Ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych

art. 1. więcej Art. 1. Ustawa określa zasady i tryb pobierania kosztów sądowych w sprawach
cywilnych, zasady ich zwrotu, wysokość opłat sądowych w sprawach cywilnych,
zasady zwalniania od kosztów sądowych oraz umarzania, rozkładania na raty
i odraczania terminu zapłaty należności sądowych.

art. 2. więcej Art. 2. 1. Koszty sądowe obejmują opłaty i wydatki.
2. Do uiszczenia kosztów sądowych obowiązana jest strona, która wnosi do sądu
pismo podlegające opłacie lub powodujące wydatki, chyba że ustawa stanowi inaczej.

art. 3. więcej Art. 3. 1. Opłacie podlega pismo, jeżeli przepis ustawy przewiduje jej pobranie.
2. Opłacie podlegają w szczególności następujące pisma:
1) pozew i pozew wzajemny;
1a) pismo zawierające oświadczenie o rozszerzeniu powództwa lub jego zmianie
w sposób powodujący wzrost wartości przedmiotu sporu;
2) apelacja i zażalenie;
3) skarga kasacyjna i skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego
orzeczenia;
4) sprzeciw od wyroku zaocznego;
5) zarzuty od nakazu zapłaty;
6) interwencja główna i uboczna;
7) wniosek:
a) o wszczęcie postępowania nieprocesowego,
b) o ogłoszenie upadłości,
c) o wpis i wykreślenie w księdze wieczystej,
d) o wpis w Krajowym Rejestrze Sądowym i w rejestrze zastawów oraz
o zmianę i wykreślenie tych wpisów;
8) skarga:
a) o wznowienie postępowania,
b) o uchylenie wyroku sądu polubownego,
c) na orzeczenie referendarza sądowego,
d) na czynności komornika;
9) odwołanie od decyzji oraz zażalenie na postanowienie Prezesa Urzędu Ochrony
Konkurencji i Konsumentów, Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki, Prezesa
Urzędu Komunikacji Elektronicznej, Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego,
Przewodniczącego Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji oraz organu
regulacyjnego, o którym mowa w ustawie z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym
zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz. U. z 2019 r.
poz. 1437 i 1495 oraz z 2020 r. poz. 284 i 471).
3. Opłacie podlega wniosek o wydanie na podstawie akt: odpisu, wypisu,
zaświadczenia, wyciągu, innego dokumentu oraz kopii, a nadto wniosek o wydanie
odpisu księgi wieczystej (opłata kancelaryjna).

art. 4. więcej Art. 4. 1. Pismo wnoszone przez kilka osób podlega jednej opłacie. Jeżeli jednak
przedmiotem sprawy są roszczenia lub zobowiązania jednego rodzaju i oparte na
jednakowej podstawie faktycznej i prawnej (współuczestnictwo formalne), każdy
współuczestnik uiszcza opłatę oddzielnie, stosownie do swojego roszczenia lub
zobowiązania.
2. Opłatę od wniosku o dokonanie wpisu w księdze wieczystej pobiera się od
osoby, która wystąpiła z takim wnioskiem, także wówczas, gdy na jego podstawie
mają być ujawnione prawa osób, które nie są wnioskodawcami.
3. (uchylony)

art. 5. więcej Art. 5. 1. Wydatki obejmują w szczególności:
1) koszty podróży strony zwolnionej od kosztów sądowych związane z nakazanym
przez sąd jej osobistym stawiennictwem;
2) zwrot kosztów podróży i noclegu oraz utraconych zarobków lub dochodów
świadków;
3) wynagrodzenie i zwrot kosztów poniesionych przez biegłych, tłumaczy oraz
kuratorów ustanowionych dla strony w danej sprawie;
3a) zryczałtowane koszty przeprowadzenia dowodu z opinii opiniodawczego
zespołu sądowych specjalistów;
4) wynagrodzenie należne innym osobom lub instytucjom oraz zwrot poniesionych
przez nie kosztów;
5) koszty przeprowadzenia innych dowodów;
6) koszty przewozu zwierząt i rzeczy, utrzymywania ich lub przechowywania;
7) koszty ogłoszeń;
8) koszty osadzenia i pobytu w areszcie;
9) ryczałty należne kuratorom sądowym za przeprowadzenie wywiadu
środowiskowego w sprawach: o unieważnienie małżeństwa, o rozwód oraz
separację, a także za uczestniczenie przy ustalonych przez sąd kontaktach
rodziców z dziećmi;
10) koszty wystawienia zaświadczenia przez lekarza sądowego;
11) koszty mediacji prowadzonej na skutek skierowania przez sąd.
2. Wydatki związane z doręczaniem pism sądowych nie obciążają stron,
z wyjątkiem kosztów doręczenia za pośrednictwem komornika oraz dodatkowych
kosztów doręczenia za granicą, w tym kosztów tłumaczenia.
3. Wydatki związane ze zwrotem opłat nie obciążają stron.

art. 6. więcej Art. 6. (uchylony).

art. 7. więcej Art. 7. 1. Stroną w rozumieniu ustawy jest każdy uczestnik postępowania
sądowego, w tym także świadek, biegły i tłumacz, a kosztami procesu są również
koszty innych rodzajów postępowania.
2. Przez pismo wnoszone do sądu rozumie się również składany ustnie do
protokołu pozew, wniosek wszczynający innego rodzaju postępowanie lub inny
wniosek, jeżeli podlega opłacie.

art. 8. więcej Art. 8. 1. W postępowaniu dotyczącym kosztów sądowych stosuje się przepisy
ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U.
z 2019 r. poz. 1460, z późn. zm.), chyba że ustawa stanowi inaczej.
2. Postanowienie w przedmiocie kosztów sądowych może wydać także
referendarz sądowy.
3. Uiszczenie opłaty wyższej niż należna nie powoduje dla strony niekorzystnych
skutków procesowych.

art. 9. więcej Art. 9. Minister Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia:
1) sposób uiszczania opłat sądowych w sprawach cywilnych, w tym wnoszonych
na rachunek bankowy sądu lub w formie znaków opłaty sądowej według
ustalonego wzoru, mając na względzie łatwość uiszczenia opłat przez strony oraz
skutek w postaci zwrotu lub odrzucenia pisma, od którego przy jego wniesieniu
nie została uiszczona należna opłata;
2) wzór oświadczenia o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach
utrzymania, o którym mowa w art. 102 ust. 2, a także sposób udostępniania
osobom fizycznym wzoru druków tych oświadczeń w siedzibach sądów, mając
na względzie komunikatywność niezbędnych pouczeń dla stron co do sposobu
wypełnienia, skutków niezłożenia lub złożenia nieprawdziwego oświadczenia;
3) wysokość wynagrodzenia i zwrot wydatków poniesionych przez kuratorów
ustanowionych dla strony w danej sprawie, mając na względzie rodzaj sprawy,
stopień jej zawiłości i nakład pracy kuratorów;
4) wysokość zryczałtowanych kosztów przeprowadzenia dowodu z opinii
opiniodawczego zespołu sądowych specjalistów, mając na względzie zakres
przeprowadzanych przez zespół badań, wymagania dotyczące kwalifikacji
specjalistów zespołu oraz nakład pracy niezbędny do wydania opinii.

art. 10. więcej Art. 10. Opłatę należy uiścić przy wniesieniu do sądu pisma podlegającego
opłacie.

art. 11. więcej Art. 11. Opłata jest stała, stosunkowa albo podstawowa.

art. 12. więcej Art. 12. Opłatę stałą pobiera się w sprawach o prawa niemajątkowe oraz we
wskazanych w ustawie niektórych sprawach o prawa majątkowe, w wysokości
jednakowej, niezależnie od wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu
zaskarżenia. Opłata stała nie może być niższa niż 30 złotych i wyższa niż
10 000 złotych.

art. 13. więcej Art. 13. 1. W sprawach o prawa majątkowe pobiera się od pisma opłatę stałą
ustaloną według wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu zaskarżenia
wynoszącej:
1) do 500 złotych – w kwocie 30 złotych;
2) ponad 500 złotych do 1500 złotych – w kwocie 100 złotych;
3) ponad 1500 złotych do 4000 złotych – w kwocie 200 złotych;
4) ponad 4000 złotych do 7500 złotych – w kwocie 400 złotych;
5) ponad 7500 złotych do 10 000 złotych – w kwocie 500 złotych;
6) ponad 10 000 złotych do 15 000 złotych – w kwocie 750 złotych;
7) ponad 15 000 złotych do 20 000 złotych – w kwocie 1000 złotych.
2. W sprawach o prawa majątkowe przy wartości przedmiotu sporu lub wartości
przedmiotu zaskarżenia ponad 20 000 złotych pobiera się od pisma opłatę stosunkową
wynoszącą 5% tej wartości, nie więcej jednak niż 200 000 złotych.

Art. 13a. W sprawach o roszczenia wynikające z czynności bankowych od
strony będącej konsumentem lub osobą fizyczną prowadzącą gospodarstwo rodzinne
przy wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu zaskarżenia wynoszącej
ponad 20 000 złotych pobiera się opłatę stałą w kwocie 1000 złotych.

Art. 13b. W sprawach o roszczenia wynikające z art. 36 ustawy z dnia 27 marca
2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2020 r. poz. 293 i
471) przy wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu zaskarżenia wynoszącej
ponad 20 000 złotych pobiera się opłatę stałą w kwocie 1000 złotych.

Art. 13c. W sprawach o:
1) usunięcie niezgodności treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem
prawnym,
2) pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności,
3) zwolnienie zajętego przedmiotu od egzekucji
– przy wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu zaskarżenia wynoszącej
ponad 40 000 złotych pobiera się opłatę stałą w kwocie 2000 złotych.

Art. 13d. W sprawach o prawa majątkowe dochodzone w postępowaniu
grupowym opłata stała lub stosunkowa wynosi połowę opłaty ustalonej zgodnie
z art. 13, art. 13a i art. 13b, jednak nie mniej niż 100 złotych i nie więcej niż
200 000 złotych.

Art. 13e. W sprawach, w których powód przed wytoczeniem powództwa wziął
udział w mediacji prowadzonej na podstawie umowy o mediację zgodnie z ustawą
z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego lub podjął próbę
rozwiązania sporu przez złożenie wniosku o rozpatrzenie sporu przez właściwy sąd
polubowny ustanowiony ustawą w celu rozpatrywania sporów konsumenckich albo
wniosku o wszczęcie postępowania w sprawie pozasądowego rozwiązania sporu
konsumenckiego, opłata stała lub stosunkowa od pozwu podlega obniżeniu o dwie
trzecie, nie więcej jednak niż o 400 złotych.

art. 14. więcej Art. 14. 1. Opłatę podstawową pobiera się w sprawach, w których przepisy nie
przewidują opłaty stałej, stosunkowej lub tymczasowej.
2. (uchylony)
3. Opłata podstawowa wynosi 30 złotych i stanowi minimalną opłatę, którą
strona jest obowiązana uiścić od pisma podlegającego opłacie, chyba że ustawa
stanowi inaczej.
4. Pobranie od pisma opłaty podstawowej wyłącza pobranie innej opłaty.
5. Przepisów o opłacie podstawowej nie stosuje się w postępowaniu
wieczystoksięgowym oraz w postępowaniu rejestrowym.

Art. 14a. 1. W sprawie, w której powództwo oddalono na podstawie art. 191¹
ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego, powoda nie
obciąża się kosztami sądowymi.
2. Jeżeli jednak apelację oddalono na podstawie art. 391¹ ustawy z dnia
17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego, sąd drugiej instancji obciąży
powoda opłatą podstawową od pozwu i od apelacji. Jeżeli powód wniósł o zwolnienie
od kosztów sądowych, sąd drugiej instancji może mu je przyznać.

art. 15. więcej Art. 15. 1. Od pisma wniesionego w sprawie o prawa majątkowe, w której
wartości przedmiotu sprawy nie da się ustalić w chwili jej wszczęcia, przewodniczący
określa opłatę tymczasową.
2. Opłatę tymczasową określa się w granicach od 30 złotych do 2000 złotych,
a w sprawach dochodzonych w postępowaniu grupowym od 300 złotych do
20 000 złotych.
3. W orzeczeniu kończącym postępowanie w pierwszej instancji sąd określa
wysokość opłaty ostatecznej, która jest bądź opłatą stosunkową, obliczoną od wartości
przedmiotu sporu ustalonej w toku postępowania, bądź opłatą określoną przez sąd, jeżeli wartości tej nie udało się ustalić. W tym wypadku opłatę ostateczną sąd określa w kwocie nie wyższej niż 5000 złotych, mając na względzie społeczną doniosłość
rozstrzygnięcia i stopień zawiłości sprawy.

art. 16. więcej Art. 16. 1. Jeżeli opłata ostateczna jest wyższa od opłaty tymczasowej, sąd
orzeka o obowiązku uiszczenia różnicy, stosując odpowiednio zasady obowiązujące
przy zwrocie kosztów procesu.
2. (uchylony)

art. 17. więcej Art. 17. W wypadku wstąpienia do sprawy osoby, na której rzecz prokurator
wytoczył powództwo lub zgłosił wniosek o wszczęcie postępowania, pobiera się od
tej osoby opłatę należną od takiego pozwu lub wniosku.

art. 18. więcej Art. 18. 1. Całą opłatę pobiera się od pozwu i pozwu wzajemnego oraz wniosku
o wszczęcie postępowania nieprocesowego lub samodzielnej jego części, chyba że
przepis szczególny stanowi inaczej.
2. Przepisy ustawy przewidujące pobranie opłaty od pozwu lub wniosku
wszczynającego postępowanie w sprawie stosuje się również do opłaty od apelacji,
skargi kasacyjnej, skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego
orzeczenia, interwencji głównej, skargi o wznowienie postępowania, skargi
o uchylenie wyroku sądu polubownego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.

art. 19. więcej Art. 19. 1. Połowę opłaty pobiera się od sprzeciwu od wyroku zaocznego i od
wniosku o uchylenie europejskiego nakazu zapłaty.
2. Czwartą część opłaty pobiera się od pozwu:
1) spełniającego przesłanki do rozpoznania w postępowaniu nakazowym;
2) w elektronicznym postępowaniu upominawczym, z tym że w przypadku,
o którym mowa w art. 505³⁷ § 2 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks
postępowania cywilnego, uiszczoną opłatę od pozwu w elektronicznym
postępowaniu upominawczym zalicza się na poczet opłaty od nowo wniesionego
pozwu.
3. Piątą część opłaty pobiera się od:
1) interwencji ubocznej;
2) zażalenia, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej;
3) wniosku o zawezwanie do próby ugodowej.
4. Trzy czwarte części opłaty pobiera się od pozwanego w razie wniesienia
zarzutów od nakazu zapłaty wydanego w postępowaniu nakazowym.

art. 20. więcej Art. 20. 1. Opłata, o której mowa w art. 19, nie może wynosić mniej niż
30 złotych.
2. Jeżeli opłata ta ma być pobrana przed ustaleniem opłaty ostatecznej, pobiera
się odpowiednią część opłaty tymczasowej, nie mniej jednak niż 30 złotych.

art. 21. więcej Art. 21. Końcówkę opłaty zaokrągla się w górę do pełnego złotego.

