Wyrok SA w Białymstoku z 26 listopada 2015 r. w sprawie o ustalenie nieważności uchwały.

Sygn. akt I ACa 655/15

WYROK

Dnia 26 listopada 2015 r.

Sąd Apelacyjny w Białymstoku I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący

:

SSA Magdalena Pankowiec (spr.)

Sędziowie

:

SA Bogusław Dobrowolski

SO del. Dariusz Małkiński

Protokolant

:

S. Ł.

po rozpoznaniu w dniu 26 listopada 2015 r. w Białymstoku

na rozprawie

sprawy z powództwa M. S. (1) i A. S.

przeciwko Wspólnocie Mieszkaniowej (...) przy ul. (...) w L.

o ustalenie nieważności uchwały

na skutek apelacji powodów

od wyroku Sądu Okręgowego w Olsztynie

z dnia 24 kwietnia 2015 r. sygn. akt I C 497/14

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od powodów solidarnie na rzecz pozwanej kwotę 135 zł tytułem zwrotu kosztów procesu za instancję odwoławczą.

(...)

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z 24 kwietnia 2015 r. Sąd Okręgowy oddalił powództwo M. i A. S. o stwierdzenie nieważności uchwały z 29 września 2004 r. nr (...) pozwanej Wspólnoty Mieszkaniowej (...) przy ul. (...) w L.. Zasądził też solidarnie od powodów koszty procesu na rzecz pozwanej.

Ustalił, że budynek, w którym znajduje się lokal powodów wyposażony jest w instalację centralnego ogrzewania, a ciepło dostarczane jest z kotłowni miejskiej. Poszczególne lokale nie są zaopatrzone w liczniki zużycia energii cieplnej. Koszty jej dostarczania są rozliczane proporcjonalnie do ich powierzchni przy czym, zgodnie z treścią tej uchwały podlegają zwiększeniu o współczynnik korekcyjny 1:1,5 w stosunku do lokali użytkowych. Uchwałą nr (...) wspólnota mieszkaniowa przyjęła regulamin rozliczania m.in. kosztów zakupu energii cieplnej.

Powodowie stali się członkami pozwanej z dniem 20 czerwca 2013 r. Nabyli wtedy własność lokalu użytkowego, który znajduje się w budynku Wspólnoty. 8 marca 2014 r. złożyli wniosek o zmianę zasad rozliczenia kosztów centralnego ogrzewania. Uzasadniali, że ich lokal został wyremontowany, obniżono sufit, wymieniono grzejniki, a oszklona witryna zewnętrzna jest szczelna. W związku z tym zmniejszone zostało zużycie ciepła. Tego samego dnia pozwana podjęła uchwałę o nieuwzględnieniu wniosku. Powództwo o jej uchylenie zostało prawomocnie oddalone wyrokiem Sądu Okręgowego z dnia 30 września 2014 r.

W ocenie prawnej Sąd wskazał, że pozwana jest tzw. dużą wspólnotą. Stosownie do art. 25 ust. 1 i 1a ustawy o własności lokali (dalej u.w.l.) uchwała niezgodna m.in. z przepisami prawa może być zaskarżona przez właściciela w sześciotygodniowym terminie zawitym. Przepis ten wyłącza co do zasady możliwość dochodzenia ustalenia nieważności na podstawie art. 189 k.p.c. w zw. z art. 58 k.c. po upływie terminów określonych w art. 25 u.w.l. Wyjątkowo jest to dopuszczalne w przypadkach szczególnej i rażącej niezgodności z prawem. Uchwała nie została zaskarżona przez ówczesnych członków wspólnoty mieszkaniowej, wśród których nie było wtedy powodów. Jej podjęcie miało umocowanie w stanie faktycznym, a więc także w art. 12 ust. 3 u.w.l. Lokale użytkowe wskutek braku działań właściciela miały nieszczelne drzwi i witryny. Powodowało to zwiększone straty ciepła. Dopiero w chwili obecnej treść uchwały może naruszać uzasadniony interes powodów, gdyż zmniejszyło się zapotrzebowanie cieplne ich lokalu. Z tej przyczyny żądanie stwierdzenia nieważności, która powodowałoby uznanie czynności prawnej za nieważną od początku, jest bezzasadne. W dacie podjęcia uchwała nie była bowiem sprzeczna z prawem lub zasadami współżycia społecznego.

