach prowadzonych przy zabytkach wpisanych do rejestru
lub była zatrudniona przy tych pracach w muzeum będącym instytucją kultury.

Art. 37c. Robotami budowlanymi kieruje albo nadzór inwestorski wykonuje,
przy zabytkach nieruchomych wpisanych do rejestru osoba, która posiada uprawnienia
budowlane określone przepisami Prawa budowlanego oraz która przez co najmniej
18 miesięcy brała udział w robotach budowlanych prowadzonych przy zabytkach
nieruchomych wpisanych do rejestru lub inwentarza muzeum będącego instytucją kultury.

Art. 37d. 1. Badaniami architektonicznymi zabytków wpisanych do rejestru
kieruje osoba, która:
1) ukończyła studia drugiego stopnia lub jednolite studia magisterskie, na kierunku
architektura lub architektura i urbanistyka, lub
2) ukończyła studia drugiego stopnia lub jednolite studia magisterskie, których
program obejmował zajęcia lub grupy zajęć umożliwiające nabycie wiedzy
i umiejętności w zakresie prowadzenia badań architektonicznych w wymiarze co
najmniej 60 godzin lub którym przypisano co najmniej 6 punktów ECTS, lub
3) ukończyła studia podyplomowe w zakresie prowadzenia badań
architektonicznych
– oraz która po ukończeniu tych studiów przez co najmniej 6 miesięcy brała udział
w badaniach architektonicznych prowadzonych przy zabytkach nieruchomych
wpisanych do rejestru lub inwentarza muzeum będącego instytucją kultury.
2. Przepis ust. 1 stosuje się do osób, które samodzielnie wykonują badania
architektoniczne zabytków wpisanych do rejestru.

Art. 37e. 1. Badaniami archeologicznymi kieruje osoba, która ukończyła studia
drugiego stopnia lub jednolite studia magisterskie, w zakresie archeologii i przez co
najmniej 12 miesięcy brała udział w badaniach archeologicznych. Doświadczenie
zawodowe może być nabyte poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
2. Przepis ust. 1 stosuje się do osób, które samodzielnie wykonują badania
archeologiczne.

Art. 37f. Przy ustalaniu udziału w pracach konserwatorskich, pracach
restauratorskich lub badaniach konserwatorskich, robotach budowlanych lub
badaniach architektonicznych, prowadzonych przy zabytkach wpisanych do rejestru
albo na Listę Skarbów Dziedzictwa, uwzględnia się udział w tych pracach, badaniach lub robotach, prowadzonych przy zabytkach niewpisanych do rejestru, o ile były one prowadzone przed dniem 26 sierpnia 2011 r.

Art. 37g. 1. Udział w pracach konserwatorskich, pracach restauratorskich lub
badaniach konserwatorskich, prowadzonych przy zabytkach wpisanych na Listę
Skarbów Dziedzictwa, albo w pracach konserwatorskich, pracach restauratorskich,
badaniach konserwatorskich, robotach budowlanych lub badaniach
architektonicznych, prowadzonych przy zabytkach wpisanych do rejestru, inwentarza
muzeum będącego instytucją kultury lub innych zabytkach zaliczanych do jednej
z kategorii, o których mowa w art. 14a ust. 2, oraz badaniach archeologicznych lub
zatrudnienie przy tych pracach lub badaniach w muzeum będącym instytucją kultury
potwierdzają świadectwa, w tym dotyczące odbytych praktyk zawodowych, oraz inne
dokumenty zaświadczające udział w tych pracach, badaniach lub robotach lub
zatrudnienie przy tych pracach wydane przez kierownika jednostki organizacyjnej, na
rzecz której te prace, badania lub roboty były wykonywane, albo przez osobę, pod
której nadzorem były wykonywane, w tym zakresy obowiązków na stanowiskach
pracy w muzeum będącym instytucją kultury lub zaświadczenia wydane przez
wojewódzkich konserwatorów zabytków.
2. Udział w pracach konserwatorskich, pracach restauratorskich, badaniach
konserwatorskich, robotach budowlanych lub badaniach architektonicznych
prowadzonych przed dniem 26 sierpnia 2011 r. przy zabytku niewpisanym do rejestru
zabytków potwierdzają świadectwa, inne dokumenty lub zaświadczenia, o których
mowa w ust. 1.

Art. 37h. 1. Wykształcenie i tytuły zawodowe, o których mowa w art. 37a, art.
37b, art. 37d i art. 37e, mogą być uzyskane poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
jeżeli są one uznawane za równorzędne z wykształceniem i tytułami zawodowymi
uzyskanymi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie odrębnych przepisów.
2. Doświadczenie zawodowe, o którym mowa w art. 37a, art. 37b i art. 37d, może
być nabyte poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, o ile dotyczy prac
konserwatorskich, prac restauratorskich, badań konserwatorskich lub badań
architektonicznych, prowadzonych przy zabytkach wpisanych do inwentarza muzeum
lub zaliczanych do jednej z kategorii, o których mowa w art. 14a ust. 2.

Art. 37i. 1. Zabytek wpisany na Listę Skarbów Dziedzictwa przechowuje się
w pomieszczeniu wyposażonym w zabezpieczenia techniczne na wypadek kradzieży,
pożaru i innych zagrożeń lub mającym zapewnioną bezpośrednią stałą ochronę
fizyczną w rozumieniu ustawy z dnia 22 sierpnia 1997 r. o ochronie osób i mienia
(Dz. U. z 2018 r. poz. 2142 i 2245 oraz z 2019 r. poz. 1495), zwaną dalej „stałą
ochroną fizyczną”.
2. Projekt zabezpieczeń, o których mowa w ust. 1, uzgadnia się z ministrem
właściwym do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego.
3. Właściciel lub posiadacz zabytku jest obowiązany zapewnić zabezpieczenia,
o których mowa w ust. 1, w terminie 6 miesięcy od dnia otrzymania dotacji, o której
mowa w art. 83a, nie później jednak niż po upływie 12 miesięcy od dnia wpisu zabytku
na Listę Skarbów Dziedzictwa.
4. Na wniosek właściciela zabytku, o którym mowa w ust. 1, minister właściwy
do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego zapewnia przechowywanie
zabytku w pomieszczeniu należącym do państwowej instytucji kultury.
5. W trakcie transportu zabytku, o którym mowa w ust. 1, zapewnia się stałą
ochronę fizyczną oraz warunki zbliżone do występujących w miejscu stałego
przechowywania tego zabytku.
6. Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego
w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw wewnętrznych określi, w drodze
rozporządzenia, wymagania, jakim powinna odpowiadać ochrona przechowywanego
i przewożonego zabytku, o którym mowa w ust. 1, w tym:
1) standard pomieszczenia przeznaczonego do przechowywania zabytku, mając na
względzie wysoką odporność tego pomieszczenia na włamanie i wyposażenie
w środki ochrony przeciwpożarowej;
2) właściwości środków transportu służących do jego przewożenia, mając na
względzie zwiększoną odporność tych środków i wyposażenie ich w systemy
powiadamiania o zagrożeniach;
3) sposób konwojowania, mając na względzie zapewnienie stałej ochrony
fizycznej;
4) podmioty, którym przekazuje się informacje o konwojowaniu zabytku, mając na
względzie bezpieczeństwo tego zabytku.

art. 38. więcej Art. 38. 1. Wojewódzki konserwator zabytków lub działający z jego
upoważnienia pracownicy wojewódzkiego urzędu ochrony zabytków prowadzą
kontrolę przestrzegania i stosowania przepisów dotyczących ochrony zabytków
i opieki nad zabytkami.
1a. Kontrolę, o której mowa w ust. 1, w odniesieniu do zabytku wpisanego na
Listę Skarbów Dziedzictwa prowadzi się przynajmniej raz na 2 lata.
1b. Kontrolę, o której mowa w ust. 1, w odniesieniu do zabytku wpisanego na
Listę Skarbów Dziedzictwa minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa
narodowego może zlecić w każdym czasie.
2. W upoważnieniu, o którym mowa w ust. 1, określa się osobę lub osoby
upoważnione do przeprowadzenia kontroli, kontrolowaną osobę fizyczną lub
jednostkę organizacyjną, miejsce i zakres kontroli oraz podstawę prawną do jej
przeprowadzenia.
3. Przy wykonywaniu kontroli wojewódzki konserwator zabytków lub osoby,
o których mowa w ust. 1, są uprawnione do:
1) wstępu na teren nieruchomości, jeżeli istnieje uzasadnione podejrzenie
zniszczenia lub uszkodzenia zabytku;
2) oceny stanu zachowania, warunków przechowywania i zabezpieczenia zabytków
wpisanych do rejestru, a także zabytków znajdujących się w muzeach,
bibliotekach oraz w zbiorach lub zasobach innych państwowych jednostek
organizacyjnych i jednostek samorządu terytorialnego, w terminie uzgodnionym
z ich właścicielem lub posiadaczem;
3) sprawdzania zgodności wszelkich działań podejmowanych przy zabytkach
wpisanych do rejestru oraz prowadzonych badań archeologicznych z zakresem
lub warunkami określonymi w pozwoleniu i zatwierdzoną dokumentacją;
4) żądania ustnych lub pisemnych informacji w zakresie niezbędnym dla ustalenia
stanu faktycznego dotyczącego zakresu kontroli;
5) żądania okazania dokumentów i udostępnienia wszelkich danych mających
związek z zakresem kontroli;
6) dokonania wpisu w dzienniku budowy w zakresie określonym przepisami Prawa
budowlanego.
4. Czynności kontrolne przeprowadza się w obecności kontrolowanej osoby
fizycznej albo kierownika kontrolowanej jednostki organizacyjnej lub upoważnionej
przez niego osoby, z zachowaniem przepisów o ochronie informacji niejawnych.
4a. Wojewódzki konserwator zabytków może wystąpić z wnioskiem do
właściwego miejscowo komendanta Policji o jej pomoc, jeżeli jest to niezbędne do
przeprowadzenia czynności kontrolnych.
4b. Na wniosek wojewódzkiego konserwatora zabytków właściwy miejscowo
komendant Policji jest obowiązany do zapewnienia osobom, o których mowa w ust. 1,
pomocy Policji w toku wykonywania czynności kontrolnych.
5. Czynności kontrolne dotyczące zabytków nieruchomych wpisanych do
rejestru, które są w zarządzie państw obcych albo są użytkowane przez przedstawicieli
dyplomatycznych i konsularnych tych państw lub przez inne osoby zrównane z nimi
na podstawie ustaw, umów lub powszechnie ustalonych zwyczajów
międzynarodowych, mogą być wykonywane za zgodą tych przedstawicieli lub osób.

art. 39. więcej Art. 39. 1. Z czynności kontrolnych kontrolujący sporządza protokół, którego
jeden egzemplarz doręcza kontrolowanej osobie fizycznej lub kierownikowi
kontrolowanej jednostki organizacyjnej.
2. Protokół kontroli zawiera opis stanu faktycznego stwierdzonego w toku
kontroli, w tym ustalonych nieprawidłowości, z uwzględnieniem przyczyn powstania,
zakresu i skutków tych nieprawidłowości oraz osób za nie odpowiedzialnych.
3. Protokół podpisują kontrolujący i kontrolowana osoba fizyczna albo
kierownik kontrolowanej jednostki organizacyjnej lub upoważniona przez niego
osoba, którzy mogą wnieść do protokołu umotywowane zastrzeżenia i uwagi.
4. W razie odmowy podpisania protokołu przez kontrolowaną osobę fizyczną
albo kierownika kontrolowanej jednostki organizacyjnej lub upoważnioną przez niego
osobę, kontrolujący czyni o tym wzmiankę w protokole, a odmawiający podpisu może
w terminie 7 dni przedstawić swoje pisemne uwagi wojewódzkiemu konserwatorowi zabytków.

art. 40. więcej Art. 40. 1. Na podstawie ustaleń wynikających z kontroli, w przypadku
ustalenia, że zabytek jest w nieodpowiednim stanie zachowania, wojewódzki konserwator zabytków może wydać kontrolowanej osobie fizycznej lub kierownikowi kontrolowanej jednostki organizacyjnej zalecenia pokontrolne usunięcia
stwierdzonych nieprawidłowości, w określonym terminie, o ile ich charakter nie
uzasadnia wydania decyzji, o której mowa w art. 49 ust. 1.
2. Wojewódzki konserwator zabytków może odstąpić od wydania zaleceń
pokontrolnych i wydać decyzję, o której mowa w art. 43, art. 44 ust. 1, art. 45 ust. 1,
art. 46 ust. 1, art. 49 ust. 1 lub art. 50 ust. 1.
2a. Kontrolowana osoba fizyczna lub kierownik kontrolowanej jednostki
organizacyjnej, w terminie 14 dni od dnia otrzymania zaleceń, może zgłosić pisemnie
umotywowane zastrzeżenia do zaleceń pokontrolnych oraz dodatkowe wyjaśnienia
lub przedstawić dodatkową dokumentację.
2b. Wojewódzki konserwator zabytków, w terminie 14 dni od dnia otrzymania
zastrzeżeń do zaleceń pokontrolnych:
1) zmienia zalecenia pokontrolne i przekazuje je wraz z uzasadnieniem
kontrolowanej osobie fizycznej lub kierownikowi kontrolowanej jednostki
organizacyjnej – w przypadku stwierdzenia zasadności całości lub części
zastrzeżeń albo
2) odmawia zmiany zaleceń pokontrolnych i swoje stanowisko wraz
z uzasadnieniem przekazuje kontrolowanej osobie fizycznej lub kierownikowi
kontrolowanej jednostki organizacyjnej – w przypadku nieuwzględnienia
zastrzeżeń w całości.
3. W przypadku kontroli jednostki organizacyjnej wojewódzki konserwator
zabytków może zażądać przeprowadzenia postępowania służbowego lub innego
przewidzianego prawem przeciwko osobom winnym dopuszczenia do powstania
uchybień i poinformowania go w określonym terminie o podjętych działaniach
zmierzających do usunięcia tych uchybień.

art. 41. więcej Art. 41. W razie stwierdzenia, że działanie lub zaniechanie kontrolowanej osoby
fizycznej albo kierownika kontrolowanej jednostki organizacyjnej lub jej pracownika
narusza przepisy art. 108–118 ustawy, wojewódzki konserwator zabytków kieruje
odpowiednio do Policji, prokuratury albo sądu zawiadomienie o popełnieniu
przestępstwa lub wykroczenia.

art. 42. więcej Art. 42. Generalny Konserwator Zabytków może podejmować czynności,
o których mowa w art. 38 ust. 3, art. 39, art. 40 ust. 1 i 3 oraz art. 41, jeżeli jest to
konieczne ze względu na szczególną wagę sprawy. Przepisy art. 38 ust. 4 i 5 stosuje
się odpowiednio.

art. 43. więcej Art. 43. 1. Wojewódzki konserwator zabytków wydaje decyzję o wstrzymaniu
wykonywanych bez jego pozwolenia lub w sposób odbiegający od zakresu
i warunków określonych w pozwoleniu:
1) prac konserwatorskich, restauratorskich, badań konserwatorskich lub
architektonicznych przy zabytku wpisanym do rejestru;
2) robót budowlanych przy zabytku wpisanym do rejestru lub w jego otoczeniu;
3) badań archeologicznych lub poszukiwań, o których mowa w art. 36 ust. 1 pkt 12;
4) innych działań, o których mowa w art. 36 ust. 1 pkt 6–8, 10 i 11, przy zabytku
wpisanym do rejestru.
2. Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego
wydaje decyzję o wstrzymaniu wykonywanych bez jego pozwolenia lub w sposób
odbiegający od zakresu i warunków określonych w pozwoleniu prac
konserwatorskich, restauratorskich lub badań konserwatorskich przy zabytku
wpisanym na Listę Skarbów Dziedzictwa.
3. Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego
wydaje decyzję o wstrzymaniu wykonywanych przy zabytku wpisanym na Listę
Skarbów Dziedzictwa działań polegających na:
1) trwałym przeniesieniu tego zabytku z naruszeniem ustalonego tradycją wystroju
wnętrza, w którym zabytek ten się znajduje;
2) zmianie przeznaczenia tego zabytku lub sposobu korzystania z niego;
3) podejmowaniu innych, niż określone w ust. 2, działań, które mogłyby prowadzić
do zmiany wyglądu tego zabytku.

