Data orzeczenia | 11 września 2019 |
---|---|
Data uprawomocnienia | 11 września 2019 |
Sąd | Sąd Apelacyjny we Wrocławiu II Wydział Karny |
Przewodniczący | Jerzy Skorupka |
Tagi | Przestępstwo przeciwko życiu Przestępstwo przeciwko zdrowiu |
Podstawa Prawna | 148kk 148kk 64kk 13kk 280kk 281kk 63kk 46kk 230kpk 25kk 7kpk 92kpk 193kpk 434kpk 5kpk 31kk 447kpk 53kk 17xxx |
I. zaskarżony wyrok wobec oskarżonego R. S. utrzymuje w mocy;
II. zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. J. (...) zł, w tym należny podatek od towarów i usług, tytułem obrony z urzędu udzielonej oskarżonemu w postępowaniu odwoławczym;
III. zwalnia oskarżonego R. S. od obowiązku uiszczenia wydatków poniesionych przez Skarb Państwa w postępowaniu odwoławczym.
Sąd Okręgowy w Jeleniej Górze wyrokiem z dnia 24 maja 2019 roku, orzekł:
I. oskarżonego R. S. uznał za winnego tego, że :
w dniu 19 kwietnia 2018 roku w J. woj. (...) przy skrzyżowaniu ulic (...) na terenie znajdującego się tam parku, działając w zamiarze bezpośrednim pozbawienia życia P. R., zadał mu nieokreśloną ilość ciosów rękoma oraz nieokreśloną ilość kopnięć, a następnie zadał mu nie mniej niż dziewięć ciosów nożem powodując obrażenia ciała w postaci punktowego podbiegnięcia krwawego o powierzchni 2,5x2 cm pod okiem prawym w kąciku zewnętrznym, rany ciętej o wymiarach 7,5x1,5 cm na szyi z przeciętą żyłą szyjną zewnętrzną prawą, rany ciętej o wymiarach 6,5x0,5 cm na klatce piersiowej, rany kłutej klatki piersiowej o wymiarach 1,5x0,7 cm, penetrującej do wnętrza prawej jamy opłucnej w IX przestrzeni międzyżebrowej, rany kłutej klatki piersiowej o wymiarach 2x0,6 cm, penetrującej do lewej jamy opłucnowej na wysokości IV przestrzeni międzyżebrowej w linii pachowej środkowej o przebiegu kanału rany od boku ku stronie przyśrodkowej przebijającej na wylot płat górny płuca lewego o długości kanału rany około 18 cm, linijnego otarcie naskórka na brzuchu o wymiarach 2x0,1 cm, rany kłutej ramienia prawego o wymiarach 2,5x0,6 cm penetrującej tkankę podskórną ramienia prawego od boku ku stronie przyśrodkowej, poprzecznej rany ciętej ramienia prawego o wymiarach 4,5x0,2 cm, rany kłutej okolicy nadobojczykowej o wymiarach 1,5x0,6 cm, pięciu linijnych otarć naskórka górnej części ramienia lewego znajdujących się na powierzchni 5x4 cm, powierzchownego otarcie naskórka o wymiarach 6x3,5 cm na powierzchni łokcia lewego, powierzchownej rany ciętej nad lewym wyrostkiem łokciowym o wymiarach 1,1x0,2 cm, otarcia naskórka przedramienia prawego p wymiarach 0,7x0,7 cm, otarć naskórka jednego o wymiarach 0,5x0,2 cm oraz dwóch o wymiarach 0,1x0,1 centymetra grzbietowej powierzchni ręki lewej, linijnego otarcia naskórka o wymiarach 1x0,1 cm II palca ręki prawej, smugowego otarcia naskórka okolicy lędźwiowej prawej o wymiarach 4x1,5 cm, otarcia naskórka kolana prawego o wymiarach 1x0,7 cm powodujących odmę opłucną obustronną, przebijających na wylot płat górny płuca lewego, przebijających worek osierdziowy oraz przecinających aortę i pień tętnicy płucnej z tamponadą serca i masywnym krwotokiem do worka osierdziowego i lewej jamy opłucnowej będących bezpośrednią przyczyną nagłej i gwałtownej śmierci P. R. przy czym czynu tego dopuścił się w warunkach powrotu do przestępstwa, będąc uprzednio skazanym wyrokiem Sądu Rejonowego w Jeleniej Górze o sygn.. akt II K 323/11 z dnia 15 kwietnia 2011 roku za czyn z
II. na podstawie
III. na podstawie
IV. na podstawie
V. zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adw. J. M. kwotę 1140 zł oraz dalsze 262 zł 20 gr tytułem podatku VAT;