Ustalając istnienie przesłanek art. 189 k.p.c. Sąd zważył, że stosownie do art. 30 ust. 1a i 2 u.w.l., co najmniej raz do roku odbywa się zebranie ogółu właścicieli. Jego przedmiotem jest m.in. uchwalenie: rocznego planu zarządu nieruchomością wspólną oraz opłat na jego pokrycie. Powodowie mogą na nim dochodzić zmiany sposobu rozliczania kosztów dostarczenia ciepła, co wyklucza interes prawny w wytoczeniu powództwa o ustalenie nieważności.

Nie udowodnili też, że są członkami wspólnoty mieszkaniowej, i że przysługuje im prawo własności lokalu. Przedłożyli jedynie odpis aktu notarialnego sprzedaży nieruchomości. Tymczasem dowodem istnienia prawa odrębnej własności lokalu i związanego z nią udziału w nieruchomości wspólnej jest odpis księgi wieczystej, którego nie złożyli. Także z tej przyczyny nie wykazali istnienia interesu prawnego.

Powodowie wnieśli apelację od wyroku, skarżąc go w całości. Podnieśli:

1.  naruszenie przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na wynik sprawy, mianowicie:

a)  art. 233 k.p.c. poprzez brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego, dokonania oceny tego materiału w sposób wybiórczy i niepełny, z pominięciem zasad logiki i doświadczenia życiowego, przejawiające się w tym, że Sąd:

uwzględnił zeznania członków zarządu pozwanej wspólnoty w charakterze strony z pominięciem zeznań złożonych przez stronę powodową (powódka: M. S. (1)),

wyprowadził z materiału dowodowego, tj. z zeznań członków zarządu pozwanej wnioski z nich niewynikające, chociażby dotyczące sytuacji faktycznej lokali użytkowych w 2004 r. i obecnie, w szczególności brak potwierdzenia w tych zeznaniach dla treści uzasadnienia wyroku, iż sytuacja faktyczna lokali użytkowych różniła się diametralnie od tej, która istnieje obecnie jak też, że po termomodernizacji budynku oraz remoncie lokalu użytkowego zmniejszyło się zapotrzebowanie na ciepło,

uwzględnił tylko część zeznań członków zarządu pozwanej dotyczącą opisywanej przez nich - w sposób subiektywny - sytuacji faktycznej i technicznej lokali użytkowych w 2004 r., pomijając pozostałą części zeznań, która wskazywała, iż pozwana rażąco naruszyła szereg przepisów podczas uchwalania spornej uchwały,

uwzględnił zeznania członka zarządu pozwanej S. B. (1), mimo, iż świadek nawet nie wiedział, iż sposób rozliczania kosztów ogrzewania w pozwanej wspólnocie rozkłada się w stosunku do lokali mieszkalnych i użytkowych w sposób zróżnicowany,

b)  art. 217 § 1 k.p.c. w z w. z art. 227 § 1 k.p.c. i w zw. z art. 233 k.p.c. poprzez oddalenie wniosków dowodowych strony powodowej, mających dla sprawy istotne znaczenie mimo, iż zmierzały one do wyjaśnienia okoliczności sprawy szczególnie, że po wysłuchaniu zeznań złożonych przez członków zarządu pozwanej w charakterze strony, zeznania zawnioskowanego świadka M. S. (2) wyjaśniłyby okoliczności dotyczące stanu technicznego i faktycznego lokalu użytkowego powodów w okresie podejmowania spornej uchwały,

c)  art. 328 § 2 k.p.c. w zw. z art. 233 k.p.c., przez nienależyte uzasadnienie wyroku, a mianowicie niewskazanie podstawy faktycznej rozstrzygnięcia, tj. ustaleń faktów, które sąd uznał za udowodnione, dowodów na których się oparł i przyczyn, dla których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej, w szczególności w zakresie niewyjaśnienia przez Sąd przyczyn pominięcia całości zeznań złożonych w charakterze strony przez powódkę M. S. (1), oddalenia wniosków dowodowych składanych przez stronę powodową na rozprawie w dniu 16 kwietnia 2015 r., wybiórczym uwzględnieniu tylko części zeznań członków zarządu pozwanej, jak też zaliczenia w poczet materiału dowodowego wskazanych przez pozwaną kserokopii fotokopii (k. 52), mimo wniosku powodów o ich oddalenie w piśmie z dnia 9 lutego 2015 r., przez co niemożliwym stało się przeprowadzenie kontroli instancyjnej skarżonego orzeczenia;

