Art. 25. 1. Podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24, stanowi
kwota składek na ubezpieczenie emerytalne, z uwzględnieniem waloryzacji składek
zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego
miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, zwaloryzowanego kapitału
początkowego określonego w art. 173–175 oraz kwot środków zewidencjonowanych
na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r.
o systemie ubezpieczeń społecznych, z zastrzeżeniem ust. 1a i 1b oraz art. 185.
1a. Przy ustalaniu podstawy obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24, dla
osoby, która miała ustalone prawo do emerytury częściowej, nie uwzględnia się kwot
zwiększeń składek na ubezpieczenie emerytalne oraz kapitału początkowego
określonego w art. 173–175, uzyskanych w wyniku waloryzacji kwartalnej, o której
mowa w art. 25a, przeprowadzonej w celu obliczenia emerytury częściowej.
1b. Jeżeli ubezpieczony pobrał emeryturę częściową lub emeryturę na podstawie
przepisów art. 46, 50, 50a, 50e, 184 lub art. 88 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. –
Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2018 r. poz. 967 i 2245 oraz z 2019 r. poz. 730 i 1287),
podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24, ustaloną zgodnie z ust. 1,
pomniejsza się o kwotę stanowiącą sumę kwot pobranych emerytur w wysokości przed
odliczeniem zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych i składki na
ubezpieczenie zdrowotne.
1c. Przepis ust. 1b stosuje się również w przypadku, gdy ubezpieczony pobrał
emeryturę górniczą, określoną w art. 34 lub w art. 48 i 49, w brzmieniu
obowiązującym w dniu 31 grudnia 2006 r.
1d. Kwot zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy
z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, nie uwzględnia
się przy ustalaniu wysokości emerytury, o której mowa w art. 184, oraz przy ustalaniu
wysokości emerytury zgodnie z art. 183.
1e. Przepis ust. 1d stosuje się również w przypadku, gdy ubezpieczony złożył
wniosek o okresową emeryturę kapitałową i spełnia warunki ustawowe do ustalenia
prawa do tej emerytury.
1f. Przy ustalaniu wysokości emerytury, o której mowa w art. 24, dla osób,
którym wcześniej ustalono prawo do emerytury na podstawie art. 46, art. 50, art. 50a,
art. 50e lub art. 88 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela, nie
uwzględnia się kwot zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a
ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.
1g. Przepis ust. 1f stosuje się odpowiednio do emerytur, o których mowa
w ust. 1c.
2. Kwota, o której mowa w ust. 1, nie podlega dziedziczeniu, z zastrzeżeniem
art. 25b.
3. Waloryzację składek przeprowadza się corocznie, od dnia 1 czerwca każdego
roku, poczynając od waloryzacji za rok 2000, z uwzględnieniem art. 25a. W wyniku
przeprowadzonej waloryzacji stan konta nie może ulec obniżeniu.
4. Waloryzacji podlega kwota składek zewidencjonowanych na koncie
ubezpieczonego na dzień 31 stycznia roku, za który jest przeprowadzana waloryzacja,
powiększona o kwoty z tytułu przeprowadzonych waloryzacji.
5. Waloryzacja składek polega na pomnożeniu zewidencjonowanych na koncie
ubezpieczonego składek przez wskaźnik waloryzacji.
6. Wskaźnik waloryzacji składek jest równy wskaźnikowi cen towarów i usług
konsumpcyjnych ogółem w roku kalendarzowym poprzedzającym termin waloryzacji
w stosunku do poprzedniego roku powiększonemu o wzrost realny sumy przypisu
składek na ubezpieczenie emerytalne w roku kalendarzowym poprzedzającym termin
waloryzacji w stosunku do roku poprzedniego, z zastrzeżeniem ust. 9. Wskaźnik
waloryzacji składek nie może być niższy niż wskaźnik cen towarów i usług
konsumpcyjnych ogółem w roku kalendarzowym poprzedzającym termin waloryzacji
w stosunku do poprzedniego roku.
7. Wskaźnik wzrostu realnego sumy przypisu składek na ubezpieczenie
emerytalne, o którym mowa w ust. 6, otrzymuje się poprzez podzielenie wskaźnika
wzrostu nominalnego sumy przypisu składek na ubezpieczenie emerytalne w roku
kalendarzowym poprzedzającym termin waloryzacji w stosunku do roku
poprzedniego przez wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem ustalony
dla analogicznego okresu.
8. Wskaźnik wzrostu nominalnego sumy przypisu składek na ubezpieczenie
emerytalne, o którym mowa w ust. 7, stanowi iloraz sumy przypisu składek na
ubezpieczenie emerytalne w roku kalendarzowym poprzedzającym termin waloryzacji
i w roku poprzednim.
9. Wskaźnik waloryzacji składek za rok 2000 jest równy wskaźnikowi wzrostu
przeciętnego wynagrodzenia za 2000 r. w stosunku do przeciętnego wynagrodzenia za
1999 r.
10. Wskaźnik waloryzacji składek ustala się z dokładnością do setnych części
procentu.
11. Prezes Głównego Urzędu Statystycznego ogłasza w formie komunikatu
w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”, do 20. dnia
pierwszego miesiąca każdego kwartału, wskaźnik cen towarów i usług
konsumpcyjnych ogółem za poprzedni kwartał.
12. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego ogłasza
w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”, do 25. dnia miesiąca poprzedzającego termin waloryzacji, wskaźnik waloryzacji składek za poprzedni rok i kwartał.

