Akcyza
Akcyza jest podatkiem pośrednim nakładanym na niektóre wyroby konsumpcyjne. Nakładana na dobra, w celu ograniczenia ich spożycia, lub ze względu na wysoką akumulację zysku (niskie koszty produkcji, a wysokie spożycie). Obecnie stanowi łatwym wpływ pieniędzy dla budżetu państwa poprzez nakładanie na tzw. dobra infrastrukturalne (energia, paliwa itp.) lub konsumowane na masową skalę (np. papierosy, wyroby alkoholowe).
Podatek akcyzowy został przez ustawodawce uregulowany w ustawie o podatku akcyzowym. Opodatkowaniu akcyzą podlegają: wyroby energetyczne i energia elektryczna, inne wyroby ropopochodne, napoje alkoholowe oraz alkohol etylowy, wyroby tytoniowe, samochody osobowe. W 2015 roku akcyza była drugim co do wielkości źródłem wpływów budżetowych.
Cel Akcyzy
Dodatkowe obłożenie podatkiem ma za zadanie zmniejszyć popyt na wybrane przez państwo produkty, najczęściej wyroby tytoniowe, napoje alkoholowe, wyroby ropopochodne. W niektórych przypadkach, kiedy produkt składa się z względnie tanich surowców a jego szkodliwość dla zdrowia jest wysoka, akcyza może stanowić bardzo wysoką część ceny końcowej.
Stawki Akcyzy
Stawki akcyzy wyrażone są w:
- kwocie na jednostkę wyrobu (paliwa, alkohol, energia elektryczna),
- procencie maksymalnej ceny detalicznej (wyroby tytoniowe),
- procencie ceny wyrobu (tylko wyroby „niezharmonizowane”).
Podmiot opodatkowania
Zgodnie z
art. 13. ustawy podatnikiem akcyzy jest osoba fizyczna, osoba prawna oraz jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, która dokonuje czynności podlegających opodatkowaniu akcyzą lub wobec której zaistniał stan faktyczny podlegający opodatkowaniu akcyzą, w tym podmiot:
- nabywający lub posiadający wyroby akcyzowe znajdujące się poza procedurą zawieszenia poboru akcyzy, jeżeli od wyrobów tych nie została zapłacona akcyza w należnej wysokości, a w wyniku kontroli podatkowej, postępowania kontrolnego albo postępowania podatkowego nie ustalono, że podatek został zapłacony;
- będący nabywcą końcowym zużywającym energię elektryczną, jeżeli od tej energii nie została zapłacona akcyza w należnej wysokości i nie można ustalić podmiotu, który dokonał sprzedaży tej energii elektrycznej nabywcy końcowemu;
- u którego powstają ubytki wyrobów akcyzowych lub doszło do całkowitego zniszczenia wyrobów akcyzowych, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 20, również gdy nie jest właścicielem tych wyrobów akcyzowych;
- będący przedstawicielem podatkowym;
będący zarejestrowanym odbiorcą, z wyłączeniem zarejestrowanego odbiorcy posiadającego zezwolenie na jednorazowe nabycie wyrobów akcyzowych jako zarejestrowany odbiorca – z tytułu nabycia wewnątrzwspólnotowego wyrobów akcyzowych na rzecz innego podmiotu;[/li]
- będący zarejestrowanym wysyłającym, jeżeli wysyła z zastosowaniem procedury zawieszenia poboru akcyzy wyroby akcyzowe z miejsca importu;
- dokonujący użycia lub sprzedaży wyrobów węglowych, które uzyskał w drodze czynu zabronionego pod groźbą kary.
- Podatnikiem jest również podmiot niebędący importerem, jeżeli ciąży na nim obowiązek uiszczenia cła
Przedmiot opodatkowania
Artykuł. 8. ustawy określa
przedmiot opodatkowania podatkiem akcyzowym.
Artykuł. 9. ustawy określa przedmiot opodatkowania podatkiem akcyzowym w przypadku
energii elektrycznej.
Artykuł. 9a. ustawy określa przedmiot opodatkowania podatkiem akcyzowym w przypadku
wyrobów węglowych
Artykuł. 9b. ustawy określa przedmiot opodatkowania podatkiem akcyzowym w przypadku
suszu tytoniowego.
Artykuł. 9c. ustawy określa przedmiot opodatkowania podatkiem akcyzowym w przypadku
wyrobów gazowych.
