Art. 45. (uchylony).

Art. 45a. 1. Na zasadach określonych w niniejszym dziale, z zastrzeżeniem
art. 18 ust. 1a i 1b, jest prowadzony depozyt papierów wartościowych i rejestracja
instrumentów finansowych niebędących papierami wartościowymi, rozliczanie
i rozrachunek transakcji mających za przedmiot instrumenty finansowe oraz
wykonywanie innych czynności związanych z systemem depozytowo-
-rozliczeniowym.
2. Ilekroć w niniejszym dziale jest mowa o uczestniku, rozumie się przez to
podmiot będący uczestnikiem odpowiednio Krajowego Depozytu, spółki, której
Krajowy Depozyt przekazał wykonywanie czynności z zakresu zadań, o których
mowa w art. 48 ust. 1 pkt 1–6 lub ust. 2, CCP, izby rozliczeniowej lub izby
rozrachunkowej.

Art. 45b. 1. Rozliczeniem transakcji mających za przedmiot instrumenty
finansowe jest ustalenie wysokości świadczeń pieniężnych i niepieniężnych
wynikających z zawartych transakcji, w ramach przyjętego sposobu rozliczenia, do
których są zobowiązani lub uprawnieni:
1) uczestnicy będący stronami tych transakcji;
2) w przypadku, o którym mowa w art. 45h ust. 1 – Krajowy Depozyt, spółka,
której Krajowy Depozyt przekazał wykonywanie czynności z zakresu zadań,
o których mowa w art. 48 ust. 2, izba rozliczeniowa lub CCP (podmiot
rozliczający);
3) uczestnicy, którzy na zasadach określonych w regulaminie podmiotu
rozliczającego:
a) zobowiązali się wobec tego podmiotu do wykonywania obowiązków
wynikających z rozliczania transakcji zawartych przez inne podmioty oraz
b) w przypadku, gdy rozliczenie transakcji następuje w sposób, o którym
mowa w art. 45h – uzyskali zgodę podmiotu zawierającego transakcje na
wykonywanie obowiązków, o których mowa w lit. a
– (uczestnicy będący stronami rozliczenia).
2. Rozrachunkiem transakcji mających za przedmiot instrumenty finansowe jest
obciążenie lub uznanie konta depozytowego, rachunku zbiorczego lub rachunku
papierów wartościowych prowadzonego przez Krajowy Depozyt, spółkę, której
Krajowy Depozyt przekazał wykonywanie czynności z zakresu zadań, o których
mowa w art. 48 ust. 1 pkt 1, lub przez izbę rozrachunkową (podmiot
przeprowadzający rozrachunek), odpowiednio w związku z transakcją zbycia lub
nabycia instrumentów finansowych, a także odpowiednio do ustalonych w trakcie
rozliczenia kwot świadczeń, uznanie lub obciążenie rachunku bankowego lub
rachunku pieniężnego wskazanego przez uczestnika będącego stroną transakcji albo
stroną rozliczenia.

Art. 45c. Rozliczanie i rozrachunek transakcji oraz rejestracja w zakresie
papierów wartościowych:
1) emitowanych przez Skarb Państwa lub Narodowy Bank Polski,
2) opiewających na zbywalne prawa majątkowe wynikające z papierów
wartościowych emitowanych przez Skarb Państwa lub Narodowy Bank Polski
– mogą być dokonane w odrębnym systemie prowadzonym przez Narodowy Bank Polski.

Art. 45d. Jeżeli sposób rozliczenia transakcji polega na tym, że podmiot,
o którym mowa w art. 45b ust. 1, zobowiązany jest do spełnienia świadczenia
w wysokości stanowiącej nadwyżkę ponad wartość należnego mu świadczenia
pieniężnego lub niepieniężnego, obowiązek spełnienia przez ten podmiot świadczenia
w tej wysokości powstaje z chwilą zawarcia transakcji, a w przypadku, o którym
mowa w art. 45h ust. 1 – z momentem przyjęcia transakcji do rozliczenia. Nie wyłącza
to możliwości ustalenia innej wysokości świadczenia w przypadkach określonych w art. 45f.

