Ustawa z dnia 7 kwietnia 1989 r. – Prawo o stowarzyszeniach

art. 1. więcej Art. 1. 1. Obywatele polscy realizują prawo zrzeszania się w
stowarzyszeniach, zgodnie z przepisami Konstytucji oraz porządkiem prawnym
określonym w ustawach.
2. W zakresie swoich celów statutowych stowarzyszenia mogą reprezentować
interesy zbiorowe swoich członków wobec organów władzy publicznej.
3. Stowarzyszenia mają prawo wypowiadania się w sprawach publicznych.

art. 2. więcej Art. 2. 1. Stowarzyszenie jest dobrowolnym, samorządnym, trwałym
zrzeszeniem o celach niezarobkowych.
2. Stowarzyszenie samodzielnie określa swoje cele, programy działania i
struktury organizacyjne oraz uchwala akty wewnętrzne dotyczące jego
działalności.
3. Stowarzyszenie opiera działalność na pracy społecznej swoich członków.
Do prowadzenia swych spraw stowarzyszenie może zatrudniać pracowników, w
tym swoich członków.

art. 3. więcej Art. 3. 1. Prawo tworzenia stowarzyszeń przysługuje obywatelom polskim
mającym pełną zdolność do czynności prawnych i niepozbawionym praw
publicznych.
2. Małoletni w wieku od 16 do 18 lat, którzy mają ograniczoną zdolność do
czynności prawnych, mogą należeć do stowarzyszeń i korzystać z czynnego i
biernego prawa wyborczego, z tym że w składzie zarządu stowarzyszenia
większość muszą stanowić osoby o pełnej zdolności do czynności prawnych.
3. Małoletni poniżej 16 lat mogą, za zgodą przedstawicieli ustawowych,
należeć do stowarzyszeń według zasad określonych w ich statutach, bez prawa
udziału w głosowaniu na walnych zebraniach członków oraz bez korzystania z
czynnego i biernego prawa wyborczego do władz stowarzyszenia. Jeżeli jednak
jednostka organizacyjna stowarzyszenia zrzesza wyłącznie małoletnich, mogą oni
wybierać i być wybierani do władz tej jednostki.

art. 4. więcej Art. 4. 1. Cudzoziemcy mający miejsce zamieszkania na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej mogą zrzeszać się w stowarzyszeniach, zgodnie z
przepisami obowiązującymi obywateli polskich.
2. Cudzoziemcy niemający miejsca zamieszkania na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej mogą wstępować do stowarzyszeń, których statuty
przewidują taką możliwość.

art. 5. więcej Art. 5. 1. Stowarzyszenia międzynarodowe mogą być tworzone na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej według zasad określonych w ustawie.
2. Stowarzyszenia mogą należeć do organizacji międzynarodowych na
warunkach określonych w ich statutach, jeżeli nie narusza to zobowiązań
wynikających z umów międzynarodowych, których Rzeczpospolita Polska jest
stroną.

art. 6. więcej Art. 6. 1. Tworzenie stowarzyszeń przyjmujących zasadę bezwzględnego
posłuszeństwa ich członków wobec władz stowarzyszenia jest zakazane.
2. Nikogo nie wolno zmuszać do udziału w stowarzyszeniu lub ograniczać
jego prawa do wystąpienia ze stowarzyszenia. Nikt nie może ponosić ujemnych następstw z powodu przynależności do stowarzyszenia albo pozostawania poza
nim.

art. 7. więcej Art. 7. 1. Przepisom ustawy nie podlegają:
1) organizacje społeczne działające na podstawie odrębnych ustaw lub umów
międzynarodowych, których Rzeczpospolita Polska jest stroną;
2) kościoły i inne związki wyznaniowe oraz ich osoby prawne;
3) organizacje religijne, których sytuacja prawna jest uregulowana ustawami o
stosunku państwa do kościołów i innych związków wyznaniowych, działające
w obrębie tych kościołów i związków;
4) komitety wyborcze utworzone w związku z wyborami do Sejmu, do Senatu,
wyborem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, wyborami do Parlamentu
Europejskiego lub wyborami do organów samorządu terytorialnego;
5) partie polityczne.
2. Do organizacji, o których mowa w ust. 1 pkt 1 i 3, w sprawach
nieuregulowanych odrębnie stosuje się przepisy ustawy.

art. 8. więcej Art. 8. 1. Stowarzyszenie podlega obowiązkowi wpisu do Krajowego
Rejestru Sądowego, o ile przepis ustawy nie stanowi inaczej.
2. (uchylony)
3. (uchylony)
4. (uchylony)
5. Nadzór nad działalnością stowarzyszeń należy do:
1) wojewody właściwego ze względu na siedzibę stowarzyszenia  w zakresie
nadzoru nad działalnością stowarzyszeń jednostek samorządu terytorialnego,
2) starosty właściwego ze względu na siedzibę stowarzyszenia  w zakresie
nadzoru nad innymi niż wymienione w pkt 1 stowarzyszeniami
 zwanych dalej „organami nadzorującymi”.
6. Przepisy ustawy nie naruszają uprawnień prokuratora wynikających z
innych ustaw.

art. 9. więcej Art. 9. Osoby w liczbie co najmniej siedmiu, zamierzające założyć
stowarzyszenie, uchwalają statut stowarzyszenia oraz wybierają komitet
założycielski albo władze stowarzyszenia.

