Wejscie w życie: 10 lipca 2001
Ostatnia Zmiana: 15 sierpnia 2019
art. 1.
więcej
gospodarowania mieszkaniowym zasobem gminy.
Art. 1a. Przepisów ustawy nie stosuje się do lokali będących w dyspozycji
Agencji Mienia Wojskowego.
art. 2.
więcej
1) lokatorze – należy przez to rozumieć najemcę lokalu lub osobę używającą lokal
na podstawie innego tytułu prawnego niż prawo własności;
2) właścicielu – należy przez to rozumieć wynajmującego lub inną osobę, z którą
wiąże lokatora stosunek prawny uprawniający go do używania lokalu;
3) współlokatorze – należy przez to rozumieć lokatora, któremu przysługuje tytuł
prawny do używania lokalu wspólnie z innym lokatorem;
4) lokalu – należy przez to rozumieć lokal służący do zaspokajania potrzeb
mieszkaniowych, a także lokal będący pracownią służącą twórcy do prowadzenia
działalności w dziedzinie kultury i sztuki; nie jest w rozumieniu ustawy lokalem
pomieszczenie przeznaczone do krótkotrwałego pobytu osób, w szczególności
znajdujące się w budynkach internatów, burs, pensjonatów, hoteli, domów
wypoczynkowych lub w innych budynkach służących do celów turystycznych
lub wypoczynkowych;
5) (uchylony)
5a) tymczasowym pomieszczeniu – należy przez to rozumieć pomieszczenie
nadające się do zamieszkania, posiadające dostęp do źródła zaopatrzenia w wodę
i do ustępu, chociażby te urządzenia znajdowały się poza budynkiem, oświetlenie naturalne i elektryczne, możliwość ogrzewania, niezawilgocone przegrody budowlane oraz zapewniające możliwość zainstalowania urządzenia do
gotowania posiłków, zapewniające co najmniej 5 m2 powierzchni mieszkalnej na
jedną osobę i w miarę możności znajdujące się w tej samej lub pobliskiej
miejscowości, w której dotychczas zamieszkiwały osoby przekwaterowywane;
6) lokalu zamiennym – należy przez to rozumieć lokal znajdujący się w tej samej
miejscowości, w której jest położony lokal dotychczasowy, wyposażony w co
najmniej takie urządzenia techniczne, w jakie był wyposażony lokal używany
dotychczas, o powierzchni pokoi takiej jak w lokalu dotychczas używanym;
warunek ten uznaje się za spełniony, jeżeli na członka gospodarstwa domowego
przypada 10 m2 powierzchni łącznej pokoi, a w wypadku gospodarstwa jednoosobowego – 20 m2
tej powierzchni;
7) powierzchni użytkowej lokalu – należy przez to rozumieć powierzchnię
wszystkich pomieszczeń znajdujących się w lokalu, a w szczególności pokoi,
kuchni, spiżarni, przedpokoi, alków, holi, korytarzy, łazienek oraz innych
pomieszczeń służących mieszkalnym i gospodarczym potrzebom lokatora, bez
względu na ich przeznaczenie i sposób używania; za powierzchnię użytkową
lokalu nie uważa się powierzchni balkonów, tarasów i loggii, antresoli, szaf
i schowków w ścianach, pralni, suszarni, wózkowni, strychów, piwnic i komórek
przeznaczonych do przechowywania opału;
8) opłatach niezależnych od właściciela – należy przez to rozumieć opłaty za
dostawy do lokalu energii, gazu, wody oraz odbiór ścieków, odpadów
i nieczystości ciekłych;
8a) kosztach utrzymania lokalu – należy przez to rozumieć koszty, ustalane
proporcjonalnie do powierzchni użytkowej lokalu w stosunku do powierzchni
użytkowej wszystkich lokali w danym budynku, obciążające właściciela,
obejmujące opłatę za użytkowanie wieczyste gruntu, podatek od nieruchomości
oraz koszty:
a) konserwacji, utrzymania należytego stanu technicznego nieruchomości oraz
przeprowadzonych remontów,
b) zarządzania nieruchomością,
c) utrzymania pomieszczeń wspólnego użytkowania, windy, anteny zbiorczej,
domofonu oraz zieleni,
d) ubezpieczenia nieruchomości,
e) inne, o ile wynikają z umowy;
9) gospodarstwie domowym – należy przez to rozumieć gospodarstwo domowe,
o którym mowa w przepisach o dodatkach mieszkaniowych;
10) mieszkaniowym zasobie gminy – należy przez to rozumieć lokale służące do
zaspokajania potrzeb mieszkaniowych, stanowiące własność gminy lub
jednoosobowych spółek gminnych, którym gmina powierzyła realizację zadania
własnego w zakresie zaspokajania potrzeb mieszkaniowych wspólnoty
samorządowej, z wyjątkiem towarzystw budownictwa społecznego, oraz lokale
pozostające w posiadaniu samoistnym tych podmiotów;
11) publicznym zasobie mieszkaniowym – należy przez to rozumieć lokale
wchodzące w skład mieszkaniowego zasobu gminy oraz lokale stanowiące
własność innych jednostek samorządu terytorialnego lub Skarbu Państwa;
12) wskaźniku przeliczeniowym kosztu odtworzenia 1 m2 powierzchni użytkowej
budynków mieszkalnych – należy przez to rozumieć przeciętny koszt budowy
1 m2 powierzchni użytkowej budynków mieszkalnych:
a) dla województwa, z wyłączeniem miast będących siedzibą wojewody lub
sejmiku województwa,
b) dla miast będących siedzibą wojewody lub sejmiku województwa, ustalany
na okres 6 miesięcy przez wojewodę na podstawie aktualnych danych
urzędu statystycznego, opracowanych według powiatów, oraz własnych
analiz i ogłaszany, w drodze obwieszczenia, w wojewódzkim dzienniku
urzędowym;
13) pobliskiej miejscowości – należy przez to rozumieć miejscowość położoną w
powiecie, w którym znajduje się lokal, lub powiecie graniczącym z tym
powiatem.
2. Obmiaru powierzchni użytkowej lokalu, o której mowa w ust. 1 pkt 7,
dokonuje się w świetle wyprawionych ścian. Powierzchnię pomieszczeń lub ich części
o wysokości w świetle równej lub większej od 2,20 m należy zaliczać do obliczeń
w 100%, o wysokości równej lub większej od 1,40 m, lecz mniejszej od 2,20 m –
w 50%, o wysokości mniejszej od 1,40 m pomija się całkowicie. Pozostałe zasady
obliczania powierzchni należy przyjmować zgodnie z Polską Normą odpowiednią do
określania i obliczania wskaźników powierzchniowych i kubaturowych
w budownictwie.
art. 3.
więcej
2. Do lokali będących w dyspozycji ministra właściwego do spraw
wewnętrznych lub podległych mu organów, do lokali będących w dyspozycji
jednostek organizacyjnych Służby Więziennej oraz do lokali pozostających i
przekazanych do dyspozycji Szefa Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Szefa
Agencji Wywiadu, Szefa Służby Kontrwywiadu Wojskowego lub Szefa Służby
Wywiadu Wojskowego, przepisy ustawy stosuje się, jeżeli przepisy odrębne dotyczące
tych lokali nie stanowią inaczej.
2a. W przypadku lokali, o których mowa w ust. 2, podstawą nawiązania stosunku
najmu jest decyzja administracyjna o przydziale lokalu wydana na mocy odrębnych
przepisów.
3. Przepisy niniejszej ustawy nie naruszają przepisów innych ustaw regulujących
ochronę praw lokatorów w sposób korzystniejszy dla lokatora.
art. 4.
więcej
wspólnoty samorządowej należy do zadań własnych gminy.
2. Gmina, na zasadach i w przypadkach określonych w ustawie, zapewnia lokale
w ramach najmu socjalnego i lokale zamienne, a także zaspokaja potrzeby
mieszkaniowe gospodarstw domowych o niskich dochodach.
2a. W przypadku wykonywania przez komornika obowiązku opróżnienia lokalu,
o którym mowa w art. 1046 § 4 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks
postępowania cywilnego (Dz. U. z 2019 r. poz. 1460, z późn. zm.), gmina wskazuje
tymczasowe pomieszczenie, chyba że pomieszczenie odpowiadające wymogom
tymczasowego pomieszczenia wskazał wierzyciel lub dłużnik albo osoba trzecia.
2b. Gmina może przeznaczać lokale wchodzące w skład mieszkaniowego zasobu
gminy na wykonywanie innych zadań jednostek samorządu terytorialnego
realizowanych na zasadach przewidzianych w ustawie z dnia 12 marca 2004 r.
o pomocy społecznej (Dz. U. z 2019 r. poz. 1507, 1622, 1690, 1818 i 2473) oraz
ustawie z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej
(Dz. U. z 2019 r. poz. 1111, 924 i 1818).
3. Gmina wykonuje zadania, o których mowa w ust. 1 i 2, wykorzystując
mieszkaniowy zasób gminy lub w inny sposób.
4. Gminy mogą otrzymywać dotacje celowe z budżetu państwa na zadania,
o których mowa w ust. 1 i 2.
Art. 4a. 1. Gmina w wojewódzkim dzienniku urzędowym co roku, w terminie
do końca pierwszego kwartału roku następnego, ogłasza zestawienie danych
dotyczących czynszów najmu lokali mieszkalnych nienależących do publicznego
zasobu mieszkaniowego, położonych na jej obszarze lub części.
2. Zestawienie, o którym mowa w ust. 1, powinno uwzględniać wysokość
czynszu za 1 m2 powierzchni użytkowej lokalu w powiązaniu z lokalizacją, wiekiem
budynku i jego stanem technicznym oraz powierzchnią użytkową lokalu i jego
standardem.
3. Gmina, sporządzając zestawienie, o którym mowa w ust. 1, korzysta z danych
przekazanych przez zarządców nieruchomości. Gmina może w zestawieniu
wykorzystać również dane własne, dane przekazane przez właścicieli i lokatorów oraz
organizacje ich zrzeszające, a także dane pochodzące z innych źródeł.
4. Minister właściwy do spraw budownictwa, planowania i zagospodarowania
przestrzennego oraz mieszkalnictwa określi, w drodze rozporządzenia:
1) wzór i terminy przekazywania przez zarządców nieruchomości danych,
o których mowa w ust. 1, biorąc pod uwagę potrzebę cyklicznego przekazywania
oraz kompletność tych danych;
2) wzór zestawienia oraz sposoby publikacji i udostępniania danych, o których
mowa w ust. 1, uwzględniając potrzebę zapewnienia ich aktualności i jawności.
art. 5.
więcej
oznaczony lub nieoznaczony.
2. Umowa o odpłatne używanie lokalu wchodzącego w skład mieszkaniowego
zasobu gminy lub innych jednostek samorządu terytorialnego, z wyjątkiem lokalu
związanego ze stosunkiem pracy lub najmu socjalnego lokalu, może być zawarta
wyłącznie na czas nieoznaczony, chyba że zawarcia umowy na czas oznaczony żąda
lokator.
3. Właściciel nie może uzależnić zawarcia umowy od złożenia przez lokatora
żądania, o którym mowa w ust. 2.
art. 6.
więcej
najemcę kaucji zabezpieczającej pokrycie należności z tytułu najmu lokalu,
przysługujących wynajmującemu w dniu opróżnienia lokalu. Kaucja nie może przekraczać dwunastokrotności miesięcznego czynszu za dany lokal, obliczonego według stawki czynszu obowiązującej w dniu zawarcia umowy najmu.
2. Kaucji nie pobiera się, jeżeli umowa:
1) dotyczy najmu lokalu zamiennego lub najmu socjalnego lokalu;
2) jest zawierana w związku z zamianą lokalu, a najemca uzyskał zwrot kaucji bez
dokonania jej waloryzacji.
3. Zwrot zwaloryzowanej kaucji następuje w kwocie równej iloczynowi kwoty
miesięcznego czynszu obowiązującego w dniu zwrotu kaucji i krotności czynszu
przyjętej przy pobieraniu kaucji, jednak w kwocie nie niższej niż kaucja pobrana.
4. Kaucja podlega zwrotowi w ciągu miesiąca od dnia opróżnienia lokalu lub
nabycia jego własności przez najemcę, po potrąceniu należności wynajmującego
z tytułu najmu lokalu.
