Art. 3. 1. W przypadku sprzedaży nieruchomości rolnej prawo pierwokupu
przysługuje z mocy ustawy jej dzierżawcy, jeżeli:
1) umowa dzierżawy została zawarta w formie pisemnej i ma datę pewną oraz
była wykonywana co najmniej przez 3 lata, licząc od tej daty, oraz
2) nabywana nieruchomość rolna wchodzi w skład gospodarstwa rodzinnego
dzierżawcy.
2. O treści umowy sprzedaży nieruchomości rolnej zawiadamia się
dzierżawcę tej nieruchomości, jeżeli umowa dzierżawy trwała co najmniej 3 lata od
dnia jej zawarcia.
3. Jeżeli dzierżawcy przysługuje prawo pierwokupu, o którym mowa w ust. 1,
zawiadomienie, o którym mowa w ust. 2, wywołuje skutki określone w przepisach
Kodeksu cywilnego dotyczących prawa pierwokupu.
4. W przypadku braku uprawnionego do pierwokupu, o którym mowa
w ust. 1, albo niewykonania przez niego tego prawa, prawo pierwokupu
przysługuje z mocy ustawy Krajowemu Ośrodkowi działającemu na rzecz Skarbu
Państwa.
5. Przepisów ust. 1–4 nie stosuje się, jeżeli:
1) nabywcą nieruchomości rolnej jest:
a) jednostka samorządu terytorialnego,
b) Skarb Państwa,
ba) spółka, o której mowa w art. 2a ust. 3 pkt 1 lit. ca,
bb) spółka kapitałowa lub grupa kapitałowa, o których mowa w art. 2a ust. 3
pkt 1 lit. cb,
c) osoba bliska zbywcy,
d) Spółka Celowa, o której mowa w ustawie z dnia 10 maja 2018 r. o
Centralnym Porcie Komunikacyjnym,
e) spółdzielnia produkcji rolnej, o której mowa w art. 2a ust. 3 pkt 1 lit. h,
f) członek spółdzielni produkcji rolnej, o którym mowa w art. 2a ust. 3 pkt
1 lit. i;
2) nabycie nieruchomości rolnej następuje za zgodą, o której mowa w art. 2a
ust. 4, albo za zgodą, o której mowa w art. 29a ust. 3 pkt 1 lit. b ustawy z dnia
19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu
Państwa;
3) sprzedaż następuje między osobami prawnymi, o których mowa w art. 2a
ust. 3 pkt 1 lit. d, tego samego kościoła lub związku wyznaniowego.
6. (uchylony)
7. Prawo pierwokupu, o którym mowa w ust. 4, nie przysługuje, jeżeli
w wyniku nabycia nieruchomości rolnej następuje powiększenie gospodarstwa
rodzinnego, jednak do powierzchni nie większej niż określona w art. 5 ust. 1 pkt 2,
a nabywana nieruchomość rolna jest położona w gminie, w której ma miejsce
zamieszkania nabywca, lub w gminie graniczącej z tą gminą.
8. Jeżeli cena sprzedawanej nieruchomości rażąco odbiega od jej wartości
rynkowej, wykonujący prawo pierwokupu może, w terminie 14 dni od dnia
złożenia oświadczenia o wykonaniu prawa pierwokupu, wystąpić do sądu
o ustalenie ceny tej nieruchomości.
8a. Krajowy Ośrodek może dokonać zapłaty niespornej części ceny
nieruchomości rolnej przed wystąpieniem do sądu o ustalenie ceny tej
nieruchomości.
9. Sąd ustala cenę odpowiadającą wartości rynkowej nieruchomości rolnej
przy zastosowaniu sposobów określenia wartości nieruchomości przewidzianych w
przepisach o gospodarce nieruchomościami.
10. Krajowy Ośrodek wysyła zobowiązanemu z prawa pierwokupu
oświadczenie w formie aktu notarialnego o wykonaniu prawa pierwokupu
przesyłką poleconą nadaną za potwierdzeniem odbioru w placówce pocztowej
operatora pocztowego w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. – Prawo
pocztowe, a następnie publikuje na stronie podmiotowej w Biuletynie Informacji
Publicznej Krajowego Ośrodka.
11. Uważa się, że zobowiązany z prawa pierwokupu zapoznał się z treścią
oświadczenia Krajowego Ośrodka o wykonaniu prawa pierwokupu z chwilą jego
publikacji na stronie podmiotowej w Biuletynie Informacji Publicznej Krajowego
Ośrodka.

