Art. 29. 1. Pierwszeństwo w nabyciu nieruchomości Zasobu po cenie ustalonej
w sposób określony w ustawie, z zastrzeżeniem art. 17a ust. 1, art. 17b ust. 4 i art. 42,
przysługuje:
1) (uchylony)
2) spółdzielni produkcji rolnej władającej faktycznie zbywaną nieruchomością,
której użytkowanie ustanowione na rzecz tej spółdzielni wygasło na podstawie
art. 16 ust. 2 z dniem 31 grudnia 1993 r.;
3) dzierżawcy zbywanej nieruchomości, jeżeli dzierżawa trwała faktycznie przez
okres co najmniej trzech lat;
4) zarządzającemu specjalną strefą ekonomiczną w odniesieniu do nieruchomości:
a) położonych w granicach zarządzanej przez niego specjalnej strefy
ekonomicznej lub
b) przeznaczonych w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego
na cele przemysłowe, usługowe lub przemysłowo-usługowe i położonych
na obszarach, na których, zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie
art. 5 ust. 3 ustawy z dnia 10 maja 2018 r. o wspieraniu nowych inwestycji
(Dz. U. poz. 1162, z 2019 r. poz. 1495 oraz z 2020 r. poz. 1086), wykonuje
on zadania określone w tej ustawie, z wyłączeniem nieruchomości,
o których mowa w lit. a, położonych w granicach niezarządzanej przez
niego specjalnej strefy ekonomicznej.
1a. (uchylony)
1aa. Do okresu, o którym mowa w ust. 1 pkt 3, dolicza się:
1) okres umowy dzierżawy, z przedmiotu której wyłączono całość lub część
gruntów – w przypadku wydzierżawienia na podstawie art. 39 ust. 2 pkt 6 lub 7;
2) okres dzierżawy dotychczasowego dzierżawcy – w przypadku zmiany
dzierżawcy dokonanej na podstawie art. 39c.
1b. Nabycie nieruchomości, o których mowa w ust. 1, następuje po cenie
ustalonej zgodnie z art. 30.
1c. O przeznaczeniu do sprzedaży nieruchomości, do której nabycia przysługuje
pierwszeństwo osobie wymienionej w ust. 1, Krajowy Ośrodek zawiadamia na piśmie
tę osobę, podając cenę nieruchomości oraz termin złożenia wniosku o nabycie na
warunkach podanych w zawiadomieniu, z tym że termin nie może być krótszy niż
21 dni od dnia otrzymania zawiadomienia.
1d. Osoby, o których mowa w ust. 1, korzystają z pierwszeństwa w nabyciu
nieruchomości, jeżeli złożą oświadczenie, że wyrażają zgodę na jej nabycie po cenie
określonej w zawiadomieniu.
1e. Przy doręczaniu zawiadomień stosuje się przepisy Kodeksu postępowania
administracyjnego.
1f. W razie zbiegu uprawnień do pierwszeństwa w nabyciu nieruchomości
stosuje się kolejność wymienioną w ust. 1.
1g. W zakresie uregulowanym w ust. 1 nie stosuje się art. 596–602 i art. 695
§ 2 Kodeksu cywilnego.
1h. Nieruchomość Zasobu lub jej część może być sprzedana bez przetargu, jeżeli
może poprawić warunki zagospodarowania nieruchomości przyległej stanowiącej własność osoby chcącej nabyć tę nieruchomość lub jej część, o ile nieruchomość ta nie może być zagospodarowana samodzielnie.
2. Nieruchomości, które nie zostały sprzedane na zasadach określonych
w przepisach ust. 1, art. 17a i art. 42 albo co do których przepisy te nie mają
zastosowania, podlegają sprzedaży w trybie publicznego przetargu ustnego (licytacja),
z tym że nieruchomości rolne o powierzchni od 1 ha oraz nieruchomości przeznaczone
w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego na użytkowanie rolnicze,
a w przypadku braku miejscowego planu objęte ustaleniami studium uwarunkowań
i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy określającymi kierunki i zasady
kształtowania rolniczej przestrzeni produkcyjnej, podlegają w pierwszej kolejności
sprzedaży w trybie przetargu, w którym mogą uczestniczyć wyłącznie podmioty,
o których mowa w ust. 3b.