VI. zwolnił oskarżonego od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych i nie wymierzył mu opłaty.
Apelacje od powyższego wyroku wniósł obrońca oskarżonego – adw. J. M., zarzucając:
1. naruszenie przepisu prawa materialnego, tj.
2. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, a polegający na niepoczynieniu przez Sąd I instancji w zakresie dokonania przez oskarżonego zarzucanego mu czynu w stanie silnego wzburzenia usprawiedliwionego okolicznościami, który to błąd miał wpływ na treść orzeczenia, przesądził bowiem o niewłaściwej kwalifikacji czynu z
3. naruszenie
4. naruszenie prawa materialnego w postaci
5. naruszenie
w n o s z ą c o:
1. zmianę zaskarżonego wyroku poprzez ustalenie, iż oskarżony dopuścił się zarzucanego mu czynu w warunkach określonych w
ewentualnie:
2. zmianę zaskarżonego wyroku poprzez przyjęcie w opisie czynu, iż oskarżony popełnił zarzucany mu czyn pod wpływem silnego wzburzenia spowodowanego uprzednim zamachem nożem na szkodę oskarżonego przez pokrzywdzonego P. R., tj. czynu z
Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:
apelacja obrońcy oskarżonego R. S. nie została uwzględniona.
1. Odnośnie zarzutu odwoławczego, opisanego w pkt 1 apelacji.
Obrońca skonstruował zarzut, polegający na obrazie prawa materialnego, tj.
Poddając ocenie powyższy zarzut, Sąd Apelacyjny miał na uwadze fakt, iż obrońca oskarżonego w apelacji nie kwestionował ustaleń faktycznych, dokonanych przez Sąd Okręgowy, co do przebiegu zdarzenia, będącego przedmiotem niniejszego postępowania. Wobec wniesienia apelacji wyłącznie na korzyść oskarżonego przez jego obrońcę oraz niekwestionowania ustaleń faktycznych, są one wiążące dla Sądu Apelacyjnego, zaś dokonanie ustaleń niekorzystnych dla oskarżonego mogłoby nastąpić jedynie w sytuacjach przewidzianych w
Obrońca oskarżonego nie zakwestionował powyższych ustaleń, w tym przyjęcie przez Sąd (str. 6 pisemnego uzasadnienia wyroku), że „ R. S. podjął bowiem pogoń za uciekającym P. R. po to, by jak sam wyjaśnił >>dać mu nauczkę>>, co oznacza, że jedynym motywem jego działania była wola odwetu za rzeczywistą lub wyimaginowaną krzywdę. Dopiero wtedy R. S. zaczął pokrzywdzonego bić i kopać, zaś gdy ten ponownie próbował mu uciec – podjął kolejny skuteczny pościg i kontynuując bicie zadał … cztery stosunkowo niegroźne cięcia i pięć uderzeń nożem. Aż trzy z nich zadane zostały w klatkę piersiową ofiary z dużą siłą i okazały się śmiertelnymi …”.
Odnosząc powyższe ustalenia Sądu, które przy zastosowaniu
Przepis
Obrońca w uzasadnieniu apelacji podniósł, że „ oskarżony miał prawo do silnych przeżyć psychicznych, które spowodowały reakcję nieadekwatną na nieukończony zamach na jego życie i zdrowie, tym bardziej, że jest osoba u której stwierdzono lekkie upośledzenie umysłowe, a więc wobec której stosuje się inne mierniki oceny zachowania afektu niż u osoby w pełni zdrowej”.
