Wyrok SA w Białymstoku z 28 października 2019 r. w sprawie o zapłatę.

Sygn. akt I ACa 273/19

WYROK

Dnia 28 października 2019 r.

Sąd Apelacyjny w Białymstoku I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący

:

SSA Grażyna Wołosowicz (spr.)

Sędziowie

:

SA Jadwiga Chojnowska

SA Elżbieta Kuczyńska

Protokolant

:

Monika Jaroszko

po rozpoznaniu w dniu 21 października 2019 r. w Białymstoku

na rozprawie

sprawy z powództwa D. R. (1), M. G.

przeciwko Skarbowi Państwa - (...) w (...)

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Okręgowego w Olsztynie

z dnia 29 stycznia 2019 r. sygn. akt I C 503/16

I.  zmienia zaskarżony wyrok:

a)  w punkcie I i oddala powództwo,

b)  w punkcie III w ten sposób, że zasądza solidarnie od powodów D. R. (2) i M. G. na rzecz pozwanego Skarbu Państwa – (...)w (...)kwotę 1 303,78 (jeden tysiąc trzysta trzy 78/100) złotych tytułem zwrotu kosztów sądowych,

c)  po punkcie III dodaje punkt IV o treści „ zasądza solidarnie od powodów D. R. (2) i M. G. na rzecz Skarbu Państwa – Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej kwotę 7 200 (siedem tysięcy dwieście) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego”;

II.  zasądza solidarnie od powodów D. R. (2) i M. G. na rzecz Skarbu Państwa – Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej 4 050 (cztery tysięcy pięćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym;

III.  nakazuje ściągnąć solidarnie od powodów D. R. (2) i M. G. na rzecz Skarbu Państwa – (...)w (...)kwotę 7 825,30 (siedem tysięcy osiemset dwadzieścia pięć 30/100) złotych tytułem opłaty od apelacji, której pozwany nie miał obowiązku uiścić.

(...)

UZASADNIENIE

Powodowie D. R. (1) i M. G. -(...) - wnieśli o zasądzenie od pozwanego Skarbu Państwa – (...) w (...) na ich rzecz kwoty 195.320,34 zł wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od kwot:

a/ 8.364 zł od dnia 6 grudnia 2013 r. do dnia 31 grudnia 2015r. oraz odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty,

b/ 25.989,90 zł od dnia 24 grudnia 2013 r. do dnia 31 grudnia 2015r. oraz odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty,

c/ 37.470,12 zł od dnia 7 lutego 2014 r. do dnia 31 grudnia 2015r. oraz odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty,

d/ 123.496,32 zł od dnia 8 marca 2014 r. do dnia 31 grudnia 2015r. oraz odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty,

oraz o zasądzenie od pozwanego na ich rzecz kosztów procesu wraz z kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Pozwany Skarb Państwa – (...) w(...)zastępowany przez Prokuratorię Generalną Rzeczypospolitej Polskiej, wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powodów na jego rzecz kosztów procesu, jednakże w zakresie kosztów zastępstwa procesowego zasądzenie ich według norm przepisanych na rzecz Skarbu Państwa – Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej.

Wyrokiem z dnia 29 stycznia 2019 r. Sąd Okręgowy w (...) zasądził od pozwanego Skarbu Państwa –(...) w(...) na rzecz powodów D. R. (1) i M. G. kwotę 156.505,44 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 26.03.2014 r. do dnia 31.12.2015 r. oraz ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 01.01.2016 r. do dnia zapłaty (punkt I.), oddalił powództwo w pozostałym zakresie (punkt II.) oraz zasądził od pozwanego na rzecz powodów kwotę 13.519,43 zł tytułem zwrot kosztów procesu (punkt III).

Z ustaleń poczynionych przez Sąd Okręgowy wynikało, że w dniu 4 października 2012 r. Skarb Państwa – (...) w (...) (dalej: Inwestor) zawarł ze spółką (...) S.A. z siedzibą w B. (dalej: Wykonawca) umowę nr (...) na wykonanie robót budowlanych polegających na realizacji zadania inwestycyjnego pt. „Przebudowa i rozbudowa budynku (...) w (...) ul. (...)” w zakresie umożliwiającym uzyskanie, w świetle przepisów prawa budowlanego, pozwolenia na użytkowanie tego budynku zgodnie z przeznaczeniem.

W umowie tej wskazano, że przedmiot umowy będzie realizowany bezpośrednio przez wykonawcę z możliwością zlecenia jego części podwykonawcom. Ustalono jednocześnie, że jeżeli zamawiający w terminie 14 dni roboczych od przedstawienia mu przez wykonawcę projektu umowy z podwykonawcą, wraz ze wskazaniem jaką część przedmiotu umowy powierza do wykonania podwykonawcy, nie zgłosi na piśmie sprzeciwu lub zastrzeżeń, uważa się, że wyraził on zgodę na zawarcie umowy (§ 2 pkt 6-8).

W przypadku wyrażenia przez Inwestora zgody na udział podwykonawcy w realizacji zadania inwestycyjnego płatność wobec Wykonawcy mogła być dokonana natomiast po przekazaniu mu faktury na kwotę przypadającą Wykonawcy oraz pisemnego oświadczenia Podwykonawcy potwierdzającego uregulowanie przez Wykonawcę na jego rzecz należności za zrealizowany zakres przedmiotu umowy w stosunku do podwykonawców biorących udział w realizacji zadania inwestycyjnego za bieżący okres objęty fakturowaniem (§ 4 pkt 14).

W dniu 16 października 2013 r. powodowie D. R. (1) i M. G. jako przedstawiciele i wspólnicy (...)zawarli z Wykonawcą umowę nr (...) na kompleksowe wykonanie instalacji teletechnicznych w budynku (...)w (...), w tym m. in. sieci strukturalnej wraz z osprzętem i sprzętem aktywnym, systemu telewizji dozorowej C. wraz z osprzętem, systemu sygnalizacji włamania i napadu, systemu kontroli dostępu, systemu nagłośnienia, systemu depozytorów kluczy, systemu rejestracji rozpraw, systemu (...) i systemu automatycznej sygnalizacji pożaru i systemu oddymiania, w ramach inwestycji pod nazwą „Przebudowa i rozbudowa budynku(...) w (...) ul. (...)”.

Stosownie do § 15 umowy rozliczenie za wykonanie przedmiotu umowy następować miało zgodnie z harmonogramem rzeczowo – finansowym dołączonym do umowy oraz zgodnie z protokołami odbioru robót podpisanymi przez kierownika budowy oraz kierownika kontraktu zamawiającego.