Art. 3a. 1. Krajowemu Ośrodkowi działającemu na rzecz Skarbu Państwa
przysługuje prawo pierwokupu udziałów i akcji w spółce kapitałowej w rozumieniu
ustawy z dnia 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2020 r.
poz. 1526), która jest właścicielem lub użytkownikiem wieczystym nieruchomości
rolnej o powierzchni co najmniej 5 ha albo nieruchomości rolnych o łącznej
powierzchni co najmniej 5 ha.
2. Przepisu ust. 1 nie stosuje się w przypadku zbywania:
1) akcji spółek, których akcje są dopuszczone do obrotu zorganizowanego
w rozumieniu ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami
finansowymi (Dz. U. z 2020 r. poz. 89, 284, 288 i 568);
2) udziałów i akcji na rzecz osoby bliskiej;
3) udziałów i akcji przez Skarb Państwa;
4) udziałów i akcji na rzecz spółki, o której mowa w art. 2a ust. 3 pkt 1 lit. ca;
5) udziałów i akcji na rzecz spółki kapitałowej lub grupy kapitałowej, o których
mowa w art. 2a ust. 3 pkt 1 lit. cb.
3. Krajowemu Ośrodkowi przed nabyciem udziałów i akcji w spółce, o której
mowa w ust. 1, przysługuje prawo przeglądania ksiąg i dokumentów tej spółki oraz
żądania od tej spółki informacji dotyczących obciążeń i zobowiązań nieujętych w
księgach i dokumentach. Uzyskane przez Krajowy Ośrodek informacje stanowią
tajemnicę przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 11 ust. 2 ustawy z dnia 16 kwietnia
1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (Dz. U. z 2019 r. poz. 1010 i 1649).
3a. W przypadku gdy udziały lub akcje są obciążone prawem zastawu,
Krajowy Ośrodek dokonuje zapłaty ceny w terminie 14 dni od dnia otrzymania
zawiadomienia o wygaśnięciu zastawu, o ile zapłata ceny jest już wymagalna.
4. Do prawa pierwokupu, o którym mowa w ust. 1, stosuje się odpowiednio
przepisy art. 3 ust. 8, 8a, 10 i 11 oraz przepisy Kodeksu cywilnego dotyczące prawa
pierwokupu co do nieruchomości, z tym że termin do złożenia oświadczenia o
wykonaniu prawa pierwokupu wynosi 2 miesiące, licząc od dnia wpływu do
Krajowego Ośrodka zawiadomienia dokonanego przez spółkę, o której mowa w
ust. 1, której udziały lub akcje stanowią przedmiot warunkowej umowy sprzedaży.
Do zawiadomienia dołącza się:
1) wypisy z ewidencji gruntów i budynków dla wszystkich nieruchomości
rolnych stanowiących własność lub użytkowanie wieczyste spółki, o której
mowa w ust. 1;
2) odpis księgi wieczystej lub zaświadczenie wydane na podstawie zbioru
dokumentów prowadzonego dla zbywanej nieruchomości rolnej, lub
informację o numerze księgi wieczystej dostępnej w centralnej bazie danych
ksiąg wieczystych;
3) potwierdzone za zgodność z oryginałem bilans oraz rachunek zysków i strat
spółki, o której mowa w ust. 1, za trzy ostatnie lata obrotowe;
4) aktualną listę wspólników lub akcjonariuszy oraz umowę lub statut spółki, o
której mowa w ust. 1;
5) oświadczenie zarządu spółki, o której mowa w ust. 1, o wysokości zobowiązań
warunkowych.
5. Sądem właściwym do ustalenia ceny zbywanych akcji lub udziałów jest sąd
właściwy dla siedziby spółki, o której mowa w ust. 1.
6. Osoba, która złożyła nieprawdziwe oświadczenie, o którym mowa w ust. 4
pkt 5, podlega odpowiedzialności karnej za składanie fałszywego oświadczenia.
Składający oświadczenie jest obowiązany do zawarcia w nim klauzuli następującej
treści: „Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego
oświadczenia.”. Klauzula ta zastępuje pouczenie organu o odpowiedzialności
karnej za składanie fałszywego oświadczenia.