Art. 6a. 1. Wynajmujący jest obowiązany do zapewnienia sprawnego działania
istniejących instalacji i urządzeń związanych z budynkiem umożliwiających najemcy
korzystanie z wody, paliw gazowych i ciekłych, ciepła, energii elektrycznej, dźwigów
osobowych oraz innych instalacji i urządzeń stanowiących wyposażenie lokalu
i budynku określone odrębnymi przepisami.
2. W razie oddania w najem lokalu opróżnionego przez dotychczasowego
najemcę, wynajmujący jest obowiązany wymienić zużyte elementy wyposażenia
lokalu.
3. Do obowiązków wynajmującego należy w szczególności:
1) utrzymanie w należytym stanie, porządku i czystości pomieszczeń i urządzeń
budynku, służących do wspólnego użytku mieszkańców, oraz jego otoczenia;
2) dokonywanie napraw budynku, jego pomieszczeń i urządzeń, o których mowa
w pkt 1, oraz przywrócenie poprzedniego stanu budynku uszkodzonego,
niezależnie od przyczyn, z tym że najemcę obciąża obowiązek pokrycia strat powstałych z jego winy;
3) dokonywanie napraw lokalu, napraw lub wymiany instalacji i elementów
wyposażenia technicznego w zakresie nieobciążającym najemcy, a zwłaszcza:
a) napraw i wymiany wewnętrznych instalacji: wodociągowej, gazowej
i ciepłej wody – bez armatury i wyposażenia, a także napraw i wymiany
wewnętrznej instalacji kanalizacyjnej, centralnego ogrzewania wraz
z grzejnikami, instalacji elektrycznej, anteny zbiorczej – z wyjątkiem osprzętu,
b) wymiany pieców grzewczych, stolarki okiennej i drzwiowej oraz podłóg,
posadzek i wykładzin podłogowych, a także tynków.
Art. 6b. 1. Najemca jest obowiązany utrzymywać lokal oraz pomieszczenia, do
używania których jest uprawniony, we właściwym stanie technicznym i higieniczno-
-sanitarnym określonym odrębnymi przepisami oraz przestrzegać porządku
domowego. Najemca jest także obowiązany dbać i chronić przed uszkodzeniem lub
dewastacją części budynku przeznaczone do wspólnego użytku, jak dźwigi osobowe,
klatki schodowe, korytarze, pomieszczenia zsypów, inne pomieszczenia gospodarcze
oraz otoczenie budynku.
2. Najemcę obciąża naprawa i konserwacja:
1) podłóg, posadzek, wykładzin podłogowych oraz ściennych okładzin
ceramicznych, szklanych i innych;
2) okien i drzwi;
3) wbudowanych mebli, łącznie z ich wymianą;
4) trzonów kuchennych, kuchni i grzejników wody przepływowej (gazowych,
elektrycznych i węglowych), podgrzewaczy wody, wanien, brodzików, mis
klozetowych, zlewozmywaków i umywalek wraz z syfonami, baterii i zaworów
czerpalnych oraz innych urządzeń sanitarnych, w które lokal jest wyposażony,
łącznie z ich wymianą;
5) osprzętu i zabezpieczeń instalacji elektrycznej, z wyłączeniem wymiany
przewodów oraz osprzętu anteny zbiorczej;
6) pieców węglowych i akumulacyjnych, łącznie z wymianą zużytych elementów;
7) etażowego centralnego ogrzewania, a w przypadku gdy nie zostało ono
zainstalowane na koszt wynajmującego, także jego wymiana;
8) przewodów odpływowych urządzeń sanitarnych aż do pionów zbiorczych, w tym
niezwłoczne usuwanie ich niedrożności;
9) innych elementów wyposażenia lokalu i pomieszczeń przynależnych przez:
a) malowanie lub tapetowanie oraz naprawę uszkodzeń tynków ścian
i sufitów,
b) malowanie drzwi i okien, wbudowanych mebli, urządzeń kuchennych,
sanitarnych i grzewczych.
Art. 6c. Przed wydaniem lokalu najemcy strony sporządzają protokół, w którym
określają stan techniczny i stopień zużycia znajdujących się w nim instalacji
i urządzeń. Protokół stanowi podstawę rozliczeń przy zwrocie lokalu.
Art. 6d. Najemca może wprowadzić w lokalu ulepszenia tylko za zgodą
wynajmującego i na podstawie pisemnej umowy określającej sposób rozliczeń z tego
tytułu.
Art. 6e. 1. Po zakończeniu najmu i opróżnieniu lokalu najemca jest obowiązany
odnowić lokal i dokonać w nim obciążających go napraw, a także zwrócić
wynajmującemu równowartość zużytych elementów wyposażenia technicznego,
wymienionych w art. 6b ust. 2 pkt 4, które znajdowały się w lokalu w chwili wydania
go najemcy. Jeżeli najemca w okresie najmu dokonał wymiany niektórych elementów
tego wyposażenia, przysługuje mu zwrot kwoty odpowiadającej różnicy ich wartości
między stanem istniejącym w dniu objęcia lokalu oraz w dniu jego opróżnienia.
Należne kwoty oblicza się według cen obowiązujących w dniu rozliczenia.
2. Wynajmujący może żądać usunięcia ulepszeń wprowadzonych przez najemcę
z naruszeniem art. 6d i przywrócenia stanu poprzedniego, jeżeli nie naruszy to
substancji lokalu, albo ulepszenia zatrzymać za zwrotem ich wartości uwzględniającej
stopień zużycia według stanu na dzień opróżnienia lokalu.
Art. 6f. W umowie najmu lokalu niewchodzącego w skład publicznego zasobu
mieszkaniowego, strony mogą ustalić odmiennie prawa i obowiązki wymienione
w art. 6a–6e.
Art. 6g. W okresie trwania najmu strony umowy są obowiązane informować się
nawzajem na piśmie o każdej zmianie adresu swojego zamieszkania lub siedziby.
W razie zaniedbania tego obowiązku korespondencję wysłaną na ostatni adres listem
poleconym, za potwierdzeniem odbioru i nieodebraną, uważa się za doręczoną.
art. 7.
więcej
mieszkaniowego właściciel ustala stawki czynszu za 1 m2 powierzchni użytkowej
lokali, z uwzględnieniem czynników podwyższających lub obniżających ich wartość
użytkową, a w szczególności:
1) położenia budynku;
2) położenia lokalu w budynku;
3) wyposażenia budynku i lokalu w urządzenia techniczne i instalacje oraz ich
stanu;
4) ogólnego stanu technicznego budynku.
2. Właściciele, o których mowa w ust. 1, z zastrzeżeniem art. 23 ust. 4, mogą na
wniosek najemcy, w oparciu o postanowienia uchwały organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego lub zarządzenia wojewody, stosować określone obniżki czynszu naliczonego według obowiązujących stawek w stosunku do najemców o niskich dochodach. Obniżki takie mogą być udzielane najemcom, których średni
dochód w przeliczeniu na członka gospodarstwa domowego nie przekracza poziomu
określonego w uchwale organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego lub
zarządzeniu wojewody. Kwota obniżki powinna być zróżnicowana w zależności od
wysokości dochodu gospodarstwa domowego najemcy.
3. Obniżki, o których mowa w ust. 2, udziela się najemcy na okres 12 miesięcy.
W przypadku gdy utrzymujący się niski dochód gospodarstwa domowego to
uzasadnia, właściciel, na wniosek najemcy, może udzielać obniżek czynszu na kolejne
okresy dwunastomiesięczne.
4. Najemca ubiegający się o obniżkę czynszu obowiązany jest przedstawić
deklarację o wysokości dochodów członków gospodarstwa domowego.
5. Za dochód, o którym mowa w ust. 2 i 4, uważa się dochód w rozumieniu
przepisów o dodatkach mieszkaniowych. W sprawach dotyczących deklarowania oraz
wzoru deklaracji o wysokości dochodów członków gospodarstwa domowego i rodzaju
dokumentów, które powinny być przez składających deklaracje przechowywane
w celu udostępnienia na żądanie właściciela, stosuje się odpowiednio przepisy
o dodatkach mieszkaniowych.
6. W razie wątpliwości, co do wiarygodności danych zawartych
w przedstawionej deklaracji właściciel może żądać od wnioskodawcy dostarczenia
zaświadczenia naczelnika właściwego miejscowo urzędu skarbowego o wysokości
dochodów uzyskanych przez tę osobę oraz innych członków jej gospodarstwa
domowego.
7. Właściciel może odstąpić od obniżenia czynszu, jeżeli w wyniku
przeprowadzenia wywiadu środowiskowego ustali, że występuje rażąca dysproporcja
między niskimi dochodami wykazanymi w złożonej deklaracji a faktycznym stanem
majątkowym wnioskodawcy wskazującym, że jest on w stanie uiszczać czynsz
nieobniżony, wykorzystując własne środki i posiadane zasoby finansowe.
8. Do sposobu przeprowadzenia wywiadu środowiskowego stosuje się
odpowiednio przepisy w sprawie sposobu przeprowadzania wywiadu
środowiskowego, wzoru kwestionariusza wywiadu oraz oświadczenia o stanie
majątkowym wnioskodawcy i innych członków jego gospodarstwa domowego,
a także wzoru legitymacji pracownika upoważnionego do przeprowadzenia wywiadu.
9. W przypadku złożenia deklaracji niezgodnej z prawdą, najemca obowiązany
jest zwrócić właścicielowi 200% kwoty nienależnie otrzymanego obniżenia czynszu.
10. Wnioskodawcy, który nie złożył deklaracji lub nie dostarczył na żądanie
właściciela zaświadczenia, o którym mowa w ust. 6, obniżki czynszu nie udziela się.
A jeśli wnioskodawca korzysta z obniżek udzielonych wcześniej, odstępuje się od
stosowania obniżek po upływie terminu, w którym powinien on dostarczyć deklarację
lub zaświadczenie.
11. Obniżki, o których mowa w ust. 2, mogą być stosowane także w stosunku do
podnajemców, którzy używają lokali wynajmowanych przez gminę od innych
właścicieli i podnajmowanych tym podnajemcom.
art. 8.
więcej
czynszu, o których mowa w art. 7, ustala organ wykonawczy tej jednostki:
1) w przypadku gminy – zgodnie z zasadami, o których mowa w art. 21 ust. 2 pkt 4;
2) w przypadku pozostałych jednostek samorządu terytorialnego – zgodnie z
uchwałą rady powiatu lub sejmiku województwa w sprawie zasad wynajmu
lokali mieszkalnych stanowiących własność tych jednostek.
Art. 8a. 1. Właściciel może podwyższyć czynsz albo inne opłaty za używanie
lokalu, wypowiadając jego dotychczasową wysokość, najpóźniej na koniec miesiąca
kalendarzowego, z zachowaniem terminów wypowiedzenia.
2. Termin wypowiedzenia wysokości czynszu albo innych opłat za używanie
lokalu wynosi 3 miesiące, chyba że strony w umowie ustalą termin dłuższy.
3. Wypowiedzenie wysokości czynszu albo innych opłat za używanie lokalu
powinno być pod rygorem nieważności dokonane na piśmie.
4. Podwyżka w wyniku której wysokość czynszu albo innych opłat za używanie
lokalu w skali roku przekroczy albo następuje z poziomu wyższego niż 3% wartości
odtworzeniowej lokalu może nastąpić w uzasadnionych przypadkach, o których mowa
w ust. 4a albo w ust. 4e. Na pisemne żądanie lokatora właściciel, w terminie 14 dni od
dnia otrzymania tego żądania, pod rygorem nieważności podwyżki, przedstawi na
piśmie przyczynę podwyżki i jej kalkulację.
4a. Jeżeli właściciel nie uzyskuje przychodów z czynszu albo innych opłat za
używanie lokalu na poziomie zapewniającym pokrycie kosztów utrzymania lokalu, jak
również zapewniającym zwrot kapitału i zysk, z zastrzeżeniem ust. 4c i 4d, podwyżkę
pozwalającą na osiągnięcie tego poziomu uważa się za uzasadnioną, o ile mieści się
w granicach określonych w ust. 4b.
4b. Podwyższając czynsz albo inne opłaty za używanie lokalu, właściciel może
ustalić:
1) zwrot kapitału w skali roku na poziomie nie wyższym niż:
a) 1,5% nakładów poniesionych przez właściciela na budowę albo zakup
lokalu lub
b) 10% nakładów poniesionych przez właściciela na trwałe ulepszenie
istniejącego lokalu zwiększające jego wartość użytkową
– aż do ich pełnego zwrotu;
2) godziwy zysk.