W związku z wystąpieniem przez Wykonawcę o zgodę na udział powodów w realizacji inwestycji „Przebudowa i rozbudowa budynku (...) w (...) ul. (...)” poprzez wykonanie przez niego instalacji teletechnicznych, Inwestor wyraził na powyższe aprobatę. Pozwany znał zakres umowy zawartej między powodami a (...) S.A. i ustalone przez strony tej umowy wynagrodzenie ryczałtowe.

Następnie, w dniu 21 stycznia 2014 r. powodowie zawarli z (...) S.A. Aneks nr (...) do umowy nr (...), na mocy którego rozszerzony został przedmiot prac powierzonych Podwykonawcy w ramach inwestycji „Przebudowa i rozbudowa budynku(...)w (...) ul. (...)” o wykonanie, obok dotychczasowych, instalacji elektrycznych wewnętrznych w budynku (...) w (...).

W związku z powyższym podwyższone zostało również wynagrodzenie należne powodom z dotychczasowych 3.250.000 zł netto (3.997,500 zł brutto) do kwoty 4.550,000 netto (5.596.500 zł brutto).

Od dnia 16 października 2013 r. powodowie wykonywali prace dotyczące instalacji teletechnicznych zgodnie z umową.

W trakcie realizacji inwestycji odbywały się cyklicznie tzw. rady budowy, w których uczestniczyli obok przedstawicieli Inwestora i Wykonawcy również podwykonawcy, w tym przedstawiciele (...)W trakcie rad omawiano ogólnie postęp robót, występujące na bieżąco problemy i najbliższe zamierzenia.

Mechanizm otrzymywania przez powodów wynagrodzenia od (...) S.A. był taki, że sporządzano między (...) S.A. a pozwanym częściowy protokół odbioru prac za poszczególne okresy a między powodami a (...) S.A. sporządzano protokoły zaawansowania robót. Wymienione dokumenty były podstawą wystawiania faktur.

W dniu 31.10.2013 r. sporządzony został protokół odbioru częściowego robót wykonanych w okresie od dnia 01.10.2013 r. do dnia 31.10.2013 r. przez powodów, który podpisany został przez przedstawicieli inwestora K. L. i D. Ś., kierownika budowy B. P. i powoda D. R. (1). W protokole określono wykonanie prac demontażowych na 90,66% stopnia zaawansowania i ich wartość na 7000,00 netto oraz wykonanie systemu okablowania strukturalnego (instalacja teleinformatyczna, system wspomagania organizacji rozpraw) na 4,4% stopnia zaawansowania i ich wartość na (...),00 netto. Łącznie wartość wykonanych w tym okresie prac określono na 68000,00 zł netto a 83640,00 zł brutto .

Za okres prac od 16.10.2013r. do 31.10.2013r. został podpisany między powodami (D. R. (1)) a (...) S.A. (B. P.) protokół zaawansowania robót w którym określono wartość robót wykonanych w okresie rozliczeniowym na kwotę 68000,00 zł netto.

W dniu 29.11.2013r. sporządzony został protokół odbioru częściowego robót wykonanych w okresie od dnia 01.11.2013r. do dnia 29.11.2013r. przez powodów, który podpisany został przez przedstawicieli inwestora K. L. i D. Ś., kierownika budowy B. P. i powoda D. R. (1). W protokole określono wykonanie prac demontażowych na 90,66% stopnia zaawansowania i ich wartość na 7000,00 netto oraz wykonanie systemu okablowania strukturalnego (instalacja teleinformatyczna, system wspomagania organizacji rozpraw) na 24,60% stopnia zaawansowania i ich wartość na (...),00 netto, a w danym okresie rozliczeniowym na 280000,00 zł netto. Łącznie wartość wykonanych w tym okresie prac określono na 280000,00 zł netto a 344400,00 zł brutto zaś łączną wartość prac wykonanych od początku obowiązywania umowy na (...),00 netto a 428040,00 zł brutto.

Za okres prac od 01.11.2013r. do 21.11.2013r. został podpisany między powodami (D. R. (1)) a (...) S.A. (B. P., J. S.) protokół zaawansowania robót w którym określono wartość robót wykonanych w okresie rozliczeniowym na kwotę 211300,00 zł netto.

W dniu 19.12.2013 r. sporządzony został protokół odbioru częściowego robót wykonanych w okresie od dnia 02.12.2013 r. do dnia 19.12.2013 r. przez powodów, który podpisany został przez przedstawiciela inwestora K. L. i kierownika budowy B. P.. W protokole określono wykonanie prac demontażowych na 90,66% stopnia zaawansowania i ich wartość na 7000,00 netto oraz wykonanie systemu okablowania strukturalnego (instalacja teleinformatyczna, system wspomagania organizacji rozpraw) na 24,70% stopnia zaawansowania i ich wartość na (...),00 netto, a w danym okresie rozliczeniowym na 0 zł netto. Łącznie wartość wykonanych w tym okresie prac określono na 0 zł netto zaś łączną wartość prac wykonanych od początku obowiązywania umowy na (...),00 netto (czyli 428040,00 zł brutto).

Za okres prac od 22.11.2013r. do 23.12.2013r. został podpisany między powodami (D. R. (1)) a (...) S.A. (B. P.) protokół zaawansowania robót w którym określono wartość robót wykonanych w okresie rozliczeniowym na kwotę 39690,00 zł netto.

W dniu 31.01.2013r. sporządzony został protokół odbioru częściowego robót wykonanych w okresie od dnia 20.12.2013r. do dnia 31.01.2014r. przez powodów, który podpisany został przez przedstawicieli inwestora K. L. i D. Ś., kierownika budowy B. P. i powoda D. R. (1). W protokole określono wykonanie prac demontażowych na 90,66% stopnia zaawansowania i ich wartość na 7000,00 netto oraz wykonanie systemu okablowania strukturalnego (instalacja teleinformatyczna, system wspomagania organizacji rozpraw) na 32,67% stopnia zaawansowania i ich wartość na (...),00 netto, a w danym okresie rozliczeniowym na 110000,00 zł netto. Łącznie wartość wykonanych w tym okresie prac określono na 110000,00 zł netto a 135300,00 zł brutto zaś łączną wartość prac wykonanych od początku obowiązywania umowy na (...),00 netto a 563340,00 zł brutto.

Za okres prac od 24.12.2013r. do 29.01.2013r. został podpisany między powodami (D. R. (1)) a (...) S.A. (B. P., K. R.) protokół zaawansowania robót w którym określono wartość robót wykonanych w okresie rozliczeniowym na kwotę 101150,00 zł netto.

