Art. 26. 1. Zakład ma prawo do występowania z wnioskiem o założenie księgi
wieczystej dla nieruchomości dłużnika zalegającego z opłatą należności z tytułu
składek także wtedy, gdy dłużnikiem jest państwowa jednostka organizacyjna
niebędąca jednostką budżetową.
2. Wystawione przez Zakład dokumenty stwierdzające istnienie należności
z tytułu składek oraz jej wysokość są podstawą wpisu hipoteki do księgi wieczystej
nieruchomości stanowiącej własność zobowiązanego. Jeżeli nieruchomość nie posiada
księgi wieczystej, zabezpieczenie jest dokonywane przez złożenie tych dokumentów
do zbioru dokumentów.
3. Dla zabezpieczenia należności z tytułu składek Zakładowi przysługuje
hipoteka przymusowa na wszystkich nieruchomościach dłużnika, z uwzględnieniem
ust. 3a i 3b. Podstawą ustanowienia hipoteki przymusowej jest doręczona decyzja
o określeniu wysokości należności z tytułu składek, o odpowiedzialności osoby
trzeciej lub o odpowiedzialności następcy prawnego.
3a. Przedmiotem hipoteki przymusowej może być:
1) część ułamkowa nieruchomości, jeżeli stanowi udział dłużnika;
2) nieruchomość stanowiąca przedmiot współwłasności łącznej dłużnika i jego małżonka;
3) nieruchomość stanowiąca przedmiot współwłasności łącznej wspólników spółki
cywilnej lub część ułamkowa nieruchomości stanowiąca udział wspólników
spółki cywilnej – w przypadku gdy dłużnikiem jest spółka.
3b. Przedmiotem hipoteki przymusowej może być także:
1) użytkowanie wieczyste wraz z budynkami i urządzeniami na użytkowanym
gruncie stanowiącymi własność użytkownika wieczystego lub udział w tym prawie;
2) spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu lub udział w tym prawie;
3) wierzytelność zabezpieczona hipoteką;
4) statek morski lub statek morski w budowie wpisane do rejestru okrętowego.
3c. Do hipoteki przymusowej określonej w ust. 3a i 3b stosuje się odpowiednio
przepisy o hipotece na nieruchomości.
4. Do hipoteki, o której mowa w ust. 3–3c, z uwzględnieniem ust. 5, stosuje się
odpowiednio przepisy ustawy –
Ordynacja podatkowa, dotyczące hipoteki przymusowej.
5. Na żądanie Zakładu lub kierownika terenowej jednostki organizacyjnej
Zakładu będącego jednocześnie organem egzekucyjnym dłużnik obowiązany jest do
wyjawienia nieruchomości oraz przysługujących mu praw majątkowych, które mogą
być przedmiotem hipoteki przymusowej lub zastawu, jeżeli z dowodów
zgromadzonych w postępowaniu wynika, że należności z tytułu składek mogą zostać nieopłacone.
5a. Wyjawienia, o którym mowa w ust. 5, dokonuje się w formie oświadczenia
składanego pod rygorem odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania. Przed
odebraniem oświadczenia Zakład lub kierownik terenowej jednostki organizacyjnej będącej jednocześnie organem egzekucyjnym jest obowiązany uprzedzić dłużnika
o odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania.
6. Żądanie wyjawienia, o którym mowa w ust. 5, stosuje się także do:
1) małżonka, następców prawnych i osób trzecich odpowiadających za zadłużenie płatnika składek;
2) osób, które pobrały nienależne świadczenia, płatników składek lub innych
podmiotów zobowiązanych do zwrotu nienależnych świadczeń, o których mowa
w art. 84, z wyjątkiem przypadku gdy nienależne świadczenia podlegają
potrąceniu z bieżąco wypłacanych świadczeń.
7. Zaspokojenie z przedmiotu hipoteki przymusowej następuje w trybie
przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, chyba że z przedmiotu
hipoteki jest prowadzona egzekucja przez sądowy organ egzekucyjny.

Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych art. 26