Wyrok SA we Wrocławiu z 17 lipca 2014 r. w sprawie o zapłatę.

UZASADNIENIE

T. S. domagał się nakazania (...) Towarzystwu (...) we W. złożenia oświadczenia woli przenoszącego na rzecz powoda prawa własności nieruchomości położonej w P. przy ul. (...), gmina L., w skład której wchodzą działki oznaczone numerami: (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...) i (...), dla której Sąd Rejonowy w L. prowadzi księgę wieczysta KW nr (...), domagał się też zasądzenia na jego rzecz kosztów procesu. W uzasadnieniu pozwu T. S. twierdził, że w obliczu postępowania noszącego cechy rażącej niewdzięczności, odwołał darowiznę uczynioną na rzecz strony pozwanej.

(...) Towarzystwo (...) domagało się oddalenia powództwa podnosząc zarzuty różnego rodzaju. W pierwszej kolejności podnoszono, że o rażącej niewdzięczności można mówić jedynie w stosunkach między osobami fizycznymi. Dalej kwestionowano, aby zaistniały przesłanki uzasadniające odwołanie darowizny. Działania Stowarzyszenia były podyktowane wyłącznie ochroną swoich praw przed zachowaniami powoda.

Wyrokiem z dnia 17 lipca 2013 r. Sąd Okręgowy w Jeleniej Górze oddalił powództwo. Sąd Okręgowy zaaprobował pogląd, że przesłanka rażącej niewdzięczności może być rozpatrywana wyłącznie w stosunkach między osobami fizycznymi.

Na skutek apelacji strony pozwanej Sąd Apelacyjny we Wrocławiu wyrokiem z dnia 20 grudnia 2013 r. uchylił zaskarżony wyrok i sprawę przekazał Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania. Sąd Apelacyjny wyraził pogląd, iż nie ma normatywnych przeszkód, aby zachowanie osoby prawnej było kwalifikowane w kategoriach rażącej niewdzięczności. Odmienne stanowisko Sądu Okręgowego doprowadziło do nierozpoznania istoty sprawy.

W toku ponownego rozpoznania sprawy Sąd Okręgowy dokonał ustaleń faktycznych obejmujących okoliczności powstania (...) Towarzystwa (...) we W. oraz roli T. S. w tym dziele.

Poczynił ustalenia dotyczące darowizny na rzecz Towarzystwa nieruchomości położonej w P. oraz genezę i okoliczności konfliktu, który rozwinął się po śmierci nauczyciela medytacji S. T., gdy nauczycielem został B. S.. Sąd ustalił przebieg konfliktu i jego konsekwencje w postaci postępowań prowadzonych przez Prokuraturę Rejonową w L. oraz postępowań cywilnych przed sądami. Oceniając zgromadzone dowody Sąd pierwszej instancji uznał, że główną przyczyną różnic między pozwanym Towarzystwem i częścią jego członków a powodem było niewłaściwe zachowanie samego powoda, który nie wywiązywał się ze zobowiązań związanych z realizacją projektu budowy wioski ekologicznej w P.. Zdaniem Sądu Okręgowego treść wyroków, którymi zasądzono od powoda na rzecz niektórych członków (...) Towarzystwa (...) znaczne kwoty pieniężne, stanowi potwierdzenie tezy o niewłaściwym postępowaniu powoda i sprawia, że w działaniach tych osób nie można dopatrzyć się cech rażącej niewdzięczności, a to uzasadnia oddalenie powództwa.

T. S. wniósł apelację zaskarżając wyrok Sądu Okręgowego w całości i domagając się jego zmiany przez uwzględnienie powództwa w całości, albo prze uchylenie tego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.

Powód podnosił zarzuty naruszenia prawa materialnego – art. 42 § 3 Konstytucji RP oraz art. 898 § 1 k.c. przez ich błędną wykładnię i wadliwe niezastosowanie. Zdaniem powoda działania członków Towarzystwa skierowane przeciwko powodowi były wobec niego wrogie i nosiły cechy rażącej niewdzięczności. Dalej w apelacji podniesiono zarzuty naruszenia przepisów postępowania:

– art. 304 k.p.c. przez wadliwe pouczenie strony przed rozpoczęciem jej przesłuchania;

– art. 9 k.p.c. i art. 148 k.p.c. przez przeprowadzenie dowodów z dokumentów poza rozprawą, co pozbawiło powoda możliwości podjęcia polemiki, a w konsekwencji obrony praw i prowadziło do nieważności postępowania,

– art. 233 § 1 k.p.c. w związku z art. 245 k.p.c. i w związku z art. 244 § 1 k.p.c. przez wadliwą ocenę dowodów z dokumentów prywatnych (zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa) i urzędowych (postanowienia i wyroki) oraz dowodów osobowych, poprzez odmówienie im mocy dowodowej.

Ponadto w apelacji na podstawie art. 380 k.p.c. wniesiono o rozpatrzenie postanowień dowodowych wydanych na rozprawie w dniu 25 marca 2014 r. i o dopuszczenie i przeprowadzenie tych dowodów na okoliczności wskazane w pozwie. Zastrzeżono przy tym, że powód zgłosił do protokołu rozprawy zastrzeżenie w trybie art. 162 k.p.c.