2.  sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego przejawiające się w tym, że Sąd pierwszej instancji uznał, iż okoliczności i stan faktyczny sprawy był pomiędzy stronami bezsporny, a spór sprowadzał się wyłącznie do kwestii ważności skarżonej uchwały mimo, iż z okoliczności sprawy, postępowania dowodowego i treści pism procesowych nie można wyciągnąć takich wniosków; Sąd błędnie również przyjął, iż w pozwanej wspólnocie są trzy lokale użytkowe, gdzie w rzeczywistości są ich cztery (zeznania powódki M. S. (1));

3.  naruszenie przez Sąd pierwszej instancji przepisów prawa materialnego, mianowicie:

a)  art. 25 ust. 1 i 1a u.w.l., poprzez niewłaściwe zastosowanie polegające na przyjęciu, iż w niniejszej sprawie przepis ten stanowi podstawę orzekania, przez co wyłączona jest w ocenie Sądu możliwość dochodzenia stwierdzenia nieważności skarżonej uchwały w innym trybie,

b)  art. 58 k.c. w zw. z art. 189 k.p.c. poprzez niezastosowanie, błędnie uznając, iż przepisy te nie mogą stanowić podstawy do stwierdzenia nieważności spornej uchwały oraz, że w sprawie nie zachodzi rażące naruszenie prawa mimo, iż sporna uchwała w sposób szczególnie rażący narusza szereg przepisów prawa oraz zasady współżycia społecznego, jak też prawa zagwarantowane w Konstytucji RP, oraz, że powodowie nie mają interesu prawnego do wytoczenia powództwa w trybie art. 189 k.p.c.,

c)  art. 58 k.c. w zw. z art. 189 k.p.c. oraz w zw. z art. 64 Konstytucji RP poprzez niezastosowanie i oddalenie powództwa, a przede wszystkim nieuwzględnienie przez Sąd, iż sporna uchwała rażąco narusza nie tylko przepisy prawa i zasady współżycia społecznego, ale również podstawowe zasady porządku publicznego, w tym prawa zagwarantowane w Konstytucji - prawo własności; wspólnota winna działać w imieniu i na rzecz właścicieli, a nie ingerować w sposób dowolny i bezprawny w ich prawo własności, ubezwłasnowolniając ich tym samym w funkcjonowaniu według własnych zasad i uniemożliwiając podejmowanie decyzji ich bezpośrednio dotyczących,

d)  art. 12 ust. 3 u.w.l. poprzez błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, iż ustalenie przez pozwaną w spornej uchwale zwiększenia obciążeń z tytułu ponoszenia kosztów za centralne ogrzewanie przez lokale użytkowe jest możliwe bez żadnego uzasadnienia ich wprowadzenia i bez dokonania pomiarów i ekspertyz wskazujących, który konkretnie lokal użytkowy i w jakim stopniu uzasadnia ponoszenie zwiększonych kosztów, co jest niedopuszczalne i stanowi o rażącym naruszeniu prawa, bowiem przepis art. 12 ust. 3 u.w.l. stanowi wprost, iż niezbędne jest dokonanie szeregu konkretnych ustaleń motywujących wprowadzenie zwiększonych obciążeń wobec lokali użytkowych, czego pozwana wspólnota nie przeprowadziła, a nadto uchwała z 2004 r. ma charakter generalny, bowiem odnosi się do wszystkich lokali użytkowych w sposób jednolity, co również jest w myśl obowiązujących przepisów nieprawidłowe,

e)  art. 23 ust. 2 i 2a u.w.l. poprzez jego niezastosowanie i pominięcie, iż sporna uchwała została podjęta z naruszeniem procedur dotyczących trybu podejmowania uchwał zgodnie z ustawą, co również stanowi o rażącym naruszeniu prawa w zakresie formalnego podjęcia uchwały, a tym samym po raz kolejny uzasadnia żądanie powodów stwierdzenia nieważności,

