Ustawa z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece

art. 1. więcej Art. 1. 1. Księgi wieczyste prowadzi się w celu ustalenia stanu prawnego
nieruchomości.
2. Księgi wieczyste zakłada i prowadzi się dla nieruchomości.
3. Księgi wieczyste mogą być także prowadzone w celu ustalenia stanu
prawnego spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu.

art. 2. więcej Art. 2. Księgi wieczyste są jawne. Nie można zasłaniać się nieznajomością
wpisów w księdze wieczystej ani wniosków, o których uczyniono w niej
wzmiankę.

art. 3. więcej Art. 3. 1. Domniemywa się, że prawo jawne z księgi wieczystej jest wpisane
zgodnie z rzeczywistym stanem prawnym.
2. Domniemywa się, że prawo wykreślone nie istnieje.

art. 4. więcej Art. 4. Przeciwko domniemaniu prawa wynikającemu z wpisu w księdze
wieczystej nie można powoływać się na domniemanie prawa wynikające
z posiadania.

art. 5. więcej Art. 5. W razie niezgodności między stanem prawnym nieruchomości
ujawnionym w księdze wieczystej a rzeczywistym stanem prawnym treść księgi
rozstrzyga na korzyść tego, kto przez czynność prawną z osobą uprawnioną według treści księgi nabył własność lub inne prawo rzeczowe (rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych).

art. 6. więcej Art. 6. 1. Rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych nie chroni
rozporządzeń nieodpłatnych albo dokonanych na rzecz nabywcy działającego
w złej wierze.
2. W złej wierze jest ten, kto wie, że treść księgi wieczystej jest niezgodna
z rzeczywistym stanem prawnym, albo ten, kto z łatwością mógł się o tym
dowiedzieć.
3. Jeżeli do dokonania rozporządzenia potrzebny jest wpis w księdze
wieczystej, chwila złożenia wniosku o wpis jest rozstrzygająca dla oceny dobrej lub
złej wiary nabywcy. Jednakże gdy rozporządzenie dochodzi do skutku dopiero po
dokonaniu wpisu, rozstrzyga dzień, w którym rozporządzenie doszło do skutku.

art. 7. więcej Art. 7. Rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych nie działa przeciwko:
1) prawom obciążającym nieruchomość z mocy ustawy, niezależnie od wpisu;
2) prawu dożywocia;
3) służebnościom ustanowionym na podstawie decyzji właściwego organu
administracji państwowej;
4) służebnościom drogi koniecznej albo ustanowionym w związku
z przekroczeniem granicy przy wznoszeniu budynku lub innego urządzenia;
5) służebnościom przesyłu.

art. 8. więcej Art. 8. Rękojmię wiary publicznej ksiąg wieczystych wyłącza wzmianka
o wniosku, o skardze na orzeczenie referendarza sądowego, o apelacji lub kasacji
oraz ostrzeżenie dotyczące niezgodności stanu prawnego ujawnionego w księdze
wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym nieruchomości.

art. 9. więcej Art. 9. Przepisy art. 5–8 stosuje się także w wypadkach niewymienionych
w art. 5 rozporządzeń prawami jawnymi z księgi wieczystej oraz gdy na podstawie
wpisanego prawa zostaje spełnione świadczenie na rzecz osoby uprawnionej
według treści księgi.

art. 10. więcej Art. 10. 1. W razie niezgodności między stanem prawnym nieruchomości
ujawnionym w księdze wieczystej a rzeczywistym stanem prawnym osoba, której
prawo nie jest wpisane lub jest wpisane błędnie albo jest dotknięte wpisem
nieistniejącego obciążenia lub ograniczenia, może żądać usunięcia niezgodności.
2. Roszczenie o usunięcie niezgodności może być ujawnione przez
ostrzeżenie. Podstawą wpisu ostrzeżenia jest nieprawomocne orzeczenie sądu lub
postanowienie o udzieleniu zabezpieczenia. Do udzielenia zabezpieczenia nie jest
potrzebne wykazanie, że powód ma interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia.

art. 11. więcej Art. 11. Ograniczone prawo rzeczowe na nieruchomości, ujawnione
w księdze wieczystej, ma pierwszeństwo przed takim prawem nieujawnionym
w księdze.

art. 12. więcej Art. 12. 1. O pierwszeństwie ograniczonych praw rzeczowych wpisanych do
księgi wieczystej rozstrzyga chwila, od której liczy się skutki dokonanego wpisu.
2. Prawa wpisane na podstawie wniosków złożonych równocześnie mają
równe pierwszeństwo.

art. 13. więcej Art. 13. 1. Ustanawiając ograniczone prawo rzeczowe, które ma być wpisane
w księdze wieczystej, właściciel może zastrzec pierwszeństwo przed tym prawem
lub równe z tym prawem dla innego prawa.
2. Zastrzeżenia można dokonać także po ustanowieniu prawa, za zgodą osoby,
której to prawo przysługuje.
3. Do zastrzeżenia pierwszeństwa ograniczonego prawa rzeczowego
niezbędny jest wpis w księdze wieczystej.

art. 14. więcej Art. 14. Jeżeli przed wpisaniem prawa, dla którego było zastrzeżone
pierwszeństwo, zostało wpisane inne prawo, do wpisu prawa z zastrzeżeniem
pierwszeństwa nie jest potrzebna zgoda osoby, której to inne prawo przysługuje,
chyba że prawo, dla którego zastrzeżono pierwszeństwo, miałoby być wpisane
w szerszym zakresie, niż to wynika z zastrzeżenia pierwszeństwa.

art. 15. więcej Art. 15. Przepisy art. 11–14 nie naruszają pierwszeństwa ograniczonych
praw rzeczowych określonego w przepisach szczególnych.

art. 16. więcej Art. 16. 1. W wypadkach przewidzianych w przepisach ustawowych
w księdze wieczystej, poza prawami rzeczowymi, mogą być ujawnione prawa
osobiste i roszczenia.
2. W szczególności mogą być ujawniane:
1) prawo najmu lub dzierżawy, prawo odkupu lub pierwokupu, prawo
dożywocia;
2) roszczenie o przeniesienie własności nieruchomości lub użytkowania
wieczystego albo o ustanowienie ograniczonego prawa rzeczowego; dotyczy
to także roszczeń przyszłych;
3) roszczenie wynikające z określenia zarządu lub sposobu korzystania
z nieruchomości przez współwłaścicieli lub wieczystych użytkowników;
4) roszczenie współwłaścicieli wyłączające uprawnienie do zniesienia
współwłasności;
5) wierzytelności banku hipotecznego zabezpieczone hipoteką oraz informacje,
że zostały one wpisane do rejestru zabezpieczenia listów zastawnych,
o którym mowa w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. o listach zastawnych
i bankach hipotecznych (Dz. U. z 2016 r. poz. 1771 oraz z 2018 r. poz. 2243);
6) prawo z umowy timeshare, o którym mowa w ustawie z dnia 16 września
2011 r. o timeshare (Dz. U. poz. 1370).

