Umowa dożywocia.

Generalnie na mocy umowy dożywocia stanie się Pan właścicielem mieszkania już teraz a w zamian nie ma Pan do zapłaty żadnej kwoty natomiast ma Pan obowiązek zapewnić swojemu wujkowi jako dożywotnikowi utrzymanie, opiekę w chorobie itd. Umowę dożywocia zawiera się w formie aktu notarialnego, w umowie można zmodyfikować Pana obowiązki względem dożywotnika. Wszelkich szczegółowych informacji może udzielić notariusz. Nieruchomość objęta umową dożywocia i jej trwałe wyposażenie (np. zabudowa kuchenna czy łazienkowa) nie wchodzi do spadku po pana wujku, co do nietrwałego wyposażenia mieszkania to wchodzi ono do spadku po pana wujku jeżeli nie zostanie przekazane Panu umowami darowizny. Pozostaje kwestia testamentu i ewentualnego zachowku.

Należy przy tym doprecyzować, że od nieruchomości przekazanej umową dożywocia zachowek nie przysługuje.

Tak, z tym, że umowa dożywocia nie tylko musi być zawarta ale też w praktyce wykonywana (a niektórzy dodają jeszcze warunek wydania nieruchomości nabywcy np. poprzez przekazanie kluczy).

Z tematu, jaki poruszacie, wynika, że istnieje potrzeba zrozumienia kluczowych aspektów umowy dożywocia, zwłaszcza w kontekście przyszłych potencjalnych roszczeń syna wujka.



Umowa dożywocia jest specyficznym rodzajem umowy regulowanym przez Kodeks Cywilny (art. 888-894 K.c.). W jej ramach jedna osoba (dożywotnik) przekazuje swoje prawo własności nieruchomości drugiej osobie, pod warunkiem zapewnienia przez tę drugą osobę odpowiedniej opieki, utrzymania, a w razie potrzeby leczenia dożywotnikowi do końca jego życia.



Umowa dożywocia powinna zawierać przede wszystkim:

dokładne dane stron umowy,
opis nieruchomości stanowiący przedmiot umowy,
zakres świadczeń, które nabywca (w tym przypadku Ty) jest zobowiązany świadczyć dożywotnikowi,
ewentualne inne postanowienia, np. dotyczące tego, co się stanie w przypadku niewywiązania się z obowiązków przez nabywcę.
Jeśli chodzi o potencjalne roszczenia syna wujka, warto zwrócić uwagę na kilka kwestii:

Jeżeli umowa dożywocia została zawarta i prawidłowo wykonana, syn wujka nie ma prawa do żądania zachowku od wartości mieszkania przekazanego umową dożywocia.
Co do mienia ruchomego (rzeczy) znajdujących się w mieszkaniu - jeśli nie zostaną one objęte odrębną umową (np. darowizną) - mogą one wchodzić do spadku i wówczas syn wujka mógłby się o nie ubiegać, jeżeli wujek nie dysponowałby nimi w inny sposób przed śmiercią (np. przez testament).


Zgadza się. Istotne jest nie tylko zawarcie umowy, ale również jej rzeczywiste wykonywanie. Jeśli strony umowy nie realizują postanowień, np. nabywca nie zapewnia dożywotnikowi należytego utrzymania, umowę można uznać za nieważną lub można jej domagać się wygaśnięcia. Warunek wydania nieruchomości nabywcy, jak wspomniano, może być dodatkowym zabezpieczeniem, ale nie jest obligatoryjny.

Reasumując, zawarcie umowy dożywocia z wujkiem może być korzystne, ale istotne jest, abyś dokładnie zapoznał się z jej treścią i zrozumiał wszystkie obowiązki oraz ewentualne konsekwencje wynikające z nieprzestrzegania postanowień umowy.

Moja ciocia jest właścicielką małego domu ,ma 90 lat i przebywa w szpitalu na oddziale opieki długoterminowej ,jest po operacji stawu biodrowego niestety nie chodzi I wymaga całodobowej opieki. Chce przepisać ten dom mojej córce. Notariusz proponuje umowę o dożywocie. W związku z tym mam pytanie czy pobyt jej w szpitalu nie koliduje z taką umową gdyż córka nie będzie w stanie całodobowo się opiekować gdyż pracuje.

Jeżeli chodzi o sytuację z ciocią, istnieją pewne aspekty, które warto uwzględnić przy zawieraniu umowy dożywocia:

Umowa dożywocia zobowiązuje nabywcę (w tym przypadku Twoją córkę) do zapewnienia dożywotnikowi (Twojej cioci) opieki, utrzymania i ewentualnie leczenia do końca jej życia. Zakres tych obowiązków jest kształtowany indywidualnie w treści umowy i może być dostosowany do konkretnej sytuacji.