Art. 21a. W przypadku przekazania sprawy innemu sądowi nie przekazuje się
temu sądowi pobranych w tej sprawie opłat.

art. 22. więcej Art. 22. Opłatę stałą w kwocie 100 złotych pobiera się od zażalenia na
postanowienie w przedmiocie:
1) oddalenia wniosku o wyłączenie sędziego lub ławnika;
2) skazania na grzywnę strony, świadka, biegłego, tłumacza lub innej osoby oraz
odmowy zwolnienia od grzywny;
3) przymusowego sprowadzenia lub aresztowania świadka oraz odmowy
zwolnienia od przymusowego sprowadzenia;
4) wynagrodzenia i zwrotu kosztów poniesionych przez mediatora, biegłego,
tłumacza, kuratora lub uprawnioną osobę trzecią;
5) należności świadka.

art. 23. więcej Art. 23. Opłatę stałą w kwocie 100 złotych pobiera się od:
1) wniosku o wszczęcie postępowania nieprocesowego lub samodzielnej jego
części, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej;
2) apelacji, zażalenia, skargi kasacyjnej, skargi o wznowienie postępowania i skargi
o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia w sprawie,
w której postępowanie nieprocesowe zostało wszczęte z urzędu;
3) (uchylony)
4) wniosku o zabezpieczenie dowodu.

art. 24. więcej Art. 24. 1. Opłatę stałą w kwocie 300 zł pobiera się od wniosku o:
1) ustalenie, że orzeczenie sądu państwa obcego lub rozstrzygnięcie innego organu
państwa obcego podlega albo nie podlega uznaniu;
2) stwierdzenie wykonalności orzeczenia sądu państwa obcego lub rozstrzygnięcia
innego organu państwa obcego albo ugody zawartej przed tym sądem lub
organem lub zatwierdzonej przez ten sąd lub organ;
2a) odmowę wykonania, o którym mowa w przepisach rozporządzenia Parlamentu
Europejskiego i Rady (UE) nr 1215/2012 z dnia 12 grudnia 2012 r. w sprawie
jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach
cywilnych i handlowych (wersja przekształcona) (Dz. Urz. UE L 351
z 20.12.2012, str. 1, z późn. zm.), rozporządzenia (WE) nr 805/2004 Parlamentu
Europejskiego i Rady z dnia 21 kwietnia 2004 r. w sprawie utworzenia
Europejskiego Tytułu Egzekucyjnego dla roszczeń bezspornych (Dz. Urz. UE L
143 z 30.04.2004, str. 15, z późn. zm.; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne,
rozdz. 19, t. 7, str. 38), rozporządzenia (WE) nr 1896/2006 Parlamentu
Europejskiego i Rady z dnia 12 grudnia 2006 r. ustanawiającego postępowanie
w sprawie europejskiego nakazu zapłaty (Dz. Urz. UE L 399 z 30.12.2006, str. 1,
z późn. zm.), rozporządzenia (WE) nr 861/2007 Parlamentu Europejskiego
i Rady z dnia 11 lipca 2007 r. ustanawiającego europejskie postępowanie
w sprawie drobnych roszczeń (Dz. Urz. UE L 199 z 31.07.2007, str. 1, z późn.
zm.), rozporządzenia Rady (WE) nr 4/2009 z dnia 18 grudnia 2008 r. w sprawie
jurysdykcji, prawa właściwego, uznawania i wykonywania orzeczeń oraz
współpracy w zakresie zobowiązań alimentacyjnych (Dz. Urz. UE L 7
z 10.01.2009, str. 1, z późn. zm.) lub rozporządzenia Parlamentu Europejskiego
i Rady (UE) nr 606/2013 z dnia 12 czerwca 2013 r. w sprawie wzajemnego
uznawania środków ochrony w sprawach cywilnych (Dz. Urz. UE L 181
z 29.06.2013, str. 4);
2b) odmowę uznania albo stwierdzenie braku podstaw do odmowy uznania,
o których mowa w przepisach rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady
(UE) nr 1215/2012 z dnia 12 grudnia 2012 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania
orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych
(wersja przekształcona);
2c) odmowę uznania, o którym mowa w przepisach rozporządzenia Parlamentu
Europejskiego i Rady (UE) nr 606/2013 z dnia 12 czerwca 2013 r. w sprawie
wzajemnego uznawania środków ochrony w sprawach cywilnych;
3) uznanie lub stwierdzenie wykonalności orzeczenia sądu polubownego lub ugody
zawartej przed tym sądem;
4) wydanie europejskiego poświadczenia spadkowego;
5) (uchylony)
2. Opłatę stałą w kwocie 200 zł pobiera się od wniosku o dokonanie przez sąd
czynności w trakcie postępowania przed sądem polubownym niewymienionych
w ust. 1.

art. 25. więcej Art. 25. 1. Opłatę stałą w kwocie 50 złotych pobiera się od skargi na czynności
komornika.
1a. Opłatę stałą w kwocie 100 złotych pobiera się od zażalenia na odmowę
dokonania czynności notarialnej.
2. Opłatę od skargi na orzeczenie referendarza pobiera się w wysokości opłaty
od wniosku o wydanie tego orzeczenia, nie więcej jednak niż 100 złotych.

Art. 25a. Opłatę od pisma zawierającego oświadczenie o rozszerzeniu
powództwa lub jego zmianie w sposób powodujący wzrost wartości przedmiotu sporu
pobiera się w wysokości różnicy między opłatą należną od powództwa rozszerzonego
lub zmienionego a opłatą należną sprzed rozszerzenia lub zmiany powództwa, nie
niższej jednak niż 30 złotych.

Art. 25b. 1. Opłatę stałą w kwocie 100 złotych pobiera się od wniosku
o doręczenie orzeczenia albo zarządzenia z uzasadnieniem zgłoszonego w terminie
tygodnia od dnia ogłoszenia albo doręczenia tego orzeczenia albo zarządzenia.
2. W przypadku wniesienia środka zaskarżenia opłatę uiszczoną od wniosku
o doręczenie orzeczenia albo zarządzenia z uzasadnieniem zalicza się na poczet opłaty
od środka zaskarżenia. Ewentualna nadwyżka nie podlega zwrotowi.

art. 26. więcej Art. 26. 1. Opłatę stałą w kwocie 600 złotych pobiera się od pozwu o:
1) rozwód;
2) separację;
3) ochronę dóbr osobistych;
4) (uchylony)
5) (uchylony)
6) ochronę innych praw niemajątkowych, chyba że przepis szczególny stanowi
inaczej;
7) ochronę niemajątkowych praw dochodzonych w postępowaniu grupowym.
2. W sprawach o rozwód, o separację lub o unieważnienie małżeństwa, w razie
zasądzenia alimentów na rzecz małżonka w orzeczeniu kończącym postępowanie
w instancji, pobiera się od małżonka zobowiązanego opłatę stosunkową od
zasądzonego roszczenia, a w razie nakazania eksmisji jednego z małżonków albo
podziału wspólnego majątku pobiera się także opłatę w wysokości przewidzianej od
pozwu lub wniosku w takiej sprawie.

Art. 26a. 1. W sprawach o:
1) ochronę praw autorskich i praw pokrewnych jak również dotyczących
wynalazków, wzorów użytkowych, wzorów przemysłowych, znaków
towarowych, oznaczeń geograficznych i topografii układów scalonych oraz
ochronę innych praw na dobrach niematerialnych, w tym europejskich praw
własności intelektualnej,
2) zapobieganie i zwalczanie nieuczciwej konkurencji
– pobiera się od pozwu opłatę stałą lub stosunkową w kwocie określonej w art. 13–
13d od każdego roszczenia pieniężnego, a od każdego innego roszczenia stałą
w kwocie 300 złotych.
2. Opłatę stałą w kwocie 200 złotych pobiera się od wniosku o:
1) zabezpieczenie środka dowodowego, o którym mowa w art. 80 ust. 1 pkt 1
ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych
(Dz. U. z 2019 r. poz. 1231 oraz z 2020 r. poz. 288), art. 2861 ust. 1 pkt 1 ustawy
z dnia 30 czerwca 2000 r. – Prawo własności przemysłowej (Dz. U. z 2020 r.
poz. 286 i 288), art. 36b ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 26 czerwca 2003 r. o ochronie
prawnej odmian roślin (Dz. U. z 2018 r. poz. 432 oraz z 2020 r. poz. 288)
oraz art. 11a ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych
(Dz. U. z 2019 r. poz. 2134 oraz z 2020 r. poz. 288);
2) wezwanie do udzielenia informacji, o którym mowa w art. 80 ust. 1 pkt 3 ustawy
z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych,
art. 2861 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. – Prawo własności
przemysłowej, art. 36b ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 26 czerwca 2003 r. o ochronie prawnej odmian roślin oraz art. 11a ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych.

art. 27. więcej Art. 27. Opłatę stałą w kwocie 200 złotych pobiera się od pozwu w sprawie o:
1) ustalenie istnienia lub nieistnienia małżeństwa;
2) unieważnienie małżeństwa;
3) rozwiązanie przysposobienia;
4) zaprzeczenie ojcostwa lub macierzyństwa;
5) unieważnienie uznania dziecka;
6) ustanowienie przez sąd rozdzielności majątkowej;
7) naruszenie posiadania;
8) uchylenie uchwały organu spółdzielni;
8a) stwierdzenie nieważności uchwały organu spółdzielni;
8b) ustalenie istnienia lub nieistnienia uchwały organu spółdzielni;
9) uchylenie uchwały wspólnoty mieszkaniowej;
10) przyjęcie w poczet członków spółdzielni mieszkaniowej;
11) opróżnienie lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu;
12) ustalenie wstąpienia w stosunek najmu.

Art. 27a. Opłatę stałą w kwocie 500 zł pobiera się od pozwu w sprawie wydania
orzeczenia zastępującego uchwałę walnego zgromadzenia spółdzielni o podziale.

Art. 27b. Opłatę stałą w kwocie 100 zł pobiera się od pozwu w sprawie
rozpoznawanej w europejskim postępowaniu w sprawie drobnych roszczeń.

art. 28. więcej Art. 28. (uchylony).

Art. 28a. Opłatę stałą w kwocie 1000 złotych pobiera się od pozwu w sprawie
o naruszenie prawa do znaku towarowego lub wzoru przemysłowego, obejmującego
żądanie unieważnienia lub stwierdzenia wygaśnięcia prawa ochronnego na znak
towarowy, wspólnego prawa ochronnego na znak towarowy, unieważnienia prawa z
rejestracji wzoru przemysłowego, unieważnienia lub stwierdzenia wygaśnięcia prawa
ochronnego na wspólny znak towarowy, prawa ochronnego na znak towarowy
gwarancyjny, uznania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej ochrony
międzynarodowego znaku towarowego, oraz unieważnienia uznania na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej ochrony międzynarodowego wzoru przemysłowego.

art. 29. więcej Art. 29. Opłatę stałą w kwocie 5000 złotych pobiera się od pozwu w sprawie o:
1) rozwiązanie spółki;
2) wyłączenie wspólnika ze spółki;
3) uchylenie uchwały wspólników lub uchwały walnego zgromadzenia spółki;
4) stwierdzenie nieważności uchwały wspólników lub uchwały walnego
zgromadzenia spółki;
5) ustalenie istnienia lub nieistnienia uchwały organu spółki;
6) uchylenie uchwały zgromadzenia obligatariuszy;
7) stwierdzenie nieważności uchwały zgromadzenia obligatariuszy.

art. 30. więcej Art. 30. Opłatę stałą w kwocie 100 złotych pobiera się od pozwu w sprawie
z zakresu ochrony środowiska.

art. 31. więcej Art. 31. Opłatę stałą w kwocie 1500 złotych pobiera się od pozwu:
1) w sprawie z umowy o przekazanie mienia w ramach prywatyzacji;
2) w sprawie o unieważnienie przetargu.

art. 32. więcej Art. 32. 1. Opłatę stałą w kwocie 1000 złotych pobiera się od odwołania od
decyzji Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, Prezesa Urzędu
Regulacji Energetyki, Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej oraz Prezesa
Urzędu Transportu Kolejowego, a także od apelacji, skargi kasacyjnej i skargi
o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia w takiej sprawie.
2. Opłatę stałą w kwocie 500 złotych pobiera się od zażalenia na postanowienie
Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, Prezesa Urzędu Regulacji
Energetyki, Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej oraz Prezesa Urzędu
Transportu Kolejowego.
3. (uchylony)
4. (uchylony)

Art. 32a. 1. Opłatę stałą w kwocie 100 złotych pobiera się od odwołania od
decyzji organu regulacyjnego, o którym mowa w ustawie z dnia 7 czerwca 2001 r.
o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków, a także od
apelacji, skargi kasacyjnej i skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem
prawomocnego orzeczenia w takiej sprawie.
2. Opłatę stałą w kwocie 50 złotych pobiera się od zażalenia na postanowienie
organu regulacyjnego, o którym mowa w ustawie z dnia 7 czerwca 2001 r.
o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków.

art. 33. więcej Art. 33. Opłatę stałą w kwocie 3000 złotych pobiera się od odwołania od decyzji
Przewodniczącego Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, a także od apelacji, skargi
kasacyjnej i skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia
w takiej sprawie.

art. 34. więcej Art. 34. 1. Od skargi na orzeczenie Krajowej Izby Odwoławczej przy Prezesie
Urzędu Zamówień Publicznych pobiera się opłatę stałą w wysokości
trzykrotności wpisu wniesionego od odwołania w sprawie, której dotyczy
skarga.
2. (utracił moc)

Art. 34a. 1. Opłatę stałą w kwocie 100 złotych od każdej osoby, której wniosek
dotyczy, pobiera się od wniosku o wezwanie na rozprawę świadka, biegłego lub
strony, jeżeli wniosek został złożony po zatwierdzeniu planu rozprawy.
2. W przypadku konieczności zarządzenia przymusowego sprowadzenia
świadka pobiera się dodatkowo opłatę w kwocie 200 złotych.

art. 35. więcej Art. 35. 1. W sprawach z zakresu prawa pracy od pracodawcy pobiera się opłatę
podstawową wyłącznie od apelacji, zażalenia, skargi kasacyjnej i skargi
o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia. Jednakże
w sprawach, w których wartość przedmiotu sporu przewyższa kwotę 50 000 złotych,
od pracownika i pracodawcy pobiera się opłatę stosunkową od wszystkich
podlegających opłacie pism.
1a. (uchylony)
2. Pracodawca uiszcza opłatę podstawową od pism podlegających opłacie
wymienionych w ust. 1, także w sprawie o ustalenie istnienia stosunku pracy
wytoczonej z powództwa inspektora pracy.

art. 36. więcej Art. 36. 1. W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych i w sprawach
odwołań rozpoznawanych przez sąd pracy i ubezpieczeń społecznych pobiera się
opłatę podstawową wyłącznie od apelacji, zażalenia, skargi kasacyjnej i skargi
o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia.
2. Przepisu ust. 1 nie stosuje się do strony wnoszącej odwołanie do sądu pracy
i ubezpieczeń społecznych.

art. 37. więcej Art. 37. Opłatę stałą w kwocie 100 złotych pobiera się od wniosku o:
1) zezwolenie na zawarcie związku małżeńskiego;
2) zmianę wyroku orzekającego rozwód lub separację w części dotyczącej władzy
rodzicielskiej;
3) separację na zgodne żądanie małżonków;
4) zniesienie separacji;
5) zezwolenie na udzielenie pełnomocnictwa do oświadczenia o wstąpieniu
w związek małżeński;
6) zwolnienie od obowiązku złożenia lub przedstawienia kierownikowi urzędu
stanu cywilnego dokumentu potrzebnego do zawarcia związku małżeńskiego.

art. 38. więcej Art. 38. 1. Opłatę stałą w kwocie 1000 złotych pobiera się od wniosku o podział
majątku wspólnego po ustaniu małżeńskiej wspólności majątkowej.
2. Jeżeli wniosek zawiera zgodny projekt podziału tego majątku, pobiera się
opłatę stałą w kwocie 300 złotych.

art. 39. więcej Art. 39. 1. Opłatę stałą w kwocie 200 złotych pobiera się od wniosku o:
1) ustanowienie drogi koniecznej;
2) rozgraniczenie nieruchomości;
3) stwierdzenie nabycia służebności gruntowej przez zasiedzenie.
2. Opłatę w kwocie 100 złotych pobiera się od wniosku o:
1) ustalenie sposobu korzystania z rzeczy wspólnej;
2) ustanowienie zarządcy rzeczy wspólnej lub przedmiotu użytkowania;
3) rozstrzygnięcie co do dokonania czynności dotyczącej rzeczy wspólnej.

art. 40. więcej Art. 40. Opłatę stałą w kwocie 2000 złotych pobiera się od wniosku
o stwierdzenie nabycia własności nieruchomości przez zasiedzenie.

art. 41. więcej Art. 41. 1. Opłatę stałą w kwocie 1000 złotych pobiera się od wniosku
o zniesienie współwłasności.
2. Jeżeli wniosek zawiera zgodny projekt zniesienia współwłasności, pobiera się
opłatę stałą w kwocie 300 złotych.

art. 42. więcej Art. 42. 1. Opłatę stałą w kwocie 200 złotych pobiera się od wniosku o wpis
w księdze wieczystej własności, użytkowania wieczystego lub ograniczonego prawa
rzeczowego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.
2. Jeżeli wniosek dotyczy wpisu udziału w prawie, pobiera się część opłaty stałej
proporcjonalną do wysokości udziału, nie mniej jednak niż 100 złotych.
3. Od wniosku o wpis w księdze wieczystej własności, użytkowania wieczystego
lub spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu na podstawie dziedziczenia,
zapisu lub działu spadku albo zniesienia współwłasności pobiera się jedną opłatę stałą
w wysokości 150 złotych niezależnie od liczby udziałów w tych prawach.

art. 43. więcej Art. 43. Opłatę stałą w kwocie 150 złotych pobiera się od wniosku o wpis:
1) własności, użytkowania wieczystego, spółdzielczego własnościowego prawa do
lokalu nabytego w wyniku podziału majątku wspólnego po ustaniu wspólności
majątkowej między małżonkami;
2) własności nieruchomości rolnej o powierzchni do 5 ha;
3) praw osobistych i roszczeń;
4) zmiany treści ograniczonych praw rzeczowych.