art. 44. więcej Art. 44. 1. Decyzja, o której mowa w art. 43 ust. 1, wygasa po upływie
2 miesięcy od dnia jej doręczenia, jeżeli w tym terminie wojewódzki konserwator
zabytków nie wyda decyzji:
1) nakazującej przywrócenie zabytku do poprzedniego stanu lub uporządkowanie
terenu, z określeniem terminu wykonania tych czynności albo
2) nakładającej obowiązek uzyskania pozwolenia wojewódzkiego konserwatora
zabytków na prowadzenie wstrzymanych badań, prac, robót lub innych działań
przy zabytku, przy czym wniosek o wydanie tego pozwolenia składa się
w terminie nie dłuższym niż 7 dni od dnia doręczenia decyzji, albo
3) nakładającej obowiązek podjęcia określonych czynności w celu doprowadzenia
wykonywanych badań, prac, robót lub innych działań przy zabytku do zgodności
z zakresem i warunkami określonymi w pozwoleniu, wskazując termin
wykonania tych czynności, albo
4) zakazującej prowadzenia wstrzymanych działań.
1a. Wojewódzki konserwator zabytków wydaje decyzję w sprawie pozwolenia,
o którym mowa w ust. 1 pkt 2, w terminie nie dłuższym niż 30 dni od dnia złożenia
wniosku o wydanie tego pozwolenia.
2. W przypadku nieuzyskania pozwolenia, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, albo
niewykonania obowiązku określonego w ust. 1 pkt 3, wojewódzki konserwator
zabytków wydaje decyzję nakazującą przywrócenie zabytku do poprzedniego stanu
lub uporządkowanie terenu, z określeniem terminu wykonania tych czynności.
3. Po wykonaniu obowiązku, o którym mowa w ust. 1 pkt 3, wojewódzki
konserwator zabytków wydaje pozwolenie na wznowienie wstrzymanych badań, prac,
robót lub innych działań przy zabytku.
3a. Decyzje, o których mowa w art. 43 ust. 2 i 3, wygasają po upływie 2 miesięcy
od dnia ich doręczenia, jeżeli w tym terminie minister właściwy do spraw kultury
i ochrony dziedzictwa narodowego nie wyda decyzji:
1) nakazującej przywrócenie zabytku do poprzedniego stanu, z określeniem
terminu wykonania tej czynności albo
2) nakładającej obowiązek podjęcia określonych czynności w celu doprowadzenia
zabytku do jak najlepszego stanu, wskazując termin wykonania tych czynności, albo
3) zakazującej dalszego prowadzenia wstrzymanych działań.
4. Osoba, która dopuściła się naruszenia przepisów o zabytkach lub naruszyła
zakres i warunki określone w pozwoleniu, jest obowiązana na swój koszt wykonać
czynności nakazane w decyzji, o której mowa w ust. 1 pkt 1 i 3, ust. 2 albo ust. 3a pkt 1 i 2.

art. 45. więcej Art. 45. 1. W przypadku gdy bez wymaganego pozwolenia wojewódzkiego
konserwatora zabytków lub w sposób odbiegający od zakresu i warunków
określonych w pozwoleniu wykonano przy zabytku wpisanym do rejestru:
1) prace konserwatorskie lub restauratorskie,
2) roboty budowlane,
3) badania konserwatorskie,
4) badania architektoniczne,
5) inne działania, o których mowa w art. 36 ust. 1 pkt 6–8 i 10–12
– wojewódzki konserwator zabytków wydaje decyzję nakazującą przywrócenie
zabytku do poprzedniego stanu lub uporządkowanie terenu, określając termin
wykonania tych czynności, albo zobowiązującą do doprowadzenia zabytku do jak
najlepszego stanu we wskazany sposób i w określonym terminie.
2. W przypadku gdy bez wymaganego pozwolenia ministra właściwego do
spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego lub w sposób odbiegający od
zakresu i warunków określonych w pozwoleniu wykonano przy zabytku wpisanym na
Listę Skarbów Dziedzictwa prace konserwatorskie, restauratorskie, badania
konserwatorskie, lub wykonano inne działania polegające na:
1) trwałym przeniesieniu tego zabytku z naruszeniem ustalonego tradycją wystroju
wnętrza, w którym zabytek ten się znajduje,
2) zmianie przeznaczenia tego zabytku lub sposobu korzystania z niego,
3) podejmowaniu innych, niż określone w art. 43 ust. 1 pkt 1 czynności, które
mogłyby prowadzić do zmiany wyglądu tego zabytku
– minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego wydaje
decyzję nakazującą przywrócenie zabytku do poprzedniego stanu, określając termin
wykonania tej czynności, albo zobowiązującą do doprowadzenia zabytku do jak
najlepszego stanu we wskazany sposób i w określonym terminie.
3. W przypadkach, o których mowa w ust. 1 i 2, przepis art. 44 ust. 4 stosuje się
odpowiednio.

art. 46. więcej Art. 46. 1. Wojewódzki konserwator zabytków może wydać decyzję
o wstrzymaniu prac konserwatorskich, restauratorskich lub robót budowlanych przy
zabytku niewpisanym do rejestru albo na Listę Skarbów Dziedzictwa, jeżeli zabytek
ten spełnia warunki uzasadniające dokonanie wpisu do rejestru.
2. Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego może
wydać decyzję o wstrzymaniu prac konserwatorskich lub restauratorskich przy
zabytku niewpisanym na Listę Skarbów Dziedzictwa, jeżeli zabytek ten spełnia
warunki uzasadniające dokonanie wpisu na Listę Skarbów Dziedzictwa.
3. Decyzja, o której mowa w ust. 1 i 2, wygasa, jeżeli w terminie 14 dni od dnia
jej doręczenia nie nastąpi wszczęcie postępowania w sprawie wpisu zabytku do
rejestru albo na Listę Skarbów Dziedzictwa.
4. (uchylony)

art. 47. więcej Art. 47. 1. Wojewódzki konserwator zabytków może wznowić postępowanie
w sprawie wydanego pozwolenia, o którym mowa w art. 36 ust. 1, a następnie zmienić
je lub cofnąć, w drodze decyzji, jeżeli w trakcie wykonywania badań, prac, robót lub
innych działań określonych w pozwoleniu wystąpiły nowe fakty i okoliczności,
mogące doprowadzić do uszkodzenia lub zniszczenia zabytku.
2. Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego może
wznowić postępowanie w sprawie wydanego pozwolenia, o którym mowa w art.
36 ust. 1a, a następnie zmienić je lub cofnąć, w drodze decyzji, jeżeli w trakcie
wykonywania prac lub badań określonych w pozwoleniu wystąpiły nowe fakty
i okoliczności, mogące doprowadzić do uszkodzenia lub zniszczenia zabytku.

Art. 47a. 1. Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa
narodowego po zasięgnięciu opinii Głównej Komisji Konserwatorskiej może z urzędu
uchylić lub zmienić pozwolenie, o którym mowa w art. 36 ust. 1, jeżeli realizacja
działań określonych w tym pozwoleniu spowodowałaby:
1) uszczerbek dla wartości zabytku lub
2) uszkodzenie lub zniszczenie zabytku, lub
3) niewłaściwe korzystanie z zabytku.
2. Postępowanie w sprawie uchylenia lub zmiany pozwolenia, o którym mowa
w art. 36 ust. 1, nie może być wszczęte po upływie 2 lat od dnia, w którym to
pozwolenie stało się ostateczne.
3. Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego może
wstrzymać wykonanie pozwolenia, o którym mowa w art. 36 ust. 1, jeżeli zachodzi
prawdopodobieństwo uchylenia lub zmiany tego pozwolenia.
4. Postanowienie o wstrzymaniu wykonania pozwolenia, o którym mowa w art.
36 ust. 1, wygasa po upływie 3 miesięcy od dnia jego doręczenia, jeżeli w tym terminie
minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego nie wyda
decyzji o uchyleniu lub zmianie tego pozwolenia.

art. 48. więcej Art. 48. Dyrektor urzędu morskiego, w uzgodnieniu z wojewódzkim
konserwatorem zabytków właściwym dla miejsca siedziby urzędu morskiego, może,
w drodze decyzji:
1) wstrzymać prowadzone bez pozwolenia, o którym mowa w art. 36 ust. 2, badania
lub poszukiwania albo
2) zmienić lub cofnąć, w wyniku wznowienia postępowania, wydane pozwolenie,
o którym mowa w art. 36 ust. 2, jeżeli wystąpiły nowe fakty i okoliczności,
mogące doprowadzić do uszkodzenia lub zniszczenia zabytku, albo
3) cofnąć wydane pozwolenie, o którym mowa w art. 36 ust. 2, jeżeli badania lub
poszukiwania są prowadzone niezgodnie z zakresem i warunkami określonymi
w tym pozwoleniu.

art. 49. więcej Art. 49. 1. Wojewódzki konserwator zabytków może wydać decyzję nakazującą
osobie fizycznej lub jednostce organizacyjnej posiadającej tytuł prawny do korzystania z zabytku wpisanego do rejestru, wynikający z prawa własności,
użytkowania wieczystego, trwałego zarządu albo ograniczonego prawa rzeczowego
lub stosunku zobowiązaniowego, przeprowadzenie, w terminie określonym w tej
decyzji, prac konserwatorskich lub robót budowlanych przy tym zabytku, jeżeli ich
wykonanie jest niezbędne ze względu na zagrożenie zniszczeniem lub istotnym
uszkodzeniem tego zabytku.
1a. Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego może
wydać decyzję nakazującą osobie fizycznej lub jednostce organizacyjnej posiadającej
tytuł prawny do korzystania z zabytku wpisanego na Listę Skarbów Dziedzictwa,
wynikający z prawa własności, albo ograniczonego prawa rzeczowego lub stosunku
zobowiązaniowego, przeprowadzenie, w terminie określonym w tej decyzji, prac
konserwatorskich przy tym zabytku, jeżeli ich wykonanie jest niezbędne ze względu
na zagrożenie zniszczeniem lub istotnym uszkodzeniem tego zabytku.
2. Wykonanie decyzji nakazującej przeprowadzenie prac konserwatorskich lub
robót budowlanych przy zabytku nieruchomym nie zwalnia z obowiązku uzyskania pozwolenia na budowę albo zgłoszenia, w przypadkach określonych przepisami Prawa budowlanego.
3. W przypadku wykonania zastępczego prac konserwatorskich lub robót
budowlanych przy zabytku nieruchomym wojewódzki konserwator zabytków wydaje
decyzję określającą wysokość wierzytelności Skarbu Państwa z tytułu wykonania
zastępczego tych prac lub robót, ich zakres oraz termin wymagalności tej wierzytelności.
4. Wierzytelność Skarbu Państwa z tytułu wykonania zastępczego prac
konserwatorskich lub robót budowlanych przy zabytku nieruchomym podlega
zabezpieczeniu hipoteką przymusową na tej nieruchomości, na wniosek
wojewódzkiego konserwatora zabytków, na podstawie decyzji, o której mowa
w ust. 3. Jeżeli nieruchomość nie posiada księgi wieczystej, zabezpieczenie może być
dokonane przez złożenie wniosku i decyzji do zbioru dokumentów.
5. Przepisu ust. 4 nie stosuje się do zabytków nieruchomych stanowiących
własność Skarbu Państwa.
6. Wierzytelność Skarbu Państwa z tytułu wykonania zastępczego prac
konserwatorskich lub robót budowlanych przy zabytku nieruchomym wojewoda,
w porozumieniu z Generalnym Konserwatorem Zabytków, może, w drodze decyzji,
umorzyć w całości albo w części lub rozłożyć na raty – jeżeli stwierdzono
nieściągalność wierzytelności lub jej ściągnięcie spowoduje znaczny uszczerbek dla
sytuacji materialnej osoby lub jednostki, o których mowa w ust. 1.
7. Wykreślenie hipoteki przymusowej z księgi wieczystej następuje na wniosek
wojewody na podstawie decyzji, o której mowa w ust. 6. Jeżeli nieruchomość nie
posiada księgi wieczystej, wniosek i decyzję składa się do zbioru dokumentów.

art. 50. więcej Art. 50. 1. W przypadku wystąpienia zagrożenia polegającego na możliwości
zniszczenia, uszkodzenia, kradzieży, zaginięcia lub nielegalnego wywiezienia za
granicę zabytku ruchomego wpisanego do rejestru albo na Listę Skarbów Dziedzictwa,
odpowiednio wojewódzki konserwator zabytków może wydać, a minister właściwy
do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego wydaje, decyzję
o zabezpieczeniu tego zabytku w formie ustanowienia czasowego zajęcia do czasu
usunięcia zagrożenia.
2. Czasowe zajęcie zabytku ruchomego polega na przekazaniu go, w zależności
od rodzaju zabytku, do muzeum, archiwum lub biblioteki.
3. W przypadku wystąpienia zagrożenia dla zabytku nieruchomego wpisanego
do rejestru, polegającego na możliwości jego zniszczenia lub uszkodzenia, starosta, na
wniosek wojewódzkiego konserwatora zabytków, może wydać decyzję
o zabezpieczeniu tego zabytku w formie ustanowienia czasowego zajęcia do czasu
usunięcia zagrożenia. Przepisy o gospodarce nieruchomościami stosuje się
odpowiednio.
4. Jeżeli nie jest możliwe usunięcie zagrożenia, o którym mowa w ust. 1 lub 3:
1) zabytek ruchomy może być przejęty przez wojewódzkiego konserwatora
zabytków, w drodze decyzji, na własność Skarbu Państwa, z przeznaczeniem na
cele kultury, oświaty lub turystyki, za odszkodowaniem odpowiadającym
wartości rynkowej tego zabytku;
1a) zabytek ruchomy wpisany na Listę Skarbów Dziedzictwa zostaje przejęty przez
ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego
w drodze decyzji, na własność Skarbu Państwa, z przeznaczeniem na cele
kultury, za odszkodowaniem odpowiadającym wartości rynkowej tego zabytku;
2) zabytek nieruchomy może być na wniosek wojewódzkiego konserwatora
zabytków wywłaszczony przez starostę na rzecz Skarbu Państwa lub gminy
właściwej ze względu na miejsce położenia tego zabytku, w trybie i na zasadach
przewidzianych w przepisach o gospodarce nieruchomościami.

art. 51. więcej Art. 51. 1. Jednorazowego pozwolenia na stały wywóz zabytku za granicę
wymagają zabytki zaliczane do jednej z następujących kategorii:
1) zabytków archeologicznych, które mają więcej niż 100 lat i wchodzą w skład
zbiorów archeologicznych lub zostały pozyskane w wyniku badań
archeologicznych bądź przypadkowych odkryć;
2) elementów stanowiących integralną część zabytków architektury, wystroju
wnętrz, pomników, posągów i dzieł rzemiosła artystycznego, które mają więcej
niż 100 lat;
3) wykonanych dowolną techniką i na dowolnym materiale dzieł malarstwa,
nieobjętych kategoriami wskazanymi w pkt 4 i 5, które mają więcej niż 50 lat
i ich wartość jest wyższa niż 40 000 zł;
4) wykonanych na dowolnym materiale akwareli, gwaszy i pasteli, które mają
więcej niż 50 lat i ich wartość jest wyższa niż 16 000 zł;
5) mozaik, nieobjętych kategoriami wskazanymi w pkt 1 i 2, oraz wykonanych
dowolną techniką i na dowolnym materiale rysunków, które mają więcej niż
50 lat i ich wartość jest wyższa niż 12 000 zł;
6) oryginalnych dzieł grafiki i matryc do ich wykonania oraz oryginalnych
plakatów, które mają więcej niż 50 lat i ich wartość jest wyższa niż 16 000 zł;
7) oryginalnych rzeźb, posągów lub ich kopii wykonanych tą samą techniką co
oryginał, nieobjętych kategorią wskazaną w pkt 1, które mają więcej niż 50 lat
i ich wartość jest wyższa niż 20 000 zł;
8) pojedynczych fotografii, filmów oraz ich negatywów, które mają więcej niż
50 lat i ich wartość jest wyższa niż 6000 zł;
9) pojedynczych lub znajdujących się w zbiorach rękopisów, które mają więcej niż
50 lat i ich wartość jest wyższa niż 4000 zł;
10) pojedynczych lub znajdujących się w zbiorach książek, które mają więcej niż
100 lat i ich wartość jest wyższa niż 6000 zł;
11) pojedynczych map drukowanych i partytur, które mają więcej niż 150 lat i ich
wartość jest wyższa niż 6000 zł;
12) kolekcji i przedmiotów z kolekcji zoologicznych, botanicznych, mineralnych lub
anatomicznych, których wartość jest wyższa niż 16 000 zł;
13) kolekcji o znaczeniu historycznym, paleontologicznym, etnograficznym lub
numizmatycznym, których wartość jest wyższa niż 16 000 zł;
14) środków transportu, które mają więcej niż 50 lat i ich wartość jest wyższa niż
32 000 zł;
15) innych kategorii, niewymienionych w pkt 1–14, obejmujących zabytki, które
mają więcej niż 50 lat i ich wartość jest wyższa niż 16 000 zł.
2. Zabytki, o których mowa w ust. 1 i 4, mogą być czasowo wywożone za
granicę, jeżeli pozwala na to ich stan zachowania, a osoba fizyczna lub jednostka
organizacyjna, w której posiadaniu znajduje się zabytek, daje rękojmię, że nie ulegnie
on zniszczeniu lub uszkodzeniu i zostanie przywieziony do kraju przed upływem
terminu ważności pozwolenia.
3. Zabytki, o których mowa w ust. 1 i 4, mogą być czasowo wywożone za
granicę po uzyskaniu:
1) jednorazowego pozwolenia na czasowy wywóz zabytku za granicę albo
2) wielokrotnego pozwolenia indywidualnego na czasowy wywóz zabytku za
granicę, albo
3) wielokrotnego pozwolenia ogólnego na czasowy wywóz zabytku za granicę.
4. Zabytki:
1) wpisane do rejestru,
2) wpisane na Listę Skarbów Dziedzictwa,
3) wchodzące w skład zbiorów publicznych, które stanowią własność Skarbu
Państwa, jednostek samorządu terytorialnego lub innych jednostek
organizacyjnych zaliczanych do sektora finansów publicznych,
4) wpisane do inwentarza muzeum albo wchodzące w skład narodowego zasobu
bibliotecznego
– nie mogą być wywożone za granicę na stałe, z wyjątkiem przypadków określonych
w art. 26 i art. 42 ustawy z dnia 25 maja 2017 r. o restytucji narodowych dóbr kultury,
gdy wywóz odbywa się w wykonaniu prawomocnego wyroku nakazującego zwrot
zagranicznego narodowego dobra kultury, o którym mowa w art. 18 ust. 1 tej ustawy,
na terytorium państwa Unii Europejskiej albo na podstawie pozwoleń, o których
mowa w art. 39 ust. 1 lub art. 43 ust. 1 tej ustawy.

