Art. 36. 1. Każda osoba objęta obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym
i rentowymi podlega zgłoszeniu do ubezpieczeń społecznych.
2. Obowiązek zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych osób określonych w art.
6 ust. 1 pkt 1–4, 6–9b, 11, 12, 19–22, ust. 2, 2a i 2d, duchownych będących członkami
zakonów lub klasztorów oraz osób współpracujących, o których mowa w art. 8 ust.
11, należy do płatnika składek.
2a. Osoba przebywająca na urlopie wychowawczym jest obowiązana
poinformować płatnika składek o ustaleniu prawa do emerytury lub renty albo
o podleganiu ubezpieczeniom społecznym z innego tytułu niż przebywanie na urlopie wychowawczym.
2b. Zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych osób, o których mowa w art. 6a
ust. 1 i art. 6b ust. 1, i wyrejestrowanie z tych ubezpieczeń, w przypadku ustania
warunków uzasadniających opłacanie składek, należy do Zakładu. Osoby te są
obowiązane do przedłożenia Zakładowi:
1) skróconego odpisu aktu urodzenia dziecka;
2) oświadczenia, o którym mowa w ust. 15;
3) orzeczenia o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności, w przypadku
posiadania przez dziecko takiego orzeczenia.
3. Obowiązek zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych osób, o których mowa
w art. 6 ust. 1 pkt 5 i 10, z zastrzeżeniem ust. 2, należy do tych osób.
4. Zgłoszeń, o których mowa w ust. 2 i 3, dokonuje się w terminie 7 dni od daty
powstania obowiązku ubezpieczenia, z zastrzeżeniem ust. 4a–5a i 9a.
4a. Zgłoszeń, o których mowa w ust. 3, twórcy i artyści dokonują w ciągu 7 dni
od dnia otrzymania decyzji Komisji do Spraw Zaopatrzenia Emerytalnego Twórców
ustalającej datę rozpoczęcia wykonywania działalności twórczej lub artystycznej.
4b. Ubezpieczony, o którym mowa w art. 18c ust. 1, który rozpoczął lub
wznowił prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej w styczniu danego
roku kalendarzowego, dokonuje zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych w terminie
do końca tego miesiąca. Jeżeli termin ten jest krótszy niż 7 dni, ubezpieczony
dokonuje zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych w terminie 7 dni od daty powstania
obowiązku ubezpieczenia.
5. Osoby, które są obejmowane ubezpieczeniami społecznymi na zasadach
dobrowolności, zgłaszają wniosek o objęcie ich ubezpieczeniem w terminie przez nie
wybranym. Przepisy ust. 2 i 3 stosuje się odpowiednio.
5a. Pracownicy, o których mowa w art. 18 ust. 12, zgłaszani są do ubezpieczeń
społecznych nie później niż w terminie rozliczania i opłacania składek za miesiąc,
w którym powstał obowiązek ubezpieczeń społecznych.
6. (uchylony)
7. Prawdziwość danych zawartych w zgłoszeniu do ubezpieczeń społecznych
osoba zgłaszana potwierdza własnoręcznym podpisem, z wyłączeniem osób,
o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 19.
8. W przypadku przekazywania do Zakładu zgłoszeń do ubezpieczeń
społecznych w postaci dokumentu elektronicznego, zgłoszenie w postaci dokumentu
pisemnego z własnoręcznym podpisem osoby zgłaszanej płatnik przechowuje przez okres 5 lat.
9. Zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych według ustalonego wzoru,
z zastrzeżeniem ust. 9a, albo w formie dokumentu elektronicznego w rozumieniu
przepisów ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów
realizujących zadania publiczne (Dz. U. z 2019 r. poz. 700, 730, 848, 1590 i 2294)
z oprogramowania, o którym mowa w art. 47a ust. 1, albo w formie wydruku z tego
oprogramowania dokonuje się w jednostce organizacyjnej Zakładu. Na podstawie
pierwszego zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych zakładane jest konto, o którym
mowa w art. 33 ust. 1 pkt 1.