Art. 43a. 1. Opłatę stałą w kwocie 40 zł pobiera się od wniosku o wpis
służebności przesyłu na rzecz przedsiębiorcy telekomunikacyjnego.
2. Opłatę stałą w kwocie 30 zł pobiera się od wniosku o wpis, o którym mowa w
art. 30 ust. 5a ustawy z dnia 7 maja 2010 r. o wspieraniu rozwoju usług i sieci
telekomunikacyjnych (Dz. U. z 2019 r. poz. 2410 oraz z 2020 r. poz. 471), oraz
wniosku o wpis, o którym mowa w art. 33 ust. 3a tej ustawy.

art. 44. więcej Art. 44. 1. Opłatę stałą w kwocie 100 złotych pobiera się od wniosku o:
1) założenie księgi wieczystej;
2) połączenie nieruchomości w jednej księdze wieczystej, która jest już
prowadzona, niezależnie od liczby łączonych nieruchomości;
3) odłączenie nieruchomości lub jej części;
4) sprostowanie działu I–O;
5) wpis ostrzeżenia o niezgodności stanu prawnego ujawnionego w księdze
wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym;
6) dokonanie innych wpisów, poza określonymi w art. 42 i 43.
2. Jeżeli założenie księgi wieczystej następuje w związku z odłączeniem
nieruchomości lub jej części z istniejącej księgi wieczystej, pobiera się tylko jedną
opłatę stałą określoną w ust. 1.

art. 45. więcej Art. 45. 1. Opłatę stałą określoną w art. 44 ust. 1 pkt 1–3 pobiera się niezależnie
od opłaty za dokonanie wpisu własności, użytkowania wieczystego lub spółdzielczego
własnościowego prawa do lokalu.
2. Opłatę stałą określoną w art. 42 i 43 pobiera się odrębnie od wniosku o wpis
każdego prawa, choćby wpis dwu lub więcej praw miał być dokonany na tej samej
podstawie prawnej.
3. Od wniosku o wpis hipoteki łącznej lub służebności pobiera się jedną opłatę
stałą, choćby wniosek ten obejmował więcej niż jedną księgę wieczystą.

art. 46. więcej Art. 46. Od wniosku o wykreślenie wpisu pobiera się połowę opłaty należnej od
wniosku o wpis.

art. 47. więcej Art. 47. Wydatki związane z drukiem księgi wieczystej i teczki akt tej księgi nie
obciążają stron.

art. 48. więcej Art. 48. Od wniosku o złożenie do zbioru dokumentów pobiera się opłatę stałą,
przewidzianą dla wniosku o wpis do księgi wieczystej.

art. 49. więcej Art. 49. 1. Opłatę stałą w kwocie 100 złotych pobiera się od wniosku o:
1) stwierdzenie nabycia spadku;
2) zabezpieczenie spadku;
3) sporządzenie spisu inwentarza;
4) odebranie oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku.
2. Jeżeli wnioski, o których mowa w ust. 1, są umieszczone w jednym piśmie lub
we wniosku o dział spadku, opłatę pobiera się od każdego z nich odrębnie.

art. 50. więcej Art. 50. Opłatę stałą w kwocie 100 złotych pobiera się od:
1) apelacji, skargi kasacyjnej i skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem
prawomocnego orzeczenia w sprawie o stwierdzenie nabycia spadku;
2) wniosku o zabezpieczenie spadku po cudzoziemcu;
3) wniosku o wydanie właściwemu konsulowi spadku po cudzoziemcu.

art. 51. więcej Art. 51. 1. Opłatę stałą w kwocie 500 złotych pobiera się od wniosku o dział
spadku, a jeżeli zawiera on zgodny projekt działu spadku, pobiera się opłatę stałą
w kwocie 300 złotych.
2. Opłatę stałą w kwocie 1000 złotych pobiera się od wniosku o dział spadku
połączony ze zniesieniem współwłasności, a jeżeli zawiera on zgodny projekt działu
spadku i zniesienia współwłasności, pobiera się opłatę stałą w kwocie 600 złotych.

art. 52. więcej Art. 52. 1. Opłatę stałą w kwocie 500 złotych pobiera się od wniosku
o zarejestrowanie podmiotu w rejestrze przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze
Sądowym, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.
2. Opłatę stałą w kwocie 250 złotych pobiera się od wniosku o zarejestrowanie
w rejestrze przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym spółki jawnej, spółki
komandytowej oraz spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, których umowy zostały
zawarte przy wykorzystaniu wzorców umowy udostępnionych w systemie
teleinformatycznym.

art. 53. więcej Art. 53. 1. Opłatę stałą w kwocie 250 złotych pobiera się od wniosku
o zarejestrowanie w Krajowym Rejestrze Sądowym w rejestrze stowarzyszeń, innych
organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz publicznych zakładów opieki
zdrowotnej.
2. Opłatę stałą w kwocie 500 złotych pobiera się od wniosku, o którym mowa
w ust. 1, jeżeli dotyczy on jednocześnie wpisu do rejestru przedsiębiorców.

art. 54. więcej Art. 54. Opłatę stałą w kwocie 300 złotych pobiera się od wniosku o:
1) wpisanie dłużnika do rejestru dłużników niewypłacalnych w Krajowym Rejestrze
Sądowym;
2) wykreślenie podmiotu z rejestru przedsiębiorców lub z rejestru stowarzyszeń,
innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz publicznych
zakładów opieki zdrowotnej połączone z wykreśleniem z Krajowego Rejestru
Sądowego.

art. 55. więcej Art. 55. 1. Opłatę stałą w kwocie 250 złotych pobiera się od wniosku
o dokonanie zmiany wpisu dotyczącego podmiotu wpisanego do rejestru
przedsiębiorców.
2. Opłatę stałą w kwocie 200 złotych pobiera się od wniosku o zarejestrowanie
w rejestrze przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym zmiany dotyczącej
spółki jawnej, spółki komandytowej oraz spółki z ograniczoną odpowiedzialnością
dokonanej przy wykorzystaniu wzorca uchwały udostępnionego w systemie
teleinformatycznym.

art. 56. więcej Art. 56. Opłatę stałą w kwocie 150 złotych pobiera się od wniosku o:
1) dokonanie zmiany wpisu dotyczącego podmiotu wpisanego tylko w rejestrze
stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz
publicznych zakładów opieki zdrowotnej, niewpisanego do rejestru
przedsiębiorców;
2) wykreślenie z rejestru przedsiębiorców – bez wykreślenia z Krajowego Rejestru
Sądowego;
3) wykreślenie z rejestru dłużników niewypłacalnych.

art. 57. więcej Art. 57. W wypadku jednoczesnego wniesienia przez tego samego
wnioskodawcę, na kilku formularzach, kilku wniosków o wpis lub o dokonanie zmian
w Krajowym Rejestrze Sądowym – pobiera się tylko jedną opłatę, z tym że jeżeli
przepis przewiduje dla danego rodzaju spraw opłaty w różnych wysokościach –
pobiera się opłatę wyższą.

art. 58. więcej Art. 58. Jedną opłatę stałą w kwocie 100 złotych pobiera się od skargi na
orzeczenie referendarza sądowego, chociażby dotyczyło kilku wpisów w rejestrze
przedsiębiorców lub rejestrze stowarzyszeń, innych organizacji społecznych
i zawodowych, fundacji oraz publicznych zakładów opieki zdrowotnej.

art. 59. więcej Art. 59. Opłatę stałą w kwocie 300 złotych pobiera się od innych wniosków niż
wymienione w art. 52–58, jeżeli należą do właściwości sądu dokonującego wpisów
w Krajowym Rejestrze Sądowym.

art. 60. więcej Art. 60. Opłatę stałą w kwocie 200 złotych pobiera się od wniosku o wpis
zastawu rejestrowego do rejestru zastawów.

art. 61. więcej Art. 61. Opłatę stałą w kwocie 100 złotych pobiera się od wniosku o zmianę
wpisu w rejestrze zastawów.

art. 62. więcej Art. 62. Opłatę stałą w kwocie 100 złotych pobiera się od wniosku
o wykreślenie zastawu rejestrowego z rejestru zastawów.

art. 63. więcej Art. 63. Opłatę stałą w kwocie 40 złotych pobiera się od wniosku o przyjęcie
dokumentów, o których sąd czyni wzmiankę w rejestrze, oraz dokumentów
zawierających dane niepodlegające według przepisów ustawy wpisowi do określonego działu Krajowego Rejestru Sądowego.

art. 64. więcej Art. 64. Opłatę stałą w kwocie 100 złotych pobiera się od wniosku
o uwierzytelnienie odpisu statutu w postępowaniu rejestrowym.

art. 65. więcej Art. 65. Opłatę stałą w kwocie 300 złotych pobiera się od wniosku w sprawie
między organami przedsiębiorstwa państwowego i między przedsiębiorstwem
państwowym lub jego organami a jego organem założycielskim albo organem
sprawującym nadzór.

art. 66. więcej Art. 66. Opłatę stałą w kwocie 200 złotych pobiera się od wniosku o umorzenie
utraconego dokumentu.

art. 67. więcej Art. 67. Opłatę stałą w kwocie 100 złotych pobiera się od wniosku o:
1) złożenie przedmiotu świadczenia do depozytu sądowego;
2) wydanie z depozytu przedmiotu świadczenia.

Art. 67a. (uchylony).

Art. 67b. 1. Opłatę stałą w kwocie 300 zł pobiera się od wniosku o:
1) odwołanie zarządcy sukcesyjnego;
2) przedłużenie okresu zarządu sukcesyjnego.
2. Jeżeli wnioski, o których mowa w ust. 1, umieszczone są w jednym piśmie lub
wraz z innym wnioskiem, opłatę pobiera się od każdego z nich odrębnie.

art. 68. więcej Art. 68. Opłatę stałą w kwocie 100 złotych pobiera się od wniosku o:
1) udzielenie, zmianę lub uchylenie zabezpieczenia roszczenia;
2) wydanie, zmianę, uchylenie, stwierdzenie wygaśnięcia, zmianę wykonania,
ograniczenie wykonania lub zakończenie wykonania europejskiego nakazu
zabezpieczenia na rachunku bankowym;
3) uzyskanie informacji o rachunku bankowym, o którym mowa w rozporządzeniu
Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 655/2014 z dnia 15 maja 2014 r.
ustanawiającym procedurę europejskiego nakazu zabezpieczenia na rachunku
bankowym w celu ułatwienia transgranicznego dochodzenia wierzytelności w
sprawach cywilnych i handlowych (Dz. Urz. UE L 189 z 27.06.2014, str. 59).

art. 69. więcej Art. 69. 1. Od wniosku o udzielenie zabezpieczenia roszczenia pieniężnego
złożonego przed wniesieniem pisma wszczynającego postępowanie pobiera się
czwartą część opłaty należnej od pozwu o to roszczenie.
2. Uiszczoną opłatę zalicza się na poczet opłaty od pisma wszczynającego
postępowanie, jeżeli zostało wniesione w terminie przewidzianym do tego
w przepisach o zabezpieczeniu. W przypadku oddalenia wniosku termin ten wynosi
dwa tygodnie od dnia doręczenia postanowienia, a jeżeli postanowienie zostało
wydane na posiedzeniu jawnym – od dnia jego ogłoszenia.

art. 70. więcej Art. 70. Opłatę stałą w kwocie 200 złotych pobiera sąd od wniosku o:
1) wezwanie dłużnika do wykonania egzekwowanej czynności w wyznaczonym
terminie oraz umocowanie wierzyciela do wykonania tej czynności na koszt
dłużnika, w razie bezskutecznego upływu wyznaczonego terminu;
2) ukaranie grzywną dłużnika niewykonującego obowiązku zaniechania czynności
lub nieprzeszkadzania czynnościom wierzyciela;
3) przeprowadzenie przez sąd egzekucji czynności, której inna osoba nie może za
dłużnika wykonać;
4) (uchylony)
5) nakazanie dłużnikowi wyjawienia majątku.

art. 71. więcej Art. 71. Opłatę stałą w kwocie 50 złotych pobiera sąd od wniosku o:
1) nadanie klauzuli wykonalności tytułowi egzekucyjnemu, innemu niż orzeczenie
sądu, ugoda sądowa, nakaz zapłaty albo ugoda zawarta przed mediatorem
w wyniku prowadzenia mediacji na podstawie postanowienia sądu kierującego
strony do mediacji;
2) nadanie klauzuli wykonalności przeciwko małżonkowi dłużnika;
3) nadanie klauzuli wykonalności przeciwko lub na rzecz osoby innej niż wskazana
w tytule egzekucyjnym, na którą przeszły uprawnienie lub obowiązek po
powstaniu tytułu lub w toku sprawy przed wydaniem tytułu;
4) nadanie klauzuli wykonalności przeciwko wspólnikowi ponoszącemu
odpowiedzialność bez ograniczenia całym swoim majątkiem za zobowiązania
spółki;
5) ustanowienie zarządcy nieruchomości lub innej rzeczy albo prawa, z których
prowadzi się egzekucję według przepisów o egzekucji z nieruchomości;
6) umorzenie książeczki oszczędnościowej w związku z zajęciem wkładu, na który
ją wystawiono;
7) (uchylony)
8) wydanie zaświadczenia europejskiego tytułu egzekucyjnego;
9) uchylenie zaświadczenia europejskiego tytułu egzekucyjnego;
10) wydanie zaświadczenia o utracie lub ograniczeniu wykonalności tytułu
egzekucyjnego opatrzonego zaświadczeniem europejskiego tytułu
egzekucyjnego;
11) ponowne wydanie tytułu wykonawczego zamiast utraconego.

art. 72. więcej Art. 72. 1. Opłatę stałą w kwocie 50 złotych pobiera sąd od:
1) zarzutów przeciwko planowi podziału sumy uzyskanej z egzekucji;
2) zażalenia oraz skargi na orzeczenie referendarza sądowego w przedmiocie
klauzuli wykonalności.
2. Opłatę stałą w kwocie 150 złotych pobiera sąd od:
1) wniosku o podział złożonej do depozytu sądowego sumy odszkodowania za
wywłaszczoną nieruchomość i wypłatę odszkodowania;
2) zażalenia oraz skargi na orzeczenie referendarza sądowego niewymienionych w
ust. 1 pkt 2.

art. 73. więcej Art. 73. Opłatę stałą w kwocie 1000 złotych pobiera się od wniosku o:
1) wszczęcie egzekucji przez zarząd przymusowy przedsiębiorstwa lub
gospodarstwa rolnego;
2) wszczęcie egzekucji przez sprzedaż przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego.

art. 74. więcej Art. 74. Opłatę stałą w kwocie 1000 złotych pobiera się od:
1) wniosku o ogłoszenie upadłości;
2) wniosku zarządcy zagranicznego w przedmiocie uznania zagranicznego
postępowania upadłościowego;
3) wniosku o zatwierdzenie układu po samodzielnym zbieraniu głosów albo
otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego.

art. 75. więcej Art. 75. Opłatę stałą w kwocie 200 złotych pobiera się od:
1) (uchylony)
2) wniosku o wszczęcie wtórnego postępowania upadłościowego;
3) zażalenia na postanowienia wydane w postępowaniach upadłościowym
i restrukturyzacyjnym;
4) (uchylony)
5) (uchylony)
6) uproszczonego wniosku o otwarcie postępowania sanacyjnego;
7) uproszczonego wniosku o ogłoszenie upadłości.

art. 76. więcej Art. 76. Opłatę stałą w kwocie 100 złotych pobiera się od:
1) zarzutów przeciwko planowi podziału;
2) wniosku o uchylenie lub zmianę układu;
3) wniosku o uchylenie lub zmianę orzeczenia o uznaniu zagranicznego
postępowania upadłościowego;
4) wniosku w sprawie zakazu prowadzenia działalności gospodarczej;
5) wniosku upadłego przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną o ustalenie planu
spłaty i umorzenie pozostałej części zobowiązań, które nie zostały zaspokojone
w postępowaniu upadłościowym.

