Art. 24. 1. U podatników, którzy prowadzą księgi rachunkowe, za dochód
z działalności gospodarczej uważa się dochód wykazany na podstawie prawidłowo
prowadzonych ksiąg, zmniejszony o dochody wolne od podatku i zwiększony
o wydatki niestanowiące kosztów uzyskania przychodów, zaliczone uprzednio
w ciężar kosztów uzyskania przychodów.
2. U podatników osiągających dochody z działalności gospodarczej
i prowadzących księgi przychodów i rozchodów dochodem z działalności jest
różnica pomiędzy przychodem w rozumieniu art. 14 a kosztami uzyskania
powiększona o różnicę pomiędzy wartością remanentu końcowego i początkowego
towarów handlowych, materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych,
półwyrobów, produkcji w toku, wyrobów gotowych, braków i odpadków, jeżeli
wartość remanentu końcowego jest wyższa niż wartość remanentu początkowego,
lub pomniejszona o różnicę pomiędzy wartością
remanentu początkowego i końcowego, jeżeli wartość remanentu
początkowego jest wyższa. Dochodem z odpłatnego zbycia składników majątku,
o których mowa w art. 14 ust. 2 pkt 1, wykorzystywanych na potrzeby działalności gospodarczej lub działów specjalnych produkcji rolnej, jest przychód z odpłatnego zbycia składników majątku, o których mowa w art. 14 ust. 2 pkt 1 lit. b,
a w pozostałych przypadkach dochodem lub stratą jest różnica między przychodem
z odpłatnego zbycia a:
1) wartością początkową wykazaną w ewidencji środków trwałych oraz wartości
niematerialnych i prawnych, z zastrzeżeniem pkt 2, powiększona o sumę
odpisów amortyzacyjnych, o których mowa w art. 22h ust. 1 pkt 1,
dokonanych od tych środków i wartości lub
2) wartością wynikającą z dokumentu stwierdzającego nabycie spółdzielczego
własnościowego prawa do lokalu użytkowego lub udziału w takim prawie,
którego wartość początkową dla celów dokonywania odpisów
amortyzacyjnych ustalono zgodnie z art. 22g ust. 10, powiększona o sumę
odpisów amortyzacyjnych, o których mowa w art. 22h ust. 1 pkt 1,
dokonanych od tego prawa lub udziału w takim prawie.
2a. Dochodem albo stratą w ramach działalności, o której mowa w ust. 2
zdanie drugie, z odpłatnego zbycia nabytego uprzednio samochodu osobowego
będącego środkiem trwałym jest różnica między przychodem z odpłatnego zbycia
tego samochodu a jego wartością początkową wykazaną w ewidencji środków
trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, w części nieprzekraczającej
odpowiednio kwot, o których mowa w art. 23 ust. 1 pkt 4, po pomniejszeniu tej
wartości o sumę odpisów amortyzacyjnych z tytułu zużycia tego samochodu
zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów.
2b. Przepis ust. 2a nie ma zastosowania przy ustalaniu dochodu (straty)
z odpłatnego zbycia samochodu osobowego, jeżeli ten samochód został uprzednio
oddany przez podatnika do odpłatnego używania na podstawie umowy leasingu,
o której mowa w art. 23a pkt 1, umowy najmu, dzierżawy lub innej umowy
o podobnym charakterze, a oddawanie w odpłatne używanie na podstawie takiej
umowy stanowi przedmiot działalności podatnika.
3. (uchylony)
3a. W razie likwidacji działalności gospodarczej lub działów specjalnych
produkcji rolnej, w tym także prowadzonych w formie spółki niebędącej osobą
prawną, lub wystąpienia wspólnika z takiej spółki sporządza się wykaz składników
majątku na dzień likwidacji działalności gospodarczej lub działów specjalnych produkcji rolnej lub na dzień wystąpienia wspólnika z takiej spółki. Wykaz powinien zawierać co najmniej następujące dane: liczbę porządkową, określenie
(nazwę) składnika majątku, datę nabycia składnika majątku, kwotę wydatków
poniesionych na nabycie składnika majątku oraz kwotę wydatków poniesionych na
nabycie składnika majątku zaliczoną do kosztów uzyskania przychodów, wartość
początkową, metodę amortyzacji, sumę odpisów amortyzacyjnych oraz wysokość
wypłaconych środków pieniężnych należnych wspólnikom z tytułu udziału
w spółce niebędącej osobą prawną na dzień wystąpienia lub likwidacji.
3b. Dochodem z odpłatnego zbycia składników majątku, o których mowa
w art. 14 ust. 2 pkt 17 lit. a, jest różnica między przychodem z odpłatnego zbycia
a wydatkami na nabycie zbywanych składników, niezaliczonych do kosztów uzyskania przychodów w jakiejkolwiek formie.
3c. Dochodem z tytułu wystąpienia wspólnika ze spółki niebędącej osobą
prawną w przypadku otrzymania środków pieniężnych jest różnica między
przychodem z tego tytułu, ustalonym zgodnie z art. 14, a wydatkami na nabycie lub
objęcie prawa do udziałów w takiej spółce.
3d. Dochodem z odpłatnego zbycia innych niż środki pieniężne składników
majątku otrzymanych przez wspólnika spółki niebędącej osobą prawną z tytułu
wystąpienia z takiej spółki lub z tytułu jej likwidacji jest różnica między
przychodem uzyskanym z ich odpłatnego zbycia a wydatkami poniesionymi na ich
nabycie lub wytworzenie, niezaliczonymi w jakiejkolwiek formie do kosztów
uzyskania przychodów przez wspólnika lub spółkę; przepisy art. 22 ust. 8a stosuje
się odpowiednio.