W świetle tego stanowiska obrońcy, stwierdzić należy, że stan zdrowia psychicznego oskarżonego, jego osobowość i poziom intelektu były przedmiotem badania przez biegłych lekarzy psychiatrów i wszystkie te kwestie były brane pod uwagę przez sąd przy orzekaniu. Biegli lekarze psychiatrzy stwierdzili (k. 257-260), wydając opinię w postępowaniu przygotowawczym, że oskarżony nie jest chory psychicznie, jest natomiast upośledzony umysłowo w stopniu lekkim. W trakcie popełnienia zarzucanego mu czynu nie miał z przyczyn choroby psychicznej ani innego zakłócenia czynności psychicznych zniesionej ani ograniczonej w stopniu znacznym zdolności rozpoznania znaczenia czynów i pokierowania swoim postępowaniem – warunki
Z tych względów zarzut obrazy prawa materialnego
2. Odnośnie zarzutów odwoławczych, opisanych w pkt 2, 3 i 4 apelacji.
Zasadnicza część apelacji obrońcy oskarżonego dotyczy naruszenia prawa procesowego, tj.
Obrońca oskarżonego, nie kwestionując sposobu przeprowadzenia badań psychiatrycznych oraz wniosków zawartych w pisemnej opinii biegłych lekarzy psychiatrów, zarzucił jednak, że Sąd I instancji nie dysponował pełnym materiałem dowodowym, gdyż opinia wydana została bez udziału psychologa i socjologa.
Sąd Apelacyjny, w postępowaniu odwoławczym uzupełnił materiał dowodowy poprzez uzyskanie uzupełniającej opinii sporządzonej przez biegłych lekarzy psychiatrów oraz psychologa, wobec braku odniesienia się do kwestii afektu fizjologicznego, co także nie było przedmiotem oceny i rozważań Sądu I instancji.
Nie kwestionując w żadnym razie stanowiska biegłych lekarzy psychiatrów P. M. i W. D. – kierując się wagą sprawy, a w szczególności potrzebą dogłębnego poznania stanu rozwoju psychicznego oskarżonego, a także wyjaśnieniem kwestii podniesionych w apelacji, dotyczących stanu silnego wzburzenia – Sąd Apelacyjny dopuścił w postępowaniu odwoławczym dowód z kompleksowej opinii biegłych lekarzy psychiatrów G. K. i C. P. z udziałem biegłej psycholog – M. C.. Dodatkowe ustalenia w tym zakresie miały służyć pogłębieniu wiedzy o osobowości oskarżonego w kontekście podawanych przez niego motywów zabójstwa pokrzywdzonego, z uwagi na wcześniejsze jego zachowanie.
Jak wynika z przedstawionej przez drugi zespół biegłych lekarzy psychiatrów oraz biegłą psycholog opinii, z dnia 9 września 2019 roku, oskarżony R. S.:
1. nie miał zniesionej ani ograniczonej w stopniu znacznym zdolności rozpoznania znaczenia czynu i pokierowania swoim postępowaniem – nie zachodzą warunki
2. nie przejawiał stanu emocjonalnego, który wypełniałby psychiatryczno-psychologiczną składową, stanowiącą podstawę do stwierdzenia warunków, o których mowa w
W świetle judykatury oraz doktryny – „stan silnego wzburzenia” w rozumieniu
Sądowi Apelacyjnemu znane jest stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w postanowieniu z dnia 14 stycznia 2016 r. – V KK 361/15, w którym stwierdził, że „stan silnego wzburzenia uzasadniający łagodniejszą odpowiedzialność sprawcy zabójstwa musi spełniać dwa warunki. Po pierwsze, musi występować z odpowiednio dużym natężeniem, aby uzasadnione było przyjęcie, że zachodzi >>silne>> wzburzenie, po drugie, musi być ono >>usprawiedliwione okolicznościami>>. Ocena czy okoliczności, które doprowadziły do silnego wzburzenia, były usprawiedliwione, nie jest oceną psychologiczną lecz prawną. Przesądzenie o wystąpieniu tychże okoliczności należy do sfery ustaleń faktycznych, ocenianych przez sąd na podstawie przeprowadzonych dowodów, opierającego się na wiedzy i życiowym doświadczeniu. Jedynie w szczególnie skomplikowanych wypadkach pomocne mogą być opinie biegłych – socjologów moralności i obyczajowości. Silne wzburzenie usprawiedliwione okolicznościami to tylko takie, które w ocenach społecznych może zasługiwać na pewne zrozumienie z punktu widzenia zasad moralnych. Jest bowiem współmierne do wywołującej je przyczyny, pochodzącej od pokrzywdzonego, które to zachowanie wywołało afektywną reakcję spełniająca znamiona czynu zabronionego określonego w