art. 52. więcej Art. 52. 1. Jednorazowe pozwolenie na stały wywóz zabytku za granicę wydaje
minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego.
1a. Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego może
odmówić wydania jednorazowego pozwolenia na stały wywóz zabytku za granicę,
w przypadku gdy zabytek posiada szczególną wartość dla dziedzictwa kulturowego.
2. Osoba fizyczna lub jednostka organizacyjna, w której posiadaniu znajduje się
zabytek, składa wniosek o wydanie jednorazowego pozwolenia na stały wywóz
zabytku za granicę, za pośrednictwem wojewódzkiego konserwatora zabytków.
3. (uchylony)
4. Wywóz zabytku za granicę na podstawie pozwolenia, o którym mowa w ust. 1,
może nastąpić nie później niż w terminie 12 miesięcy od dnia wydania tego
pozwolenia.

art. 53. więcej Art. 53. 1. Jednorazowe pozwolenie na czasowy wywóz zabytku za granicę
wydaje wojewódzki konserwator zabytków na wniosek osoby fizycznej lub jednostki organizacyjnej, w której posiadaniu znajduje się zabytek, mającej zamiar jednorazowo wywieźć za granicę ten zabytek w celach użytkowych lub wystawienniczych albo dla przeprowadzenia prac konserwatorskich.
1a. Jednorazowe pozwolenie na czasowy wywóz zabytku wpisanego na Listę
Skarbów Dziedzictwa wydaje minister właściwy do spraw kultury i ochrony
dziedzictwa narodowego na wniosek podmiotów, o których mowa w ust. 1.
2. Termin ważności pozwolenia, o którym mowa w ust. 1 i 1a, nie może być
dłuższy niż 3 lata od dnia wydania tego pozwolenia.

art. 54. więcej Art. 54. 1. Wielokrotne pozwolenie indywidualne na czasowy wywóz zabytku
za granicę wydaje wojewódzki konserwator zabytków na wniosek osoby fizycznej lub
jednostki organizacyjnej, w której posiadaniu znajduje się zabytek, mającej zamiar
wielokrotnie wywozić za granicę ten zabytek w celach użytkowych lub
wystawienniczych.
1a. Na podstawie pozwolenia, o którym mowa w ust. 1, nie może być
wywieziony za granicę zabytek wpisany na Listę Skarbów Dziedzictwa.
2. Termin ważności pozwolenia, o którym mowa w ust. 1, nie może być dłuższy
niż 3 lata od dnia wydania tego pozwolenia.

art. 55. więcej Art. 55. 1. Wielokrotne pozwolenie ogólne na czasowy wywóz zabytków za
granicę wydaje wojewódzki konserwator zabytków na wniosek muzeum lub innej
instytucji kultury, która w związku z prowadzoną działalnością zamierza wielokrotnie
wywozić za granicę swoje zbiory, w całości lub w części, w celach wystawienniczych.
1a. Na podstawie pozwolenia, o którym mowa w ust. 1, nie może być
wywieziony za granicę zabytek wpisany na Listę Skarbów Dziedzictwa.
2. Termin ważności pozwolenia, o którym mowa w ust. 1, nie może być dłuższy
niż 5 lat od dnia wydania tego pozwolenia.

art. 56. więcej Art. 56. 1. Wojewódzki konserwator zabytków może cofnąć pozwolenie,
o którym mowa w art. 53 ust. 1, art. 54 ust. 1 albo art. 55 ust. 1, w drodze decyzji.
2. Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego może
cofnąć pozwolenie, o którym mowa w art. 53 ust. 1a, w drodze decyzji.
3. Cofnięcie pozwolenia, o którym mowa w ust. 1 i 2, może nastąpić, jeżeli stan
zachowania zabytku uległ pogorszeniu lub wyszły na jaw nowe fakty i okoliczności
świadczące, że wnioskodawca nie daje rękojmi, o której mowa w art. 51 ust. 2.
4. O cofnięciu pozwolenia odpowiednio wojewódzki konserwator zabytków albo
minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego zawiadamia
niezwłocznie organ Krajowej Administracji Skarbowej.

Art. 56a. 1. Osoba fizyczna lub jednostka organizacyjna, która otrzymała
pozwolenie, o którym mowa w art. 51 ust. 3, jest obowiązana przywieźć wywieziony
zabytek do kraju w okresie ważności tego pozwolenia.
2. Zabytki wchodzące w skład zbiorów publicznych, które stanowią własność
Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego oraz innych jednostek
organizacyjnych zaliczanych do sektora finansów publicznych lub zabytki znajdujące
się w ich posiadaniu albo wchodzące w skład narodowego zasobu bibliotecznego,
czasowo wywiezione za granicę w celach wystawienniczych albo w celu urządzenia
wnętrz polskich przedstawicielstw dyplomatycznych lub urzędów konsularnych,
mogą nie być przywiezione na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w okresie
ważności pozwolenia, w przypadku wystąpienia z wnioskiem o kolejne pozwolenie na
czasowy wywóz zabytku za granicę.
3. Z wnioskiem występuje się w terminie nie krótszym niż 90 dni przed dniem
upływu ważności pozwolenia.
4. Do wniosku dołącza się aktualny opis stanu zachowania zabytku.
5. Wniosek złożony z przekroczeniem terminu, o którym mowa w ust. 3,
pozostawia się bez rozpatrzenia, o czym informuje się wnioskodawcę.
6. W przypadku zabytku wpisanego na Listę Skarbów Dziedzictwa, minister
właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego przed wydaniem
kolejnego pozwolenia na czasowy wywóz zabytku za granicę zasięga opinii Rady
Ochrony Zabytków.
7. W kolejnym pozwoleniu określa się warunki i sposób eksponowania
i przechowywania zabytku oraz wykonywania kontroli stanu zachowania
i przeznaczenia zabytku, w okresie ważności tego pozwolenia.
8. W przypadku wydania decyzji o odmowie udzielenia kolejnego pozwolenia
lub pozostawieniu wniosku bez rozpatrzenia, wnioskodawca jest obowiązany
przywieźć wywieziony zabytek na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w terminie
60 dni od dnia, w którym decyzja stała się ostateczna albo od dnia otrzymania przez
wnioskodawcę informacji o pozostawieniu wniosku bez rozpatrzenia.

art. 57. więcej Art. 57. 1. Osoba fizyczna lub jednostka organizacyjna, która otrzymała
pozwolenie, o którym mowa w art. 51 ust. 1, art. 54 ust. 1 albo art. 55 ust. 1, jest
obowiązana po wykorzystaniu tego pozwolenia powiadomić wojewódzkiego
konserwatora zabytków o przywiezieniu zabytku na terytorium Rzeczypospolitej
Polskiej w terminie nie dłuższym niż 14 dni od dnia upływu ważności pozwolenia.
2. Osoba fizyczna lub jednostka organizacyjna, która otrzymała pozwolenie,
o którym mowa w art. 53 ust. 1a, jest obowiązana po wykorzystaniu tego pozwolenia
powiadomić ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego
o przywiezieniu zabytku na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w terminie nie
dłuższym niż 14 dni od dnia upływu ważności pozwolenia.
3. Jeżeli przywiezienie zabytku na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
nastąpiło po upływie terminu ważności pozwolenia w przypadku, o którym mowa
w art. 56a ust. 8, jednostka organizacyjna jest obowiązana powiadomić
wojewódzkiego konserwatora zabytków o przywiezieniu zabytku na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej w terminie nie dłuższym niż 14 dni od dnia jego
przywiezienia.
4. Na wezwanie odpowiednio wojewódzkiego konserwatora zabytków albo
ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego osoba
fizyczna lub jednostka organizacyjna, o której mowa w ust. 1–3, jest obowiązana
udostępnić zabytek w celu dokonania oględzin.

art. 58. więcej Art. 58. W odniesieniu do materiałów bibliotecznych pozwolenia, o których
mowa w art. 51 ust. 1 i 3, wydaje Dyrektor Biblioteki Narodowej. Przepisy art. 51
ust. 1, 2 i 4, art. 52 ust. 1a oraz art. 53–57 stosuje się odpowiednio.

art. 59. więcej Art. 59. 1. Pozwolenia na wywóz za granicę nie wymagają:
1) zabytki nieobjęte kategoriami, o których mowa w art. 51 ust. 1, niewpisane do
rejestru albo na Listę Skarbów Dziedzictwa, albo inwentarzy muzeów albo
niewchodzące w skład narodowego zasobu bibliotecznego;
1a) zabytki podlegające zwrotowi na terytorium państwa Unii Europejskiej na
podstawie prawomocnego wyroku nakazującego zwrot zagranicznego
narodowego dobra kultury, o którym mowa w art. 18 ust. 1 ustawy z dnia
25 maja 2017 r. o restytucji narodowych dóbr kultury;
2) zabytki przywiezione z terytorium państwa niebędącego członkiem Unii
Europejskiej, które są objęte procedurą odprawy czasowej lub procedurą
uszlachetniania czynnego w rozumieniu przepisów prawa celnego;
3) zabytki przywiezione z terytorium państwa niebędącego członkiem Unii
Europejskiej, które były objęte procedurą dopuszczenia do obrotu ze
zwolnieniem od należności celnych przywozowych, jeżeli wywóz tych zabytków
następuje przed upływem 5 lat od dnia dopuszczenia do obrotu;
4) zabytki przywiezione z terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej na
okres nie dłuższy niż 3 lata, jeżeli wywozu tych zabytków dokonuje się na
terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej;
5) zabytki przywiezione z zagranicy przez osoby korzystające z przywilejów lub
immunitetów dyplomatycznych, w tym przywiezione w celu urządzenia wnętrz
przedstawicielstw dyplomatycznych i urzędów konsularnych;
6) dzieła twórców żyjących niewpisane do inwentarzy muzeów albo niewchodzące
w skład narodowego zasobu bibliotecznego;
6a) dzieła twórców żyjących podlegające zwrotowi na terytorium państwa Unii
Europejskiej na podstawie prawomocnego wyroku nakazującego zwrot
zagranicznego narodowego dobra kultury, o którym mowa w art. 18 ust.
1 ustawy z dnia 25 maja 2017 r. o restytucji narodowych dóbr kultury;
7) zabytki przemieszczane przez terytorium Rzeczypospolitej Polskiej z terytorium
państwa członkowskiego Unii Europejskiej na terytorium państwa niebędącego
członkiem Unii Europejskiej i objęte kategoriami A.1–A.15 wymienionymi
w załączniku do rozporządzenia Rady (EWG) nr 116/2009 z dnia 18 grudnia
2008 r. w sprawie wywozu dóbr kultury (Dz. Urz. WE L 39 z dnia 10.02.2009),
jeżeli ich wartość jest niższa od progów finansowych wymienionych w pkt B
tego załącznika;
8) zabytki, które posiadają potwierdzenie wwozu wystawione przez organ celny lub
Straż Graniczną zgodnie z art. 59 ust. 3 pkt 4.
2. Jeżeli wywóz zabytku jest dokonywany bez pozwolenia, o którym mowa
w art. 51 ust. 1 i 3, a cechy zabytku wskazują, że jego wywóz wymaga pozwolenia,
organ Straży Granicznej lub organ celny może zażądać od osoby dokonującej wywozu
zabytku okazania dokumentu potwierdzającego fakt, że wywożony zabytek nie
wymaga pozwolenia.
3. Dokumentem, o którym mowa w ust. 2, jest:
1) ocena wskazująca czas powstania zabytku wykonana przez instytucję kultury
wyspecjalizowaną w opiece nad zabytkami, rzeczoznawcę ministra właściwego
do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, podmiot gospodarczy
wyspecjalizowany w zakresie obrotu zabytkami na terytorium Rzeczypospolitej
Polskiej lub organ administracji publicznej;
2) wycena zabytku wykonana przez instytucję kultury wyspecjalizowaną w opiece
nad zabytkami, rzeczoznawcę ministra właściwego do spraw kultury i ochrony
dziedzictwa narodowego lub podmiot gospodarczy wyspecjalizowany
w zakresie obrotu zabytkami na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
3) faktura zawierająca dane pozwalające na identyfikację przedmiotu, wystawiona
przez podmiot gospodarczy wyspecjalizowany w zakresie obrotu zabytkami na
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
4) potwierdzenie wwozu zabytku na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
zawierające fotografię zabytku, wystawione w przejściach granicznych przez
organ celny, a w przypadku jego braku przez organ Straży Granicznej.
Potwierdzenie jest wystawiane jedynie wtedy, gdy z załączonych dokumentów
umożliwiających jednoznaczną identyfikację zabytku oraz jego wiek i wartość
wynika, że należy on do kategorii zabytków, o których mowa w art. 51 ust. 1;
5) ubezpieczenie przewozu zabytku z zagranicy na terytorium Rzeczypospolitej
Polskiej;
6) pozwolenie na wywóz zabytku z terytorium innego państwa członkowskiego
Unii Europejskiej.
4. W przypadku gdy osoba dokonująca wywozu zabytku nie przedstawi
dokumentu, o którym mowa w ust. 2, lub istnieje uzasadniona obawa, że dokument
ten nie jest wiarygodny, organ Straży Granicznej lub organ celny może zatrzymać ten
zabytek na czas niezbędny do ustalenia, czy wywóz zabytku mógł być dokonywany
bez pozwolenia, o którym mowa w art. 51 ust. 1 i 3.
5. Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego
określi, w drodze rozporządzenia, wzór dokumentu, o którym mowa w ust. 3 pkt 1, 2
i 4, mając na względzie konieczność ujednolicenia tych dokumentów.

Art. 59a. 1. Podmiot gospodarczy wyspecjalizowany w zakresie obrotu
zabytkami na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zwany dalej „podmiotem prowadzącym księgę ewidencyjną”, jest obowiązany do prowadzenia księgi
ewidencyjnej zabytków przyjętych lub oferowanych do zbycia, zwaną dalej „księgą
ewidencyjną”, zarówno na własną rzecz, jak i na rzecz innych osób, o wartości
przekraczającej 10 000 zł, a także ekspertyz wydanych przez ten podmiot, w szczególności ocen wskazujących czas powstania zabytku i wycen zabytku, o których mowa w art. 59 ust. 3 pkt 1 i 2.
2. Księga ewidencyjna zawiera:
1) dane umożliwiające identyfikację i określenie wartości zabytku;
2) dane zbywcy oraz nabywcy zabytku, a także osób pośredniczących w zbyciu
i nabyciu zabytku, w tym osób reprezentujących osoby prawne;
3) dane osoby, na rzecz której została wydana ekspertyza, o której mowa w ust. 1;
4) oryginał lub odpis dokumentu poświadczającego nabycie zabytku przez podmiot
prowadzący księgę ewidencyjną wraz z ceną zakupu, a ponadto Jednolitego
Dokumentu Administracyjnego (SAD) lub innego dokumentu potwierdzającego
dopuszczenie do obrotu w przypadku, jeżeli podmiot ten nabył zabytek poza
obszarem celnym Unii Europejskiej;
5) odpis faktury lub innego dokumentu poświadczającego zbycie zabytku wraz
z ceną sprzedaży;
6) odpis ekspertyzy, o której mowa w ust. 1;
7) oświadczenie zbywcy dotyczące pochodzenia zabytku i sposobu nabycia go
przez zbywcę;
8) oświadczenie podmiotu prowadzącego księgę ewidencyjną dotyczące czynności
powziętych w celu weryfikacji, czy zabytek nie pochodzi z przestępstwa ani nie
został wyprowadzony z terytorium państwa Unii Europejskiej lub państwa
trzeciego z naruszeniem prawa, ze wskazaniem informacji uzyskanych
z dostępnych rejestrów, wykazów i baz danych.
3. Dane osób, o których mowa w ust. 2 pkt 2 i 3, w odniesieniu do osób
fizycznych obejmują:
1) imię i nazwisko;
2) numer identyfikacji podatkowej (NIP) lub numer PESEL;
3) w odniesieniu do cudzoziemców i osób niemających numerów, o których mowa
w pkt 2, adres zamieszkania oraz serię i numer dokumentu potwierdzającego tożsamość.
4. Osobą uprawnioną do dokonywania wpisów w księdze ewidencyjnej jest
każda osoba uprawniona do reprezentowania podmiotu prowadzącego księgę
ewidencyjną lub osoba przez nią do tego upoważniona.
5. Księgę ewidencyjną podmiot obowiązany do jej prowadzenia przechowuje
przez okres prowadzenia działalności.
6. Jeżeli podmiot prowadzący księgę ewidencyjną nie jest podmiotem, o którym
mowa w art. 42 ustawy z dnia 14 lipca 1983 r. o narodowym zasobie archiwalnym
i archiwach, ani też księga ewidencyjna nie wchodzi w skład państwowego zasobu
archiwalnego, do księgi tej stosuje się przepisy ustawy z dnia 14 lipca 1983 r.
o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach dotyczące ewidencjonowanego
niepaństwowego zasobu archiwalnego.
7. Policja i Krajowa Administracja Skarbowa mogą na wniosek ministra
właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego lub z urzędu
dokonywać czynności wyjaśniających mających na celu sprawdzenie wykonywania
obowiązku prowadzenia księgi ewidencyjnej i prawidłowości jej prowadzenia.
W czynnościach wyjaśniających może wziąć udział upoważniony przedstawiciel
ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego.
8. Podmiot prowadzący księgę ewidencyjną jest obowiązany na każde wezwanie
niezwłocznie udostępnić tę księgę sądom powszechnym, sądom administracyjnym
oraz organom i podmiotom, o których mowa w art. 3 ust. 1, art. 5 ust. 1, art. 12 ust. 5
i art. 41 ustawy z dnia 25 maja 2017 r. o restytucji narodowych dóbr kultury, a także
innym podmiotom wydającym pozwolenia na wywóz zabytków za granicę.
9. Podmiot prowadzący księgę ewidencyjną jest obowiązany wydać odpis lub
kopię wpisu, a także odpis lub kopię oświadczeń, o których mowa w ust. 2 pkt 7 i 8,
zbywcy lub nabywcy zabytku objętego wpisem, lub osobie, na której rzecz wydał
ekspertyzę objętą wpisem, na żądanie tych osób.
10. Archiwum państwowe, do którego przekazano księgę ewidencyjną celem
archiwizowania zgodnie z ust. 6, udostępnia ją podmiotowi prowadzącemu tę księgę
ewidencyjną, organom lub podmiotom, o których mowa w art. 3 ust. 1, art. 5 ust. 1,
art. 12 ust. 5 i art. 41 ustawy z dnia 25 maja 2017 r. o restytucji narodowych dóbr
kultury, a także innym podmiotom wydającym pozwolenia na wywóz zabytków za
granicę, oraz osobom, o których mowa w ust. 9.
11. Przed dokonaniem pierwszego wpisu podmiot prowadzący księgę
ewidencyjną przedkłada księgę ewidencyjną oraz kolejne jej tomy wojewódzkiemu
konserwatorowi zabytków właściwemu dla miejsca siedziby tego podmiotu celem
nadania księdze ewidencyjnej i kolejnemu tomowi numeru ewidencyjnego.
12. Wojewódzki konserwator zabytków, o którym mowa w ust. 11, prowadzi
ewidencję przedłożonych mu ksiąg ewidencyjnych, która zawiera:
1) numer ewidencyjny, datę jego nadania oraz liczbę stron księgi ewidencyjnej lub
kolejnego tomu księgi ewidencyjnej;
2) imię i nazwisko lub nazwę (firmę) podmiotu prowadzącego księgę ewidencyjną.
13. Ewidencja ksiąg ewidencyjnych jest dokumentem stanowiącym materiał
archiwalny podlegający przekazaniu do właściwego archiwum państwowego zgodnie
z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 14 lipca 1983 r. o narodowym zasobie archiwalnym
i archiwach.
14. Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego
określi, w drodze rozporządzenia, wzór księgi ewidencyjnej, szczegółowy sposób jej
prowadzenia i przechowywania oraz dokumentację dołączaną do księgi ewidencyjnej,
uwzględniając konieczność zapewnienia przejrzystości i kompletności zapisu
informacji znajdujących się w księdze ewidencyjnej, a także bezpieczeństwa danych
zawartych w księdze ewidencyjnej.