Podstawa opodatkowania
Wyroby energetyczne i energia elektryczna
Podstawą opodatkowania wyrobów energetycznych jest ich ilość, wyrażona, w zależności od rodzaju wyrobów, w litrach gotowego wyrobu w temperaturze 15 °C lub w kilogramach gotowego wyrobu, albo wartość opałowa, wyrażona w gigadżulach (GJ). Podstawą opodatkowania energii elektrycznej jest jej ilość, wyrażona w megawatogodzinach (MWh).
Napoje alkoholowe
Do napojów alkoholowych w rozumieniu ustawy zalicza się alkohol etylowy, piwo, wino, napoje fermentowane oraz wyroby pośrednie. Podstawą opodatkowania alkoholu etylowego jest liczba hektolitrów alkoholu etylowego 100% vol. w temperaturze 20 °C zawartego w gotowym wyrobie. W przypadku pozostałych napojów podstawą jest ilość hektolitrów niezależnie od zawartości czystego alkoholu etylowego.
Wyroby tytoniowe
Podstawą opodatkowania wyrobów tytoniowych jest 1000 sztuk, a w przypadku pozostałych wyrobów tytoniowych – kilogram liści tytoniu zużytych do produkcji danego wyrobu.
Samochody osobowe
Podstawą opodatkowania samochodów osobowych jest cena zakupu, bądź wartość celna samochodu sprowadzonego importowanego bądź nabytego wewnątrzwspólnotowo. W przypadku samochodów specjalistycznych cena jest pomniejszona o koszt przebudowy analogicznego samochodu do wykonywania takich samych zadań jak przebudowany.
Stawki
Wyroby energetyczne i energia elektryczna
Stawki podatku na wyroby energetyczne wynoszą:
- węgiel i koks przeznaczony do celów opałowych objętych pozycjami CN 2701, 2702 oraz 2704 00 – 1,28 zł/1 gigadżul (GJ);
- benzyna silnikowa o kodach CN 2710 11 45 lub 2710 11 49 oraz wyroby powstałe ze zmieszania tych benzyn z biokomponentami, spełniających wymagania jakościowe określone w odrębnych przepisach – 1540,00 zł/1 000 litrów;
- benzyna lotnicza o kodzie CN 2710 11 31, paliwa typu benzyny do silników odrzutowych o kodzie CN 2710 11 70 oraz nafta pozostała o kodzie CN 2710 19 25 – 1822,00 zł/1000 litrów;
- paliwa do silników odrzutowych o kodzie CN 2710 19 21 – 1446,00 zł/1000 litrów;
- oleje napędowe o kodzie CN 2710 19 41 oraz wyroby powstałych ze zmieszania tych olejów z biokomponentami, spełniających wymagania jakościowe określone w odrębnych przepisach – 1171,00 zł/1000 litrów;
- biokomponenty stanowiących samoistne paliwa, spełniających wymagania jakościowe określone w odrębnych przepisach, przeznaczonych do napędu silników spalinowych, bez względu na kod CN – 1171,00 zł/1000 litrów;
- oleje napędowe przeznaczone do celów opałowych o kodach CN od 2710 19 41 do 2710 19 49, zabarwione na czerwono i oznaczone znacznikiem zgodnie z przepisami szczególnymi – 232,00 zł/1000 litrów;
- oleje opałowe o kodach CN od 2710 19 51 do 2710 19 69:
z których 30% lub więcej objętościowo destyluje przy 350 °C lub których gęstość w temperaturze 15 °C jest niższa niż 890 kilogramów/metr sześcienny, zabarwionych na czerwono i oznaczonych znacznikiem zgodnie z przepisami szczególnymi – 232,00 zł/1000 litrów,
pozostałe, niepodlegających obowiązkowi barwienia i znakowania na podstawie przepisów szczególnych – 64,00 zł/1 000 kilogramów;
- oleje smarowe, pozostałe oleje o kodach CN od 2710 19 71 do 2710 19 99, z wyłączeniem wyrobów o kodzie CN 2710 19 85 (oleje białe, parafina ciekła) oraz smarów plastycznych zaliczanych do kodu CN 2710 19 99 – 1 180,00 zł/1 000 litrów;
- gaz przeznaczonych do napędu silników spalinowych:
gaz ziemny (mokry) i pozostałe węglowodory gazowe objęte pozycją CN 2711 oraz gazowe węglowodoru alifatyczne objęte pozycją CN 2901:
skroplone – 670,00 zł/1 000 kilogramów,
w stanie gazowym – 10,54 zł/1 gigadżul (GJ),
wyprodukowanych w składzie podatkowym i spełniających wymagania jakościowe określone w odrębnych przepisach:
biogazu, bez względu na kod CN – 0 zł,
wodoru i biowodoru o kodzie CN 2804 10 00 – 0 zł;
gaz ziemny (mokry) i pozostałe węglowodory gazowe objęte pozycją CN 2711, przeznaczone do celów opałowych – 1,28 zł/1 gigadżul (GJ);
- pozostałe paliwa silnikowe –1797,00 zł/1000 litrów;
- pozostałe paliwa opałowe:
w przypadku gdy ich gęstość w temperaturze 15 °C jest:
– niższa niż 890 kilogramów/metr sześcienny – 232,00 zł/1 000 litrów,
– równa lub wyższa niż 890 kilogramów/metr sześcienny – 64,00 zł/1 000 kilogramów,
gazowych – 1,28 zł/gigadżul (GJ).