3. Krajowy Ośrodek może przeprowadzić przetarg ofert pisemnych (konkurs
ofert) na sprzedaż nieruchomości rolnych, w którym:
1) mogą uczestniczyć wyłącznie podmioty, o których mowa w ust. 3b;
2) nieruchomość rolna jest nabywana za cenę w wysokości wartości tej
nieruchomości, określonej przy zastosowaniu sposobów jej ustalania
przewidzianych w przepisach o gospodarce nieruchomościami, powiększoną
o koszty przygotowania nieruchomości do sprzedaży;
3) kryteriami wyboru najkorzystniejszej oferty mogą być w szczególności:
a) odległość gospodarstwa rolnego oferenta od zbywanej nieruchomości
Zasobu,
b) powierzchnia nieruchomości rolnych nabytych lub wydzierżawionych
z Zasobu,
c) intensywność produkcji zwierzęcej w gospodarstwie oferenta.
3a. W przypadku nierozstrzygnięcia przetargu, Krajowy Ośrodek, ogłaszając
kolejne przetargi, może ustalić niższą cenę wywoławczą, nie niższą jednak niż połowa
ceny ustalonej według zasad określonych w art. 30. Jeżeli kolejny przetarg nie
doprowadzi do wyłonienia osoby nabywcy, Krajowy Ośrodek może sprzedać
nieruchomość bez przetargu za cenę nie niższą niż cena wywoławcza ostatniego
przetargu.
3b. Krajowy Ośrodek może zastrzec, że w przetargu mogą uczestniczyć
wyłącznie:
1) rolnicy indywidualni, w rozumieniu przepisów o kształtowaniu ustroju rolnego,
zamierzający powiększyć gospodarstwo rodzinne, jeżeli mają oni miejsce
zamieszkania w gminie, w której położona jest nieruchomość wystawiana do
przetargu lub w gminie graniczącej z tą gminą lub
2) osoby posiadające kwalifikacje rolnicze określone w przepisach o kształtowaniu
ustroju rolnego, zamierzające utworzyć gospodarstwo rodzinne w rozumieniu
tych przepisów, lub
3) pracownicy zlikwidowanych państwowych przedsiębiorstw gospodarki rolnej
zamierzający utworzyć gospodarstwo rodzinne, lub
4) rolnicy, którzy po dniu 31 grudnia 1991 r. sprzedali Skarbowi Państwa
nieruchomości niezbędne na cele publiczne, lub
5) członkowie rolniczych spółdzielni produkcyjnych postawionych w stan
likwidacji lub upadłości, zamierzający utworzyć gospodarstwo rodzinne, lub
6) repatrianci w rozumieniu przepisów o repatriacji, przybyli do Rzeczypospolitej
Polskiej nie wcześniej niż 6 lat przed dniem przetargu, lub
7) spółki prawa handlowego, w których 100% akcji albo udziałów należy do
pracowników zlikwidowanych państwowych przedsiębiorstw gospodarki rolnej.
3ba. W przetargach ograniczonych skierowanych do podmiotów, o których
mowa w ust. 3b, nie może uczestniczyć podmiot, który:
1) kiedykolwiek nabył z Zasobu nieruchomości o powierzchni łącznej co najmniej
300 ha użytków rolnych, przy czym do powierzchni tej wlicza się powierzchnię
użytków rolnych, które zostały nabyte z Zasobu, a następnie zbyte, chyba że
zbycie nastąpiło na cele publiczne, o których mowa w art. 6 ustawy z dnia
21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami, lub
2) naruszył chociażby jedno z postanowień umowy określonych w art. 29a ust. 1
pkt 1 lub 2, lub 3, lub
3) w dniu opublikowania wykazu, o którym mowa w art. 28 ust. 1, na stronie
podmiotowej Biuletynu Informacji Publicznej Krajowego Ośrodka posiadał
udziały lub akcje w spółkach prawa handlowego będących właścicielami
nieruchomości rolnych lub w spółce zależnej lub dominującej, w rozumieniu
ustawy z dnia 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2019 r.