art. 60. więcej Art. 60. Wojewódzki konserwator zabytków przy rozpatrywaniu wniosków
w sprawach wywozu zabytków lub innych przedmiotów za granicę może zasięgać
opinii instytucji kultury wyspecjalizowanych w opiece nad zabytkami.

art. 61. więcej Art. 61. Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego
określi, w drodze rozporządzenia, tryb składania wniosków i wydawania
jednorazowego pozwolenia na stały wywóz zabytku za granicę, jednorazowego
i wielokrotnych pozwoleń na czasowy wywóz zabytku za granicę oraz wzory tych
pozwoleń, kierując się potrzebą ujednolicenia tych dokumentów oraz koniecznością
zapewnienia ochrony tym zabytkom.

art. 62. więcej Art. 62. (uchylony).

art. 63. więcej Art. 63. (uchylony).

art. 64. więcej Art. 64. (uchylony).

art. 65. więcej Art. 65. (uchylony).

art. 66. więcej Art. 66. (uchylony).

art. 67. więcej Art. 67. (uchylony).

art. 68. więcej Art. 68. (uchylony).

art. 69. więcej Art. 69. (uchylony).

art. 70. więcej Art. 70. (uchylony).

art. 71. więcej Art. 71. 1. W zakresie sprawowania opieki nad zabytkami osoba fizyczna lub
jednostka organizacyjna posiadająca tytuł prawny do zabytku wynikający z prawa
własności, użytkowania wieczystego, trwałego zarządu, ograniczonego prawa
rzeczowego albo stosunku zobowiązaniowego finansuje prowadzenie prac
konserwatorskich, restauratorskich i robót budowlanych przy tym zabytku.
2. Sprawowanie opieki nad zabytkami, w tym finansowanie prac
konserwatorskich, restauratorskich i robót budowlanych przy zabytku, do którego
tytuł prawny, określony w ust. 1, posiada jednostka samorządu terytorialnego, jest
zadaniem własnym tej jednostki.

art. 72. więcej Art. 72. Na zasadach i w trybie określonych odrębnymi przepisami, prace
konserwatorskie, restauratorskie i roboty budowlane przy zabytkach będących
w posiadaniu jednostek organizacyjnych, zaliczanych do sektora finansów
publicznych, są finansowane ze środków finansowych przyznanych odpowiednio
przez dysponentów części budżetowych bądź jednostki samorządu terytorialnego,
którym podlegają te jednostki.

art. 73. więcej Art. 73. Osoba fizyczna, jednostka samorządu terytorialnego lub inna jednostka
organizacyjna, będąca właścicielem lub posiadaczem zabytku wpisanego do rejestru
albo posiadająca taki zabytek w trwałym zarządzie albo będąca właścicielem lub
posiadaczem zabytku wpisanego na Listę Skarbów Dziedzictwa, może ubiegać się
o udzielenie dotacji celowej z budżetu państwa na dofinansowanie prac
konserwatorskich, restauratorskich lub robót budowlanych przy zabytku wpisanym do
rejestru albo prac konserwatorskich lub restauratorskich przy zabytku wpisanym na
Listę Skarbów Dziedzictwa.

art. 74. więcej Art. 74. 1. Dotacja na dofinansowanie prac konserwatorskich, restauratorskich
lub robót budowlanych przy zabytku wpisanym do rejestru może być udzielona przez:
1) ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego ze
środków budżetu państwa, z części, której dysponentem jest ten minister;
2) wojewódzkiego konserwatora zabytków ze środków finansowych z budżetu
państwa w części, której dysponentem jest wojewoda.
2. Dotacja na dofinansowanie prac konserwatorskich lub restauratorskich przy
zabytku wpisanym na Listę Skarbów Dziedzictwa jest udzielana ze środków budżetu
państwa, z części, której dysponentem jest minister właściwy do spraw kultury
i ochrony dziedzictwa narodowego.

art. 75. więcej Art. 75. Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego
lub wojewódzki konserwator zabytków może udzielić dotacji osobom bądź
jednostkom, o których mowa w art. 73, na podstawie umowy zawartej z tymi osobami
lub jednostkami.

art. 76. więcej Art. 76. 1. Dotacja może być udzielona na dofinansowanie:
1) nakładów koniecznych na wykonanie prac konserwatorskich, restauratorskich
lub robót budowlanych przy zabytku wpisanym do rejestru, ustalonych na
podstawie kosztorysu zatwierdzonego przez wojewódzkiego konserwatora
zabytków, które zostaną przeprowadzone w roku złożenia przez wnioskodawcę
wniosku o udzielenie dotacji lub w roku następującym po roku złożenia tego wniosku;
2) nakładów koniecznych na wykonanie prac konserwatorskich, restauratorskich
lub robót budowlanych przy zabytku wpisanym do rejestru, które zostały
przeprowadzone w okresie trzech lat poprzedzających rok złożenia przez
wnioskodawcę wniosku o udzielenie dotacji;
3) nakładów koniecznych na wykonanie prac konserwatorskich lub restauratorskich
przy zabytku wpisanym na Listę Skarbów Dziedzictwa, ustalonych na podstawie
kosztorysu zatwierdzonego przez ministra właściwego do spraw kultury
i ochrony dziedzictwa narodowego, które zostaną przeprowadzone w roku
złożenia przez wnioskodawcę wniosku o udzielenie dotacji lub w roku
następującym po roku złożenia tego wniosku.
2. Wniosek o udzielenie dotacji, o której mowa w ust. 1 pkt 2, wnioskodawca
może złożyć po przeprowadzeniu wszystkich prac lub robót przy zabytku wpisanym
do rejestru, określonych w pozwoleniu wydanym przez wojewódzkiego konserwatora
zabytków.

art. 77. więcej Art. 77. Dotacja może obejmować nakłady konieczne na:
1) sporządzenie ekspertyz technicznych i konserwatorskich;
2) przeprowadzenie badań konserwatorskich lub architektonicznych;
3) wykonanie dokumentacji konserwatorskiej;
4) opracowanie programu prac konserwatorskich i restauratorskich;
5) wykonanie projektu budowlanego zgodnie z przepisami Prawa budowlanego;
6) sporządzenie projektu odtworzenia kompozycji wnętrz;
7) zabezpieczenie, zachowanie i utrwalenie substancji zabytku;
8) stabilizację konstrukcyjną części składowych zabytku lub ich odtworzenie
w zakresie niezbędnym dla zachowania tego zabytku;
9) odnowienie lub uzupełnienie tynków i okładzin architektonicznych albo ich
całkowite odtworzenie, z uwzględnieniem charakterystycznej dla tego zabytku
kolorystyki;
10) odtworzenie zniszczonej przynależności zabytku, jeżeli odtworzenie to nie
przekracza 50% oryginalnej substancji tej przynależności;
11) odnowienie lub całkowite odtworzenie okien, w tym ościeżnic i okiennic,
zewnętrznych odrzwi i drzwi, więźby dachowej, pokrycia dachowego, rynien
i rur spustowych;
12) modernizację instalacji elektrycznej w zabytkach drewnianych lub w zabytkach,
które posiadają oryginalne, wykonane z drewna części składowe
i przynależności;
13) wykonanie izolacji przeciwwilgociowej;
14) uzupełnianie narysów ziemnych dzieł architektury obronnej oraz zabytków
archeologicznych nieruchomych o własnych formach krajobrazowych;
15) działania zmierzające do wyeksponowania istniejących, oryginalnych
elementów zabytkowego układu parku lub ogrodu;
16) zakup materiałów konserwatorskich i budowlanych, niezbędnych do wykonania
prac i robót przy zabytku wpisanym do rejestru, o których mowa w pkt 7–15;
17) zakup i montaż instalacji przeciwwłamaniowej oraz przeciwpożarowej
i odgromowej.

art. 78. więcej Art. 78. 1. Dotacja może być udzielona w wysokości do 50% nakładów
koniecznych na wykonanie prac konserwatorskich, restauratorskich lub robót
budowlanych przy zabytku wpisanym do rejestru.
2. Jeżeli zabytek, o którym mowa w ust. 1, posiada wyjątkową wartość
historyczną, artystyczną lub naukową albo wymaga przeprowadzenia złożonych pod
względem technologicznym prac konserwatorskich, restauratorskich lub robót
budowlanych, dotacja może być udzielona w wysokości do 100% nakładów
koniecznych na wykonanie tych prac lub robót.
3. W przypadku, jeżeli stan zachowania zabytku, o którym mowa w ust. 1,
wymaga niezwłocznego podjęcia prac konserwatorskich, restauratorskich lub robót
budowlanych przy zabytku, dotacja może być również udzielona do wysokości 100%
nakładów koniecznych na wykonanie tych prac lub robót.
4. Łączna wysokość dotacji udzielonych przez ministra właściwego do spraw
kultury i ochrony dziedzictwa narodowego i wojewódzkiego konserwatora zabytków
nie może przekraczać wysokości dofinansowania określonej w ust. 1–3.
5. Dotacja, o której mowa w art. 74 ust. 2, jest udzielana we wnioskowanej
wysokości do 100% nakładów koniecznych na wykonanie prac konserwatorskich lub
restauratorskich.

art. 79. więcej Art. 79. 1. Przy rozpatrywaniu wniosków o udzielenie dotacji nie mają
zastosowania przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego.
2. Dochodzenie przez organy, o których mowa w art. 74, należności wraz
z odsetkami w wysokości określonej jak dla zaległości podatkowych z tytułu
niewykorzystania lub wykorzystania niezgodnego z przeznaczeniem udzielonej
dotacji następuje w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.

art. 80. więcej Art. 80. Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego
określi, w drodze rozporządzenia:
1) szczegółowe warunki i tryb udzielania dotacji celowej na prace konserwatorskie
lub restauratorskie przy zabytku wpisanym na Listę Skarbów Dziedzictwa oraz
prace konserwatorskie, restauratorskie i roboty budowlane przy zabytku
wpisanym do rejestru,
2) dane i informacje zawarte we wnioskach o udzielenie dotacji oraz dokumentację
niezbędną do rozpatrzenia tych wniosków,
3) dokumenty niezbędne do zawarcia umowy oraz elementy umowy o udzielenie
dotacji,
4) dokumenty niezbędne do rozliczenia umowy
– uwzględniając konieczność określenia okresu, który musi upłynąć zanim możliwe
będzie udzielenie kolejnej dotacji celowej na dofinansowanie prac przy tym samym
zabytku, zorganizowania w ciągu roku budżetowego co najmniej jednego naboru
wniosków o udzielenie dotacji, ogłoszenia informacji o naborach, zapewnienia
wszechstronnej oceny działań, na wykonanie których ma być udzielona dotacja, oraz
zapewnienia celowości i racjonalności wydatkowania środków publicznych.

art. 81. więcej Art. 81. 1. W trybie określonym odrębnymi przepisami dotacja na prace
konserwatorskie, restauratorskie lub roboty budowlane przy zabytku wpisanym do
rejestru lub znajdującym się w gminnej ewidencji zabytków może być udzielona przez
organ stanowiący gminy, powiatu lub samorządu województwa, na zasadach
określonych w podjętej przez ten organ uchwale.
2. Dotacja, w zakresie określonym w art. 77, może być udzielona w wysokości
do 100% nakładów koniecznych na wykonanie przez wnioskodawcę prac
konserwatorskich, restauratorskich lub robót budowlanych przy zabytku wpisanym do
rejestru lub znajdującym się w gminnej ewidencji zabytków.

art. 82. więcej Art. 82. 1. Łączna kwota dotacji na prace konserwatorskie, restauratorskie lub
roboty budowlane przy zabytku wpisanym do rejestru, udzielonych przez ministra
właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, wojewódzkiego
konserwatora zabytków bądź organ stanowiący gminy, powiatu lub samorządu
województwa, nie może przekraczać wysokości 100% nakładów koniecznych na
wykonanie tych prac lub robót.
2. Dofinansowanie prac konserwatorskich, restauratorskich i robót budowlanych
przy zabytkach wpisanych do rejestru jest zadaniem z zakresu administracji
publicznej.
3. W celu zapewnienia realizacji postanowień określonych w ust. 1 organy
uprawnione do udzielania dotacji prowadzą wykazy udzielonych dotacji oraz
informują się wzajemnie o udzielonych dotacjach.

Art. 82a. 1. Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa
narodowego udziela osobie fizycznej lub jednostce organizacyjnej zamierzającej
realizować działania, o których mowa w art. 31 ust. 1a, dotacji na przeprowadzenie
badań archeologicznych, o których mowa w art. 31 ust. 2, oraz wykonanie ich
dokumentacji, w przypadku gdy koszt planowanych badań archeologicznych i ich dokumentacji będzie wyższy niż 2% kosztów planowanych działań. Przepisy art. 75 i art. 79 stosuje się odpowiednio.
2. Przepis ust. 1 stosuje się także w przypadku, gdy w trakcie realizacji działań,
o których mowa w art. 31 ust. 1a, nastąpi niespodziewane odkrycie nieznanego
wcześniej zabytku archeologicznego, po jego wpisaniu do rejestru lub ujęciu
w ewidencji wojewódzkiego konserwatora zabytków i określeniu zakresu oraz rodzaju
badań archeologicznych.
3. Przepisu ust. 1 nie stosuje się w przypadku, gdy jednym z podmiotów
zamierzających realizować działania, o których mowa w art. 31 ust. 1a, jest jednostka
organizacyjna zaliczana do sektora finansów publicznych albo działania te będą
realizowane z wykorzystaniem środków finansowych Unii Europejskiej, Mechanizmu
Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub Norweskiego Mechanizmu
Finansowego.
4. Wysokość dotacji, o której mowa w ust. 1, równa jest różnicy pomiędzy
kosztami planowanych badań archeologicznych i ich dokumentacji a kosztami
stanowiącymi 2% kosztów planowanych działań, o których mowa w art. 31 ust. 1a.
5. Rozliczenie dotacji następuje po zakończeniu realizacji działań, o których
mowa w art. 31 ust. 1a, nie później jednak, niż w terminie 5 lat od udzielenia dotacji,
na podstawie kosztów poniesionych na przeprowadzenie badań archeologicznych
i wykonanie ich dokumentacji oraz kosztów poniesionych na realizację tych działań.
Przepis ust. 4 stosuje się odpowiednio.
6. Osoba fizyczna lub jednostka organizacyjna, o których mowa w ust. 1, jest
obowiązana zwrócić w całości albo w części dotację wraz z odsetkami w przypadku,
gdy koszty poniesione na przeprowadzenie badań archeologicznych i wykonanie ich
dokumentacji nie będą wyższe niż 2% kosztów poniesionych na realizację działań,
o których mowa w art. 31 ust. 1a, lub gdy różnica pomiędzy kosztami poniesionymi
na przeprowadzenie badań archeologicznych i wykonanie ich dokumentacji
a kosztami stanowiącymi 2% kosztów poniesionych na realizację działań, o których
mowa w art. 31 ust. 1a, będzie mniejsza niż wysokość udzielonej dotacji.
7. W przypadku kiedy rzeczywisty koszt badań przekroczył koszty planowanych
badań archeologicznych, o których mowa w ust. 4, dopuszcza się możliwość
refundacji poniesionych kosztów w wysokości będącej różnicą pomiędzy uzasadnionymi kosztami rzeczywistymi a kosztami planowanymi na podstawie wniosku zaopiniowanego przez wojewódzkiego konserwatora zabytków.
8. Dotacja, o której mowa w ust. 1, podlega zwrotowi wraz z odsetkami
określonymi jak dla zaległości podatkowych w przypadku, gdy osoba fizyczna lub
jednostka organizacyjna, o których mowa w ust. 1, nie rozliczy dotacji w terminie 5 lat
od dnia przekazania dotacji lub gdy dokumentacja badań archeologicznych nie
zostanie przekazana wojewódzkiemu konserwatorowi zabytków w terminie 3 lat od
dnia wydania pozwolenia na przeprowadzenie badań archeologicznych.

