Art. 16. 1. Zasiłek pielęgnacyjny przyznaje się w celu częściowego pokrycia
wydatków wynikających z konieczności zapewnienia opieki i pomocy innej osoby
w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji.
2. Zasiłek pielęgnacyjny przysługuje:
1) niepełnosprawnemu dziecku;
2) osobie niepełnosprawnej w wieku powyżej 16. roku życia, jeżeli legitymuje się
orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności;
3) osobie, która ukończyła 75 lat.
3. Zasiłek pielęgnacyjny przysługuje także osobie niepełnosprawnej w wieku
powyżej 16. roku życia legitymującej się orzeczeniem o umiarkowanym stopniu
niepełnosprawności, jeżeli niepełnosprawność powstała w wieku do ukończenia 21.
roku życia.
4. Zasiłek pielęgnacyjny przysługuje w wysokości 144,00 zł5) miesięcznie.
5. Zasiłek pielęgnacyjny nie przysługuje osobie umieszczonej w instytucji
zapewniającej całodobowe utrzymanie.
5a. Osobom, o których mowa w ust. 2 i 3, zasiłek pielęgnacyjny nie przysługuje,
jeżeli członkom rodziny przysługują za granicą świadczenia na pokrycie wydatków
związanych z pielęgnacją tych osób, chyba że przepisy o koordynacji systemów
zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym
stanowią inaczej.
6. Zasiłek pielęgnacyjny nie przysługuje osobie uprawnionej do dodatku
pielęgnacyjnego.
7. Osobie, której przyznano dodatek pielęgnacyjny za okres, za który wypłacono
zasiłek pielęgnacyjny, Zakład Ubezpieczeń Społecznych lub inny organ emerytalny
lub rentowy, który przyznał dodatek pielęgnacyjny, wypłaca emeryturę lub rentę
pomniejszoną o kwotę odpowiadającą wysokości wypłaconego za ten okres zasiłku
pielęgnacyjnego i przekazuje tę kwotę na rachunek bankowy organu właściwego.
8. Przekazanie kwoty odpowiadającej wysokości zasiłku pielęgnacyjnego,
o którym mowa w ust. 7, uznaje się za zwrot świadczeń nienależnie pobranych.

Art. 16a. 1. Specjalny zasiłek opiekuńczy przysługuje osobom, na których
zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy
(Dz. U. z 2019 r. poz. 2086 i 2089) ciąży obowiązek alimentacyjny, a także małżonkom, jeżeli:
1) nie podejmują zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej lub
2) rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej
– w celu sprawowania stałej opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem
o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności
łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej
osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz
konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego
leczenia, rehabilitacji i edukacji.
2. Specjalny zasiłek opiekuńczy przysługuje, jeżeli łączny dochód rodziny osoby
sprawującej opiekę oraz rodziny osoby wymagającej opieki w przeliczeniu na osobę
nie przekracza kwoty, o której mowa w art. 5 ust. 2. Przepisy art. 5 ust. 4–9 stosuje się odpowiednio.
3. W przypadku gdy łączny dochód rodziny osoby sprawującej opiekę oraz
rodziny osoby wymagającej opieki w przeliczeniu na osobę przekracza kwotę
uprawniającą daną osobę do specjalnego zasiłku opiekuńczego o kwotę niższą lub
równą kwocie odpowiadającej najniższemu zasiłkowi rodzinnemu przysługującemu
w okresie, na który jest ustalany, specjalny zasiłek opiekuńczy przysługuje, jeżeli
przysługiwał w poprzednim okresie zasiłkowym. W przypadku przekroczenia
dochodu w kolejnym roku kalendarzowym specjalny zasiłek opiekuńczy nie przysługuje.