poz. 505, 1543, 1655, 1798 i 2217), w stosunku do takiej spółki, z wyjątkiem:
a) akcji dopuszczonych do obrotu na rynku giełdowym w rozumieniu ustawy
z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U.
z 2020 r. poz. 89),
b) akcji lub udziałów w spółce, będącej grupą producentów rolnych, o której
mowa w ustawie z dnia 15 września 2000 r. o grupach producentów rolnych
i ich związkach oraz o zmianie innych ustaw (Dz. U. z 2018 r. poz. 1026).
3bb. Krajowy Ośrodek może organizować przetargi, o których mowa w ust. 3b,
w których oprócz:
1) rolników indywidualnych, o których mowa w ust. 3b pkt 1, może uczestniczyć
również osoba, która nie spełnia jedynie wymogu dotyczącego 5-letniego okresu
osobistego prowadzenia gospodarstwa rolnego, określonego w przepisach
o kształtowaniu ustroju rolnego, w przypadku gdy osoba ta:
a) w dniu ogłoszenia wykazu, o którym mowa w art. 28 ust. 1, na stronie
podmiotowej Biuletynu Informacji Publicznej Krajowego Ośrodka ma nie
więcej niż 40 lat lub
b) realizuje warunki określone w decyzji o przyznaniu pomocy, o której mowa
w art. 3 ust. 1 pkt 6 lit. a ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o wspieraniu
rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu
Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich w ramach Programu
Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020;
2) osób, o których mowa w ust. 3b pkt 2, mogą uczestniczyć również osoby, którym
pod warunkiem uzupełnienia kwalifikacji zawodowych, przyznano pomoc
finansową, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 7 marca 2007 r.
o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego
Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich w ramach Programu
Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007–2013 (Dz. U. z 2018 r. poz. 1936
oraz z 2019 r. poz. 1824) albo w art. 3 ust. 1 pkt 6 lit. a ustawy z dnia 20 lutego
2015 r. o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków
Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich
w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020, a termin
na uzupełnienie tych kwalifikacji jeszcze nie upłynął.
3bc. W przetargu nie mogą brać udziału podmioty, które:
1) mają zaległości z tytułu zobowiązań finansowych wobec Krajowego Ośrodka,
Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego, Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, a w szczególności zalegają z uiszczeniem podatków, opłat lub składek na
ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, z wyjątkiem przypadków gdy uzyskały
one przewidziane prawem zwolnienie, odroczenie, rozłożenie na raty zaległych
płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu, lub
2) władają lub władały nieruchomościami Zasobu bez tytułu prawnego i mimo
wezwania Krajowego Ośrodka nieruchomości tych nie opuściły albo podmioty,
w których są wspólnikami bądź w organach których uczestniczą osoby, które
władają lub władały nieruchomościami Zasobu bez tytułu prawnego i mimo
wezwania Krajowego Ośrodka nieruchomości tych nie opuściły.
3bd. Krajowy Ośrodek może zastrzec, że ten sam podmiot nie może brać udziału
w więcej niż jednym przetargu, o którym mowa w ust. 3b, w przypadku gdy:
1) w jednym z przetargów podmiot ten został wyłoniony jako kandydat na nabywcę
oraz
2) poszczególne przetargi zorganizowano w celu sprzedaży:
a) wydzielonych przed przetargami części nieruchomości Zasobu lub
b) kilku nieruchomości Zasobu znajdujących się na terenie jednego obrębu
ewidencyjnego.