W dniu 20.03.2014r. sporządzony został protokół odbioru częściowego robót wykonanych w okresie od dnia 01.02.2014r. do dnia 28.02.2013r. przez powodów, który podpisany został przez przedstawiciela inwestora D. Ś., kierownika budowy B. P. i powoda D. R. (1). W protokole określono wykonanie prac demontażowych na 90,66% stopnia zaawansowania i ich wartość na 7000,00 netto oraz wykonanie systemu okablowania strukturalnego (instalacja teleinformatyczna, system wspomagania organizacji rozpraw) na 32,67% stopnia zaawansowania i ich wartość na (...),00 netto, a w danym okresie rozliczeniowym na 0 zł netto. Łącznie wartość wykonanych w tym okresie prac określono na 0 zł zaś łączną wartość prac wykonanych od początku obowiązywania umowy na 458000,00 netto a 563340,00 zł brutto.

W dniu 31.03.2014r. sporządzony został protokół odbioru częściowego robót wykonanych w okresie od dnia 01.03.2014r. do dnia 31.03.2014r. przez powodów, który podpisany został przez przedstawicieli inwestora D. Ś. i K. L. , kierownika budowy B. P. i powoda D. R. (1). W protokole określono wykonanie prac demontażowych na 90,66% stopnia zaawansowania i ich wartość na 7000,00 netto oraz wykonanie systemu okablowania strukturalnego (instalacja teleinformatyczna, system wspomagania organizacji rozpraw) na 32,67% stopnia zaawansowania i ich wartość na 451000,00 netto, a w danym okresie rozliczeniowym na 0 zł netto. Łącznie wartość wykonanych w tym okresie prac określono na 0 zł zaś łączną wartość prac wykonanych od początku obowiązywania umowy na 458000,00 netto a 563340,00 zł brutto.

Po podpisaniu protokołów częściowego odbioru robót (...) S.A. wystawiał pozwanemu fakturę, którą pozwany opłacał po dostarczeniu podpisanych przez powodów oświadczeń, iż otrzymali oni od wykonawcy stosowne wynagrodzenie. Powodowie po podpisaniu protokołów zaawansowania robót wystawiali fakturę zaś oświadczenie podpisywali po uzyskaniu wynagrodzenia od (...) S.A.

Do 19 grudnia 2013 r. powodowie złożył na piśmie trzy oświadczenia o otrzymaniu od generalnego Wykonawcy - (...) S.A. należnych wynagrodzeń z tytułu wykonanych robót w ramach zadania „Przebudowa i rozbudowa budynku (...) w (...) ul. (...)” we wskazanych okresach: tj. od 1 października 2013 r. do 31 października 2013 r. (objęty fakturowaniem zgodnie z protokołem odbioru robót z dnia 31.10.2013 r.) oraz od 1 listopada 2013 r. do 30 listopada 2013 r. (objęty fakturowaniem zgodnie z protokołem odbioru robót z dnia 29.11.2013 r.), a także od 1 grudnia 2013 r. do 19 grudnia 2013 r. (objęty fakturowaniem zgodnie z protokołem odbioru robót z dnia 19.12.2013 r.) Dwa ostatnie oświadczenia powodowie złożyli z jedną datą, tj. 19 grudnia 2013 r.

Powodowie do dnia 31 marca 2014 r. nie wykonali żadnych prac w zakresie instalacji elektrycznych, które opisano w Aneksie nr (...) do umowy podwykonawczej nr (...).

(...) S.A., na podstawie oświadczeń powodów, zafakturował do dnia 31 stycznia 2014 r. prace dotyczące instalacji teletechnicznych na kwotę łączną 458.000 zł netto, z czego pozwany wypłacił mu kwotę 348.000 zł, w tym 68000,00 zł w dniu 26.11.2013 r. i 280000,00 zł w dniu 23.12.2013 r.

Powodowie otrzymali od (...) S.A. wynagrodzenie w łącznej kwocie 306649,79 zł, w tym kwotę 74658,74 zł w dniu 25.11.2013r. i 231991,05 zł w dniu 19.12.2013 r.

W dniu 5 maja 2014 r. Inwestor złożył Wykonawcy oświadczenie o odstąpieniu od umowy z dnia 4 października 2012 r. nr (...) w części niewykonanej.

W związku z powyższym przeprowadzona została przez D. Ś. inwentaryzacja robót co do instalacji teletechnicznych wykonanych w ramach zadania „Przebudowa i rozbudowa budynku (...) w (...) ul. (...)” od rozpoczęcia budowy do dnia 31 marca 2014 r. Zakres rzeczywiście zrealizowanych prac pracownik pozwanego oszacował na kwotę 118.989,90 zł netto.

Powodowie wystawili fakturę VAT nr (...) na kwotę 83.640 zł, która została opłacona przez Wykonawcę 25 listopada 2013 r. w części, tj. co do kwoty 75.276 zł.

Powodowie wystawili fakturę VAT nr (...) na kwotę 259.899 zł, która została opłacona przez Wykonawcę w dniu 19 grudnia 2013 r. w części, tj. co do kwoty 233.909,10 zł.

Powodowie wystawili fakturę VAT nr (...) na kwotę 37.748,70 zł, która nie została opłacona przez Wykonawcę.

Powodowie wystawili fakturę VAT nr (...) na kwotę 124.414,50 zł, która nie została opłacona przez Wykonawcę.

W piśmie z dnia 11 marca 2014 r. powodowie wezwali pozwanego do zapłaty wynagrodzenia za roboty budowlane wykonane w ramach przedmiotowej inwestycji w łącznej kwocie 162.163,20 zł na podstawie faktur VAT nr (...) oraz nr (...)za które nie zapłacił im Wykonawca.

Pozwany odmówił zapłaty wskazując, że należności za okres 1 listopada - 19 grudnia 2013 r. zostały uregulowane już przez Wykonawcę, czego dowodzi m. in. treść oświadczenia powoda z dnia 19 grudnia 2013 r. Odnośnie zaś robót dotyczących instalacji elektrycznych Inwestor wskazał, że nie udzielał zgody na ich przeprowadzenie podwykonawcy i wiedzę na temat ich zakresu i należnego za nie wynagrodzenie powziął dopiero w marcu 2014 r.

Postanowieniem (...) w B.z dnia 14 maja 2014 r., VIII GU 7/14, ogłoszono upadłość (...) S.A. z siedzibą w B..