Art. 82b. Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa
narodowego, mając na względzie konieczność zapewnienia zgodności udzielonej
pomocy z zasadami wydatkowania środków publicznych, określi, w drodze
rozporządzenia, warunki i tryb udzielania oraz rozliczania dotacji, o której mowa
w art. 82a ust. 1 i 2, w tym tryb postępowania z wnioskami o udzielenie dotacji,
sposób jej rozliczania oraz rodzaj dokumentów niezbędnych do rozpatrzenia wniosku
i rozliczenia dotacji.

art. 83. więcej Art. 83. Na zasadach określonych w przepisach o szkolnictwie wyższym i nauce
minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego i nauki może przyznać środki
finansowe na badania konserwatorskie, architektoniczne, archeologiczne lub inne
badania naukowe związane z prowadzeniem prac konserwatorskich i restauratorskich
przy zabytkach.

Art. 83a. 1. Osoba fizyczna, jednostka samorządu terytorialnego lub inna
jednostka organizacyjna będąca właścicielem albo posiadaczem zabytku wpisanego
na Listę Skarbów Dziedzictwa otrzymuje na swój wniosek dotację celową z budżetu
państwa na wyposażenie pomieszczenia, w którym zabytek ten będzie
przechowywany, w zabezpieczenia techniczne, o których mowa w art. 37i ust. 1.
Przepisy art. 75 i art. 79 stosuje się odpowiednio.
2. Dotacji, o której mowa w ust. 1, udziela się ze środków budżetu państwa,
z części, której dysponentem jest minister właściwy do spraw kultury i ochrony
dziedzictwa narodowego, we wnioskowanej wysokości do 100% nakładów koniecznych na wyposażenie pomieszczenia w zabezpieczenia techniczne.
3. Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego
określi, w drodze rozporządzenia, sposób ustalania wysokości i rozliczania dotacji celowej na wyposażenie pomieszczenia, w którym zabytek wpisany na Listę Skarbów
Dziedzictwa będzie przechowywany, w zabezpieczenia techniczne, w tym rodzaje
kosztów podlegających dofinansowaniu, wymagania, jakie spełnia wniosek oraz
dokumenty, jakie należy dołączyć do wniosku, kierując się koniecznością zapewnienia
właściwego dokumentowania przez ubiegających się o udzielenie dotacji spełniania
warunków jej udzielenia oraz kontroli wykorzystania dotacji, a także prawidłowego
jej rozliczenia.

Art. 83b. 1. Tworzy się Narodowy Fundusz Ochrony Zabytków, którego
dysponentem jest minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego.
2. Narodowy Fundusz Ochrony Zabytków jest państwowym funduszem celowym.
3. Przychodem Narodowego Funduszu Ochrony Zabytków są wpływy z kar
pieniężnych, o których mowa w art. 107a–107e.
4. Środki Narodowego Funduszu Ochrony Zabytków są przeznaczane na dofinansowanie:
1) nakładów koniecznych na wykonanie prac konserwatorskich lub restauratorskich
przy zabytku wpisanym na Listę Skarbów Dziedzictwa,
2) nakładów koniecznych na wykonanie prac konserwatorskich, restauratorskich
lub robót budowlanych przy zabytku wpisanym do rejestru
– na zasadach określonych w niniejszym rozdziale.
5. Koszty obsługi Narodowego Funduszu Ochrony Zabytków są pokrywane ze
środków tego Funduszu.

art. 84. więcej Art. 84. W celu stworzenia warunków niezbędnych do realizacji ochrony
zabytków i opieki nad zabytkami minister właściwy do spraw kultury i ochrony
dziedzictwa narodowego inicjuje i opracowuje, przy pomocy Generalnego
Konserwatora Zabytków, krajowy program ochrony zabytków i opieki nad zabytkami.

art. 85. więcej Art. 85. 1. W krajowym programie ochrony zabytków i opieki nad zabytkami
określa się, w szczególności, cele i kierunki działań oraz zadania w zakresie ochrony zabytków i opieki nad zabytkami, warunki i sposób finansowania planowanych działań, a także harmonogram ich realizacji.
2. Krajowy program ochrony zabytków i opieki nad zabytkami opracowuje się
na okres 4 lat.

art. 86. więcej Art. 86. 1. Krajowy program ochrony zabytków i opieki nad zabytkami uchwala
Rada Ministrów na wniosek ministra właściwego do spraw kultury i ochrony
dziedzictwa narodowego.
2. Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego
przedstawia Radzie Ministrów, co 2 lata, sprawozdanie z realizacji zadań
wynikających z krajowego programu ochrony zabytków i opieki nad zabytkami.

art. 87. więcej Art. 87. 1. Zarząd województwa, powiatu lub wójt (burmistrz, prezydent miasta)
sporządza na okres 4 lat odpowiednio wojewódzki, powiatowy lub gminny program
opieki nad zabytkami.
2. Programy, o których mowa w ust. 1, mają na celu, w szczególności:
1) (uchylony)
2) uwzględnianie uwarunkowań ochrony zabytków, w tym krajobrazu kulturowego
i dziedzictwa archeologicznego, łącznie z uwarunkowaniami ochrony przyrody
i równowagi ekologicznej;
3) zahamowanie procesów degradacji zabytków i doprowadzenie do poprawy stanu
ich zachowania;
4) wyeksponowanie poszczególnych zabytków oraz walorów krajobrazu
kulturowego;
5) podejmowanie działań zwiększających atrakcyjność zabytków dla potrzeb
społecznych, turystycznych i edukacyjnych oraz wspieranie inicjatyw
sprzyjających wzrostowi środków finansowych na opiekę nad zabytkami;
6) określenie warunków współpracy z właścicielami zabytków, eliminujących
sytuacje konfliktowe związane z wykorzystaniem tych zabytków;
7) podejmowanie przedsięwzięć umożliwiających tworzenie miejsc pracy
związanych z opieką nad zabytkami.
3. Wojewódzki, powiatowy i gminny program opieki nad zabytkami przyjmuje
odpowiednio sejmik województwa, rada powiatu i rada gminy, po uzyskaniu opinii
wojewódzkiego konserwatora zabytków.
4. Programy, o których mowa w ust. 3, są ogłaszane w wojewódzkim dzienniku
urzędowym.
5. Z realizacji programów zarząd województwa, powiatu i wójt (burmistrz,
prezydent miasta) sporządza, co 2 lata, sprawozdanie, które przedstawia się
odpowiednio sejmikowi województwa, radzie powiatu lub radzie gminy.
6. Sprawozdanie z realizacji wojewódzkiego programu opieki nad zabytkami jest
przekazywane Generalnemu Konserwatorowi Zabytków i właściwemu
wojewódzkiemu konserwatorowi zabytków w celu jego wykorzystania przy
opracowywaniu, aktualizacji i realizacji krajowego programu ochrony zabytków
i opieki nad zabytkami.

art. 88. więcej Art. 88. 1. Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa
narodowego opracowuje krajowy plan ochrony zabytków na wypadek konfliktu
zbrojnego i sytuacji kryzysowych oraz koordynuje realizację zadań mających na celu
zabezpieczenie zabytków przed skutkami zagrożeń wynikających z sytuacji kryzysowych.
2. Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego
określi, w drodze rozporządzenia, organizację i sposób ochrony zabytków na wypadek
konfliktu zbrojnego i sytuacji kryzysowych, z uwzględnieniem zadań administracji
odpowiedniego stopnia i jednostek organizacyjnych posiadających zabytki, wskazując
sposób prowadzenia prac zabezpieczających.
3. Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego
przedstawia Dyrektorowi Generalnemu Organizacji Narodów Zjednoczonych do
spraw Wychowania, Nauki i Kultury wniosek o wpis zabytku do „Międzynarodowego
Rejestru Dóbr Kulturalnych Objętych Ochroną Specjalną”, w celu objęcia tego
zabytku ochroną na podstawie Konwencji o ochronie dóbr kulturalnych w razie
konfliktu zbrojnego, podpisanej w Hadze w dniu 14 maja 1954 r. (Dz. U. z 1957 r. poz. 212 i 215).
4. W celu koordynacji przedsięwzięć związanych z ochroną zabytków w razie
konfliktu zbrojnego Rada Ministrów może utworzyć, w drodze rozporządzenia, Polski
Komitet Doradczy, będący jej organem pomocniczym.
5. W rozporządzeniu należy określić organizację Polskiego Komitetu
Doradczego, zakres i tryb jego działania oraz sposób finansowania działalności
Komitetu, uwzględniając, w szczególności, wymagania związane z powoływaniem
i odwoływaniem przewodniczącego, sekretarza i członków Komitetu, zadania
Komitetu, sposób głosowania oraz jego obsługi administracyjnej.

art. 89. więcej Art. 89. Organami ochrony zabytków są:
1) minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego,
w imieniu którego zadania i kompetencje, w tym zakresie, wykonuje Generalny
Konserwator Zabytków;
2) wojewoda, w imieniu którego zadania i kompetencje, w tym zakresie, wykonuje
wojewódzki konserwator zabytków.

art. 90. więcej Art. 90. 1. Generalny Konserwator Zabytków jest sekretarzem lub
podsekretarzem stanu w urzędzie obsługującym ministra właściwego do spraw kultury
i ochrony dziedzictwa narodowego.
2. Do zadań wykonywanych przez Generalnego Konserwatora Zabytków należy,
w szczególności:
1) opracowywanie krajowego programu ochrony zabytków i opieki nad zabytkami;
2) realizacja zadań wynikających z krajowego programu ochrony zabytków
i opieki nad zabytkami;
3) podejmowanie działań związanych z wspieraniem rozwoju regionalnego
i realizacją kontraktów wojewódzkich w sprawach opieki nad zabytkami;
4) prowadzenie krajowej ewidencji zabytków i krajowego wykazu zabytków
skradzionych lub wywiezionych za granicę niezgodnie z prawem;
5) wydawanie decyzji, postanowień i zaświadczeń w sprawach określonych
w ustawie oraz w przepisach odrębnych;
6) organizowanie i prowadzenie kontroli w zakresie przestrzegania oraz stosowania
przepisów dotyczących ochrony zabytków i opieki nad zabytkami;
7) sprawowanie nadzoru nad działalnością wojewódzkich konserwatorów
zabytków;
7a) koordynowanie działalności wojewódzkich konserwatorów zabytków;
7b) kontrolowanie działalności wojewódzkich konserwatorów zabytków na zasadach
określonych w ustawie z dnia 15 lipca 2011 r. o kontroli w administracji
rządowej (Dz. U. poz. 1092 oraz z 2019 r. poz. 730);
8) promowanie badań naukowych w zakresie konserwacji zabytków;
9) organizowanie szkoleń dla służb konserwatorskich;
10) organizowanie konkursów promujących opiekę nad zabytkami, w tym
przyznawanie wyróżnień, nagród pieniężnych lub rzeczowych;
11) opiniowanie wniosków o nadanie odznaki „Za opiekę nad zabytkami”;
12) współpraca z organami administracji publicznej w sprawach ochrony zabytków;
13) organizowanie szkoleń w zakresie ochrony zabytków i opieki nad zabytkami;
14) podejmowanie działań dotyczących troski o zabytki związane z historią Polski,
pozostające poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
3. W ramach koordynowania działalności wojewódzkich konserwatorów
zabytków Generalny Konserwator Zabytków może ustalać ogólne kierunki ich
działania, wydawać instrukcje i wytyczne określające sposób ich postępowania oraz
żądać od nich sprawozdań z działalności.
4. Instrukcje i wytyczne, o których mowa w ust. 3, nie mogą dotyczyć
rozstrzygnięć co do istoty sprawy załatwianej w drodze decyzji administracyjnej.

art. 91. więcej Art. 91. 1. Wojewódzkiego konserwatora zabytków powołuje wojewoda na
wniosek Generalnego Konserwatora Zabytków wskazujący kandydata na to
stanowisko.
1a. Wojewódzkiego konserwatora zabytków odwołuje wojewoda na wniosek
Generalnego Konserwatora Zabytków albo za jego zgodą.
2. Wojewódzkim konserwatorem zabytków może zostać osoba, która:
1) jest obywatelem polskim;
2) posiada przynajmniej tytuł zawodowy magistra w jednej z dziedzin związanych
z ochroną zabytków oraz co najmniej 5-letni staż pracy w tym zakresie;
3) posiada wiedzę w zakresie funkcjonowania administracji publicznej oraz
przepisów dotyczących ochrony zabytków i opieki nad zabytkami;
4) nie była skazana prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne
przestępstwo skarbowe.
3. Zastępcę wojewódzkiego konserwatora zabytków powołuje i odwołuje
wojewoda, na wniosek wojewódzkiego konserwatora zabytków.
4. Do zadań wykonywanych przez wojewódzkiego konserwatora zabytków
należy w szczególności:
1) realizacja zadań wynikających z krajowego programu ochrony zabytków i opieki
nad zabytkami;
2) sporządzanie, w ramach przyznanych środków budżetowych, planów
finansowania ochrony zabytków i opieki nad zabytkami;
3) prowadzenie rejestru i wojewódzkiej ewidencji zabytków oraz gromadzenie
dokumentacji w tym zakresie;
4) wydawanie, zgodnie z właściwością, decyzji, postanowień i zaświadczeń
w sprawach określonych w ustawie oraz w przepisach odrębnych;
5) sprawowanie nadzoru nad prawidłowością prowadzonych badań
konserwatorskich, architektonicznych, prac konserwatorskich, restauratorskich,
robót budowlanych i innych działań przy zabytkach oraz badań
archeologicznych;
6) organizowanie i prowadzenie kontroli w zakresie ochrony zabytków i opieki nad zabytkami;
7) opracowywanie wojewódzkich planów ochrony zabytków na wypadek konfliktu
zbrojnego i sytuacji kryzysowych oraz koordynacja działań przy realizacji tych planów;
8) upowszechnianie wiedzy o zabytkach;
9) współpraca w sprawach ochrony zabytków z innymi organami administracji
publicznej i podmiotami prowadzącymi działalność pożytku publicznego,
o których mowa w art. 3 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r.
o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. z 2019 r. poz. 688,
1570 i 2020).

art. 92. więcej Art. 92. 1. Wojewódzki konserwator zabytków, wchodzący w skład zespolonej
administracji wojewódzkiej, kieruje wojewódzkim urzędem ochrony zabytków.
2. Wojewódzki urząd ochrony zabytków działa na podstawie regulaminu
nadanego przez wojewodę na wniosek wojewódzkiego konserwatora zabytków.
3. Wojewoda, na wniosek wojewódzkiego konserwatora zabytków, po
zasięgnięciu opinii Generalnego Konserwatora Zabytków, może tworzyć i likwidować
delegatury wojewódzkiego urzędu ochrony zabytków, określając w szczególności
terytorialny zakres działania tych delegatur i ich siedziby.
4. Delegatura, o której mowa w ust. 3, wchodzi w skład wojewódzkiego urzędu
ochrony zabytków.
5. Delegaturą wojewódzkiego urzędu ochrony zabytków kieruje kierownik tej
delegatury.
5a. Kierownika delegatury wojewódzkiego urzędu ochrony zabytków powołuje
i odwołuje wojewódzki konserwator zabytków na wniosek Generalnego
Konserwatora Zabytków albo za jego zgodą.
6. Kierownik delegatury, o którym mowa w ust. 5, z upoważnienia
wojewódzkiego konserwatora zabytków, na terenie swojego działania prowadzi
kontrole i sprawy, w tym, w szczególności, wydaje decyzje administracyjne.
7. Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego
określi, w drodze rozporządzenia, organizację wojewódzkich urzędów ochrony
zabytków, uwzględniając w szczególności stanowiska pracy, których utworzenie
w poszczególnych urzędach jest obowiązkowe.

art. 93. więcej Art. 93. 1. W sprawach określonych w ustawie i w odrębnych przepisach
organem pierwszej instancji jest wojewódzki konserwator zabytków, a organem
wyższego stopnia minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego.
2. W sprawach, o których mowa w art. 36 ust. 2 i art. 48, organem pierwszej
instancji jest dyrektor urzędu morskiego, a organem wyższego stopnia minister
właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego.
3. W sprawach o wydawanie pozwoleń, określonych w art. 51 ust. 1 i 3, na
wywóz zabytków będących materiałami bibliotecznymi za granicę, prowadzącym
postępowanie w pierwszej instancji jest Dyrektor Biblioteki Narodowej, a organem
wyższego stopnia minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego.
4. Zadania określone w art. 12 ust. 1, art. 16 ust. 1 i 3–5, art. 22 ust. 4, art. 32
ust. 2, art. 33 ust. 2, art. 50 ust. 3 i 4 pkt 2, art. 87 ust. 1 oraz art. 103 i 105 są zadaniami własnymi organów i jednostek samorządu terytorialnego wskazanych w tych przepisach.