art. 10. więcej Art. 10. 1. Statut stowarzyszenia określa w szczególności:
1) nazwę stowarzyszenia, odróżniającą je od innych stowarzyszeń, organizacji i
instytucji;
2) teren działania i siedzibę stowarzyszenia;
3) cele i sposoby ich realizacji;
4) sposób nabywania i utraty członkostwa, przyczyny utraty członkostwa oraz
prawa i obowiązki członków;
5) władze stowarzyszenia, tryb dokonywania ich wyboru, uzupełniania składu
oraz ich kompetencje;
5a) możliwość otrzymywania przez członków zarządu wynagrodzenia za
czynności wykonywane w związku z pełnioną funkcją;
6) sposób reprezentowania stowarzyszenia, w szczególności sposób zaciągania
zobowiązań majątkowych, a także warunki ważności uchwał władz
stowarzyszenia;
7) sposób uzyskiwania środków finansowych oraz ustanawiania składek
członkowskich;
8) zasady dokonywania zmian statutu;
9) sposób rozwiązania się stowarzyszenia.
1a. Jeżeli członkowie władzy stowarzyszenia wyrazili na to zgodę w formie
dokumentowej, głosowanie poza posiedzeniami władz stowarzyszenia może
odbywać się z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej.
1b. Możliwość udziału w posiedzeniu władz stowarzyszenia przy
wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej jest wskazana
w zawiadomieniu o tym zebraniu, zawierającym dokładny opis sposobu
uczestnictwa i wykonywania prawa głosu.
1c. Wykorzystanie środków komunikacji elektronicznej w głosowaniach na
posiedzeniach władzy stowarzyszenia odbywa się przy zapewnieniu co najmniej:
1) transmisji obrad posiedzenia w czasie rzeczywistym;
2) dwustronnej komunikacji w czasie rzeczywistym, w ramach której członek
władzy stowarzyszenia może wypowiadać się w toku obrad;
3) wykonywania osobiście lub przez pełnomocnika prawa głosu przed lub
w toku posiedzenia.
1d. Wykorzystanie środków komunikacji elektronicznej w głosowaniach na
oraz poza posiedzeniami władz stowarzyszenia może podlegać odmiennym
uregulowaniom w tym ograniczeniom w statucie stowarzyszenia. Statut
stowarzyszenia może też wprost wyłączyć możliwość stosowania powyższych
przepisów w stowarzyszeniu.
1e. Rozwiązania, o których mowa w ust. 1a–1d, stosuje się w przypadku
wprowadzenia stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, o których
mowa w ustawie z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń
i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. z 2019 r. poz. 1239 i 1495 oraz z 2020 r.
poz. 284, 322, 374 i 567).
1f. Jeżeli kadencja władz stowarzyszenia, o których mowa w ust. 1 pkt 5,
upływa w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu
epidemii, o których mowa w ustawie z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz
zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, lub do 30 dni po odwołaniu danego
stanu, podlega ona przedłużeniu do czasu wyboru władz stowarzyszenia na nową
kadencję, jednak nie dłużej niż do 60 dni od dnia odwołania stanu zagrożenia
epidemicznego lub stanu epidemii.
2. Ogólnokrajowe stowarzyszenia zrzeszające osoby wykonujące określony
zawód lub zawody pokrewne, podejmujące zadania w zakresie rozpowszechniania
wiedzy specjalistycznej i podnoszenia poziomu zawodowego w ramach
wewnętrznego systemu potwierdzania kwalifikacji i umiejętności – określają w
statucie te zadania oraz zakres i sposób ich realizacji.
3. Osoba prawna może być jedynie wspierającym członkiem stowarzyszenia.

Art. 10a. 1. Stowarzyszenie może tworzyć terenowe jednostki organizacyjne.
W takim przypadku statut stowarzyszenia określa:
1) zasady tworzenia oraz rozwiązania terenowej jednostki organizacyjnej;
2) strukturę organizacyjną terenowej jednostki organizacyjnej;
3) organy terenowej jednostki organizacyjnej, w tym zarząd, oraz tryb
dokonywania ich wyboru lub powoływania;
4) możliwość otrzymywania przez członków zarządu terenowej jednostki
organizacyjnej wynagrodzenia za czynności wykonywane w związku z
pełnioną funkcją, w przypadku gdy w statucie stowarzyszenia przewidziano
możliwość otrzymywania takiego wynagrodzenia przez członków zarządu
stowarzyszenia.
2. Terenowa jednostka organizacyjna prowadzi działalność na podstawie
statutu stowarzyszenia. Na zasadach i w trybie określonym w statucie
stowarzyszenia terenowa jednostka organizacyjna może przyjąć regulamin
określający szczegółową jej organizację i sposób działania.
3. Jeżeli statut stowarzyszenia tak stanowi, terenowa jednostka organizacyjna
może uzyskać osobowość prawną. W takim przypadku statut stowarzyszenia
określa:
1) warunki, które muszą być spełnione, aby mogła ona uzyskać osobowość
prawną;
2) zasady gospodarowania majątkiem;
3) sposób reprezentowania, w szczególności zaciągania zobowiązań
majątkowych oraz zawierania umów z członkami jej zarządu;
4) szczegółowe zasady likwidacji.
4. Wniosek o wpis oraz wniosek o wykreślenie terenowej jednostki
organizacyjnej, o której mowa w ust. 3, z Krajowego Rejestru Sądowego składa
zarząd stowarzyszenia.
5. Terenowa jednostka organizacyjna uzyskuje osobowość prawną i może
rozpocząć działalność po wpisie do Krajowego Rejestru Sądowego.
6. Z chwilą wykreślenia z Krajowego Rejestru Sądowego terenowej jednostki
organizacyjnej z osobowością prawną traci ona osobowość prawną, a
stowarzyszenie wstępuje we wszystkie prawa i obowiązki tej jednostki.
7. W przypadku rozwiązania terenowej jednostki organizacyjnej posiadającej
osobowość prawną, przeprowadza się jej likwidację. Majątek pozostały po
likwidacji pozostaje majątkiem stowarzyszenia. Do likwidacji przepisy art. 36 i art.
37 stosuje się odpowiednio.

