Wyrok SO w Zielonej Górze z 13 grudnia 2018 r. w sprawie o podstawę wymiaru składek.

Sygn. akt IV U 793/18

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 grudnia 2018 r.

Sąd Okręgowy w Zielonej Górze, IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Bogusław Łój

Protokolant: sekretarz sądowy Joanna Dejewska vel Dej

po rozpoznaniu w dniu 29 listopada 2018 r. w Zielonej Górze

sprawy z odwołania (...) J. K. w N.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

z dnia 04.08.2017 r. znak (...)

przy udziale zainteresowanego L. T.

o podstawę wymiaru składek

I.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że stwierdza, iż przychód L. T. wskazany w tej decyzji, uzyskany z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę u płatnika składek – J. K. (...) z siedzibą w N., w postaci wypłaconych przez pracodawcę diet oraz z tytułu sfinansowania przez pracodawcę kosztów noclegów, nie stanowi podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne (emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe) oraz ubezpieczenie zdrowotne;

II.  zasądza od pozwanego na rzecz J. K. kwotę 180 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego

SSO Bogusław Łój

Sygn. akt IV U 793/18

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 04.08.2017 r., znak:(...), pozwany Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z., na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 3 w zw. z art. 18 ust. 1, art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych oraz art. 81 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jednolity Dz. U. z 2016 r., poz. 1793 ze zm.) stwierdził, że przychód L. T. w kwotach wskazanych w decyzji, uzyskany z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę u płatnika składek - J. K. (...) z siedzibą w N. w postaci wypłaconych przez pracodawcę diet oraz z tytułu sfinansowania przez pracodawcę kosztów noclegów, stanowi podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne (emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe) oraz ubezpieczenie zdrowotne.

W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, że płatnik składek nie uwzględnił w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe i chorobowe i wypadkowe) oraz ubezpieczenia zdrowotne przychodu uzyskanego przez L. T. w postaci diet i ryczałtów za noclegi, wypłaconych przez pracodawcę na podstawie wystawionych „poleceń wyjazdów służbowych” oraz z tytułu sfinansowania przez pracodawcę kosztów noclegów w kwotach i okresach wskazanych w sentencji decyzji. Organ podniósł, że charakter pracy pracowników (...) J. K., w tym L. T. wskazuje, że miejscem ich pracy nie była wyłącznie, jak określono w umowach o pracę - siedziba płatnika składek lub N. - lecz również inne miejscowości, w których płatnik składek świadczył usługi, czyli prowadził bieżące inwestycje wygrane w przetargach. W trakcie wyjazdów ubezpieczenie wykonywali zwykłe czynności wynikające z charakteru ich zatrudnienia na danym stanowisku pracy. Mając na uwadze powyższe okoliczności Oddział ZUS stwierdził, że ustalając podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe dla osoby, której dotyczy decyzja, należy przyjąć przychód uzyskany przez tą osobę w danym miesiącu kalendarzowym z tytułu stosunku pracy, tj. wszelkie wypłaty dokonane lub postawione do dyspozycji pracownika w danym miesiącu kalendarzowym, bądź ich ekwiwalenty oraz wartość świadczeń uzyskanych w naturze.

W odwołaniu od tej decyzji płatnik składek J. K. wniósł o jej uchylenie. Zaskarżonej decyzji zarzucił:

1.  naruszenie przepisów postępowania, a konkretnie art. 7 k.p.a. w zw. z art. 123 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie upieczeń społecznych (Dz. U. 2017.1778 j.t) poprzez zaniechanie dokonania ustaleń faktycznych niezbędnych dla rozstrzygnięcia sprawy, w szczególności w zakresie dotyczącym ustalenia charakteru wyjazdów służbowych pracowników skarżącego objętych decyzjami;

2.  naruszenie prawa materialnego, konkretnie art. 77 5 k.p poprzez niewłaściwą wykładnię powołanego przepisu, wyrażającą się w uznaniu przez ZUS oddział w Z., że poprzez pojęcie „zadanie służbowe”, o którym mowa w przepisie, rozumie się wyłącznie zadanie określone odrębnie poza umową o pracę i zwykłym zakresem czynności.

Odwołujący nie zgodził się z rozstrzygnięciem organu rentowego wskazując, że poczynione przez (...) Oddział w Z. ustalenia faktyczne nie dają podstaw do określenia, czy podróże te były incydentalne czy nie. Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie ustalił bowiem proporcji pomiędzy praca pracowników strony skarżącej wykonaną na obszarze miejscowości będącej siedzibą firmy (N.), a praca wykonywana poza ta miejscowością.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując stanowisko wyrażone w zaskarżonej decyzji.