art. 17. więcej Art. 17. Przez ujawnienie w księdze wieczystej prawo osobiste lub roszczenie
uzyskuje skuteczność względem praw nabytych przez czynność prawną po jego
ujawnieniu, z wyjątkiem służebności drogi koniecznej, służebności przesyłu albo
służebności ustanowionej w związku z przekroczeniem granicy przy wznoszeniu
budynku lub innego urządzenia.

art. 18. więcej Art. 18. Równocześnie z wpisem prawa, do którego odnosi się ujawnione
w księdze wieczystej roszczenie, wykreśla się z urzędu wpisy praw nabytych po
ujawnieniu roszczenia, jeżeli wpisy te są sprzeczne z wpisem prawa, którego
roszczenie dotyczyło, albo jeżeli w inny sposób naruszają to prawo.

art. 19. więcej Art. 19. 1. Roszczenie o przeniesienie własności lub użytkowania
wieczystego albo o ustanowienie ograniczonego prawa rzeczowego na
nieruchomości może być po upływie roku od dnia wpisu w księdze wieczystej
wykreślone na jednostronne żądanie właściciela lub wieczystego użytkownika,
jeżeli w tym terminie nie złożono wniosku o wpis prawa, którego dotyczy
roszczenie. Jeżeli złożony w tym terminie wniosek nie został uwzględniony,
roszczenie może być wykreślone z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia
odmawiającego uwzględnienia wniosku.
2. Jeżeli uprawniony wykaże przed upływem roku od dnia wpisu, że wystąpił
do sądu o przeniesienie lub ustanowienie prawa określonego w ust. 1, bieg terminu do wykreślenia roszczenia liczy się od dnia zakończenia postępowania, jednakże w razie nieuwzględnienia żądania roszczenie może być wykreślone z chwilą
zakończenia postępowania.
3. W przypadku wpisu roszczenia nabywcy, do którego nie stosuje się
przepisów ustawy z dnia 16 września 2011 r. o ochronie praw nabywcy lokalu
mieszkalnego lub domu jednorodzinnego (Dz. U. z 2019 r. poz. 1805), o
wybudowanie budynku, wyodrębnienie lokalu mieszkalnego i przeniesienie prawa
własności tego lokalu oraz praw niezbędnych do korzystania z lokalu na nabywcę,
albo przeniesienie na nabywcę własności nieruchomości wraz z domem
jednorodzinnym lub użytkowania wieczystego nieruchomości gruntowej
i własności domu jednorodzinnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub
przeniesienie ułamkowej części własności nieruchomości, wraz z prawem do
wyłącznego korzystania z części nieruchomości służącej zaspokajaniu potrzeb
mieszkaniowych oraz roszczenia przyszłego, bieg terminu do wykreślenia takich
roszczeń liczy się od dnia, w którym stały się one wymagalne.

art. 20. więcej Art. 20. 1. Do pierwszeństwa praw osobistych oraz roszczeń ujawnionych
w księdze wieczystej stosuje się odpowiednio przepisy o pierwszeństwie
ograniczonych praw rzeczowych.
2. O pierwszeństwie prawa, którego ustanowienie było przedmiotem
roszczenia ujawnionego w księdze wieczystej, rozstrzyga chwila złożenia wniosku
o wpis roszczenia.

art. 21. więcej Art. 21. Właściciel kilku nieruchomości stanowiących całość gospodarczą
lub graniczących z sobą może żądać połączenia ich w księdze wieczystej w jedną
nieruchomość.

art. 22. więcej Art. 22. 1. Ograniczone prawa rzeczowe obciążające którąkolwiek
z połączonych nieruchomości obciążają całą nieruchomość utworzoną przez
połączenie. Nie wpływa to jednak na dotychczasowy zakres wykonywania
użytkowania i służebności.
2. Nieruchomości obciążone ograniczonymi prawami rzeczowymi mogą być
połączone tylko wtedy, gdy uprawnieni ułożą się co do pierwszeństwa tych praw
na nieruchomości utworzonej przez połączenie.
3. Przepisy ust. 1 i 2 stosuje się odpowiednio do pierwszeństwa praw
i roszczeń, o których mowa w art. 16.

art. 23. więcej Art. 23. Prowadzenie ksiąg wieczystych należy do właściwości sądów
rejonowych. Czynności sądu w zakresie prowadzenia ksiąg wieczystych mogą
wykonywać referendarze sądowi.

Art. 23a. Sądy rejonowe prowadzące księgi wieczyste współpracują
z Szefem Krajowego Centrum Informacji Kryminalnych w zakresie niezbędnym
do realizacji jego zadań ustawowych.

art. 24. więcej Art. 24. 1. Dla każdej nieruchomości prowadzi się odrębną księgę wieczystą,
chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej. Dotyczy to także nieruchomości
lokalowych oraz nieruchomości, w których nieruchomości lokalowe zostały
wyodrębnione.
1¹. Dla gruntu oddanego w użytkowanie wieczyste oraz dla znajdującego się
na tym gruncie budynku lub innego urządzenia, które stanowią odrębny od gruntu
przedmiot własności, prowadzi się wspólną księgę wieczystą.
2. W księdze wieczystej prowadzonej dla nieruchomości, w której własność
lokali została wyodrębniona, ujawnia się sposób zarządu tą nieruchomością
określony w umowie, a w razie nieujawnienia domniemywa się sposób zarządu
wynikający z ustawy.
3. (uchylony)

Art. 24¹. 1. Do ksiąg wieczystych dla spółdzielczych własnościowych praw
do lokalu stosuje się odpowiednio przepisy o księgach wieczystych dla
nieruchomości.
2. W razie przekształcenia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu
w prawo własności nieruchomości, księga wieczysta prowadzona dla
spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu staje się księgą wieczystą dla
nieruchomości, a wpisana w tej księdze hipoteka na spółdzielczym własnościowym
prawie do lokalu obciąża nieruchomość.
3. Właściciel nieruchomości w wypadkach, o których mowa w ust. 2, jest
obowiązany do ujawnienia w księdze wieczystej swego prawa oraz danych do
oznaczenia nieruchomości.