Art. 10b. 1. W przypadku gdy działalność terenowej jednostki organizacyjnej
posiadającej osobowość prawną wykazuje rażące lub uporczywe naruszanie
przepisów prawa lub statutu stowarzyszenia, jeżeli statut stowarzyszenia tak
stanowi, organ w nim wskazany może podjąć uchwałę o powołaniu zarządu
komisarycznego w tej jednostce.
2. Zarząd komisaryczny powołuje się na okres niezbędny do usunięcia
nieprawidłowości związanych z rażącym lub uporczywym naruszaniem przepisów
prawa lub statutu stowarzyszenia, nie dłuższy jednak niż przewidziany w statucie
stowarzyszenia.
3. Uchwała o powołaniu zarządu komisarycznego wskazuje sposób
reprezentacji terenowej jednostki organizacyjnej przez ten zarząd.
4. Z dniem podjęcia uchwały o powołaniu zarządu komisarycznego
członkowie zarządu terenowej jednostki organizacyjnej zostają odwołani z mocy
prawa.
5. Zarząd stowarzyszenia składa wniosek o wpis zarządu komisarycznego do
Krajowego Rejestru Sądowego, w terminie 7 dni od dnia podjęcia uchwały, o której
mowa w ust. 1, oraz zawiadamia o jej podjęciu organ nadzorujący, właściwy ze
względu na siedzibę terenowej jednostki organizacyjnej. Po ustaniu przyczyny
powołania zarządu komisarycznego albo upływu okresu, na jaki został on
ustanowiony zarząd stowarzyszenia składa wniosek o jego wykreślenie z
Krajowego Rejestru Sądowego.

art. 11. więcej Art. 11. 1. Najwyższą władzą stowarzyszenia jest walne zebranie członków.
W sprawach, w których statut nie określa właściwości władz stowarzyszenia,
podejmowanie uchwał należy do walnego zebrania członków.
2. Statut może przewidywać zamiast walnego zebrania członków zebranie
delegatów lub zastąpienie walnego zebrania członków zebraniem delegatów, jeżeli
liczba członków przekroczy określoną w statucie wielkość. W takich przypadkach
statut określa zasady wyboru delegatów i czas trwania ich kadencji.
3. Stowarzyszenie jest obowiązane posiadać zarząd i organ kontroli
wewnętrznej.
4. W umowach między stowarzyszeniem a członkiem zarządu oraz w sporach
z nim stowarzyszenie reprezentuje członek organu kontroli wewnętrznej wskazany w uchwale tego organu lub pełnomocnik powołany uchwałą walnego zebrania
członków (zebrania delegatów).

art. 12. więcej Art. 12. 1. Zarząd składa wniosek o wpis stowarzyszenia do Krajowego
Rejestru Sądowego wraz ze statutem, listą założycieli, zawierającą imiona i
nazwiska, datę i miejsce urodzenia, miejsce zamieszkania oraz własnoręczne
podpisy założycieli, protokołem z wyboru władz stowarzyszenia oraz adresem
siedziby stowarzyszenia.
2. Wniosek, o którym mowa w ust. 1, podpisują wszyscy członkowie zarządu.

art. 13. więcej Art. 13. (uchylony).

art. 14. więcej Art. 14. (uchylony).

art. 15. więcej Art. 15. (uchylony).

art. 16. więcej Art. 16. 1. Sąd rejestrowy wydaje postanowienie o wpisie stowarzyszenia do
Krajowego Rejestru Sądowego po stwierdzeniu, że jego statut jest zgodny z
przepisami prawa i założyciele spełniają wymagania określone ustawą.
2. Sąd rejestrowy przed wydaniem postanowienia o wpisie, jeżeli uzna za
niezbędne dokonanie dodatkowych ustaleń, wyznacza w tym celu posiedzenie
wyjaśniające.
3. Sąd rejestrowy oddala wniosek o wpis stowarzyszenia do Krajowego
Rejestru Sądowego, jeżeli nie spełnia ono warunków określonych w przepisach
prawa.
4. O wpisie stowarzyszenia do Krajowego Rejestru Sądowego sąd
zawiadamia właściwy organ nadzorujący, przesyłając mu jednocześnie odpis
postanowienia o wpisie, statut stowarzyszenia, listę założycieli i podjęte uchwały.
5. O wykreśleniu stowarzyszenia z Krajowego Rejestru Sądowego sąd
zawiadamia właściwy organ nadzorujący, przesyłając mu odpis postanowienia o
wykreśleniu.

art. 17. więcej Art. 17. 1. Stowarzyszenie uzyskuje osobowość prawną i może rozpocząć
działalność po wpisie do Krajowego Rejestru Sądowego.
2. Za czynności niezbędne do rozpoczęcia działalności przez stowarzyszenie
dokonane na rzecz stowarzyszenia przed jego wpisem do Krajowego Rejestru
Sądowego członkowie zarządu odpowiadają wobec osób trzecich solidarnie. Po wpisie do Krajowego Rejestru Sądowego za zobowiązania wynikające z tych
czynności stowarzyszenie odpowiada tak jak za zaciągnięte przez siebie.
3. Postępowanie w sprawach o wpis lub zmianę wpisu stowarzyszenia oraz
terenowej jednostki organizacyjnej do rejestru stowarzyszeń, innych organizacji
społecznych i zawodowych, fundacji oraz samodzielnych publicznych zakładów
opieki zdrowotnej Krajowego Rejestru Sądowego jest wolne od opłat sądowych.

art. 18. więcej Art. 18. (uchylony).

art. 19. więcej Art. 19. (uchylony).

art. 20. więcej Art. 20. 1. Zarząd terenowej jednostki organizacyjnej stowarzyszenia jest
obowiązany, w terminie 14 dni od chwili jej powołania, zawiadomić o tym organ
nadzorujący właściwy ze względu na siedzibę tej jednostki, podając skład zarządu
i adres siedziby jednostki, oraz doręczyć statut stowarzyszenia.
2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio w razie zmian w składzie zarządu i
adresie siedziby terenowej jednostki organizacyjnej stowarzyszenia oraz w statucie
stowarzyszenia.