Zainteresowany L. T. wniósł o uwzględnienie odwołania.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Płatnik składek (...) J. K. z siedziba w N., prowadzi działalność gospodarczą od 12.11.1985 r., której przedmiotem są roboty związane z budową rurociągów przemysłowych i sieci rozdzielczych.

dowód: wydruk CEiDG płatnika składek

Ubezpieczony L. T. został zatrudniony przez płatnika składek na podstawie umowy o pracę zawartej na czas określony od dnia 04.03.2013 r, do 20.12.2013 r., w pełnym wymiarze czasu pracy, na stanowisku pracownika fizycznego, za wynagrodzeniem ustalonym w stałej stawce miesięcznej na kwotę 1.700 zł plus premia wypłacana na podstawie decyzji właściciela. W treści umowy o pracę przewidziano, że miejscem wykonywania pracy jest N..

dowód: umowa o pracę z dnia 04.03.2013 r. k. 1181 akt kontroli, akta osobowe w załączeniu

Płatnik składek prowadzi działalność gospodarczą budowlaną- zajmuje się budową instalacji sanitarnych. Zlecenia były wykonywane w miejscowościach, w których płatnik składek akurat wygrał przetarg. Pracownicy wyjeżdżali do pracy w poniedziałek, a do bazy wracali w piątek. Zdarzało się także, że pracownicy zjeżdżali w środku tygodnia. Wynikało to z organizacji pracy, gdyż trzeba było wozić i dostarczać materiały.

L. T. w ramach wykonywania obowiązków jakie wynikały z umowy o pracę kierował samochodem dostawczym, który miał do dyspozycji przez cały czas. Początkowo zainteresowany jeździł samochodem marki L., a następnie C.. Zdarzało się, że zainteresowany jeździł samochodem przez cały dzień pracy, a czasem dwie lub trzy godziny w ciągu dnia. Jako kierowca samochodu ubezpieczony dostarczał paliwo do sprzętu budowlanego oraz niezbędne materiały, a także narzędzia i części zamienne. L. T. rozwoził także pracowników na miejsce pracy i przywoził ich do bazy oraz do kwater. Kierował samochodem osobowym do przewozu poniżej 9 osób łącznie z kierowcą plus tona ładowności. Samochodem tym może kierować osoba posiadająca prawo jazdy kat. B. Tylko w sytuacji, gdy w danym momencie nie było pracy dla wnioskodawcy w charakterze kierowcy, wnioskodawca pracował jako pracownik fizyczny wykonując prace zlecone mu doraźnie przez przełożonego. Sytuacje takie zdarzały się jednak sporadycznie.

Płatnik pokrywał koszty noclegów pracowników w terenie.

Na roboty oddalone do 60 km od N. pracownicy dowożeni byli codziennie. Jeśli roboty były oddalone o więcej niż 60 km od siedziby firmy ekonomiczniej było zapewnić pracownikom nocleg na miejscu.

Nie było harmonogramu wyjazdów. Wszystkie wyjazdy i przejazdy podyktowane były potrzebami firmy.

Rozpoczynając pracę u płatnika składek, pracownicy mają świadomość pracy w terenie i konieczności wyjazdów z noclegami. Wynika to z samego profilu działalności firmy.

/dowód: -zeznania płatnika składek J. K. k. 40v-41 akt sąd.,

-zeznania ubezpieczonego L. T. k. 41-41v akt sąd./

W związku z zatrudnieniem L. T. płatnik składek, ponad wynagrodzenie za pracę, wypłacił mu następujące świadczenia i pokrył koszty:

Okres (mm-rr)

diety w zł.

kosztów noclegów w zł.

01-2015

450,00

360,00

02-2015

600,00

450,00

03-2015

600,00

480,00

04-2015

690,00

570,00

05-2015

600,00

480,00

06-2015

450,00

360,00

07-2015

300,00

240,00

09-2015

690,00

450,00

10-2015

600,00

400,00

11-2015

570,00

350,00

12-2015

540,00

350,00

01-2016

450,00

276,00

02-2016

450,00

285,00

03-2016

570,00

185,00

04-2016

600,00

480,00

05-2016

330,00

240,00

06-2016

750,00

600,00

07-2016

300,00

240,00

/okoliczności niesporne, ustalone na podstawie danych przedstawionych przez płatnika składek w postępowaniu kontrolnym/

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie jako zasadne zasługiwało na uwzględnienie.