3e. Przepisy ust. 3c i 3d stosuje się odpowiednio w przypadku otrzymania
przez występującego wspólnika ze spółki niebędącej osobą prawną równocześnie
środków pieniężnych i innych składników majątku.
3f. Wykaz, o którym mowa w ust. 3a, sporządza się również na dzień
przekształcenia przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną w jednoosobową spółkę
kapitałową.
4. Dochodem (stratą) z działów specjalnych produkcji rolnej jest różnica
pomiędzy przychodem z tytułu prowadzenia tych działów a poniesionymi kosztami
uzyskania, powiększona o wartość przyrostu stada zwierząt na koniec roku
podatkowego w porównaniu ze stanem na początek roku i pomniejszona o wartość ubytków w tym stadzie w ciągu roku podatkowego. Dochód z działów specjalnych produkcji rolnej, jeżeli podatnik nie prowadzi ksiąg, o których mowa w art. 15, ustala się przy zastosowaniu norm szacunkowych dochodu z określonej
powierzchni upraw lub jednostki produkcji zwierzęcej, określonych w załączniku nr 2.
4a. Normy szacunkowe dochodu rocznego, o których mowa w ust. 4, stosuje
się od jednostek powierzchni upraw lub innych jednostek rodzajów produkcji
określonych w kolumnie 3 załącznika nr 2, z tym że w przypadku:
1) upraw w szklarniach i tunelach foliowych – od 1 m2 powierzchni ogólnej
obliczanej według wewnętrznej długości ścian;
2) upraw grzybów i ich grzybni – od 1 m2 powierzchni zajętej pod te uprawy;
3) wylęgarni drobiu – od 1 sztuki pisklęcia uzyskanego z wylęgu;
4) zwierząt laboratoryjnych – od 1 sztuki sprzedanych zwierząt – na podstawie
zawartych umów dla potrzeb laboratoryjnych, badań i doświadczeń
naukowych, analiz i testów prowadzonych w laboratoriach, a także kontroli
procesów technologicznych;
5) hodowli i chowu zwierząt wymienionych pod lp. 15 lit. b–h załącznika nr 2 –
od 1 sztuki zwierząt sprzedanych;
6) hodowli ryb akwariowych – od 1 dm3 objętości akwarium, obliczonej według
wewnętrznych długości krawędzi.
4b. Jeżeli rozmiary działów specjalnych produkcji rolnej przekraczają
wielkości określone w załączniku nr 2, opodatkowaniu podlegają dochody
uzyskane w roku podatkowym z całej powierzchni upraw lub wszystkich jednostek produkcji.
4c. Jeżeli w ciągu rocznego cyklu produkcji na tej samej powierzchni są
prowadzone różne uprawy, dla których są ustalane różne normy szacunkowe
dochodu, dochód z każdego rodzaju uprawy oblicza się, z zastrzeżeniem ust. 4e,
przy zastosowaniu właściwej dla niej normy, proporcjonalnie do liczby miesięcy,
w których była prowadzona taka uprawa, wliczając w to okres przygotowania do
zaprowadzenia tej uprawy.
4d. Przepis ust. 4c stosuje się również w razie rozpoczęcia lub zaprzestania
w ciągu roku prowadzenia działów specjalnych produkcji rolnej.
4e. W szklarniach nieogrzewanych stosuje się normę roczną bez względu na
okres i rodzaj prowadzonej uprawy.
5. Dochodem (przychodem) z udziału w zyskach osób prawnych jest dochód
(przychód) faktycznie uzyskany z tego udziału, w tym także:
1) przychody z umorzenia udziałów (akcji) lub ze zmniejszenia ich wartości;
1a) dochód ze zmniejszenia udziału kapitałowego wspólnika w spółce, o której
mowa w art. 5a pkt 28 lit. c albo d, które następuje w inny sposób niż
określony w pkt 1;
1b) dochód z wystąpienia wspólnika ze spółki, o której mowa w art. 5a pkt 28
lit. c albo d, które następuje w inny sposób niż określony w pkt 1;
2) (uchylony)
3) wartość majątku otrzymanego w związku z likwidacją osoby prawnej lub
spółki;
4) dochód przeznaczony na podwyższenie kapitału zakładowego,
a w spółdzielniach – dochód przeznaczony na podwyższenie funduszu
udziałowego oraz dochód stanowiący równowartość kwot przekazanych na
ten kapitał (fundusz) z innych kapitałów (funduszy) takiej spółki albo
spółdzielni;
5) dywidendy z akcji złożonych przez członków pracowniczych funduszy
emerytalnych na rachunkach ilościowych;
6) w przypadku połączenia lub podziału spółek – dopłaty w gotówce otrzymane
przez udziałowców (akcjonariuszy) spółki przejmowanej, spółek łączonych
lub dzielonych;
7) w przypadku podziału spółek, jeżeli majątek przejmowany na skutek
podziału, a przy podziale przez wydzielenie także majątek pozostający w
spółce, nie stanowi zorganizowanej części przedsiębiorstwa – ustalona na
dzień podziału nadwyżka wartości emisyjnej udziałów (akcji) przydzielonych
w spółce przejmującej lub nowo zawiązanej nad kosztami nabycia lub objęcia
udziałów (akcji) w spółce dzielonej, obliczonymi zgodnie z art. 22 ust. 1f albo
art. 23 ust. 1 pkt 38; jeżeli podział spółki następuje przez wydzielenie, kosztem
uzyskania przychodów jest wartość lub kwota wydatków poniesionych przez
udziałowca (akcjonariusza) na objęcie lub nabycie udziałów (akcji) w spółce dzielonej, ustalona w takiej proporcji, w jakiej pozostaje u tego udziałowca wartość wydzielanej części majątku spółki dzielonej do wartości majątku
spółki dzielonej bezpośrednio przed podziałem;
8) wartość niepodzielonych zysków w spółce oraz wartość zysku przekazanego
na inne kapitały niż kapitał zakładowy w spółce przekształcanej –
w przypadku przekształcenia spółki w spółkę niebędącą osobą prawną;
przychód określa się na dzień przekształcenia;
9) odsetki od udziału kapitałowego wypłacane na rzecz wspólnika przez spółkę,
o której mowa w art. 5a pkt 28 lit. c albo d;
10) odsetki od pożyczki udzielonej osobie prawnej lub spółce, o której mowa w
art. 5a pkt 28 lit. c i d, jeżeli wypłata odsetek od takiej pożyczki lub ich
wysokość uzależnione są od osiągnięcia zysku przez tę osobę prawną lub
spółkę lub od wysokości tego zysku (pożyczka partycypacyjna);
11) zapłata, o której mowa w ust. 8a.
