Ustawa z dnia 7 stycznia 1993 r. o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży

art. 1. więcej Art. 1. Prawo do życia podlega ochronie, w tym również w fazie prenatalnej
w granicach określonych w ustawie.

art. 2. więcej Art. 2. 1. Organy administracji rządowej oraz samorządu terytorialnego, w
zakresie swoich kompetencji określonych w przepisach szczególnych, są obowiązane
do zapewnienia kobietom w ciąży opieki medycznej, socjalnej i prawnej w
szczególności poprzez:
1) opiekę prenatalną nad płodem oraz opiekę medyczną nad kobietą w ciąży,
2) pomoc materialną i opiekę nad kobietami w ciąży, znajdującymi się w trudnych
warunkach materialnych, na zasadach określonych w ustawie z dnia 29
listopada 1990 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 1998 r. Nr 64, poz. 414, Nr
106, poz. 668, Nr 117, poz. 756 i Nr 162, poz. 1118 i 1126, z 1999 r. Nr 20,
poz. 170, Nr 79, poz. 885 i Nr 90, poz. 1001, z 2000 r. Nr 12, poz. 136 i Nr 19,
poz. 238 oraz z 2001 r. Nr 72, poz. 748, Nr 88, poz. 961, Nr 89, poz. 973,
Nr 111, poz. 1194 i Nr 122, poz. 1349 i Nr 154, poz. 1792),
3) dostęp do szczegółowych informacji na temat uprawnień, zasiłków i świadczeń
przysługujących kobietom w ciąży, matkom, ojcom oraz ich dzieciom oraz do
informacji dotyczących instytucji i organizacji pomagających w rozwiązywaniu problemów psychologicznych i społecznych, a także zajmujących się sprawami przysposobienia.
2. Organy administracji rządowej oraz samorządu terytorialnego, w zakresie
swoich kompetencji określonych w przepisach szczególnych, są zobowiązane
zapewnić obywatelom swobodny dostęp do metod i środków służących dla
świadomej prokreacji.
2a. Organy administracji rządowej oraz samorządu terytorialnego, w zakresie
swoich kompetencji określonych w przepisach szczególnych, są zobowiązane
zapewnić swobodny dostęp do informacji i badań prenatalnych, szczególnie wtedy,
gdy istnieje podwyższone ryzyko bądź podejrzenie wystąpienia wady genetycznej
lub rozwojowej płodu albo nieuleczalnej choroby zagrażającej życiu płodu.
3. Szkoła ma obowiązek udzielić uczennicy w ciąży urlopu oraz innej pomocy
niezbędnej do ukończenia przez nią edukacji, w miarę możliwości nie powodując
opóźnień w zaliczaniu przedmiotów. Jeżeli ciąża, poród lub połóg powoduje
niemożliwość zaliczenia w terminie egzaminów ważnych dla ciągłości nauki, szkoła
zobowiązana jest do wyznaczenia dodatkowego terminu egzaminu dogodnego dla
kobiety, w okresie nie dłuższym niż 6 miesięcy.
4. Zakres i formy oraz tryb udzielania pomocy, o której mowa w ust. 1 i 2,
określa, w drodze rozporządzenia, Rada Ministrów.

art. 3. więcej Art. 3. 1. Organy administracji rządowej oraz samorządu terytorialnego
współdziałają i udzielają pomocy Kościołowi Katolickiemu, innym kościołom i
związkom wyznaniowym oraz organizacjom społecznym, które organizują opiekę
nad kobietami w ciąży, jak również organizują rodziny zastępcze lub udzielają
pomocy w przysposabianiu dzieci.
2. Zakres, formy oraz tryb udzielania pomocy, o której mowa w ust. 1, określa,
w drodze rozporządzenia, Rada Ministrów.

art. 4. więcej Art. 4. 1. Do programów nauczania szkolnego wprowadza się wiedzę o życiu
seksualnym człowieka, o zasadach świadomego i odpowiedzialnego rodzicielstwa, o
wartości rodziny, życia w fazie prenatalnej oraz metodach i środkach świadomej
prokreacji.
2. (uchylony).
3. Minister właściwy do spraw oświaty i wychowania ustali, w drodze
rozporządzenia, sposób nauczania szkolnego i zakres treści, o których mowa w ust.
1, zawartych w podstawie programowej kształcenia ogólnego oraz wprowadzi do
systemu dokształcania i doskonalenia nauczycieli tematykę określoną w ust. 1.