Art. 76a. Opłatę podstawową pobiera się od:
1) wniosku o ogłoszenie upadłości osoby fizycznej nieprowadzącej działalności
gospodarczej;
2) wniosku osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej o otwarcie
postępowania o zawarcie układu na zgromadzeniu wierzycieli;
3) skargi na czynności syndyka.

Art. 76b. Piątą część opłaty stosunkowej pobiera się od sprzeciwu oraz od
zażalenia na postanowienie sędziego-komisarza wydane w wyniku rozpoznania
sprzeciwu.

art. 77. więcej Art. 77. 1. Opłatę od wniosku o wydanie na podstawie akt:
1) poświadczonego odpisu, wypisu lub wyciągu,
2) odpisu orzeczenia ze stwierdzeniem prawomocności,
3) odpisu orzeczenia ze stwierdzeniem wykonalności,
4) zaświadczenia
– pobiera się w kwocie 20 złotych za każde rozpoczęte 10 stron wydanego
dokumentu.
1a. Opłatę od wniosku o wydanie na podstawie akt zapisu dźwięku albo obrazu
i dźwięku z przebiegu posiedzenia pobiera się w kwocie 20 złotych za każdy wydany
informatyczny nośnik danych.
2. (uchylony)
3. Opłatę, o której mowa w ust. 1, pobiera się od wniosku o odpis księgi
wieczystej, o ile przepis szczególny nie stanowi inaczej.

Art. 77a. Nie pobiera się opłaty od pierwszego wniosku o wydanie na podstawie
akt odpisu orzeczenia kończącego postępowanie z klauzulą wykonalności, złożonego
przez stronę, która wszczęła postępowanie.

art. 78. więcej Art. 78. Opłatę od wniosku o wydanie kopii dokumentu, znajdującego się
w aktach sprawy, pobiera się w kwocie 20 złotych za każde rozpoczęte 20 stron
wydanej kopii.

art. 79. więcej Art. 79. 1. Sąd z urzędu zwraca stronie:
1) całą uiszczoną opłatę od:
a) pisma zwróconego wskutek braków formalnych,
b) pisma odrzuconego lub cofniętego, jeżeli odrzucenie lub cofnięcie nastąpiło
przed wysłaniem odpisu pisma innym stronom, a w braku takich stron –
przed wysłaniem zawiadomienia o terminie posiedzenia,
c) zażalenia na postanowienie w przedmiocie ukarania grzywną albo aresztem,
zamiany grzywny na areszt albo w przedmiocie przymusowego
sprowadzenia, jeżeli zażalenie zostało uwzględnione w całości,
d) zażalenia na postanowienie o przyznaniu wynagrodzenia biegłemu lub
tłumaczowi, jeżeli zażalenie zostało uwzględnione w całości,
e) apelacji, zażalenia, skargi kasacyjnej w razie uwzględnienia środka
zaskarżenia z powodu oczywistego naruszenia prawa i stwierdzenia tego
naruszenia przez sąd odwoławczy lub Sąd Najwyższy,
f) skargi na orzeczenie referendarza sądowego, jeżeli została uwzględniona
w sprawie, w której postępowanie wszczęto z urzędu, a w pozostałych
sprawach tylko w razie uwzględnienia skargi z powodu oczywistego
naruszenia prawa i stwierdzenia tego naruszenia przez sąd,
g) skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia
w razie jej uwzględnienia,
h) pisma wszczynającego postępowanie w pierwszej instancji oraz zarzutów
od nakazu zapłaty, jeżeli postępowanie zakończyło się zawarciem ugody
przed rozpoczęciem rozprawy przed sądem pierwszej instancji;
2) trzy czwarte uiszczonej opłaty od:
a) pisma wszczynającego postępowanie w pierwszej instancji oraz zarzutów
od nakazu zapłaty, jeżeli w toku postępowania sądowego zawarto ugodę
przed mediatorem po rozpoczęciu rozprawy,
b) skargi kasacyjnej lub skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem
prawomocnego orzeczenia nieprzyjętej do rozpoznania przez Sąd
Najwyższy,
c) (uchylona)
d) (uchylona)
3) połowę uiszczonej opłaty od:
a) pisma cofniętego przed rozpoczęciem posiedzenia, na które sprawa została
skierowana,
b) pozwu o rozwód lub separację w razie orzeczenia rozwodu lub separacji na
zgodny wniosek stron bez orzekania o winie – po uprawomocnieniu się
wyroku, z zastrzeżeniem art. 26 ust. 2,
c) pisma wszczynającego postępowanie w pierwszej instancji oraz zarzutów
od nakazu zapłaty, jeżeli postępowanie w pierwszej instancji zakończyło się
zawarciem ugody sądowej po rozpoczęciu rozprawy,
d) pisma wszczynającego postępowanie w drugiej instancji, w której sprawa
zakończyła się zawarciem ugody sądowej.
2. Poza wypadkami przewidzianymi w ust. 1 sąd z urzędu zwraca stronie całą
uiszczoną opłatę od pozwu o rozwód lub separację albo wniosku o separację w razie
cofnięcia pozwu lub wniosku na skutek pojednania się stron w pierwszej instancji.
W razie pojednania się stron przed zakończeniem postępowania apelacyjnego, zwraca
się połowę uiszczonej opłaty od apelacji.
3. Opłatę zwracaną na podstawie ust. 1 pkt 1 lit. a, b i h, pkt 2 oraz pkt 3 lit. a, c
i d obniża się o kwotę równą opłacie minimalnej.

art. 80. więcej Art. 80. 1. Sąd z urzędu zwraca stronie różnicę między opłatą pobraną od strony
a opłatą należną.
1a. Nie zwraca się różnicy, jeżeli jest niższa niż koszt jej zwrotu.
2. (uchylony)

Art. 80a. Zwrotów, o których mowa w art. 79 i art. 80, dokonuje sąd, przed
którym sprawa toczyła się w pierwszej instancji, a sąd drugiej instancji – jeżeli opłatę pobrał. Jeżeli opłatę pobrał notariusz, zwrotu dokonuje sąd, który rozpoznawał wniosek w pierwszej instancji.

art. 81. więcej Art. 81. Roszczenie strony o zwrot opłaty sądowej przedawnia się z upływem
trzech lat, licząc od dnia powstania tego roszczenia.

art. 82. więcej Art. 82. Zwrot opłat, o którym mowa w niniejszym rozdziale, może również
zarządzić przewodniczący lub referendarz sądowy.

art. 83. więcej Art. 83. 1. Jeżeli przepisy ustawy przewidują obowiązek działania
i dokonywania czynności połączonej z wydatkami z urzędu, sąd zarządzi wykonanie
tej czynności, a kwotę potrzebną na ich pokrycie wykłada tymczasowo Skarb Państwa.
Dotyczy to także dopuszczenia i przeprowadzenia przez sąd z urzędu dowodu
niewskazanego przez stronę.
2. W orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie sąd orzeka o poniesionych
tymczasowo przez Skarb Państwa wydatkach, stosując odpowiednio przepisy art. 113.

art. 84. więcej Art. 84. 1. Sąd z urzędu zwraca stronie wszelkie należności z tytułu wydatków,
stanowiące różnicę między kosztami pobranymi od strony a kosztami należnymi.
2. Przepisy art. 80–82 stosuje się odpowiednio do zwrotu zaliczki.
3. Przepis art. 5 ust. 3 stosuje się odpowiednio.

art. 85. więcej Art. 85. 1. Świadkowi przysługuje zwrot kosztów podróży – z miejsca jego
zamieszkania do miejsca wykonywania czynności sądowej na wezwanie sądu –
w wysokości rzeczywiście poniesionych, racjonalnych i celowych kosztów przejazdu
własnym samochodem lub innym odpowiednim środkiem transportu.
2. Górną granicę należności, o których mowa w ust. 1, stanowi wysokość
kosztów przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub
samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej na obszarze
kraju.
3. Według tych samych zasad świadkowi przysługuje zwrot kosztów noclegu
oraz utrzymania w miejscu wykonywania czynności sądowej.
4. Wysokość kosztów, o których mowa w ust. 1 i 3, świadek powinien należycie
wykazać.

art. 86. więcej Art. 86. 1. Świadkowi przysługuje zwrot zarobku lub dochodu utraconego
z powodu stawiennictwa na wezwanie sądu.
2. Wynagrodzenie za utracony zarobek lub dochód za każdy dzień udziału
w czynnościach sądowych przyznaje się świadkowi w wysokości jego przeciętnego
dziennego zarobku lub dochodu. W przypadku świadka pozostającego w stosunku
pracy przeciętny dzienny utracony zarobek oblicza się według zasad obowiązujących
przy ustalaniu należnego pracownikowi ekwiwalentu pieniężnego za urlop.
3. Górną granicę należności, o których mowa w ust. 2, stanowi równowartość
4,6% kwoty bazowej dla osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe, której
wysokość, ustaloną według odrębnych zasad, określa ustawa budżetowa.
W przypadku gdy ogłoszenie ustawy budżetowej nastąpi po dniu 1 stycznia roku,
którego dotyczy ustawa budżetowa, podstawę obliczenia należności za okres od
1 stycznia do dnia ogłoszenia ustawy budżetowej stanowi kwota bazowa w wysokości
obowiązującej w grudniu roku poprzedniego.
4. Utratę zarobku lub dochodu, o których mowa w ust. 1, oraz ich wysokość
świadek powinien należycie wykazać.

art. 87. więcej Art. 87. 1. Prawo do żądania należności przewidzianych w art. 85 i 86 służy
osobie wezwanej w charakterze świadka, jeżeli się stawiła, choćby nie została
przesłuchana.
2. W wypadku gdy osoba uprawniona do otrzymania należności przewidzianych
w art. 85 i 86 zostanie wezwana w charakterze świadka w kilku sprawach na ten sam
dzień, przyznaje się jej te należności tylko raz.
3. Świadkowi, który zgłosił się bez wezwania sądu, należności przewidziane
w art. 85 i 86 mogą być przyznane tylko w wypadku, jeżeli został przesłuchany przez
sąd.

art. 88. więcej Art. 88. Przepisy art. 85–87 stosuje się odpowiednio do osoby towarzyszącej
świadkowi, jeżeli świadek nie mógł stawić się na wezwanie sądu bez opieki tej osoby.

Art. 88a. Przepisów art. 85–87 nie stosuje się do świadka zatrudnionego
w organie władzy publicznej, jeżeli powołany został do zeznawania w związku z tym zatrudnieniem. W tym przypadku świadkowi służy prawo do należności na zasadach określonych w przepisach regulujących wysokość i warunki ustalania należności
przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej
jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju.

art. 89. więcej Art. 89. 1. Biegłemu powołanemu przez sąd przysługuje wynagrodzenie za
wykonaną pracę oraz zwrot poniesionych przez niego wydatków niezbędnych dla
wydania opinii.
2. Wysokość wynagrodzenia biegłego za wykonaną pracę ustala się,
uwzględniając wymagane kwalifikacje, potrzebny do wydania opinii czas i nakład
pracy, a wysokość wydatków, o których mowa w ust. 1 – na podstawie złożonego
rachunku.
3. Wynagrodzenie biegłych oblicza się według stawki wynagrodzenia za godzinę
pracy albo według taryfy zryczałtowanej określonej dla poszczególnych kategorii
biegłych ze względu na dziedzinę, w której są oni specjalistami. Podstawę obliczenia
stawki wynagrodzenia za godzinę pracy i taryfy zryczałtowanej stanowi ułamek kwoty
bazowej dla osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe, której wysokość
określa ustawa budżetowa.
4. Wynagrodzenie biegłego będącego podatnikiem obowiązanym do rozliczenia
podatku od towarów i usług podwyższa się o kwotę podatku od towarów i usług,
określoną zgodnie ze stawką tego podatku obowiązującą w dniu orzekania o tym
wynagrodzeniu.
4a. (uchylony)
4b. (uchylony)
5. Minister Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia, stawki
wynagrodzenia biegłych za wykonaną pracę oraz taryfy zryczałtowane, o których
mowa w ust. 3, mając na uwadze nakład pracy i kwalifikacje biegłego oraz poziom
wynagrodzeń uzyskiwanych przez pracowników wykonujących podobne zawody,
stopień złożoności problemu będącego przedmiotem opinii oraz warunki, w jakich
opracowano opinię, a także sposób dokumentowania wydatków niezbędnych dla
wydania opinii.

Art. 89a. 1. Jeżeli można oszacować przewidywany nakład pracy biegłego przy
sporządzeniu opinii i przewidywaną wysokość wydatków przewodniczący zlecając
biegłemu sporządzenie opinii może oznaczyć wysokość wynagrodzenia lub zwrotu
wydatków.
2. W terminie tygodnia od dnia otrzymania zlecenia sporządzenia opinii biegły
może zażądać wynagrodzenia lub zwrotu wydatków w innej wysokości. Jeżeli strony
zgodzą się na żądanie biegłego i zostanie uiszczona odpowiednia zaliczka,
przewodniczący zleci biegłemu sporządzenie opinii za wynagrodzeniem lub ze
zwrotem wydatków żądanymi przez biegłego, a jeżeli nie – za wynagrodzeniem lub
ze zwrotem wydatków ustalonymi zgodnie z art. 89.
3. Przyznając biegłemu wynagrodzenie lub zwrot wydatków sąd jest związany
wysokością, na którą strony wyraziły zgodę na podstawie ust. 2.

Art. 89b. 1. Jeżeli okoliczności sprawy uzasadniają przewidywanie, że
w przypadku ustalenia wynagrodzenia lub zwrotu wydatków biegłego zgodnie
z art. 89 wystąpią trudności ze sprawnym przeprowadzeniem dowodu z opinii
biegłego, a nie ma podstaw do oznaczenia wysokości wynagrodzenia lub zwrotu
wydatków biegłego zgodnie z art. 89a, stosuje się przepisy ust. 2–4.
2. Zlecając biegłemu sporządzenie opinii przewodniczący może zakreślić
biegłemu termin do zgłoszenia żądania ustalenia wynagrodzenia lub zwrotu wydatków
w określonej kwocie. Jeżeli strony zgodzą się na żądanie biegłego i zostanie uiszczona
odpowiednia zaliczka, przewodniczący zleci biegłemu sporządzenie opinii za
wynagrodzeniem lub ze zwrotem wydatków żądanymi przez biegłego, a jeżeli nie –
za wynagrodzeniem lub ze zwrotem wydatków ustalonymi zgodnie z art. 89.
3. Termin, o którym mowa w ust. 2, przewodniczący ustala stosownie do
obszerności materiału sprawy i stopnia jej zawiłości. Termin ten nie może być krótszy
niż tydzień ani dłuższy niż miesiąc od dnia otrzymania zlecenia.
4. Przyznając biegłemu wynagrodzenie lub zwrot wydatków sąd jest związany
wysokością, na którą strony wyraziły zgodę na podstawie ust. 2.

Art. 89c. 1. Jeżeli opinia jest nierzetelna lub została sporządzona lub złożona ze
znacznym nieusprawiedliwionym opóźnieniem, wynagrodzenie lub zwrot wydatków
ulega odpowiedniemu obniżeniu; w szczególnie rażących przypadkach sąd może
odmówić przyznania wynagrodzenia lub zwrotu wydatków.
2. Jeżeli opinia jest fałszywa, wynagrodzenie ani zwrot wydatków nie
przysługują.

Art. 89d. 1. Tłumaczowi powołanemu przez sąd przysługuje wynagrodzenie za
wykonaną pracę oraz zwrot poniesionych przez niego wydatków niezbędnych do
wykonania tłumaczenia.
2. Wysokość wynagrodzenia i zwrotu wydatków tłumacza ustala się stosując
odpowiednio przepisy o wynagrodzeniu i zwrocie wydatków biegłego.
3. Wysokość wynagrodzenia tłumacza przysięgłego ustala się według przepisów
ustawy z dnia 25 listopada 2004 r. o zawodzie tłumacza przysięgłego (Dz. U. z 2019 r.
poz. 1326).

art. 90. więcej Art. 90. Do biegłego i tłumacza powołanych przez sąd stosuje się odpowiednio
art. 85. Dotyczy to również sytuacji, gdy sąd nie skorzystał z usług takiego biegłego
lub tłumacza.