Kluczowym w niniejszej sprawie jest rozstrzygnięcie, czy praca ubezpieczonego L. T. w terenie odbywała się w ramach podróży służbowych, co uzasadniałoby wyłączenie z podstawy wymiaru składek świadczeń przyznanych z tytułu tych podróży, w tym diet i zwrotu kosztów noclegów, czy też na innych zasadach.

Przy czym niespornym jest fakt przyznania ubezpieczonemu tychże świadczeń, jaki i niesporna jest ich wysokość. Wynika ona z dokumentacji złożonej przez płatnika w toku kontroli ZUS w postaci poleceń wyjazdu służbowego i rozliczeń delegacji, w tym diet i noclegów.

Na podstawie dowodu z przesłuchania stron ustalono natomiast rzeczywiste warunki zatrudnienia ubezpieczonego, w tym co do faktycznego rodzaju i miejsca świadczenia pracy, jak i charakteru jego wyjazdów.

Okoliczności przedstawione w tym zakresie przez strony, nie budzą wątpliwości co do faktów.

Zainteresowany L. T. faktycznie wykonywał pracę kierowcy samochodu osobowo- dostawczego. Wyjątkowo tylko, w razie braku potrzeby świadczenia pracy w charakterze kierowcy pracował jako pracownik fizyczny na budowie.

Spór sprowadza się do charakteru prawnego rozpatrywanych świadczeń, w szczególności, czy generują one po stronie ubezpieczonych pracowników przychód, wchodzący do podstawy wymiaru składek.

Zgodnie bowiem z art. 18 ust. 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2015 r., poz. 121, zwanej dalej ustawą systemową), podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe stanowi przychód, o którym mowa w jej art. 4 pkt. 9, czyli przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu min. pozostawania w stosunku pracy, z wyłączeniami przewidzianymi rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania postawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

Przy czym podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe i ubezpieczenie wypadkowe stanowi podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i ubezpieczenia rentowe (art. 20 ust. 1 ustawy).

W myśl art. 84 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U.2017.1938 j.t. ze zm.; dalej jako ustawa ośoz), składkę na ubezpieczenie zdrowotne opłaca osoba podlegająca ubezpieczeniu zdrowotnemu.

Składki na ubezpieczenie zdrowotne osób wymienionych w art. 66 ust. 1 pkt 1, są opłacane i ewidencjonowane w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych (art. 87 ust. 4 pkt 1 ustawy ośoz).

Do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne osób, o których mowa w art. 66 ust. 1 pkt 1, stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe tych osób, z zastrzeżeniem ust. 5, 6 i 10 (art. 81 ust. 1).

Stosownie do art. 10 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz.U. z 2018 r. poz. 200, zwanej dalej: ustawą o PIT), przychód, którego źródłem jest stosunek pracy, obejmuje - jak stanowi art. 12 ust. 1 tej ustawy - wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze lub ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Należy podkreślić, że z treści art. 11 ust. 1 ustawy o PIT wynika zasada, zgodnie z którą przychodem są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Według regulacji zawartej w powołanym przepisie, aby pieniądze i wartości pieniężne mogły być traktowane jako przychód, wystarczy, by były one postawione do dyspozycji podatnika, natomiast żeby świadczenia w naturze i inne nieodpłatne świadczenia były uznane za przychód, konieczne jest otrzymanie tych świadczeń.

Otrzymanie świadczenia, jako realne przysporzenie, przejawia się w przyroście majątku pracownika.

Podstawy wymiaru składek nie stanowią pewne rodzaje przychodów, które - na podstawie upoważnienia z art. 21 ustawy o systemowej - określa w drodze rozporządzenia minister właściwy do spraw zaopatrzenia społecznego.

Wydane na podstawie tej delegacji rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe wyłącza w § 2 ust. 1 pkt 15 z podstawy wymiaru składek przychody w postaci diet i innych należności z tytułu podróży służbowej pracownika - do wysokości określonej w przepisach w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej, z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju oraz poza granicami kraju.

Z powyższego wynika, że dieta stanowi przychód pracownika, który jednak nie podlega wliczeniu do podstawy wymiaru składek w granicach wyznaczonych powołanym przepisem.

Niewątpliwym jest, że płatnik składek wypłacał ubezpieczonemu sporne świadczenia w wysokości diet oraz według zasad przewidzianych rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 grudnia 2002 r. w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju.