5a. Dochodem z tytułu przeniesienia akcji złożonych na rachunku ilościowym
członka pracowniczego funduszu emerytalnego do aktywów tego funduszu jest
różnica pomiędzy wartością tych akcji w dniu przeniesienia, wycenionych według
zasad wyceny aktywów funduszy emerytalnych, a kosztem nabycia tych akcji.
5b. (uchylony)
5c. (uchylony)
5d. Dochodem, o którym mowa w ust. 5 pkt 1, jest nadwyżka przychodu
otrzymanego w związku z umorzeniem nad kosztami uzyskania przychodu
obliczonymi zgodnie z art. 22 ust. 1f albo 1g, albo 1ł, albo art. 23 ust. 1 pkt 38, albo
38c; jeżeli nabycie nastąpiło w drodze spadku lub darowizny, kosztami uzyskania
przychodu są wydatki poniesione przez spadkodawcę lub darczyńcę na nabycie
tych udziałów lub akcji.
5e. Dochodem, o którym mowa w ust. 5 pkt 1a albo 1b, jest nadwyżka
przychodu otrzymanego w związku ze zmniejszeniem udziału kapitałowego
w spółce, o której mowa w art. 5a pkt 28 lit. c albo d, albo z wystąpieniem z takiej
spółki, nad kosztami uzyskania przychodu obliczonymi zgodnie z art. 22 ust. 1f
albo art. 23 ust. 1 pkt 38.
6. Dochodem z odpłatnego zbycia rzeczy określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8
lit. d, jeżeli przychód z odpłatnego zbycia nie stanowi przychodu z działalności gospodarczej, jest różnica pomiędzy przychodem uzyskanym z odpłatnego zbycia rzeczy a kosztem ich nabycia, zmniejszona o wartość nakładów poczynionych w czasie posiadania rzeczy.
7. Minister właściwy do spraw finansów publicznych w porozumieniu
z ministrem właściwym do spraw rolnictwa, poczynając od roku podatkowego
2002, ogłasza w drodze rozporządzenia normy szacunkowe, o których mowa
w ust. 4, zmieniając je corocznie w stopniu odpowiadającym wskaźnikowi wzrostu
cen towarowej produkcji rolniczej, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu
Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor
Polski”.
8. W przypadku połączenia lub podziału spółek, z zastrzeżeniem ust. 5 pkt 7
i ust. 8d, dochód (przychód) wspólnika spółki przejmowanej lub dzielonej,
stanowiący nadwyżkę wartości nominalnej udziałów (akcji) przydzielonych przez
spółkę przejmującą lub nowo zawiązaną nad wydatkami na nabycie (objęcie)
udziałów (akcji) w spółce przejmowanej lub dzielonej, nie podlega opodatkowaniu
w momencie połączenia lub podziału spółek; przy ustalaniu dochodu z odpłatnego
zbycia udziałów (akcji) spółki przejmującej lub nowo zawiązanej wspólnik ustala
koszt uzyskania przychodów na podstawie:
1) art. 22 ust. 1f – jeżeli udziały (akcje) w spółce przejmowanej lub dzielonej
zostały objęte w zamian za wkład niepieniężny;
2) art. 23 ust. 1 pkt 38 – jeżeli udziały (akcje) w spółce przejmowanej lub
dzielonej zostały nabyte albo objęte za wkład pieniężny;
3) wysokości wydatków na nabycie lub objęcie udziałów (akcji) spółki dzielonej,
ustalonych zgodnie z pkt 1 lub 2, w takiej proporcji, w jakiej pozostaje u tego
wspólnika wartość wydzielanej części majątku spółki dzielonej do wartości
majątku spółki dzielonej bezpośrednio przed podziałem; pozostała część
kwoty tych wydatków stanowi koszt uzyskania przychodów z odpłatnego
zbycia udziałów (akcji) spółek podzielonych przez wydzielenie.