Art. 90a. 1. Biegłemu lub tłumaczowi wezwanemu przez sąd, w razie
nieskorzystania z jego usług, przysługuje zwrot utraconego zarobku lub dochodu.
2. Wynagrodzenie za utracony zarobek lub dochód przyznaje się biegłemu lub
tłumaczowi, uwzględniając ich kwalifikacje i czas zużyty w związku z wezwaniem.
Przepisy art. 86 ust. 3 i 4 stosuje się odpowiednio.

Art. 90b. W razie wezwania biegłego lub tłumacza do sądu w kilku sprawach na
ten sam dzień, zwrot kosztów podróży, noclegu, utrzymania w miejscu wykonywania
czynności sądowej, utraconego zarobku lub dochodu z powodu stawiennictwa na
wezwanie sądu, przysługuje im tylko raz.

art. 91. więcej Art. 91. W wypadku gdy obowiązujące przepisy przewidują przyznanie stronie
należności w związku z jej udziałem w postępowaniu sądowym, należności te
przyznaje się stronie w wysokości przewidzianej dla świadków.

art. 92. więcej Art. 92. 1. Wynagrodzenie oraz zwrot kosztów podróży, wydatków, utraconego
zarobku lub dochodu przyznaje się na wniosek świadka, osoby towarzyszącej
świadkowi, o której mowa w art. 88, biegłego lub tłumacza, a także strony lub osoby
trzeciej uprawnionej do otrzymania należności.
2. Wniosek o przyznanie należności, o których mowa w ust. 1, składa się ustnie
do protokołu lub na piśmie, w terminie 3 dni od dnia zakończenia czynności
z udziałem osoby uprawnionej do tych należności, a w przypadku osoby, o której
mowa w art. 88 – z udziałem świadka, któremu ona towarzyszyła.
3. Roszczenie o zwrot należności, o których mowa w ust. 1, przedawnia się
z upływem lat trzech, licząc od dnia powstania tego roszczenia.
4. Osobę uprawnioną do otrzymania należności, o której mowa w ust. 1, poucza
się o prawie i sposobie złożenia wniosku o jej przyznanie oraz skutkach
niezachowania terminu wskazanego w ust. 2.

art. 93. więcej Art. 93. 1. Należności, o których mowa w art. 92, ustala i przyznaje sąd albo
referendarz sądowy.
1a. Przewodniczący może zarządzeniem w całości uwzględnić wniosek świadka
o przyznanie każdej z należności, o których mowa w art. 85 i art. 86, jeżeli jego
uwzględnienie nie pociągnie za sobą zobowiązania strony do uiszczenia dalszych kwot
albo strona zgodziła się na pokrycie należności świadka w żądanej przez niego
wysokości. Zarządzenie to nie podlega zaskarżeniu.
2. Przyznaną należność należy wypłacić niezwłocznie. W przypadku
niemożności niezwłocznej wypłaty należność przekazuje się przekazem pocztowym
lub przelewem bankowym bez obciążania osoby, której ją przyznano, opłatą pocztową
lub kosztami przelewu.

Art. 93a. Przepisy art. 92 oraz art. 93 ust. 1 i 2 stosuje się odpowiednio do
przyznawania należności mediatorowi w przypadku, o którym mowa w art. 183⁵ § 2
zdanie drugie ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego.

art. 94. więcej Art. 94. Skarb Państwa nie ma obowiązku uiszczania opłat.

art. 95. więcej Art. 95. 1. Nie pobiera się opłat od wniosku:
1) o udzielenie zabezpieczenia, zgłoszonego w piśmie rozpoczynającym
postępowanie;
2) o przyjęcie oświadczenia o uznaniu dziecka, o nadanie dziecku nazwiska,
o przysposobienie dziecka, o odebranie osoby podlegającej władzy rodzicielskiej
lub pozostającej pod opieką oraz o umieszczenie dziecka w rodzinie zastępczej
lub rodzinnym domu dziecka;
3) o przesłuchanie świadka testamentu ustnego, o otwarcie i ogłoszenie testamentu
oraz o zwolnienie z obowiązków wykonawcy testamentu;
4) będącego podstawą wszczęcia przez sąd postępowania z urzędu, a także od pism
składanych sądowi opiekuńczemu w wykonaniu obowiązku wynikającego
z ustawy albo nałożonego przez ten sąd;
5) o odtworzenie zaginionych lub zniszczonych akt;
6) o wpis w księdze wieczystej prawa własności uzyskanego na podstawie
przekształcenia, o którym mowa w art. 1 ust. 1a ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości (Dz. U. z 2019 r. poz. 1314);
7) o wpis do Krajowego Rejestru Sądowego organizacji społecznych oraz
kościołów i związków wyznaniowych ubiegających się o status organizacji
pożytku publicznego;
8) wynikającego ze zmian w podziale terytorialnym państwa, o wpis w księdze
wieczystej prawa własności i prawa użytkowania wieczystego na rzecz jednostek
samorządu terytorialnego;
9) o zatwierdzenie ugody zawartej przed mediatorem w wyniku prowadzenia
mediacji na podstawie umowy o mediację;
10) komornika o wykreślenie w księdze wieczystej wpisu o wszczęciu egzekucji.
1a. Nie pobiera się opłat od pozwu o odszkodowanie, o którym mowa
w art. 6 ustawy z dnia 22 listopada 2002 r. o wyrównywaniu strat majątkowych
wynikających z ograniczenia w czasie stanu nadzwyczajnego wolności i praw
człowieka i obywatela (Dz. U. poz. 1955).
1b. Nie pobiera się opłat od pozwu o ochronę dóbr osobistych, gdy sprawa
dotyczy patriotycznych tradycji zmagań Narodu Polskiego z okupantami, nazizmem i
komunizmem, wniesionego przez kombatanta w rozumieniu art. 1 ust. 1 ustawy z dnia
24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami
represji wojennych i okresu powojennego (Dz. U. z 2020 r. poz. 517) lub jego
zstępnego, a także osobę prawną lub jednostkę organizacyjną niebędącą osobą prawną,
której ustawa przyznaje zdolność prawną, których statutowym celem jest ochrona
patriotycznych tradycji zmagań Narodu Polskiego z okupantami, nazizmem i
komunizmem.
1c. Nie pobiera się opłat od pozwu o roszczenie majątkowe z tytułu zbrodni
ludobójstwa, zbrodni przeciwko ludzkości, zbrodni wojennej lub zbrodni agresji.
1d. Nie pobiera się opłat od pozwu o ochronę dobrego imienia Rzeczypospolitej
Polskiej lub Narodu Polskiego, o którym mowa w art. 53o i art. 53p ustawy z dnia 18
grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni
przeciwko Narodowi Polskiemu (Dz. U. z 2019 r. poz. 1882).
2. Nie pobiera się opłat od:
1) zażalenia na postanowienie sądu, którego przedmiotem jest odmowa zwolnienia
od kosztów sądowych lub cofnięcie takiego zwolnienia oraz odmowa
ustanowienia adwokata lub radcy prawnego lub ich odwołanie;
2) zażalenia na postanowienie sądu dotyczące wysokości opłaty albo wysokości
wydatków;
3) skargi na orzeczenie referendarza sądowego w przedmiocie zwolnienia od
kosztów sądowych;
4) skargi na orzeczenie referendarza sądowego w przedmiocie odmowy
ustanowienia adwokata lub radcy prawnego.
3. Nie pobiera się opłat od wniosku, zażalenia i apelacji nieletniego
w postępowaniu w sprawach nieletnich.
4. Nie pobiera się opłat od skargi na orzeczenie referendarza sądowego
i zażalenia w elektronicznym postępowaniu upominawczym.

art. 96. więcej Art. 96. 1. Nie mają obowiązku uiszczenia kosztów sądowych:
1) strona dochodząca ustalenia ojcostwa lub macierzyństwa oraz roszczeń z tym
związanych;
2) strona dochodząca roszczeń alimentacyjnych oraz strona pozwana w sprawie
o obniżenie alimentów;
3) strona wnosząca o uznanie postanowień umownych za niedozwolone;
4) pracownik wnoszący powództwo albo składający wniosek o wszczęcie
postępowania nieprocesowego, z zastrzeżeniem art. 35 ust. 1 zdanie drugie, lub
strona wnosząca odwołanie do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych;
5) kurator wyznaczony przez sąd orzekający lub sąd opiekuńczy dla danej sprawy;
6) prokurator, Rzecznik Praw Obywatelskich, Rzecznik Praw Dziecka, Rzecznik
Praw Pacjenta i Rzecznik Finansowy;
7) powiatowy (miejski) rzecznik konsumentów w sprawach dotyczących praktyk
ograniczających konkurencję oraz praktyk naruszających zbiorowe interesy
konsumentów;
8) inspektor pracy oraz związki zawodowe w sprawach z zakresu prawa pracy;
9) strona w sprawach związanych z ochroną zdrowia psychicznego;
9a) osoba ubezwłasnowolniona w sprawach o uchylenie lub zmianę
ubezwłasnowolnienia;
10) strona, która została zwolniona od kosztów sądowych przez sąd – w zakresie
przyznanego jej zwolnienia;
11) powiatowy (miejski) rzecznik konsumentów w sprawach dotyczących ochrony
indywidualnych interesów konsumenta;
12) strona dochodząca naprawienia szkód spowodowanych ruchem zakładu
górniczego, o których mowa w dziale VIII ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. –
Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. z 2019 r. poz. 868, 1214 i 1495 oraz z
2020 r. poz. 284);
13) osoba ubiegająca się o uzyskanie kompensaty na podstawie ustawy z dnia 7 lipca
2005 r. o państwowej kompensacie przysługującej ofiarom niektórych czynów
zabronionych (Dz. U. z 2016 r. poz. 325);
14) strona w sprawach dotyczących wypłat oraz zwrotu należności powstałych
w wyniku realizacji przepisów z zakresu ochrony roszczeń pracowniczych
w razie niewypłacalności pracodawcy;
15) osoba dotknięta przemocą w rodzinie w sprawach o zobowiązanie osoby
stosującej przemoc w rodzinie do opuszczenia wspólnie zajmowanego
mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia lub zakazanie zbliżania się do
tego mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia.
2. Za kuratora wydatki ponosi tymczasowo strona, dla której kurator został
ustanowiony, a gdyby to nie było możliwe – strona, która swym wnioskiem lub swą
czynnością spowodowała ustanowienie kuratora, chyba że przepis szczególny stanowi
inaczej.
3. W pozostałych wypadkach, o których mowa w ust. 1, za stronę zwolnioną od
kosztów sądowych wydatki ponosi tymczasowo Skarb Państwa.
4. W wypadku gdy powództwo o ustalenie ojcostwa okaże się oczywiście
bezzasadne, sąd w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie może obciążyć
powoda nieuiszczonymi kosztami sądowymi, biorąc pod uwagę wszystkie
okoliczności sprawy.

art. 97. więcej Art. 97. W toku postępowania w sprawach z zakresu prawa pracy o roszczenia
pracownika wydatki obciążające pracownika ponosi tymczasowo Skarb Państwa. Sąd
pracy w orzeczeniu kończącym postępowanie w instancji rozstrzyga o tych wydatkach, stosując odpowiednio przepisy art. 113, z tym że obciążenie pracownika tymi wydatkami może nastąpić w wypadkach szczególnie uzasadnionych.

art. 98. więcej Art. 98. W toku postępowania w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych
wydatki ponosi Skarb Państwa.

Art. 98a. W postępowaniu prowadzonym na podstawie ustawy z dnia
22 listopada 2013 r. o postępowaniu wobec osób z zaburzeniami psychicznymi
stwarzających zagrożenie życia, zdrowia lub wolności seksualnej innych osób (Dz. U.
z 2019 r. poz. 2203 oraz z 2020 r. poz. 278) nie pobiera się opłat, a wydatki ponosi
Skarb Państwa.

art. 99. więcej Art. 99. Nie pobiera się opłaty sądowej, a uiszczoną opłatę zwraca się, jeżeli
zażalenie, wniesione na zarządzenie przewodniczącego o zwrocie pisma albo na
postanowienie sądu o odrzuceniu środka zaskarżenia, sąd uzna za oczywiście
uzasadnione.

art. 100. więcej Art. 100. 1. Strona w całości zwolniona od kosztów sądowych z mocy ustawy
nie uiszcza opłat sądowych i nie ponosi wydatków, które obciążają tymczasowo Skarb
Państwa.
2. Sąd może zwolnić stronę od kosztów sądowych w całości. Przepis
ust. 1 stosuje się odpowiednio.

art. 101. więcej Art. 101. 1. Sąd może zwolnić stronę od kosztów sądowych w części, jeżeli
strona jest w stanie ponieść tylko część tych kosztów.
2. Częściowe zwolnienie od tych kosztów może polegać na zwolnieniu od
poniesienia albo ułamkowej lub procentowej ich części, albo określonej ich kwoty,
albo niektórych opłat lub wydatków. Może też polegać na przyznaniu zwolnienia co
do pewnej części roszczenia lub co do niektórych roszczeń dochodzonych łącznie;
roszczenia te lub ich części sąd oznacza w postanowieniu o przyznaniu częściowego
zwolnienia od kosztów sądowych.
3. Strona częściowo zwolniona od kosztów sądowych obowiązana jest uiścić
opłaty oraz ponieść wydatki w takiej wysokości, jaka nie jest objęta zwolnieniem
przyznanym przez sąd. Przepis art. 100 ust. 1 stosuje się odpowiednio.

art. 102. więcej Art. 102. 1. Zwolnienia od kosztów sądowych może się domagać osoba
fizyczna, jeżeli złoży oświadczenie, z którego wynika, że nie jest w stanie ich ponieść
bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny lub ich poniesienie narazi
ją na taki uszczerbek.
2. Do wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych powinno być dołączone
oświadczenie obejmujące szczegółowe dane o stanie rodzinnym, majątku, dochodach
i źródłach utrzymania osoby ubiegającej się o zwolnienie od kosztów. Oświadczenie
sporządza się według ustalonego wzoru. Jeżeli oświadczenie nie zostało złożone albo
nie zawiera wszystkich wymaganych danych, stosuje się art. 130 ustawy z dnia
17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego.
3. Sąd może odebrać od osoby ubiegającej się o zwolnienie od kosztów
sądowych przyrzeczenie o treści: „Świadomy znaczenia mych słów
i odpowiedzialności przed prawem zapewniam, że złożone przeze mnie oświadczenie
o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania jest prawdziwe
i rzetelne”. Przed odebraniem przyrzeczenia należy pouczyć osobę ubiegającą się
o zwolnienie od kosztów sądowych o treści art. 111.
4. Wniosek o zwolnienie od kosztów strony reprezentowanej przez adwokata lub
radcę prawnego złożony bez dołączenia oświadczenia, o którym mowa w ust. 2,
przewodniczący zwraca bez wzywania o uzupełnienie braków formalnych wniosku
o zwolnienie od kosztów sądowych.

art. 103. więcej Art. 103. 1. Sąd może przyznać zwolnienie od kosztów sądowych osobie
prawnej lub jednostce organizacyjnej niebędącej osobą prawną, której ustawa
przyznaje zdolność prawną, jeżeli wykazała, że nie ma dostatecznych środków na ich
uiszczenie.
2. Spółka handlowa powinna wykazać także, że jej wspólnicy albo akcjonariusze
nie mają dostatecznych środków na zwiększenie majątku spółki lub udzielenie spółce
pożyczki.
3. Przepisu ust. 2 nie stosuje się do spółki handlowej, której jedynym
wspólnikiem albo akcjonariuszem jest Skarb Państwa.

art. 104. więcej Art. 104. 1. Nie mają obowiązku uiszczania opłat organizacje pożytku
publicznego działające na podstawie przepisów o działalności pożytku publicznego
i o wolontariacie, z wyjątkiem spraw dotyczących prowadzonej przez te organizacje
działalności gospodarczej, stowarzyszenia ogrodowe w rozumieniu ustawy z dnia
13 grudnia 2013 r. o rodzinnych ogrodach działkowych (Dz. U. z 2017 r. poz. 2176
oraz z 2020 r. poz. 471), a także organizacje pozarządowe oraz podmioty wymienione
w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego
i o wolontariacie (Dz. U. z 2019 r. poz. 688, 1570 i 2020 oraz z 2020 r. poz. 284) w sprawach dotyczących realizacji zleconego zadania publicznego na podstawie przepisów o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie.
2. Innym organizacjom społecznym, których zadanie nie polega na prowadzeniu
działalności gospodarczej, sąd może przyznać zwolnienie od kosztów sądowych w ich
własnych sprawach prowadzonych w związku z działalnością społeczną, naukową,
oświatową, kulturalną, sportową, dobroczynną, samopomocową, w zakresie ochrony
konsumenta, ochrony środowiska i opieki społecznej. Przyznając zwolnienie od
kosztów sądowych, sąd uwzględnia przede wszystkim statutowe cele działalności
danej organizacji i możliwości oraz potrzeby realizacji tych celów na drodze
postępowania cywilnego.