art. 21. więcej Art. 21. 1. Zarząd stowarzyszenia ma obowiązek niezwłocznie zawiadomić
sąd rejestrowy o zmianie statutu. W sprawie wpisu zmiany statutu stowarzyszenia
do Krajowego Rejestru Sądowego stosuje się odpowiednio zasady i tryb
przewidziane dla wpisu stowarzyszenia do tego rejestru. Sąd rejestrowy dokonuje
wpisu zmian statutu do Krajowego Rejestru Sądowego po stwierdzeniu, że są one
zgodne z obowiązującym statutem.
2. O wpisie zmiany statutu stowarzyszenia sąd zawiadamia właściwy organ
nadzorujący, przesyłając mu odpis postanowienia i tekst jednolity zmienionego
statutu.

art. 22. więcej Art. 22. 1. Stowarzyszenia w liczbie co najmniej trzech mogą założyć
związek stowarzyszeń. Założycielami i członkami związku mogą być także inne
osoby prawne, z tym że osoby prawne mające cele zarobkowe mogą być członkami
wspierającymi.
2. Do związków, o których mowa w ust. 1, stosuje się odpowiednio przepisy
ustawy.

art. 23. więcej Art. 23. (uchylony).

art. 24. więcej Art. 24. (uchylony).

art. 25. więcej Art. 25. 1. Organ nadzorujący sprawuje nadzór nad działalnością
stowarzyszeń wyłącznie w zakresie zgodności ich działania z przepisami prawa i
postanowieniami statutu.
2. Organ nadzorujący ma prawo w wyznaczonym terminie żądać:
1) dostarczenia przez zarząd stowarzyszenia odpisów uchwał walnego zebrania
członków (zebrania delegatów);
2) niezbędnych wyjaśnień od władz stowarzyszenia.
3. Organ nadzorujący jest obowiązany wskazać uzasadnienie żądań, o których
mowa w ust. 2.

Art. 25a. 1. Organ, o którym mowa w art. 8 ust. 5, sprawuje kontrolę nad
działalnością stowarzyszenia będącego instytucją obowiązaną w rozumieniu
przepisów o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu w
zakresie zgodności jego działania z przepisami tej ustawy.
2. Do kontroli, o której mowa w ust. 1, stosuje się odpowiednio przepisy
rozdziału 12 ustawy z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy
oraz finansowaniu terroryzmu (Dz. U. poz. 723, 1075, 1499 i 2215 oraz z 2019 r.
poz. 125).

art. 26. więcej Art. 26. W przypadku niezastosowania się stowarzyszenia do żądań
określonych w art. 25 ust. 2 sąd, na wniosek organu nadzorującego, może nałożyć
grzywnę w wysokości jednorazowo nieprzekraczającej 5000 zł. Od grzywny można
zwolnić, jeżeli po jej wymierzeniu stowarzyszenie niezwłocznie zastosuje się do
żądań organu nadzorującego. Stowarzyszenie, w terminie 7 dni, może wystąpić do
sądu o zwolnienie od grzywny.

art. 27. więcej Art. 27. Organem nadzorującym terenową jednostkę organizacyjną
stowarzyszenia jest organ określony w art. 8 ust. 5, właściwy ze względu na
siedzibę tej jednostki.

art. 28. więcej Art. 28. W razie stwierdzenia, że działalność stowarzyszenia jest niezgodna z
prawem lub narusza postanowienia statutu w sprawach, o których mowa w art. 10 ust. 1, art. 10a ust. 1 i 3 i art. 10b, organ nadzorujący, w zależności od rodzaju i
stopnia stwierdzonych nieprawidłowości, może wystąpić o ich usunięcie w
określonym terminie, udzielić ostrzeżenia władzom stowarzyszenia lub wystąpić
do sądu na podstawie art. 29.

art. 29. więcej Art. 29. 1. Sąd, na wniosek organu nadzorującego lub prokuratora, może:
1) udzielić upomnienia władzom stowarzyszenia;
2) uchylić niezgodną z prawem lub statutem uchwałę stowarzyszenia;
3) rozwiązać stowarzyszenie, jeżeli jego działalność wykazuje rażące lub
uporczywe naruszanie prawa albo postanowień statutu i nie ma warunków do
przywrócenia działalności zgodnej z prawem lub statutem.
2. Sąd rozpoznając wniosek, o którym mowa w ust. 1 pkt 3, może na wniosek
lub z własnej inicjatywy wydać zarządzenie tymczasowe o zawieszeniu w
czynnościach zarządu stowarzyszenia, wyznaczając przedstawiciela do
prowadzenia bieżących spraw stowarzyszenia.
3. Rozpoznając wniosek o rozwiązanie stowarzyszenia, sąd może zobowiązać
władze stowarzyszenia do usunięcia nieprawidłowości w określonym terminie i
zawiesić postępowanie. W razie bezskutecznego upływu terminu, sąd, na wniosek
organu nadzorującego lub z własnej inicjatywy, podejmie zawieszone
postępowanie.

art. 30. więcej Art. 30. 1. Jeżeli stowarzyszenie nie posiada zarządu zdolnego do działań
prawnych, sąd, na wniosek organu nadzorującego lub z własnej inicjatywy,
ustanawia dla niego kuratora.
2. Kurator jest obowiązany do zwołania w okresie nie dłuższym niż 6
miesięcy walnego zebrania członków (zebrania delegatów) stowarzyszenia w celu
wyboru zarządu. Do czasu wyboru zarządu, kurator reprezentuje stowarzyszenie
w sprawach majątkowych wymagających bieżącego załatwienia.
2a. W szczególnie uzasadnionych przypadkach, na wniosek organu
nadzorującego lub z własnej inicjatywy, sąd może przedłużyć okres, na jaki został
ustanowiony kurator, nie dłużej niż o 6 miesięcy, jeżeli jego czynności nie mogły
zostać zakończone przed upływem okresu, o którym mowa w ust. 2.
3. Wynagrodzenie kuratora pokrywa się z majątku stowarzyszenia.