4c. Właściciel, który oddał lokal do używania na podstawie stosunku prawnego
innego niż najem, ustalając składniki kosztów utrzymania lokalu, stosuje przepisy
regulujące ten stosunek prawny; do opłat za używanie lokalu właściciel nie zalicza
zwrotu kapitału ani zysku.
4d. W stosunkach najmu socjalnego lokali zysku nie zalicza się jako jednego ze
składników czynszu.
4e. Podwyżkę czynszu albo innych opłat za używanie lokalu w wysokości
nieprzekraczającej w danym roku kalendarzowym średniorocznego wskaźnika
wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem w poprzednim roku
kalendarzowym uważa się za uzasadnioną. Średnioroczny wskaźnik cen towarów
i usług konsumpcyjnych ogółem w poprzednim roku kalendarzowym jest ogłaszany,
w formie komunikatu, przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku
Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”.
5. W ciągu 2 miesięcy od dnia wypowiedzenia, o którym mowa w ust. 1, lokator może:
1) odmówić na piśmie przyjęcia podwyżki ze skutkiem rozwiązania stosunku
prawnego, na podstawie którego lokator zajmuje lokal, z upływem okresu
wypowiedzenia, o którym mowa w ust. 2, albo
2) zakwestionować podwyżkę, o której mowa w ust. 4, wnosząc do sądu pozew
o ustalenie, na podstawie przepisów ust. 4a–4e, że podwyżka jest niezasadna
albo jest zasadna, lecz w innej wysokości; udowodnienie zasadności podwyżki
ciąży na właścicielu.
6. (uchylony)
6a. W przypadku:
1) określonym w ust. 5 pkt 1 lokator jest obowiązany uiszczać czynsz albo inne
opłaty za używanie lokalu w dotychczasowej wysokości do dnia rozwiązania
stosunku prawnego, na podstawie którego lokator zajmuje lokal;
2) określonym w ust. 5 pkt 2 lokator jest obowiązany uiszczać czynsz albo inne
opłaty za używanie lokalu w dotychczasowej wysokości do dnia
uprawomocnienia się orzeczenia sądu kończącego postępowanie w sprawie,
z zastrzeżeniem ust. 6b;
3) gdy lokator nie skorzysta z prawa przysługującego mu na podstawie ust. 5,
wówczas od upływu terminu wypowiedzenia jest obowiązany uiszczać czynsz
albo inne opłaty za używanie lokalu w wysokości wynikającej z wypowiedzenia.
6b. W przypadku uznania przez sąd podwyżki wysokości czynszu albo innych
opłat za używanie lokalu za zasadną, choćby w innej wysokości niż wynikająca
z wypowiedzenia, obowiązkiem lokatora jest zapłata kwoty odpowiadającej różnicy
między podwyższonym a dotychczasowym czynszem albo innymi opłatami za
używanie lokalu, za okres od upływu terminu wypowiedzenia.
7. (uchylony)
8. Przepisy ust. 1–6b nie mają zastosowania do podwyżek opłat niezależnych od
właściciela.
art. 9.
więcej
1a. (utracił moc)
1b. Podwyższanie czynszu albo innych opłat za używanie lokalu, z wyjątkiem
opłat niezależnych od właściciela, nie może być dokonywane częściej niż co
6 miesięcy. Termin ten biegnie od dnia, w którym podwyżka zaczęła obowiązywać.
2. W razie podwyższania opłat niezależnych od właściciela jest on obowiązany
do przedstawienia lokatorowi na piśmie zestawienia opłat wraz z przyczyną ich
podwyższenia. Lokator obowiązany jest opłacać podwyższone opłaty tylko w takiej
wysokości, jaka jest niezbędna do pokrycia przez właściciela kosztów dostarczenia do
lokalu używanego przez lokatora dostaw, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 8.
3. (utracił moc)
4. (uchylony)
5. W stosunkach najmu oprócz czynszu wynajmujący może pobierać jedynie
opłaty niezależne od właściciela, a w wypadku innych tytułów prawnych
uprawniających do używania lokalu, oprócz opłat za używanie lokalu, właściciel może
pobierać jedynie opłaty niezależne od właściciela, z zastrzeżeniem ust. 6.
6. Opłaty niezależne od właściciela mogą być pobierane przez właściciela tylko
w wypadkach, gdy korzystający z lokalu nie ma zawartej umowy bezpośrednio
z dostawcą mediów lub dostawcą usług.
7. (uchylony)
8. Wartość odtworzeniową lokalu stanowi iloczyn jego powierzchni użytkowej
i wskaźnika przeliczeniowego kosztu odtworzenia 1 m2 powierzchni użytkowej
budynku mieszkalnego.
9. (uchylony)
Art. 9a. 1. Do mieszkań w zasobach towarzystw budownictwa społecznego oraz
spółek, o których mowa w art. 15a ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 26 października 1995 r.
o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego (Dz. U. z 2019 r. poz.
2195), wybudowanych przy wykorzystaniu kredytu udzielonego przez Bank
Gospodarstwa Krajowego na podstawie wniosków o kredyt złożonych do dnia 30
września 2009 r. lub przy wykorzystaniu finansowania zwrotnego, o których mowa w
przepisach tej ustawy, w zakresie czynszu stosuje się przepisy ustawy z dnia 26
października 1995 r. o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego.
2. Do mieszkań w zasobach towarzystw budownictwa społecznego
wybudowanych bez udziału środków, o których mowa w ust. 1, do ustalania
wysokości czynszu stosuje się art. 28 ust. 1 ustawy, o której mowa w ust. 1.
art. 10.
więcej
powstaniem szkody lokator jest obowiązany niezwłocznie udostępnić lokal w celu jej
usunięcia. Jeżeli lokator jest nieobecny lub odmawia udostępnienia lokalu, właściciel
ma prawo wejść do lokalu w obecności funkcjonariusza Policji lub straży gminnej
(miejskiej), a gdy wymaga to pomocy straży pożarnej – także przy jej udziale.
2. Jeżeli otwarcie lokalu nastąpiło pod nieobecność lokatora lub pełnoletniej
osoby stale z nim zamieszkującej, właściciel jest obowiązany zabezpieczyć lokal
i znajdujące się w nim rzeczy do czasu przybycia lokatora; z czynności tych sporządza
się protokół.
3. Po wcześniejszym ustaleniu terminu lokator powinien także udostępnić
właścicielowi lokal w celu dokonania:
1) okresowego, a w szczególnie uzasadnionych wypadkach również doraźnego,
przeglądu stanu i wyposażenia technicznego lokalu oraz ustalenia zakresu
niezbędnych prac i ich wykonania;
2) zastępczego wykonania przez właściciela prac obciążających lokatora.
4. Jeżeli rodzaj koniecznej naprawy tego wymaga, lokator jest obowiązany
opróżnić lokal i przenieść się na koszt właściciela do lokalu zamiennego, jednak na
czas nie dłuższy niż rok. Po upływie tego terminu właściciel jest obowiązany
udostępnić lokatorowi w ramach istniejącego stosunku prawnego naprawiony lokal.
Czynsz za lokal zamienny, bez względu na jego wyposażenie techniczne, nie może
być wyższy niż czynsz za lokal dotychczasowy.
art. 11.
więcej
wypowiedzenie przez właściciela stosunku prawnego może nastąpić tylko z przyczyn
określonych w ust. 2–5, art. 21 ust. 4–4b i 5 oraz art. 21a. Wypowiedzenie powinno
być pod rygorem nieważności dokonane na piśmie oraz określać przyczynę
wypowiedzenia.
2. Nie później niż na miesiąc naprzód, na koniec miesiąca kalendarzowego,
właściciel może wypowiedzieć stosunek prawny, jeżeli lokator:
1) pomimo pisemnego upomnienia nadal używa lokalu w sposób sprzeczny
z umową lub niezgodnie z jego przeznaczeniem lub zaniedbuje obowiązki,
dopuszczając do powstania szkód, lub niszczy urządzenia przeznaczone do
wspólnego korzystania przez mieszkańców albo wykracza w sposób rażący lub
uporczywy przeciwko porządkowi domowemu, czyniąc uciążliwym korzystanie
z innych lokali, lub
2) jest w zwłoce z zapłatą czynszu, innych opłat za używanie lokalu lub opłat
niezależnych od właściciela pobieranych przez właściciela tylko w przypadkach,
gdy lokator nie ma zawartej umowy bezpośrednio z dostawcą mediów lub
dostawcą usług, co najmniej za trzy pełne okresy płatności pomimo uprzedzenia
go na piśmie o zamiarze wypowiedzenia stosunku prawnego i wyznaczenia
dodatkowego, miesięcznego terminu do zapłaty zaległych i bieżących należności, lub
3) wynajął, podnajął albo oddał do bezpłatnego używania lokal lub jego część bez
wymaganej pisemnej zgody właściciela, lub
4) używa lokalu, który wymaga opróżnienia w związku z koniecznością rozbiórki
lub remontu budynku, z zastrzeżeniem art. 10 ust. 4.
3. Właściciel lokalu może wypowiedzieć stosunek najmu z zachowaniem:
1) sześciomiesięcznego terminu wypowiedzenia, z powodu niezamieszkiwania
najemcy przez okres dłuższy niż 12 miesięcy;
2) miesięcznego terminu wypowiedzenia, na koniec miesiąca kalendarzowego,
osobie, której przysługuje tytuł prawny do innego lokalu położonego w tej samej
lub pobliskiej miejscowości, a lokator może używać tego lokalu, jeżeli lokal ten
spełnia warunki przewidziane dla lokalu zamiennego.
4. Nie później niż na pół roku naprzód, na koniec miesiąca kalendarzowego,
właściciel może wypowiedzieć stosunek prawny, o ile zamierza zamieszkać
w należącym do niego lokalu, jeżeli lokatorowi przysługuje tytuł do lokalu, w którym
może zamieszkać w warunkach takich, jakby otrzymał lokal zamienny, lub jeżeli
właściciel dostarczy mu lokal zamienny. W lokalu zamiennym wysokość czynszu
i opłat, z wyjątkiem opłat niezależnych od właściciela, musi uwzględniać stosunek
powierzchni i wyposażenia lokalu zamiennego do lokalu zwalnianego.
5. Nie później niż na 3 lata naprzód, na koniec miesiąca kalendarzowego,
właściciel może wypowiedzieć stosunek prawny lokatorowi, o ile zamierza
zamieszkać w należącym do niego lokalu, a nie dostarcza mu lokalu zamiennego
i lokatorowi nie przysługuje prawo do lokalu, o którym mowa w ust. 4.
6. Jeżeli właściciel, który wypowiedział stosunek prawny na podstawie przepisu
ust. 5, nie zamieszkał w swoim lokalu lub zaprzestał w nim zamieszkiwać przed
upływem pół roku od ustania wypowiedzianego stosunku prawnego, lokator jest
uprawniony, według swojego wyboru, bądź do powrotu do lokalu na
dotychczasowych warunkach bądź do żądania od właściciela zapłaty różnicy
w czynszu i w opłatach, które płaci obecnie, w stosunku do tych, które płacił
w ramach wypowiedzianego stosunku prawnego za okres jednego roku. Koszty
przeprowadzki lokatora do lokalu ponosi właściciel. Właściciel jest nadto obowiązany
do zapłaty lokatorowi kary ustawowej w wysokości 15% wartości odtworzeniowej lokalu.
7. Przepisy ust. 4–6 stosuje się, jeżeli w lokalu właściciela ma zamieszkać jego
pełnoletni zstępny, wstępny lub osoba, wobec której właściciel ma obowiązek
alimentacyjny. Wypowiedzenie stosunku prawnego, pod rygorem nieważności,
powinno wskazywać osobę mającą zamieszkać w lokalu właściciela.
8. W wypadku stosunków prawnych, które nie ustają przez wypowiedzenie,
a w szczególności w wypadku spółdzielczego prawa do lokalu, nie jest dopuszczalne
ustanie stosunku prawnego w sposób i z przyczyn mniej korzystnych dla lokatora niż
to wynika z przepisów tego artykułu.