3c. Jeżeli z nieruchomością będącą przedmiotem przetargu związane są miejsca
pracy na terenie gminy uznanej na podstawie przepisów o zatrudnieniu
i przeciwdziałaniu bezrobociu za zagrożoną szczególnie wysokim bezrobociem
strukturalnym, w razie zgłoszenia równorzędnych ofert, nabywcę ustala się,
dokonując wyboru tego spośród oferentów, który gwarantuje zorganizowanie
największej liczby miejsc pracy i utrzymanie ich przez okres co najmniej pięciu lat.
3d. Dowodem potwierdzającym zamieszkanie jest dokument określający
zameldowanie na pobyt stały w rozumieniu przepisów o ewidencji ludności
i dowodach osobistych.
3e. W przetargach, o których mowa w ust. 2 i 3, mogą brać udział osoby fizyczne
i osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej,
jeżeli z zastrzeżeniem ust. 3f, wniosą wadium w terminie, miejscu i w formie
wyznaczonych w ogłoszeniu o przetargu oraz spełnią inne warunki podane
w ogłoszeniu.
3f. Osoby fizyczne, którym na mocy odrębnych przepisów przysługuje prawo do
rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami
Rzeczypospolitej Polskiej realizowanej w formie zaliczenia na poczet ceny sprzedaży
nieruchomości Skarbu Państwa wartości pozostawionych nieruchomości, zwalnia się
z obowiązku wniesienia wadium do wysokości kwoty nieprzekraczającej wysokości
potwierdzonego prawa do rekompensaty, jeżeli złożą pisemne zobowiązanie do
uiszczenia kwoty równej wysokości niewniesionego wadium w przypadku uchylenia
się od zawarcia umowy.
3g. Wadium nie podlega zwrotowi:
1) jeżeli żaden z uczestników przetargu ustnego nie zgłosi postąpienia ponad cenę
wywoławczą albo żaden z uczestników przetargu ofert nie zaoferuje co najmniej
ceny wywoławczej;
2) uczestnikowi przetargu, który wygrał przetarg i uchyli się od zawarcia umowy;
3) uczestnikowi przetargu, jeżeli z przyczyn leżących po jego stronie,
w szczególności niespełnienia wymagania określonego w art. 28a ust. 1,
zawarcie umowy stało się niemożliwe.
4. Krajowemu Ośrodkowi przysługuje prawo pierwokupu na rzecz Skarbu
Państwa przy odsprzedaży nieruchomości przez nabywcę w okresie 5 lat od nabycia
tej nieruchomości od Krajowego Ośrodka.
5. (utracił moc)
6. Osoba, która zgłosiła zamiar uczestniczenia w przetargu, może wnieść do
dyrektora oddziału terenowego Krajowego Ośrodka pisemne zastrzeżenia w sprawie
niedopuszczenia jej do przetargu lub dopuszczenia osoby nieuprawnionej do
uczestniczenia w tym przetargu, w terminie 3 dni od dnia ogłoszenia na stronie
podmiotowej w Biuletynie Informacji Publicznej Krajowego Ośrodka osób
dopuszczonych do udziału w przetargu. Ogłoszenie zamieszcza się na co najmniej
3 dni przed dniem rozpoczęcia przetargu.
7. Uczestnik przetargu może wnieść do dyrektora oddziału terenowego
Krajowego Ośrodka pisemne zastrzeżenia na czynności przetargowe w terminie 7 dni
od dnia dokonania tych czynności.
8. Dyrektor oddziału terenowego Krajowego Ośrodka rozpatruje zastrzeżenia,
o których mowa w ust. 6 i 7, w terminie 7 dni od dnia ich wniesienia.
9. Dyrektor oddziału terenowego Krajowego Ośrodka:
1) powtarza czynności przetargowe albo unieważnia przetarg – w przypadku
uwzględnienia choćby jednego z zastrzeżeń, o których mowa w ust. 6 i 7;
2) oddala zastrzeżenia – w przypadku ich nieuwzględnienia;
3) pozostawia zastrzeżenia bez rozpoznania – w przypadku ich wniesienia po
terminie, o którym mowa w ust. 6 i 7, albo przez osobę inną niż osoba, która
zgłosiła zamiar uczestniczenia w przetargu, lub uczestnik przetargu.