art. 31. więcej Art. 31. 1. Sąd wydaje postanowienie o rozwiązaniu stowarzyszenia na
wniosek organu nadzorującego, w przypadku gdy:
1) liczba członków stowarzyszenia jest mniejsza niż liczba członków
wymaganych do jego założenia;
2) stowarzyszenie nie posiada przewidzianych w ustawie władz i nie ma
warunków do ich wyłonienia w okresie nie dłuższym niż 12 miesięcy.
2. Sąd wydaje postanowienie o rozwiązaniu stowarzyszenia na wniosek
kuratora, jeżeli pomimo podejmowanych przez kuratora czynności, nie wybrano
władz stowarzyszenia i nie ma warunków do ich wyłonienia, w okresie, o którym
mowa w ust. 1 pkt 2.

art. 32. więcej Art. 32. 1. Wnioski, o których mowa w art. 29 ust. 1 oraz art. 31, rozpoznaje
sąd rejestrowy na rozprawie.
2. Wnioski organu nadzorującego wnoszone do sądu w ramach
sprawowanego nadzoru, są wolne od opłat sądowych.

art. 33. więcej Art. 33. 1. Majątek stowarzyszenia powstaje ze składek członkowskich,
darowizn, spadków, zapisów, dochodów z własnej działalności, dochodów z
majątku stowarzyszenia oraz z ofiarności publicznej.
2. Stowarzyszenie, z zachowaniem obowiązujących przepisów, może
przyjmować darowizny, spadki i zapisy oraz korzystać z ofiarności publicznej.

art. 34. więcej Art. 34. Stowarzyszenie może prowadzić działalność gospodarczą, według
ogólnych zasad określonych w odrębnych przepisach. Dochód z działalności
gospodarczej stowarzyszenia służy realizacji celów statutowych i nie może być
przeznaczony do podziału między jego członków.

art. 35. więcej Art. 35. Stowarzyszenie może otrzymywać dotację według zasad
określonych w odrębnych przepisach.

art. 36. więcej Art. 36. 1. W razie rozwiązania się stowarzyszenia na podstawie własnej
uchwały, likwidatorami stowarzyszenia są członkowie jego zarządu, jeżeli statut
lub, w razie braku odpowiednich postanowień statutu, uchwała ostatniego walnego
zebrania członków (zebrania delegatów) tego stowarzyszenia nie stanowi inaczej.
2. W razie rozwiązania stowarzyszenia przez sąd, zarządza on jego likwidację,
wyznaczając likwidatora.

art. 37. więcej Art. 37. 1. Obowiązkiem likwidatora jest przeprowadzenie likwidacji w
możliwie najkrótszym czasie, w sposób zabezpieczający majątek likwidowanego
stowarzyszenia przed nieuzasadnionym uszczupleniem.
2. Likwidator w szczególności powinien:
1) zawiadomić sąd o wszczęciu likwidacji i wyznaczeniu likwidatora, z
podaniem swego nazwiska, imienia i miejsca zamieszkania, jeżeli nie
zachodzą warunki określone w art. 36 ust. 2;
2) dokonywać czynności prawnych niezbędnych do przeprowadzenia likwidacji,
podając do publicznej wiadomości o wszczęciu postępowania
likwidacyjnego;
3) po zakończeniu likwidacji zgłosić sądowi wniosek o wykreślenie
stowarzyszenia z Krajowego Rejestru Sądowego.
3. Jeżeli likwidacja nie zostanie zakończona w ciągu roku od dnia jej
zarządzenia, likwidatorzy przedstawiają przyczyny opóźnienia sądowi, który w
razie uznania opóźnienia za usprawiedliwione przedłuża termin likwidacji lub
zarządza zmianę likwidatorów.

art. 38. więcej Art. 38. Majątek zlikwidowanego stowarzyszenia przeznacza się na cel
określony w statucie lub w uchwale walnego zebrania członków (zebrania
delegatów) o likwidacji stowarzyszenia. W razie braku postanowienia statutu lub
uchwały w tej sprawie, sąd orzeka o przeznaczeniu majątku na określony cel
społeczny.

art. 39. więcej Art. 39. Koszty likwidacji pokrywa się z majątku likwidowanego
stowarzyszenia.

art. 40. więcej Art. 40. 1. Uproszczoną formą stowarzyszenia jest stowarzyszenie zwykłe,
nieposiadające osobowości prawnej.
1a. Stowarzyszenie zwykłe może we własnym imieniu nabywać prawa, w tym
własność i inne prawa rzeczowe, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywane.
1b. Każdy członek odpowiada za zobowiązania stowarzyszenia zwykłego bez
ograniczeń całym swoim majątkiem solidarnie z pozostałymi członkami oraz ze
stowarzyszeniem. Odpowiedzialność ta powstaje z chwilą, gdy egzekucja
z majątku stowarzyszenia zwykłego okaże się bezskuteczna.
1c. Przepis ust. 1b nie stanowi przeszkody do wniesienia powództwa
przeciwko członkowi, zanim egzekucja z majątku stowarzyszenia zwykłego okaże
się bezskuteczna.
2. Osoby w liczbie co najmniej trzech, zamierzające założyć stowarzyszenie
zwykłe, uchwalają regulamin działalności, określający w szczególności nazwę
stowarzyszenia zwykłego, cel lub cele, teren i środki działania, siedzibę,
przedstawiciela reprezentującego stowarzyszenie zwykłe albo zarząd, zasady
dokonywania zmian regulaminu działalności, sposób nabycia i utraty członkostwa,
a także sposób rozwiązania stowarzyszenia zwykłego.
3. Stowarzyszenie zwykłe, które zamierza posiadać zarząd, określa w
regulaminie działalności tryb jego wyboru oraz uzupełniania składu, kompetencje,
warunki ważności jego uchwał oraz sposób reprezentowania stowarzyszenia zwykłego, w szczególności zaciągania zobowiązań majątkowych.
4. Stowarzyszenie zwykłe, które zamierza posiadać organ kontroli
wewnętrznej, określa w regulaminie działalności tryb jego wyboru, uzupełniania
składu oraz jego kompetencje.
5. Przedstawiciel reprezentujący stowarzyszenie zwykłe albo zarząd składają
na piśmie organowi nadzorującemu właściwemu ze względu na siedzibę
stowarzyszenia zwykłego wniosek o wpis do ewidencji stowarzyszeń zwykłych,
zwanej dalej „ewidencją”, dołączając:
1) regulamin działalności;
2) listę założycieli stowarzyszenia zwykłego, zawierającą ich imiona i nazwiska,
datę i miejsce urodzenia, miejsce zamieszkania oraz własnoręczne podpisy
założycieli;
3) imię i nazwisko, adres zamieszkania oraz numer PESEL przedstawiciela
reprezentującego stowarzyszenie zwykłe albo członków zarządu;
4) imię i nazwisko, adres zamieszkania oraz numer PESEL członków organu
kontroli wewnętrznej, o ile regulamin działalności przewiduje ten organ;
5) adres siedziby stowarzyszenia zwykłego.
6. Jeżeli wniosek o wpis składa zarząd, podpisują go wszyscy członkowie
zarządu.