Pismem z dnia 19 sierpnia 2014 r. powodowie zgłosili sędziemu komisarzowi wierzytelność przysługującą im wobec (...) S.A. z siedzibą w B. w kwocie łącznej 759.443,70 zł, na które składają się m. in. należności z faktur VAT: nr(...). Wierzytelności te nie zostały dotychczas zaspokojone.

W tak ustalonym stanie faktycznym, Sąd Okręgowy wskazał, że w przedmiotowej sprawie sporny był zakres i wartość prac wykonanych przez powodów na podstawie umowy zawartej z (...) S.A. W ocenie Sądu I instancji zgromadzony w sprawie materiał dowodowy wykazał, że roszczenie powodów o zapłatę wynagrodzenia w wysokości 156.505,44 zł jest słuszne. Podstawowym zaś dowodem pozwalającym na uwzględnienie w tym zakresie roszczenia powodów są protokoły częściowego odbioru robót, które są jedynymi dokumentami podpisanymi przez wszystkie strony biorące udział w (...) i rozbudowa budynku (...)w (...) ul. (...)”- czyli przez powodów, przedstawicieli (...) S.A. i przedstawicieli pozwanego. Zdaniem Sądu Okręgowego skoro dokumenty te były zgodnie podpisywane przez inwestora, wykonawcę i podwykonawcę, należy uznać - przy braku przekonywujących dowodów przeciwnych - że odpowiadały rzeczywistości i były wyrazem akceptacji tych podmiotów (dysponujących zresztą odpowiednią wiedzą i doświadczeniem w zakresie procesu budowlanego) zawartych w nich treści. Pozostałe natomiast, późniejsze protokoły częściowych odbiorów robót, powielają uprzednie zapisy co do zakresu i wartości robót, potwierdzając, że po dacie 31.01.2014r. dalsze prace (objęte niniejszym pozwem) nie były przez powodów wykonywane.

Według Sądu Okręgowego co prawda zgodzić się by można z pozwanym, że protokoły częściowych odbiorów robót miały charakter szacunkowy, jednakże z zeznań świadków J. S. i B. P. oraz powoda D. R. (1) wynika, że zakres prac wpisywany procentowo do protokołów odzwierciedlał rzeczywiście wykonane prace i ich zakres oraz wartość. Sąd I instancji ocenił zatem, że zapisy protokołów oraz zeznania świadków J. S., B. P., powoda D. R. (1) w omawianym zakresie są wiarygodne i nie zostały podważone żadnym dowodem. Za dowód taki nie może zostać uznany obmiar z lipca 2014r. wykonany w ramach inwentaryzacji po odstąpieniu przez pozwanego od umowy łączącej go z (...) S.A. Przede wszystkim został on wykonany przez pracownika pozwanego, a więc strony niniejszego postępowania w kilka miesięcy po zakończeniu prac przez powodów, z których część zapewne uległa zakryciu. O samej inwentaryzacji powodowie nie byli zawiadomieni ani przy niej obecni. Z dowodów zgromadzonych w niniejszej sprawie nie wynika również aby obecni przy inwentaryzacji byli przedstawiciele (...) S.A. Zeznania świadka D. Ś. złożone na rozprawie w dniu 28.04.2017r. również nie pozwalają na przyjęcie obmiaru za dowód, który by podważył treść protokołów częściowych odbiorów robót. Świadek wskazał, że powodowie na dzień inwentaryzacji wykonali około 50% okablowania strukturalnego i około 20% całości umowy. Jak słusznie wskazał w swej opinii biegły sądowy z zakresu instalacji elektrycznych P. K. także te relacje nie są zgodne z zapisami obmiaru. Sąd Okręgowy podzielił zatem opinie biegłego P. K. z której wynika, że wartość prac wykonanych przez powodów określić należy na co najmniej 411.140,00 zł netto (505.702,20 zł brutto) – wynikającą z protokołów zaawansowania robót - a co najwyżej na 458.000,00 zł netto (563.340,00 zł brutto) wynikającą z częściowych protokołów odbioru robót. Opinia biegłego jest rzetelna, nie została podważona żadnym innym dowodem zaś fachowości i bezstronności biegłego nie sposób podważyć.

Sąd Okręgowy uznał, że faktura (...) nie została opłacona przez (...) S.A. Natomiast pozwany na podstawie oświadczeń wystawionych przez powodów do dnia 19.12.2013r. wypłacił (...) S.A. kwotę 348.000,00 zł, choć z faktur wystawionych i rozliczonych do dnia 19.12.2013r. winien był wypłacić jedynie kwotę 343.539,00 zł (83.640 + 259.899,00), a zatem nadpłacił kwotę 4.461,00 zł. Powodowie są zatem uprawnieni do otrzymania wynagrodzenia z faktury (...) nr (...) kwoty 37.470,12 zł (albowiem ta faktura nie została opłacona) pomniejszonej o kwotę 4.461,00 zł (albowiem ich oświadczenie stało się podstawą niezasadnego wypłacenia tej kwoty przez pozwanego) i z faktury (...) nr (...) kwoty 123.496,32 zł, czyli łącznie są uprawnieni do wynagrodzenia 156.505,44 zł. Kwota ta mieści się w wartości robót wykonanych przez powodów wynikających z protokołów zaawansowania robót, protokołów częściowego odbioru robót, opinii biegłego i nie została opłacona przez (...) S.A. Zatem pozwany na podstawie art. 647 1 § 5 k.c. (w brzmieniu obowiązującym w chwili zawierania umów) winien uiścić tę kwotę na rzecz powodów.

O roszczeniu odsetkowym, Sąd I instancji orzekł na podstawie art. 481 k.c., oznaczając początek biegu roszczenia odsetkowego na dzień 26.03.2014r., zaś o kosztach procesu na podstawie art. 100 k.p.c.