art. 25. więcej Art. 25. 1. Księga wieczysta zawiera cztery działy, z których:
1) pierwszy obejmuje oznaczenie nieruchomości oraz wpisy praw związanych
z jej własnością;
2) drugi obejmuje wpisy dotyczące własności i użytkowania wieczystego;
3) trzeci przeznaczony jest na wpisy dotyczące ograniczonych praw rzeczowych,
z wyjątkiem hipotek, na wpisy ograniczeń w rozporządzaniu nieruchomością
lub użytkowaniem wieczystym oraz na wpisy innych praw i roszczeń,
z wyjątkiem roszczeń dotyczących hipotek;
4) czwarty przeznaczony jest na wpisy dotyczące hipotek.
2. Księga wieczysta dla spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu
zawiera cztery działy, z których:
1) pierwszy obejmuje oznaczenie lokalu lub domu jednorodzinnego oraz
oznaczenie nieruchomości, z którą jest związany;
2) drugi obejmuje wpisy dotyczące osoby, której przysługuje spółdzielcze
własnościowe prawo do lokalu;
3) trzeci jest przeznaczony na wpisy ograniczeń w rozporządzaniu prawem oraz
wpisy innych praw i roszczeń, z wyjątkiem roszczeń dotyczących hipotek;
4) czwarty jest przeznaczony na wpisy dotyczące hipotek.
3. Księgi wieczyste prowadzi się według ustalonych wzorów, obejmujących
poszczególne działy księgi wieczystej.
4. Wpis dotyczący osoby fizycznej uprawnionej według treści prawa lub
roszczenia, lub osoby fizycznej, której roszczenie zostało zabezpieczone przez wpis
ostrzeżenia, obejmuje jej imię (imiona) i nazwisko (nazwiska), numer PESEL,
chyba że odrębne przepisy nie przewidują nadawania tego numeru, oraz imię ojca
i imię matki.

Art. 25¹. 1. Księgi wieczyste są zakładane i prowadzone w systemie
teleinformatycznym.
2. Minister Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia, sposób
zakładania oraz prowadzenia ksiąg wieczystych w systemie teleinformatycznym,
uwzględniając strukturę księgi wieczystej określoną w art. 25.

art. 26. więcej Art. 26. 1. Podstawą oznaczenia nieruchomości w księdze wieczystej są dane
katastru nieruchomości.
2. Podstawą oznaczenia lokalu w księdze wieczystej jest zaświadczenie
o położeniu i powierzchni lokalu, wydane przez spółdzielnię mieszkaniową,
a domu jednorodzinnego – zaświadczenie wydane przez spółdzielnię oraz dane
katastru nieruchomości.
3. O założeniu księgi wieczystej, o której mowa w art. 24¹, oraz o wpisie
hipoteki do tej księgi sąd prowadzący księgę wieczystą zawiadamia spółdzielnię.

art. 27. więcej Art. 27. 1. W razie niezgodności danych katastru nieruchomości z oznaczeniem nieruchomości w księdze wieczystej sąd rejonowy dokonuje – na wniosek właściciela nieruchomości lub wieczystego użytkownika – sprostowania
oznaczenia nieruchomości na podstawie danych katastru nieruchomości.
2. Sprostowanie, o którym mowa w ust. 1, może być dokonane także z urzędu,
na skutek bezpośredniego sprawdzenia danych w bazie danych katastru
nieruchomości lub zawiadomienia jednostki prowadzącej kataster
nieruchomości.
3. Do zawiadomienia, o którym mowa w ust. 2, dołącza się wypis z operatu
katastralnego, a gdy jest to niezbędne – także wyrys z mapy katastralnej lub inny
dokument stanowiący podstawę sprostowania oznaczenia nieruchomości.
4. Organ prowadzący kataster nieruchomości zapewni nieodpłatnie sądom
prowadzącym księgi wieczyste, w celu sprawdzenia oznaczenia nieruchomości,
bezpośredni dostęp do bazy danych katastru nieruchomości poprzez zintegrowany
system informacji o nieruchomościach.

art. 28. więcej Art. 28. Przy każdej księdze wieczystej prowadzi się akta księgi wieczystej.
Do akt tych składa się dokumenty i pisma dotyczące nieruchomości.

art. 29. więcej Art. 29. Wpis w księdze wieczystej ma moc wsteczną od chwili złożenia
wniosku o dokonanie wpisu, a w wypadku wszczęcia postępowania z urzędu – od
chwili wszczęcia tego postępowania.

art. 30. więcej Art. 30. (uchylony).

art. 31. więcej Art. 31. 1. Wpis może być dokonany na podstawie dokumentu z podpisem
notarialnie poświadczonym, jeżeli przepisy szczególne nie przewidują innej formy
dokumentu.
2. Wpis potrzebny do usunięcia niezgodności między treścią księgi wieczystej
a rzeczywistym stanem prawnym może nastąpić, gdy niezgodność będzie
wykazana orzeczeniem sądu lub innymi odpowiednimi dokumentami.

art. 32. więcej Art. 32. 1. Do wpisu ograniczonego prawa rzeczowego na nieruchomości
wystarcza dokument obejmujący oświadczenie właściciela o ustanowieniu tego
prawa.
2. Do wpisu prawa osobistego lub roszczenia wystarcza dokument
obejmujący oświadczenie woli właściciela o ustanowieniu tego prawa albo
obejmujący zgodę na wpis roszczenia. Przepis ten stosuje się odpowiednio do
wpisu przeniesienia hipoteki i ustępstwa pierwszeństwa; jednakże gdy ustępstwem
pierwszeństwa mają być dotknięte prawa innej jeszcze osoby, potrzebny jest także
dokument obejmujący zgodę tej osoby.
3. Zgoda na dokonanie wpisu nie może być uzależniona od warunku lub
terminu.

art. 33. więcej Art. 33. Oświadczenie woli właściciela nieruchomości o ustanowieniu na niej
ograniczonego prawa rzeczowego uważa się za złożone nie tylko wtedy, gdy doszło
do wiadomości nabywcy, lecz także gdy zostało złożone w przepisanej formie
w sądzie rejonowym prowadzącym księgę wieczystą. Przepis ten stosuje się
odpowiednio do ustępstwa pierwszeństwa.

art. 34. więcej Art. 34. Wpis może nastąpić, gdy osoba, której prawo ma być wpisem
dotknięte, jest lub zostaje jednocześnie wpisana do księgi wieczystej jako
uprawniona. Jednakże do ujawnienia właściciela wystarcza, aby następstwo prawne
po osobie wpisanej jako właściciel zostało wykazane odpowiednimi dokumentami.

art. 35. więcej Art. 35. 1. Właściciel nieruchomości jest obowiązany do niezwłocznego
złożenia wniosku o ujawnienie swego prawa w księdze wieczystej.
2. Jeżeli osoba trzecia doznała szkody na skutek nieujawnienia prawa
własności w księdze wieczystej, właściciel ponosi odpowiedzialność za szkodę
powstałą na skutek niewykonania obowiązku, o którym mowa w ust. 1, bądź na
skutek opieszałości w jego wykonaniu.

art. 36. więcej Art. 36. 1. Sądy, organy administracji rządowej i jednostek samorządu
terytorialnego oraz notariusze sporządzający akty poświadczenia dziedziczenia
zawiadamiają sąd właściwy do prowadzenia księgi wieczystej o każdej zmianie
właściciela nieruchomości, dla której założona jest księga wieczysta.
2. Minister Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia, wzór
zawiadomienia, o którym mowa w ust. 1.
3. W razie otrzymania zawiadomienia sąd z urzędu dokonuje wpisu
ostrzeżenia, że stan prawny nieruchomości ujawniony w księdze wieczystej stał się
niezgodny z rzeczywistym stanem prawnym. Zawiadomienie o wpisie ostrzeżenia
zawiera pouczenie o obowiązku złożenia wniosku o ujawnienie prawa własności
w terminie miesiąca od daty doręczenia zawiadomienia.
4. Sąd może wymierzyć opieszałemu właścicielowi grzywnę w wysokości od
500 do 10 000 zł w celu spowodowania ujawnienia prawa własności. W razie
ujawnienia prawa własności nieruchomości, grzywny nieuiszczone mogą być
umorzone w całości lub części.
5. Na postanowienie sądu o nałożeniu grzywny przysługuje zażalenie.