Jeżeli Twoja córka nie jest w stanie świadczyć cioci całodobowej opieki ze względu na pracę, możliwe jest sformułowanie umowy w taki sposób, aby uwzględnić ten fakt. Można na przykład zapisywać, że opieka będzie polegać na finansowym wspieraniu leczenia i pobytu w placówce opiekuńczej, czy też na zleceniu opieki osobom trzecim.

Pobyt cioci w szpitalu nie koliduje z zawarciem umowy dożywocia. Kluczowe jest jednak, aby obowiązki wynikające z umowy były wykonywane w praktyce, co w tym przypadku miałoby polegać na zapewnieniu cioci odpowiednich warunków opieki.

Warto zwrócić uwagę na to, że w przypadku niewywiązania się z obowiązków wynikających z umowy, może ona zostać uznana za nieważną lub istnieje ryzyko jej wygaśnięcia.

Zalecam, aby przed zawarciem takiej umowy dokładnie przeanalizować zakres świadczeń, które Twoja córka będzie w stanie rzeczywiście wykonywać względem cioci oraz dostosować treść umowy do tej konkretnej sytuacji.

Czytam ten wątek z dużym zainteresowaniem, bo sam myślałem o podpisaniu umowy dożywocia z moją starszą ciotką. Rozumiem, że kluczową sprawą jest rzeczywiste wykonywanie obowiązków wynikających z umowy. Ale zastanawia mnie jedno - czy istnieją jakieś konkretne mechanizmy prawne, które zabezpieczają dożywotnika przed ewentualnym nieprzestrzeganiem postanowień umowy przez nabywcę? I jakie kroki mógłby podjąć dożywotnik w takiej sytuacji?



Na jakiej podstawie prawnej można by domagać się uznania umowy za nieważną lub jej wygaśnięcia? I czy są jakieś konkretne dowody, które trzeba by przedstawić w sądzie w takiej sytuacji?

Istotnie, mechanizmy zabezpieczające dożywotnika przed ewentualnym niewywiązaniem się nabywcy z obowiązków są kluczowym elementem w umowie dożywocia. Oto kilka sposobów na zabezpieczenie interesu dożywotnika:



Zgadza się, istnieją takie mechanizmy:

Klauzula rozwiązania umowy: W umowie można zawrzeć postanowienie, zgodnie z którym w przypadku nie wywiązania się nabywcy z obowiązków, umowa zostanie automatycznie rozwiązana. W praktyce może to oznaczać np. powrót własności nieruchomości do dożywotnika lub jego spadkobierców.

Ustalenie kary umownej: W umowie można przewidzieć karę umowną dla nabywcy w przypadku niewywiązania się z obowiązków wynikających z umowy. Kara taka jest z góry ustaloną kwotą, którą nabywca jest zobowiązany zapłacić dożywotnikowi w przypadku naruszenia umowy.

Zastaw rejestrowy: W przypadku nieruchomości można ustanowić zastaw rejestrowy na rzecz dożywotnika. Jeżeli nabywca nie wywiąże się z obowiązków, dożywotnik może żądać spełnienia świadczenia pod groźbą sprzedaży nieruchomości objętej zastawem.



W większości przypadków to sąd rozstrzyga o ewentualnym niewywiązaniu się z umowy. Jednakże, jeśli umowa zawiera klauzule rozwiązania czy kar umownych, dożywotnik może je egzekwować bez konieczności wnoszenia sprawy do sądu. Oczywiście, jeśli nabywca nie zgodzi się na roszczenia dożywotnika, kwestia ta może trafić do sądu.

Reasumując, istnieje wiele mechanizmów prawnych mających na celu zabezpieczenie interesów dożywotnika. Ważne jest, aby przy zawieraniu umowy dokładnie przemyśleć wszystkie możliwe scenariusze i odpowiednio je uregulować.

Dzień Dobry , w akcie notarialnym umowy dożywocia nie ma zapisów ze szczegółami realizacji umowy dożywocia, są tylko wymienione ogólne zobowiązania nabywcy zgodnie z KC. Czy w takiej sytuacji dożywotnik ma jakiekolwiek zobowiązania wobec nabywcy aby finansować / współfinansować realizację warunków umowy ? - np. dokładać się do czynszu za mieszkanie, do jedzenia itp. Dziękuję za odpowiedz , Piotr

W odpowiedzi na pytanie dotyczące zobowiązań dożywotnika wobec nabywcy w ramach umowy dożywocia, istotne jest uwzględnienie ogólnych zasad prawa cywilnego, szczególnie tych dotyczących umów dożywocia określonych w Kodeksie Cywilnym (art. 888-894 K.c.).



W przypadku umowy dożywocia, podstawowym obowiązkiem nabywcy jest zapewnienie dożywotnikowi odpowiednich warunków życia, w tym utrzymania, opieki, a w razie potrzeby leczenia. O szczegółowych warunkach i zakresie tych świadczeń decydują strony umowy, które powinny zostać odzwierciedlone w akcie notarialnym.