9. W wypadku określonym w ust. 2 pkt 4 lokatorowi przysługuje prawo do
lokalu zamiennego. Obowiązek zapewnienia lokalu zamiennego oraz pokrycia
kosztów przeprowadzki spoczywa na właścicielu budynku, z zastrzeżeniem art. 32.
10. Z ważnych przyczyn, innych niż określone w ust. 2, właściciel może
wytoczyć powództwo o rozwiązanie stosunku prawnego i nakazanie przez sąd
opróżnienia lokalu, jeżeli strony nie osiągnęły porozumienia co do warunków i terminu rozwiązania tego stosunku.
11. Wypowiedzenie najmu w zasobach towarzystwa budownictwa społecznego
może nastąpić także na podstawie art. 30 ust. 5 ustawy z dnia 26 października 1995 r.
o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego.
12. Jeżeli lokatorem, któremu właściciel wypowiada stosunek prawny na
podstawie ust. 5, jest osoba, której wiek w dniu otrzymania wypowiedzenia
przekroczył 75 lat, a która po upływie terminu, o którym mowa w ust. 5, nie będzie
posiadała tytułu prawnego do innego lokalu, w którym może zamieszkać, ani nie ma
osób, które zobowiązane są wobec niej do świadczeń alimentacyjnych,
wypowiedzenie staje się skuteczne dopiero w chwili śmierci lokatora; przepisów
art. 691 § 1 i 2 Kodeksu cywilnego nie stosuje się.
art. 12.
więcej
art. 13.
więcej
porządkowi domowemu, czyniąc uciążliwym korzystanie z innych lokali w budynku,
inny lokator lub właściciel innego lokalu w tym budynku może wytoczyć powództwo
o rozwiązanie przez sąd stosunku prawnego uprawniającego do używania lokalu
i nakazanie jego opróżnienia.
2. Współlokator może wytoczyć powództwo o nakazanie przez sąd eksmisji
małżonka, rozwiedzionego małżonka lub innego współlokatora tego samego lokalu,
jeżeli ten swoim rażąco nagannym postępowaniem uniemożliwia wspólne
zamieszkiwanie.
art. 14.
więcej
do zawarcia umowy najmu socjalnego lokalu albo braku takiego uprawnienia wobec osób, których nakaz dotyczy. Obowiązek zapewnienia najmu socjalnego lokalu ciąży na gminie właściwej ze względu na miejsce położenia lokalu podlegającego
opróżnieniu.
2. Jeżeli w wyroku orzeczono o uprawnieniu, o którym mowa w ust. 1, dwóch
lub więcej osób, gmina jest obowiązana zapewnić im najem socjalny co najmniej
jednego lokalu.
3. Sąd, badając z urzędu, czy zachodzą przesłanki zawarcia umowy najmu
socjalnego lokalu, orzeka o uprawnieniu osób, o których mowa w ust. 1, biorąc pod
uwagę dotychczasowy sposób korzystania przez nie z lokalu oraz ich szczególną
sytuację materialną i rodzinną.
4. Sąd nie może orzec o braku uprawnienia do zawarcia umowy najmu socjalnego
lokalu wobec:
1) kobiety w ciąży,
2) małoletniego, osoby niepełnosprawnej w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia
1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób
niepełnosprawnych (Dz. U. z 2020 r. poz. 426) lub ubezwłasnowolnionego oraz
osoby sprawującej nad nim opiekę i wspólnie z nim zamieszkałej,
3) obłożnie chorego,
4) emeryta lub rencisty spełniającego kryteria do otrzymania świadczenia z pomocy
społecznej,
5) osoby posiadającej status bezrobotnego,
6) osoby spełniającej przesłanki określone przez radę gminy w drodze uchwały
– chyba że osoby te mogą zamieszkać w innym lokalu niż dotychczas używany lub
ich sytuacja materialna pozwala na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych we
własnym zakresie.
5. Sąd może orzec o braku uprawnienia do zawarcia umowy najmu socjalnego
lokalu, w szczególności jeżeli nakazanie opróżnienia następuje z przyczyn, o których
mowa w art. 13.
6. Orzekając o uprawnieniu do zawarcia umowy najmu socjalnego lokalu, sąd
nakazuje wstrzymanie wykonania opróżnienia lokalu do czasu złożenia przez gminę
oferty zawarcia umowy najmu socjalnego lokalu.
6a. Gmina, składając ofertę zawarcia umowy najmu socjalnego lokalu, poucza
osobę uprawnioną, że jeżeli kwestionuje prawidłowość tej oferty, może wytoczyć
powództwo o ustalenie uprawnienia do zawarcia umowy najmu socjalnego lokalu, a po nadaniu klauzuli wykonalności wyrokowi eksmisyjnemu – powództwo o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego.
7. Przepisu ust. 4 nie stosuje się do osób, które utraciły tytuł prawny do lokalu
niewchodzącego w skład publicznego zasobu mieszkaniowego, z wyjątkiem osób,
które były uprawnione do używania lokalu na podstawie stosunku prawnego
nawiązanego ze spółdzielnią mieszkaniową albo z towarzystwem budownictwa
społecznego.
art. 15.
więcej
uwzględnienia powództwa obowiązane do opróżnienia lokalu mogą być jeszcze inne
osoby, które nie występują w sprawie w charakterze pozwanych, sąd wezwie stronę
powodową, aby w wyznaczonym terminie oznaczyła te osoby w taki sposób, by ich
wezwanie było możliwe, a w razie potrzeby, aby wystąpiła z wnioskiem
o ustanowienie kuratora. Sąd wezwie te osoby do wzięcia udziału w sprawie
w charakterze pozwanych.
2. W sprawie o opróżnienie lokalu sąd z urzędu zawiadamia gminę właściwą ze
względu na miejsce położenia lokalu podlegającego opróżnieniu w celu umożliwienia
jej wstąpienia do sprawy.
3. Do udziału gminy w sprawie o opróżnienie lokalu stosuje się odpowiednio
przepisy o interwencji ubocznej, z wyjątkiem art. 78, art. 79 zdanie drugie
i art. 83 Kodeksu postępowania cywilnego. Gmina nie musi wykazywać interesu
prawnego, a jej przystąpienie następuje po stronie powoda.
4. W sprawie, o której mowa w ust. 1, wydanie wyroku zaocznego może nastąpić
wyłącznie po przeprowadzeniu postępowania dowodowego. Przepisu art. 339
§ 2 Kodeksu postępowania cywilnego nie stosuje się.
art. 16.
więcej
w okresie od 1 listopada do 31 marca roku następnego włącznie, jeżeli osobie
eksmitowanej nie wskazano lokalu, do którego ma nastąpić przekwaterowanie.
art. 17.
więcej
lokalu jest stosowanie przemocy w rodzinie lub wykraczanie w sposób rażący lub
uporczywy przeciwko porządkowi domowemu, albo niewłaściwe zachowanie
czyniące uciążliwym korzystanie z innych lokali w budynku albo gdy zajęcie lokalu
nastąpiło bez tytułu prawnego.
1a. Sąd może orzec o uprawnieniu do zawarcia umowy najmu socjalnego lokalu
wobec osoby, która dokonała zajęcia lokalu bez tytułu prawnego, jeżeli przyznanie
tego uprawnienia byłoby w świetle zasad współżycia społecznego szczególnie
usprawiedliwione.
2. Nakazując opróżnienie lokalu z powodów, o których mowa w ust. 1, sąd
w wyroku wskazuje te powody.
art. 18.
więcej
opróżnienia lokalu co miesiąc uiszczać odszkodowanie.
2. Odszkodowanie, o którym mowa w ust. 1, odpowiada wysokości czynszu, jaki
właściciel mógłby otrzymać z tytułu najmu lokalu. Jeżeli odszkodowanie nie pokrywa
poniesionych strat, właściciel może żądać od osoby, o której mowa w ust. 1,
odszkodowania uzupełniającego.
3. Osoby uprawnione do lokalu zamiennego, jeżeli sąd orzekł o wstrzymaniu
wykonania opróżnienia lokalu do czasu dostarczenia im takiego lokalu, uiszczają
odszkodowanie w wysokości czynszu albo innych opłat za używanie lokalu, jakie
byłyby obowiązane opłacać, gdyby stosunek prawny nie wygasł.
3a. Osoby uprawnione do zawarcia umowy najmu socjalnego lokalu, jeżeli sąd
orzekł o wstrzymaniu wykonania opróżnienia lokalu do czasu dostarczenia im takiego
lokalu, uiszczają odszkodowanie w wysokości czynszu albo innych opłat za używanie
lokalu, jakie byłyby obowiązane opłacać za zajmowany lokal, gdyby lokal ten
wchodził w skład mieszkaniowego zasobu gminy, na podstawie umowy najmu
socjalnego lokalu. Obowiązek pokrycia właścicielowi różnicy między wysokością
odszkodowania, o której mowa w ust. 3, a wysokością odszkodowania uiszczanego
przez byłego lokatora, ciąży na gminie.
4. (utracił moc)
5. Jeżeli osobie uprawnionej do zawarcia umowy najmu socjalnego lokalu na
mocy wyroku gmina nie dostarczyła lokalu, właścicielowi przysługuje roszczenie
odszkodowawcze do gminy, na podstawie art. 417 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r.
– Kodeks cywilny (Dz. U. z 2019 r. poz. 1145 i 1495).
art. 19.
więcej
przepisy o ochronie własności.
Art. 19a. 1. Umową najmu okazjonalnego lokalu jest umowa najmu lokalu
mieszkalnego, którego właściciel, będący osobą fizyczną, nie prowadzi działalności
gospodarczej w zakresie wynajmowania lokali, zawarta na czas oznaczony, nie
dłuższy niż 10 lat.
1a. (uchylony)
2. Do umowy najmu okazjonalnego lokalu załącza się w szczególności:
1) oświadczenie najemcy w formie aktu notarialnego, w którym najemca poddał się
egzekucji i zobowiązał się do opróżnienia i wydania lokalu używanego na
podstawie umowy najmu okazjonalnego lokalu w terminie wskazanym w żądaniu, o którym mowa w art. 19d ust. 2;
2) wskazanie przez najemcę innego lokalu, w którym będzie mógł zamieszkać
w przypadku wykonania egzekucji obowiązku opróżnienia lokalu;
3) oświadczenie właściciela lokalu lub osoby posiadającej tytuł prawny do lokalu,
o którym mowa w pkt 2 lub ust. 3, o wyrażeniu zgody na zamieszkanie najemcy
i osób z nim zamieszkujących w lokalu wskazanym w oświadczeniu; na żądanie
wynajmującego załącza się oświadczenie z podpisem notarialnie
poświadczonym.
3. W razie utraty możliwości zamieszkania w lokalu, o którym mowa w ust. 2
pkt 2, najemca jest obowiązany w terminie 21 dni od dnia powzięcia wiadomości
o tym zdarzeniu wskazać inny lokal, w którym mógłby zamieszkać w przypadku
wykonania egzekucji obowiązku opróżnienia lokalu, oraz przedstawić oświadczenie,
o którym mowa w ust. 2 pkt 3, pod rygorem wypowiedzenia umowy, o którym mowa
w art. 19d ust. 5.
4. Zawarcie umowy najmu okazjonalnego lokalu może być uzależnione od
wpłacenia przez najemcę kaucji zabezpieczającej pokrycie należności z tytułu najmu
okazjonalnego lokalu przysługujących właścicielowi w dniu opróżnienia lokalu oraz
ewentualnych kosztów egzekucji obowiązku opróżnienia lokalu. Kaucja nie może
przekraczać sześciokrotności miesięcznego czynszu za dany lokal, obliczonego
według stawki czynszu obowiązującej w dniu zawarcia umowy najmu okazjonalnego
lokalu.
5. Kaucja podlega zwrotowi w ciągu miesiąca od dnia opróżnienia lokalu, po
potrąceniu należności właściciela, o których mowa w ust. 4.
6. Umowa najmu okazjonalnego lokalu oraz zmiany tej umowy wymagają formy
pisemnej pod rygorem nieważności.
7. Wynagrodzenie notariusza za sporządzenie oświadczenia, o którym mowa w
ust. 2 pkt 1, wynosi nie więcej niż 1/10 minimalnego wynagrodzenia za pracę, o
którym mowa w ustawie z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu
za pracę (Dz. U. z 2018 r. poz. 2177 oraz z 2019 r. poz. 1564).