Art. 36¹. 1. Akta ksiąg wieczystych przechowuje się w sądzie.
2. Akta księgi wieczystej może przeglądać, w obecności pracownika sądu,
osoba mająca interes prawny oraz notariusz.
3. Nie wydaje się dokumentów znajdujących się w aktach ksiąg wieczystych,
jeżeli dokumenty te stanowią podstawę wpisu.
4. Odpisy dokumentów znajdujących się w aktach ksiąg wieczystych wydaje
się na żądanie osób mających interes prawny lub na żądanie sądu, prokuratora,
notariusza, organu administracji rządowej albo jednostki samorządu terytorialnego.
5. Odpisy dokumentów znajdujących się w aktach ksiąg wieczystych wydaje
się także na żądanie Bankowego Funduszu Gwarancyjnego w zakresie ustawowo
realizowanych zadań.

Art. 36². (uchylony).

Art. 36³. 1. Minister Sprawiedliwości utrzymuje centralną bazę danych ksiąg
wieczystych stanowiącą ogólnokrajowy zbiór ksiąg wieczystych prowadzonych
w systemie teleinformatycznym.
2. Minister Sprawiedliwości zapewnia bezpieczeństwo centralnej bazy
danych ksiąg wieczystych, w szczególności ochronę przed nieuprawnionym
dostępem osób trzecich, zniszczeniem oraz utratą danych.

Art. 36⁴. 1. Informacji z centralnej bazy danych ksiąg wieczystych udziela
Centralna Informacja Ksiąg Wieczystych, zwana dalej „Centralną Informacją”,
z ekspozyturami przy wydziałach sądów rejonowych prowadzących księgi
wieczyste.
2. Centralna Informacja wydaje na wniosek odpisy ksiąg wieczystych,
wyciągi z ksiąg wieczystych oraz zaświadczenia o zamknięciu ksiąg wieczystych.
3. Odpisy, wyciągi i zaświadczenia, o których mowa w ust. 2, wydawane
przez Centralną Informację mają moc dokumentów wydawanych przez sąd.
4. W przypadku złożenia za pośrednictwem systemu teleinformatycznego
wniosku o wydanie dokumentów, o których mowa w ust. 2, Centralna Informacja
umożliwia samodzielne wydrukowanie tych dokumentów za pośrednictwem
systemu teleinformatycznego. Wydruki tych dokumentów mają moc dokumentów
wydawanych przez sąd, jeżeli posiadają cechy umożliwiające ich weryfikację
z danymi zawartymi w centralnej bazie danych ksiąg wieczystych.
5. Centralna Informacja umożliwia, za pośrednictwem systemu
teleinformatycznego, przeglądanie ksiąg wieczystych.
6. Każdy, kto zna numer księgi wieczystej, może bezpłatnie przeglądać księgę
wieczystą za pośrednictwem systemu teleinformatycznego.
7. Wydruki treści wyświetlonych w trybie przeglądania księgi wieczystej nie
posiadają mocy dokumentów wydawanych przez sąd.
8. Jeżeli jest to niezbędne do realizacji zadań ustawowych, o zgodę do
Ministra Sprawiedliwości na wielokrotne, nieograniczone w czasie wyszukiwanie
ksiąg wieczystych w centralnej bazie danych ksiąg wieczystych mogą wystąpić:
1) sądy;
2) prokuratura;
2a) minister właściwy do spraw wewnętrznych;
3) (uchylony)
4) organy celne;
5) administracyjne organy egzekucyjne;
6) organy podatkowe;
7) komornicy sądowi;
7a) Inspektor Nadzoru Wewnętrznego;
8) Policja;
9) Najwyższa Izba Kontroli;
10) Straż Graniczna;
11) Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego;
12) Agencja Wywiadu;
13) Centralne Biuro Antykorupcyjne;
14) Służba Kontrwywiadu Wojskowego;
15) Służba Wywiadu Wojskowego;
16) Zakład Ubezpieczeń Społecznych;
17) Prokuratoria Generalna Rzeczypospolitej Polskiej;
18) notariusze;
19) Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa;
20) Generalny Inspektor Informacji Finansowej;
21) Żandarmeria Wojskowa;
22) Komisja do spraw reprywatyzacji nieruchomości warszawskich;
23) organy Krajowej Administracji Skarbowej;
24) Krajowy Zasób Nieruchomości.
9. O zgodę, o której mowa w ust. 8, może wystąpić także podmiot
uprawniony do występowania w imieniu grupy podmiotów, o których mowa
w ust. 8 pkt 1–8, 10 i 18.
10. Minister Sprawiedliwości odmawia zgody na wielokrotne, nieograniczone
w czasie wyszukiwanie ksiąg wieczystych, w drodze decyzji, jeżeli:
1) podmiot występujący o zgodę nie jest podmiotem wymienionym w ust. 8;
2) nie wykazano, że wielokrotne, nieograniczone w czasie wyszukiwanie ksiąg
wieczystych jest niezbędne do realizacji zadań ustawowych;
3) nie istnieją warunki techniczne po stronie Centralnej Informacji.
11. Minister Sprawiedliwości cofa, w drodze decyzji, zgodę na wielokrotne,
nieograniczone w czasie wyszukiwanie ksiąg wieczystych w centralnej bazie
danych ksiąg wieczystych, jeżeli wystąpiły przesłanki, o których mowa w ust. 10
pkt 1 i 3.
12. Centralna Informacja, po otrzymaniu zgody, o której mowa w ust. 8, przez
podmiot wymieniony w tym przepisie i na jego wniosek, umożliwia za
pośrednictwem systemu teleinformatycznego wyszukanie ksiąg wieczystych
w centralnej bazie danych ksiąg wieczystych.
13. Minister Sprawiedliwości wyraża zgodę, w drodze decyzji, na
wielokrotne, nieograniczone w czasie wyszukiwanie ksiąg wieczystych
w centralnej bazie danych ksiąg wieczystych, bez konieczności każdorazowego
składania wniosku do Centralnej Informacji o wyszukanie ksiąg wieczystych przez
podmiot wymieniony w ust. 8, jeżeli:
1) posiada on urządzenia lub systemy teleinformatyczne umożliwiające
identyfikację osoby uzyskującej dane z centralnej bazy danych ksiąg
wieczystych, zakresu danych oraz daty ich uzyskania;
2) posiada on zabezpieczenia techniczne i organizacyjne chroniące przed
wykorzystaniem uzyskanych danych niezgodnie z celem;
3) jest to uzasadnione specyfiką i zakresem realizowanych zadań ustawowych;
4) po stronie Centralnej Informacji istnieją odpowiednie warunki techniczne.
14. Minister Sprawiedliwości odmawia, w drodze decyzji, zgody na
wielokrotne, nieograniczone w czasie wyszukiwanie ksiąg wieczystych, bez
konieczności każdorazowego składania wniosku, jeżeli nie zostały spełnione
przesłanki, o których mowa w ust. 13.
15. Minister Sprawiedliwości cofa, w drodze decyzji, zgodę na wielokrotne,
nieograniczone w czasie wyszukiwanie ksiąg wieczystych w centralnej bazie danych ksiąg wieczystych, bez konieczności każdorazowego składania wniosku, jeżeli przestały istnieć przesłanki, o których mowa w ust. 13.
16. Centralna Informacja umożliwia organom prowadzącym kataster
nieruchomości, dla nieruchomości z określonej miejscowości, gminy lub powiatu,
w celu weryfikacji zgodności danych ewidencji gruntów i budynków z danymi
zawartymi w księgach wieczystych bezpłatne pozyskiwanie, za pośrednictwem
systemu teleinformatycznego, danych zawartych w dziale pierwszym i drugim
ksiąg wieczystych, bez prawa udostępniania osobom trzecim.
17. Minister Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia:
1) sposób funkcjonowania Centralnej Informacji oraz jej strukturę
organizacyjną,
2) tryb składania wniosków i rodzaje dokumentów wydawanych przez Centralną
Informację,
3) wzory wniosków składanych do Centralnej Informacji, w tym zakres danych
we wniosku składanym za pośrednictwem systemu teleinformatycznego,
4) tryb postępowania z wnioskami i sposób pobierania od nich opłaty,
5) tryb przeglądania księgi wieczystej,
6) cechy dokumentów mających moc dokumentów wydawanych przez sąd,
wydrukowanych samodzielnie oraz sposób i tryb ich weryfikacji z danymi
zawartymi w centralnej bazie danych ksiąg wieczystych,
7) warunki techniczne i organizacyjne wykonania decyzji, o której mowa
w ust. 13,
8) tryb, sposób i kryteria wyszukiwania ksiąg wieczystych
– uwzględniając zasadę jawności ksiąg wieczystych i powszechność dostępu do
nich, szybkość postępowania, zakres danych zawartych we wniosku, konieczność
zapewnienia możliwości weryfikacji samodzielnie wydrukowanego dokumentu
z danymi zawartymi w centralnej bazie danych ksiąg wieczystych oraz konieczność
zapewnienia ochrony centralnej bazy danych ksiąg wieczystych przed
nieuprawnionym dostępem osób trzecich, a także treść i strukturę księgi wieczystej.