Apelację od wyroku Sądu Okręgowego w (...) z dnia 29 stycznia 2019 roku wniósł pozwany Skarb Państwa – Dyrektor Sądu Okręgowego w (...) zastępowany przez Prokuratorię Generalną Rzeczypospolitej Polskiej, który zaskarżył ww. wyrok w części tj. w punkcie I i III. Zaskarżonemu wyrokowi zarzucał naruszenie przepisów:

1.  prawa procesowego, które miało wpływ na wynik sprawy tj.:

a)  art. 233 § 1 k.p.c. przez zaniechanie wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału dowodowego prowadzące do błędnego przyjęcia, że zakresu rzeczywiście wykonanych przez powodów prac nie odzwierciedla inwentaryzacja sporządzona przez D. Ś. w sytuacji gdy, owa inwentaryzacja stanowiła podstawę przygotowania ogłoszenia przetargowego i wyłonienia nowego wykonawcy, który dokończył prace po (...) S.A. co potwierdza tożsamy z inwentaryzacją sporządzoną przez D. Ś. przedmiar z sierpnia 2014 r. (...)Nadto Sąd I instancji zupełnie pominął okoliczność, że powodowie byli podwykonawcami tych robót u nowego podwykonawcy, a zatem kończyli roboty, które w marcu 2014 r. przerwali;

b)  art. 233 § 1 k.p.c. przez zaniechanie wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału dowodowego prowadzące do błędnego przyjęcia, że powodowie zrealizowali roboty budowlane na kwotę 563 340,00 zł brutto, podczas gdy wniosku takiego nie sposób jednoznacznie wyprowadzić z dowodów zgromadzonych w aktach sprawy tj. opinii biegłego (który przedstawia 9 różnych wersji możliwego wynagrodzenia - 4 w opinii z dnia 16 stycznia 2018 r.; 3 w opinii z dnia 15 czerwca 2018 r.; oraz 2 w opinii z dnia 1 listopada 2018 r.), porównania wielkości zawartych w protokołach odbioru częściowego i protokołach zaawansowania robót wielkości i ostatecznie zafakturowanych przez powodów robót, na kwotę 505 702,20 zł brutto;

c)  art. 233 § 1 k.p.c. przez zaniechanie wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału dowodowego i nadanie waloru wiarygodności dowodom z dokumentów w postaci protokołów częściowych odbiorów robót, podczas gdy z zeznań świadków J. S. oraz D. Ś. i strony pozwanej wynika, że w/w protokoły częściowe miały po pierwsze charakter szacunkowy i nie odzwierciedlały rzeczywiście wykonanych prac, zaś powodem ich sporządzania była konieczność uruchomienia płatności wynikająca z przyjętej w umowie procedury;

d)  art. 233 § 1 k.p.c. przez zaniechanie wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału dowodowego, w szczególności z zakresu sporządzonych w sprawie opinii oraz opinii uzupełniających biegłego P. K. i niezasadne odebranie waloru wiarygodności dowodowi z dokumentu w postaci protokołu z inwentaryzacji przeprowadzonej przez nadzór inwestorski, podczas gdy w/w biegły sporządzał swoje opinie i dokonywał wyliczeń wartości wykonanych robót właśnie w oparciu o rzeczoną inwentaryzację (opinia z czerwca 2018 r.), przy jednoczesnym uznaniu samych opinii biegłego P. K. za wiarygodne;

e)  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie przez Sąd I instancji granic swobodnej oceny dowodów i naruszenie zasad doświadczenia życiowego, poprawnego i logicznego rozumowania, i przyjęcie wbrew tym zasadom, że inwentaryzacja sporządzona przez D. Ś. nie odzwierciedla zakresu rzeczywiście wykonanych prac, w sytuacji gdy stanowiła ona podstawę otwarcia robót dla nowego wykonawcy i podstawę rozpoczęcia robót przez powodów jako podwykonawców. Wówczas powodowie nie wskazywali, że prace podane w kosztorysie są już wykonane, wręcz przeciwnie wykonali je, za co naliczyli i otrzymali wynagrodzenie. Trudno obronić zasadami logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego fakt, że powodowie mieliby dwa razy wykonywać te same roboty raz u starego wykonawcy, a drugi raz u nowego, a do takiego wniosku prowadzi odmowa przyjęcia przez Sąd I instancji, że zakres rzeczywiście wykonanych robót nie jest odzwierciedlony w inwentaryzacji D. Ś., tylko w protokołach częściowych;

f)  naruszeniu art. 233 § 1 k.p.c. przez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów poprzez dokonanie dowolnej i sprzecznej z zasadami logiki ich oceny, a w konsekwencji błędy w ustaleniach faktycznych, polegające na:

i.  błędnym przyjęciu, że świadek D. Ś. był pracownikiem pozwanego, w sytuacji gdy świadek ten był inspektorem nadzoru zatrudnionym przez firmę (...) O. tj. podmiotu od pozwanego całkowicie niezależnego i na tej podstawie odmówieniu zarówno jego zeznaniom, jak i sporządzonemu protokołowi z inwentaryzacji wykonanych prac waloru wiarygodności, przy jednoczesnym uznaniu za w pełni wiarygodne zeznań D. R. (1) tj. powoda, a więc osoby bezpośrednio zainteresowanej w rozstrzygnięciu, a którego zeznania dotyczące zakresu wykonanych prac były sprzeczne z dokumentacją przedstawioną wraz z pozwem (protokoły zaawansowania robót),

ii.  błędnym przyjęciu, że zakres wykonanych przez powodową spółkę prac wykraczał poza ustalenia wynikające z protokołu inwentaryzacji robót i uzasadniał uwzględnienie powództwa w sytuacji gdy jest to sprzeczne zarówno z dowodem z dokumentu w postaci protokołu inwentaryzacji sporządzonej przez inspektora nadzoru firmę (...), jak i zeznaniami D. Ś., zaś protokoły odbiorów częściowych, na których oparł się Sąd, zawierały wartości szacunkowe (co potwierdza wszechstronna ocena zeznań wszystkich świadków), nie wskazując jednocześnie jakie elementy zrealizowanej instalacji wchodziły w ich zakres,

(...).  błędnym przyjęciu, że protokoły częściowych odbiorów robót odzwierciedlały rzeczywiście wykonane przez powodów prace, ich zakres oraz wartość, podczas gdy wziąć pod uwagę ich faktyczny charakter oraz funkcję, to należałoby dojść do wniosku, że zawierały one wyłącznie dane o charakterze szacunkowym,

iv.  błędnym przyjęciu, że inwentaryzacja sporządzona przez inspektora nadzoru była wykonywana kilka miesięcy po zakończeniu prac przez wykonawcę, co jest wprost sprzeczne z zeznaniami D. Ś., odpowiedzialnego za jej przeprowadzenie, a z których wynika, że rozpoczął on prace na rzecz zrealizowania inwentaryzacji już od lutego 2014 r.,

v.  błędnym przyjęciu, że dokumentacja fotograficzna, którą D. Ś. wykorzystywał przy inwentaryzacji, wskazuje na zakres prac podawany jako wykonany przez powodów nie zaś przez pozwanego, podczas gdy z opinii biegłego taki wniosek nie wynika (biegły stwierdza jedynie, że dokumentacja fotograficzna, nic nowego do sprawy nie wnosi). Przy czym zasadnym jest wskazanie, że dokumentacja fotograficzna była wykonywana w trakcie prac inwentaryzacyjnych, a w konsekwencji przedstawiała wprost stan zaawansowania robót, co potwierdzały zeznania D. Ś. dot. wykonania 50 % okablowania strukturalnego (a nie 50 % całego działu związanego z okablowaniem strukturalnym), co obejmowało prace takie jak ułożenie koryt instalacyjnych i montaż osprzętu tj. gniazd czyli to co było uwidocznione na fotografiach,