Art. 19b. 1. Właściciel zgłasza zawarcie umowy najmu okazjonalnego lokalu
naczelnikowi urzędu skarbowego właściwemu ze względu na miejsce zamieszkania
właściciela w terminie 14 dni od dnia rozpoczęcia najmu.
2. Na żądanie najemcy właściciel ma obowiązek przedstawić potwierdzenie
zgłoszenia, o którym mowa w ust. 1.
3. W przypadku niedopełnienia obowiązku, o którym mowa w ust. 1, nie stosuje
się przepisów art. 19c i art. 19d.
Art. 19c. 1. Z tytułu najmu okazjonalnego lokalu, oprócz czynszu, właściciel
pobiera jedynie opłaty niezależne od właściciela, chyba że umowa stanowi inaczej.
2. Właściciel może podwyższyć czynsz wyłącznie zgodnie z warunkami
określonymi w umowie.
Art. 19d. 1. Umowa najmu okazjonalnego lokalu wygasa po upływie czasu, na
jaki była zawarta, lub ulega rozwiązaniu po upływie okresu wypowiedzenia tej
umowy.
2. Po wygaśnięciu lub rozwiązaniu umowy najmu okazjonalnego lokalu, jeżeli
najemca dobrowolnie nie opróżnił lokalu, właściciel doręcza najemcy żądanie
opróżnienia lokalu, sporządzone na piśmie opatrzonym urzędowo poświadczonym
podpisem właściciela.
3. Żądanie opróżnienia lokalu zawiera w szczególności:
1) oznaczenie właściciela oraz najemcy, którego żądanie dotyczy;
2) wskazanie umowy najmu okazjonalnego lokalu i przyczynę ustania stosunku
z niej wynikającego;
3) termin, nie krótszy niż 7 dni od dnia doręczenia żądania najemcy, w którym
najemca i osoby z nim zamieszkujące mają opróżnić lokal.
4. W przypadku bezskutecznego upływu terminu, o którym mowa w ust. 3 pkt 3,
właściciel składa do sądu wniosek o nadanie klauzuli wykonalności aktowi
notarialnemu, o którym mowa w art. 19a ust. 2 pkt 1. Do wniosku załącza się:
1) żądanie opróżnienia lokalu wraz z dowodem jego doręczenia najemcy albo
dowodem wysłania go przesyłką poleconą;
2) dokument potwierdzający przysługujący właścicielowi tytuł prawny do lokalu,
którego opróżnienia dotyczy żądanie właściciela;
3) potwierdzenie zgłoszenia, o którym mowa w art. 19b ust. 1.
5. W przypadku niedopełnienia obowiązku, o którym mowa w art. 19a ust. 3,
właściciel lokalu może wypowiedzieć na piśmie umowę najmu okazjonalnego lokalu,
z zachowaniem co najmniej siedmiodniowego okresu wypowiedzenia.
Art. 19e. Do najmu okazjonalnego lokalu przepisów ustawy nie stosuje się, z
wyjątkiem art. 2, art. 6 ust. 3, art. 10 ust. 1–3, art. 11 ust. 2 pkt 1–3, art. 13, art. 18 ust.
1 i 2, art. 19a–19d oraz art. 25d pkt 2, z zastrzeżeniem że właściciel dokonał
zgłoszenia, o którym mowa w art. 19b ust. 1.
Art. 19f. 1. Umową najmu instytucjonalnego lokalu jest umowa najmu lokalu
mieszkalnego zawierana przez osobę fizyczną, osobę prawną lub jednostkę
organizacyjną niebędącą osobą prawną, prowadzącą działalność gospodarczą w zakresie wynajmowania lokali.
2. Umowa najmu instytucjonalnego lokalu zawierana jest na czas oznaczony.
Przepisu art. 661 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny nie stosuje się.
3. Do umowy najmu instytucjonalnego lokalu załącza się oświadczenie najemcy
w formie aktu notarialnego, w którym najemca poddał się egzekucji i zobowiązał się
do opróżnienia i wydania lokalu używanego na podstawie umowy najmu
instytucjonalnego lokalu w terminie wskazanym w żądaniu, o którym mowa w art. 19i
ust. 2, oraz przyjął do wiadomości, że w razie konieczności wykonania powyższego
zobowiązania prawo do lokalu socjalnego ani pomieszczenia tymczasowego nie przysługuje.
4. Zawarcie umowy najmu instytucjonalnego lokalu może być uzależnione od
wpłacenia przez najemcę kaucji zabezpieczającej pokrycie należności z tytułu najmu
instytucjonalnego lokalu przysługujących właścicielowi oraz ewentualnych kosztów
egzekucji obowiązku opróżnienia lokalu.
5. Kaucja nie może przekraczać sześciokrotności miesięcznego czynszu za dany
lokal, obliczonego według stawki czynszu obowiązującej w dniu zawarcia umowy
najmu instytucjonalnego lokalu.
6. Kaucja podlega zwrotowi w ciągu miesiąca od dnia opróżnienia lokalu, po
potrąceniu należności właściciela, o których mowa w ust. 4.
7. Jeżeli w okresie trwania umowy najmu instytucjonalnego najemca nie dokona
w terminie należnej płatności z tytułu najmu lub jej części, właściciel może zaspokoić
należną wierzytelność z kaucji.
8. W przypadku zaspokojenia należnej wierzytelności przez właściciela z całości
lub części kwoty kaucji najemca zobowiązany jest do uzupełnienia kaucji do pełnej
wysokości określonej w umowie najmu instytucjonalnego w terminie wskazanym w
umowie najmu instytucjonalnego lub jeżeli w umowie termin taki nie został określony,
w terminie wskazanym na piśmie i przesłanym najemcy przez właściciela.
Art. 19g. 1. Umowa najmu instytucjonalnego lokalu oraz zmiany tej umowy
wymagają formy pisemnej pod rygorem nieważności.
2. Wynagrodzenie notariusza za sporządzenie oświadczenia, o którym mowa w
art. 19f ust. 3, wynosi nie więcej niż 1/10 minimalnego wynagrodzenia za pracę, o
którym mowa w ustawie z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu
za pracę.
Art. 19h. 1. Z tytułu najmu instytucjonalnego lokalu, oprócz czynszu, właściciel
pobiera jedynie opłaty niezależne od właściciela, chyba że umowa stanowi inaczej.
2. Właściciel może podwyższyć czynsz wyłącznie zgodnie z warunkami
określonymi w umowie.
Art. 19i. 1. Umowa najmu instytucjonalnego lokalu wygasa po upływie czasu,
na jaki była zawarta, lub ulega rozwiązaniu po upływie okresu wypowiedzenia tej umowy.
2. Po wygaśnięciu lub rozwiązaniu umowy najmu instytucjonalnego lokalu,
jeżeli najemca dobrowolnie nie opróżnił lokalu, właściciel doręcza najemcy żądanie
opróżnienia lokalu sporządzone na piśmie opatrzonym urzędowo poświadczonym
podpisem właściciela.
3. Żądanie opróżnienia lokalu zawiera w szczególności:
1) oznaczenie właściciela oraz najemcy, którego żądanie dotyczy;
2) wskazanie umowy najmu instytucjonalnego lokalu i przyczynę ustania stosunku
z niej wynikającego;
3) termin, nie krótszy niż 14 dni od dnia doręczenia żądania najemcy, w którym
najemca i osoby z nim zamieszkujące mają opróżnić lokal.
4. Wynajmujący może powoływać się tylko na przyczyny ustania stosunku
najmu wskazane w piśmie, o którym mowa w ust. 3.
5. W przypadku bezskutecznego upływu terminu, o którym mowa w ust. 3 pkt 3,
właściciel składa do sądu wniosek o nadanie klauzuli wykonalności aktowi
notarialnemu, o którym mowa w art. 19f ust. 3.
6. Do wniosku, o którym mowa w ust. 5, załącza się:
1) żądanie opróżnienia lokalu wraz z dowodem jego doręczenia najemcy albo
dowodem wysłania go przesyłką poleconą;
2) dokument potwierdzający przysługujący właścicielowi tytuł prawny do lokalu,
którego opróżnienia dotyczy żądanie właściciela.
Art. 19j. Do najmu instytucjonalnego lokalu stosuje się przepisy art. 2, art. 6 ust.
3, art. 10 ust. 1–3, art. 11 ust. 2 pkt 1–3, art. 13, art. 18 ust. 1 i 2 oraz art. 25d pkt 4.
Art. 19k. 1. Umową najmu instytucjonalnego z dojściem do własności jest
umowa najmu lokalu mieszkalnego, dla którego została założona księga wieczysta,
zawierana przez osobę fizyczną, osobę prawną lub jednostkę organizacyjną
nieposiadającą osobowości prawnej, prowadzącą działalność gospodarczą w zakresie
wynajmowania lokali, będącą właścicielem lokalu mieszkalnego, zawierająca
zobowiązanie najemcy do nabycia lokalu mieszkalnego będącego przedmiotem tej
umowy oraz zobowiązanie wynajmującego do przeniesienia na najemcę prawa
własności lokalu mieszkalnego wraz z prawami niezbędnymi do korzystania z tego
lokalu najpóźniej w dniu zakończenia umowy najmu po zapłacie ceny za lokal.
2. Umowa najmu instytucjonalnego z dojściem do własności zawierana jest na
czas oznaczony. Przepisu art. 661 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks
cywilny nie stosuje się.
3. Umowa najmu instytucjonalnego z dojściem do własności zawierana jest w
formie aktu notarialnego. Umowa zawiera w swej treści oświadczenie najemcy, w
którym najemca poddał się egzekucji i zobowiązał się do opróżnienia i wydania lokalu
używanego na podstawie umowy najmu instytucjonalnego z dojściem do własności w
terminie wskazanym w żądaniu, o którym mowa w art. 19i ust. 2, oraz przyjął do wiadomości, że w razie konieczności wykonania powyższego zobowiązania prawo do lokalu socjalnego ani pomieszczenia tymczasowego nie przysługuje.
4. Zawarcie umowy najmu instytucjonalnego z dojściem do własności może być
uzależnione od wpłacenia przez najemcę kaucji zabezpieczającej pokrycie należności
z tytułu umowy najmu instytucjonalnego z dojściem do własności przysługujących
wynajmującemu oraz ewentualnych kosztów egzekucji obowiązku opróżnienia lokalu.
5. Kaucja nie może przekraczać sześciokrotności miesięcznego czynszu za dany
lokal, obliczonego według stawki czynszu, określonej w umowie najmu
instytucjonalnego z dojściem do własności w dniu jej zawarcia.
6. Kaucja podlega zwrotowi w ciągu miesiąca od dnia opróżnienia lokalu, po
potrąceniu należności wynajmującego, o których mowa w ust. 4.
7. Jeżeli w okresie trwania umowy najmu instytucjonalnego z dojściem do
własności najemca nie dokona w terminie należnej płatności z tytułu najmu lub jej
części, właściciel może zaspokoić należną wierzytelność z kaucji.
8. W przypadku zaspokojenia należnej wierzytelności przez wynajmującego z
całości lub części kwoty kaucji najemca zobowiązany jest do uzupełnienia kaucji do
pełnej wysokości określonej w umowie najmu instytucjonalnego z dojściem do
własności w terminie wskazanym w umowie najmu instytucjonalnego z dojściem do
własności lub jeżeli w umowie termin taki nie został określony, w terminie wskazanym
na piśmie i przesłanym najemcy przez wynajmującego.
9. Wynagrodzenie notariusza za sporządzenie umowy najmu instytucjonalnego z
dojściem do własności wynosi nie więcej niż 1/5 minimalnego wynagrodzenia za
pracę, o którym mowa w ustawie z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym
wynagrodzeniu za pracę.
Art. 19l. 1. Roszczenie najemcy o przeniesienie prawa własności lokalu
mieszkalnego oraz praw niezbędnych do korzystania z tego lokalu ujawnia się w
księdze wieczystej prowadzonej dla tego lokalu. Podstawę wpisu do księgi wieczystej
stanowi umowa najmu instytucjonalnego z dojściem do własności.
2. Do wpisu roszczenia, o którym mowa w ust. 1, przepisu art. 19 ustawy z dnia
6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (Dz. U. z 2019 r. poz. 2204) nie
stosuje się.
3. W umowie, o której mowa w ust. 1, właściciel ustanawia hipotekę
zabezpieczającą wierzytelność najemcy o zwrot zapłaconej ceny sprzedaży na
wypadek niewykonania tej umowy.