W odpowiedzi na apelację strona pozwana wniosła o jej oddalenie i zasądzenie od powoda na jej rzecz kosztów postępowania apelacyjnego. Strona pozwana zwalczała poszczególne zarzuty apelacyjne.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Zawarty w apelacji wniosek o rozpoznanie przez Sąd drugiej instancji postanowień dowodowych na podstawie art. 380 k.p.c. jest bezprzedmiotowy. Warunkiem uwzględnienia wniosku jest zgłoszenie przez stronę zastrzeżenia przewidzianego w art. 162 k.p.c. Tymczasem powód zgłosił jedno zastrzeżenie na podstawie art. 162 k.p.c., dotyczyło ono jednak wyłącznie oddalenia wniosku o dopuszczenie dowodu z opinii biegłych o którego przeprowadzenie wnosiły obie strony.

Uwzględnienie w toku postępowania wniosku o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego mogłoby wchodzić w rachubę wtedy, gdyby Sąd uznawał powództwo za uzasadnione co do istoty.

Dodatkowo należy wskazać na niedopuszczalną ogólnikowość wniosku dowodowego. Stosownie do art. 232 zdanie pierwsze k.p.c. strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Wynika stąd, że wnioski dowodowe powinny być konkretne, tzn. powinny wskazywać konkretny dowód oraz fakty wykazaniu których dowód ten służy. Ogólnikowe odesłanie sądu odwoławczego do treści pozwu nie stanowi skutecznego złożenia wniosku dowodowego w postępowaniu apelacyjnym.

Odnośnie do istoty sprawy, Sąd Apelacyjny ocenia zaskarżone rozstrzygnięcie jako trafne, oparte na prawidłowo ustalonym stanie faktycznym, które Sąd odwoławczy przyjmuje za podstawę własnego orzekania. W tej sytuacji należy odnieść się do podniesionych w apelacji zarzutów. Rozbudowane zarzuty naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. w związku z art. 244 § 1 k.p.c. i art. 245 k.p.c. oraz zarzuty wadliwej oceny zeznań świadka K. S. i zeznań powoda, stanowią w istocie kolejne powtórzenie prezentowanej w całym postępowaniu oceny zdarzeń z perspektywy przekonań powoda. Nie zawierają natomiast argumentacji faktycznej czy jurydycznej podważającej ocenę Sądu.

Zarzut naruszenia przez Sąd pierwszej instancji art. 9 k.p.c. i art. 148 k.p.c. jest nieuzasadniony. Sąd nie naruszył zasady jawności procesu cywilnego. Trzeba wskazać, że okoliczności, których dotyczyły dokumenty zawarte w aktach procesowych Sądu Okręgowego w Jeleniej Górze i Prokuratury Rejonowej w L., były przedmiotem roztrząsania przed Sądem orzekającym, nadto trzeba podkreślić, że są to dokumenty, o których mowa w art. 224 § 2 k.p.c. Nie jest tak, jak twierdzi apelujący, że jawność postępowania sądowego oznacza konieczność przeprowadzenia wszystkich dowodów bezpośrednio na rozprawie przed sądem orzekającym (por. przykładowo art. 235 § 1 k.p.c.). Dalej trzeba wskazać, że postępowanie apelacyjne stanowi kontynuację postępowania rozpoznawczego, daje więc możliwość sanacji uchybień procesowych sądu pierwszej instancji, stronie zaś daje możliwość prezentacji własnych ocen. Wbrew zarzutom apelacji, nie miała wpływu na treść wyroku wadliwość pouczenia stron przy ich przesłuchaniu. Dowód z przesłuchania stron ma w postępowaniu cywilnym znaczenie pomocnicze i jest fakultatywny. Istotne dla rozstrzygnięcia sprawy ustalenia Sąd Okręgowy opierał na wielu przeprowadzonych w sprawie dowodach, dokonując ich kompleksowej analizy.

Sąd Apelacyjny nie podziela zarzutów powoda, iż doszło do obrazy przepisów prawa materialnego, tj. art. 42 § 2 Konstytucji RP i art. 898 § 1 k.c. Wymienione normy Sąd pierwszej instancji prawidłowo wyłożył i zastosował. Sąd Apelacyjny w pełni podziela pogląd wyrażony w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, iż zgromadzony materiał dowodowy wskazuje, że główną przyczyną konfliktu pomiędzy (...) Towarzystwem (...) i jego poszczególnymi członkami z jednej strony a T. S. z drugiej strony było niewłaściwe zachowanie samego powoda, który nie wywiązał się ze zobowiązań związanych z realizacją projektu budowy wioski ekologicznej w P.. Ta konfliktogenna sytuacja generowała szereg spięć i nieporozumień z postępowaniami sądowymi i przed prokuratorem włącznie. Jednakże toczonym sporom nie sposób przypisać znamion aktów rażącej niewdzięczności.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 385 k.p.c., apelację jako pozbawioną uzasadnionych podstaw oddalono. O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na postawie art. 98 § 1 k.p.c.

bp