Art. 4a. 1. Przerwanie ciąży może być dokonane wyłącznie przez lekarza, w
przypadku gdy:
1) ciąża stanowi zagrożenie dla życia lub zdrowia kobiety ciężarnej,
2) badania prenatalne lub inne przesłanki medyczne wskazują na duże
prawdopodobieństwo ciężkiego i nieodwracalnego upośledzenia płodu albo
nieuleczalnej choroby zagrażającej jego życiu,
3) zachodzi uzasadnione podejrzenie, że ciąża powstała w wyniku czynu
zabronionego,
4) (utracił moc).
2. W przypadkach określonych w ust. 1 pkt 2 przerwanie ciąży jest
dopuszczalne do chwili osiągnięcia przez płód zdolności do samodzielnego życia
poza organizmem kobiety ciężarnej; w przypadku określonym w ust. 1 pkt 3 lub 4,
jeżeli od początku ciąży nie upłynęło więcej niż 12 tygodni.
3. W przypadkach, o których mowa w ust. 1 pkt 1 i 2, przerwania ciąży
dokonuje lekarz w szpitalu.
4. Do przerwania ciąży wymagana jest pisemna zgoda kobiety. W przypadku
małoletniej lub kobiety ubezwłasnowolnionej całkowicie wymagana jest pisemna
zgoda jej przedstawiciela ustawowego. W przypadku małoletniej powyżej 13 roku
życia wymagana jest również pisemna zgoda tej osoby. W przypadku małoletniej
poniżej 13 roku życia wymagana jest zgoda sądu opiekuńczego, a małoletnia ma
prawo do wyrażenia własnej opinii. W przypadku kobiety ubezwłasnowolnionej
całkowicie wymagana jest także pisemna zgoda tej osoby, chyba że na wyrażenie
zgody nie pozwala stan jej zdrowia psychicznego. W razie braku zgody
przedstawiciela ustawowego, do przerwania ciąży wymagana jest zgoda sądu opiekuńczego.
5. Wystąpienie okoliczności, o których mowa w ust. 1 pkt 1 i 2, stwierdza inny
lekarz niż dokonujący przerwania ciąży, chyba że ciąża zagraża bezpośrednio życiu
kobiety. Okoliczność, o której mowa w ust. 1 pkt 3, stwierdza prokurator.
6. W przypadku, o którym mowa w ust. 1 pkt 4, kobieta składa pisemne
oświadczenie, a ponadto zaświadczenie o odbytej konsultacji u lekarza podstawowej
opieki zdrowotnej, innego niż dokonujący przerwania ciąży, lub u innej wybranej
przez siebie uprawnionej osoby. Przerwanie ciąży może być dokonane, jeżeli kobieta
podtrzymuje zamiar przerwania ciąży po upływie 3 dni od konsultacji.
7. Celem konsultacji, o której mowa w ust. 6, jest w szczególności ustalenie
sytuacji zdrowotnej i życiowej kobiety, pomoc w rozwiązaniu jej problemów,
między innymi poprzez wskazanie dostępnych form pomocy przysługujących
kobietom w związku z ciążą i po urodzeniu dziecka, poinformowanie kobiety o
ochronie prawnej życia w fazie prenatalnej, o aspektach medycznych ciąży oraz
przerwania ciąży, a także o środkach i metodach antykoncepcyjnych. Za zgodą
kobiety w konsultacji może wziąć udział jej partner, członkowie rodziny lub inna
bliska osoba.
8. Do prywatnych gabinetów lekarskich, w których dokonuje się przerwania
ciąży, w zakresie wymagań, jakim powinny odpowiadać pod względem fachowym i
sanitarnym pomieszczenia i urządzenia gabinetu prywatnego, oraz w zakresie
dotyczącym dokumentacji medycznej i sprawowania kontroli nad tymi gabinetami
stosuje się odrębne przepisy.
9. Minister Zdrowia i Opieki Społecznej po zasięgnięciu opinii Naczelnej Rady
Lekarskiej określi, w drodze rozporządzenia, kwalifikacje zawodowe lekarzy,
uprawniające do dokonania przerwania ciąży, oraz kwalifikacje lekarzy, o których
mowa w ust. 5.
10. Minister Zdrowia i Opieki Społecznej w porozumieniu z ministrem
właściwym do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia,
kwalifikacje innych niż lekarz osób uprawnionych do przeprowadzania konsultacji, o
których mowa w ust. 6, sposób tworzenia list osób konsultujących oraz sposób i tryb
przeprowadzania konsultacji.