f)  art. 6 k.c. w zw. z art. 12 ust. 3 u.w.l. poprzez niezastosowanie zasady wyrażonej w art. 6 k.c. w odniesieniu do obowiązków ciążących na pozwanej w kontekście niniejszej sprawy, bowiem to pozwana obowiązana była na etapie podejmowania uchwały wprowadzającej zróżnicowanie obciążeń wykazać okoliczności uzasadniające ich zmianę zgodnie z art.12 ust. 3 u.w.l., czego nie uczyniła ani w 2004 r., ani w niniejszym postępowaniu,

g)  art. 45 ust. 9 i 10 ustawy Prawo energetyczne poprzez niezastosowanie, a tym samym pominięciu, iż pozwana działała i nadal działa w sposób niezgodny z obowiązującymi przepisami Prawa energetycznego.

W oparciu o powyższe zarzuty powodowie wnieśli o zmianę wyroku poprzez uwzględnienie powództwa oraz zasądzenie od pozwanej kosztów procesu za drugą instancję według norm przepisanych. Ewentualnie wnieśli o uchylenie wyroku w całości i przekazanie sprawy sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.

Skarżący powołali także nowy dowód z dokumentu w postaci pisma pozwanej z 18 marca 2015 r. dotyczącego wymiaru opłat od 1 maja 2015 r., na okoliczność ponoszenia przez powodów kosztów sprzątania we wspólnocie mieszkaniowej. Podnieśli, że wniosek jest konieczny, aby potwierdzić niewiarygodność zeznań członków zarządu pozwanej. Potrzeba jego powołania powstała po zapoznaniu się z treścią uzasadnienia wyroku Sądu pierwszej instancji.

W odpowiedzi na apelację pozwana wniosła o jej oddalenie oraz zasądzenie od powodów kosztów procesu według norm przepisanych. Podzieliła stanowisko Sądu Okręgowego w zakresie podstaw rozstrzygnięcia. Podniosła, że zarzut naruszenia art. 45 a ust. 9 i 10 prawa energetycznego jest chybiony, bowiem przepisy te nie obowiązywały w momencie podejmowania spornej uchwały.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje.

Apelacja nie jest zasadna.

W pierwszej kolejności podlega rozpoznaniu zarzut naruszenia art. 328 § 2 k.p.c. w zw. z art. 233 k.p.c. (zarzut 1c) bowiem jego ewentualne uwzględnienie może prowadzić do uchylenia wyroku i przekazaniem sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu (patrz: Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 lipca 2007 r. V CSK 115/07). Skarżący zarzucili, że Sąd nie wyjaśnił przyczyn: pominięcia dowodu z przesłuchania świadka oraz przesłuchania strony, jak też wybiórczego uwzględnienia zeznań pozwanej. Apelacja w tym zakresie nie była zasadna. Sąd nie ma obowiązku opisywać w uzasadnieniu wszystkich podniesionych w sprawie twierdzeń o faktach, a jedynie te, które są istotne dla rozstrzygnięcia - co też uczynił wskazując na jego podstawę prawną i dowody, na których się oparł. Uwzględnił też dowód z przesłuchania powodów przytaczając ich twierdzenia w podstawie faktycznej. Nie wyjaśnił wprawdzie przyczyn pominięcia wniosku o przesłuchanie świadka, nie pozbawia to jednak możliwości kontroli instancyjnej wyroku.

Przechodząc tym samym do rozpoznania zarzutu naruszenia art. art. 217 § 1 k.p.c. (w z w. z art. 227 § 1 k.p.c. i w zw. z art. 233 k.p.c., zarzut 1 b) Sąd Apelacyjny ocenił, że dowód z zeznań M. S. (2) na okoliczność stanu lokali użytkowych w 2004 r. strony powołały podczas drugiej rozprawy (k. 80). Objęte nim twierdzenia zostały zgłoszone już w pozwie. Dowód ten był zatem spóźniony w rozumieniu art. art. 6 § 2 k.p.c. i mógł zostać pominięty, wobec braku uprawdopodobnienia przesłanek pozwalających na jego dopuszczenie (art. 207 § 6 k.p.c.).

Nie zasługuje natomiast na aprobatę stanowisko Sądu Okręgowego, że powodowie nie udowodnili swojego prawa do lokalu. Przysługiwanie im prawa odrębnej własności nie było zaprzeczone przez pozwaną i zostało dostatecznie wykazane kopią wypisu aktu notarialnego umowy sprzedaży z dnia 20 czerwca 2013 r.