vi.  błędne ustalenie, że w chwili sporządzania protokołu z inwentaryzacji przez inspektora nadzoru, część prac powodów „zapewne uległa zakryciu" podczas gdy brak jest wystarczających, jednoznacznych dowodów przemawiających za taką okolicznością, tym bardziej że z zeznań D. Ś. wynika, iż czynności inwentaryzacyjne, na podstawie których sporządzony został protokół (obmiar) były realizowane od lutego 2014 r., a więc bezpośrednio po zakończeniu robót przez powodów,

vii.  błędnym uznaniu, że pozwany nie zapłacił za prace objęte fakturą (...) nr (...) oraz częściowo fakturą (...) nr (...) w sytuacji, gdy zapłata za roboty, których dotyczą w/w faktury została objęta oświadczeniami powodów o uzyskaniu wynagrodzenia za te prace, zaś oświadczenia te Sąd uznał za wiarygodne i skutecznie złożone,

viii.  błędnym uznaniu, że powodowie nie byli zawiadamiani oraz nie byli obecni przy inwentaryzacji, podczas gdy brak jest wystarczających, jednoznacznych dowodów przemawiających za taką okolicznością, tym bardziej że z zeznań R. T. wynika, iż inspektor nadzoru mógł czynić z podwykonawcami inne ustalenia w tym przedmiocie, zaś jak wynika z list obecności na radach budowy m.in. z lutego czyli z momentu rozpoczęcia inwentaryzacji, powodowie byli obecni na placu budowy, a więc pośrednio mogli posiadać wiedzę na temat prowadzonych obmiarów. Poza tym pod protokołem z inwentaryzacji widnieje podpis D. R. (1);

g. art. 233 § 1 k.p.c. przez dowolną ocenę dowodu z opinii biegłego P. K. i uznaniu go za wiarygodny, podczas gdy biegły wykazał się niekonsekwencją we wskazywaniu podstaw do obliczenia zakresu wykonanych prac jak i ich wartości i przedstawiał w swych opiniach rozwiązania ze sobą sprzeczne;

h. art. 328 § 2 k.p.c. przez brak wskazania przez Sąd w uzasadnieniu wyroku dowodu, w oparciu o który ustalił, że świadek D. Ś. jest pracownikiem pozwanego, co jest sprzeczne z rzeczywistością, a w konsekwencji brak wyjaśnienia w uzasadnieniu wyroku faktycznych przyczyn nieuznania za wiarygodne dowodu z dokumentu w postaci protokołu inwentaryzacji oraz z zeznań D. S.;

i. art. 328 § 2 k.p.c. przez brak wskazania przez Sąd I instancji w uzasadnieniu ustalenia istotnych dla sprawy okoliczności faktycznych, w tym tych odnoszących się do tego, jakie konkretnie prace wykonali powodowie i w jakim zakresie inwentaryzacja sporządzona przez D. Ś. różni się od tych rzeczywiście wykonanych prac. a nadto Sąd I instancji nie wskazał według jakich stawek ustalił wartość rzeczywiście wykonanych przez powodów prac (według umowy Wykonawcy z Inwestorem, umowy Podwykonawcy z Wykonawcą, czy ostatecznie według stawek rynkowych);

2.  przepisów prawa materialnego tj.:

a.  art. 647 1 § 1 i 5 k.c. w zw. z art. 6 k.c. przez ich zastosowanie i obciążenie pozwanego względem powoda odpowiedzialnością solidarną w sytuacji gdy z w/w przepisów wynika, że inwestor może odpowiadać wobec podwykonawcy wyłącznie za wykonane przez niego roboty budowlane, których wykonanie zgodnie z rozkładem ciężaru dowodu powód powinien wykazać, zaś w realiach niniejszego postępowania strona powodowa temu obowiązkowi nie sprostała,

b.  art. 647 1 § 1 i 5 k.c. w zw. z art. 366 § 1 k.c. przez jego niewłaściwe zastosowanie i obciążenie pozwanego względem powoda odpowiedzialnością solidarną w sytuacji gdy strona powodowa złożyła oświadczenia potwierdzające, że główny wykonawca uregulował należności za wskazane w nich okresy, a zatem wierzytelność wygasła do wysokości 428 040 zł brutto, ponieważ została uregulowana przez innego dłużnika solidarnego,

c.  art. 481 § 1 k.c. w zw. z art. 647 1 § 1 i 5 k.c. przez ich niewłaściwą wykładnię, a w konsekwencji obciążenie pozwanego obowiązkiem zapłaty odsetek ustawowych i ustawowych odsetek za opóźnienie w sytuacji gdy art. 647 1 k.c. nie stanowi podstawy odpowiedzialności Inwestora wobec podwykonawcy za opóźnienie przez wykonawcę ze spełnieniem świadczenia obejmującego wynagrodzenie należne podwykonawcy.

W związku z powyższym wnoszę o:

1.  dopuszczenie dowodów z dokumentów wskazanych w treści uzasadnienia apelacji na okoliczności w nich wskazane oraz o uzupełniające przesłuchanie w charakterze w charakterze świadka D. Ś. (adres do wezwania: ul. (...), (...)-(...) O.) na okoliczność informowania podwykonawców w tym powodów o prowadzonej inwentaryzacji oraz obecności na niej w/w,

2.  zmianę zaskarżonego wyroku w części tj. w zakresie pkt. I i III i oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego Skarbu Państwa zwrotu kosztów procesu w tym na rzecz Skarbu Państwa - Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych,

ewentualnie o:

3.  uchylenie wyroku oraz przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania wraz z orzeczeniem o kosztach postępowania, w tym kosztach zastępstwa procesowego na rzecz Skarbu Państwa - Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej wg norm przepisanych,

4.  w każdym wypadku o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego Skarbu Państwa zwrotu kosztów procesu w tym na rzecz Skarbu Państwa - Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym wg norm przepisanych.

SĄD APELACYJNY USTALIŁ I ZWAŻYŁ, CO NASTĘPUJE:

Apelacja pozwanego zasługiwała na uwzględnienie.