Sporną jest kwestia, czy ubezpieczony miał prawo do diet przysługujących zgodnie z przepisami tych rozporządzeń, czy też rozpatrywane kwoty w rzeczywistości były świadczeniem innym niż należnościami z tytułu podróży służbowych.

Wydając zaskarżoną decyzję organ rentowy przyjął założenie, że w przypadku ubezpieczonego praca nie była świadczona w podróży służbowej, gdyż takowa ma charakter incydentalny w relacji do umówionej pracy, a w ramach wyjazdów, podczas których wykonywane były codzienne obowiązki wynikające z umowy o pracę. Skoro zaś wyjazdy nie miały charakteru podróży służbowej, to świadczenia z jej tytułu się pracownikowi nie należą, więc świadczenia wypłacone nie podlegają wyłączeniu z mocy § 2 ust. 1 pkt 15 rozporządzenia z dnia 18 grudnia 1998 r.

Tego rodzaju wnioskowanie jest wynikiem bardzo zawężonej analizy obowiązującego stanu prawnego.

Oczywiście podzielić należy ugruntowany w orzecznictwie pogląd o incydentalnym – co do zasady – charakterze podróży służbowej (por. chociażby wyrok SN z 22.02.2008 r., I PK 208/07, OSNP Nr 11-12/2009, poz. 134, czy uchwałę (7) SN z 19.11.2008 r., II PZP 11/08, OSNP Nr 13-14/2009, poz. 166). W konsekwencji, samo wykonywanie pracy poza siedzibą pracodawcy lub poza miejscem stałego jej wykonywania, nie jest wystarczające do jej zakwalifikowania, jako świadczonej w ramach podróży służbowej.

Przepisy prawa pracy przewidują jednak przypadki specyficznego pojmowania podróży służbowej dla określonej kategorii pracowników, ze względu na charakter ich pracy.

W przedmiotowej sprawie nie budzi wątpliwości charakteru świadczonej przez wnioskodawcę pracy. Był on zatrudniony jako kierowca, bo taką pracę w przeważającej części wykonywał. Wskazanie w umowie o pracę rodzaju wykonywanej pracy – jako pracownik fizyczny, takiemu wnioskowi nie przeczy. Skoro praca kierowcy jest pracą w takim ujęciu fizyczną. Dla oceny rodzaju świadczonej pracy zasadnicze mają faktycznie wykonywane obowiązki pracownika, a te jak wynika z zeznań stron sprowadzały się do kierowania samochodu, a tylko w razie braku potrzeby jej wykonywania, świadczenie innej pracy zleconej przez przełożonego.

Tym samym do zainteresowanego L. T. należało stosować przepisy ustawy o czasie pracy kierowców.

Według art. 2 pkt 7 ustawy z 16 kwietnia 2004 r. o czasie pracy kierowców (t.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 1480) – kreującego odrębną definicję podróży służbowej, autonomiczną wobec tej z art. 77 5 § 1 kp – podróż służbowa to każde zadanie służbowe polegające na wykonywaniu, na polecenie pracodawcy:

a)przewozu drogowego poza miejscowość, o której mowa w pkt 4 lit. a, lub

b)wyjazdu poza miejscowość, o której mowa w pkt 4 lit. a, w celu wykonania przewozu drogowego.

Przy czym, miejscowość, o której mowa w pkt 4 lit. a, to miejscowość siedziby pracodawcy, na rzecz którego kierowca wykonuje swoje obowiązki, oraz innego miejsca prowadzenia działalności przez pracodawcę, w szczególności filii, przedstawicielstw i oddziałów.

Zmiana polegająca na wprowadzeniu do ustawy o czasie pracy kierowców specyficznej definicji podróży służbowej kierowcy zatrudnionego w transporcie drogowym spowodowała, że straciło doniosłość miejsce wykonywania pracy określone w umowie o pracę (np. teren województwa, obszar kraju, obszar Unii Europejskiej, Europa, wybrane państwa lub trasy); znaczenie ma natomiast miejsce zatrudnienia kierowcy (siedziba pracodawcy, filia, przedstawicielstwo, oddział lub inne miejsca prowadzenia działalności przez pracodawcę). Jeżeli więc kierowca jest zatrudniony w siedzibie pracodawcy i wykonuje przewóz drogowy lub wyjeżdża w celu wykonywania przewozu drogowego poza miejscowość, w której ta siedziba się znajduje, to wówczas jest w podróży służbowej. Konsekwencją wykonywania pracy w podróży służbowej przez kierowcę przewozu drogowego jest zaś obowiązek pokrycia przez jego pracodawcę kosztów związanych z tą podróżą.