Okoliczności niniejszej sprawy wymagają, by rozpoznanie pozostałych zarzutów procesowych nastąpiło po dokonaniu oceny podstawy materialnej powództwa. W tym celu Sąd Apelacyjny posłużył się ustaleniami faktycznymi Sądu pierwszej instancji co do: daty i treści skarżonej uchwały, daty nabycia przez powodów lokalu użytkowego w budynku przy ul. (...), niezaskarżenia w drodze sądowej uchwały nr 8/2004 przez członków wspólnoty mieszkaniowej. Fakty te zostały częściowo oparte na dowodach z dokumentów i nie były sporne.

Sąd Apelacyjny podziela ocenę Sądu Okręgowego, że uprawnienie do żądania uchylenia uchwały wspólnoty mieszkaniowej z przyczyn jej niezgodności z prawem lub umową właścicieli czy też z interesem członka wspólnoty, przysługuje co do zasady wyłącznie w drodze powództwa opartego o art. 25 ust. 1 u.w.l. Przepis ten pozwala na wzruszenie skutków prawnych uchwał wspólnoty mieszkaniowej. Powództwo może być wytoczone w terminie zawitym sześciu tygodni od dnia podjęcia uchwały. W razie jego bezskutecznego upływu uprawnienie wygasa, a wadliwa czynność prawna pozostaje w obrocie prawnym (nieważność względna). Artykuł 25 u.w.l. stanowi normę prawną szczególną w odniesieniu do art. 58 k.c., gdyż reguluje w sposób odmienny skutek prawny sprzeczności czynności prawnej z ustawą lub zasadami współżycia społecznego. W razie spełnienia hipotezy art. 58 k.c. czynność prawna jest bowiem nieważna bezwzględnie od samego początku. Zatem zgodnie z zasadą lex specialis derogat legi generali wskazana norma prawna ogólna nie ma zastosowania do uchwały wspólnoty mieszkaniowej.

Sąd Okręgowy zasadnie przyjął, że w wyjątkowych okolicznościach przy naruszeniu podstawowych zasad porządku prawnego, istnieje możliwość stwierdzenia bezwzględnej nieważności uchwały na podstawie art. 58 k.c. (patrz: Wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 11 marca 2015 r. I ACa 875/14; Wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 10 grudnia 2014 r. I ACa 1276/14). Uprawnienia tego nie ogranicza termin prekluzyjny, stąd może być dochodzone w każdym czasie w oparciu o art. 189 k.p.c.

Niezależnie od spełnienia kwalifikowanych przesłanek art. 58 k.c. konieczne jest, by strona wykazała istnienie interesu prawnego we wniesieniu powództwa (art. 189 k.p.c.). Dla skuteczności powództwa wywiedzionego z treści art. 189 k.p.c. o ustalenie nieważności czynności prawnej wymagane jest bowiem kumulatywne spełnienie obu przesłanek: istnienia interesu prawnego oraz sprzeczności czynności z prawem bądź zasadami współżycia społecznego (art. 58 § 1 i 3 k.c.). W tym kontekście Sąd aprobuje stanowisko apelacji, że możliwość zmiany zasad rozliczania kosztów ciepła za pośrednictwem zebrania ogółu właścicieli wspólnoty mieszkaniowej, nie realizuje interesu prawnego powodów. Niezbędna jest do tego uchwała podjęta większością głosów właścicieli (art. 23 ust. 2 u.w.l.). Powodowie nie mogą zatem samodzielnie i bez zgody pozostałych członków wspólnoty mieszkaniowej wpłynąć na swoją sytuację prawną w ramach kolegialnego trybu podejmowania decyzji. Nie oznacza to jednak aprobaty dla stanowiska procesowego skarżących.