Art. 36⁵. 1. Centralna Informacja pobiera opłaty od wniosków o wydanie
odpisu księgi wieczystej, wyciągu z księgi wieczystej, zaświadczenia o zamknięciu
księgi wieczystej oraz od wniosku o wyszukanie ksiąg wieczystych.
2. Minister Sprawiedliwości, w porozumieniu z ministrem właściwym do
spraw finansów publicznych, określi, w drodze rozporządzenia, wysokość opłat,
o których mowa w ust. 1, uwzględniając potrzebę pokrycia kosztów
administracyjnych oraz zróżnicowania opłat od wniosków o uzyskanie
poszczególnych dokumentów w zależności od sposobu złożenia wniosku, sposobu
doręczenia dokumentów oraz samodzielnego wydruku dokumentów, o którym
mowa w art. 36⁴ ust. 4, a także konieczność realizacji ustawowych zadań przez
podmiot wnioskujący o wyszukanie ksiąg wieczystych.
3. Nie pobiera się opłat od wniosków o wydanie odpisu księgi wieczystej,
wyciągu z księgi wieczystej, zaświadczenia o zamknięciu księgi wieczystej oraz
wniosku o wyszukanie ksiąg wieczystych złożonego przez podmioty, o których
mowa w art. 36⁴ ust. 8 pkt 1–6, 7a, 8–17, 19 i 22–24, lub organ administracji
rządowej.

art. 37. więcej Art. 37. (uchylony).

art. 38. więcej Art. 38. (uchylony).

art. 39. więcej Art. 39. (uchylony).

art. 40. więcej Art. 40. (uchylony).

art. 41. więcej Art. 41. (uchylony).

art. 42. więcej Art. 42. (uchylony).

art. 43. więcej Art. 43. (uchylony).

art. 44. więcej Art. 44. (uchylony).

art. 45. więcej Art. 45. (uchylony).

art. 46. więcej Art. 46. (uchylony).

art. 47. więcej Art. 47. (uchylony).

art. 48. więcej Art. 48. (uchylony).

art. 49. więcej Art. 49. (uchylony).

art. 50. więcej Art. 50. (uchylony).

art. 51. więcej Art. 51. (uchylony).

art. 52. więcej Art. 52. (uchylony).

art. 53. więcej Art. 53. (uchylony).

art. 54. więcej Art. 54. (uchylony).

art. 55. więcej Art. 55. (uchylony).

art. 56. więcej Art. 56. (uchylony).

art. 57. więcej Art. 57. (uchylony).

art. 58. więcej Art. 58. Minister Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia:
1) sądy rejonowe prowadzące księgi wieczyste oraz obszary ich właściwości
miejscowej,
2) czynności, które przy prowadzeniu i przechowywaniu ksiąg wieczystych
mogą spełniać samodzielnie pracownicy sądowi
– uwzględniając zasady sprawności, racjonalności i szybkiego działania sądu oraz
zasadę jawności ksiąg wieczystych.

Art. 58¹. (uchylony).