8a. Jeżeli spółka nabywa od wspólnika innej spółki udziały (akcje) tej innej
spółki oraz w zamian za udziały (akcje) tej innej spółki przekazuje jej wspólnikowi
własne udziały (akcje) albo w zamian za udziały (akcje) tej innej spółki przekazuje
wspólnikowi tej innej spółki własne udziały (akcje) wraz z zapłatą w gotówce
w wysokości nie wyższej niż 10% wartości nominalnej własnych udziałów (akcji), a w przypadku braku wartości nominalnej – wartości rynkowej tych udziałów (akcji), oraz jeżeli w wyniku nabycia:
1) spółka nabywająca uzyska bezwzględną większość praw głosu w spółce,
której udziały (akcje) są nabywane, albo
2) spółka nabywająca, posiadająca bezwzględną większość praw głosu w spółce,
której udziały (akcje) są nabywane, zwiększa ilość udziałów (akcji) w tej spółce
– do przychodów nie zalicza się wartości udziałów (akcji) przekazanych
wspólnikowi tej innej spółki oraz wartości udziałów (akcji) nabytych przez spółkę,
pod warunkiem że podmioty biorące udział w tej transakcji podlegają w państwie
członkowskim Unii Europejskiej lub innym państwie należącym do Europejskiego
Obszaru Gospodarczego opodatkowaniu od całości swoich dochodów, bez względu
na miejsce ich osiągnięcia (wymiana udziałów).
8b. Przepis ust. 8a stosuje się, jeżeli:
1) spółka nabywająca oraz spółka, której udziały (akcje) są nabywane, są
podmiotami wymienionymi w załączniku nr 3 do ustawy lub są spółkami
podlegającymi opodatkowaniu podatkiem dochodowym od całości swoich
dochodów, bez względu na miejsce ich osiągania, w innym niż państwo
członkowskie Unii Europejskiej państwie należącym do Europejskiego
Obszaru Gospodarczego oraz
2) wspólnik jest podatnikiem podatku dochodowego i wnoszone przez niego
udziały (akcje) stanowią wkład niepieniężny przeznaczony w całości lub
części na podwyższenie kapitału zakładowego spółki nabywającej.
8c. Przepis ust. 8a stosuje się również w przypadku dokonania więcej niż
jednej transakcji nabycia udziałów (akcji), przeprowadzonych w okresie
nieprzekraczającym 6 miesięcy liczonych począwszy od miesiąca, w którym
nastąpiło pierwsze ich nabycie, jeżeli w wyniku tych transakcji są spełnione
warunki określone w tym przepisie.
8d. Przepisy ust. 5 pkt 6 i 7 oraz ust. 8 stosuje się także do przychodów
uzyskiwanych ze spółek wymienionych w załączniku nr 3 do ustawy.
8e. (uchylony)
9. (uchylony)
10. Jeżeli podatnik dokonuje odpłatnego zbycia papierów wartościowych
nabytych po różnych cenach i nie jest możliwe określenie ceny nabycia zbywanych
papierów wartościowych, przy ustalaniu dochodu z takiego zbycia stosuje się
zasadę, że każdorazowo zbycie dotyczy kolejno papierów wartościowych nabytych
najwcześniej. Zasadę, o której mowa w zdaniu pierwszym, stosuje się odrębnie dla
każdego rachunku papierów wartościowych.
11. Jeżeli w wyniku realizacji programu motywacyjnego utworzonego przez:
1) spółkę akcyjną, od której podatnik uzyskuje świadczenia lub inne należności
z tytułów określonych w art. 12 lub art. 13,
2) spółkę akcyjną będącą jednostką dominującą w rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 37
ustawy o rachunkowości w stosunku do spółki, od której podatnik uzyskuje
świadczenia oraz inne należności z tytułów określonych w art. 12 lub art. 13
– podatnik faktycznie obejmuje lub nabywa akcje tej spółki lub akcje spółki w
stosunku do niej dominującej, przychód z tego tytułu powstaje w momencie
odpłatnego zbycia tych akcji.
11a. Dochodem z odpłatnego zbycia akcji, o których mowa w ust. 11, jest
różnica między przychodem uzyskanym z odpłatnego zbycia akcji a kosztami
uzyskania przychodu określonymi na podstawie art. 23 ust. 1 pkt 38.
11b. Przez program motywacyjny, o którym mowa w ust. 11, rozumie się
system wynagradzania utworzony na podstawie uchwały walnego zgromadzenia przez:
1) spółkę akcyjną, dla osób uzyskujących od niej świadczenia lub inne
należności z tytułów określonych w art. 12 lub art. 13, albo
2) spółkę akcyjną będącą jednostką dominującą w rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 37
ustawy o rachunkowości w stosunku do spółki, od której osoby uprawnione
do otrzymania świadczeń w ramach tego systemu wynagradzania uzyskują
świadczenia lub inne należności z tytułów określonych w art. 12 lub art. 13
– w wyniku którego osoby uprawnione do otrzymania świadczeń w ramach tego
systemu wynagradzania bezpośrednio lub w wyniku realizacji praw z pochodnych
instrumentów finansowych lub realizacji praw z papierów wartościowych, o
których mowa w art. 3 pkt 1 lit. b ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie
instrumentami finansowymi, lub realizacji innych praw majątkowych, nabywają
prawo do faktycznego objęcia lub nabycia akcji spółki określonej w pkt 1 lub 2.
12. (uchylony)
12a. Przepisy ust. 11–11b mają zastosowanie do dochodu uzyskanego przez
osoby uprawnione z tytułu objęcia lub nabycia akcji spółek akcyjnych, których
siedziba lub zarząd znajdują się na terytorium państwa członkowskiego Unii
Europejskiej, państwa należącego do Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub
państwa, z którym Rzeczpospolita Polska zawarła umowę o unikaniu podwójnego
opodatkowania.