Art. 4b. Osobom objętym ubezpieczeniem społecznym i osobom uprawnionym
na podstawie odrębnych przepisów do bezpłatnej opieki leczniczej przysługuje
prawo do bezpłatnego przerwania ciąży w publicznym zakładzie opieki zdrowotnej.

Art. 4c. 1. Osoby wykonujące czynności wynikające z ustawy są obowiązane
do zachowania w tajemnicy wszystkiego, o czym powzięły wiadomość w związku z
wykonywaniem tych czynności, stosownie do odrębnych przepisów.
2. W razie zawinionego ujawnienia wiadomości, o których mowa w ust. 1, sąd
może przyznać osobie poszkodowanej odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia
pieniężnego za doznaną krzywdę.

art. 5. więcej Art. 5. W ustawie z dnia 28 października 1950 r. o zawodzie lekarza (Dz. U. Nr
50, poz. 458 i Nr 53, poz. 489, z 1956 r. Nr 12, poz. 61 oraz z 1989 r. Nr 30, poz.
158) w art. 15 w ust. 2 skreśla się pkt 4.

art. 6. więcej Art. 6. W Kodeksie cywilnym wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 8:
a) dotychczasową treść oznacza się jako § 1,
b) dodaje się § 2 w brzmieniu:
„§2. Zdolność prawną ma również dziecko poczęte; jednakże prawa i
zobowiązania majątkowe uzyskuje ono pod warunkiem, że urodzi się żywe.”;
2) po art. 446 dodaje się art. 4461 w brzmieniu:
„Art. 4461. Z chwilą urodzenia dziecko może żądać naprawienia szkód
doznanych przed urodzeniem.”.