4. Za dochód rodziny osoby wymagającej opieki, o którym mowa w ust. 2,
uważa się dochód następujących członków rodziny:
1) w przypadku gdy osoba wymagająca opieki jest małoletnia:
a) osoby wymagającej opieki,
b) rodziców osoby wymagającej opieki,
c) małżonka rodzica osoby wymagającej opieki,
d) osoby, z którą rodzic osoby wymagającej opieki wychowuje wspólne dziecko,
e) pozostających na utrzymaniu osób, o których mowa w lit. a–d, dzieci
w wieku do ukończenia 25. roku życia
– z tym że do członków rodziny nie zalicza się dziecka pozostającego pod opieką
opiekuna prawnego, dziecka pozostającego w związku małżeńskim,
pełnoletniego dziecka posiadającego własne dziecko, a także rodzica osoby
wymagającej opieki zobowiązanego tytułem wykonawczym pochodzącym lub
zatwierdzonym przez sąd do alimentów na jej rzecz;
2) w przypadku gdy osoba wymagająca opieki jest pełnoletnia:
a) osoby wymagającej opieki,
b) małżonka osoby wymagającej opieki,
c) osoby, z którą osoba wymagająca opieki wychowuje wspólne dziecko,
d) pozostających na utrzymaniu osób, o których mowa w lit. a–c, dzieci
w wieku do ukończenia 25. roku życia
– z tym że do członków rodziny nie zalicza się dziecka pozostającego pod opieką
opiekuna prawnego, dziecka pozostającego w związku małżeńskim, a także
pełnoletniego dziecka posiadającego własne dziecko.
5. W przypadku gdy prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego ustala się na
osobę znajdującą się pod opieką opiekuna prawnego lub umieszczoną w rodzinie
zastępczej spokrewnionej w rozumieniu ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu
rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2019 r. poz. 1111, 924 i 1818),
uwzględnia się dochód rodziny osoby sprawującej opiekę oraz dochód osoby
wymagającej opieki.
6. Specjalny zasiłek opiekuńczy przysługuje w wysokości 520,00 zł miesięcznie.
7. Kwotę specjalnego zasiłku opiekuńczego przysługującą za niepełny miesiąc
ustala się, dzieląc kwotę świadczenia przez liczbę wszystkich dni kalendarzowych
w tym miesiącu, a otrzymaną kwotę mnoży się przez liczbę dni kalendarzowych, za
które świadczenie przysługuje. Kwotę świadczenia przysługującą za niepełny miesiąc
zaokrągla się do 10 groszy w górę.
8. Specjalny zasiłek opiekuńczy nie przysługuje, jeżeli:
1) osoba sprawująca opiekę:
a) ma ustalone prawo do emerytury, renty, renty rodzinnej z tytułu śmierci
małżonka przyznanej w przypadku zbiegu prawa do renty rodzinnej
i innego świadczenia emerytalno-rentowego, renty socjalnej, zasiłku stałego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego lub rodzicielskiego
świadczenia uzupełniającego, o którym mowa w ustawie z dnia 31 stycznia
2019 r. o rodzicielskim świadczeniu uzupełniającym,
b) (uchylona)
c) ma ustalone prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego, świadczenia
pielęgnacyjnego lub zasiłku dla opiekuna, o którym mowa w ustawie z dnia
4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów,
d) legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności;
2) osoba wymagająca opieki została umieszczona w rodzinie zastępczej,
z wyjątkiem rodziny zastępczej spokrewnionej, w rodzinnym domu dziecka
albo, w związku z koniecznością kształcenia, rewalidacji lub rehabilitacji,
w placówce zapewniającej całodobową opiekę, w tym w specjalnym ośrodku
szkolno-wychowawczym, z wyjątkiem podmiotu wykonującego działalność
leczniczą, i korzysta w niej z całodobowej opieki przez więcej niż 5 dni w tygodniu;
3) na osobę wymagającą opieki inna osoba ma ustalone prawo do wcześniejszej emerytury;
4) (uchylony)
5) na osobę wymagającą opieki jest ustalone prawo do dodatku do zasiłku
rodzinnego, o którym mowa w art. 10, prawo do specjalnego zasiłku
opiekuńczego, prawo do świadczenia pielęgnacyjnego lub prawo do zasiłku dla
opiekuna, o którym mowa w ustawie z dnia 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu
i wypłacie zasiłków dla opiekunów;
6) na osobę wymagającą opieki inna osoba jest uprawniona za granicą do
świadczenia na pokrycie wydatków związanych z opieką, chyba że przepisy
o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o
zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej.
9. Zarejestrowanie w powiatowym urzędzie pracy jako osoba poszukująca pracy
lub posiadanie statusu bezrobotnego nie ma wpływu na uprawnienie do specjalnego
zasiłku opiekuńczego.

Ustawa o świadczeniach rodzinnych art. 16