Odnosząc powyższe poglądy do realiów rozpoznawanej sprawy, należało uwzględnić stwierdzenia zawarte w opinii biegłych lekarzy psychiatrów oraz biegłej psycholog z dnia 9.09.2019 r., uzyskanej przez Sąd Apelacyjny, która to opinia posiada walor rzetelności i obiektywizmu, stając się niezmiernie przydatną w celu ustalenia osobowości oskarżonego oraz jego stanu psychicznego w chwili popełnienia zarzucanego mu czynu, a także wobec przedstawionych zarzutów apelacyjnych. Za celowe wydaje się przytoczenie istotnych, w ocenie Sądu Apelacyjnego, stwierdzeń zawartych w pisemnej opinii, zwłaszcza w zakresie badania psychologicznego (str. 16-19 opinii). Biegła sądowa z zakresu psychologii M. C., podając w opinii metody diagnostyki psychologicznej, dysponując całością zebranego materiału dowodowego, po badaniu oskarżonego w dniu 5.09.2019 roku, stwierdziła m. innymi:
- zdolności umysłowe opiniowanego mieszczą się na pograniczu (w obszarze górnej granicy upośledzenia umysłowego i dolnej granicy normy),
- występują cechy charakterystyczne dla osobowości nieprawidłowej dyssocjalnej, stopień demoralizacji jest znaczny,
- opiniowany podejmując decyzje kieruje się doraźną potrzebą, nie zwracając przy tym uwagi na konsekwencje własnych wyborów, nie liczy się z negatywnymi skutkami dla siebie i dla otoczenia,
- jego uczuciowość wyższa jest niedokształcona,
- zachowanie opiniowanego w krytycznym czasie wynikało z cech zaburzonej osobowości, którą charakteryzuje m.in. podwyższona gotowość do reagowania agresją w sytuacjach subiektywnie trudnych, niezgodnych z własnymi oczekiwaniami (niski próg wyzwalania agresji, frustracji), obniżona zdolność empatii, nieliczenie się z konsekwencjami własnych zachowań dla siebie i innych. Ta sytuacja dla badanego nie wpływała na jego mechanizmy zaradcze, adaptacyjne. Niewątpliwie temu zdarzeniu towarzyszyły negatywne emocje ale nie osiągnęły cech silnego wzburzenia. Zachowanie opiniowanego było zborne, zorganizowane, modyfikowane, nie świadczyło o zerwaniu kontaktu opiniowanego z rzeczywistością,
- negatywne emocje nie osiągnęły cech afektu fizjologicznego czyli stanu będącego jedną z dwóch wymaganych składowych (oprócz okoliczności ten stan afektywny usprawiedliwiających, których zaistnienie pozostaje do oceny Sądu) niezbędnych dla stwierdzenia silnego wzburzenia. Stopień nasilenia emocji oskarżonego w okresie objętym zarzutem nie zaburzał jego zdolności do oceny sytuacji (str. 19-20 opinii).
Zasadnie biegła psycholog zauważyła i podniosła w pisemnej opinii (str. 20), że oskarżony zainicjował konfrontację z pokrzywdzonym, który – według jego wyjaśnień – miałby być dla niego osobą bardzo niebezpieczną, realnie mu zagrażającą (atak z siekierą, podpalenie drzwi – brak na to dowodów – przyp. S.A.). Jeśliby zatem przyjąć, że oskarżony uważał pokrzywdzonego za taką osobę, to musiałby przewidzieć kolejną wymierzoną w swym kierunku agresję ze strony pokrzywdzonego, licząc się i godząc na zaistnienie takiej sytuacji. W realiach natomiast sprawy, oskarżony w czasie zdarzenia uzyskał przewagę, doprowadzając pokrzywdzonego do ucieczki, udając się za nim w pogoń, doprowadzając w jej trakcie do kolejnej konfrontacji, w czasie której, po przewróceniu pokrzywdzonego na ziemię i wzajemnej szamotaninie, zadał śmiertelne dla pokrzywdzonego ciosy (str. 21 opinii).