10. Rozstrzygnięcie, o którym mowa w ust. 9, doręcza się osobie, która wniosła
zastrzeżenia i zamieszcza się je na stronie podmiotowej Biuletynu Informacji
Publicznej Krajowego Ośrodka. Uważa się, że rozstrzygnięcie, o którym mowa
w ust. 9, zostało doręczone osobie, która wniosła zastrzeżenie, z dniem zamieszczenia
rozstrzygnięcia na stronie podmiotowej Biuletynu Informacji Publicznej Krajowego
Ośrodka.
11. Na rozstrzygnięcie, o którym mowa w ust. 9, osobom, o których mowa
w ust. 6 i 7, służy prawo wniesienia zastrzeżeń do Dyrektora Generalnego Krajowego
Ośrodka, w terminie 7 dni od dnia doręczenia tego rozstrzygnięcia.
12. Po rozpatrzeniu zastrzeżeń, o których mowa w ust. 11, Dyrektor Generalny
Krajowego Ośrodka:
1) utrzymuje w mocy rozstrzygnięcie dyrektora oddziału terenowego Krajowego
Ośrodka;
2) zarządza powtórzenie czynności przetargowych przez dyrektora oddziału
terenowego Krajowego Ośrodka albo unieważnia przetarg;
3) pozostawia zastrzeżenia bez rozpoznania – w przypadku wniesienia zastrzeżeń
po terminie, o którym mowa w ust. 11, albo przez osobę inną niż wskazana
w ust. 6 i 7, albo w przypadku stwierdzenia okoliczności, o których mowa w ust.
9 pkt 3.
13. Do obliczania terminów, o których mowa w ust. 6, 7 i 11, stosuje się przepisy
Kodeksu postępowania administracyjnego.
14. Do czasu wydania rozstrzygnięcia, o którym mowa w ust. 9, przez dyrektora
oddziału terenowego Krajowego Ośrodka albo rozpatrzenia zastrzeżeń przez
Dyrektora Generalnego Krajowego Ośrodka, albo upływu terminu na wniesienie tych
zastrzeżeń, umowa sprzedaży nie może zostać zawarta.

Art. 29a. 1. Umowa sprzedaży nieruchomości rolnej zbywanej na zasadach
określonych w art. 29 ust. 1 i 3b lub art. 31 ust. 2 zawiera w szczególności
zobowiązania nabywcy nieruchomości do:
1) nieprzenoszenia własności nieruchomości nabytej z Zasobu przez okres 15 lat od
dnia nabycia nieruchomości oraz do prowadzenia działalności rolniczej na niej
w tym okresie, a w przypadku osób fizycznych do osobistego prowadzenia tej
działalności;
2) nieustanawiania w okresie, o którym mowa w pkt 1, hipoteki na nieruchomości
nabytej z Zasobu na rzecz innych podmiotów niż Krajowy Ośrodek;
3) zapłaty kwoty w wysokości 40% ceny sprzedaży w przypadku:
a) niedotrzymania przez nabywcę nieruchomości któregokolwiek ze
zobowiązań, o których mowa w pkt 1 i 2, albo
b) złożenia nieprawdziwego oświadczenia, o którym mowa w art. 29b ust. 1.
2. Do osobistego prowadzenia działalności rolniczej, o której mowa w ust. 1
pkt 1, stosuje się przepisy o kształtowaniu ustroju rolnego dotyczące osobistego
prowadzenia gospodarstwa rolnego.