Art. 45e. 1. Wszczęcie postępowania upadłościowego, restrukturyzacyjnego,
egzekucyjnego lub otwarcie likwidacji, a także podjęcie innych środków prawnych
względem uczestnika lub innego podmiotu zawierającego transakcje:
1) na rynku regulowanym,
2) w ASO,
3) poza obrotem zorganizowanym – polegające na sprzedaży instrumentów
finansowych ze zobowiązaniem do ich odkupu, a także inne transakcje, jeżeli na
podstawie przepisów prawa podlegają one obowiązkowi rozliczenia przez
podmiot rozliczający
– powodujących zawieszenie lub zaprzestanie dokonywania przez niego spłaty
zadłużeń albo ograniczających jego zdolność w zakresie swobodnego rozporządzania
swoim mieniem, w tym zawieszenie działalności banku w trybie określonym
przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe, nie wywołuje skutków
prawnych w stosunku do środków znajdujących się na koncie depozytowym, rachunku
zbiorczym, rachunku papierów wartościowych, rachunku pieniężnym lub rachunku
bankowym tego uczestnika lub podmiotu, służącym do realizacji rozliczeń transakcji
w zakresie, w jakim środki te są przeznaczone do przeprowadzenia rozrachunku
transakcji w podmiocie przeprowadzającym rozrachunek, chociażby postępowanie
zostało wszczęte, likwidacja otwarta lub inny środek prawny został podjęty przed
przeprowadzeniem jej rozrachunku.
2. Środki prawne, o których mowa w ust. 1, nie wywołują skutków prawnych
wobec podmiotu uprawnionego z zabezpieczenia w stosunku do przedmiotu
zabezpieczenia ustanowionego przez uczestnika lub przez inny podmiot zawierający transakcje:
1) na rynku regulowanym,
2) w ASO,
3) poza obrotem zorganizowanym – polegające na sprzedaży instrumentów
finansowych ze zobowiązaniem do ich odkupu, a także inne transakcje, jeżeli na
podstawie przepisów prawa podlegają one obowiązkowi rozliczenia przez
podmiot rozliczający
– na rzecz innego uczestnika lub na rzecz podmiotu rozliczającego, na zasadach
określonych w regulaminie podmiotu rozliczającego.
3. Podmiot przeprowadzający rozrachunek transakcji jest uprawniony do
wykorzystania:
1) środków, o których mowa w ust. 1, należących do podmiotu zawierającego
transakcję, o którym mowa w art. 45g ust. 1, oraz
2) ustanowionego przez ten podmiot zabezpieczenia, o którym mowa w ust. 2
– w celu dokonania rozrachunku zawartej przez ten podmiot transakcji, także
w przypadku, gdy jej rozliczenie następuje w sposób, o którym mowa w art. 45h.
4. Przepis ust. 1 stosuje się także w przypadku, gdy system rejestracji papierów
wartościowych jest prowadzony przez Narodowy Bank Polski.

Art. 45f. 1. W przypadku braku środków na koncie depozytowym, rachunku
bankowym wskazanym przez stronę rozliczenia, rachunku zbiorczym, rachunku
papierów wartościowych lub rachunku pieniężnym uczestnika będącego stroną
transakcji albo stroną rozliczenia, potrzebnych do przeprowadzenia rozrachunku
transakcji, podmiot przeprowadzający rozrachunek określa transakcje, których
rozrachunek ulega zawieszeniu.
2. System gwarantowania, o którym mowa w art. 59 ust. 2, lub system
zabezpieczania, o którym mowa w art. 68c ust. 2, może przewidywać niespełnienie
świadczeń na rzecz uczestnika, który spowodował zawieszenie rozrachunku
transakcji.

Art. 45g. 1. Podmiot zawierający transakcje podlegające rozliczeniu, niebędący
uczestnikiem zobowiązanym do wykonywania obowiązków wynikających
z rozliczania tych transakcji, może wykonywać prawa lub obowiązki wynikające
z tych transakcji wyłącznie za pośrednictwem uczestnika będącego stroną rozliczenia,
na zasadach określonych w ustawie oraz w regulaminie podmiotu rozliczającego.
2. W przypadku gdy rozliczanie transakcji następuje w sposób, o którym mowa
w art. 45h, przed rozpoczęciem wykonywania przez uczestnika będącego stroną
rozliczenia obowiązków wynikających z rozliczeń transakcji, o których mowa
w ust. 1, jest on obowiązany do:
1) uzyskania od podmiotu zawierającego transakcje pisemnego oświadczenia,
w którym wyraża on zgodę na wykonywanie przez tego uczestnika obowiązków
wynikających z rozliczeń zawieranych przez niego transakcji;
2) przekazania oświadczenia, o którym mowa w pkt 1, podmiotowi rozliczającemu.
3. W przypadku, o którym mowa w ust. 1 i 2:
1) podmiot rozliczający staje się uprawniony do żądania spełnienia świadczeń
wynikających z transakcji zawartych przez podmiot, o którym mowa w ust. 1,
wobec uczestnika będącego stroną rozliczenia;
2) uczestnik będący stroną rozliczenia nie może powoływać się wobec podmiotu
rozliczającego na zarzuty związane ze stosunkiem prawnym łączącym go
z podmiotem zawierającym transakcje.
4. Cofnięcie zgody, o której mowa w ust. 2 pkt 1, lub zajście innego zdarzenia
prawnego, które powoduje brak podstaw prawnych do dalszego wykonywania przez
uczestnika będącego stroną rozliczenia praw lub obowiązków wynikających
z transakcji zawieranych przez podmiot udzielający zgody, wywołuje skutki prawne
od chwili wygaśnięcia zobowiązania tego uczestnika wobec podmiotu rozliczającego
do wypełniania obowiązków związanych z rozliczaniem tych transakcji. Z chwilą
powzięcia przez uczestnika będącego stroną rozliczenia wiadomości o odwołaniu
zgody albo o innym zdarzeniu prawnym, które powoduje brak podstaw prawnych do
dalszego wykonywania przez uczestnika będącego stroną rozliczenia obowiązków
wynikających z transakcji zawieranych przez podmiot udzielający zgody, jest on
obowiązany niezwłocznie wystąpić o rozwiązanie lub zmianę umowy o uczestnictwo
w podmiocie rozliczającym w tym zakresie.
5. Rozwiązanie lub zmiana umowy o uczestnictwo w podmiocie rozliczającym,
zawartej przez uczestnika będącego stroną rozliczenia transakcji zawieranych przez
inny podmiot, nie ma wpływu na obowiązki wynikające z rozliczeń transakcji, które
zostały zawarte przed jej rozwiązaniem lub zmianą.