Stawka akcyzy na wyroby energetyczne inne niż określone wyżej, przeznaczone do celów innych niż opałowe, jako dodatki lub domieszki do paliw opałowych, do napędu silników spalinowych albo jako dodatki lub domieszki do paliw silnikowych, wynosi 0 zł.
Stawka akcyzy na energię elektryczną wynosi 20,00 zł za megawatogodzinę (MWh).
Napoje alkoholowe
Akcyza na alkohol i napoje alkoholowe wynosi:
Alkohol etylowy (
spirytus, wódka) – 5704,00 zł od 1 hektolitra alkoholu etylowego 100% vol. zawartego w gotowym wyrobie. Stawka ta obowiązuje od 01.01.2014 roku. Do 31.12.2013 stawka wynosiła 4960 zł.
Piwo – 7,79 zł od 1 hektolitra za każdy stopień Plato nastawu brzeczki w przeliczeniu na gotowy wyrób.
Wino – 158,00 zł od 1 hektolitra gotowego wyrobu; w przypadku kiedy wino zostało dodatkowo destylowane – jest uznawane za wyrób pośredni.
Napoje fermentowane – 158,00 zł od 1 hektolitra gotowego wyrobu.
Wyroby pośrednie – 318,00 zł od 1 hektolitra gotowego wyrobu.
Wyroby tytoniowe
Stawka akcyzy na wyroby tytoniowe wynosi
Papierosy – 206,76 zł za każde 1000 sztuk i 31,41% maksymalnej ceny detalicznej;
Tytoń do palenia – 141,29 zł za każdy kilogram i 31,41% maksymalnej ceny detalicznej;
Cygara i cygaretki – 280,25 zł za każde 1000 sztuk.
Na wyroby niemające określonej ceny maksymalnej
Papierosy – 343,98 zł za każde 1000 sztuk;
Tytoń do palenia – 229,32 zł za każdy kilogram.
Samochody osobowe
Stawka akcyzy na samochody osobowe według art.
105 ustawy o podatku akcyzowym wynosi:
1)
18,6% podstawy opodatkowania - dla samochodów osobowych o
pojemności silnika powyżej 2000 centymetrów sześciennych;
1a)
9,3% podstawy opodatkowania - dla samochodów osobowych:
a) o hybrydowym napędzie
spalinowo-elektrycznym, w którym energia elektryczna nie jest akumulowana przez podłączenie do zewnętrznego źródła zasilania, o pojemności silnika spalinowego wyższej niż 2000 centymetrów sześciennych, ale nie wyższej niż 3500 centymetrów sześciennych,
b) stanowiących pojazd hybrydowy w rozumieniu art. 2 pkt 13 ustawy z dnia 11 stycznia 2018 r. o elektromobilności i paliwach alternatywnych (Dz.U. z 2021 r. poz. 110) o pojemności silnika spalinowego wyższej niż 2000 centymetrów sześciennych, ale nie wyższej niż 3500 centymetrów sześciennych;
1b) 1,55% podstawy opodatkowania - dla samochodów osobowych o hybrydowym napędzie spalinowo-elektrycznym, w którym energia elektryczna nie jest akumulowana przez podłączenie do zewnętrznego źródła zasilania, o pojemności silnika spalinowego równej 2000 centymetrów sześciennych lub niższej;
2) 3,1% podstawy opodatkowania - dla pozostałych samochodów osobowych.