Art. 40a. 1. Stowarzyszenie zwykłe powstaje i może rozpocząć działalność z
chwilą wpisu do ewidencji.
2. Organ nadzorujący dokonuje wpisu do ewidencji w terminie 7 dni od dnia:
1) wpływu wniosku o wpis, jeżeli nie został złożony wniosek, o którym mowa w
art. 41;
2) uprawomocnienia się orzeczenia odrzucającego albo oddalającego wniosek, o
którym mowa w art. 41.
3. Jeżeli wniosek o wpis zawiera braki, organ nadzorujący wzywa do jego
uzupełnienia w terminie 14 dni od dnia otrzymania wezwania. Termin na dokonanie
wpisu, o którym mowa w ust. 2, liczy się od dnia uzupełnienia wniosku o wpis.
Nieuzupełnienie wniosku o wpis w terminie 14 dni powoduje jego bezskuteczność.
4. Organ nadzorujący informuje niezwłocznie przedstawiciela
reprezentującego stowarzyszenie zwykłe albo zarząd o dokonaniu wpisu do
ewidencji albo bezskuteczności wniosku o wpis.
5. W przypadku gdy organ nadzorujący nie dokona wpisu do ewidencji w
terminie 7 dni od dnia wpływu wniosku o wpis lub uzupełnienia jego braków i nie
został złożony wniosek, o którym mowa w art. 41, przedstawicielowi
reprezentującemu stowarzyszenie zwykłe albo zarządowi przysługuje prawo
wniesienia skargi na bezczynność do sądu administracyjnego.
6. Do rozpoznania skargi, o której mowa w ust. 5, stosuje się przepisy ustawy
z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi
(Dz. U. z 2018 r. poz. 1302, 1467, 1544 i 1629 oraz z 2019 r. poz. 11 i 60), z tym
że:
1) organ nadzorujący przekazuje akta sprawy i odpowiedź na skargę w terminie
14 dni od dnia wniesienia skargi;
2) sąd rozpoznaje skargę w terminie 30 dni od dnia otrzymania akt sprawy wraz
z odpowiedzią na skargę.

Art. 40b. 1. W ewidencji zamieszcza się:
1) nazwę stowarzyszenia zwykłego, jego cel lub cele, teren i środki działania
oraz adres siedziby;
2) imię i nazwisko przedstawiciela reprezentującego stowarzyszenie zwykłe albo
członków zarządu oraz sposób reprezentowania stowarzyszenia zwykłego
przez zarząd, o ile regulamin działalności przewiduje ten organ;
3) imię i nazwisko członków organu kontroli wewnętrznej, o ile regulamin
działalności przewiduje ten organ;
4) informacje o regulaminie działalności i jego zmianach;
5) informację o posiadaniu statusu organizacji pożytku publicznego;
6) informacje o przekształceniu lub rozwiązaniu stowarzyszenia zwykłego;
7) imię i nazwisko likwidatora stowarzyszenia zwykłego;
8) informacje o zastosowaniu wobec stowarzyszenia zwykłego środków, o
których mowa w rozdziale 3.
2. Stowarzyszenie zwykłe składa organowi nadzorującemu, w terminie 7 dni
od dnia wystąpienia zdarzenia uzasadniającego zmianę danych, wniosek o
zamieszczenie w ewidencji zmienionych danych, o których mowa w ust. 1,
załączając dokumenty stanowiące podstawę zmiany. Przepisy o wpisie do
ewidencji stosuje się odpowiednio.
3. Stowarzyszenie zwykłe ma obowiązek informować o zmianie adresu
zamieszkania osób, o których mowa w art. 40 ust. 5 pkt 3 i 4.
4. Ewidencja jest jawna i udostępniana na stronie podmiotowej organu
nadzorującego w Biuletynie Informacji Publicznej. Każdy ma prawo otrzymania
zaświadczeń z ewidencji.
5. Dokumenty złożone do organu nadzorującego stanowią akta ewidencyjne,
które są dostępne dla osób mających interes prawny.
6. Ewidencja może być prowadzona w systemie teleinformatycznym.
7. Minister właściwy do spraw administracji publicznej określi, w drodze
rozporządzenia, sposób prowadzenia ewidencji, jej wzór oraz szczegółową treść wpisów w ewidencji w zakresie, o którym mowa w ust. 1, biorąc pod uwagę
konieczność zapewnienia przejrzystości, kompletności i dostępności do danych
zawartych w ewidencji.

art. 41. więcej Art. 41. Sąd rejestrowy, na wniosek organu nadzorującego lub prokuratora,
może zakazać założenia stowarzyszenia zwykłego, jeżeli nie spełnia ono warunków
określonych w przepisach prawa.