Art. 104a. W elektronicznym postępowaniu upominawczym oraz do złożenia
wniosku o wpis do Krajowego Rejestru Sądowego spółki, której umowa została
zawarta przy wykorzystaniu wzorca umowy udostępnionego w systemie
teleinformatycznym, przepisów art. 96 ust. 1 pkt 10, art. 100–103, art. 104 ust. 2
i art. 105 nie stosuje się.

art. 105. więcej Art. 105. 1. Wniosek o przyznanie zwolnienia od kosztów sądowych należy
zgłosić na piśmie lub ustnie do protokołu w sądzie, w którym sprawa ma być
wytoczona lub już się toczy. W razie złożenia wniosku ustnie do protokołu,
oświadczenie, o którym mowa w art. 102 ust. 2, może być złożone także do protokołu.
2. Osoba fizyczna, która nie ma miejsca zamieszkania w siedzibie tego sądu,
może złożyć wniosek o przyznanie zwolnienia od kosztów sądowych w sądzie
rejonowym właściwym ze względu na miejsce swego zamieszkania. Sąd przesyła
niezwłocznie ten wniosek właściwemu sądowi.

art. 106. więcej Art. 106. 1. Zwolnienie od kosztów sądowych w postępowaniu
wieczystoksięgowym może nastąpić wyłącznie przed złożeniem wniosku o wpis do
księgi wieczystej.
2. Jeżeli wniosek o dokonanie wpisu do księgi wieczystej ma być zamieszczony
w akcie notarialnym, zwolnienie od kosztów sądowych może nastąpić wyłącznie
przed zawarciem tego aktu notarialnego.
3. Wniosek o dokonanie wpisu do księgi wieczystej powinien być złożony
w terminie 3 miesięcy od doręczenia postanowienia o zwolnieniu od kosztów
sądowych, pod rygorem upadku zwolnienia.
4. Przepisów ust. 1 i 2 nie stosuje się, jeżeli obowiązek poniesienia kosztów
sądowych powstał po wydaniu orzeczenia, w postępowaniu wieczystoksięgowym.

art. 107. więcej Art. 107. 1. W razie oddalenia wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych
strona nie może ponownie domagać się zwolnienia powołując się na te same
okoliczności, które stanowiły uzasadnienie oddalonego wniosku.
2. Ponowny wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych, oparty na tych samych
okolicznościach, podlega odrzuceniu. Na odrzucenie wniosku nie przysługuje
zażalenie.

art. 108. więcej Art. 108. Zwolnienie od kosztów sądowych nie zwalnia strony od obowiązku
zwrotu kosztów procesu przeciwnikowi.

art. 109. więcej Art. 109. 1. Sąd może zarządzić stosowne dochodzenie, jeżeli na podstawie
okoliczności sprawy lub oświadczeń strony przeciwnej powziął wątpliwości co do
rzeczywistego stanu majątkowego strony domagającej się zwolnienia od kosztów
sądowych lub z niego korzystającej.
2. Sąd odmawia zwolnienia od kosztów sądowych stronie w razie oczywistej
bezzasadności dochodzonego roszczenia lub obrony praw.

art. 110. więcej Art. 110. Sąd cofa zwolnienie od kosztów sądowych, jeżeli okazało się, że
okoliczności, na podstawie których je przyznano, nie istniały lub przestały istnieć.
W obu wypadkach strona obowiązana jest uiścić wszystkie przepisane opłaty oraz
zwrócić wydatki, jednakże w drugim wypadku sąd może obciążyć stronę tym
obowiązkiem także częściowo, stosownie do zmiany, jaka nastąpiła w jej stosunkach.
W takim wypadku stosuje się przepis art. 111.

art. 111. więcej Art. 111. 1. Stronę, która uzyskała zwolnienie od kosztów sądowych na
podstawie świadomego podania nieprawdziwych okoliczności, sąd, cofając
zwolnienie, skazuje na grzywnę w wysokości do 1000 złotych. Niezależnie od
obowiązku uiszczenia grzywny strona powinna uiścić wszystkie przepisane opłaty
i pokryć obciążające ją wydatki.
2. Osobę, która ponownie zgłosiła wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych,
świadomie podając nieprawdziwe okoliczności o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania, sąd, odrzucając wniosek, skazuje na grzywnę w wysokości do 2000 złotych.

Art. 111a. Postanowienie o odmowie zwolnienia od kosztów sądowych lub
o cofnięciu takiego zwolnienia doręcza się tylko stronie, która złożyła wniosek
o zwolnienie od kosztów.

art. 112. więcej Art. 112. 1. Zgłoszenie wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych oraz
wniesienie środka odwoławczego od postanowienia o odmowie zwolnienia od
kosztów sądowych nie wstrzymuje biegu toczącego się postępowania, chyba że chodzi
o zwolnienie powoda od kosztów sądowych na skutek wniosku zgłoszonego w pozwie
lub przed wytoczeniem powództwa.
2. Jeżeli wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych zgłoszony przed upływem
terminu do opłacenia pisma został prawomocnie oddalony, przewodniczący wzywa
stronę do opłacenia złożonego pisma, na podstawie art. 130 ustawy z dnia 17 listopada
1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego.
3. Przepisu ust. 2 nie stosuje się, jeżeli pismo podlegające opłacie w wysokości
stałej lub stosunkowej obliczonej od wskazanej przez stronę wartości przedmiotu
sporu lub wartości przedmiotu zaskarżenia, zostało wniesione przez adwokata, radcę
prawnego lub rzecznika patentowego. W takim przypadku, jeżeli wniosek
o zwolnienie od kosztów sądowych złożony przed upływem terminu do opłacenia
pisma został oddalony, tygodniowy termin do opłacenia pisma biegnie od dnia
doręczenia stronie postanowienia, a gdy postanowienie zostało wydane na posiedzeniu
jawnym – od dnia jego ogłoszenia. Jeżeli jednak o zwolnieniu od kosztów sądowych
orzekał sąd pierwszej instancji, a strona wniosła zażalenie w przepisanym terminie,
termin do opłacenia pisma biegnie od dnia doręczenia stronie postanowienia
oddalającego zażalenie, a jeżeli postanowienie sądu drugiej instancji zostało wydane
na posiedzeniu jawnym – od dnia jego ogłoszenia.
4. Ponowny wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych, oparty na tych samych
okolicznościach, nie ma wpływu na bieg terminu do opłacenia pisma.

art. 113. więcej Art. 113. 1. Kosztami sądowymi, których strona nie miała obowiązku uiścić lub
których nie miał obowiązku uiścić kurator albo prokurator, sąd w orzeczeniu
kończącym sprawę w instancji obciąży przeciwnika, jeżeli istnieją do tego podstawy,
przy odpowiednim zastosowaniu zasad obowiązujących przy zwrocie kosztów
procesu.
2. Koszty nieobciążające przeciwnika sąd w orzeczeniu kończącym sprawę
w instancji nakazuje ściągnąć z roszczenia zasądzonego na rzecz:
1) strony, której czynność spowodowała ich powstanie;
2) strony zastąpionej przez kuratora lub
3) osoby, na której rzecz prokurator wytoczył powództwo lub zgłosił wniosek
o wszczęcie postępowania.
3. Koszty sądowe, których nie miał obowiązku uiścić kurator, sąd może nakazać
ściągnąć z innego majątku strony zastąpionej przez kuratora.
3a. Koszty sądowe, których nie miał obowiązku uiścić wnioskodawca lub
uczestnik w sprawie o zabezpieczenie spadku lub sporządzenie spisu inwentarza, sąd
może nakazać ściągnąć także ze spadku.
4. W przypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może odstąpić od
przewidzianego w ust. 2–3a obciążenia kosztami.
5. Przepisu ust. 2 nie stosuje się do opłat, których nie miał obowiązku uiścić
Skarb Państwa.

art. 114. więcej Art. 114. W wypadkach uregulowanych w art. 113 ust. 2 i 3 Skarbowi Państwa
przysługuje na zasądzonym roszczeniu ustawowe prawo zastawu.

art. 115. więcej Art. 115. Należność Skarbu Państwa z tytułu kosztów sądowych obciążających
przeciwnika strony podlega zaspokojeniu w postępowaniu egzekucyjnym lub
upadłościowym w tej samej kolejności i w tych samych granicach, co należność tej
strony z tytułu zasądzonego na jej rzecz zwrotu kosztów procesu.

Art. 115a. W celu zaspokojenia należności z tytułu kosztów sądowych,
o których mowa w art. 113 ust. 3a, sąd może pobrać odpowiednią sumę z pieniędzy
wchodzących w skład spadku złożonych do depozytu sądowego lub znajdujących się
na rachunku bankowym lub rachunku prowadzonym przez spółdzielczą kasę
oszczędnościowo-kredytową. Sąd może również zarządzić sprzedaż przez komornika
odpowiedniego przedmiotu należącego do spadku, oznaczając przy tym sposób
sprzedaży.

art. 116. więcej Art. 116. Roszczenie Skarbu Państwa o uiszczenie kosztów sądowych
przedawnia się z upływem trzech lat, licząc od dnia, w którym nastąpiło prawomocne
zakończenie sprawy.

art. 117. więcej Art. 117. Strony mogą w ugodzie sądowej ustalić, którą z nich i w jakiej części
mają obciążać nieuiszczone koszty sądowe. Jeżeli ugoda nie stanowi inaczej, w sprawie zakończonej ugodą koszty, o których mowa w art. 113 ust. 1, ponoszą obie strony w równych częściach. Przepisy art. 113 ust. 2–5 stosuje się odpowiednio.

art. 118. więcej Art. 118. Czynności w zakresie zwalniania od kosztów sądowych, przewidziane
w ustawie, może wykonywać referendarz sądowy.

art. 119. więcej Art. 119. Zapłata należności Skarbu Państwa z tytułu nieuiszczonych kosztów
sądowych oraz grzywien orzeczonych w postępowaniu cywilnym, zwanych dalej
„należnościami sądowymi”, może być rozłożona na raty albo umorzona, jeżeli
natychmiastowe ich ściągnięcie byłoby połączone z niewspółmiernymi trudnościami
lub groziłoby dłużnikowi zbyt ciężkimi skutkami.

art. 120. więcej Art. 120. 1. Zapłata należności sądowych może być na wniosek dłużnika
rozłożona na raty lub odroczona na okres do dwóch lat, a w wyjątkowych wypadkach
na okres do trzech lat. Niezapłacenie którejkolwiek raty w terminie powoduje
natychmiastową wymagalność pozostałej części należności.
2. Rozłożenie na raty lub odroczenie terminu zapłaty może być cofnięte w razie
stwierdzenia, że nie istnieją już okoliczności, które je uzasadniały.
3. Zapłata sumy niższej niż trzykrotna wysokość opłaty podstawowej nie może
być rozłożona na raty.

art. 121. więcej Art. 121. Należności sądowe mogą być umorzone na wniosek dłużnika w całości
albo w części, jeżeli wykazał on, że ze względu na swoją sytuację rodzinną, majątkową
i wysokość dochodów nie jest w stanie ich uiścić, a ściągnięcie należności
pociągnęłoby wyjątkowo ciężkie skutki dla niego lub jego rodziny. Do wniosku
dłużnik powinien dołączyć oświadczenie, o którym mowa w art. 102 ust. 2.

Art. 121a. Należności sądowe podlegają umorzeniu na wniosek dłużnika w razie
stwierdzenia przez Europejski Trybunał Praw Człowieka, że w postępowaniu,
w którym je zasądzono, naruszono wobec dłużnika Konwencję o ochronie praw
człowieka i podstawowych wolności, sporządzoną w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r.
(Dz. U. z 1993 r. poz. 284, z późn. zm.) lub Protokoły dodatkowe do tej Konwencji.

art. 122. więcej Art. 122. Należności sądowe mogą być umorzone w całości albo w części
z urzędu, jeżeli ich egzekucja okazała się bezskuteczna, a ponowne jej wszczęcie
w późniejszym czasie byłoby bezcelowe.

art. 123. więcej Art. 123. O rozłożeniu na raty lub umorzeniu należności sądowych orzeczonych
w postępowaniu przed sądami powszechnymi oraz przed Sądem Najwyższym
rozstrzyga ostatecznie prezes sądu właściwego do rozpoznania sprawy w pierwszej
instancji. Uprawnienia te przysługują również kierownikowi ośrodka zamiejscowego
sądu lub przewodniczącemu wydziału zamiejscowego sądu.

art. 124. więcej Art. 124. 1. Wnioski o rozłożenie na raty lub umorzenie należności sądowych
wnosi się do prezesa sądu właściwego do rozpoznania sprawy w pierwszej instancji.
2. Po rozpoznaniu wniosku o rozłożenie na raty lub umorzenie należności
sądowych, albo w razie wystąpienia okoliczności dających podstawę do wszczęcia
postępowania o umorzenie należności sądowych z urzędu, prezes sądu wydaje
stosowne zarządzenie.

art. 125. więcej Art. 125. Czynności w sprawach odroczenia lub rozłożenia na raty należności
sądowych może – na zarządzenie prezesa sądu rejonowego lub okręgowego –
wykonywać referendarz sądowy. Na zarządzenie referendarza przysługuje skarga do
sądu.

