Spadek
Witam,
Miesiąc temu zmarł mój tata, nie zostawił po sobie żadnego testamentu. Rozwiódł się z mamą kilkanaście lat temu, podział majątku był taki, że on mieszka z mieszkaniu (które cały czas jest ich współwłasnością) , ona bierze auto itd a tata ja dodatkowo spłaca, ale to umowa była między nimi, nie sądownie. Czy po jego śmierci, jeśli oni oboje są właścicielami mieszkania i działki wszystko przechodzi na nią, czy jego część na dzieci? Ona twierdzi, że to jej wlasność. Mam 30 lat, brat 27
W sprawie, którą opisujesz, powinieneś najpierw zwrócić uwagę na zasady dziedziczenia ustawowego, które obowiązują w przypadku braku testamentu.
Zgodnie z Kodeksem cywilnym, art. 931, w przypadku śmierci jednego z małżonków, drugi małżonek dziedziczy zawsze wraz z dziećmi zmarłego. Jeżeli zmarły małżonek nie pozostawił po sobie innych osób, które mogłyby dziedziczyć (np. rodziców), wówczas pozostający przy życiu małżonek dziedziczy 1/2 spadku, a pozostałą 1/2 dziedziczą łącznie dzieci. Jeśli zatem twój ojciec miał tylko Ciebie i twojego brata, to wy i wasza matka dziedziczylibyście po nim, przy czym ona otrzymałaby 1/2 majątku, a wy z bratem podzielilibyście drugą połowę.
Jeśli chodzi o współwłasność mieszkania, to jest to trochę bardziej skomplikowane. Po pierwsze, trzeba byłoby dokładnie przeanalizować umowę między Twoim ojcem a Twoją matką, na której podstawie doszło do podziału majątku. Jeżeli w umowie nie było wyraźnie zaznaczone, że Twoja mama rezygnuje z praw do mieszkania na rzecz Twojego taty (co wydaje się mało prawdopodobne, skoro wspomniałeś, że cały czas byli współwłaścicielami), wówczas po śmierci Twojego ojca jego udział w mieszkaniu wchodzi do masy spadkowej i podlega podziałowi zgodnie z zasadami dziedziczenia ustawowego.
Podsumowując, zgodnie z prawem, twoja matka nie mogłaby stać się automatycznie jedyną właścicielką całego mieszkania, a ty i twój brat powinniście odziedziczyć część udziału waszego ojca.
Na podstawie informacji, które podałeś, warto zwrócić uwagę na kilka kwestii:
Otwarcie spadku: Spadek otwiera się chwilą śmierci spadkodawcy (art. 922 Kodeksu cywilnego). Oznacza to, że prawo do spadku powstaje z mocy samego prawa i nie wymaga żadnej dodatkowej czynności prawnej.
Przyjęcie spadku: Zgodnie z art. 1008 Kodeksu cywilnego, spadek można przyjąć bezpośrednio lub z dobrodziejstwem inwentarza, a w razie braku oświadczenia przyjmuje się, że spadek został przyjęty bezpośrednio. Jest to bardzo istotne, bo przyjęcie spadku bezpośrednio oznacza odpowiedzialność za długi spadkowe bez ograniczenia do wartości spadku.
Podział majątku: Kiedy spadek jest dzielony pomiędzy wiele osób, jak w waszym przypadku, każda z nich ma prawo do wniesienia powództwa o dział spadku (art. 1038 Kodeksu cywilnego).
Działki: Nie wspomniałeś nic o działkach w twoim początkowym pytaniu, ale jeśli twoi rodzice również byli współwłaścicielami działki, zasady dotyczące jej dziedziczenia byłyby podobne jak w przypadku mieszkania.
Przydział własności: W przypadku współwłasności, każdy z właścicieli ma prawo do korzystania z rzeczy wspólnej zgodnie z jej przeznaczeniem i tak, aby nie utrudniać korzystania z niej innym współwłaścicielom, ani nie pogarszać jej substancji (art. 197 Kodeksu cywilnego).
Podatek od spadków i darowizn: Nie wspomniałeś o tym aspekcie, ale warto pamiętać, że w Polsce istnieje podatek od spadków i darowizn, który obowiązuje spadkobierców. Jest jednak wiele zwolnień, które mogą zastosować do określonych grupy spadkobierców, w tym dla najbliższych członków rodziny.