13. Dochód z odpłatnego zbycia papierów wartościowych na rynku
regulowanym w ramach krótkiej sprzedaży ustala się na dzień, w którym:
1) zbywca dokonał zwrotu pożyczonych papierów wartościowych lub miał go
dokonać zgodnie z zawartą umową pożyczki tych papierów – w przypadku
gdy na potrzeby dokonania rozrachunku zbywca zawarł taką umowę;
2) na rachunku papierów wartościowych zbywcy dokonano, na potrzeby
dokonania rozrachunku, zapisu papierów wartościowych będących
przedmiotem krótkiej sprzedaży, nie później niż na dzień rozrachunku –
w pozostałych przypadkach.
14. Dochodem, o którym mowa w ust. 13, uzyskanym w roku podatkowym,
jest różnica między sumą przychodów z odpłatnego zbycia papierów
wartościowych a wydatkami poniesionymi na zapewnienie dostępności papierów
wartościowych na potrzeby dokonania rozrachunku, w tym na nabycie zwróconych
papierów wartościowych w przypadku, o którym mowa w ust. 13 pkt 1.
15. Dochodem z tytułu inwestowania składki ubezpieczeniowej w związku
z umową ubezpieczenia zawartą na podstawie przepisów o działalności
ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej, w przypadku ubezpieczeń związanych z
funduszami kapitałowymi, jest różnica między wypłaconą kwotą świadczenia
a sumą składek wpłaconych do zakładu ubezpieczeń, które zostały przekazane na
fundusz kapitałowy.
15a. Dochodem z tytułu inwestowania składki ubezpieczeniowej w związku
z umową ubezpieczenia na życie lub dożycie, zawartą na podstawie odrębnych
przepisów, w której świadczenie zakładu ubezpieczeń z tytułu dożycia jest:
1) ustalane na podstawie określonych indeksów lub innych wartości bazowych albo
2) równe składce ubezpieczeniowej powiększonej o określony w umowie
ubezpieczenia wskaźnik
– jest różnica między wypłaconą kwotą świadczenia a składką wpłaconą do zakładu
ubezpieczeń.
15b. Przepis ust. 15a pkt 1 nie ma zastosowania do umów ubezpieczenia
zawartych na podstawie odrębnych przepisów, dla których przy ustalaniu wartości
rezerwy w dziale ubezpieczeń na życie jest stosowana stopa techniczna, o której
mowa w przepisach o rachunkowości zakładów ubezpieczeń.
16. Dochód uzyskany z tytułu zamiany akcji spółki konsolidowanej na akcje
spółki konsolidującej lub prawa do ekwiwalentu w spółce konsolidowanej na akcje
spółki konsolidującej, dokonywanej na podstawie ustawy z dnia 7 września 2007 r.
o zasadach nabywania od Skarbu Państwa akcji w procesie konsolidacji spółek
sektora elektroenergetycznego (Dz. U. z 2017 r. poz. 1966 oraz z 2020 r. poz. 284)
nie podlega opodatkowaniu w momencie zamiany akcji lub prawa do ekwiwalentu
na akcje. Dochód, o którym mowa w zdaniu pierwszym, przypadający z zamiany
akcji spółki konsolidowanej na zbyte akcje spółki konsolidującej lub zamiany
prawa do ekwiwalentu w spółce konsolidowanej na akcje spółki konsolidującej
podlega opodatkowaniu w momencie uzyskania dochodu ze zbycia akcji spółki
konsolidującej otrzymanych w wyniku zamiany.
17. Dochód z tytułu objęcia udziałów (akcji) w spółce kapitałowej w zamian
za wkład niepieniężny w postaci know-how, w związku z realizacją celu Działania
3.1 Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka „Inicjowanie działalności
innowacyjnej”, ustala się, z zastrzeżeniem ust. 18, na dzień, w którym upływa 5 lat
od dnia uzyskania przychodu, o którym mowa w art. 17 ust. 1a, w wysokości
określonej według stanu z dnia uzyskania przychodu.
18. W przypadku zbycia lub ustania bytu prawnego udziałów (akcji),
o których mowa w ust. 17, przed upływem 5 lat od dnia uzyskania przychodu,
o którym mowa w art. 17 ust. 1a, dochód z tytułu objęcia tych udziałów (akcji)
ustala się na dzień ich zbycia lub ustania bytu prawnego w wysokości określonej
według stanu z dnia uzyskania przychodu.
19. Przepisów ust. 8a i art. 21 ust. 1 pkt 109 nie stosuje się w przypadkach,
gdy głównym lub jednym z głównych celów wymiany udziałów lub wniesienia
wkładu niepieniężnego jest uniknięcie lub uchylenie się od opodatkowania.
20. Jeżeli wymiana udziałów lub wniesienie wkładu niepieniężnego nie
zostały przeprowadzone z uzasadnionych przyczyn ekonomicznych, dla celów ust.
19 domniemywa się, że głównym lub jednym z głównych celów tych czynności jest
uniknięcie lub uchylenie się od opodatkowania.
21. Dochodem z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach jest przychód z tego
tytułu bez pomniejszania o koszty jego uzyskania.

Art. 24a. 1. Osoby fizyczne, przedsiębiorstwa w spadku, spółki cywilne osób
fizycznych, spółki cywilne osób fizycznych i przedsiębiorstwa w spadku, spółki
jawne osób fizycznych oraz spółki partnerskie, wykonujące działalność
gospodarczą, są obowiązane prowadzić podatkową księgę przychodów
i rozchodów, zwaną dalej „księgą”, z zastrzeżeniem ust. 3, 5 i 5a, albo księgi
rachunkowe, zgodnie z odrębnymi przepisami, w sposób zapewniający ustalenie
dochodu (straty), podstawy opodatkowania i wysokości należnego podatku za rok
podatkowy, w tym za okres sprawozdawczy, a także uwzględniać w ewidencji
środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych informacje niezbędne
do obliczenia wysokości odpisów amortyzacyjnych zgodnie z przepisami art. 22a–22o.