9a. Zgłoszenia do ubezpieczeń osób, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 19,
dokonuje się poprzez wykazanie ubezpieczonego w imiennym raporcie miesięcznym.
10. Zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych zawiera w szczególności
następujące dane dotyczące osoby zgłaszanej: dane, o których mowa
w art. 35 ust. 1 pkt 1, nazwisko, imiona, datę urodzenia, nazwisko rodowe,
obywatelstwo i płeć, tytuł ubezpieczenia, stopień niepełnosprawności, posiadanie
ustalonego prawa do emerytury lub renty, wykonywany zawód, adres zameldowania
na stałe miejsce pobytu, adres zamieszkania, jeżeli jest inny niż adres zameldowania
na stałe miejsce pobytu, adres do korespondencji, jeżeli jest inny niż adres
zameldowania na stałe miejsce pobytu i adres zamieszkania.
11. Każda osoba, w stosunku do której wygasł tytuł do ubezpieczeń społecznych,
podlega wyrejestrowaniu z tych ubezpieczeń. Zgłoszenie wyrejestrowania płatnik
składek jest zobowiązany złożyć w terminie 7 dni od daty zaistnienia tego faktu,
z zastrzeżeniem ust. 12 i 14. Przepisy ust. 2, 3 i 9 stosuje się odpowiednio.
11a. Zgłoszenie wyrejestrowania z ubezpieczeń społecznych pracownika,
o którym mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1, zawiera dodatkowo datę, tryb rozwiązania
ostatniego stosunku pracy, podstawę prawną rozwiązania lub wygaśnięcia ostatniego
stosunku pracy lub stosunku służbowego oraz informację, z czyjej inicjatywy stosunek
pracy został rozwiązany.
12. W przypadku pracowników, o których mowa w ust. 5a, zgłoszenie
wyrejestrowania płatnik składek jest zobowiązany złożyć w terminie 30 dni od dnia
ustania stosunku pracy.
13. O wszelkich zmianach w stosunku do danych wykazanych w zgłoszeniach,
o których mowa w ust. 10–12, płatnik składek zawiadamia Zakład w terminie 7 dni od
zaistnienia zmian, stwierdzenia nieprawidłowości we własnym zakresie lub
otrzymania zawiadomienia o stwierdzeniu nieprawidłowości przez Zakład.
14. O zmianach w stosunku do danych wykazanych w zgłoszeniu, o którym
mowa w ust. 10, dotyczących tytułu ubezpieczenia oraz rodzajów ubezpieczeń
i terminów ich powstania, płatnik składek zawiadamia Zakład poprzez złożenie
zgłoszenia wyrejestrowania i ponownego zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych
zawierającego prawidłowe dane.
14a. O zmianie w stosunku do danych wykazanych w zgłoszeniu, o którym
mowa w ust. 10, dotyczącej tytułu ubezpieczenia związanego ze sposobem obliczania
podstawy wymiaru składek, o którym mowa w art. 18c ust. 1, ubezpieczony zawiadamia Zakład przez złożenie zgłoszenia wyrejestrowania i ponownego zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych zawierającego prawidłowe dane w terminie:
1) do końca stycznia danego roku kalendarzowego, jeżeli zmiana w stosunku do
danych wykazanych w zgłoszeniu następuje w styczniu tego roku, przy czym
jeżeli termin ten jest krótszy niż 7 dni, ubezpieczony dokonuje zgłoszenia do
ubezpieczeń społecznych w terminie 7 dni od zaistnienia zmiany;
2) 7 dni od zaistnienia zmiany – w pozostałych przypadkach.
15. Osoby, o których mowa w art. 6a ust. 1 i art. 6b ust. 1, składają oświadczenie
o zamiarze podlegania ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym lub odpowiednio
ubezpieczeniu emerytalnemu, które zawiera:
1) imię i nazwisko osoby sprawującej osobistą opiekę nad dzieckiem oraz jej numer
PESEL, a w razie gdy nie nadano numeru PESEL – serię i numer dowodu
osobistego lub paszportu;
2) miejsce zamieszkania;
3) dzień rozpoczęcia sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem;
4) dzień zakończenia sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem;
5) imię i nazwisko dziecka oraz datę jego urodzenia;
6) informację o ostatnim okresie ubezpieczenia;
7) informację o korzystaniu lub niekorzystaniu przez drugiego rodzica z uprawnień
określonych w art. 6 ust. 1 pkt 19 lub art. 6a ust. 1 lub art. 6b ust. 1.