Sąd Apelacyjny jest obowiązany z urzędu badać podstawę prawną wyroku (Uchwała Składu Siedmiu Sędziów Sądu Najwyższego zasada prawna z dnia 23 marca 1999 r. III CZP 59/98). W tym zakresie dokonał oceny istnienia interesu prawnego powodów. Ponieważ przyjmuje się, że co do zasady jedyną drogą wzruszenia uchwały wspólnoty właścicieli lokali jest jej zaskarżenie w trybie art. 25 u.w.l., to skorzystanie (lub nie) przez właściciela lokalu z tej drogi wyczerpuje jego interes prawny w podważaniu uchwały na drodze sądowej. Jeżeli zatem właściciel lokalu nie zaskarży uchwały w terminie, nie otwiera się dla niego dodatkowa możliwość stwierdzenia jej nieważności na podstawie art. 189 k.p.c. (patrz: wyroku Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 21 kwietnia 2010 r., I ACa 274/10, LEX nr 628190; Wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 20 marca 2014 r. I ACa 127/14; E. K. Własność lokali i wspólnota mieszkaniowa. Komentarz. Oficyna, 2010, art. 25 , LEX, zwany dalej Komentarzem u.w.l.).

W świetle tej argumentacji trzeba przyjąć, że powodowie nie wykazali przesłanek art. 189 k.p.c. Członkowie wspólnoty mieszkaniowej nie złożyli w terminie powództwa o uchylenie skarżonej uchwały. Skoro nie skorzystali z uprawnienia do usunięcia z obrotu prawnego wzruszalnej czynności prawnej, to tym samym pozbawili siebie oraz przyszłych właścicieli interesu prawnego w ustaleniu jej nieważności. Skutki prawne tego zaniechania rozciągnęły się także na powodów mimo, że w okresie biegu terminu prekluzyjnego nie byli członkami wspólnoty mieszkaniowej. Wynika to z korporacyjnego charakteru tej ułomnej osoby prawnej, która, jak słusznie ocenił Sąd Okręgowy, wymaga stabilności unormowań wewnętrznych i pewności funkcjonowania. Dokonane wcześniej czynności lub ich brak mają zatem bezpośrednie przełożenie na nowych właścicieli, którzy z chwilą nabycia własności lokali zostają objęci tymi samymi prawami i obowiązkami co dotychczasowi członkowie wspólnoty mieszkaniowej (art. 4 ust. 1 u.w.l.). Z tej przyczyny powodowie pozbawieni są też możliwości skutecznego uchylenia skutków prawnych wcześniej podjętych i ważnych uchwał (patrz: Komentarz u.w.l., art. 25 ).

Skoro tezy kwestionujące brak interesu prawnego w wytoczeniu powództwa okazały się niezasadne, to pozostałe zarzuty skarżących także były bezprzedmiotowe. Ich celem było wykazanie uchybień materialnych oraz okoliczności faktycznych uzasadniających ocenę, że skarżona uchwała została podjęta z naruszeniem przepisów prawa i zasad współżycia społecznego. Tymczasem gdyby Sąd częściowo uwzględnił apelację i uznał hipotezę art. 58 k.c. za wypełnioną, to powództwo nadal podlegałoby oddaleniu wobec braku wykazania przesłanki art. 189 k.p.c. Podlegałyby szczegółowemu wskazaniu jedynie w razie zaskarżenia uchwały w trybie art. 25 u.w.l..

