Krótko: rozlicz to jako przedsiębiorca i wystaw fakturę (z VAT albo „zwolnioną”), nie „rachunek”.
Dlaczego i jak to zrobić:
– Skoro wykonujesz dzieło już po rozpoczęciu działalności i w jej zakresie, przychód kwalifikujesz do pozarolniczej działalności gospodarczej (art. 14 ust. 1 ustawy o PIT).
– Dokumentowanie: jeśli nabywcą jest podatnik lub osoba prawna, masz obowiązek wystawić fakturę (art. 106b ust. 1 ustawy o VAT). Gdy nabywca to konsument, wystawiasz na jego żądanie (art. 106b ust. 3).
– Jeśli jesteś czynnym podatnikiem VAT → zwykła faktura z podatkiem. Jeśli korzystasz ze zwolnienia podmiotowego → faktura „bez VAT” z podaniem podstawy zwolnienia na fakturze (art. 113 w zw. z art. 106e ust. 1 pkt 19 ustawy o VAT).
– „Rachunek” nie jest już odrębną kategorią podatkową w obrocie gospodarczym; prawidłowym dokumentem jest faktura zgodna z art. 106b–106e ustawy o VAT.
Uwaga na cenę: jeżeli w umowie wpisano po prostu „wynagrodzenie X zł” (bez „+VAT”), to co do zasady jest to kwota brutto, czyli obejmująca VAT, którego nie możesz doliczyć jednostronnie ponad umówioną cenę (art. 3 ustawy o informowaniu o cenach).
Porządek w papierach: warto zrobić aneks wskazujący, że wykonawcą jest przedsiębiorca (Twoje dane + NIP), a rozliczenie nastąpi na podstawie faktury; podstawa – swoboda umów (art. 353¹ k.c.). Nie zmienia to istoty umowy o dzieło (art. 627 k.c.), ale usuwa wątpliwości co do podatków i danych na fakturze.
Wniosek: tak, możesz i powinnaś wystawić fakturę za dzieło wykonane po rozpoczęciu działalności. Jeśli masz zwolnienie z VAT – faktura bez VAT z podstawą zwolnienia; jeśli jesteś VAT-czynna – faktura z VAT.