Jeśli chodzi o ewentualne zobowiązania dożywotnika wobec nabywcy:

Z reguły w umowach dożywocia nie przewiduje się obowiązków finansowych dożywotnika w stosunku do nabywcy. Głównym celem umowy jest zapewnienie dożywotnikowi opieki i utrzymania przez nabywcę w zamian za przeniesienie praw własności nieruchomości.

W sytuacji, gdy umowa nie zawiera szczegółowych postanowień dotyczących realizacji tych obowiązków, obowiązują ogólne zasady określone w Kodeksie Cywilnym. Oznacza to, że nabywca jest zobowiązany do zapewnienia dożywotnikowi odpowiedniego standardu życia, ale bez dodatkowych obciążeń finansowych ze strony dożywotnika.

Jeśli istnieje potrzeba zmiany warunków umowy lub doprecyzowania obowiązków stron, można to uczynić poprzez aneks do umowy, który również powinien być sporządzony w formie aktu notarialnego.

Podsumowując, w sytuacji braku szczegółowych zapisów w akcie notarialnym, zastosowanie mają ogólne zasady wynikające z Kodeksu Cywilnego. Zobowiązania dożywotnika wobec nabywcy są ograniczone, a głównym celem umowy jest zapewnienie dożywotnikowi odpowiedniej opieki i utrzymania przez nabywcę.

Witam proszę o pomoc moja babcia przepisała mieszkanie na osobę obcą umową dozywocia.Babcia zmarła w domu w akcie zgonu jest wpisane znalezienie zwłok czy ja dobrze rozumiem że osoba która miała się opiekować babcia w tym czasie nie było jej w domu. Czy ta umową jest ważna

Umowa dożywocia zawarta w formie aktu notarialnego pozostaje ważna, o ile spełnione są przesłanki wynikające z art. 908–916 Kodeksu cywilnego. Sam fakt, że dożywotnik zmarł w domu bez obecności nabywcy nieruchomości, nie powoduje automatycznie nieważności umowy.

Zgodnie z art. 908 § 1 k.c., w zamian za przeniesienie własności nieruchomości nabywca zobowiązuje się zapewnić zbywcy dożywotnie utrzymanie. Obejmuje to m.in. opiekę w chorobie, dostarczanie wyżywienia, opału, ubrania, światła, mieszkania, a także pomoc i pielęgnację.

Jeśli osoba obdarowana nie wywiązywała się z tych obowiązków, spadkobiercy mogą:

– żądać rozwiązania umowy dożywocia na podstawie art. 913 § 1 k.c., jeśli obowiązki nabywcy nie były wykonywane i dalsze pozostawanie w stosunku dożywocia byłoby szczególnie uciążliwe,

– wytoczyć powództwo o wydanie nieruchomości, jeśli wykażą, że doszło do rażącego naruszenia postanowień umowy, a zmarła nie uzyskała świadczeń, do których nabywca był zobowiązany,

– ewentualnie dochodzić odszkodowania z tytułu nienależytego wykonania umowy (art. 471 k.c.).

Fakt, że w akcie zgonu wpisano „znalezienie zwłok”, nie przesądza jeszcze o niewykonywaniu umowy, ale może być dowodem na brak opieki w momencie śmierci. Kluczowe będzie ustalenie, czy osoba zobowiązana do świadczeń faktycznie je realizowała przed śmiercią dożywotnika. Jeśli nie – istnieją podstawy do podważenia skutków umowy.

Umowa dożywocia podlega przepisom art. 908–916 Kodeksu cywilnego. Jej ważność zależy wyłącznie od spełnienia przesłanek formalnych i zgodnej woli stron, wyrażonej w akcie notarialnym. Sam fakt, że dożywotnik zmarł w domu, a nabywcy nie było przy nim fizycznie w chwili śmierci, nie powoduje nieważności umowy.

Dla skutecznego zakwestionowania umowy konieczne byłoby wykazanie, że nabywca rażąco naruszył obowiązki wynikające z umowy, tj. nie zapewniał utrzymania, opieki, leczenia, itp. Zgodnie z art. 913 § 1 k.c., w razie niewykonywania tych obowiązków, możliwe jest żądanie rozwiązania umowy przez sąd.

Jeśli jednak dożywotnik zmarł, roszczenie o rozwiązanie umowy przekształca się w ewentualne roszczenie odszkodowawcze na podstawie art. 471 k.c. – należy wtedy wykazać szkodę oraz związek przyczynowy między nią a nienależytym wykonaniem zobowiązania.

Ostatecznie, wpis „znalezienie zwłok” w karcie zgonu może być jedynie poszlaką w postępowaniu dowodowym i nie przesądza o niewywiązywaniu się nabywcy z umowy. Kluczowa będzie ocena całokształtu zachowania nabywcy w okresie obowiązywania umowy.