W sprawie bezspornym było, że pozwany – Inwestor zawarł z (...) Spółką Akcyjną w B. Umowę Nr (...) z dnia 4 października 2012 r. na realizację zadania inwestycyjnego pn. „Przebudowa i rozbudowa budynku (...)w (...) ul. (...)” w zakresie umożliwiającym uzyskanie, w świetle przepisów prawa budowlanego pozwolenie na użytkowanie tego budynku zgodnie z przeznaczeniem. W ww. Umowie postanowiono, że przedmiot Umowy będzie realizowany bezpośrednio przez Wykonawcę z możliwością zlecenia jego części podwykonawcom. Za wykonanie Umowy przewidziano wynagrodzenie ryczałtowe w kwocie 21 033000 zł brutto, 17 100 000 zł netto. Bezspornym było również, że w dniu 16 października 2013 roku pomiędzy Generalnym Wykonawcą – (...) S.A. w B. a powodami D. R. (1) i M. G. pod firmą (...) zawarto umowę na kompleksowe wykonanie instalacji teletechnicznych w budynku(...)w (...). Za całość prac ustalono wynagrodzenie ryczałtowe w kwocie 3 250 000 złotych netto. W dniu 5 maja 2014 roku pozwany złożył (...) S.A .oświadczenie o odstąpieniu od Umowy z dnia 4 października 2012 roku Nr ZP – 2132-9/12 w części niewykonanej. Powodowie otrzymali od (...) S.A. tytułem wynagrodzenia kwotę 74 658, 74 złotych (25.11.2013 r.) i 231 991,05 (19.12.2013r.), czyli łącznie 306 649,79 złotych ( dowód –oświadczenie (...) SA k. 181 akt).

Kwestią sporną w sprawie pozostawało jedynie ustalenie zakresu prac rzeczywiście wykonanych przez powodów na datę odstąpienia przez pozwanego od umowy. Powodowie powoływali się na zakres robót wykonanych wskazywany w protokołach częściowych odbiorów robót, natomiast pozwany domagał się ustalenie ich zakresu na podstawie inwentaryzacji wykonanych prac i ich obmiaru sporządzonych przez D. Ś. pełniącego na budowie funkcję inspektora nadzoru branży telekomunikacyjnej, który wykonał zestawienie ilości wykonanych przez powodów prac po ich zaprzestaniu przez powodów.

Zważywszy na charakter przyjętego umownie wynagrodzenia określonego jako „ryczałtowe” (art. 632 k.c.), a zatem określonego jedną kwotą, istotne w ocenie Sądu Apelacyjnego było ilościowe określenie rzeczywiście wykonanych prac, a nie ich określenie wartościowe. Okoliczność, iż w Umowie z dnia 16 .10.2013 r. przyjęto dla rozliczeń pomiędzy powodami, a Generalnym Wykonawcą wynagrodzenie ryczałtowe miał bowiem istotne znaczenie dla oceny zachowań stron w okolicznościach tej sprawy. Istotą bowiem wynagrodzenia ryczałtowego jest to, że przyjmujący zamówienie zobowiązuje się wykonać przedmiot umowy za umówioną cenę i nie przysługuje mu prawo podwyższenia wynagrodzenia niezależnie od tego czy w czasie zawierania umowy miał możliwość przewidzenia rozmiaru prac i wielkości ich kosztów, przy ustaleniu bowiem wynagrodzenia ryczałtowego ryzyko powstania straty związanej z nieprzewidzianym wzrostem rozmiaru prac czy też wzrostem kosztów prac obciąża przyjmującego zamówienie. Wynika to zresztą wprost z art. 632 § 1 k.c., który przewiduje, że jeżeli strony umówiły się o wynagrodzenie ryczałtowe, przyjmujący zamówienie nie może żądać podwyższenia wynagrodzenia, chociażby w czasie zawarcia umowy nie można było przewidzieć rozmiaru lub kosztów prac. Strony decydując się na wynagrodzenie ryczałtowe musiały się zatem liczyć się z jego bezwzględnym i sztywnym charakterem (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 marca 2011 r., IV CSK 397/10, LEX nr 1129144).

Sąd Okręgowy w oparciu o przeprowadzone w sprawie dowody co do zasady poczynił w niniejszej sprawie prawidłowe ustalenia faktyczne. Ustalenia te – w przeważającej mierze bezsporne – Sąd Odwoławczy aprobuje i przyjmuje za własne. Aprobuje w tym również ocenę Sądu Okręgowego w zakresie w jakim uznał sporządzone przez biegłego P. K. opinie zarówno główną, jak i uzupełniające za rzetelne i wiarygodne zważywszy, iż sam fakt sporządzenia opinii w kilku wariantach nie może dyskwalifikować opinii biegłego skoro biegły wykonywał w tym zakresie zlecenie Sądu (tezy dowodowe k. 377,489 akt). Należy także w tym miejscu przypomnieć, iż do dokonywania ustaleń faktycznych i formułowania ocen prawnych w sprawie jest uprawniony jedynie sąd, a nie biegły, którego zadaniem jest wyjaśnienie sądowi zagadnień wymagających wiadomości specjalnych. Nie ulega natomiast wątpliwości, że ocena prawna wniosków opinii wchodzi już w zakres stosowania prawa i należy wyłącznie do kompetencji Sądu, a nie biegłego. W niniejszej sprawie całkowicie chybiony był także zarzut naruszenia art. 328 § 2 k.p.c., gdyż sporządzone w sprawie uzasadnienie zaskarżonego wyroku zawiera wymagane dyspozycją tego artykułu elementy, w tym wskazanie faktów, które Sąd I instancji uznał za udowodnione oraz wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa.

Wadliwie natomiast zdaniem Sądu Apelacyjnego, Sąd I instancji ustalił najistotniejszą z punktu widzenia zgłoszonego roszczenia okoliczność, a mianowicie – zakres prac wykonanych przez powodów na datę odstąpienia przez pozwanego od umowy. Sąd Apelacyjny podzielił w tej mierze zarzuty skarżącego wskazującego w tym zakresie na naruszenie art. 233 § 1 k.p.c.

W niniejszej sprawie, wbrew odmiennej ocenie Sądu I instancji, przedstawione przez powodów dowody w postaci protokołów częściowego odbioru robót, nie pozwalały na ustalenie rzeczywistego zakresu wykonanych przez powodów prac. Przedmiotem postępowania winno być ustalenie zakresu ilościowego robót rzeczywiście wykonanych przez podwykonawcę. Natomiast protokoły odbioru częściowego, do których odwołał się Sąd I instancji, były sporządzone przez podwykonawcę rachunkowo i miały charakter szacunkowy, co słusznie zauważa skarżący, a co przyznał w swoich zeznaniach również zeznający w charakterze strony powód D. R. (1) (k. 278 akt).