Art. 25a. 1. Przy ustalaniu wysokości emerytury kwota składek na
ubezpieczenie emerytalne zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego po dniu
31 stycznia roku, za który przeprowadzono ostatnią waloryzację, o której mowa
w art. 25, jest waloryzowana kwartalnie.
2. W przypadku ustalania wysokości emerytury:
1) w pierwszym kwartale danego roku – ostatniej kwartalnej waloryzacji składek
dokonuje się za trzeci kwartał poprzedniego roku;
2) w drugim kwartale danego roku – ostatniej kwartalnej waloryzacji składek
dokonuje się za czwarty kwartał poprzedniego roku;
3) w trzecim kwartale danego roku – ostatniej kwartalnej waloryzacji składek
dokonuje się za pierwszy kwartał danego roku;
4) w czwartym kwartale danego roku – ostatniej kwartalnej waloryzacji składek
dokonuje się za drugi kwartał danego roku.
3. Waloryzacji kwartalnej podlega kwota składek zewidencjonowanych na
ostatni dzień pierwszego miesiąca kwartału, za który przeprowadzana jest
waloryzacja, powiększona o kwoty uzyskane w wyniku poprzednich waloryzacji
kwartalnych.
4. Waloryzacja kwartalna składek polega na pomnożeniu zewidencjonowanych
na koncie ubezpieczonego składek przez wskaźnik waloryzacji określony w ust. 5.
W wyniku przeprowadzonej waloryzacji stan konta nie może ulec obniżeniu.
5. Wskaźnik waloryzacji kwartalnej składek jest równy wskaźnikowi cen
towarów i usług konsumpcyjnych ogółem w kwartale, za który przeprowadzana jest
waloryzacja w stosunku do poprzedniego kwartału, powiększonemu o wzrost realny
sumy przypisu składek na ubezpieczenie emerytalne w kwartale, za który
przeprowadzana jest waloryzacja w stosunku do kwartału poprzedniego. Wskaźnik
waloryzacji składek nie może być niższy niż wskaźnik cen towarów i usług
konsumpcyjnych ogółem w kwartale, za który przeprowadzana jest waloryzacja
w stosunku do poprzedniego kwartału.
6. Wskaźnik wzrostu realnego sumy przypisu składek na ubezpieczenie
emerytalne, o którym mowa w ust. 5, otrzymuje się poprzez podzielenie wskaźnika
wzrostu nominalnego sumy przypisu składek na ubezpieczenie emerytalne
w kwartale, za który jest przeprowadzana waloryzacja w stosunku do kwartału poprzedniego, przez wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem ustalony dla analogicznego okresu.
7. Wskaźnik wzrostu nominalnego sumy przypisu składek na ubezpieczenie
emerytalne, o którym mowa w ust. 6, stanowi iloraz sumy przypisu składek na
ubezpieczenie emerytalne w kwartale, za który jest przeprowadzana waloryzacja,
i w kwartale poprzednim.
8. Wskaźnik waloryzacji składek ustala się z dokładnością do setnych części
procentu.

Art. 25b. 1. Zakład informuje emeryta, który:
1) nabył prawo do emerytury z tytułu osiągnięcia wieku emerytalnego wynoszącego
65 lat albo do dnia poprzedzającego osiągnięcie tego wieku miał ustalone prawo
do okresowej emerytury kapitałowej,
2) posiadał subkonto, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października
1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych,
3) nie pobiera okresowej emerytury kapitałowej
– o możliwości wskazania imiennie jednej lub kilku osób fizycznych jako osób
uposażonych, na rzecz których ma nastąpić po śmierci emeryta wypłata
jednorazowego świadczenia pieniężnego, zwanego dalej „wypłatą gwarantowaną”.
2. Wskazanie osoby, o której mowa w ust. 1, niewymienionej w art. 67 może
nastąpić po uzyskaniu zgody współmałżonka emeryta wyrażonej w formie pisemnej.
3. Wypłata gwarantowana jest ustalana jako różnica między kwotą środków,
o których mowa w art. 25 ust. 1, zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa
w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych,
a iloczynem liczby pełnych miesięcy, jakie upłynęły od początku miesiąca, w którym
po raz pierwszy wypłacono emeryturę, do końca miesiąca, w którym nastąpiła śmierć
emeryta, oraz trzydziestej siódmej części kwoty zewidencjonowanej na tym
subkoncie.
4. Osoba uposażona, zgodnie z dyspozycją emeryta, nabywa prawo do całości
albo części wypłaty gwarantowanej, jeżeli śmierć emeryta pobierającego emeryturę,
o którym mowa w ust. 1, nastąpiła w okresie trzech lat od miesiąca, od którego po raz
pierwszy wypłacono emeryturę.
5. Brak wskazania osoby uposażonej oznacza wskazanie jako osoby uposażonej
małżonka, o ile w chwili śmierci emeryta pozostawał z nim we wspólności majątkowej, a w pozostałych przypadkach wypłata gwarantowana wchodzi w skład spadku.
6. Jeżeli emeryt wskazał kilka osób uposażonych, a nie oznaczył ich udziału
w wypłacie gwarantowanej, uważa się, że udziały tych osób są równe.
7. Emeryt może w każdym czasie zmienić poprzednią dyspozycję, wskazując
inne osoby uposażone zamiast lub oprócz osób, o których mowa w ust. 1, jak również
oznaczając w inny sposób udział wskazanych osób w wypłacie gwarantowanej, albo
odwołać poprzednią dyspozycję, nie wskazując żadnych innych osób.
8. Wskazanie osoby uposażonej staje się bezskuteczne, jeżeli osoba ta zmarła
przed śmiercią emeryta. W takim przypadku udział, który był przeznaczony dla
zmarłej osoby uposażonej, przypada w równych częściach pozostałym osobom
uposażonym, chyba że emeryt zadysponuje tym udziałem w inny sposób.

Ustawa o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych art. 25