16. Osoba, o której mowa w art. 6a ust. 1 i art. 6b ust. 1, jest obowiązana
zawiadomić Zakład o wszelkich zmianach w stosunku do danych wskazanych
w oświadczeniu, o którym mowa w ust. 15, w terminie 7 dni od dnia zaistnienia tych zmian.
17. Płatnik składek lub osoba fizyczna zlecająca dzieło informuje Zakład
o zawarciu każdej umowy o dzieło, jeżeli umowa taka zawarta zostanie z osobą,
z którą nie pozostaje w stosunku pracy lub jeżeli w ramach takiej umowy nie
wykonuje pracy na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy,
w terminie 7 dni od dnia zawarcia tej umowy.

Art. 36a. 1. Ubezpieczenia emerytalne i rentowe w okresie zawieszenia
wykonywania działalności gospodarczej, o którym mowa w art. 23 ust. 1–3 ustawy
z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców, przez osoby prowadzące
pozarolniczą działalność gospodarczą są dobrowolne. Przedsiębiorca w okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej nie opłaca ubezpieczenia chorobowego i wypadkowego.
2. Zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej powoduje ustanie
obowiązku ubezpieczeń społecznych od dnia, w którym rozpoczyna się zawieszenie
wykonywania działalności gospodarczej, do dnia poprzedzającego dzień wznowienia
wykonywania działalności gospodarczej.
3. Za okres zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej przedsiębiorca
będący płatnikiem składek wyłącznie za siebie nie ma obowiązku składania deklaracji
rozliczeniowej oraz opłacania składek na ubezpieczenia społeczne przewidzianych w ustawie.
4. Wznowienie wykonywania działalności gospodarczej nie wymaga ponownego
zgłoszenia do ubezpieczenia.

Art. 36aa. 1. Osoba sprawująca osobistą opiekę nad dzieckiem, która prowadziła
pozarolniczą działalność
gospodarczą przez okres co najmniej 6 miesięcy, może zawiesić wykonywanie
działalności gospodarczej na okres do 3 lat w celu sprawowania osobistej opieki nad
dzieckiem, nie dłużej jednak niż do zakończenia roku kalendarzowego, w którym
dziecko kończy 6. rok życia, a w przypadku dziecka, które z powodu stanu zdrowia
potwierdzonego orzeczeniem o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności
wymaga osobistej opieki osoby prowadzącej działalność gospodarczą, na okres do
6 lat, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez dziecko 18. roku życia. Przepis art. 6a
ust. 2 stosuje się odpowiednio.
2. Z uprawnienia, o którym mowa w ust. 1, można korzystać w całości lub w nie
więcej niż 5 częściach.
3. Do zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej, o którym mowa
w ust. 1, przepisy art. 22–25 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców
stosuje się odpowiednio.

Art. 36b. 1. Osoby, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 5, będące
przedsiębiorcami w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo
przedsiębiorców, mogą dokonywać zgłoszeń, o których mowa w art. 36 ust. 1 i 11, lub
zmiany danych wykazanych w tych zgłoszeniach, z wyjątkiem zmiany danych,
o których mowa w art. 36 ust. 14, na podstawie przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej i Punkcie Informacji dla Przedsiębiorcy (Dz. U. z 2019 r. poz. 1291, 1495 i 1649).
2. Za dzień dokonania zgłoszeń, o których mowa w art. 36 ust. 1 i 11, lub zmiany
danych wykazanych w tych zgłoszeniach uważa się dzień złożenia wniosku o wpis do
Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej wraz z żądaniem
dokonania tych zgłoszeń lub zmiany danych wykazanych w tych zgłoszeniach.

Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych art. 36