Art. 41a. 1. Stowarzyszenie zwykłe reprezentuje przedstawiciel
reprezentujący stowarzyszenie zwykłe albo zarząd.
2. Podejmowanie przez przedstawiciela reprezentującego stowarzyszenie
zwykłe albo zarząd czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu wymaga
uprzedniej zgody wszystkich członków stowarzyszenia zwykłego oraz udzielenia
przez nich pełnomocnictwa do dokonania tych czynności.
3. Czynnościami przekraczającymi zakres zwykłego zarządu są w
szczególności:
1) nabycie oraz zbycie nieruchomości lub prawa użytkowania wieczystego;
2) ustanowienie ograniczonego prawa rzeczowego;
3) zawarcie umowy kredytu albo pożyczki;
4) przejęcie długu, uznanie długu, zwolnienie z długu, przystąpienie do długu,
zawarcie umowy poręczenia lub zawarcie innej podobnej umowy;
5) zaciągnięcie innych zobowiązań przekraczających wartość 10 000 zł.

art. 42. więcej Art. 42. 1. Stowarzyszenie zwykłe nie może:
1) powoływać terenowych jednostek organizacyjnych;
2) zrzeszać osób prawnych;
3) prowadzić działalności gospodarczej;
4) prowadzić odpłatnej działalności pożytku publicznego.
2. Stowarzyszenie zwykłe uzyskuje środki na działalność ze składek
członkowskich, darowizn, spadków, zapisów, dochodów z majątku stowarzyszenia
oraz ofiarności publicznej.
3. Stowarzyszenie zwykłe może otrzymywać dotacje na zasadach określonych
w odrębnych przepisach.

Art. 42a. 1. Stowarzyszenie zwykłe liczące co najmniej siedmiu członków,
może przekształcić się w stowarzyszenie.
2. Przekształcenie stowarzyszenia zwykłego wymaga zgody wszystkich
członków stowarzyszenia zwykłego, wyrażonej w drodze uchwały, zawierającej:
1) nazwę i siedzibę stowarzyszenia;
2) powołanie władz stowarzyszenia;
3) przyjęcie statutu stowarzyszenia, który stanowi załącznik do uchwały;
4) sprawozdanie finansowe stowarzyszenia zwykłego sporządzone na określony
dzień w miesiącu poprzedzającym podjęcie uchwały o przekształceniu, które
stanowi załącznik do uchwały.
3. Informację o podjęciu uchwały o przekształceniu przedstawiciel
reprezentujący stowarzyszenie zwykłe albo zarząd stowarzyszenia niezwłocznie
podaje do publicznej wiadomości oraz zawiadamia o podjęciu tej uchwały
wierzycieli stowarzyszenia zwykłego.

Art. 42b. 1. Stowarzyszenie zwykłe zawiadamia członków o zamiarze
przekształcenia nie później niż na miesiąc przed planowanym dniem podjęcia
uchwały o przekształceniu.
2. Do zawiadomienia, o którym mowa w ust. 1, należy dołączyć:
1) projekt statutu stowarzyszenia;
2) informacje o aktywach i pasywach stowarzyszenia zwykłego.

Art. 42c. 1. Przekształcenie stowarzyszenia zwykłego następuje z chwilą
wpisu stowarzyszenia do Krajowego Rejestru Sądowego.
2. Sąd rejestrowy przesyła niezwłocznie właściwemu organowi
nadzorującemu odpis postanowienia o wpisie do Krajowego Rejestru Sądowego
wraz z zaświadczeniem o wpisie stowarzyszenia. Właściwy organ nadzorujący z
urzędu wykreśla stowarzyszenie zwykłe z ewidencji.
3. Wniosek o wpis stowarzyszenia do Krajowego Rejestru Sądowego składają
i podpisują wszyscy członkowie zarządu. Do wniosku dołącza się uchwałę o
przekształceniu wraz z zaświadczeniem o wpisie stowarzyszenia zwykłego do
ewidencji, wydanym nie wcześniej niż na 3 miesiące przed dniem podjęcia uchwały
o przekształceniu.
4. Stowarzyszenie zwykłe zostaje rozwiązane bez przeprowadzenia
postępowania likwidacyjnego z chwilą wpisu stowarzyszenia do Krajowego
Rejestru Sądowego.

Art. 42d. 1. Z chwilą wpisu stowarzyszenia do Krajowego Rejestru
Sądowego wstępuje ono we wszystkie prawa i obowiązki stowarzyszenia
zwykłego, a członkowie stowarzyszenia zwykłego stają się członkami
stowarzyszenia.
2. Ujawnienie w księgach wieczystych lub rejestrach publicznych przejścia na
stowarzyszenie praw ujawnionych w tych księgach lub rejestrach następuje na
wniosek stowarzyszenia.
3. Członkowie przekształcanego stowarzyszenia zwykłego odpowiadają na
dotychczasowych zasadach, solidarnie ze stowarzyszeniem za zobowiązania
stowarzyszenia zwykłego, powstałe przed dniem przekształcenia, przez okres roku,
licząc od dnia przekształcenia. Odpowiedzialność ta powstaje z chwilą, gdy
egzekucja z majątku stowarzyszenia okaże się bezskuteczna. Przepis art. 40 ust. 1c
stosuje się odpowiednio.

Art. 42e. Do przekształcenia stowarzyszenia zwykłego stosuje się
odpowiednio przepisy dotyczące utworzenia stowarzyszenia.

art. 43. więcej Art. 43. W sprawach nieuregulowanych odmiennie w tym rozdziale do
stowarzyszenia zwykłego stosuje się odpowiednio przepisy ustawy, z tym że:
1) nie stosuje się przepisów art. 9–12, art. 16, art. 17, art. 20–22 oraz art. 27;
2) ilekroć w ustawie jest mowa o statucie, należy przez to rozumieć regulamin
stowarzyszenia zwykłego.

art. 44. więcej Art. 44. 1. (uchylony)
2. Działalność stowarzyszeń na terenach i w obiektach znajdujących się w
zarządzie lub użytkowaniu organów wojskowych albo resortu spraw wewnętrznych
wymaga zezwolenia, odpowiednio, Ministra Obrony Narodowej lub ministra
właściwego do spraw wewnętrznych albo organów przez nich określonych.