Art. 58². (uchylony).

art. 59. więcej Art. 59. (uchylony).

art. 60. więcej Art. 60. (uchylony).

art. 61. więcej Art. 61. (uchylony).

art. 62. więcej Art. 62. (uchylony).

art. 63. więcej Art. 63. (uchylony).

art. 64. więcej Art. 64. (uchylony).

art. 65. więcej Art. 65. 1. W celu zabezpieczenia oznaczonej wierzytelności wynikającej
z określonego stosunku prawnego można nieruchomość obciążyć prawem, na mocy
którego wierzyciel może dochodzić zaspokojenia z nieruchomości bez względu na
to, czyją stała się własnością, i z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi
właściciela nieruchomości (hipoteka).
2. Przedmiotem hipoteki może być także:
1) użytkowanie wieczyste wraz z budynkami i urządzeniami na użytkowanym
gruncie stanowiącymi własność użytkownika wieczystego;
2) spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu;
3) wierzytelność zabezpieczona hipoteką.
3. Hipoteką może być obciążona część ułamkowa nieruchomości, jeżeli
stanowi udział współwłaściciela, oraz przysługujący współuprawnionemu udział
we wspólności praw wymienionych w ust. 2 pkt 1 i 2.
4. Do hipotek określonych w ust. 2 i 3 stosuje się odpowiednio przepisy
o hipotece na nieruchomości.

art. 66. więcej Art. 66. (uchylony).

art. 67. więcej Art. 67. Do powstania hipoteki niezbędny jest wpis w księdze wieczystej.

art. 68. więcej Art. 68. 1. Hipoteka zabezpiecza wierzytelność pieniężną, w tym również
wierzytelność przyszłą.
2. Hipoteka zabezpiecza wierzytelność do oznaczonej sumy pieniężnej. Jeżeli
zabezpieczenie hipoteczne jest nadmierne, właściciel obciążonej nieruchomości
może żądać zmniejszenia sumy hipoteki.
2a. (uchylony)
3. Sumę hipoteki wyraża się w tej samej walucie co zabezpieczona
wierzytelność, jeżeli strony w umowie ustanawiającej hipotekę nie postanowiły
inaczej.

Art. 68¹. 1. Hipoteka umowna może także zabezpieczać kilka wierzytelności
z różnych stosunków prawnych przysługujących temu samemu wierzycielowi.
2. W umowie ustanawiającej hipotekę należy określić stosunki prawne oraz
wynikające z nich wierzytelności objęte zabezpieczeniem.
3. Wierzyciel hipoteczny może podzielić hipotekę. Oświadczenie o podziale
hipoteki należy złożyć właścicielowi nieruchomości. Podział hipoteki staje się
skuteczny z chwilą wpisu w księdze wieczystej.

Art. 68². 1. W celu zabezpieczenia hipoteką kilku wierzytelności
przysługujących różnym podmiotom, a służącym sfinansowaniu tego samego
przedsięwzięcia, wierzyciele powołują administratora hipoteki. Administratorem
może być jeden z wierzycieli albo osoba trzecia.
2. Umowa powołująca administratora hipoteki powinna zostać zawarta na
piśmie pod rygorem nieważności.
3. Administrator hipoteki zawiera umowę o ustanowienie hipoteki oraz
wykonuje prawa i obowiązki wierzyciela hipotecznego we własnym imieniu, lecz
na rachunek wierzycieli, których wierzytelności są objęte zabezpieczeniem.
W umowie ustanawiającej hipotekę należy określić zakres zabezpieczenia
poszczególnych wierzytelności oraz przedsięwzięcie, którego sfinansowaniu służą.
4. Do ustanowienia hipoteki na rzecz administratora hipoteki nie stosuje się
art. 95 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe (Dz. U. z 2018 r. poz.
2187, z późn. zm.).
5. W księdze wieczystej jako wierzyciela hipotecznego wpisuje się
administratora hipoteki. Na wniosek wierzycieli, których wierzytelności są objęte
zabezpieczeniem, sąd dokonuje zmiany wpisu administratora hipoteki.
5¹. W przypadku gdy administratorem hipoteki jest osoba fizyczna, w księdze
wieczystej wpisuje się jej imię (imiona) i nazwisko (nazwiska), numer PESEL, chyba że odrębne przepisy nie przewidują nadawania tego numeru, oraz imię ojca
i imię matki.
6. W razie wygaśnięcia umowy powołującej administratora hipoteki
i niepowołania nowego administratora każdy z wierzycieli, których wierzytelności
są objęte zabezpieczeniem, może żądać podziału hipoteki. Przepisy o zniesieniu
współwłasności stosuje się odpowiednio.
7. Przepis ust. 6 stosuje się również w braku zgody wszystkich wierzycieli na
zmianę administratora hipoteki.

Art. 68³. Można zastąpić zabezpieczoną wierzytelność inną wierzytelnością
tego samego wierzyciela. Do zmiany zabezpieczonej wierzytelności stosuje się
przepisy o zmianie treści hipoteki. Zgoda osób, którym przysługują prawa z
pierwszeństwem równym lub niższym, nie jest potrzebna.

Art. 68⁴. 1. Na zmianę waluty zabezpieczonej wierzytelności oraz inne
zmiany zabezpieczonej wierzytelności w drodze czynności prawnej zwiększające
zakres zaspokojenia z nieruchomości obciążonej wymagana jest zgoda właściciela
nieruchomości, jeżeli nie jest on dłużnikiem osobistym. Oświadczenie właściciela
nieruchomości powinno być złożone którejkolwiek ze stron w formie pisemnej pod
rygorem nieważności.
2. Zmiany zabezpieczonej wierzytelności, o których mowa w ust. 1, są
bezskuteczne w stosunku do właściciela nieruchomości, dopóki nie wyraził na nie
zgody.

art. 69. więcej Art. 69. Hipoteka zabezpiecza mieszczące się w sumie hipoteki roszczenia
o odsetki oraz o przyznane koszty postępowania, jak również inne roszczenia
o świadczenia uboczne, jeżeli zostały wymienione w dokumencie stanowiącym
podstawę wpisu hipoteki do księgi wieczystej.

art. 70. więcej Art. 70. (uchylony).

art. 71. więcej Art. 71. (uchylony).

art. 72. więcej Art. 72. Niedopuszczalne jest zastrzeżenie, przez które właściciel
nieruchomości zobowiązuje się względem wierzyciela hipotecznego, że nie dokona
zbycia lub obciążenia nieruchomości przed wygaśnięciem hipoteki.

art. 73. więcej Art. 73. Właściciel nieruchomości niebędący dłużnikiem osobistym może,
niezależnie od zarzutów, które mu przysługują osobiście przeciwko wierzycielowi
hipotecznemu, podnosić zarzuty przysługujące dłużnikowi oraz te, których dłużnik
zrzekł się po ustanowieniu hipoteki.

art. 74. więcej Art. 74. Wierzyciel hipoteczny może dochodzić zaspokojenia
z nieruchomości obciążonej hipoteką, bez względu na ograniczenie
odpowiedzialności dłużnika wynikające z prawa spadkowego.

art. 75. więcej Art. 75. Zaspokojenie wierzyciela hipotecznego z nieruchomości następuje
według przepisów o sądowym postępowaniu egzekucyjnym, chyba że
z nieruchomości dłużnika jest prowadzona egzekucja przez administracyjny organ
egzekucyjny.