Dlatego skrótowo odnosząc się do pozostałych zarzutów apelacji Sąd zważył, że wbrew twierdzeniom skarżących Sąd Okręgowy nie uchybił art. 233 k.p.c. (zarzut 1 a). Dokonał prawidłowych ustaleń co do stanu technicznego lokali użytkowych w 2004 r. Prawidłowo też przyjął, że lokal skarżących zużywał więcej ciepła niż lokale mieszkalne. Wynikało to z jego gospodarczego charakteru, który powodował stały ruch klientów, jak też z faktu nieszczelności okien i drzwi. Zeznania członków zarządu były w tym zakresie przekonywujące i spójne, a zeznania powodów, wbrew twierdzeniom apelacji, nie konkurowały z nimi treściowo. Dotyczyły bowiem stanu budynku i poczynionych nakładów po dacie podjęcia skarżonej uchwały. Zostały też uwzględnione w ustaleniach faktycznych (zarzut 1 a, tiret 1). Sąd nie dopatrzył się także sprzeczności w zeznaniach strony pozwanej (zarzut 1 a, tiret 2). Wbrew stanowisku apelacji oświadczenie o złożeniu wniosku o wymianę okien i drzwi w 2006 r. (k. 53 – 54) nie wyklucza, że strona składała podobne pisma w 2004 r. Brak jest też sprzeczności temporalnej w zeznaniach H. S., który stwierdził, że w 2004 r. sporządzał wnioski skierowane do właściciela lokali użytkowych o wymianę drzwi (k. 79 v.) oraz, że w nieokreślonym czasie zostały one wymienione gdy „zaczęły siadać” (k. 79). Nadto niewiedza S. B. (2) co do przyjętego sposobu rozliczania opłat za centralne ogrzewanie nie dyskredytuje a priori jego pozostałych zeznań (zarzut 1 a, tiret 4). Wiarygodność dowodu z przesłuchania stron potwierdził nadto dowód z wniosku o wymianę drzwi i witryn (k. 54), w którym pozwana informuje, że obecny stan lokali użytkowych powoduje marnotrawienie energii cieplnej (metalowe obudowy witryn ze skorodowanymi elementami). Zasadnie wprawdzie podnieśli powodowie, że Sąd nie uwzględnił części zeznań strony pozwanej (zarzut 1 a, tiret 3). Dotyczyły one nieprzeprowadzenia ekspertyz oraz pomiarów lokali użytkowych oraz mieszkalnych co do skali zużycia ciepła. Nie miało to jednak znaczenia dla sprawy, o czym dalej.

Sąd Okręgowy zasadnie przyjął, że oceny istnienia przesłanek nieważności należy dokonywać na chwilę podjęcia uchwały. Z tej przyczyny podnoszony przez skarżących fakt wykonania remontu lokali, jak też wskazywana przez Sąd okoliczność zmiany charakterystyki cieplnej budynku, nie mają w sprawie znaczenia.

Reasumując, Sąd Okręgowy prawidłowo ustalił, że stan techniczny lokali użytkowych w chwili podjęcia uchwały uzasadniał tezę, że zużywają więcej energii cieplnej niż lokale mieszkalne. Dawało to podstawę do większego obciążenia opłatami właścicieli lokali użytkowych (art. 12 ust. 3 u.w.l., zarzut 3 d). Sąd Apelacyjny zgadza się przy tym ze skarżącymi i przytoczonym przez nich orzecznictwem, że do podjęcia uchwały potrzebne były informacje o skali zużycia ciepła przez dwa rodzaje lokali, jak też przez poszczególne lokale użytkowe. Wbrew stanowisku apelacji wadliwości tych nie można zakwalifikować jako rażące naruszenie prawa, bowiem co do zasady uchwała została podjęta z uzasadnionych przyczyn. Towarzyszące temu nieprawidłowości należą do typowych uchybień podlegających badaniu w trybie powództwa o uchylenie uchwały wspólnoty w oparciu o art. 25 ust 1 u.w.l. (zarzut 3 a i 3 b). Przyjęcie odmiennej oceny prowadziłoby do wniosku, że każda sprzeczność uchwały z przepisami prawa lub zasadami współżycia społecznego mogłaby być podważana w oparciu o art. 58 k.c. To z kolei stałoby w sprzeczności z celem art. 25 ust. 1 i 1a u.w.l. i sprowadziło do fikcji temporalne ograniczenie uprawnienia do wzruszenia tej czynności prawnej (art. 25 ust. 1a).

Także podnoszone przez skarżących naruszenie art. 64 Konstytucji RP (zarzut 3 c) nie może być kwalifikowane jako rażące uchybienie prawa, bowiem sprowadza się ono do wspomnianego wyżej uchybienia art. 12 ust. 3 u.w.l.

