Jeżeli zrobimy to poprzez aneks do umowy, to czy musimy znów iść do notariusza i spisywać nowy akt eksmisji?
Przy najmie okazjonalnym aneks wydłużający czas trwania umowy jest nową „umową najmu na czas oznaczony” w rozumieniu art. 19a ust. 1 ustawy o ochronie praw lokatorów; musi mieć załączniki z ust. 2—w tym oświadczenie najemców o dobrowolnym poddaniu się egzekucji (art. 777 § 1 pkt 4 k.p.c.). Brak aktualnego oświadczenia uniemożliwi skorzystanie z uproszczonej eksmisji (art. 19d). Dlatego sporządza się nowy akt notarialny i ponosi ponownie koszty.
Jak wygląda kwestia zameldowania?
Najemca i osoby z nim mieszkające mogą się zameldować na podstawie ważnej umowy najmu (art. 28 ust. 2 i art. 41 ust. 1 ustawy o ewidencji ludności). Zapis umowny zakazujący meldunku jest sprzeczny z ustawą i nieważny—art. 58 § 1 k.c. Po zakończeniu umowy meldunek nie wygasa automatycznie; jeśli lokatorzy się nie wymeldują, właściciel składa wniosek o wymeldowanie administracyjne (art. 35 ust. 2 tej samej ustawy).
Czy możemy teraz podpisać umowę na dłużej?
Najem okazjonalny można zawrzeć najwyżej na 10 lat (art. 19a ust. 1 ustawy lokatorskiej). Umowa dłuższa przekształca się po upływie 10 lat w umowę na czas nieoznaczony (art. 661 § 1 k.c.).
Co w razie sprzedaży mieszkania?
Zbycie rzeczy najętej nie rozwiązuje stosunku najmu; nabywca wstępuje w miejsce wynajmującego (art. 678 § 1 k.c.). Jeżeli umowa ma formę pisemną z datą pewną i jest zawarta na czas oznaczony, kupujący nie może jej wypowiedzieć (art. 678 § 2 k.c.).
Wypowiedzenie umowy na czas określony dwumiesięcznym okresem wypowiedzenia
Umowę na czas oznaczony wolno wypowiedzieć wyłącznie wtedy, gdy strony wyraźnie przewidziały w niej konkretne przyczyny wypowiedzenia (art. 673 § 3 k.c.; uchwała SN III CZP 74/07). Ogólna klauzula „każda ze stron może wypowiedzieć z dwumiesięcznym okresem” jest nieważna.
Pełnoletniość brata najemców
Oświadczenie z art. 19a ust. 2 składają jedynie osoby figurujące w umowie jako najemcy. Jeżeli brat nie jest stroną, a jedynie „osobą z nimi zamieszkującą”, dodatkowy akt nie jest wymagany; w postępowaniu egzekucyjnym komornik usuwa wszystkie osoby faktycznie zajmujące lokal (art. 1046 § 4 k.p.c.).
Ustawa z 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy nie wprowadza żadnych szczególnych uprawnień ani ograniczeń w zakresie najmu czy eksmisji; stosuje się przepisy ogólne.
Kontrola meldunku i wymeldowanie po zakończeniu umowy
Właściciel nie ma prawa żądać od najemcy wcześniejszego wymeldowania. Po opuszczeniu lokalu składa do gminy wniosek o decyzyjne wymeldowanie (art. 35 ust. 2 ustawy o ewidencji ludności); procedura jest pisemna, bez rozprawy, zwykle trwa kilka tygodni.
Tak ukształtowane dokumenty (nowy akt notarialny, prawidłowo sformułowane przyczyny wypowiedzenia, brak klauzul zakazujących meldunku) zapewniają pełną egzekwowalność najmu i możliwość wyegzekwowania opróżnienia lokalu po jego zakończeniu.