Art. 45h. 1. Sposób rozliczenia transakcji może polegać na wstąpieniu przez
podmiot rozliczający w prawa i obowiązki strony transakcji względem:
1) drugiej strony transakcji – jeżeli druga strona transakcji jest uczestnikiem
i zobowiązała się wobec podmiotu rozliczającego do wykonywania obowiązków
wynikających z rozliczania zawieranych przez nią transakcji albo
2) uczestnika będącego drugą stroną rozliczenia transakcji – w przypadku, o którym
mowa w art. 45g.
2. Z chwilą przyjęcia transakcji do rozliczenia w sposób, o którym mowa
w ust. 1, prawa i obowiązki z niej wynikające wygasają, a w to miejsce:
1) w przypadku, o którym mowa w ust. 1 pkt 1 – strona transakcji staje się
uprawniona lub zobowiązana zgodnie z treścią tej transakcji w stosunku do
podmiotu rozliczającego albo
2) w przypadku, o którym mowa w ust. 1 pkt 2:
a) strona transakcji staje się uprawniona lub zobowiązana zgodnie z treścią tej
transakcji w stosunku do uczestnika, który na podstawie zawartej z nią
umowy zobowiązał się do wykonywania zadań uczestnika będącego stroną
rozliczenia zawieranych przez nią transakcji,
b) uczestnik, o którym mowa w lit. a, staje się uprawniony lub zobowiązany
zgodnie z treścią tej transakcji w stosunku do podmiotu rozliczającego
– (nowacja rozliczeniowa).
3. Wykonanie zobowiązań, o których mowa w ust. 2 pkt 1 oraz pkt 2 lit. b,
następuje poprzez spełnienie ustalonego w wyniku rozliczenia transakcji świadczenia
rozliczeniowego, którym jest:
1) świadczenie należne z tytułu transakcji, w którą wstąpił podmiot rozliczający
albo
2) suma świadczeń tego samego rodzaju, o których mowa w pkt 1, do których
podmiot rozliczający jest uprawniony wobec podmiotu, o którym mowa w ust. 1,
pomniejszona o sumę świadczeń tego samego rodzaju, o których mowa w pkt 1,
do których spełnienia podmiot rozliczający jest zobowiązany wobec tego
podmiotu, albo
3) suma świadczeń tego samego rodzaju, o których mowa w pkt 1, do których
podmiot, o którym mowa w ust. 1, jest uprawniony wobec podmiotu
rozliczającego, pomniejszona o sumę świadczeń tego samego rodzaju, o których
mowa w pkt 1, do których spełnienia podmiot ten jest zobowiązany wobec
podmiotu rozliczającego.
Podmiot rozliczający jest uprawniony do pomniejszenia świadczenia rozliczeniowego
o świadczenie tego samego rodzaju należne z tytułu uczestnictwa podmiotu, o którym
mowa w ust. 1, w systemie gwarantującym prawidłowe wykonanie zobowiązań
wynikających z transakcji.
4. Regulamin podmiotu rozliczającego określa rodzaje transakcji, które
podlegają rozliczeniu w sposób, o którym mowa w ust. 1, warunki oraz moment
przyjęcia tych transakcji do rozliczenia, a także zakres odpowiedzialności podmiotu rozliczającego z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązań
wynikających z tych transakcji. Regulamin podmiotu rozliczającego może także
określać szczególne przypadki, w których ze względu na bezpieczeństwo i płynność
rozliczeń, zobowiązanie do spełnienia świadczenia rozliczeniowego wygasa przez
spełnienie innego świadczenia (świadczenie zastępcze). Wysokość świadczenia
zastępczego powinna zostać określona w sposób, który nie prowadzi do
pokrzywdzenia podmiotu uprawnionego do jego otrzymania. Do świadczenia
zastępczego stosuje się odpowiednio przepis ust. 3 zdanie drugie.
5. W przypadku, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, uczestnik będący stroną
rozliczenia jest uprawniony do spełnienia świadczenia rozliczeniowego ze środków