art. 76. więcej Art. 76. 1. W razie podziału nieruchomości hipoteka obciążająca
nieruchomość obciąża wszystkie nieruchomości utworzone przez podział (hipoteka
łączna). Hipoteka na części ułamkowej nieruchomości obciąża w tym samym
zakresie części ułamkowe wszystkich nieruchomości utworzonych przez podział.3)
1¹. Hipoteka na części ułamkowej nieruchomości obciąża nieruchomość
otrzymaną w wyniku zniesienia współwłasności przez współwłaściciela, którego
udział był obciążony tą hipoteką.
1². Jeżeli współwłaścicielowi nieruchomości, którego udział był obciążony
hipoteką, przysługuje spłata, na wierzytelności z tego tytułu jego wierzycielowi
hipotecznemu przysługuje ustawowe prawo zastawu. O pierwszeństwie
ustawowego prawa zastawu na wierzytelności o spłatę rozstrzyga pierwszeństwo
hipotek obciążających udział współwłaściciela.
1³. Jeżeli w wyniku podziału współwłaścicielowi nieruchomości, którego
udział był obciążony hipoteką przypada nieruchomość z dopłatą, ust. 1²
stosuje się odpowiednio.
1⁴. Postanowienie umowy albo ugody sądowej znoszącej współwłasność, na
mocy którego współwłaściciel nieruchomości, którego udział był obciążony
hipoteką, nie otrzymuje spłaty lub dopłaty, jest nieważne.
2. Wierzyciel, któremu przysługuje hipoteka łączna, może według swego
uznania żądać zaspokojenia w całości lub w części z każdej nieruchomości
z osobna, z niektórych z nich lub ze wszystkich łącznie. Może również według
swego uznania dokonać jej podziału pomiędzy poszczególne nieruchomości.
3. W celu zabezpieczenia tej samej wierzytelności można, w drodze
czynności prawnej, obciążyć więcej niż jedną nieruchomość (hipoteka łączna
umowna).
4. W razie podziału nieruchomości polegającego na ustanowieniu odrębnej
własności lokalu lub wydzieleniu z dotychczasowej nieruchomości odrębnej
nieruchomości zabudowanej domem jednorodzinnym, nabywca wydzielonej
nieruchomości może żądać podziału hipoteki proporcjonalnie do wartości
nieruchomości powstałych wskutek podziału. Jeżeli jednak sposób podziału
hipoteki został określony w umowie o ustanowienie hipoteki i ujawniony
w księdze wieczystej, podział następuje stosownie do postanowień umowy.
5. W razie podziału nieruchomości hipoteka obciążająca nieruchomość nie
obciąża nieruchomości utworzonych przez podział, które wydzielono w wyniku
zadośćuczynienia roszczeniu ujawnionemu w księdze wieczystej przed
powstaniem hipoteki.

art. 77. więcej Art. 77. Przedawnienie wierzytelności zabezpieczonej hipoteką nie narusza
uprawnienia wierzyciela hipotecznego do uzyskania zaspokojenia z nieruchomości
obciążonej. Przepisu tego nie stosuje się do roszczeń o świadczenia uboczne.

art. 78. więcej Art. 78. 1. Jeżeli wymagalność wierzytelności hipotecznej zależy od
wypowiedzenia przez wierzyciela, wypowiedzenie jest skuteczne względem
właściciela nieruchomości niebędącego dłużnikiem osobistym, gdy było dokonane
w stosunku do niego.
2. Jeżeli wymagalność wierzytelności hipotecznej zależy od wypowiedzenia
przez dłużnika, właściciel nieruchomości niebędący dłużnikiem osobistym może
dokonać wypowiedzenia ze skutkiem co do hipoteki.
3. Wypowiedzenie, o którym mowa w ust. 1 i 2, jest skuteczne, chociażby
wierzyciel wiedział, że osoba wpisana w księdze wieczystej jako właściciel
nieruchomości nie jest właścicielem.

art. 79. więcej Art. 79. 1. W razie przelewu wierzytelności hipotecznej na nabywcę
przechodzi także hipoteka, chyba że ustawa stanowi inaczej. Do przelewu
wierzytelności hipotecznej niezbędny jest wpis w księdze wieczystej.
2. Hipoteka nie może być przeniesiona bez wierzytelności, którą zabezpiecza.

Art. 79¹. 1. Jeżeli hipoteka zabezpiecza kilka wierzytelności przysługujących
wierzycielowi hipotecznemu, w razie przelewu jednej z nich hipoteka przechodzi
na nabywcę proporcjonalnie do wysokości tej wierzytelności w stosunku do sumy
wierzytelności zabezpieczonych tą hipoteką, chyba że strony postanowiły inaczej.
2. Jeżeli wierzytelność hipoteczna zostanie przeniesiona bez hipoteki, zbywca
powinien zawiadomić o tym właściciela nieruchomości niebędącego dłużnikiem
osobistym.

Art. 79². Jeżeli z określonego we wpisie stosunku prawnego, z którego
wynika zabezpieczona hipoteką wierzytelność, może powstać nowa wierzytelność,
strony mogą postanowić, że przelew wierzytelności hipotecznej nie powoduje
przejścia hipoteki na nabywcę.

art. 80. więcej Art. 80. (uchylony).

art. 81. więcej Art. 81. (uchylony).

art. 82. więcej Art. 82. (uchylony).

art. 83. więcej Art. 83. Przepisów oddziału niniejszego nie stosuje się do przelewu roszczeń
o świadczenia uboczne.

Art. 83¹. W razie przeniesienia zabezpieczonej wierzytelności wynikającej
z dokumentu zbywalnego przez indos lub z dokumentu na okaziciela na nabywcę
wierzytelności przechodzi także hipoteka. Jeżeli hipoteka zabezpiecza kilka
wierzytelności, stosuje się przepisy art. 79¹.

art. 84. więcej Art. 84. Hipoteka na nieruchomości obciąża także jej przynależności.

art. 85. więcej Art. 85. 1. Części składowe nieruchomości są objęte hipoteką również po ich
odłączeniu, dopóki pozostają na nieruchomości, chyba że zostały zbyte w granicach
prawidłowej gospodarki, a umowa zbycia jest stwierdzona pismem z datą
urzędowo poświadczoną.
2. Hipoteka nie obejmuje odłączonych części składowych, które przypadają
dzierżawcy, oraz tych, które przypadają użytkownikowi lub mającemu służebność,
jeżeli użytkowanie lub służebność ma pierwszeństwo przed hipoteką.

art. 86. więcej Art. 86. Rzeczy, które wskutek zbycia przestały być przynależnościami, są
objęte hipoteką do czasu pozostawania ich na nieruchomości, chyba że zostały
zbyte w granicach prawidłowej gospodarki, a umowa zbycia została stwierdzona
pismem z datą urzędowo poświadczoną.

art. 87. więcej Art. 87. Do chwili zajęcia nieruchomości wierzyciel hipoteczny nie może
sprzeciwić się usunięciu jej części składowych lub przynależności, jeżeli właściciel
nie narusza przez to zasad prawidłowej gospodarki.