art. 94. więcej Art. 94. W postępowaniach administracyjnych dotyczących historycznych
układów urbanistycznych i ruralistycznych, historycznych zespołów budowlanych
oraz terenów, na których znajduje się znaczna ilość zabytków archeologicznych,
strony tych postępowań mogą być zawiadamiane o decyzjach i innych czynnościach
ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego lub
wojewódzkiego konserwatora zabytków przez obwieszczenie lub w inny zwyczajowo
przyjęty w danej miejscowości sposób publicznego ogłaszania.

art. 95. więcej Art. 95. 1. W sprawach cywilnych związanych z ochroną zabytków
i dziedzictwa kulturowego, w tym zbiorów publicznych, restytucją dóbr kultury,
w tym zwrotem dóbr kultury wyprowadzonych z naruszeniem prawa z terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej, minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa
narodowego posiada uprawnienia przewidziane dla prokuratora przepisami Kodeksu
postępowania cywilnego.
2. Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego lub
wojewódzki konserwator zabytków mogą występować na zasadach przewidzianych
dla pokrzywdzonego i oskarżyciela posiłkowego w postępowaniu karnym w sprawach
dotyczących czynów zabronionych zagrażających ochronie zabytków, dziedzictwu
kulturowemu, w tym zbiorom publicznym, restytucji dóbr kultury, w tym zwrotowi
dóbr kultury wyprowadzonych z naruszeniem prawa z terytorium Rzeczypospolitej
Polskiej, w szczególności czynów określonych w rozdziale 11.
3. Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego lub
wojewódzki konserwator zabytków mogą w sprawach ochrony zabytków, dziedzictwa
kulturowego, w tym zbiorów publicznych, restytucji dóbr kultury, w tym zwrotu dóbr
kultury wyprowadzonych z naruszeniem prawa z terytorium Rzeczypospolitej
Polskiej, występować na prawach strony w postępowaniu administracyjnym oraz na
prawach oskarżyciela publicznego w postępowaniu w sprawach o wykroczenia.

art. 96. więcej Art. 96. 1. Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa
narodowego, na wniosek Generalnego Konserwatora Zabytków, może powierzyć
prowadzenie niektórych spraw z zakresu swojej właściwości, z wyjątkiem wydawania decyzji administracyjnych, kierownikom instytucji kultury wyspecjalizowanych w opiece nad zabytkami, dla których jest organizatorem.
2. Wojewoda, na wniosek wojewódzkiego konserwatora zabytków, może
powierzyć, w drodze porozumienia, prowadzenie niektórych spraw z zakresu swojej
właściwości, w tym wydawanie decyzji administracyjnych, gminom, powiatom,
związkom gmin, związkom powiatów, związkom powiatowo-gminnym albo
związkom metropolitalnym, położonym na terenie województwa.
2a. Do prowadzenia spraw, o których mowa w ust. 2, gmina, powiat, związek
gmin, związek powiatów, związek powiatowo-gminny albo związek metropolitalny
ustanawia wyodrębnione stanowisko odpowiednio gminnego (miejskiego)
konserwatora zabytków, powiatowego konserwatora zabytków, powiatowo-gminnego
konserwatora zabytków albo metropolitalnego konserwatora zabytków.
2b. Gminnym (miejskim) konserwatorem zabytków, powiatowym
konserwatorem zabytków, powiatowo-gminnym konserwatorem zabytków albo
metropolitalnym konserwatorem zabytków może zostać osoba, która spełnia warunki
określone w art. 91 ust. 2.
3. Wojewoda, na wniosek wojewódzkiego konserwatora zabytków, może
powierzyć, w drodze porozumienia, prowadzenie niektórych spraw z zakresu swojej
właściwości, w tym wydawanie decyzji administracyjnych, kierownikom instytucji
kultury wyspecjalizowanych w opiece nad zabytkami.
4. Przepisów ust. 2 i 3 nie stosuje się do spraw dotyczących prowadzenia rejestru
i wojewódzkiej ewidencji zabytków, a także wydawania w tym zakresie decyzji
administracyjnych.
5. Powierzenie spraw, w tym wydawania decyzji administracyjnych,
kierownikom, o których mowa w ust. 3, może nastąpić za zgodą organizatora
właściwego dla tych instytucji.

art. 97. więcej Art. 97. 1. Przy ministrze właściwym do spraw kultury i ochrony dziedzictwa
narodowego działa Rada Ochrony Zabytków jako organ opiniodawczo-doradczy
w sprawach realizacji polityki Rady Ministrów w zakresie ochrony zabytków i opieki
nad zabytkami.
2. Do zadań Rady Ochrony Zabytków należy wydawanie opinii w sprawach
dotyczących w szczególności:
1) założeń do projektu krajowego programu ochrony zabytków i opieki nad
zabytkami i projektu tego programu;
2) (uchylony)
3) ochrony pomników historii;
4) projektów aktów prawnych dotyczących ochrony zabytków i opieki nad
zabytkami.
3. Członków Rady Ochrony Zabytków w liczbie od 10 do 20 powołuje na okres
5 lat spośród osób posiadających wybitne osiągnięcia i zasługi w ochronie zabytków
lub w opiece nad zabytkami i odwołuje minister właściwy do spraw kultury i ochrony
dziedzictwa narodowego.
4. Rada Ochrony Zabytków działa na podstawie regulaminu nadanego, w drodze
zarządzenia, przez ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa
narodowego.
5. W posiedzeniach Rady Ochrony Zabytków bierze udział Generalny
Konserwator Zabytków.
6. Obsługę administracyjną i finansową Rady Ochrony Zabytków zapewnia
urząd obsługujący ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa
narodowego.

art. 98. więcej Art. 98. 1. Przy Generalnym Konserwatorze Zabytków działa Główna Komisja
Konserwatorska jako organ opiniodawczy do spraw działań konserwatorskich
podejmowanych przy zabytkach.
2. Główna Komisja Konserwatorska wydaje, w szczególności, opinie
w sprawach:
1) stosowania metod, technologii i materiałów niezbędnych dla ratowania
zabytków;
2) prawidłowości i zasadności planowanych oraz przeprowadzonych prac
konserwatorskich, restauratorskich i robót budowlanych przy zabytkach oraz
badań archeologicznych;
3) sposobu i zasad postępowania w przypadku wystąpienia zagrożeń dla
poszczególnych zabytków.
3. Członków Głównej Komisji Konserwatorskiej w liczbie od 10 do 15 powołuje
na okres 5 lat spośród specjalistów w określonych dziedzinach ochrony zabytków
i opieki nad zabytkami i odwołuje Generalny Konserwator Zabytków.
4. Główna Komisja Konserwatorska działa na podstawie regulaminu nadanego,
w drodze zarządzenia, przez ministra właściwego do spraw kultury i ochrony
dziedzictwa narodowego.
5. Obsługę administracyjną i finansową Głównej Komisji Konserwatorskiej
zapewnia urząd obsługujący ministra właściwego do spraw kultury i ochrony
dziedzictwa narodowego.

art. 99. więcej Art. 99. 1. Przy wojewódzkim konserwatorze zabytków działa Wojewódzka
Rada Ochrony Zabytków jako organ opiniodawczy w zakresie ochrony zabytków
i opieki nad zabytkami.
2. W skład Wojewódzkiej Rady Ochrony Zabytków wchodzi od 5 do
10 członków, powoływanych na okres 5 lat spośród specjalistów w określonych
dziedzinach ochrony zabytków i opieki nad zabytkami i odwoływanych przez
wojewódzkiego konserwatora zabytków, po uzyskaniu pozytywnej opinii
Generalnego Konserwatora Zabytków.
3. Wojewódzka Rada Ochrony Zabytków działa na podstawie regulaminu
nadanego, w drodze zarządzenia, przez wojewódzkiego konserwatora zabytków po
uzyskaniu pozytywnej opinii Generalnego Konserwatora Zabytków.
4. Obsługę administracyjną i finansową Wojewódzkiej Rady Ochrony Zabytków
zapewnia wojewódzki urząd ochrony zabytków.

art. 100. więcej Art. 100. 1. Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa
narodowego nadaje i cofa uprawnienia rzeczoznawcy w określonej dziedzinie opieki
nad zabytkami.
2. Rzeczoznawca ma prawo do wydawania ocen i opinii na rzecz organów
ochrony zabytków, organów wymiaru sprawiedliwości, prokuratury, Policji, organów
Krajowej Administracji Skarbowej, Straży Granicznej, Najwyższej Izby Kontroli oraz
Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad.
3. Rzeczoznawca ma prawo do wydawania ocen i opinii dla podmiotów innych
niż wskazane w ust. 2 w zakresie określonym w art. 59 ust. 3 pkt 1 i 2.
4. Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego
prowadzi listę rzeczoznawców w celu ich ewidencjonowania.
5. Lista rzeczoznawców zawiera dane osób nią objętych:
1) imię i nazwisko;
2) stopnie i tytuły naukowe;
3) dziedzinę opieki nad zabytkami, w której nadano uprawnienia.
6. Dane zgromadzone na liście rzeczoznawców udostępnia się podmiotom,
o których mowa w ust. 2, o ile są one niezbędne do realizacji ich ustawowych zadań,
a innym podmiotom i osobom za zgodą osoby, której dotyczą.
7. Dane osoby, której uprawnienia rzeczoznawcy wygasły, usuwa się z listy
rzeczoznawców.

art. 101. więcej Art. 101. 1. Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa
narodowego określi, w drodze rozporządzenia, dziedziny, w których ustanawia się
rzeczoznawców, wymagania, jakie powinni spełniać kandydaci na rzeczoznawców,
tryb postępowania w sprawie nadania lub cofnięcia uprawnień rzeczoznawców, zakres
ich praw i obowiązków oraz organizację obsługi rzeczoznawców.
2. W rozporządzeniu należy wskazać warunki, od których spełnienia uzależnione
jest nadanie lub cofnięcie uprawnień rzeczoznawcy.
3. (uchylony)

art. 102. więcej Art. 102. 1. Społeczni opiekunowie zabytków podejmują działania związane
z zachowaniem wartości zabytków i utrzymaniem ich w jak najlepszym stanie oraz
upowszechniają wiedzę o zabytkach.
2. Społeczny opiekun zabytków współdziała z wojewódzkim konserwatorem
zabytków i starostą w sprawach ochrony zabytków i opieki nad tymi zabytkami.
3. Społecznym opiekunem zabytków może być osoba, która posiada pełną
zdolność do czynności prawnych, nie była karana za przestępstwa popełnione
umyślnie oraz posiada wiedzę w zakresie ochrony zabytków i opieki nad zabytkami.
4. Zadania społecznego opiekuna zabytków może wykonywać również osoba
prawna lub inna jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej.

art. 103. więcej Art. 103. 1. Społecznego opiekuna zabytków ustanawia, na wniosek
wojewódzkiego konserwatora zabytków, starosta właściwy dla miejsca zamieszkania
(siedziby) kandydata na społecznego opiekuna zabytków.
2. Na wniosek wojewódzkiego konserwatora zabytków starosta cofa
ustanowienie społecznego opiekuna zabytków, jeżeli opiekun przestał spełniać
wymagania określone w art. 102 ust. 3 lub niewłaściwie wykonuje swoje zadania.
3. O ustanowieniu społecznego opiekuna zabytków lub cofnięciu takiego
ustanowienia starosta zawiadamia wojewódzkiego konserwatora zabytków.
4. Starosta prowadzi listę społecznych opiekunów zabytków.

art. 104. więcej Art. 104. Społeczny opiekun zabytków jest uprawniony do pouczania osób
naruszających przepisy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami.

art. 105. więcej Art. 105. 1. Osobie fizycznej pełniącej funkcję społecznego opiekuna zabytków
starosta wydaje legitymację społecznego opiekuna zabytków, która zawiera jego
zdjęcie, imię, nazwisko i miejsce zamieszkania, datę wydania legitymacji oraz podpis
z podaniem imienia i nazwiska, a także stanowiska służbowego osoby upoważnionej
do wydania legitymacji.
2. Osobie prawnej lub innej jednostce organizacyjnej nieposiadającej
osobowości prawnej, pełniącej funkcję społecznego opiekuna zabytków, starosta
wydaje zaświadczenie, które zawiera informację o nadaniu uprawnień opiekuna,
nazwę i siedzibę tej osoby lub jednostki, datę wydania zaświadczenia oraz podpis
z podaniem imienia i nazwiska, a także stanowiska służbowego osoby upoważnionej
do wydania zaświadczenia.

art. 106. więcej Art. 106. 1. Osobom zasłużonym w sprawowaniu ochrony zabytków i opieki
nad zabytkami przyznaje się odznakę „Za opiekę nad zabytkami”.
2. Odznakę „Za opiekę nad zabytkami” przyznaje minister właściwy do spraw
kultury i ochrony dziedzictwa narodowego z własnej inicjatywy lub na wniosek:
1) ministra;
2) kierownika urzędu centralnego;
3) organu administracji rządowej w województwie;
4) organu jednostki samorządu terytorialnego;
5) organizacji społecznej, której celem statutowym jest opieka nad zabytkami.
3. Wnioski o przyznanie odznaki „Za opiekę nad zabytkami” są opiniowane
przez Generalnego Konserwatora Zabytków.
4. Przyznanie odznaki osobie nieposiadającej obywatelstwa polskiego następuje
w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw zagranicznych.

art. 107. więcej Art. 107. Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa
narodowego określi, w drodze rozporządzenia, tryb składania wniosków o przyznanie
odznaki „Za opiekę nad zabytkami”, jej wzór rysunkowy i wymiary oraz sposób jej
wręczania i noszenia, uwzględniając wzornictwo stosowane w polskiej falerystyce.

Art. 107a. 1. Właściciel lub posiadacz zabytku wpisanego na Listę Skarbów
Dziedzictwa albo wpisanego do rejestru lub innego zabytku znajdującego się
w wojewódzkiej ewidencji zabytków, który nie powiadomił odpowiednio ministra
właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego albo wojewódzkiego
konserwatora zabytków o:
1) uszkodzeniu, zniszczeniu, zaginięciu lub kradzieży zabytku, nie później niż
w terminie 14 dni od dnia powzięcia wiadomości o wystąpieniu zdarzenia,
2) zagrożeniu dla zabytku, nie później niż w terminie 14 dni od dnia powzięcia
wiadomości o wystąpieniu zagrożenia,
3) zmianie miejsca przechowania zabytku ruchomego, w terminie miesiąca od dnia
nastąpienia tej zmiany,
4) zmianach dotyczących stanu prawnego zabytku, nie później niż w terminie
miesiąca od dnia ich wystąpienia lub powzięcia o nich wiadomości
– podlega karze pieniężnej w wysokości od 500 do 2000 zł.
2. Karę pieniężną, o której mowa w ust. 1, nakłada w drodze decyzji organ
ochrony zabytków, którego właściciel lub posiadacz obowiązany był powiadomić.

Art. 107b. 1. Osoba fizyczna lub jednostka organizacyjna, która otrzymała
pozwolenie na czasowy wywóz zabytku za granicę, a która w terminie 14 dni od dnia
upływu ważności tego pozwolenia nie powiadomiła właściwego organu
o przywiezieniu zabytku na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlega karze
pieniężnej w wysokości od 500 do 2000 zł.
2. Tej samej karze podlega jednostka organizacyjna, która w przypadku,
o którym mowa w art. 56a ust. 8, w terminie 14 dni od dnia przywiezienia zabytku na
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, nie powiadomiła wojewódzkiego konserwatora
zabytków o przywiezieniu tego zabytku.
3. Karę pieniężną, o której mowa w ust. 1, nakłada w drodze decyzji organ, który
wydał pozwolenie na wywóz zabytku za granicę.

Art. 107c. 1. Osoba fizyczna lub jednostka organizacyjna, która uniemożliwia
lub utrudnia dostęp do zabytku organowi ochrony zabytków, wykonującemu
uprawnienia wynikające z ustawy, podlega karze pieniężnej w wysokości od 500 do
2000 zł.
2. Karę pieniężną, o której mowa w ust. 1, nakłada w drodze decyzji organ
ochrony zabytków, któremu uniemożliwiono lub utrudniono dostęp do zabytku.

Art. 107d. 1. Kto bez pozwolenia wojewódzkiego konserwatora zabytków
podejmuje działania, o których mowa w art. 36 ust. 1 pkt 1–5, podlega karze
pieniężnej w wysokości od 500 do 500 000 zł.
2. Kto podejmuje działania, o których mowa w art. 36 ust. 1 pkt 1–5, niezgodnie
z zakresem lub warunkami określonymi w pozwoleniu wojewódzkiego konserwatora
zabytków, podlega karze pieniężnej w wysokości od 500 do 500 000 zł.
3. Kto bez pozwolenia ministra właściwego do spraw kultury i ochrony
dziedzictwa narodowego podejmuje działania, o których mowa w art. 36 ust. 1a,
podlega karze pieniężnej w wysokości od 500 do 500 000 zł.
4. Kto podejmuje działania, o których mowa w art. 36 ust. 1a, niezgodnie
z zakresem lub warunkami określonymi w pozwoleniu ministra właściwego do spraw
kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, podlega karze pieniężnej w wysokości od
500 do 500 000 zł.
5. Karę pieniężną, o której mowa w ust. 1–4, nakłada w drodze decyzji organ
ochrony zabytków, który wydał pozwolenie bądź był właściwy do wydania
pozwolenia.

Art. 107e. 1. Kto wbrew obowiązkowi nie wykonuje zaleceń pokontrolnych,
o których mowa w art. 40 ust. 1, podlega karze pieniężnej w wysokości od 500 do
50 000 zł.
2. Karę pieniężną, o której mowa w ust. 1, nakłada w drodze decyzji organ
ochrony zabytków, który wydał zalecenia pokontrolne.

Art. 107f. Karę pieniężną uiszcza się w terminie 14 dni od dnia, w którym
decyzja o jej nałożeniu stała się ostateczna.