Zasadnie biegła psycholog podniosła, że „ o afekcie fizjologicznym nie może też świadczyć przewidywanie przez oskarżonego ewentualnego zaistnienia pewnego zachowania przyszłej ofiary polegającego na możliwym ponownym ataku z jego strony wobec oskarżonego, innym nieujawnionym dotąd narzędziem. Taką możliwość sugeruje obrońca oskarżonego w swej apelacji podnosząc to, że pokrzywdzony mógł posiadać w plecaku inne (oprócz noża) niebezpieczne narzędzie mogące służyć kolejnemu atakowi wymierzonemu przeciwko oskarżonemu” (str. 21 opinii).
Także w pełni należy zaaprobować pogląd wyrażony w opinii (str. 21), że „ afekt fizjologiczny jest reakcją na konkretną sytuację. Nigdy natomiast nie jest reakcją na teoretyczną możliwość zaistnienia takiego zdarzenia …”.
W rozpoznawanej sprawie, w ocenie Sądu Apelacyjnego, nie zaistniały emocjonalne okoliczności, które wyzwoliłyby w oskarżonym negatywne emocje, które uzasadniałyby jego agresywne zachowanie. Do takich z pewnością nie sposób jest zaliczyć wywołaną zazdrość u oskarżonego przez pokrzywdzonego, który rozmawiał z konkubiną oskarżonego – A. D. ani też okazanie (bez powodu) noża przez pokrzywdzonego (przy uwzględnieniu
Z tych względów przyjęcie, że oskarżony wyczerpał ustawowe znamiona przestępstwa z
3. Odnośnie wymiaru kary.
Wobec tego, że zgodnie z
Przedstawione przez Sąd Okręgowy na str. 9-11 pisemnego uzasadnienia zaskarżonego wyroku wywody tego Sądu dotyczące kwestii wymiaru kary 25 lat pozbawienia wolności, uzasadniające ten wymiar, w pełni zasługują na akceptację, w świetle przytoczonych tamże okoliczności obciążających, o dużym ciężarze gatunkowym.
W wyroku z dnia 9 marca 1979 r. Sąd Najwyższy stwierdził między innymi, że kara 25 lat pozbawienia wolności powinna być orzekana w tych przypadkach, gdy nawet kara 15 lat pozbawienia wolności nie byłaby wystarczająca z punktu widzenia realizacji wszystkich celów kary wobec sprawcy przestępstwa o wielkim nasileniu społecznej szkodliwości, wykazującego równocześnie bardzo duży stopień zawinienia; przestępstwo zostało popełnione w szczególnie odrażających okolicznościach, okoliczności obciążające zdecydowanie przeważają nad okolicznościami łagodzącymi (OSNPG 1979, nr 8, poz. 102, III KR 238/78). Innymi słowy – kara ta musi być zastrzeżona dla przypadków najpoważniejszych przestępstw, a taki przypadek w rozpoznawanej sprawie występuje. Znamienne także jest stwierdzenie zawarte w opinii biegłych lekarzy psychiatrów, wydających opinię dotyczącą stanu psychicznego oskarżonego (k. 260), zaburzenia osobowości oskarżonego (przy wyłączeniu stosowania
Przedstawione wyżej okoliczności powodowały, iż wyrok Sądu Okręgowego został w całości utrzymany w mocy, zaś wniesioną apelację przez obrońcę oskarżonego uznano za niezasadną.
O kosztach nieopłaconej obrony z urzędu oskarżonego w postępowaniu odwoławczym orzeczono na podstawie § 17 ust. 1 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. (Dz.U. poz.1714; zm. Dz.U. z 2017 r., poz. 1796).
Sąd Apelacyjny zwolnił oskarżonego od ponoszenia kosztów postępowania odwoławczego z uwagi na jego sytuację materialną oraz długotrwałość wymierzonej kary pozbawienia wolności.
Witold Franckiewicz
Jerzy Skorupka
Bogusław Tocicki
Wyszukiwarka
- Kodeks Karny dostęp do ustawy
- 22 Kodeks Karny konkretny artykuł ustawy
- Sąd Okręgowy w Ełku informacje o sądzie
- Pełnomocnictwo ogólne dostęp do wzorców