pieniężnych lub instrumentów finansowych podmiotu, który zawarł transakcję.
6. Skierowanie przez strony transakcji do rozliczenia oznacza, że wyrażają one
zgodę na zasady i sposób jej rozliczenia określone w regulaminie podmiotu rozliczającego.
7. Od chwili przyjęcia transakcji do rozliczenia przez podmiot rozliczający
uczestnik będący stroną rozliczenia i podmiot rozliczający mogą powoływać się
wyłącznie na zarzuty wynikające ze stosunków prawnych powstałych w miejsce
zawartych transakcji, z uwzględnieniem przepisu art. 45g ust. 3 pkt 2.
8. Jeżeli w dniu albo po dniu dokonania rozrachunku transakcji zawartej przez
podmiot niebędący stroną rozliczenia, lecz przed dniem zapisania na rachunku
papierów wartościowych tego podmiotu nabywanych przez niego w wyniku tej
transakcji papierów wartościowych, nastąpiło ustalenie prawa do pożytków z tych
papierów, uczestnik będący stroną rozliczenia – z chwilą otrzymania tych pożytków –
staje się zobowiązany do ich wydania stronie transakcji.
9. Zobowiązanie, o którym mowa w ust. 2 pkt 2 lit. a, staje się wymagalne
z dniem dokonania rozrachunku transakcji.
10. Spełnienie świadczenia rozliczeniowego, którego przedmiotem są papiery
wartościowe następuje w przypadku, o którym mowa w:
1) ust. 1 pkt 1 – poprzez, odpowiednio, uznanie konta depozytowego albo rachunku
papierów wartościowych, wskazanego przez stronę transakcji podmiotowi
rozliczającemu;
2) ust. 1 pkt 2 – poprzez uznanie konta depozytowego, wskazanego przez
uczestnika będącego stroną rozliczenia podmiotowi rozliczającemu, któremu
odpowiada rachunek papierów wartościowych prowadzony dla strony transakcji.
11. Nabycie papierów wartościowych będących przedmiotem transakcji na
podstawie ust. 2 pkt 2 przez uczestnika będącego stroną rozliczenia tej transakcji
powoduje powstanie po stronie tego uczestnika obowiązków określonych
w przepisach rozdziału 4 ustawy o ofercie publicznej wyłącznie w przypadku, gdy
papiery te pozostają zapisane na jego rachunku papierów wartościowych w dniu
następującym po dniu rozrachunku tej transakcji. Przepis ten stosuje się odpowiednio
do nabycia papierów wartościowych przez podmiot rozliczający na podstawie ust. 2.
12. Do nowacji rozliczeniowej nie stosuje się przepisów art. 506–525 ustawy
z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny.
13. Nowacja rozliczeniowa następująca w ramach rozliczenia transakcji, której
przedmiotem jest przeniesienie instrumentów finansowych, nie stanowi sprzedaży ani
pożyczki w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny.
14. W przypadku ogłoszenia upadłości podmiotu rozliczającego, przepis art. 85
ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe stosuje się odpowiednio do
transakcji rozliczanych w sposób, o którym mowa w ust. 1 i 2.
15. W przypadku otwarcia wobec podmiotu rozliczającego przyspieszonego
postępowania układowego, postępowania układowego lub postępowania sanacyjnego
przepisy art. 250 ustawy z dnia 15 maja 2015 r. – Prawo restrukturyzacyjne (Dz. U. z
2019 r. poz. 243, z późn. zm.) stosuje się odpowiednio do transakcji rozliczanych
w sposób, o którym mowa w ust. 1 i 2.

Art. 45i. Podmiotowi uprawnionemu do prowadzenia rachunku derywatów oraz
podmiotowi, który zamierza prowadzić takie rachunki na podstawie art. 117 i spełniają
wymogi określone w regulaminie podmiotu rozliczającego, przysługują roszczenia o
zawarcie umowy o uczestnictwo w tym podmiocie rozliczającym.

Ustawa o obrocie instrumentami finansowymi art. 45

DODAJ