4. Najemca, który zawarł umowę najmu instytucjonalnego z dojściem do
własności, jest obowiązany do zapłaty:
1) czynszu najmu;
2) opłat niezależnych od właściciela;
3) innych opłat, jeżeli są określone w umowie;
4) ceny lokalu mieszkalnego płatnej w comiesięcznych ratach w sposób określony
w umowie.
5. W umowie najmu instytucjonalnego z dojściem do własności określa się
zasady zaspokajania wierzytelności z zaległego czynszu, z kaucji lub rat wpłaconych
na poczet ceny lokalu mieszkalnego, przy czym w pierwszej kolejności zaległy czynsz
zaspokaja się z kaucji.
6. Jeżeli najemca opóźnia się z wpłatą raty na poczet ceny lokalu mieszkalnego,
właściciel wzywa go na piśmie do dokonania wpłaty, wyznaczając termin nie krótszy
niż 14 dni roboczych.
Art. 19m. Umowa najmu instytucjonalnego z dojściem do własności, o której
mowa w art. 19k ust. 1, zawiera w szczególności:
1) określenie stron, miejsca i daty podpisania umowy;
2) oznaczenie przedmiotu umowy;
3) czynsz najmu, opłaty niezależne od właściciela oraz inne opłaty związane z
korzystaniem z lokalu mieszkalnego;
4) cenę sprzedaży lokalu mieszkalnego;
5) harmonogram określający wysokość i terminy płatności poszczególnych rat ceny
sprzedaży;
6) zobowiązanie właściciela do przeniesienia prawa własności lokalu mieszkalnego
wraz z prawami niezbędnymi do korzystania z tego lokalu po zapłaceniu całej
ceny;
7) zobowiązanie najemcy do zapłaty całej ceny za lokal mieszkalny w sposób
określony w umowie;
8) termin zawarcia umowy przeniesienia prawa własności lokalu mieszkalnego
wraz z prawami niezbędnymi do korzystania z tego lokalu;
9) oświadczenie właściciela o ustanowieniu hipoteki na pozycji pierwszej na
zabezpieczenie roszczenia najemcy o zwrot zapłaconej ceny na wypadek
niewykonania umowy wraz z wnioskiem o wpis tej hipoteki do księgi wieczystej
prowadzonej dla lokalu mieszkalnego;
10) zgodę wierzyciela zabezpieczonego hipoteką na bezobciążeniowe przeniesienie
prawa własności lokalu mieszkalnego wraz z prawami niezbędnymi do
korzystania z tego lokalu po wpłacie całej ceny sprzedaży przez najemcę, jeżeli
takie obciążenie hipoteczne istnieje;
11) oświadczenie najemcy, w którym najemca poddał się egzekucji i zobowiązał się
do opróżnienia i wydania lokalu używanego na podstawie umowy najmu
instytucjonalnego z dojściem do własności w terminie wskazanym w żądaniu, o
którym mowa w art. 19i ust. 2, oraz przyjął do wiadomości, że w razie
konieczności wykonania powyższego zobowiązania prawo do lokalu socjalnego
ani pomieszczenia tymczasowego nie przysługuje.
Art. 19n. 1. Właściciel zawiera umowę przeniesienia prawa własności lokalu
mieszkalnego wraz z prawami niezbędnymi do korzystania z tego lokalu w terminie
określonym w umowie najmu instytucjonalnego z dojściem do własności, najpóźniej
w dniu zakończenia tej umowy.
2. Przedmiotem umowy przeniesienia prawa własności lokalu mieszkalnego
wraz z prawami niezbędnymi do korzystania z tego lokalu przez właściciela na
najemcę może być jedynie lokal mieszkalny wolny od hipotek i roszczeń ujawnionych
w księdze wieczystej prowadzonej dla tego lokalu, innych niż roszczenie najemcy o
przeniesienie własności wynikające z umowy najmu instytucjonalnego z dojściem do
własności.
Art. 19o. 1. Wynajmujący, nie później niż na miesiąc naprzód, na koniec
miesiąca kalendarzowego, może wypowiedzieć umowę najmu instytucjonalnego z
dojściem do własności, jeżeli najemca:
1) pomimo pisemnego upomnienia nadal używa lokalu w sposób sprzeczny z
umową lub niezgodnie z jego przeznaczeniem lub zaniedbuje obowiązki,
dopuszczając do powstania szkód, lub niszczy urządzenia przeznaczone do
wspólnego korzystania przez mieszkańców albo wykracza w sposób rażący lub
uporczywy przeciwko porządkowi domowemu, czyniąc uciążliwym korzystanie
z innych lokali;
2) jest w zwłoce z zapłatą czynszu lub innych opłat związanych z korzystaniem z
lokalu mieszkalnego lub części ceny sprzedaży zgodnie z harmonogramem co
najmniej za trzy okresy płatności, pomimo uprzedzenia go na piśmie o zamiarze
wypowiedzenia stosunku prawnego i wyznaczenia dodatkowego, miesięcznego
terminu do zapłaty zaległych i bieżących należności;
3) wynajął, podnajął albo oddał do bezpłatnego używania lokal lub jego część bez
pisemnej zgody właściciela.
2. Najemca może wypowiedzieć umowę najmu instytucjonalnego z dojściem do
własności, jeżeli:
1) wady lokalu uniemożliwiają korzystanie z lokalu zgodnie z jego przeznaczeniem,
zagrażają życiu lub zdrowiu najemcy lub jego domowników,
2) wynajmujący uniemożliwia mu korzystanie z lokalu zgodnie z jego
przeznaczeniem
– po uprzednim pisemnym wezwaniu wynajmującego i wyznaczeniu mu co najmniej
30-dniowego terminu na usunięcie tych wad lub zaniechania uniemożliwiania
korzystania z lokalu zgodnie z jego przeznaczeniem i bezskutecznym upływie tego
terminu.
Art. 19p. Najemca może wypowiedzieć umowę najmu instytucjonalnego z
dojściem do własności z zachowaniem sześciomiesięcznego terminu wypowiedzenia
z ważnych przyczyn związanych ze zmianą sytuacji życiowej.
Art. 19q.
Art. 19r. Do roszczeń najemcy z umowy najmu instytucjonalnego z dojściem do
własności przepisu art. 91 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe (Dz.
U. z 2019 r. poz. 498, z późn. zm.7)
) nie stosuje się.
2. Sprzedaż lokalu mieszkalnego objętego umową najmu instytucjonalnego z
dojściem do własności w postępowaniu upadłościowym, którego właścicielem jest
upadły, nie wywołuje skutków sprzedaży egzekucyjnej. Przepisu art. 313 ustawy z
dnia 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe nie stosuje się.
3. Przepisów ust. 1 i 2 nie stosuje się w przypadku rozwiązania lub wygaśnięcia
umowy najmu instytucjonalnego z dojściem do własności w trakcie trwania
postępowania upadłościowego.
Art. 19s. Do umowy najmu instytucjonalnego z dojściem do własności stosuje
się przepisy art. 2, art. 6 ust. 3, art. 10 ust. 1–3, art. 18 ust. 1 i 2, art. 19h ust. 2, art. 19i
oraz art. 25d pkt 5.
art. 20.
więcej
tworzyć i posiadać zasób mieszkaniowy.
2. Lokale stanowiące mieszkaniowy zasób gminy, z wyjątkiem lokali będących
przedmiotem najmu socjalnego i lokali, o których mowa w ust. 3, mogą być
wynajmowane tylko na czas nieoznaczony.
2a. W celu wykonywania zadań, o których mowa w art. 4, gmina może także
wynajmować lokale od innych właścicieli i podnajmować je osobom, których
gospodarstwa domowe osiągają niski dochód.
2b. Od podnajemców, o których mowa w ust. 2a, gmina pobiera czynsz ustalany
według stawek czynszu obowiązujących w mieszkaniowym zasobie gminy.
2c. Do lokali, o których mowa w ust. 2a, stosuje się odpowiednio przepisy
dotyczące lokali wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu gminy.
3. Rada gminy może wydzielić w zasobie mieszkaniowym lokale przeznaczone
do wynajmowania na czas trwania stosunku pracy.
4. Przepisy ust. 2 i 3, art. 21 ust. 1 pkt 2 i ust. 3 oraz art. 21a–21c dotyczące
mieszkaniowego zasobu gminy oraz praw i obowiązków organów gminy stosuje się
odpowiednio do mieszkaniowego zasobu innych jednostek samorządu terytorialnego
oraz praw i obowiązków organów takich jednostek.
5. W przypadku zmian w strukturze właścicielskiej jednoosobowych spółek
gminnych, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 10, do umów najmu zawartych przed
dniem wprowadzenia tych zmian stosuje się przepisy dotyczące mieszkaniowego
zasobu gminy.
art. 21.
więcej
1) wieloletnie programy gospodarowania mieszkaniowym zasobem gminy;
2) zasady wynajmowania lokali wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu
gminy, w tym zasady i kryteria wynajmowania lokali, których najem jest
związany ze stosunkiem pracy, jeżeli w mieszkaniowym zasobie gminy
wydzielono lokale przeznaczone na ten cel.
2. Wieloletni program gospodarowania mieszkaniowym zasobem gminy
powinien być opracowany na co najmniej pięć kolejnych lat i obejmować
w szczególności:
1) prognozę dotyczącą wielkości oraz stanu technicznego zasobu mieszkaniowego
gminy w poszczególnych latach;
2) analizę potrzeb oraz plan remontów i modernizacji wynikający ze stanu
technicznego budynków i lokali, z podziałem na kolejne lata;
3) planowaną sprzedaż lokali w kolejnych latach;
4) zasady polityki czynszowej oraz warunki obniżania czynszu;
5) sposób i zasady zarządzania lokalami i budynkami wchodzącymi w skład
mieszkaniowego zasobu gminy oraz przewidywane zmiany w zakresie
zarządzania mieszkaniowym zasobem gminy w kolejnych latach;
6) źródła finansowania gospodarki mieszkaniowej w kolejnych latach;
7) wysokość kosztów w kolejnych latach, z podziałem na koszty bieżącej
eksploatacji, koszty remontów oraz koszty modernizacji lokali i budynków
wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu gminy, koszty zarządu nieruchomościami wspólnymi, których gmina jest jednym ze współwłaścicieli, a także
koszty inwestycyjne;
8) opis innych działań mających na celu poprawę wykorzystania i racjonalizację
gospodarowania mieszkaniowym zasobem gminy, a w szczególności:
a) niezbędny zakres zamian lokali związanych z remontami budynków i lokali,
b) planowaną sprzedaż lokali.
3. Zasady wynajmowania lokali wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu
gminy powinny określać w szczególności:
1) wysokość dochodu gospodarstwa domowego uzasadniającą oddanie w najem lub
podnajem lokalu na czas nieoznaczony i najem socjalny lokalu oraz wysokość
dochodu gospodarstwa domowego uzasadniającą stosowanie obniżek czynszu;
2) warunki zamieszkiwania kwalifikujące wnioskodawcę do ich poprawy;
3) kryteria wyboru osób, którym przysługuje pierwszeństwo zawarcia umowy
najmu lokalu na czas nieoznaczony i umowy najmu socjalnego lokalu;
4) warunki dokonywania zamiany lokali wchodzących w skład mieszkaniowego
zasobu gminy oraz zamiany pomiędzy najemcami lokali należących do tego
zasobu a osobami zajmującymi lokale w innych zasobach;
5) tryb rozpatrywania i załatwiania wniosków o najem lokali zawierany na czas
nieoznaczony i najem socjalny lokali oraz sposób poddania tych spraw kontroli
społecznej;
6) zasady postępowania w stosunku do osób, które pozostały w lokalu
opuszczonym przez najemcę lub w lokalu, w którego najem nie wstąpiły po
śmierci najemcy;
6a) warunki, jakie musi spełniać lokal wskazywany dla osób niepełnosprawnych, z
uwzględnieniem rzeczywistych potrzeb wynikających z rodzaju
niepełnosprawności;
6b) zasady przeznaczania lokali na realizację zadań, o których mowa w art. 4 ust. 2b.