Problem dotyczył także wartości wskazanych w protokołach częściowych prac, gdyż część prac teletechnicznych dla (...) S.A., jak to wynikało z jednolitych w tej kwestii zeznań świadków K. R. czy B. P., D. Ś. była niedoszacowana i różniła się wartością w umowie między Inwestorem i (...) a (...) i powodami. Z opinii biegłego P. K. (k. 413 akt) wynikało, że w umowie zawartej przez (...) z powodami wartości prac były 1,23 razy wyższe niż w kosztorysie ofertowym złożonym Inwestorowi przez (...) S.A. Nadto protokoły z odbiorów częściowych nie były przekazane Inwestorowi. W konsekwencji były one zatem niewystarczające do uwzględnienia powództwa.

W ocenie Sądu Apelacyjnego z uwagi na ryczałtowy charakter ustalonego wynagrodzenia należało ustalić ilościowy zakres robót, albowiem tylko wówczas możliwe było rozliczenie się za częściowo wykonane prace. Podkreślić także trzeba, że przyjęcie w umowie ryczałtowego wynagrodzenia za wykonanie robót budowlanych w świetle art. 632 k.c. wyklucza możliwość domagania się zapłaty za prace dodatkowe np. w pomieszczeniach piwnicznych na co wskazywali powodowie, gdy prace te są naturalną konsekwencją procesu budowlanego i w naturalny sposób z niego wynikają. Wprawdzie, gdy jest inaczej, wynagrodzenie ryczałtowe może zostać podwyższone, niemniej jednak ciężar dowodu w tym zakresie spoczywa na powodzie, który winien wykazać, że rzeczywisty zakres robót i ich wartość, był większy od przewidzianego w Umowie. W niniejszej sprawie powodowie tego jednak także nie uczynili.

W tej sytuacji, zdaniem Sądu Apelacyjnego wbrew stanowisku Sądu I instancji, za dowód zakresu rzeczywiście wykonanych na budowie robót należało przyjąć nie protokoły odbioru częściowego, lecz protokół inwentaryzacji sporządzony przez D. Ś.. Dokument ten zaś wskazywał, że rozmiar prac był zdecydowanie mniejszy i o wartości niższej niż kwota 306.649,70 zł wypłacona już powodom przez Generalnego Wykonawcę – (...) S.A. nawet w sytuacji podwyższenia ich o 1,23 %. Sąd I instancji niesłusznie odmówił mu waloru wiarygodności powołując się na fakt jego wykonania przez pracownika pozwanego. Przesłuchany uzupełniająco na rozprawie apelacyjnej świadek D. Ś. zaprzeczył temu, aby w dacie sporządzania protokołu był pracownikiem Sądu Okręgowego w (...). Ponadto na wiarygodność danych zawartych przez ww. świadka w Inwentaryzacji i obmiarach wskazuje obecność na budowie w trakcie czynności oraz konsultowanie wskazanych w nich danych z powodem D. R. (1), który tej okoliczności nie zaprzeczył (dowód – zeznania świadka D. Ś. k. 743-743v. akt). Sąd Apelacyjny nie znalazł podstaw, aby zeznaniom tego świadka nie dać wiary.

W tym stanie rzeczy, w ocenie Sądu Apelacyjnego brak było podstaw do zasądzenia od pozwanego na rzecz powodów kwoty 156.506 zł. Zgodnie bowiem z art. 647 1 § 1 k.c. inwestor odpowiada solidarnie z wykonawcą (generalnym wykonawcą) za zapłatę wynagrodzenia należnego podwykonawcy z tytułu wykonanych przez niego robót budowlanych. Skoro zaś powodowie nie wykazali w postępowaniu zakresu wykonanych przez nich robót, to w braku innych okoliczności faktycznych, zrealizowanie ich żądania nie było możliwe.

Dodać też trzeba, że Sąd Okręgowy dokonał niewłaściwej wykładni przepisów art. 481 § 1 k.c. w zw. z art. 647 1 § 1 i 5 k.c. w przedmiocie należnych powodom odsetek. Skarżący trafnie zauważył w apelacji, odwołując się w tej mierze do tezy wyrażonej w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 5 września 2012 r, IV CSK 91/12, że art. 647 1 § 5 k.c. nie stanowi podstawy odpowiedzialności inwestora wobec podwykonawcy za opóźnienie spełnienia świadczenia przez wykonawcę obejmującego wynagrodzenie należne podwykonawcy.

Dlatego też, na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. Sąd Apelacyjny zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że powództwo oddalił w całości.

Konsekwencją zmiany orzeczenia co do istoty była też korekta orzeczenia Sądu Okręgowego w zakresie rozstrzygnięcia o kosztach procesu za postępowanie przed Sądem I instancji. W rezultacie, Sąd Apelacyjny zmienił zaskarżony wyrok także i w ten sposób, że mając na względzie ostateczny wynik procesu oraz wysokość kosztów poniesionych przez pozwanego zasądził od powodów solidarnie na rzecz pozwanego – Skarbu Państwa – (...) w (...) kwotę 1.303,78 zł tytułem zwrotu kosztów sądowych. Jednocześnie w oparciu o przepisy art. 98 § 1 i 3 k.p.c. oraz art. 99 k.p.c. zasądził od powodów solidarnie na rzecz Skarbu Państwa – Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej kwotę 7.200 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, ustalone w stawce minimalnej wynikającej z § 2 pkt 6 w zw. z § 21 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2018 r., poz. 265 ze zm.) w brzmieniu obowiązującym w dacie wniesienia pozwu.

O kosztach postępowania apelacyjnego rozstrzygnięto na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. oraz art. 108 § 1 zd.. 1 k.p.c. Wartość przedmiotu zaskarżenia wynosiła 156.506 zł, zaś zastępstwo procesowe pozwanego wykonywał radca Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej, stąd też od powodów solidarnie na rzecz pozwanego tytułem zwrotu kosztów procesu w instancji odwoławczej należało zasądzić kwotę 4.050 zł stanowiącą minimalną stawkę wynagrodzenia profesjonalnego pełnomocnika wynikającą z § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych. Natomiast kwotę należnej w sprawie opłaty od apelacji (7.825,30 zł), której pozwany nie miał obowiązku uiścić, w myśl art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych nakazano ściągnąć od powodów solidarnie na rzecz Skarbu Państwa – (...) w (...).

(...)