Jednakże, mimo że ustawodawca w art. 2 pkt 7 ustawy o czasie pracy kierowców przyjął inną definicję podróży służbowej, niż na gruncie uregulowań ujętych w kodeksie pracy, to w odniesieniu do rozliczenia związanych z nią kosztów, odwołał się do wynikających z niego zasad.

Zgodnie bowiem z art. 21 a ustawy o czasie pracy kierowców, kierowcy w podróży służbowej, przysługują należności na pokrycie kosztów związanych z wykonywaniem tego zadania służbowego, ustalane na zasadach określonych w przepisach art. 77 5 § 3–5 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy.

Natomiast według art. 77 5 § 4 kp, postanowienia układu zbiorowego pracy, regulaminu wynagradzania lub umowy o pracę nie mogą ustalać diety za dobę podróży służbowej na obszarze kraju oraz poza granicami kraju w wysokości niższej niż dieta z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju określona dla pracownika, o którym mowa w § 2.

W przypadku gdy układ zbiorowy pracy, regulamin wynagradzania lub umowa o pracę nie zawiera postanowień, o których mowa w § 3, pracownikowi przysługują należności na pokrycie kosztów podróży służbowej odpowiednio według przepisów, o których mowa w § 2 (art. 77 5 § 5 kp).

Zgodnie natomiast z art. 77 5 § 2 kp, minister właściwy do spraw pracy określi, w drodze rozporządzenia, wysokość oraz warunki ustalania należności przysługujących pracownikowi, zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej, z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju oraz poza granicami kraju. Rozporządzenie powinno w szczególności określać wysokość diet, z uwzględnieniem czasu trwania podróży, a w przypadku podróży poza granicami kraju - walutę, w jakiej będzie ustalana dieta i limit na nocleg w poszczególnych państwach, a także warunki zwrotu kosztów przejazdów, noclegów i innych wydatków.

Jak już zaś wywiedziono, niewątpliwym jest, że ubezpieczony otrzymywał sporne świadczenia w wysokości i na zasadach przewidzianych aktami wykonawczymi, wydanymi na podstawie delegacji z art. 77 5 § 2 kp.

Dla rozstrzygnięcia sporu przesądzić należało, czy w przypadku ubezpieczonego, w związku z rodzajem świadczonej przez nich pracy, podróż służbową pojmować należy tak, jak przewiduje to art. 77 5 § 1 kp, czy też według definicji z art. 2 pkt 7 ustawy z 16 kwietnia 2004 r. o czasie pracy kierowców (t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 1155, ze zm.).

W miejscu tym wskazać należy, że pomimo iż stanowisko pracy zainteresowanego na umowie o pracę określone zostało jako „pracownik fizyczny” to w rzeczywistości, przez przeważającą część czasu wykonywał on pracę kierowcy. Jako pracownik fizyczny L. T. pracował jedynie w przestojach pomiędzy kolejnymi wyjazdami. Jego głównym obowiązkiem był natomiast transport paliwa, materiałów oraz osób. W rzeczywistości zatem zainteresowany wykonywał pracę kierowcy, a nie jak wskazano w umowie o pracę pracownika fizycznego.

Jak wskazano już wyżej podróż służbowa kierowców to każde zadanie służbowe polegające na wykonywaniu, na polecenie pracodawcy, przewozu drogowego poza miejscowość, w której znajduje się siedziba pracodawcy.

Niezasadnie jednak Zakład Ubezpieczeń Społecznych wskazał, w piśmie z dnia 19.10.2018 r. (k. 43-43v akt sąd.), iż zgodnie z art. 2 pkt 2 ustawy o czasie pracy kierowców, przez przewóz drogowy należy rozumieć przewóz drogowy w rozumieniu rozporządzenia (WE) nr 561/2006. A skoro w świetle art. 2 ust. 1 rozporządzenia z dnia 15.03.2006r., ww. rozporządzenie ma zastosowanie do

przewozu drogowego:

a)  gdy dopuszczalna masa całkowita pojazdów łącznie z przyczepą lub naczepą f przekracza 3,5 tony lub

b)  osób, pojazdami skonstruowanymi lub trwale przystosowanymi i przeznaczonymi do przewozu więcej niż 9 osób łącznie z kierowcą to ustawa o czasie pracy kierowców znajdzie zastosowanie do kierowców zatrudnionych na podstawie stosunku pracy, wykonujących przewóz drogowy (art. 1 pkt 1 ustawy) wyłącznie w sytuacji, gdy przewóz drogowy spełnia wymogi art. 2 ust. 1 rozporządzenia UE z dnia 15.03.3006 r. a więc samochodami o masie powyżej 3,5 tony bądź przystosowanymi do przewozu więcej niż 9 osób łącznie z kierowcą.