Skarżący podnieśli także zarzut naruszenia art. 23 ust. 2 i 2a u.w.l. (zarzut 3 e). Błąd proceduralny przy podejmowaniu uchwały może prowadzić do podjęcia nieistniejącej czynności prawnej, co tym samym uzasadnia zastosowanie art. 58 k.c. Okoliczność taka nie zachodzi w niniejszej sprawie. Członkowie wspólnoty mieszkaniowej mieli bowiem prawo wystosować w formie innej niż uchwała żądanie o przeprowadzenie głosowania według zasady jeden właściciel – jeden głos (co do dopuszczalnej formy żądania, patrz: Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 5 marca 2013 r. I ACa 1038/12). Wbrew twierdzeniom apelacji, decyzja ta została podjęta w stosunku do dokładnie określonej uchwały. Skierowane do właścicieli zawiadomienie z dnia 14 września 2004 r. wymieniało bowiem w porządku zebrania obok przyjęcia sposobu głosowania podjęcie jedynej merytorycznej uchwały - dotyczącej zmiany zasady rozliczania energii cieplnej budynku (k. 43). O ustaleniu sposobu głosowania na zebraniu 29 września 2004 r. świadczy ksero protokołu posiedzenia (k. 44). Zgodnie z kartą do głosowania (k. 42) żądanie złożyło co najmniej 1/5 udziałów, podczas gdy jeden z właścicieli oznaczony (...) dysponował ponad połową udziałów. Za jego uwzględnieniem opowiedziało się ponad 30% udziałów reprezentowanych przez dziewięciu z dziesięciu właścicieli lokali (k. 42). Spełnione zostały zatem przesłanki art. 23 ust. 2a u.w.l. Słusznie podnieśli skarżący, że z treści karty głosowania wynika, że dotyczy ono zebrania z 30 września 2004 r. (k. 42). Wymienione wyżej dowody świadczą jednak, że jest to omyłka pisarska. Niemniej wadliwości tego typu nie stanowią podstawy zastosowania art. 58 k.c., a co najwyżej mogą uzasadnić powództwo w trybie art. 25 u.w.l.

Także zarzut naruszenia art. 45 a ust 9 i 10 ustawy prawo energetyczne (zarzut 3 g) nie stanowi rażącego naruszenia prawa. Zasadnie podniosła pozwana, że w dniu podjęcia skarżonej uchwały nie obowiązywały przepisy art. 45 a ust. 8 – 12, które enumeratywnie wskazują jaki rodzaj rozliczania kosztów zakupu ciepła powinien zastosować odbiorca oraz wprowadzają obowiązek sporządzenia regulaminu rozliczeń ciepła. Ustawa nowelizacyjna weszła w życie 3 maja 2005 r. (art. 24 Ustawy o zmianie ustawy - Prawo energetyczne oraz ustawy - Prawo ochrony środowiska z dnia 4 marca 2005 r., Dz.U. Nr 62, poz. 552).

Reasumując, powodowie nie wykazali zarówno interesu prawnego w wytoczeniu powództwa, jak też przesłanek art. 58 k.c., na którym je opierali.

Nadto z uwagi na brak interesu prawnego, a tym samym istnienie podstawy do nieuwzględnienia środka odwoławczego, Sąd Apelacyjny oddalił załączony do apelacji wniosek dowodowy. Nie został on też powołany na fakt istotny w sprawie (art. 227 k.p.c.). Nie jest nim okoliczność ponoszenia przez powodów opłaty za sprzątanie nieruchomości wspólnej. Dowód nie jest też wystarczający do podważenia zeznań członka zarządu pozwanej co do stanu lokalu użytkowego w 2004 r. Z zasad doświadczenia życiowego wynika, że pamięć ludzka może być zawodna, szczególnie co do detali dotyczących składników opłat ponoszonych przez poszczególnych właścicieli lokali. Tym samym ewentualna pomyłka w tym zakresie nie rzutuje na wiarygodność całości zeznań strony.

Mając powyższe na uwadze Sąd Apelacyjny orzekł jak pkt I sentencji w oparciu art. 385 k.p.c.

O kosztach instancji odwoławczej Sąd orzekł w oparciu o art. 100 k.p.c. w zw. z art. 108 § 1 k.p.c. obciążając nimi w całości powodów, którzy przegrali proces. Wysokość zasądzonych kosztów znajduje oparcie w § 10 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 12 ust. 1 pkt 2 w zw. z § 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu. Rozporządzenie przewiduje, że wysokość stawek minimalnych w sprawach w nim nieokreślonych ustala się, przyjmując za podstawę stawkę w sprawach o najbardziej zbliżonym rodzaju (§ 5). Taką jest sprawa o uchylenie uchwały organu spółdzielni (§ 10 ust. 1 pkt 1). Stawka ta została stosownie skorygowana z uwagi na prowadzenie sprawy przed Sądem Apelacyjnym (§ 12 ust. 1 pkt 2).

Mając na uwadze powyższe Sąd Apelacyjny orzekł jak w pkt II sentencji.

(...)