art. 126. więcej Art. 126. W ustawie z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. Nr
43, poz. 296, z późn. zm.) wprowadza się następujące zmiany:
1) art. 9 otrzymuje brzmienie:
„Art. 9. Rozpoznawanie spraw odbywa się jawnie, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Strony i uczestnicy postępowania mają prawo przeglądać akta sprawy i otrzymywać odpisy, kopie lub wyciągi
z tych akt.”;
2) po art. 23¹ dodaje się art. 23² w brzmieniu:
„Art. 23². W sprawach o wydanie nieruchomości posiadanej bez tytułu prawnego lub na podstawie tytułu innego niż najem lub dzierżawa, wartość przedmiotu sporu oblicza się przyjmując, stosownie do rodzaju
nieruchomości i sposobu korzystania z niej, podaną przez powoda
sumę odpowiadającą trzymiesięcznemu czynszowi najmu lub
dzierżawy należnemu od danego rodzaju nieruchomości.”;
3) w art. 98 po § 3 dodaje się § 4 w brzmieniu:
„§ 4. Wysokość kosztów sądowych, zasady zwrotu utraconego zarobku lub
dochodu oraz kosztów stawiennictwa strony w sądzie, a także wynagrodzenie adwokata regulują odrębne przepisy.”;
4) w art. 108 § 1 otrzymuje brzmienie:
„§1. Sąd rozstrzyga o kosztach w każdym orzeczeniu kończącym sprawę w
instancji. Sąd może jednak rozstrzygnąć jedynie o zasadach poniesienia
przez strony kosztów procesu, pozostawiając szczegółowe wyliczenie referendarzowi sądowemu; w tej sytuacji, po uprawomocnieniu się
orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie, referendarz sądowy w
sądzie pierwszej instancji wydaje postanowienie, w którym dokonuje
szczegółowego wyliczenia kosztów obciążających strony.”;
5) po art. 108 dodaje się art. 108¹ w brzmieniu:
„Art. 108¹. Jeżeli w toku postępowania sąd nie orzekł o obowiązku poniesienia
kosztów sądowych lub orzeczeniem nie objął całej kwoty należnej
z tego tytułu, postanowienie w tym przedmiocie wydaje na posiedzeniu niejawnym sąd, przed którym sprawa toczyła się w pierwszej instancji, lub referendarz sądowy.”;
6) w art. 109 dotychczasową treść oznacza się jako § 1 i dodaje się § 2 w brzmieniu:
„§2. Orzekając o wysokości przyznanych stronie kosztów procesu, sąd bierze pod uwagę celowość poniesionych kosztów oraz niezbędność ich
poniesienia z uwagi na charakter sprawy. Przy ustalaniu wysokości
kosztów poniesionych przez stronę reprezentowaną przez pełnomocnika będącego adwokatem, radcą prawnym lub rzecznikiem patentowym,
sąd bierze pod uwagę niezbędny nakład pracy pełnomocnika oraz czynności podjęte przez niego w sprawie, a także charakter sprawy i wkład
pełnomocnika w przyczynienie się do jej wyjaśnienia i rozstrzygnięcia.”;
7) tytuł działu II tytułu V księgi pierwszej części pierwszej otrzymuje brzmienie:
„Pomoc prawna z urzędu”;
8) uchyla się art. 111-116;
9) art. 117, 119-124 otrzymują brzmienie:
„Art. 117. § 1. Strona zwolniona przez sąd od kosztów sądowych w całości lub
części ma prawo zgłosić na piśmie lub ustnie do protokołu,
wniosek o ustanowienie dla niej adwokata lub radcy prawnego.
§ 2. Wniosek, o którym mowa w § 1, strona zgłasza w sądzie, w którym sprawa ma być wytoczona lub już się toczy. Strona, która
nie ma miejsca zamieszkania w siedzibie tego sądu, może zgłosić wniosek w sądzie rejonowym właściwym ze względu na
miejsce swego zamieszkania, który niezwłocznie przesyła ten
wniosek sądowi właściwemu.
§ 3. Wniosek o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego, zgłoszony po raz pierwszy w postępowaniu apelacyjnym lub kasacyjnym, sąd może przekazać do rozpoznania sądowi pierwszej instancji.
§ 4. Sąd uwzględni wniosek, jeżeli udział adwokata lub radcy prawnego w sprawie uzna za potrzebny.
§ 5. O wyznaczenie adwokata lub radcy prawnego sąd zwraca się do
właściwej okręgowej rady adwokackiej lub rady okręgowej izby
radców prawnych. Jeżeli adwokat lub radca prawny ustanowiony w ten sposób ma podjąć czynności poza siedzibą sądu orzekającego, właściwa okręgowa rada adwokacka lub rada okręgowej izby radców prawnych, na wniosek ustanowionego adwokata lub radcy prawnego, wyznaczy w razie potrzeby adwokata lub radcę prawnego z innej miejscowości.
§ 6. Strona korzystająca z ustawowego zwolnienia od kosztów sądowych może zgłosić w trybie określonym w § 1-5, wniosek o
ustanowienie dla niej adwokata lub radcy prawnego, jeżeli na
podstawie oświadczenia, zawartego we wniosku, obejmującego
szczegółowe dane o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i
źródłach utrzymania, wykaże, że nie może, bez uszczerbku
utrzymania swojego i rodziny, ponieść kosztów wynagrodzenia
adwokata lub radcy prawnego.
§ 7. Od sądu zależy uznanie oświadczenia, o którym mowa w § 6, za
dostateczne do ustanowienia adwokata lub radcy prawnego.
Art. 119. § 1. Ustanowienie adwokata lub radcy prawnego wygasa ze śmiercią strony, która je uzyskała. Jednakże na zasadzie tego ustanowienia adwokat lub radca prawny strony podejmuje czynności procesowe niecierpiące zwłoki.
§ 2. Adwokat lub radca prawny może z ważnych przyczyn wnosić o
zwolnienie go od obowiązku zastępowania strony w procesie.
Okręgowa rada adwokacka lub rada okręgowej izby radców
prawnych, zwalniając adwokata lub radcę prawnego, wyznaczy
jednocześnie innego adwokata lub radcę prawnego.
Art. 120. § 1. Sąd cofnie ustanowienie adwokata lub radcy prawnego, jeżeli
okaże się, że okoliczności, na których podstawie je przyznano,
nie istniały lub przestały istnieć.
§ 2. W wypadkach, o których mowa w § 1, strona obowiązana jest
uiścić wynagrodzenie adwokata lub radcy prawnego dla niej
ustanowionego.
§ 3. Ponadto, w wypadku gdy okoliczności na podstawie których
przyznano ustanowienie adwokata lub radcy prawnego przestały
istnieć, sąd może obciążyć stronę tym obowiązkiem tylko częściowo, stosownie do zmiany, jaka nastąpiła w jej stosunkach.
§ 4. Stronę, która uzyskała ustanowienie adwokata lub radcy prawnego na podstawie podania świadomie nieprawdziwych okoliczności, sąd skaże na grzywnę, niezależnie od jej obowiązku uiszczenia wynagrodzenia adwokata lub radcy prawnego.
Art. 121. Ustanowienie adwokata lub radcy prawnego nie zwalnia strony od
obowiązku zwrotu kosztów przeciwnikowi.
Art. 122. § 1. Adwokat lub radca prawny ustanowiony zgodnie z przepisami
niniejszego działu ma prawo - z wyłączeniem strony - ściągnąć
sumę należną mu tytułem wynagrodzenia i zwrotu wydatków z
kosztów zasądzonych na rzecz tej strony od przeciwnika. Przeciwnik nie może czynić żadnych potrąceń, z wyjątkiem kosztów nawzajem mu przyznanych od strony zwolnionej od kosztów sądowych.
§ 2. Na kosztach, przypadających od przeciwnika strony zwolnionej
od kosztów sądowych, należności adwokata lub radcy prawnego
ustanowionego według przepisów poprzedzających przysługuje
pierwszeństwo przed roszczeniami osób trzecich.
Art. 123. Postanowienie o ustanowieniu i cofnięciu ustanowienia adwokata
lub radcy prawnego oraz o skazaniu na grzywnę i nałożeniu na
stronę obowiązku uiszczenia ich wynagrodzenia sąd może wydać
na posiedzeniu niejawnym.
Art. 124. Zgłoszenie wniosku o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego,
jak również wniesienie środka odwoławczego od odmowy ich
ustanowienia nie wstrzymuje biegu toczącego się postępowania,
chyba że chodzi o ustanowienie adwokata lub radcy prawnego dla
powoda na skutek wniosku zgłoszonego w pozwie lub przed wytoczeniem powództwa. Sąd może jednak wstrzymać rozpoznanie
sprawy aż do prawomocnego rozstrzygnięcia wniosku i w związku
z tym nie wyznaczać rozprawy, a wyznaczoną rozprawę odwołać
lub odroczyć.”;
10) po art. 126 dodaje się art. 126¹ i art. 126² w brzmieniu:
„Art. 126¹. § 1. W każdym piśmie należy podać wartość przedmiotu sporu lub
wartość przedmiotu zaskarżenia, jeżeli od tej wartości zależy
właściwość rzeczowa sądu, wysokość opłaty lub dopuszczalność środka odwoławczego, a przedmiotem sprawy nie jest
oznaczona kwota pieniężna.
§ 2. Pisma dotyczące części przedmiotu sporu lub zaskarżenia podlegają opłacie tylko w stosunku do wartości tej części.
§ 3. Wartości przedmiotu sporu lub zaskarżenia podaje się w złotych, zaokrąglając w górę do pełnego złotego.
Art. 126². § 1. Sąd nie podejmie żadnej czynności na skutek pisma, od którego
nie została uiszczona należna opłata.
§ 2. Nie żąda się opłaty od pisma, jeżeli już z jego treści wynika, że
podlega ono odrzuceniu.”;
11) w art. 130:
a) § 1 otrzymuje brzmienie:
„§ 1. Jeżeli pismo procesowe nie może otrzymać prawidłowego biegu wskutek niezachowania warunków formalnych lub jeżeli od pisma nie
uiszczono należnej opłaty, przewodniczący wzywa stronę, pod rygorem zwrócenia pisma, do poprawienia, uzupełnienia lub opłacenia go
w terminie tygodniowym. Mylne oznaczenie pisma procesowego lub
inne oczywiste niedokładności nie stanowią przeszkody do nadania
pismu biegu i rozpoznania go w trybie właściwym.”,
b) po § 1 dodaje się § 1¹ w brzmieniu:
„§ 1¹. Jeżeli pismo wniosła osoba zamieszkała lub mająca siedzibę za granicą, która nie ma w kraju przedstawiciela, przewodniczący wyznacza
termin do poprawienia lub uzupełnienia pisma albo uiszczenia opłaty
nie krótszy niż miesiąc.”;
12) po art. 1301 dodaje się art. 130²-130⁴ w brzmieniu:
„Art. 130². § 1. Pismo wniesione przez adwokata, radcę prawnego lub rzecznika patentowego, które nie zostało należycie opłacone, przewodniczący zwraca bez wezwania o uiszczenie opłaty, jeżeli
pismo podlega opłacie w wysokości stałej lub stosunkowej obliczonej od wskazanej przez stronę wartości przedmiotu sporu.
§ 2. W terminie tygodniowym od dnia doręczenia zarządzenia o
zwrocie pisma z przyczyn określonych w § 1 strona może
uiścić brakującą opłatę. Jeżeli opłata została wniesiona we
właściwej wysokości, pismo wywołuje skutek od daty pierwotnego wniesienia. Skutek taki nie następuje w razie kolejnego zwrotu pisma z tej samej przyczyny.
§ 3. Sąd odrzuca bez wezwania o uiszczenie opłaty pismo wniesione przez adwokata, radcę prawnego lub rzecznika patentowego
środki odwoławcze lub środki zaskarżenia (apelację, zażalenie,
skargę kasacyjną, skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia, sprzeciw od wyroku zaocznego, zarzuty od nakazu zapłaty, skargę na orzeczenie referendarza sądowego) podlegające opłacie w wysokości stałej lub
stosunkowej obliczonej od wskazanej przez stronę wartości
przedmiotu zaskarżenia.
§ 4. Przepisy § 1-§ 3 stosuje się do pisma wniesionego w postępowaniu w sprawach gospodarczych także wówczas, gdy przedsiębiorcy nie reprezentuje adwokat lub radca prawny. Zarządzenie o zwrocie pisma powinno zawierać określenie wysokości należnej opłaty stosunkowej, jeżeli opłata została uiszczona w niewłaściwej wysokości, oraz wskazanie skutków ponownego wniesienia pisma.
§ 5. Przepisów § 1 i § 3 nie stosuje się, gdy obowiązek uiszczenia
opłaty stosunkowej powstał na skutek sprawdzenia przez sąd
wskazanej przez stronę wartości przedmiotu sporu lub zaskarżenia.
Art. 130³. § 1. Przepisy art. 126¹, art. 126², art. 130 § 1 i § 1¹, art. 130²
stosuje się odpowiednio, gdy przed wysłaniem odpisu pisma innym
stronom, a w braku takich stron - przed wysłaniem zawiadomienia o terminie posiedzenia, powstał obowiązek uiszczenia
lub uzupełnienia opłaty na skutek ustalenia przez sąd wyższej
wartości przedmiotu sporu, cofnięcia zwolnienia od kosztów
sądowych albo uchylenia kurateli.
§ 2. Jeżeli obowiązek uiszczenia lub uzupełnienia opłaty powstał
na skutek rozszerzenia lub innej zmiany żądania, z innych
przyczyn niż wymienione w § 1, albo po wysłaniu odpisu pisma innym stronom, a w braku takich stron - po wysłaniu zawiadomienia o terminie posiedzenia, przewodniczący wzywa
zobowiązanego do uiszczenia należnej opłaty w terminie tygodnia, a jeżeli mieszka on lub ma siedzibę za granicą i nie ma w
kraju przedstawiciela - w terminie nie krótszym od miesiąca.
W razie bezskutecznego upływu terminu, sąd prowadzi sprawę
bez wstrzymywania biegu postępowania, a o obowiązku uiszczenia opłaty orzeka w orzeczeniu kończącym sprawę w instancji, stosując odpowiednio zasady obowiązujące przy zwrocie kosztów procesu.
Art. 130⁴. § 1. Strona, która wnosi o podjęcie czynności połączonej z wydatkami, obowiązana jest uiścić zaliczkę na ich pokrycie w wysokości i terminie oznaczonym przez sąd. Jeżeli więcej niż jedna
strona wnosi o podjęcie czynności, sąd zobowiązuje, każdą
stronę, która z czynności wywodzi skutki prawne, do uiszczenia zaliczki w równych częściach lub w innym stosunku według swego uznania.
§ 2. Przewodniczący wzywa stronę zobowiązaną do wniesienia zaliczki, aby w wyznaczonym terminie nie dłuższym niż dwa tygodnie zapłaciła oznaczoną kwotę. Jeżeli strona mieszka lub
ma siedzibę za granicą, wyznaczony termin nie może być krótszy niż miesiąc.
§ 3. Jeżeli okazuje się, że przewidywane lub rzeczywiste wydatki
są większe od wniesionej zaliczki, przewodniczący wzywa o
jej uzupełnienie w trybie określonym w § 2.
§ 4. Sąd podejmie czynność połączoną z wydatkami, jeżeli zaliczka
zostanie uiszczona w oznaczonej wysokości.
§ 5. W razie nieuiszczenia zaliczki, sąd pominie czynność połączoną z wydatkami.”;
13) w art. 193 po § 3 dodaje się § 4 w brzmieniu:
„§ 4. W razie zmiany powództwa art. 126¹ i art. 130²
stosuje się odpowiednio.”;
14) w art. 344 § 3 otrzymuje brzmienie:
„§ 3. Sprzeciw złożony po terminie oraz sprzeciw, którego braków strona
w wyznaczonym terminie nie uzupełniła, a także sprzeciw nieopłacony, sąd odrzuca na posiedzeniu niejawnym.”;
15) po art. 362 dodaje się art. 362¹ w brzmieniu:
„Art. 362¹. Do postanowień referendarza sądowego stosuje się odpowiednio
przepisy o postanowieniach sądu.”;
16) w art. 367 po § 3 dodaje się § 4 w brzmieniu:
„§ 4. Postanowienie o przyznaniu i cofnięciu zwolnienia od kosztów sądowych, o odmowie zwolnienia, o odrzuceniu wniosku o zwolnienie
oraz o nałożeniu na stronę obowiązku uiszczenia kosztów i skazaniu na grzywnę sąd może wydać na posiedzeniu niejawnym w składzie
jednego sędziego.”;
17) art. 370 otrzymuje brzmienie:
„Art. 370. Sąd pierwszej instancji odrzuci na posiedzeniu niejawnym apelację
wniesioną po upływie przepisanego terminu, nieopłaconą lub z innych przyczyn niedopuszczalną, jak również apelację, której braków strona nie uzupełniła w wyznaczonym terminie.”;
18) w art. 394 w § 1:
a) pkt 9 otrzymuje brzmienie:
„9) określenie zasad ponoszenia przez strony kosztów procesu, wymiar
opłaty, zwrot opłaty lub zaliczki, obciążenie kosztami sądowymi, jeżeli
strona nie składa środka zaskarżenia co do istoty sprawy, koszty przyznane w nakazie zapłaty oraz wynagrodzenie biegłego,”,
b) po pkt 11 dodaje się pkt 12 w brzmieniu:
„12) odrzucenie skargi na orzeczenie referendarza sądowego.”;
19) w art. 397 w § 2 dodaje się zdanie drugie w brzmieniu:
„Rozpoznanie zażalenia na postanowienie w przedmiocie odmowy zwolnienia
od kosztów sądowych lub cofnięcia takiego zwolnienia, odrzucenia wniosku o
zwolnienie oraz nałożenia na stronę obowiązku uiszczenia kosztów i skazania
na grzywnę następuje w składzie jednego sędziego.”;
20) w art. 398⁶ § 2 otrzymuje brzmienie:
„§ 2. Sąd drugiej instancji odrzuca na posiedzeniu niejawnym skargę kasacyjną
wniesioną po upływie terminu, skargę niespełniającą wymagań określonych
w art. 398⁴ § 1, nieopłaconą oraz skargę, której braków nie usunięto w terminie lub z innych przyczyn niedopuszczalną.”;
21) w części pierwszej, księdze pierwszej, tytule VI, po dziale Va dodaje się dział
Vb w brzmieniu:
„Dział Vb
Skarga na orzeczenie referendarza sądowego
Art. 39822. § 1. Na orzeczenie referendarza sądowego, co do istoty sprawy,
orzeczenie kończące postępowanie a także orzeczenia o których
mowa w art. 394 § 1 pkt 1, 2, 5, 6, 7, 8 i 9 przysługuje skarga,
chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Skargę rozpoznaje
sąd, w którym wydano zaskarżone orzeczenie.
§ 2. W razie wniesienia skargi orzeczenie referendarza sądowego traci moc.
§ 3. Sąd rozpoznaje sprawę jako sąd pierwszej instancji, chyba że
przepis szczególny stanowi inaczej.
§ 4. Skargę wnosi się do sądu w terminie tygodniowym od dnia doręczenia stronie postanowienia referendarza sądowego, chyba że
przepis szczególny stanowi inaczej.
§ 5. Skargę wniesioną po upływie terminu lub nieopłaconą sąd odrzuca.
Art. 398²³. § 1. Wniesienie skargi na postanowienie referendarza w przedmiocie
kosztów sądowych lub kosztów procesu wstrzymuje jego wykonalność. Rozpoznając skargę sąd wydaje postanowienie, w którym zaskarżone postanowienie referendarza sądowego utrzymuje
w mocy albo je zmienia.
§ 2. W sprawach, o których mowa w § 1, sąd orzeka jako sąd drugiej
instancji, stosując odpowiednio przepisy o zażaleniu.”;
22) w art. 424⁶ § 3 otrzymuje brzmienie:
„§ 3. Skargę nieopłaconą oraz skargę, której braków strona nie uzupełniła
w terminie, sąd odrzuca na posiedzeniu niejawnym.”;
23) art. 434¹ uchyla się;
24) uchyla się art. 463;
25) w art. 494 § 1 otrzymuje brzmienie:
„§ 1. Sąd odrzuca zarzuty wniesione po upływie terminu, nieopłacone lub z
innych przyczyn niedopuszczalne, jak również zarzuty, których braków pozwany nie usunął w terminie.”;
26) w art. 5057 dodaje się zdanie drugie i trzecie w brzmieniu:
„W takim wypadku nie pobiera się uzupełniającej opłaty od pozwu. Przepisu
art. 130³ § 2 nie stosuje się.”;
27) po art. 511 dodaje się art. 511¹ w brzmieniu:
„Art. 511¹. § 1. W postępowaniu wieczystoksięgowym oraz w postępowaniach rejestrowych wniosek podlegający opłacie stałej, który nie został należycie opłacony, przewodniczący zwraca bez wezwania
o uiszczenie tej opłaty. W zarządzeniu o zwrocie pisma należy
wskazać wysokość należnej opłaty stałej.
§ 2. Przepis art. 1302 § 2 stosuje się odpowiednio.”;
28) w art. 518¹:
a) uchyla się § 1 i § 2,
b) uchyla się § 5 i § 6;
29) w art. 777 w § 1 po pkt 1 dodaje się pkt 1¹ w brzmieniu:
„1¹) orzeczenie referendarza sądowego prawomocne lub podlegające natychmiastowemu wykonaniu,”;
30) w art. 781 po § 3 dodaje się § 3¹ w brzmieniu:
„§ 3¹. Innemu niż wymieniony w § 3 tytułowi egzekucyjnemu pochodzącemu od referendarza sądowego klauzule wykonalności nadaje referendarz sądowy.”;
31) art. 1064 otrzymuje brzmienie:
„Art. 1064. Minister Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia, sposób prowadzenia egzekucji grzywien i kar pieniężnych orzeczonych w postępowaniu cywilnym, a także opłat sądowych i innych
kosztów postępowania w sprawach cywilnych, przysługujących
Skarbowi Państwa, mając na uwadze sprawność i skuteczność postępowania egzekucyjnego.”.