Art. 3b. 1. W przypadku zmiany wspólnika lub przystąpienia nowego
wspólnika do spółki osobowej w rozumieniu ustawy z dnia 15 września 2000 r. –
Kodeks spółek handlowych, która jest właścicielem lub użytkownikiem
wieczystym nieruchomości rolnej o powierzchni co najmniej 5 ha albo
nieruchomości rolnych o łącznej powierzchni co najmniej 5 ha, Krajowy Ośrodek
działający na rzecz Skarbu Państwa może złożyć oświadczenie o nabyciu tych
nieruchomości za zapłatą ceny odpowiadającej ich wartości rynkowej.
2. Wartość rynkową nieruchomości rolnej Krajowy Ośrodek określa przy
zastosowaniu sposobów określenia wartości nieruchomości przewidzianych w
przepisach o gospodarce nieruchomościami.
3. Spółka, o której mowa w ust. 1, jest obowiązana powiadomić Krajowy
Ośrodek o zmianie bądź przystąpieniu nowego wspólnika do tej spółki w terminie
miesiąca od dnia dokonania czynności prawnej, w wyniku której nastąpiła zmiana
bądź przystąpienie wspólnika. Do powiadomienia dołącza się wypis z ewidencji
gruntów i budynków każdej nieruchomości rolnej stanowiącej własność spółki.
4. Spółka, o której mowa w ust. 1, w terminie miesiąca od dnia otrzymania
oświadczenia Krajowego Ośrodka o nabyciu nieruchomości rolnej może wystąpić
do sądu o ustalenie ceny odpowiadającej wartości rynkowej nieruchomości rolnej
nabywanej przez Krajowy Ośrodek.
4a. Sąd ustala cenę odpowiadającą wartości rynkowej nieruchomości rolnej
przy zastosowaniu sposobów określenia wartości nieruchomości przewidzianych w
przepisach o gospodarce nieruchomościami.
5. Do wykonywania uprawnienia, o którym mowa w ust. 1, stosuje się
odpowiednio przepisy art. 3 ust. 10 i 11 oraz przepisy Kodeksu cywilnego
dotyczące prawa pierwokupu.
6. Przepisów ust. 1–5 nie stosuje się, jeżeli:
1) zamiast dotychczasowego wspólnika wspólnikiem staje się osoba jemu bliska;
2) nowym wspólnikiem staje się osoba bliska któregokolwiek ze wspólników.

Art. 3c. 1. W przypadku podjęcia przez spółkę akcyjną, która jest
właścicielem lub użytkownikiem wieczystym nieruchomości rolnej o powierzchni
co najmniej 5 ha albo nieruchomości rolnych o łącznej powierzchni co najmniej 5
ha, uchwały, o której mowa w art. 27 ust. 2 pkt 3a ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o
ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do
zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych (Dz. U. z 2019 r.
poz. 623, 1798 i 2217), Krajowy Ośrodek działający na rzecz Skarbu Państwa może
złożyć oświadczenie o nabyciu tych nieruchomości za zapłatą ceny odpowiadającej
ich wartości rynkowej określonej przy zastosowaniu sposobów określenia wartości
nieruchomości przewidzianych w przepisach o gospodarce nieruchomościami.
2. Spółka, o której mowa w ust. 1, jest obowiązana powiadomić Krajowy
Ośrodek o uchwale, o której mowa w ust. 1, w terminie miesiąca od dnia jej
podjęcia. Do powiadomienia dołącza się wypis z ewidencji gruntów i budynków
dla każdej nieruchomości rolnej stanowiącej własność spółki.
3. Spółka, o której mowa w ust. 1, w terminie miesiąca od dnia otrzymania
oświadczenia Krajowego Ośrodka o nabyciu nieruchomości rolnej może wystąpić
do sądu o ustalenie ceny odpowiadającej wartości rynkowej nieruchomości rolnej
nabywanej przez Krajowy Ośrodek.
4. Sąd ustala cenę odpowiadającą wartości rynkowej nieruchomości rolnej
przy zastosowaniu sposobów określenia wartości nieruchomości przewidzianych w
przepisach o gospodarce nieruchomościami.
5. Do wykonywania uprawnienia, o którym mowa w ust. 1, stosuje się
odpowiednio przepisy art. 3 ust. 10 i 11 oraz przepisy Kodeksu cywilnego
dotyczące prawa pierwokupu.

Ustawa o kształtowaniu ustroju rolnego art. 3