1a. Podatnicy będący przedsiębiorcami żeglugowymi w rozumieniu ustawy
z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym oraz podatnicy będący
przedsiębiorcami okrętowymi w rozumieniu ustawy z dnia 6 lipca 2016 r.
o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych,
prowadzący działalność opodatkowaną odpowiednio podatkiem tonażowym albo
zryczałtowanym podatkiem od wartości sprzedanej produkcji oraz inną działalność
opodatkowaną podatkiem dochodowym są obowiązani w prowadzonej księdze
albo w prowadzonych księgach rachunkowych, o których mowa w ust. 1,
wyodrębnić przychody i związane z nimi koszty na poszczególne rodzaje
działalności podlegającej opodatkowaniu odpowiednio podatkiem tonażowym albo
zryczałtowanym podatkiem od wartości sprzedanej produkcji i podatkiem dochodowym.
1b. Podatnicy prowadzący działalność badawczo-rozwojową, którzy
zamierzają skorzystać z odliczenia, o którym mowa w art. 26e, są obowiązani
w prowadzonej księdze albo w prowadzonych księgach rachunkowych, o których
mowa w ust. 1, wyodrębnić koszty działalności badawczo-rozwojowej.
1c. Przedsiębiorstwo w spadku jest obowiązane w prowadzonej księdze albo
w prowadzonych księgach rachunkowych, o których mowa w ust. 1, dokonać
zapisów dotyczących zdarzeń gospodarczych zaistniałych od otwarcia spadku do
dnia dokonania zgłoszenia, o którym mowa w art. 12 ust. 1c ustawy z dnia
13 października 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników
i płatników, a jeżeli zgłoszenia nie dokonano – do dnia ustanowienia zarządu
sukcesyjnego.
1d. W przypadku prowadzenia przez zmarłego przedsiębiorcę ewidencji
środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, o której mowa
w art. 22n, przedsiębiorstwo w spadku kontynuuje prowadzenie tej ewidencji.
2. Obowiązek prowadzenia księgi dotyczy również osób:
1) wykonujących działalność na podstawie umów agencyjnych i umów na
warunkach zlecenia, zawartych na podstawie odrębnych przepisów;
2) prowadzących działy specjalne produkcji rolnej, jeżeli osoby te zgłosiły
zamiar prowadzenia tych ksiąg;
3) duchownych, które zrzekły się opłacania zryczałtowanego podatku
dochodowego.
3. Obowiązek prowadzenia księgi nie dotyczy osób, które:
1) opłacają podatek dochodowy w formach zryczałtowanych;
2) wykonują wyłącznie usługi przewozu osób i towarów taborem konnym;
3) wykonują zawód adwokata wyłącznie w zespole adwokackim;
4) dokonują odpłatnego zbycia składników majątku:
a) po likwidacji działalności gospodarczej prowadzonej samodzielnie,
b) otrzymanych w związku z likwidacją spółki niebędącej osobą prawną
lub wystąpieniem z takiej spółki.
3a. (uchylony)
3b. (uchylony)
3c. (uchylony)
4. Obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych dotyczy osób fizycznych,
spółek cywilnych osób fizycznych, spółek jawnych osób fizycznych oraz spółek
partnerskich, jeżeli ich przychody, w rozumieniu art. 14, za poprzedni rok
podatkowy wyniosły w walucie polskiej co najmniej równowartość kwoty
określonej w euro w przepisach o rachunkowości.
4a. Jeżeli w roku podatkowym, w którym zmarł przedsiębiorca, prowadził on
księgi rachunkowe, przedsiębiorstwo w spadku jest obowiązane prowadzić te
księgi do końca tego roku podatkowego.
4b. Przedsiębiorstwo w spadku jest obowiązane prowadzić księgi rachunkowe
w roku podatkowym następującym po roku, w którym zmarł przedsiębiorca, jeżeli
przychody zmarłego przedsiębiorcy, w rozumieniu art. 14, oraz przychody
przedsiębiorstwa w spadku, w rozumieniu art. 7a ust. 4, za poprzedni rok
podatkowy wyniosły łącznie w walucie polskiej co najmniej równowartość kwoty
określonej w euro w przepisach o rachunkowości.
4c. W kolejnych latach podatkowych przedsiębiorstwo w spadku jest
obowiązane prowadzić księgi rachunkowe, jeżeli przychody przedsiębiorstwa
w spadku, w rozumieniu art. 7a ust. 4, za poprzedni rok podatkowy wyniosły
w walucie polskiej co najmniej równowartość kwoty określonej w euro
w przepisach o rachunkowości.
4d. Jeżeli w roku podatkowym, w którym zmarł wspólnik spółki cywilnej
osób fizycznych, spółka ta prowadziła księgi rachunkowe, spółka cywilna osób
fizycznych i przedsiębiorstwa w spadku jest obowiązana prowadzić te księgi do
końca tego roku podatkowego.
4e. Spółka cywilna osób fizycznych i przedsiębiorstwa w spadku jest
obowiązana prowadzić księgi rachunkowe w roku podatkowym następującym po
roku, w którym zmarł wspólnik spółki cywilnej osób fizycznych, jeżeli przychody
spółki cywilnej osób fizycznych oraz spółki cywilnej osób fizycznych
i przedsiębiorstwa w spadku, w rozumieniu art. 7a ust. 4 oraz art. 14 wyniosły
łącznie w walucie polskiej co najmniej równowartość kwoty określonej w euro
w przepisach o rachunkowości.