Art. 107g. Do kar pieniężnych stosuje się przepisy działu IVa Kodeksu
postępowania administracyjnego.

Art. 107h. Wierzycielem należności z tytułu administracyjnych kar pieniężnych,
o których mowa w art. 107a–107e, w rozumieniu przepisów o postępowaniu
egzekucyjnym w administracji, jest organ właściwy do nałożenia kary.

Art. 107i. Organy egzekucyjne przekazują wpływy z kar pieniężnych, o których
mowa w art. 107a–107e, na rachunek Narodowego Funduszu Ochrony Zabytków.

art. 108. więcej Art. 108. 1. Kto niszczy lub uszkadza zabytek, podlega karze pozbawienia
wolności od 6 miesięcy do lat 8.
2. Jeżeli sprawca czynu określonego w ust. 1 działa nieumyślnie, podlega
grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
3. W razie skazania za przestępstwo określone w ust. 1 polegające na zniszczeniu
zabytku sąd orzeka na rzecz Narodowego Funduszu Ochrony Zabytków nawiązkę
w wysokości do wartości zniszczonego zabytku.
4. W razie skazania za przestępstwo określone w ust. 1 polegające na
uszkodzeniu zabytku sąd orzeka obowiązek przywrócenia stanu poprzedniego, a jeśli
obowiązek taki nie byłby wykonalny – nawiązkę na rzecz Narodowego Funduszu
Ochrony Zabytków w wysokości do wartości uszkodzenia zabytku.
5. W razie skazania za przestępstwo określone w ust. 2 sąd może orzec na rzecz
Narodowego Funduszu Ochrony Zabytków nawiązkę w wysokości od trzykrotnego do
trzydziestokrotnego minimalnego wynagrodzenia.

art. 109. więcej Art. 109. 1. Kto bez pozwolenia wywozi zabytek za granicę albo po wywiezieniu
go za granicę nie przywozi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w okresie
ważności pozwolenia albo, w przypadku o którym mowa w art. 56a ust. 8, w terminie
60 dni od dnia, w którym decyzja o odmowie wydania kolejnego pozwolenia na czasowy wywóz zabytku za granicę stała się ostateczna albo od dnia otrzymania informacji o pozostawieniu wniosku o wydanie kolejnego pozwolenia na czasowy
wywóz zabytku za granicę bez rozpatrzenia, podlega karze pozbawienia wolności od
3 miesięcy do lat 5.
2. Jeżeli sprawca czynu określonego w ust. 1 działa nieumyślnie, podlega
grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
3. W razie skazania za przestępstwo określone w ust. 1 sąd orzeka, a w razie
skazania za przestępstwo określone w ust. 2 sąd może orzec, nawiązkę na wskazany
cel społeczny związany z opieką nad zabytkami w wysokości od trzykrotnego do
trzydziestokrotnego minimalnego wynagrodzenia.
4. Sąd może orzec przepadek zabytku, chociażby nie stanowił on własności sprawcy.

Art. 109a. Kto podrabia lub przerabia zabytek w celu użycia go w obrocie
zabytkami, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia
wolności do lat 2.

Art. 109b. Kto rzecz ruchomą zbywa jako zabytek ruchomy albo zbywa zabytek
jako inny zabytek, wiedząc, że są one podrobione lub przerobione, podlega grzywnie,
karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

Art. 109c. Kto bez pozwolenia albo wbrew warunkom pozwolenia poszukuje
ukrytych lub porzuconych zabytków, w tym przy użyciu wszelkiego rodzaju urządzeń
elektronicznych i technicznych oraz sprzętu do nurkowania, podlega grzywnie, karze
ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

art. 110. więcej Art. 110. 1. Kto będąc właścicielem lub posiadaczem zabytku nie zabezpieczył
go w należyty sposób przed uszkodzeniem, zniszczeniem, zaginięciem lub kradzieżą,
podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny.
2. W razie popełnienia wykroczenia określonego w ust. 1 można orzec nawiązkę
do wysokości dwudziestokrotnego minimalnego wynagrodzenia na wskazany cel
społeczny związany z opieką nad zabytkami.

art. 111. więcej Art. 111. (uchylony).

art. 112. więcej Art. 112. 1. Kto narusza zakazy lub ograniczenia obowiązujące na terenie parku
kulturowego lub jego części, podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo
grzywny.
2. Jeżeli sprawca czynu określonego w ust. 1 działa nieumyślnie, podlega karze
grzywny.
3. W razie popełnienia wykroczenia określonego w ust. 1 lub 2, można orzec:
1) przepadek narzędzi i przedmiotów, które służyły lub były przeznaczone do
popełnienia wykroczenia, chociażby nie stanowiły własności sprawcy;
2) przepadek przedmiotów pochodzących bezpośrednio lub pośrednio
z wykroczenia;
3) obowiązek przywrócenia stanu poprzedniego lub zapłaty równowartości
wyrządzonej szkody.

art. 113. więcej Art. 113. 1. Kto będąc właścicielem lub posiadaczem zabytku wpisanego na
Listę Skarbów Dziedzictwa albo wpisanego do rejestru lub innego zabytku
znajdującego się w wojewódzkiej ewidencji zabytków nie powiadomił odpowiednio
ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego albo
wojewódzkiego konserwatora zabytków o:
1) uszkodzeniu, zniszczeniu, zaginięciu lub kradzieży zabytku niezwłocznie po
powzięciu wiadomości o wystąpieniu zdarzenia,
2) zagrożeniu dla zabytku niezwłocznie po powzięciu wiadomości o wystąpieniu
zagrożenia,
3) zmianie miejsca przechowania zabytku ruchomego, w terminie miesiąca od dnia
nastąpienia tej zmiany,
4) zmianach dotyczących stanu prawnego zabytku, nie później niż w terminie
miesiąca od dnia ich wystąpienia lub powzięcia o nich wiadomości
– podlega karze grzywny.
2. W razie popełnienia wykroczenia określonego w ust. 1 można orzec nawiązkę
do wysokości dwudziestokrotnego minimalnego wynagrodzenia na wskazany cel
społeczny związany z opieką nad zabytkami.

Art. 113a. 1. Kto w terminie 14 dni od dnia upływu ważności pozwolenia,
o którym mowa w art. 51 ust. 3, nie powiadomił o przywiezieniu zabytku na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej, podlega karze grzywny.
2. Tej samej karze podlega, kto w przypadku, o którym mowa w art. 56a ust. 8,
w terminie 14 dni od dnia przywiezienia zabytku na terytorium Rzeczypospolitej
Polskiej, nie powiadomił wojewódzkiego konserwatora zabytków o przywiezieniu tego
zabytku.

art. 114. więcej Art. 114. Kto uniemożliwia lub utrudnia dostęp do zabytku organowi ochrony
zabytków, wykonującemu uprawnienia wynikające z ustawy, podlega karze grzywny.

art. 115. więcej Art. 115. 1. Kto niezwłocznie nie powiadomił wojewódzkiego konserwatora
zabytków lub wójta (burmistrza, prezydenta miasta) albo dyrektora urzędu morskiego
o odkryciu w trakcie prowadzenia robót budowlanych lub ziemnych przedmiotu, co
do którego istnieje przypuszczenie, iż jest on zabytkiem, a także nie wstrzymał
wszelkich robót mogących uszkodzić lub zniszczyć znaleziony przedmiot i nie
zabezpieczył, przy użyciu dostępnych środków, tego przedmiotu i miejsca jego
znalezienia, podlega karze grzywny.
2. W razie popełnienia wykroczenia określonego w ust. 1 można orzec nawiązkę
do wysokości dwudziestokrotnego minimalnego wynagrodzenia na wskazany cel
społeczny związany z opieką nad zabytkami.

art. 116. więcej Art. 116. 1. Kto niezwłocznie nie powiadomił wojewódzkiego konserwatora
zabytków lub wójta (burmistrza, prezydenta miasta) albo dyrektora urzędu morskiego
o przypadkowym odkryciu przedmiotu, co do którego istnieje przypuszczenie, iż jest
on zabytkiem archeologicznym, a także nie zabezpieczył, przy użyciu dostępnych
środków, tego przedmiotu i miejsca jego znalezienia, podlega karze grzywny.
2. W razie popełnienia wykroczenia określonego w ust. 1 można orzec nawiązkę
do wysokości dwudziestokrotnego minimalnego wynagrodzenia na wskazany cel
społeczny związany z opieką nad zabytkami.

art. 117. więcej Art. 117. Kto bez pozwolenia albo wbrew warunkom pozwolenia prowadzi:
1) prace konserwatorskie, restauratorskie lub badania konserwatorskie przy
zabytku wpisanym na Listę Skarbów Dziedzictwa,
2) prace konserwatorskie, restauratorskie, roboty budowlane, badania
konserwatorskie lub architektoniczne przy zabytku wpisanym do rejestru lub
roboty budowlane w jego otoczeniu albo badania archeologiczne
– podlega karze grzywny.

art. 118. więcej Art. 118. 1. Kto bez pozwolenia umieszcza na zabytku wpisanym do rejestru:
urządzenie techniczne, tablicę reklamową lub urządzenie reklamowe w rozumieniu
art. 2 pkt 16b i 16c ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu
przestrzennym, lub napis, podlega karze ograniczenia wolności albo grzywny.
2. Podżeganie i pomocnictwo są karalne.
3. W razie popełnienia wykroczenia można orzec przepadek przedmiotów
służących lub przeznaczonych do popełnienia wykroczenia, choćby nie stanowiły
własności sprawcy, lub obowiązek przywrócenia do stanu poprzedniego.

art. 119. więcej Art. 119. Kto nie wykonuje zaleceń pokontrolnych, o których mowa w art. 40
ust. 1, podlega karze grzywny.

Art. 119a. Kto wbrew ciążącemu na nim obowiązkowi nie prowadzi księgi
ewidencyjnej albo prowadzi ją w sposób nierzetelny lub niezgodny z prawdą,
podlega karze grzywny.

art. 120. więcej Art. 120. Orzekanie w sprawach określonych w art. 110–119a następuje na
podstawie przepisów Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia.

art. 121. więcej Art. 121. W ustawie z dnia 31 stycznia 1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych (Dz.U. z
2000 r. Nr 23, poz. 295 i Nr 120, poz. 1268, z 2002 r. Nr 113, poz. 984 oraz z 2003 r.
Nr 80, poz. 717) w art. 6 ust. 4 otrzymuje brzmienie:
„4. Użycie terenu cmentarnego na inny cel jest dopuszczalne pod warunkiem
zachowania znajdujących się na jego terenie zabytków, które mogą być
przeniesione w inne miejsce po uzyskaniu pozwolenia wojewódzkiego konserwatora zabytków.”.

art. 122. więcej Art. 122. W ustawie z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz.U. z 1997 r.
Nr 16, poz. 89, Nr 137, poz. 926 i Nr 139, poz. 932, z 2000 r. Nr 22, poz. 270 i Nr
120, poz. 1268, z 2001 r. Nr 8, poz. 64, z 2002 r. Nr 200, poz. 1681 oraz z 2003 r. Nr
137, poz. 1302) w art. 4 w ust. 1 w pkt 9 lit. c) otrzymuje brzmienie:
„c) zabytków ruchomych i kolekcji wpisanych do rejestru zabytków, a także
zabytków użyczonych muzeum w celach naukowych lub wystawienniczych
na okres nie krótszy niż 2 lata,”.

art. 123. więcej Art. 123. W ustawie z dnia 6 kwietnia 1984 r. o fundacjach (Dz.U. z 1991 r. Nr 46, poz. 203, z
1997 r. Nr 121, poz. 769 oraz z 2000 r. Nr 120, poz. 1268) art. 1 otrzymuje brzmienie:
„Art. 1. Fundacja może być ustanowiona dla realizacji zgodnych z podstawowymi interesami Rzeczypospolitej Polskiej celów społecznie lub
gospodarczo użytecznych, w szczególności, takich jak: ochrona
zdrowia, rozwój gospodarki i nauki, oświata i wychowanie, kultura i
sztuka, opieka i pomoc społeczna, ochrona środowiska oraz opieka
nad zabytkami.”.

art. 124. więcej Art. 124. W ustawie z dnia 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym (Dz.U. z 1993 r. Nr 94, poz.
431, z 1994 r. Nr 1, poz. 3, z 1996 r. Nr 91, poz. 409, z 1997 r. Nr 43, poz. 272 i Nr
137, poz. 926, z 1998 r. Nr 108, poz. 681, z 2001 r. Nr 81, poz. 875, z 2002 r. Nr
200, poz. 1680 oraz z 2003 r. Nr 110, poz. 1039) w art. 12 w ust. 1 pkt 11 otrzymuje brzmienie:
„11) grunty wpisane do rejestru zabytków, pod warunkiem ich zagospodarowania i utrzymania zgodnie z przepisami o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami,”.

art. 125. więcej Art. 125. W ustawie z dnia 17 maja 1989 r. - Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz.U. z 2000
r. Nr 100, poz. 1086 i Nr 120, poz. 1268 oraz z 2001 r. Nr 110, poz. 1189, Nr 115,
poz. 1229 i Nr 125, poz. 1363) wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 13 w ust. 2 pkt 1 otrzymuje brzmienie:
„1) przepisów o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, o ochronie środowiska, o lasach i o drogach publicznych,”;
2) w art. 54 pkt 4 otrzymuje brzmienie:
„4) ustawy z dnia 12 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami
(Dz.U. Nr 162, poz. 1568),”.

art. 126. więcej Art. 126. W ustawie z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2001 r. Nr 142,
poz. 1591, z 2002 r. Nr 23, poz. 220, Nr 62, poz. 558, Nr 113, poz. 984, Nr 153 poz.
1271 i Nr 214, poz. 1806 oraz z 2003 r. Nr 80, poz. 717) w art. 7 w ust. 1 pkt 9
otrzymuje brzmienie:
„9) kultury, w tym bibliotek gminnych i innych instytucji kultury oraz ochrony
zabytków i opieki nad zabytkami,”.

art. 127. więcej Art. 127. W ustawie z dnia 28 września 1991 r. o lasach (Dz.U. z 2000 r. Nr 56, poz. 679, Nr
86, poz. 958 i Nr 120, poz. 1268, z 2001 r. Nr 110, poz. 1189 i Nr 145, poz. 1623, z 2002 r. Nr 25, poz. 253, Nr 113, poz. 984 i Nr 200, poz. 1682 oraz z 2003 r. Nr 80, poz. 717 i 721) wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 7 ust. 3 otrzymuje brzmienie:
„3. Gospodarka leśna w lasach wpisanych do rejestru zabytków i w lasach, na
terenie których znajdują się zabytki archeologiczne wpisane do rejestru zabytków, prowadzona jest w uzgodnieniu z wojewódzkim konserwatorem
zabytków, z uwzględnieniem przepisów o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami.”;
2) w art. 40 w ust. 1 pkt 8 otrzymuje brzmienie:
„8) opieki nad zabytkami,”.

art. 128. więcej Art. 128. W ustawie z dnia 16 października 1991 r. o ochronie przyrody (Dz.U. z 2001 r. Nr
99, poz. 1079, Nr 100, poz. 1085, Nr 110, poz. 1189 i Nr 145, poz. 1623, z 2002 r.
Nr 130, poz. 1112 oraz z 2003 r. Nr 80, poz. 717) wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 2a pkt 1a otrzymuje brzmienie:
„1a) drzewostanie o charakterze parkowym - rozumie się przez to zespoły drzew
i innej roślinności ukształtowane funkcjonalnie i plastycznie, mające wartość zabytkową w rozumieniu przepisów o ochronie zabytków i opiece nad
zabytkami, przestrzenno-plastyczną lub przyrodniczą,”;
2) w art. 34a ust. 1 otrzymuje brzmienie:
„1. Teren pokryty drzewostanem o charakterze parkowym i niepodlegający
przepisom o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami rada gminy może
uznać za park gminny, jeżeli teren ten stanowi własność Skarbu Państwa
lub własność jednostki samorządu terytorialnego.”.

art. 129. więcej Art. 129. W ustawie z dnia 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (Dz.U. z 2001 r. Nr 13, poz. 123, z 2002 r. Nr 41, poz. 364 oraz z 2003 r. Nr 96, poz. 874) wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 1 ust. 2 otrzymuje brzmienie:
„2. Państwo sprawuje mecenat nad działalnością kulturalną polegający na
wspieraniu i promocji twórczości, edukacji i oświaty kulturalnej, działań i
inicjatyw kulturalnych oraz opieki nad zabytkami.”;
2) w art. 7b ust. 1 i 2 otrzymują brzmienie:
„1. Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, inni ministrowie i kierownicy urzędów centralnych w odniesieniu do podległych im ośrodków i instytucji kultury, a także jednostki samorządu terytorialnego, mogą przyznawać stypendia osobom zajmującym się twórczością
artystyczną, upowszechnianiem kultury oraz opieką nad zabytkami.
2. Stypendium, o którym mowa w ust. 1, polega na przyznaniu środków finansowych osobom realizującym określone przedsięwzięcia w zakresie twórczości artystycznej, opieki nad zabytkami lub upowszechniania kultury.”;
3) w art. 28 ust. 2 otrzymuje brzmienie:
„2. Przychodami instytucji kultury są wpływy z prowadzonej działalności, w
tym ze sprzedaży składników majątku ruchomego, z wyjątkiem zabytków,
oraz wpływy z najmu i dzierżawy składników majątkowych, dotacje z budżetu, środki otrzymane od osób fizycznych i prawnych oraz z innych źródeł.”;
4) w art. 32:
a) ust. 1 otrzymuje brzmienie:
„1. Instytucje kultury, a zwłaszcza muzea, jednostki organizacyjne mające
na celu opiekę nad zabytkami, ośrodki badań i dokumentacji, biura wystaw artystycznych, galerie i centra sztuki, Filmoteka Narodowa, biblioteki, domy i ośrodki kultury, świetlice i kluby, ogniska artystyczne,
domy pracy twórczej - prowadzą, w szczególności, działalność w zakresie upowszechniania kultury.”,
b) w ust. 2 pkt 2 otrzymuje brzmienie:
„2) sprawowanie opieki nad zabytkami,”;
5) art. 40 otrzymuje brzmienie:
„Art. 40. Przepisy ustawy nie naruszają przepisów ustawy z dnia 12 lipca 2003
r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz.U. Nr 162, poz.
1568), ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o bibliotekach (Dz.U. Nr
85, poz. 539, z 1998 r. Nr 106, poz. 668 oraz z 2001 r. Nr 129, poz.
1440 oraz z 2002 r. Nr 113, poz. 984) oraz ustawy z dnia 21 listopada 1996 r. o muzeach (Dz.U. z 1997 r. Nr 5, poz. 24, z 1998 r. Nr
106, poz. 668 oraz z 2002 r. Nr 113, poz. 984) w zakresie prowadzenia działalności kulturalnej w formach określonych w tych ustawach.”.