Stanowisko to jest jednak niezasadne. Wskazać bowiem należy, iż Zgodnie z art. 1 pkt 1 u.c.p.k. ustawa określa m.in. czas pracy kierowców wykonujących przewóz drogowy, zatrudnionych na podstawie stosunku pracy. Jednocześnie art. 2 pkt 2 u.c.p.k. wskazuje, że definicja legalna przewozu drogowego stosowana na użytek ustawy znajduje się w rozporządzeniu nr 561/2006. Zgodnie z art. 4 lit. a wskazanego rozporządzenia przewóz drogowy oznacza każdą podróż odbywaną w całości lub w części po drogach publicznych przez pojazd, z ładunkiem lub bez, używany do przewozu osób lub rzeczy.

Przepisy ustawy o czasie pracy kierowców znajdą zatem zastosowanie do wszystkich kierowców zatrudnionych w ramach stosunku pracy odbywających taką podróż, wykonujących przewóz drogowy.

To, że rozporządzenie ma zastosowanie do przewozu drogowego gdy dopuszczalna masa całkowita pojazdów łącznie z przyczepą lub naczepą f przekracza 3,5 tony lub osób, pojazdami skonstruowanymi lub trwale przystosowanymi i przeznaczonymi do przewozu więcej niż 9 osób łącznie z kierowcą nie oznacza, że jest do definicja, którą należy stosować w odniesieniu do ustawy o czasie pracy kierowców. Wskazanie bowiem w ustawie o czasie pracy kierowców, o stosowaniu definicji z rozporządzenia UE z dnia 15.03.3006r. odnosi się jedynie do definicji zawartej w art. 4 lit. a.

Reasumując, wbrew stanowiska pozwanego, ustawa o czasie pracy kierowców posługuje się jedynie na swój użytek definicją przewozu drogowego zawartą w art. 4 lit. a cyt. rozporządzenia Nr 561/2006.

I definicja ta nie wskazuje na przewóz drogowy pojazdów większych niż 3,5 tony.

W tym miejscu przywołać jeszcze można utrwalone poglądy orzecznicze, że należności wypłacane kierowcom zatrudnionym w transporcie, które służą zaspokojeniu zwiększonych wydatków na wyżywienie, noclegi lub inne usprawiedliwione potrzeby związane z odbywaniem transportu, gdy niemożliwe jest realizowanie obowiązków pracowniczych bez pozbawiania pracownika prawa do wyżywienia, noclegu i odpoczynku w miejscu jego stałego zamieszkania lub pobytu, nie mają charakteru wynagrodzenia za pracę wykonaną w ramach stosunku pracy, a przez to nie stanowią przychodu w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, osiąganego przez pracowników u pracodawcy z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy, ani nie wchodzą do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne (wyroki Sądu Najwyższego z dnia 24 listopada 2011 r., I UK 167/11 i I UK 180/11). Zwrot przez pracodawcę kosztów pracy rzeczywiście poniesionych przez pracownika jest świadczeniem kompenscyjnym, niebędącym wynagrodzeniem za pracę sensu stricto (czyli - stosownie do art. 22 § 1, art. 78 i art. 80 KP - zapłatą za wykonaną pracę, adekwatną do rodzaju, ilości i jakości tej pracy oraz kwalifikacji potrzebnych do jej świadczenia).

Konkludując, podstawą prawną wypłacania ubezpieczonym diet z tytułu podróży służbowych są przepisy ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o czasie pracy kierowców oraz przepisy wykonawcze, do których ustawa odsyła.

Diety były wypłacane na zasadach i w wysokości określonych tymi przepisami, tj. rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 19.12.2002 r. w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju (Dz.U. Nr 236, poz. 1990 ze zm.), a od 1.03.2013 r. rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 29.01.2013 r. w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej (Dz.U. 2013, poz.167) – pełna dieta to 23 zł, zaś od 01.03.2013 r. 30 złotych.

Świadczenia te, zgodnie zaś z § 2 ust. 1 pkt 15 rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, podlegają wyłączeniu w z podstawy wymiaru składek.

W tym stanie rzeczy, na podstawie art. 477 14 § 2 kpc i powołanych wyżej przepisów, orzeczono jak w punktach I – VI sentencji wyroku.