4f. W kolejnych latach podatkowych spółka cywilna osób fizycznych
i przedsiębiorstwa w spadku jest obowiązana prowadzić księgi rachunkowe, jeżeli
jej przychody, w rozumieniu art. 7a ust. 4 oraz art. 14, wyniosły łącznie w walucie
polskiej co najmniej równowartość kwoty określonej w euro w przepisach
o rachunkowości.
5. Osoba fizyczna, spółka cywilna osób fizycznych, spółka jawna osób
fizycznych lub spółka partnerska może prowadzić księgi rachunkowe również od
początku następnego roku podatkowego, jeżeli przychody, w rozumieniu art. 14, za poprzedni rok podatkowy są niższe niż równowartość w walucie polskiej kwoty określonej w euro w przepisach o rachunkowości. W tym przypadku podatnik
informuje o prowadzeniu ksiąg rachunkowych w zeznaniu, o którym mowa
w art. 45 ust. 1 lub ust. 1a pkt 2, składanym za rok podatkowy, w którym były
prowadzone. Jeżeli księgi prowadziła spółka cywilna osób fizycznych, spółka
jawna osób fizycznych lub spółka partnerska, informację składają wszyscy
wspólnicy.
5a. Przepis ust. 5 stosuje się odpowiednio w przypadku przedsiębiorstwa
w spadku oraz spółki cywilnej osób fizycznych i przedsiębiorstwa w spadku.
6. Wyrażone w euro wielkości, o których mowa w ust. 4, 4b, 4c, 4e, 4f i 5,
przelicza się na walutę polską według średniego kursu euro ogłaszanego przez
Narodowy Bank Polski na pierwszy dzień roboczy października roku
poprzedzającego rok podatkowy.
7. Minister właściwy do spraw finansów publicznych określi, w drodze
rozporządzenia, sposób prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów,
szczegółowe warunki, jakim powinna odpowiadać ta księga, oraz szczegółowy
zakres obowiązków związanych z jej prowadzeniem, w celu umożliwienia
wykorzystania tej księgi jako dowodu pozwalającego na określenie zobowiązań
podatkowych w prawidłowej wysokości.

Art. 24b. 1. Jeżeli ustalenie dochodu (straty) w sposób przewidziany
w art. 24 i 24a nie jest możliwe, dochód (stratę) ustala się w drodze oszacowania.
2. W przypadku podatników niebędących podatnikami, o których mowa
w art. 3 ust. 1 i 3, obowiązanych do prowadzenia ksiąg wymienionych w art. 24a,
gdy określenie dochodu na podstawie tych ksiąg nie jest możliwe, dochód określa
się w drodze oszacowania, z zastosowaniem wskaźnika dochodu w stosunku do
przychodu w wysokości:
1) 5% – z działalności w zakresie handlu hurtowego lub detalicznego;
2) 10% – z działalności budowlanej lub montażowej albo w zakresie usług
transportowych;
3) 60% – z działalności w zakresie pośrednictwa, jeżeli wynagrodzenie jest
określone w formie prowizji;
4) 80% – z działalności w zakresie usług adwokackich lub rzeczoznawstwa;
5) 20% – z pozostałych źródeł przychodów.
3. Przez działalność w zakresie handlu hurtowego lub detalicznego, o której
mowa w ust. 2 pkt 1, wykonywaną na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez
podatników niebędących podatnikami, o których mowa w art. 3 ust. 1 i 3, rozumie
się odpłatne zbycie towarów polskim odbiorcom bez względu na miejsce zawarcia umowy.
4. Przepisów ust. 2 i 3 nie stosuje się, jeżeli umowa w sprawie zapobieżenia
podwójnemu opodatkowaniu, której Rzeczpospolita Polska jest stroną, zawarta
z krajem, na terytorium którego podatnik ma siedzibę lub miejsce zamieszkania,
stanowi inaczej.

Art. 24ba. Podatnicy obowiązani do prowadzenia ksiąg rachunkowych lub
ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych albo
wykazu środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, którzy
przenoszą poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej składniki majątku, o których
mowa w art. 30da ust. 2 i art. 30dh ust. 3, są obowiązani wyodrębnić te składniki
w prowadzonych księgach, ewidencji lub wykazie.

Art. 24c. 1. Różnice kursowe zwiększają odpowiednio przychody jako
dodatnie różnice kursowe albo koszty uzyskania przychodów jako ujemne różnice
kursowe w kwocie wynikającej z różnicy między wartościami określonymi w ust. 2 i 3.
2. Dodatnie różnice kursowe powstają, jeżeli wartość:
1) przychodu należnego wyrażonego w walucie obcej po przeliczeniu na złote
według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski jest niższa
od wartości tego przychodu w dniu jego otrzymania, przeliczonej według
faktycznie zastosowanego kursu waluty z tego dnia;
2) poniesionego kosztu wyrażonego w walucie obcej po przeliczeniu na złote
według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski jest
wyższa od wartości tego kosztu w dniu zapłaty, przeliczonej według
faktycznie zastosowanego kursu waluty z tego dnia;
3) otrzymanych lub nabytych środków lub wartości pieniężnych w walucie obcej
w dniu ich wpływu jest niższa od wartości tych środków lub wartości
pieniężnych w dniu zapłaty lub innej formy wypływu tych środków lub wartości pieniężnych, według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tych dni, z zastrzeżeniem pkt 4 i 5;
4) kredytu (pożyczki) w walucie obcej w dniu jego udzielenia jest niższa od
wartości tego kredytu (pożyczki) w dniu jego zwrotu, przeliczonej według
faktycznie zastosowanego kursu waluty z tych dni;
5) kredytu (pożyczki) w walucie obcej w dniu jego otrzymania jest wyższa od
wartości tego kredytu (pożyczki) w dniu jego spłaty, przeliczonej według
faktycznie zastosowanego kursu waluty z tych dni.