art. 127. więcej Art. 127. W ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94,
z późn. zm.) uchyla się art. 263.

art. 128. więcej Art. 128. W ustawie z dnia 6 kwietnia 1984 r. o fundacjach (Dz.U. z 1991 r. Nr 46, poz. 203, z
1997 r. Nr 121, poz. 769, z 2000 r. Nr 120, poz. 1268 oraz z 2003 r. Nr 162, poz.
1568) uchyla się art. 8.

art. 129. więcej Art. 129. W ustawie z dnia 20 czerwca 1985 r. o prokuraturze (Dz.U. z 2002 r. Nr 21, poz. 206
i Nr 213, poz. 1802, z 2003 r. Nr 228, poz. 2256 oraz z 2005 r. Nr 130, poz. 1085)
art. 83a otrzymuje brzmienie:
„Art. 83a. Sąd Najwyższy rozpoznaje kasację, o której mowa w art. 83 ust. 2,
na rozprawie, w składzie trzech sędziów.”.

art. 130. więcej Art. 130. W ustawie z dnia 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania
(Dz.U. z 2000 r. Nr 26, poz. 319, z późn. zm.) w art. 38f ust. 2 otrzymuje brzmienie:
„2. Nabycie własności nieruchomości lub ich części na podstawie ugody
lub orzeczenia jest wolne od podatków i opłat z tym związanych.”.

art. 131. więcej Art. 131. W ustawie z dnia 21 czerwca 1990 r. o zwrocie korzyści uzyskanych niesłusznie
kosztem Skarbu Państwa lub innych państwowych osób prawnych (Dz.U. Nr 44,
poz. 255, z późn. zm.) uchyla się art. 3a.

art. 132. więcej Art. 132. W ustawie z dnia 14 lutego 1991 r. - Prawo o notariacie (Dz.U. z 2002 r. Nr 42, poz.
369, z późn. zm.) w art. 7 po § 2 dodaje się § 2¹ w brzmieniu:
„§ 2¹. Jeżeli wnioskodawca, o którym mowa w § 2, został zwolniony od kosztów sądowych od wniosku o dokonanie wpisu do księgi wieczystej, notariusz obowiązany jest zaznaczyć w akcie notarialnym, że opłata
sądowa nie została pobrana i załączyć do wypisu aktu notarialnego
przesyłanego do sądu w trybie art. 92 § 4 prawomocne postanowienie
sądu w przedmiocie zwolnienia od kosztów sądowych. W takim wypadku przepisu § 2 nie stosuje się.”.

art. 133. więcej Art. 133. W ustawie z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa (Dz.U. z 2004 r. Nr 208, poz. 2128 i Nr 281, poz. 2772 oraz z 2005 r. Nr 132, poz. 1110 i Nr 163, poz. 1362) w art. 26a uchyla się ust. 3.

art. 134. więcej Art. 134. W ustawie z dnia 4 lutego 1994 r. - Prawo geologiczne i górnicze (Dz.U. Nr 27, poz.
96, z późn. zm.) w art. 97 uchyla się ust. 3.

art. 135. więcej Art. 135. W ustawie z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz.U. Nr
111, poz. 535, z późn. zm.) art. 48 otrzymuje brzmienie:
„Art. 48. Sąd może ustanowić dla osoby, której postępowanie dotyczy bezpośrednio, adwokata z urzędu, nawet bez złożenia wniosku, jeżeli
osoba ta ze względu na stan zdrowia psychicznego nie jest zdolna
do złożenia wniosku, a sąd uzna udział adwokata w sprawie za potrzebny.”.

art. 136. więcej Art. 136. W ustawie z dnia 12 października 1994 r. o zasadach przekazywania zakładowych
budynków mieszkalnych przez przedsiębiorstwa państwowe (Dz.U. Nr 119, poz.
567, z 1996 r. Nr 52, poz. 236, z 1997 r. Nr 6, poz. 32 oraz z 2000 r. Nr 39, poz. 442)
uchyla się art. 11.

art. 137. więcej Art. 137. W ustawie z dnia 20 października 1994 r. o specjalnych strefach ekonomicznych
(Dz.U. Nr 123, poz. 600, z późn. zm.) w art. 25 ust. 1 otrzymuje brzmienie:
„1. Zarządzający jest zwolniony od opłaty skarbowej z tytułu nabycia lub
zbycia praw do nieruchomości położonych na terenie strefy.”.

art. 138. więcej Art. 138. W ustawie z dnia 30 maja 1996 r. o gospodarowaniu niektórymi składnikami mienia
Skarbu Państwa oraz o Agencji Mienia Wojskowego (Dz.U. z 2004 r. Nr 163, poz.
1711 i Nr 273, poz. 2703 oraz z 2005 r. Nr 132, poz. 1110) w art. 31 uchyla się ust. 3.

art. 139. więcej Art. 139. W ustawie z dnia 27 czerwca 1997 r. o partiach politycznych (Dz.U. z 2001 r. Nr 79,
poz. 857, z późn. zm.) art. 23 otrzymuje brzmienie:
„Art. 23. Minister Sprawiedliwości określa, w drodze rozporządzenia, wzór i
sposób prowadzenia ewidencji partii politycznych oraz szczegółowe
zasady wydawania odpisów i wyciągów, o których mowa w art. 18.”.

art. 140. więcej Art. 140. W ustawie z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz
zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. Nr 123, poz. 776, z późn. zm.)
wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 6c ust. 8 otrzymuje brzmienie:
„8. Od orzeczenia wojewódzkiego zespołu przysługuje odwołanie do sądu
pracy i ubezpieczeń społecznych w terminie 30 dni od dnia doręczenia
orzeczenia. Odwołanie wnosi się za pośrednictwem wojewódzkiego zespołu, który orzeczenie wydał. Jeżeli wojewódzki zespół uzna, że odwołanie zasługuje w całości na uwzględnienie, wydaje orzeczenie, w
którym uchyla lub zmienia zaskarżone orzeczenie.”;
2) uchyla się art. 55.

art. 141. więcej Art. 141. W ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (Dz.U. z 2002 r. Nr 72, poz.
665, z późn. zm.) uchyla się art. 94.

art. 142. więcej Art. 142. W ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. o Narodowym Banku Polskim (Dz.U. z 2005 r.
Nr 1, poz. 2) w art. 57 ust. 1 otrzymuje brzmienie:
„1. NBP, na równi z jednostkami budżetowymi, korzysta ze zwolnienia od
podatków oraz opłaty skarbowej.”.

art. 143. więcej Art. 143. W ustawie z dnia 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu (Dz.U. Nr 155, poz. 1016, z późn. zm.) w art. 32 uchyla się ust. 5.

art. 144. więcej Art. 144. W ustawie z dnia 30 czerwca 2000 r. - Prawo własności przemysłowej (Dz.U. z 2003
r. Nr 119, poz. 1117, z 2004 r. Nr 33, poz. 286 oraz z 2005 r. Nr 10, poz. 68 i Nr 163,
poz. 1362) art. 294 otrzymuje brzmienie:
„Art. 294. 1. Twórca wynalazku może dochodzić roszczenia o wynagrodzenie za
korzystanie z jego wynalazku przed sądem okręgowym.
2. W postępowaniu, o którym mowa w ust. 1, stosuje się odpowiednio
przepisy Kodeksu postępowania cywilnego, dotyczące postępowania w sprawach o roszczenia pracowników.”.

art. 145. więcej Art. 145. W ustawie z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (Dz.U. z 2003
r. Nr 119, poz. 1116, z późn. zm.) wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 12 ust. 4 i 5 otrzymują brzmienie:
„4. Koszty określenia wartości rynkowej lokalu, wynagrodzenie notariusza
za ogół czynności notarialnych dokonanych przy zawieraniu umowy, o
której mowa w ust. 1, oraz koszty sądowe w postępowaniu wieczystoksięgowym obciążają członka spółdzielni, na rzecz którego spółdzielnia
dokonuje przeniesienia własności lokalu.
5. Wynagrodzenie notariusza za ogół czynności notarialnych dokonanych
przy zawieraniu umowy, o której mowa w ust. 1, wynosi 1/3 minimalnego wynagrodzenia za pracę, o którym mowa w ustawie z dnia 10
października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz.U. Nr
200, poz. 1679, z 2004 r. Nr 240, poz. 2407 oraz z 2005 r. Nr 157, poz. 1314).”;
2) w art. 1714 ust. 2 i 3 otrzymują brzmienie:
„2. Wynagrodzenie notariusza za ogół czynności notarialnych dokonanych
przy zawieraniu umowy, o której mowa w ust. 1, oraz koszty sądowe w
postępowaniu wieczystoksięgowym obciążają osobę, na rzecz której
spółdzielnia dokonuje przeniesienia własności lokalu.
3. Wynagrodzenie notariusza za ogół czynności notarialnych dokonanych
przy zawieraniu umowy, o której mowa w ust. 1, wynosi 1/3 minimalnego wynagrodzenia za pracę, o którym mowa w ustawie z dnia 10
października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę.”;
3) w art. 39 ust. 2 i 3 otrzymują brzmienie:
„2. Wynagrodzenie notariusza za ogół czynności notarialnych dokonanych
przy zawieraniu umowy, o której mowa w ust. 1, oraz koszty sądowe w
postępowaniu wieczystoksięgowym obciążają osobę, na rzecz której spółdzielnia dokonuje ustanowienia spółdzielczego własnościowego
prawa do lokalu albo przeniesienia własności lokalu.
3. Wynagrodzenie notariusza za ogół czynności notarialnych dokonanych
przy zawieraniu umowy, o której mowa w ust. 1, wynosi 1/3 minimalnego wynagrodzenia za pracę, o którym mowa w ustawie z dnia 10
października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę.”;
4) w art. 48 ust. 3 i 4 otrzymują brzmienie:
„3. Koszty określenia wartości rynkowej lokalu, wynagrodzenie notariusza
za ogół czynności notarialnych dokonanych przy zawieraniu umowy, o
której mowa w ust. 1, oraz koszty sądowe w postępowaniu wieczystoksięgowym obciążają najemcę, na rzecz którego spółdzielnia dokonuje
ustanowienia spółdzielczego prawa do lokalu albo przeniesienia własności lokalu.
4. Wynagrodzenie notariusza za ogół czynności notarialnych dokonanych
przy zawieraniu umowy, o której mowa w ust. 1, wynosi 1/3 minimalnego wynagrodzenia za pracę, o którym mowa w ustawie z dnia 10
października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę.”.

art. 146. więcej Art. 146. W ustawie z dnia 27 lipca 2001 r. - Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz.U. Nr
98, poz. 1070, z późn. zm.) w art. 147 § 1 otrzymuje brzmienie:
§ 1. W sądach rejonowych i okręgowych są zatrudniani referendarze sądowi
do wykonywania określonych w ustawach czynności należących do
sądów w zakresie ochrony prawnej, a w szczególności postępowania
w sprawach związanych z prowadzeniem ksiąg wieczystych i rejestrów sądowych oraz do orzekania o kosztach sądowych w sprawach
cywilnych.”.

art. 147. więcej Art. 147. W ustawie z dnia 24 sierpnia 2001 r. o restrukturyzacji hutnictwa żelaza i stali
(Dz.U. Nr 111, poz. 1196, z późn. zm.) art. 39 otrzymuje brzmienie:
„Art. 39. Nie pobiera się podatku od czynności cywilnoprawnych, których
stroną jest Agencja, mających za przedmiot mienie, o którym mowa w art. 33 ust. 1.”.

art. 148. więcej Art. 148. 1. Jeżeli obowiązujące przepisy powołują się na przepisy ustawy
o kosztach sądowych w sprawach cywilnych albo odsyłają ogólnie do tych przepisów,
stosuje się odpowiednie przepisy niniejszej ustawy.
2. Do czasu wydania przepisów wykonawczych na podstawie ustawy zachowują
moc przepisy wydane przed wejściem w życie ustawy.

art. 149. więcej Art. 149. 1. W sprawach wszczętych przed dniem wejścia w życie ustawy
stosuje się, do czasu zakończenia postępowania w danej instancji, dotychczasowe
przepisy o kosztach sądowych.
2. W sprawach egzekucyjnych wszczętych przed dniem wejścia w życie ustawy
dotychczasowe przepisy o kosztach sądowych stosuje się aż do zakończenia
postępowania.

art. 150. więcej Art. 150. Traci moc ustawa z dnia 13 czerwca 1967 r. o kosztach sądowych
w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2002 r. poz. 88, z późn. zm.).

art. 151. więcej Art. 151. Ustawa wchodzi w życie po upływie sześciu miesięcy od dnia
ogłoszenia.