3. Umowa, o której mowa w ust. 1, zawiera zastrzeżenie, że postanowienia,
o którym mowa w ust. 1 pkt 3, nie stosuje się w przypadku:
1) przeniesienia własności nieruchomości nabytej z Zasobu:
a) na rzecz zstępnego lub przysposobionego, a w przypadku ich braku –
krewnego w linii bocznej albo
b) za pisemną zgodą Krajowego Ośrodka;
2) udzielenia pisemnej zgody przez Krajowy Ośrodek na ustanowienie hipoteki na
nieruchomości nabytej z Zasobu.
4. Krajowy Ośrodek może wyrazić zgodę na:
1) przeniesienie własności nieruchomości nabytej z Zasobu – w przypadku gdy
nabywca nieruchomości jest osobą fizyczną:
a) zamierzającą powiększyć gospodarstwo rodzinne albo
b) posiadającą kwalifikacje rolnicze w rozumieniu przepisów o kształtowaniu
ustroju rolnego i zamierzającą utworzyć gospodarstwo rodzinne, albo
c) której przyznano pomoc finansową, o której mowa w art. 3 ust. 1 pkt 6
lit. a ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o wspieraniu rozwoju obszarów
wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020;
2) ustanowienie hipoteki na nieruchomości nabytej z Zasobu – w przypadku gdy
hipoteka ma stanowić zabezpieczenie spłaty kredytu zaciąganego na:
a) zakup nieruchomości rolnej na powiększenie gospodarstwa rodzinnego lub
b) zakup inwentarza żywego lub maszyn i urządzeń służących do prowadzenia
gospodarstwa rodzinnego, lub
c) budowę, rozbudowę lub modernizację budynków służących prowadzeniu
produkcji rolniczej, lub
d) odbudowę budynków zniszczonych w wyniku zdarzeń losowych, lub
e) realizację przedsięwzięcia, na które jest udzielana pomoc ze środków
publicznych w związku z zaistniałymi zdarzeniami losowymi.
5. Minister właściwy do spraw rozwoju wsi określi, w drodze rozporządzenia,
szczegółowy tryb udzielania pisemnej zgody, o której mowa w ust. 4, mając na
względzie określenie danych i dokumentów niezbędnych do prawidłowego rozpatrzenia wniosku.

Art. 29b. 1. Każdy nabywca nieruchomości Zasobu przed zawarciem umowy
sprzedaży składa oświadczenie o pochodzeniu środków finansowych na ten cel oraz
że nie zawarł umowy przedwstępnej na zbycie tej nieruchomości.
2. Osoba, która złożyła nieprawdziwe oświadczenie, o którym mowa w ust. 1,
podlega odpowiedzialności karnej za składanie fałszywego oświadczenia. Składający
oświadczenie jest obowiązany do zawarcia w nim klauzuli następującej treści: „Jestem
świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.”. Klauzula
ta zastępuje pouczenie organu o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywego
oświadczenia.

Art. 29c. Czynność prawna dotycząca zbycia nieruchomości dokonana
niezgodnie z przepisami ustawy lub dokonana w wyniku przetargu, który odbył się
niezgodnie z przepisami ustawy, lub w którym jako nabywcę nieruchomości
wyłoniono osobę, która nie spełnia wymogów, o których mowa w art. 29 ust. 3ba, jest
nieważna.

Art. 29d. Dyrektor Generalny Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa, na
wniosek ministra właściwego do spraw rozwoju wsi w porozumieniu z ministrem
właściwym do spraw gospodarki, może nieodpłatnie, w drodze umowy, przekazać na własność zarządzającemu specjalną strefą ekonomiczną w rozumieniu ustawy z dnia 20 października 1994 r. o specjalnych strefach ekonomicznych (Dz. U. z 2019 r. poz.
482 i 2020), na cele związane ze wspieraniem rozwoju nowych inwestycji,
nieruchomości wchodzące w skład Zasobu, przeznaczone w miejscowym planie
zagospodarowania przestrzennego na cele przemysłowo-usługowe. Koszty związane
z przygotowaniem geodezyjnym i prawnym nieruchomości ponosi zarządzający.

Ustawa o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa art. 29