3. Ujemne różnice kursowe powstają, jeżeli wartość:
1) przychodu należnego wyrażonego w walucie obcej po przeliczeniu na złote
według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski jest
wyższa od wartości tego przychodu w dniu jego otrzymania, przeliczonej
według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tego dnia;
2) poniesionego kosztu wyrażonego w walucie obcej po przeliczeniu na złote
według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski jest niższa
od wartości tego kosztu w dniu zapłaty, przeliczonej według faktycznie
zastosowanego kursu waluty z tego dnia;
3) otrzymanych lub nabytych środków lub wartości pieniężnych w walucie obcej
w dniu ich wpływu jest wyższa od wartości tych środków lub wartości
pieniężnych w dniu zapłaty lub innej formy wypływu tych środków lub
wartości pieniężnych, według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tych
dni, z zastrzeżeniem pkt 4 i 5;
4) kredytu (pożyczki) w walucie obcej w dniu jego udzielenia jest wyższa od
wartości tego kredytu (pożyczki) w dniu jego zwrotu, przeliczonej według
faktycznie zastosowanego kursu waluty z tych dni;
5) kredytu (pożyczki) w walucie obcej w dniu jego otrzymania jest niższa od
wartości tego kredytu (pożyczki) w dniu jego spłaty, przeliczonej według
faktycznie zastosowanego kursu waluty z tych dni.
4. Przy obliczaniu różnic kursowych, o których mowa w ust. 2 i 3, uwzględnia
się kursy faktycznie zastosowane w przypadku sprzedaży lub kupna walut obcych
oraz otrzymania należności lub zapłaty zobowiązań. W pozostałych przypadkach,
a także gdy do otrzymanych należności lub zapłaty zobowiązań nie jest możliwe
uwzględnienie faktycznie zastosowanego kursu waluty w danym dniu, stosuje się kurs średni ogłaszany przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego ten dzień.
5. Jeżeli faktycznie zastosowany kurs waluty, o którym mowa w ust. 2 i 3, jest
wyższy lub niższy odpowiednio o więcej niż powiększona lub pomniejszona o 5%
wartość kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego
dnia roboczego poprzedzającego dzień faktycznie zastosowanego kursu waluty,
organ podatkowy może wezwać strony umowy do zmiany tej wartości lub
wskazania przyczyn uzasadniających zastosowanie kursu waluty. W razie
niedokonania zmiany wartości lub niewskazania przyczyn, które uzasadniają
zastosowanie faktycznego kursu waluty, organ podatkowy określi ten kurs
opierając się na kursach walut ogłaszanych przez Narodowy Bank Polski.
6. Przez średni kurs ogłaszany przez Narodowy Bank Polski, o którym mowa
w ust. 2 i 3, rozumie się kurs z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień
uzyskania przychodu lub poniesienia kosztu.
7. Za koszt poniesiony, o którym mowa w ust. 2 i 3, uważa się koszt
wynikający z otrzymanej faktury (rachunku) albo innego dowodu w przypadku
braku faktury (rachunku), a za dzień zapłaty, o którym mowa w ust. 2 i 3, dzień
uregulowania zobowiązań w jakiejkolwiek formie, w tym w wyniku potrącenia wierzytelności.
8. Podatnicy wyznaczają kolejność wyceny środków lub wartości pieniężnych
w walucie obcej, o której mowa w ust. 2 pkt 3 i ust. 3 pkt 3, według przyjętej
metody stosowanej w rachunkowości, której nie mogą zmieniać w trakcie roku podatkowego.
9. Przepisy ust. 2 pkt 4 i 5 oraz ust. 3 pkt 4 i 5 stosuje się odpowiednio do
kapitałowych rat kredytów (pożyczek).
10. Zasady ustalania różnic kursowych określone w ust. 1–9 stosują
podatnicy prowadzący działalność gospodarczą lub działy specjalne produkcji rolnej.

Art. 24d. (uchylony).

Art. 24e. 1. W przypadku nabycia w ramach jednej transakcji co najmniej
100 wierzytelności bez wyodrębniania ceny nabycia poszczególnych
wierzytelności (pakiet wierzytelności) dochód z pakietu wierzytelności stanowi nadwyżka przychodów uzyskanych z wierzytelności wchodzących w skład pakietu wierzytelności nad kosztem nabycia pakietu wierzytelności.
2. Przez przychody uzyskane z wierzytelności wchodzących w skład pakietu
wierzytelności rozumie się środki lub wartości otrzymane w wyniku uregulowania
tych wierzytelności lub środki lub wartości ze zbycia całości albo części
wierzytelności wchodzących w skład danego pakietu wierzytelności, z wyjątkiem
opłat, odsetek, odsetek za opóźnienie w zapłacie zobowiązań i kar, naliczonych po
dniu nabycia pakietu wierzytelności.
3. Przez koszt nabycia pakietu wierzytelności rozumie się cenę nabycia
takiego pakietu wierzytelności.
4. Koszty nabycia pakietu wierzytelności potrąca się w okresie
rozliczeniowym, w którym osiągnięty został przychód z wierzytelności
wchodzących w skład pakietu wierzytelności, do wysokości odpowiadającej temu
przychodowi.
5. Przepisy ust. 1–4 stosuje się odpowiednio do nabycia pojedynczej
wierzytelności.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych art. 24

DODAJ