art. 7. więcej Art. 7. W Kodeksie karnym wprowadza się następujące zmiany:
1) po art. 23a dodaje się art. 23b w brzmieniu:
„Art. 23b. §1. Dziecko poczęte nie może być przedmiotem działań innych
niż te, które służą ochronie życia i zdrowia jego lub jego matki, z wyjątkiem
działań określonych w § 2.
§2. Dopuszcza się badania przedurodzeniowe nie zwiększające wyraźnie
ryzyka poronienia, w przypadku gdy:
1) dziecko poczęte należy do rodziny obciążonej genetycznie,
2) istnieje podejrzenie występowania choroby genetycznej możliwej do
wyleczenia, zaleczenia bądź ograniczenia jej skutków w okresie płodowym,
3) istnieje podejrzenie ciężkiego uszkodzenia płodu.”;
2) po art. 149 dodaje się art. 149a i 149b w brzmieniu:
„Art. 149a. §1. Kto powoduje śmierć dziecka poczętego,
podlega karze pozbawienia wolności do lat 2.
§2. Nie podlega karze matka dziecka poczętego.
§3. Nie popełnia przestępstwa określonego w §1 lekarz, podejmujący to
działanie w publicznym zakładzie opieki zdrowotnej, w przypadku gdy:
1) ciąża stanowiła zagrożenie dla życia lub poważne zagrożenie dla zdrowia
matki, stwierdzone orzeczeniem dwóch lekarzy innych niż lekarz
podejmujący działanie, o którym mowa w § 1, przy czym orzeczenie to
nie jest niezbędne w przypadku natychmiastowej konieczności uchylenia
zagrożenia dla życia matki,
2) gdy śmierć dziecka poczętego nastąpiła wskutek działań podjętych dla
ratowania życia matki albo dla przeciwdziałania poważnemu
uszczerbkowi na zdrowiu matki, którego niebezpieczeństwo zostało
potwierdzone orzeczeniem dwóch innych lekarzy,
3) badania prenatalne, potwierdzone orzeczeniem dwóch lekarzy innych niż
lekarz podejmujący działanie, o którym mowa w § 1, wskazują na ciężkie
i nieodwracalne uszkodzenie płodu,
4) zachodzi uzasadnione podejrzenie potwierdzone zaświadczeniem
prokuratora, że ciąża powstała w wyniku czynu zabronionego.
§4. W szczególnie uzasadnionych przypadkach sąd może odstąpić od
wymierzenia kary wobec sprawcy przestępstwa określonego w §1.
Art. 149b. Kto stosując przemoc wobec kobiety ciężarnej powoduje
śmierć dziecka poczętego albo w inny sposób powoduje śmierć dziecka
poczętego bez zgody kobiety ciężarnej lub przemocą, groźbą bezprawną albo
podstępem doprowadza matkę dziecka poczętego do pozbawienia życia tego dziecka,
podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.”;
3) skreśla się art. 153 i 154;
4) po art. 156 dodaje się art. 156a w brzmieniu:
„Art. 156a. §1. Kto powoduje uszkodzenie ciała dziecka poczętego lub
rozstrój zdrowia zagrażający jego życiu,
podlega karze ograniczenia wolności do lat 2.
§2. Nie popełnia przestępstwa lekarz, jeżeli uszkodzenie ciała lub rozstrój
zdrowia dziecka poczętego są następstwem działań leczniczych, koniecznych
dla uchylenia niebezpieczeństwa grożącego zdrowiu i życiu kobiety ciężarnej
lub dziecka poczętego.
§3. Nie podlega karze matka dziecka poczętego, która dopuszcza się
czynu określonego w §1.”;
5) w art. 157:
a) § 1 otrzymuje brzmienie:
„§ 1. Jeżeli następstwem czynu określonego w art. 156 § 1 jest śmierć
człowieka, sprawca
podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.”,
b) dodaje się nowy § 2 w brzmieniu:
„§ 2. Tej samej karze podlega sprawca czynu określonego w art. 149a
§ 1, art. 149b lub 156a § 1, jeżeli następstwem tego czynu jest śmierć
matki dziecka poczętego.”,
c) dotychczasowy § 2 otrzymuje oznaczenie § 3.

art. 8. więcej Art. 8. W ustawie z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie terytorialnym (Dz. U.
Nr 16, poz. 95, Nr 32, poz. 191, Nr 34, poz. 199, Nr 43, poz. 253 i Nr 89, poz. 518, z
1991 r. Nr 4, poz. 18 i Nr 110, poz. 473 oraz z 1992 r. Nr 85, poz. 428 i Nr 100, poz.
499) w art. 7 w ust. 1 dodaje się pkt 16 w brzmieniu:
„16) zapewnienia kobietom w ciąży opieki socjalnej, medycznej i prawnej.”.

art. 9. więcej Art. 9. Rada Ministrów przedkłada Sejmowi corocznie, w terminie do dnia 31
lipca, sprawozdanie z wykonywania ustawy oraz o skutkach jej stosowania.

art. 10. więcej Art. 10. Traci moc ustawa z dnia 27 kwietnia 1956 r. o warunkach
dopuszczalności przerywania ciąży (Dz. U. Nr 12, poz. 61 i z 1969 r. Nr 13, poz. 95).

art. 11. więcej Art. 11. Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.