7) (uchylony)
3a. W przypadku gdy uchwalono gminny program rewitalizacji, o którym mowa
w rozdziale 4 ustawy z dnia 9 października 2015 r. o rewitalizacji (Dz. U. z 2018 r.
poz. 1398 oraz z 2019 r. poz. 730, 1696 i 2020), w uchwałach, o których mowa
w ust. 1, uwzględnia się, określone w tym programie, działania prowadzące do
zapobieżenia wykluczeniu mieszkańców obszaru rewitalizacji z możliwości
korzystania z pozytywnych efektów procesu rewitalizacji, w szczególności w zakresie
zasad ustalania wysokości czynszów.
3b. Rada gminy może w uchwale, o której mowa w ust. 1 pkt 2, określić kryteria
oddawania w najem lokali o powierzchni użytkowej przekraczającej 80 m2 odmiennie
od kryteriów wynajmowania innych lokali wchodzących w skład mieszkaniowego
zasobu gminy.
3c. Kryteria oddawania w najem lokali o powierzchni użytkowej przekraczającej
80 m2 stosuje się, jeżeli lokalu nie można wynająć w celu zaspokojenia potrzeb
mieszkaniowych osób, których wniosek o najem lokalu z mieszkaniowego zasobu
gminy został przyjęty do realizacji.
4. Ustalenia zawarte w wieloletnim programie gospodarowania mieszkaniowym
zasobem gminy, o których mowa w ust. 2 pkt 8 lit. b, mogą, z zastrzeżeniem ust. 5,
stanowić podstawę do wypowiadania umów najmu z zachowaniem sześciomiesięcznego terminu wypowiedzenia pod warunkiem jednoczesnego zaoferowania
wynajęcia w tej samej miejscowości innego lokalu, spełniającego wymagania co
najmniej takie same, jakie powinien spełniać lokal zamienny. Wysokość czynszu
i opłat w lokalu zamiennym musi uwzględniać stosunek powierzchni i wyposażenia
lokalu zamiennego do lokalu zwalnianego.
4a. W przypadku gdy powierzchnia lokalu przekracza w przeliczeniu na liczbę
członków gospodarstwa domowego:
1) 50 m2 – dla jednej osoby,
2) 25 m2 – dla każdej kolejnej osoby
– wynajmujący może wypowiedzieć umowę najmu z zachowaniem
sześciomiesięcznego terminu wypowiedzenia na koniec miesiąca kalendarzowego,
pod warunkiem jednoczesnego przedstawienia pisemnej oferty zawarcia umowy
najmu innego lokalu, spełniającego wymagania co najmniej takie same, jakie
powinien spełniać lokal zamienny.
4b. Gmina może określić w wieloletnim programie gospodarowania
mieszkaniowym zasobem gminy termin wypowiedzenia umowy najmu dłuższy niż 6
miesięcy. Koszty przeprowadzki do zaoferowanego lokalu pokrywa gmina.
4c. W przypadku najemcy, który ukończył 75. rok życia, przepisów ust. 4a i 4b
nie stosuje się, chyba że wyrazi on zgodę na zawarcie umowy najmu innego lokalu, o
którym mowa w ust. 4a.
5. Jeżeli najemcy przysługuje pierwszeństwo w nabyciu zajmowanego lokalu
wchodzącego w skład mieszkaniowego zasobu gminy, przepis ust. 4 stosuje się pod
warunkiem, że najemcy temu zaoferowano wcześniej nabycie tego lokalu, a najemca
nie skorzystał z przysługującego mu pierwszeństwa w jego nabyciu.
Art. 21a. W przypadku przekroczenia normy powierzchni użytkowej lokalu, o
której mowa w art. 21 ust. 4a, inne jednostki samorządu terytorialnego mogą
wypowiedzieć umowę najmu z zachowaniem sześciomiesięcznego terminu wypowiedzenia, na koniec miesiąca kalendarzowego, pod warunkiem jednoczesnego
przedstawienia pisemnej oferty zawarcia umowy najmu innego lokalu, spełniającego
wymagania co najmniej takie same, jakie powinien spełniać lokal zamienny. Koszty
przeprowadzki do zaoferowanego lokalu pokrywa właściciel.
Art. 21b. 1. Osoba ubiegająca się o zawarcie umowy najmu lub podnajmu lokalu
i najmu socjalnego lokalu wchodzącego w skład mieszkaniowego zasobu gminy
składa deklarację o wysokości dochodów członków gospodarstwa domowego w
okresie 3 miesięcy poprzedzających złożenie deklaracji oraz oświadczenie o stanie
majątkowym członków gospodarstwa domowego. W deklaracji o wysokości
dochodów członków gospodarstwa domowego oraz oświadczeniu o stanie
majątkowym członków gospodarstwa domowego uwzględnia się osoby będące
członkami gospodarstwa domowego w dniu składania tych dokumentów.
2. Deklarację o wysokości dochodów członków gospodarstwa domowego składa
się zgodnie z wzorem określonym w przepisach wykonawczych wydanych na podstawie art. 9 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o dodatkach mieszkaniowych (Dz. U. z 2019 r. poz. 2133).
3. Oświadczenie o stanie majątkowym członków gospodarstwa domowego
składa się zgodnie z wzorem określonym w przepisach wykonawczych wydanych na
podstawie art. 7 ust. 15 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o dodatkach
mieszkaniowych.
4. Na żądanie gminy najemca lub osoba ubiegająca się o zawarcie umowy najmu
lub podnajmu lokalu i najmu socjalnego lokalu wchodzącego w skład mieszkaniowego
zasobu gminy jest obowiązana do złożenia oświadczenia o nieposiadaniu tytułu
prawnego do innego lokalu położonego w tej samej lub pobliskiej miejscowości.
5. Deklarację, o której mowa w ust. 1, oraz oświadczenia, o których mowa w ust.
1 i 4, składa się pod rygorem odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego
oświadczenia. W deklaracji i oświadczeniach zamieszcza się klauzulę w brzmieniu:
„Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia”.
Klauzula ta zastępuje pouczenie organu o odpowiedzialności karnej za złożenie
fałszywego oświadczenia.
6. Gmina odmawia zawarcia umowy najmu lub podnajmu lokalu i najmu
socjalnego lokalu w przypadku niezłożenia deklaracji o wysokości dochodów
członków gospodarstwa domowego, oświadczenia o stanie majątkowym członków
gospodarstwa domowego, oświadczenia o nieposiadaniu tytułu prawnego do innego
lokalu położonego w tej samej lub pobliskiej miejscowości lub jeżeli występuje rażąca
dysproporcja między niskimi dochodami wskazanymi w złożonej deklaracji
a wykazanym w oświadczeniu stanem majątkowym członków gospodarstwa
domowego osoby ubiegającej się o zawarcie umowy najmu lub podnajmu lokalu i
najmu socjalnego lokalu.
Art. 21c. 1. Gmina, nie częściej niż co 2,5 roku, weryfikuje spełnianie przez
najemców, z wyłączeniem umów najmu socjalnego lokalu, kryterium wysokości
dochodu uzasadniającej oddanie w najem lub podnajem lokalu.
2. Na pisemne żądanie gminy najemca jest obowiązany do złożenia w terminie
miesiąca od dnia otrzymania żądania gminy deklaracji o wysokości dochodów
członków gospodarstwa domowego w okresie 3 miesięcy poprzedzających złożenie
deklaracji. W deklaracji o wysokości dochodów członków gospodarstwa domowego
uwzględnia się osoby będące członkami gospodarstwa domowego w dniu jej
składania. Deklarację składa się zgodnie z wzorem określonym w przepisach wykonawczych wydanych na podstawie art. 9 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o dodatkach mieszkaniowych. W przypadku niezłożenia deklaracji gmina może
podwyższyć czynsz do kwoty 8% wartości odtworzeniowej w skali roku.
3. Deklarację, o której mowa w ust. 2, składa się pod rygorem odpowiedzialności
karnej za złożenie fałszywego oświadczenia. W deklaracji zamieszcza się klauzulę w
brzmieniu: „Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego
oświadczenia”. Klauzula ta zastępuje pouczenie organu o odpowiedzialności karnej za
złożenie fałszywego oświadczenia.
4. W przypadku złożenia deklaracji po upływie terminu, o którym mowa w ust.
2, przepisy ust. 5–13 stosuje się odpowiednio.
5. Jeżeli średni miesięczny dochód gospodarstwa domowego najemcy w
przeliczeniu na członka gospodarstwa domowego w okresie 3 miesięcy
poprzedzających złożenie deklaracji jest wyższy niż dochód określony na podstawie
kryteriów zawartych w uchwale rady gminy, o której mowa w art. 21 ust. 1 pkt 2,
dotyczących wysokości dochodu gospodarstwa domowego uzasadniającej oddanie w
najem lub podnajem lokalu, wysokość czynszu ustala się, wypowiadając jego
dotychczasową wysokość najpóźniej na koniec miesiąca kalendarzowego, zgodnie z
poniższym wzorem:
? = ?? + (?/? − ??? )
gdzie poszczególne symbole oznaczają:
C – nowa wysokość czynszu za najem lokalu mieszkalnego,
Ck – wysokość czynszu za najem lokalu mieszkalnego, jaka obowiązywałaby
w przypadku, gdyby dla gospodarstwa domowego o danej liczbie
członków wysokość dochodu nie przekraczała dochodu określonego na
podstawie kryteriów zawartych w uchwale rady gminy,
D – średni miesięczny dochód gospodarstwa domowego najemcy w okresie
3 miesięcy poprzedzających złożenie deklaracji,
n – liczba osób w gospodarstwie domowym najemcy, a w przypadku
jednoosobowego gospodarstwa domowego wartość 1,2,
Ldn – określona na podstawie kryteriów zawartych w uchwale rady gminy
wysokość dochodu gospodarstwa domowego o danej liczbie członków,
w przeliczeniu na członka gospodarstwa domowego, uzasadniająca
oddanie w najem lub podnajem lokalu.
6. Wysokość czynszu za najem lokalu mieszkalnego ustalona na podstawie
wzoru, o którym mowa w ust. 5, nie może być niższa niż wysokość czynszu, jaka
obowiązywałaby w przypadku, gdyby dla gospodarstwa domowego o danej liczbie
członków wysokość dochodu nie przekraczała dochodu określonego na podstawie
kryteriów zawartych w uchwale rady gminy. Wysokość czynszu nie może
jednocześnie przekroczyć w skali roku 8% wartości odtworzeniowej lokalu.
7. Termin wypowiedzenia wysokości czynszu, o którym mowa w ust. 5, wynosi
3 miesiące. Wypowiedzenia wysokości czynszu dokonuje się w formie pisemnej pod
rygorem nieważności.
8. W przypadku gdy podwyżka wysokości czynszu, o której mowa w ust. 5,
przekracza 50% dotychczasowej wysokości czynszu, najemca, przez pierwsze 6
miesięcy obowiązywania podwyżki, wnosi czynsz w wysokości odpowiadającej
150% dotychczasowej wysokości czynszu.
9. Jeżeli w okresie obowiązywania czynszu ustalonego na podstawie ust. 5
dochody najemcy ulegną obniżeniu, najemca może, nie wcześniej niż po upływie 6
miesięcy od dnia ostatniej podwyżki, wystąpić do właściciela z wnioskiem o ponowne
ustalenie wysokości czynszu stosownie do aktualnie osiąganych dochodów. Do
wniosku najemca dołącza deklarację, o której mowa w ust. 2. Do obliczenia nowej
wysokości czynszu przepisy ust. 5 i 6 stosuje się odpowiednio.
10. Obniżona wysokość czynszu, o której mowa w ust. 9, obowiązuje od
początku miesiąca następującego po dniu jej ustalenia.
11. W ciągu 2 miesięcy od dnia wypowiedzenia, o którym mowa w ust. 5,
najemca może:
1) odmówić na piśmie przyjęcia podwyżki ze skutkiem rozwiązania umowy najmu,
z upływem okresu wypowiedzenia, o którym mowa w ust. 7, albo
2) zakwestionować podwyżkę, o której mowa w ust. 5, wnosząc do sądu pozew o
ustalenie, że podwyżka jest niezasadna albo jest zasadna, lecz w innej wysokości;
udowodnienie zasadności podwyżki ciąży na właścicielu.