art. 45. więcej Art. 45. Osoby pragnące założyć stowarzyszenie prowadzące działalność
bezpośrednio związaną z obronnością albo bezpieczeństwem państwa lub ochroną
porządku publicznego są obowiązane uzgodnić zakres tej działalności, odpowiednio, z Ministrem Obrony Narodowej lub ministrem właściwym do spraw
wewnętrznych albo organami przez nich określonymi.

art. 46. więcej Art. 46. (uchylony).

art. 47. więcej Art. 47. W ustawie z dnia 29 marca 1962 r. o zgromadzeniach (Dz. U. Nr 20, poz. 89, z 1971 r. Nr 12, poz. 115, z 1982 r. Nr 14, poz. 113 i z 1985 r. Nr 36, poz. 167) w art. 7 po ust. 1 dodaje się ust. 1a w brzmieniu:
„1a. Do odbycia zebrania założycielskiego w celu stowarzyszenia jest wymagane zawiadomienie organu administracji państwowej o właściwości szczególnej w sprawach społeczno-administracyjnych stopnia wojewódzkiego."

art. 48. więcej Art. 48. W ustawie z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (Dz. U. z 1988 r. Nr 30, poz. 207) w art. 154 dotychczasową treść oznacza się jako ust. 1 i dodaje ust. 2 w brzmieniu:
„2. Junacy odbywający zasadniczą służbę w obronie cywilnej mogą wstępować do organizacji i stowarzyszeń lub brać czynny udział w pracach organizacji i stowarzyszeń, do których należeli przed powołaniem do służby, tylko za zgodą komendantów oddziałów obrony cywilnej."

art. 49. więcej Art. 49. W ustawie z dnia 30 czerwca 1970 r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych (Dz. U. Nr 16, poz. 134, z 1972 r. Nr 53, poz. 341 i 342, z 1974 r. Nr 24, poz. 142 i Nr 47, poz. 282, z 1979 r. Nr 15, poz. 97 oraz z 1983 r. Nr 16, poz. 78) art. 33 otrzymuje brzmienie:
„Art. 33. Żołnierz zawodowy może należeć do organizacji lub stowarzyszeń krajowych działających poza wojskiem, a także do organizacji lub stowarzyszeń zagranicznych lub międzynarodowych za zezwoleniem Ministra Obrony Narodowej lub organów wojskowych przez niego określonych."

art. 50. więcej Art. 50. W ustawie z dnia 4 maja 1982 r. o szkolnictwie wyższym (Dz. U. z 1985 r. Nr 42, poz. 201, z 1987 r. Nr 22, poz. 128 i z 1989 r. Nr 4, poz. 24 i Nr 6, poz. 33) wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 124 w ust. 1 wyrazy „i niniejszej ustawy" zastępuje się wyrazami „o ile przepisy niniejszej ustawy nie stanowią inaczej",
2) art. 125 otrzymuje brzmienie:
„Art. 125. 1. Organem uprawnionym do sprawowania nadzoru nad działalnością organizacji i stowarzyszeń studenckich o zasięgu ogólnokrajowym i lokalnym jest Minister Edukacji Narodowej.
2. Organem uprawnionym do sprawowania nadzoru nad działalnością uczelnianych (wydziałowych) organizacji i stowarzyszeń studenckich oraz nad oddziałami (ogniwami) uczelnianymi organizacji i stowarzyszeń studenckich o zasięgu ogólnokrajowym i lokalnym jest rektor.",
3) art. 126 skreśla się.

art. 51. więcej Art. 51. 1. Do czasu odrębnego uregulowania statusu prawnego związków
wyznaniowych oraz zakonów i kongregacji duchownych, do których miały
zastosowanie przepisy rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 27
października 1932 r. - Prawo o stowarzyszeniach (Dz. U. poz. 808, z późn. zm.),
stosuje się wobec nich przepisy tego rozporządzenia.
2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do nowo powstających związków
wyznaniowych oraz zakonów i kongregacji duchownych.

art. 52. więcej Art. 52. 1. Działające w dniu wejścia ustawy w życie stowarzyszenia
zarejestrowane i stowarzyszenia wyższej użyteczności stają się stowarzyszeniami
w rozumieniu jej przepisów. Statuty tych stowarzyszeń, stanowiące podstawę ich
działania, zachowują moc z zastrzeżeniem ust. 2.
2. Tracą moc postanowienia statutów stowarzyszeń, o których mowa w ust. 1,
sprzeczne z przepisami ustawy.

art. 53. więcej Art. 53. (uchylony).

art. 54. więcej Art. 54. 1. Organy nadzorujące, w terminie dwóch miesięcy od dnia wejścia ustawy w życie, przekażą sądom rejestrowym rejestry stowarzyszeń i związków stowarzyszeń, prowadzone dotychczas przez terenowe organy administracji państwowej, dotyczące istniejących na terenie województwa stowarzyszeń zarejestrowanych, oraz ich statuty.
2. Organy dotychczasowo właściwe w sprawach stowarzyszeń zwykłych przekażą organowi nadzorującemu dokumentację tych stowarzyszeń w terminie określonym w ust. 1.

art. 55. więcej Art. 55. 1. W sprawach uregulowanych niniejszą ustawą, niezakończonych
decyzją ostateczną przed dniem jej wejścia w życie, stosuje się przepisy tej ustawy.
2. Postępowanie likwidacyjne stowarzyszeń wszczęte przed dniem wejścia
ustawy w życie prowadzi się na podstawie dotychczasowych przepisów.

art. 56. więcej Art. 56. Tracą moc:
1) rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 27 października 1932 r. - Prawo o stowarzyszeniach (Dz. U. poz. 808, z późn. zm.), z zastrzeżeniem
art. 51 niniejszej ustawy;
2) dekret z dnia 5 sierpnia 1949 r. o zmianie niektórych przepisów prawa o
stowarzyszeniach (Dz. U. poz. 335), z wyjątkiem art. 2 ust. 2 lit. a i c.

art. 57. więcej Art. 57. Ustawa wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.