art. 130. więcej Art. 130. W ustawie z dnia 27 października 1994 r. o autostradach płatnych (Dz.U. z 2001 r.
Nr 110, poz. 1192, z 2002 r. Nr 25, poz. 253 oraz z 2003 r. Nr 80, poz. 721 i Nr 139,
poz. 1325) wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 22 w ust. 1 pkt 4 otrzymuje brzmienie:
„4) warunki wynikające z potrzeb ochrony środowiska i ochrony zabytków,”;
2) w art. 57 pkt 3 otrzymuje brzmienie:
„3) przestrzegania przepisów techniczno-budowlanych i eksploatacyjnych dotyczących autostrad, przepisów dotyczących ochrony środowiska oraz o
ochronie zabytków i opiece nad zabytkami,”.

art. 131. więcej Art. 131. W ustawie z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (Dz.U. Nr
16, poz. 78, z 1997 r. Nr 60, poz. 370, Nr 80, poz. 505 i Nr 160, poz. 1079, z 1998 r.
Nr 106, poz. 668, z 2000 r. Nr 12, poz. 136 i Nr 120, poz. 1268, z 2001 r. Nr 81, poz.
875 i Nr 100, poz. 1085, z 2002 r. Nr 113, poz. 984 oraz z 2003 r. Nr 80, poz. 717)
art. 34 otrzymuje brzmienie:
„Art. 34. W stosunku do gruntów, na których znajdują się zabytki archeologiczne, wojewódzki konserwator zabytków może określić, w drodze
decyzji, zakres i sposób eksploatacji takich gruntów.”.

art. 132. więcej Art. 132. W ustawie z dnia 21 listopada 1996 r. o muzeach (Dz.U. z 1997 r. Nr 5, poz. 24, z
1998 r. Nr 106, poz. 668 oraz z 2002 r. Nr 113, poz. 984) wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 1 ust. 1 otrzymuje brzmienie:
„1. Muzeum jest jednostką organizacyjną, nie nastawioną na osiąganie zysku,
której celem jest sprawowanie opieki nad zabytkami, informowanie o wartościach i treściach gromadzonych zbiorów, upowszechnianie podstawowych wartości historii, nauki i kultury polskiej oraz światowej, kształtowanie wrażliwości poznawczej i estetycznej oraz umożliwianie kontaktu ze
zbiorami przez działania określone w art. 2.”;
2) art. 2 otrzymuje brzmienie:
„Art. 2. Muzeum realizuje cele określone w art. 1, w szczególności przez:
1) gromadzenie zabytków w statutowo określonym zakresie,
2) katalogowanie i naukowe opracowywanie zgromadzonych muzealiów,
3) przechowywanie gromadzonych zabytków, w warunkach zapewniających im właściwy stan zachowania i bezpieczeństwo, oraz magazynowanie ich w sposób dostępny do celów naukowych,
4) zabezpieczanie i konserwację muzealiów oraz, w miarę możliwości, zabezpieczanie zabytków archeologicznych nieruchomych oraz innych nieruchomych obiektów kultury materialnej i przyrody,
5) urządzanie wystaw,
6) organizowanie badań i ekspedycji naukowych, w tym archeologicznych,
7) prowadzenie działalności edukacyjnej,
8) udostępnianie zbiorów dla celów edukacyjnych,
9) zapewnianie właściwych warunków zwiedzania i korzystania ze zbiorów,
10) prowadzenie działalności wydawniczej.”;
3) art. 20 otrzymuje brzmienie:
„Art. 20. Muzeum rejestrowanemu przy nabywaniu zabytków przysługuje:
1) prawo pierwszeństwa zakupu od podmiotów prowadzących
działalność polegającą na oferowaniu do sprzedaży zabytków
- w terminie 14 dni od dnia zgłoszenia przez muzeum zamiaru zakupu,
2) prawo pierwokupu bezpośrednio na aukcjach, po cenie wylicytowanej.”;
4) w art. 21 ust. 2 otrzymuje brzmienie:
„2. Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego
określi, w drodze rozporządzenia, zakres, formy i sposób ewidencjonowania zabytków w muzeach, wskazując, w szczególności, rodzaj dokumentacji ewidencyjnej, wymagania, jakim powinno odpowiadać
prowadzenie tej dokumentacji, sposób oznakowania muzealiów oraz
tryb ich dokumentowania w przypadku przenoszenia poza siedzibę muzeum oraz skreślania z inwentarza muzeum.”.

art. 133. więcej Art. 133. W ustawie z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym (Dz.U. z 2003 r. Nr
58, poz. 515, Nr 124, poz. 1152, Nr 130, poz. 1190, Nr 137, poz. 1302 i Nr 149, poz.
1451 i 1452) w art. 2 pkt 39 otrzymuje brzmienie:
„39) „pojazd zabytkowy” - pojazd, który na podstawie odrębnych przepisów został wpisany do rejestru zabytków lub znajduje się w wojewódzkiej ewidencji zabytków;”.

art. 134. więcej Art. 134. W ustawie z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz.U. z 2000
r. Nr 46, poz. 543, z 2001 r. Nr 129, poz. 1447, Nr 154, poz. 1800, z 2002 r. Nr 25,
poz. 253, Nr 74, poz. 676, Nr 113, poz. 984, Nr 126, poz. 1070, Nr 130, poz. 1112,
Nr 153, poz. 1271, Nr 200, poz. 1682 i Nr 240, poz. 2058 oraz z 2003 r. Nr 1, poz.
15, Nr 80, poz. 717, 720 i 721, Nr 96, poz. 874 i Nr 124, poz. 1152) wprowadza się
następujące zmiany:
1) w art. 6 pkt 5 otrzymuje brzmienie:
„5) opieka nad nieruchomościami stanowiącymi zabytki w rozumieniu przepisów o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami,”;
2) w art. 13 ust. 4 otrzymuje brzmienie:
„4. Sprzedaż, zamiana, darowizna lub oddanie w użytkowanie wieczyste nieruchomości wpisanych do rejestru zabytków, stanowiących własność Skarbu
Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego, a także wnoszenie tych
nieruchomości jako wkładów niepieniężnych (aportów) do spółek, wymaga
pozwolenia wojewódzkiego konserwatora zabytków.”;
3) w art. 45 po ust. 2 dodaje się ust. 2a w brzmieniu:
„2a. W przypadku nieruchomości wpisanej do rejestru zabytków, w decyzji o
ustanowieniu trwałego zarządu można nałożyć, w miarę potrzeby, na jednostkę organizacyjną obowiązek odbudowy lub remontu położonych na tej
nieruchomości zabytkowych obiektów budowlanych, w terminie określonym w decyzji.”;
4) w art. 96:
a) po ust. 1 dodaje się ust. 1a w brzmieniu:
„1a. W odniesieniu do nieruchomości wpisanej do rejestru zabytków decyzję, o której mowa w ust. 1, wydaje się po uzyskaniu pozwolenia wojewódzkiego konserwatora zabytków na podział tej nieruchomości.”,
b) ust. 2 otrzymuje brzmienie:
„2. W przypadku gdy o podziale orzeka sąd, nie wydaje się decyzji, o której mowa w ust. 1 i 1a. Jeżeli podział jest uzależniony od ustaleń planu
miejscowego, sąd zasięga opinii wójta (burmistrza, prezydenta miasta),
a w odniesieniu do nieruchomości wpisanej do rejestru zabytków także
opinii wojewódzkiego konserwatora zabytków. Do opinii tych nie stosuje art. 93 ust. 5.”.

art. 135. więcej Art. 135. W ustawie z dnia 4 września 1997 r. o działach administracji rządowej (Dz.U. z 2003
r. Nr 159, poz. 1548) w art. 14 ust. 1 otrzymuje brzmienie:
„1. Dział kultura i ochrona dziedzictwa narodowego obejmuje sprawy
rozwoju i opieki nad materialnym i niematerialnym dziedzictwem narodowym oraz sprawy działalności kulturalnej, w tym mecenatu państwowego
nad tą działalnością, w szczególności, w zakresie:
1) podtrzymywania i rozpowszechniania tradycji narodowej i państwowej;
2) ochrony zabytków i opieki nad zabytkami;
3) działalności muzeów;
4) miejsc pamięci narodowej, grobów i cmentarzy wojennych, pomników
zagłady i ich stref ochronnych;
5) działalności twórczej, artystycznej, kultury ludowej i rękodzieła artystycznego oraz ich ochrony;
6) wydawnictw, księgarstwa, bibliotek i czytelnictwa;
7) edukacji kulturalnej;
8) wystaw artystycznych;
9) polityki audiowizualnej;
10) amatorskiego ruchu artystycznego, organizacji i stowarzyszeń regionalnych oraz społeczno-kulturalnych;
11) wymiany kulturalnej z zagranicą;
12) działalności widowiskowej i rozrywkowej.”.

art. 136. więcej Art. 136. W ustawie z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (Dz.U. z 2001 r. Nr
142, poz. 1590 oraz z 2002 r. Nr 23, poz. 220, Nr 62, poz. 558, Nr 153, poz. 1271 i
Nr 214, poz. 1806) wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 11 w ust. 2 pkt 7 otrzymuje brzmienie:
„7) wspieranie rozwoju kultury oraz sprawowanie opieki nad dziedzictwem
kulturowym i jego racjonalne wykorzystywanie,”;
2) w art. 14 w ust. 1 pkt 3 otrzymuje brzmienie:
„3) kultury i ochrony zabytków,”.

art. 137. więcej Art. 137. W ustawie z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz.U. z 2001 r. Nr
142, poz. 1592 oraz z 2002 r. Nr 23, poz. 220, Nr 62, poz. 558, Nr 113, poz. 984, Nr
153, poz. 1271, Nr 200, poz. 1688 i Nr 214, poz. 1806) w art. 4 w ust. 1 pkt 7 otrzymuje brzmienie:
„7) kultury oraz ochrony zabytków i opieki nad zabytkami,”.

art. 138. więcej Art. 138. W ustawie z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska (Dz.U. Nr 62,
poz. 627 i Nr 115, poz. 1229, z 2002 r. Nr 74, poz. 676, Nr 113, poz. 984, Nr 153,
poz. 1271 i Nr 233, poz. 1957 oraz z 2003 r. Nr 46, poz. 392 i Nr 80, poz. 717 i 721)
wprowadza się następujące zmiany:
1) użyte w art. 19 ust. 3 pkt 3, art. 47 pkt 1 lit. c), art. 52 ust. 1 pkt 5 oraz art. 96 i
101 pkt 7 w różnych przypadkach wyrazy „dobra kultury” zastępuje się użytym
w odpowiednim przypadku wyrazem „zabytki”;
2) w art. 238 w pkt 1 lit. e) otrzymuje brzmienie:
„e) istniejące w sąsiedztwie lub bezpośrednim zasięgu oddziaływania instalacji
zabytki chronione na podstawie przepisów o ochronie zabytków i opiece
nad zabytkami,”.

art. 139. więcej Art. 139. 1. Do spraw wszczętych i niezakończonych decyzją ostateczną przed
dniem wejścia w życie ustawy stosuje się przepisy niniejszej ustawy.
2. Właściwość organów do załatwiania spraw, o których mowa w ust. 1, określa
się na podstawie przepisów ustawy.

art. 140. więcej Art. 140. 1. Decyzje ostateczne wydane na podstawie przepisów ustawy z dnia
15 lutego 1962 r. o ochronie dóbr kultury (Dz. U. z 1999 r. poz. 1150, z późn. zm.)
zachowują ważność.
2. Porozumienia zawarte na podstawie art. 12 ust. 1 i 3 ustawy, o której mowa
w ust. 1, zachowują ważność, nie dłużej jednak niż przez 6 miesięcy od dnia wejścia
w życie ustawy.

art. 141. więcej Art. 141. Osoby posiadające uprawnienia rzeczoznawcy ministra właściwego do
spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, powołane na podstawie art. 10
ust. 1 ustawy, o której mowa w art. 140 ust. 1, tracą te uprawnienia po upływie
6 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy.

art. 142. więcej Art. 142. 1. Dobra kultury uznane za zabytek na podstawie rozporządzenia
Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 6 marca 1928 r. o opiece nad zabytkami (Dz. U.
poz. 265, z późn. zm.), a także wpisane do rejestru na podstawie ustawy, o której
mowa w art. 140 ust. 1, stają się zabytkami wpisanymi do rejestru w rozumieniu
niniejszej ustawy.
2. Zabytki nieruchome uznane za pomniki historii na podstawie
dotychczasowych przepisów stają się pomnikami historii w rozumieniu niniejszej
ustawy.

art. 143. więcej Art. 143. 1. W terminie 3 lat od dnia wejścia w życie ustawy Generalny
Konserwator Zabytków, wojewódzcy konserwatorzy zabytków i wójt (burmistrz,
prezydent miasta) założą odpowiednio krajową, wojewódzką i gminną ewidencję
zabytków.
2. Włączenie karty zabytku ruchomego znajdującego się w dotychczasowej
centralnej ewidencji dóbr kultury do wojewódzkiej ewidencji zabytków nie wymaga
zgody właściciela zabytku.

art. 144. więcej Art. 144. W terminie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy minister
właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego dostosuje do przepisów
niniejszej ustawy statuty instytucji kultury wyspecjalizowanych w opiece nad
zabytkami, dla których jest organizatorem, w celu realizacji przez te instytucje zadań związanych z założeniem i prowadzeniem krajowej ewidencji zabytków i krajowego wykazu zabytków skradzionych lub wywiezionych za granicę niezgodnie z prawem.

art. 145. więcej Art. 145. Do czasu założenia gminnej ewidencji zabytków, w studiach
uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy oraz
w ustaleniach miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego uwzględnia się,
oprócz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru i ich otoczenia oraz ustaleń
planów ochrony parków kulturowych, inne zabytki nieruchome wskazane przez
wojewódzkiego konserwatora zabytków.

art. 146. więcej Art. 146. W terminie 12 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy minister
właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego opracuje krajowy
program ochrony zabytków i opieki nad zabytkami.

art. 147. więcej Art. 147. 1. Z dniem wejścia w życie ustawy dotychczasowe wojewódzkie
oddziały Służby Ochrony Zabytków i ich delegatury stają się odpowiednio
wojewódzkimi urzędami ochrony zabytków i delegaturami tych urzędów.
2. Z dniem wejścia w życie ustawy dotychczasowi wojewódzcy konserwatorzy
zabytków oraz ich zastępcy stają się odpowiednio wojewódzkimi konserwatorami
zabytków oraz ich zastępcami w rozumieniu ustawy.
3. Pracownicy dotychczasowych wojewódzkich oddziałów Służby Ochrony
Zabytków i ich delegatur z dniem wejścia w życie ustawy stają się odpowiednio
pracownikami wojewódzkich urzędów ochrony zabytków i ich delegatur.
4. Dotychczasowe zobowiązania i wierzytelności wojewódzkich oddziałów
Służby Ochrony Zabytków i ich delegatur stają się zobowiązaniami
i wierzytelnościami właściwych wojewódzkich urzędów ochrony zabytków i ich delegatur.
5. Nieruchomości pozostające dotychczas w trwałym zarządzie wojewódzkich
oddziałów Służby Ochrony Zabytków i ich delegatur przechodzą, z mocy prawa,
w trwały zarząd właściwych wojewódzkich urzędów ochrony zabytków i ich delegatur.
6. Ustanowienie trwałego zarządu, o którym mowa w ust. 5, stwierdza wojewoda
w drodze decyzji.

art. 148. więcej Art. 148. Do czasu wydania przepisów wykonawczych, przewidzianych w ustawie, nie dłużej
jednak niż przez 6 miesięcy od dnia jej wejścia w życie, zachowują moc przepisy
wykonawcze wydane na podstawie ustawy, o której mowa w art. 140 ust. 1, jeżeli
nie są sprzeczne z przepisami niniejszej ustawy.

art. 149. więcej Art. 149. Przepisy rozdziału 6 stosuje się z dniem uzyskania przez
Rzeczpospolitą Polską członkostwa w Unii Europejskiej.

art. 150. więcej Art. 150. Traci moc ustawa z dnia 15 lutego 1962 r. o ochronie dóbr kultury
(Dz. U. z 1999 r. poz. 1150, z późn. zm.).

art. 151. więcej Art. 151. Ustawa wchodzi w życie po upływie 60 dni od dnia ogłoszenia.