12. W przypadku:
1) określonym w ust. 11 pkt 1 najemca jest obowiązany uiszczać czynsz w
dotychczasowej wysokości do dnia rozwiązania umowy najmu;
2) określonym w ust. 11 pkt 2 najemca jest obowiązany uiszczać czynsz w
dotychczasowej wysokości do dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu
kończącego postępowanie w sprawie;
3) gdy najemca nie skorzysta z prawa przysługującego mu na podstawie ust. 11, od
upływu terminu wypowiedzenia jest obowiązany uiszczać czynsz w wysokości
wynikającej z wypowiedzenia, z uwzględnieniem ust. 8.
13. W przypadku uznania przez sąd podwyżki wysokości czynszu za zasadną,
choćby w innej wysokości niż wynikająca z wypowiedzenia, najemca jest obowiązany
do zapłaty kwoty odpowiadającej różnicy między podwyższonym a dotychczasowym
czynszem, za okres od upływu terminu wypowiedzenia, z uwzględnieniem ust. 8.
art. 22.
więcej
się do zamieszkania ze względu na wyposażenie i stan techniczny, którego
powierzchnia pokoi przypadająca na członka gospodarstwa domowego najemcy nie
może być mniejsza niż 5 m2, a w przypadku jednoosobowego gospodarstwa
domowego 10 m2, przy czym lokal ten może być o obniżonym standardzie.
art. 23.
więcej
2. Umowa najmu socjalnego lokalu, z uwzględnieniem art. 14 ust. 1, może być
zawarta z osobą, która nie ma tytułu prawnego do lokalu i której dochody
gospodarstwa domowego nie przekraczają wysokości określonej w uchwale rady
gminy podjętej na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 2, z uwzględnieniem art. 21b.
3. Umowę najmu socjalnego lokalu można po upływie oznaczonego w niej czasu
przedłużyć na następny okres, jeżeli najemca nadal znajduje się w sytuacji
uzasadniającej zawarcie takiej umowy. W razie wzrostu dochodów gospodarstwa
domowego najemcy ponad wysokość określoną w uchwale rady gminy uzasadniającą
zawarcie umowy najmu socjalnego lokalu od dnia ustania najmu do czasu opróżnienia
takiego lokalu, stosuje się przepisy art. 18 ust. 1 i 2.
4. Stawka czynszu w przypadku najmu socjalnego lokalu nie może przekraczać
połowy stawki najniższego czynszu obowiązującego w mieszkaniowym zasobie
gminy.
art. 24.
więcej
art. 25.
więcej
bez zachowania terminu wypowiedzenia, jeżeli uzyskał on tytuł prawny do innego
lokalu i może go używać.
Art. 25a. Gmina tworzy zasób tymczasowych pomieszczeń, które przeznacza się
na wynajem.
Art. 25b. Umowę najmu tymczasowego pomieszczenia zawiera się na czas
oznaczony, nie krótszy niż miesiąc i nie dłuższy niż 6 miesięcy.
Art. 25c. Umowę najmu tymczasowego pomieszczenia zawiera się z osobą,
wobec której wszczęto egzekucję na podstawie tytułu wykonawczego, w którym
orzeczono obowiązek opróżnienia lokalu służącego zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych, bez prawa do najmu socjalnego lokalu lub lokalu zamiennego, z
uwzględnieniem art. 25d.
Art. 25d. Prawo do tymczasowego pomieszczenia nie przysługuje dłużnikowi,
jeżeli:
1) z tytułu wykonawczego wynika, że nakazanie opróżnienia lokalu zostało
orzeczone z powodu stosowania przemocy w rodzinie lub z powodu rażącego
lub uporczywego wykraczania przeciwko porządkowi domowemu albo niewłaściwego zachowania czyniącego uciążliwym korzystanie z innych lokali
w budynku, albo że dłużnik dokonał zajęcia opróżnionego lokalu bez tytułu
prawnego;
2) dłużnik został zobowiązany do opróżnienia lokalu zajmowanego na podstawie
umowy najmu okazjonalnego, której zawarcie zostało zgłoszone zgodnie
z art. 19b ust. 1;
3) dłużnik został zobowiązany do opróżnienia tymczasowego pomieszczenia;
4) dłużnik został zobowiązany do opróżnienia lokalu zajmowanego na podstawie
umowy najmu instytucjonalnego lokalu;
5) dłużnik został zobowiązany do opróżnienia lokalu zajmowanego na podstawie
umowy najmu instytucjonalnego z dojściem do własności.
Art. 25e. Do najmu tymczasowych pomieszczeń stosuje się odpowiednio
przepisy art. 4, art. 10 ust. 1–3, art. 11 ust. 2 pkt 1–3, art. 13, art. 18, art. 20 ust. 2a
i 2b, art. 21, art. 23 ust. 3 i 4 oraz art. 25.
art. 26.
więcej
art. 27.
więcej
prawnych powstałych przed dniem jej wejścia w życie.
2. Przepis art. 5 nie znajduje zastosowania do stosunków prawnych, o których
mowa w ust. 1.
art. 28.
więcej
2. Do dnia 31 grudnia 2004 r., w stosunkach najmu powstałych przed dniem wejścia w życie ustawy, wysokość czynszu w lokalach, w których obowiązywał w dniu wejścia w życie ustawy czynsz regulowany, nie może przekraczać w stosunku rocznym 3% wartości odtworzeniowej lokalu.
art. 29.
więcej
art. 30.
więcej
ustawy przez okres nie krótszy niż 10 lat wstępuje z mocy prawa w stosunek najmu
tego lokalu po upływie 12 miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy, jeżeli
właściciel nie wniesie w tym okresie powództwa o nakazanie tej osobie przez sąd
opróżnienia lokalu lub jeżeli w tym samym terminie nie wniesiono powództwa
o ustalenie nieistnienia stosunku najmu.
2. W dniu nawiązania umowy najmu, o której mowa w ust. 1, czynsz najmu
takich lokali jest naliczany w wysokości 3% wartości odtworzeniowej.
art. 31.
więcej
opiekę na podstawie umowy zawartej z najemcą przed dniem 12 listopada 1994 r.,
spełniającej wymagania określone w art. 9 ust. 2 ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 r. –
Prawo lokalowe (Dz. U. z 1987 r. poz. 165, z późn. zm.), stosuje się
art. 691 Kodeksu cywilnego w brzmieniu obowiązującym przed dniem 12 listopada
1994 r.
art. 32.
więcej
najemcy opłacającemu w dniu poprzedzającym dzień wejścia w życie ustawy czynsz
regulowany, obowiązek zapewnienia temu najemcy lokalu zamiennego oraz pokrycia
kosztów przeprowadzki spoczywa, do dnia 31 grudnia 2021 r., na właściwej gminie.
art. 33.
więcej
przed tym dniem na czas trwania stosunku pracy były najemca lub osoby pozostające
w lokalu po śmierci najemcy zachowują prawo do lokalu zamiennego, jeżeli przysługiwało im ono na podstawie przepisów obowiązujących przed tym dniem;
w razie oddania w najem lokalu zamiennego, czynsz najmu za ten lokal w dniu
zawarcia umowy najmu nie może w stosunku rocznym przekraczać 3% jego wartości
odtworzeniowej.
2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do osób, które utraciły tytuł prawny do
lokalu przed dniem 12 listopada 1994 r. z powodu śmierci najemcy lub
wypowiedzenia najmu przez wynajmującego.
3. W razie likwidacji, przekształcenia lub upadłości zakładu pracy, a także
przeniesienia własności budynków mieszkalnych na inną osobę po dniu 12 listopada
1994 r. umowy najmu lokalu zawarte na czas trwania stosunku pracy stają się
umowami zawartymi na czas nieoznaczony.
4. Osobie uprawnionej do lokalu zamiennego na podstawie ust. 1 lub 2, która nie
otrzymała propozycji jego dostarczenia w okresie 12 miesięcy od dnia utraty tytułu
prawnego do zajmowanego lokalu, przysługuje roszczenie o zawarcie umowy najmu
tego lokalu na czas nieoznaczony.
5. Do czasu dostarczenia lokalu zamiennego lub zawarcia umowy najmu, o której
mowa w ust. 4, do osoby zajmującej lokal bez tytułu prawnego stosuje się
odpowiednio przepis art. 18 ust. 3.
art. 34.
więcej
prawomocne orzeczenia sądowe oraz ostateczne decyzje administracyjne w sprawach
opróżnienia lokali podlegających przepisom ustawy, o której mowa w art. 31, są
wykonywane przez organy gmin w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym
w administracji.
art. 35.
więcej
lokalu socjalnego, jeżeli przed dniem wejścia w życie ustawy została objęta
orzeczeniem sądowym, chociażby nieprawomocnym, nakazującym opróżnienie
lokalu, lub ostateczną decyzją administracyjną, o której mowa w art. 34, a orzeczenie
to lub decyzja nie zostały wykonane przed dniem wejścia w życie ustawy.
2. Na żądanie osoby, o której mowa w ust. 1, o uprawnieniu do lokalu socjalnego
orzeka sąd w sprawie przeciwko gminie właściwej ze względu na miejsce położenia
lokalu podlegającego opróżnieniu. Roszczenie to wygasa, jeżeli nie będzie
dochodzone w ciągu sześciu miesięcy od zawiadomienia uprawnionego przez
komornika lub organ, o którym mowa w art. 34, o przysługującym uprawnieniu.
Przepis art. 14 ust. 6 stosuje się odpowiednio.
3. Postępowanie w sprawach, o których mowa w ust. 2, jest wolne od opłat
sądowych.
4. Jeżeli w toku postępowania egzekucyjnego okaże się, że obowiązkiem
opróżnienia lokalu objęta jest osoba, o której mowa w art. 14 ust. 4, komornik albo
organ, o którym mowa w art. 34:
1) zawiadamia tę osobę, że może wystąpić z powództwem o ustalenie uprawnienia
do lokalu socjalnego w terminie, o którym mowa w ust. 2;
2) zawiesza postępowanie egzekucyjne;
3) o zawieszeniu postępowania egzekucyjnego zawiadamia prokuratora.
5. W razie wytoczenia powództwa, o którym mowa w ust. 4 pkt 1, sąd nakazuje
wstrzymanie wykonania opróżnienia lokalu do czasu zakończenia postępowania
w sprawie o ustalenie uprawnienia do lokalu socjalnego.
6. Postępowanie egzekucyjne podejmuje się z urzędu, jeżeli w terminie sześciu
miesięcy od jego zawieszenia komornikowi lub organowi, o którym mowa w art. 34,
nie zostanie przedłożony nakaz sądu, o którym mowa w ust. 5.
art. 36.
więcej
pomniejszona o ewentualne należności wynajmującego z tytułu najmu, podlega
zwrotowi w ciągu miesiąca od dnia opróżnienia lokalu lub nabycia jego własności
przez najemcę.
2. Kaucja wpłacona przez najemcę w okresie obowiązywania ustawy, o której
mowa w art. 39, podlega zwrotowi w zwaloryzowanej kwocie odpowiadającej
przyjętemu przy jej wpłacaniu procentowi wartości odtworzeniowej lokalu
obowiązującej w dniu jej zwrotu, w terminie określonym w ust. 1. Zwrócona kwota
nie może być jednak niższa od kwoty kaucji wpłaconej przez najemcę.
art. 37.
więcej
wynajmującego, dokonał w lokalu ulepszeń mających wpływ na wysokość czynszu
regulowanego, wynajmujący może zwrócić najemcy wartość ulepszenia i podwyższyć
odpowiednio czynsz; w razie niezwrócenia wartości ulepszenia najemca opłaca czynsz
w wysokości nieuwzględniającej ulepszenia.
2. Rozliczeń z tytułu ulepszeń dokonywanych przez najemcę w lokalu w okresie
obowiązywania ustawy, o której mowa w art. 39, strony dokonują zgodnie z treścią
zawartej w tej sprawie umowy.
art. 38.
więcej
lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych, rozumie się przez to przepisy
niniejszej ustawy.
art. 39.
więcej
i dodatkach mieszkaniowych (Dz. U. z 1998 r. poz. 787, z późn. zm.), z wyjątkiem
przepisów rozdziału 6.
2. (pominięty)
art. 40.
więcej
ust. 4 i art. 32, które wchodzą w życie z dniem 1 stycznia 2002 r.
Wyszukiwarka
- Kodeks Karny dostęp do ustawy
- 22 Kodeks Karny konkretny artykuł ustawy
- Sąd Okręgowy w Ełku informacje o sądzie
- Pełnomocnictwo ogólne dostęp do wzorców