art. 88. więcej Art. 88. 1. Hipoteka obejmuje roszczenie właściciela o czynsz najmu lub
dzierżawy, jednakże do chwili zajęcia nieruchomości przez wierzyciela
hipotecznego właściciel może czynsz pobierać.
2. W razie zajęcia nieruchomości zapłata czynszu, dokonana z góry więcej niż
za jeden pełny okres płatności przypadającej po zajęciu, nie ma skutku względem
wierzyciela hipotecznego, chyba że została ujawniona w księdze wieczystej przed
wpisem hipoteki. Przepisy te stosuje się odpowiednio do rozporządzenia
roszczeniem o czynsz.

art. 89. więcej Art. 89. 1. Jeżeli nieruchomość obciążona hipoteką lub jej część składowa jest
ubezpieczona, zakład ubezpieczeń może bez zgody wierzyciela hipotecznego
zapłacić ubezpieczającemu odszkodowanie w celu pokrycia poniesionych przez
niego wydatków na przywrócenie nieruchomości do stanu poprzedniego.
W wypadku takim zapłata odszkodowania może być dokonywana w ratach
płatnych w miarę przywracania nieruchomości do stanu poprzedniego.
2. Zapłata odszkodowania ubezpieczającemu na inne cele niż przywrócenie
nieruchomości do stanu poprzedniego może nastąpić tylko za zgodą wierzyciela
hipotecznego.

art. 90. więcej Art. 90. W razie sprzedaży części nieruchomości obciążonej hipoteką
sprzedawca lub kupujący mogą żądać, aby wierzyciel zwolnił tę część od
obciążenia, jeżeli jest ona stosunkowo nieznaczna, a wartość pozostałej części
nieruchomości zapewnia wierzycielowi dostateczne zabezpieczenie. Na żądanie
wierzycieli kwota uzyskana ze sprzedaży powinna im być wypłacona według
pierwszeństwa służących im hipotek.

art. 91. więcej Art. 91. Jeżeli właściciel lub osoba trzecia oddziaływa na nieruchomość
w taki sposób, że może to pociągnąć za sobą zmniejszenie jej wartości w stopniu
zagrażającym bezpieczeństwu hipoteki, wierzyciel może żądać zaniechania tych
działań.

art. 92. więcej Art. 92. Jeżeli na skutek okoliczności, za które właściciel odpowiada, wartość
nieruchomości uległa zmniejszeniu w stopniu naruszającym bezpieczeństwo
hipoteki, wierzyciel może wyznaczyć właścicielowi odpowiedni termin do
przywrócenia nieruchomości do stanu poprzedniego albo do ustanowienia
dostatecznego zabezpieczenia dodatkowego. Po bezskutecznym upływie
wyznaczonego terminu wierzyciel może żądać niezwłocznego zaspokojenia
z nieruchomości obciążonej.

art. 93. więcej Art. 93. Jeżeli zmniejszenie wartości nieruchomości naruszające
bezpieczeństwo hipoteki nastąpiło na skutek okoliczności, za które właściciel nie
odpowiada, hipoteka obejmuje przysługujące właścicielowi roszczenie
o naprawienie szkody.

art. 94. więcej Art. 94. Wygaśnięcie wierzytelności zabezpieczonej hipoteką pociąga za
sobą wygaśnięcie hipoteki, chyba że z danego stosunku prawnego mogą powstać
w przyszłości kolejne wierzytelności podlegające zabezpieczeniu. Przepis art. 991
ust. 1 stosuje się odpowiednio.

Art. 94¹. Hipoteka zabezpieczająca kilka wierzytelności wygasa z chwilą
wygaśnięcia ostatniej wierzytelności, jeżeli nie może już powstać żadna
wierzytelność ze stosunków prawnych stanowiących źródło pierwotnie
zabezpieczonych wierzytelności.

art. 95. więcej Art. 95. W razie wykreślenia hipoteki z księgi wieczystej bez ważnej
podstawy prawnej hipoteka wygasa po upływie lat dziesięciu.

art. 96. więcej Art. 96. (uchylony).

art. 97. więcej Art. 97. Jeżeli dłużnikowi osobistemu, który zaspokoił wierzyciela
hipotecznego, przysługuje roszczenie zwrotne względem właściciela
nieruchomości obciążonej albo względem jego poprzednika prawnego, hipoteka
przechodzi na dłużnika aż do wysokości przysługującego mu roszczenia. Jednakże
gdy wierzyciel został zaspokojony tylko w części, przysługuje mu co do pozostałej
części pierwszeństwo przed hipoteką dłużnika osobistego.

art. 98. więcej Art. 98. 1. Gdy na skutek zaspokojenia wierzyciela z jednej z nieruchomości
obciążonych łącznie jej właściciel uzyskał roszczenie zwrotne względem
właściciela nieruchomości współobciążonej albo względem jego poprzednika
prawnego, hipoteka obciążająca dotychczas tę nieruchomość jako łączna
przechodzi na uprawnionego do zwrotu, aż do wysokości przysługującego mu
roszczenia. Jednakże gdy wierzyciel został zaspokojony tylko w części,
przysługuje mu co do pozostałej części pierwszeństwo przed hipoteką uzyskaną
przez uprawnionego do zwrotu.
2. Jeżeli w chwili przejścia hipoteki na uprawnionego do zwrotu ciążą na
nieruchomości prawa z pierwszeństwem równym z hipoteką łączną lub z niższym,
prawom tym służy pierwszeństwo przed hipoteką uzyskaną przez uprawnionego do
zwrotu.

art. 99. więcej Art. 99. 1. Gdy wierzytelność zabezpieczona hipoteką jest wymagalna,
a wierzyciel dopuszcza się zwłoki albo też zaspokojenie go napotyka trudności,
hipoteka wygasa, jeżeli właściciel nieruchomości złoży zabezpieczoną kwotę do
depozytu sądowego, zrzekając się uprawnienia do odebrania jej z powrotem.
2. Wykreślenie hipoteki następuje na wniosek właściciela nieruchomości na
podstawie prawomocnego postanowienia sądu o zezwoleniu na złożenie do
depozytu sądowego oraz dowodu wpłaty zabezpieczonej kwoty do depozytu
sądowego ze zrzeczeniem się odebrania jej z powrotem.

Art. 99¹. 1. Jeżeli od dnia wpisu hipoteki upłynęło dziesięć lat, a nie powstała
wierzytelność hipoteczna, lecz nadal może powstać, właściciel nieruchomości
może żądać zniesienia hipoteki za odpowiednim wynagrodzeniem.
2. Przepis ust. 1 stosuje się do hipoteki zabezpieczającej kilka wierzytelności
także wtedy, gdy pomimo upływu dziesięciu lat od wygaśnięcia ostatniej
wierzytelności hipotecznej nie powstała żadna wierzytelność podlegająca
zabezpieczeniu tą hipoteką.

art. 100. więcej Art. 100. W razie wygaśnięcia hipoteki wierzyciel obowiązany jest dokonać
wszelkich czynności umożliwiających wykreślenie hipoteki z księgi wieczystej.

art. 101. więcej Art. 101. Wierzycielom hipotecznym użytkowania wieczystego, którzy
utracili hipoteki wskutek wygaśnięcia użytkowania wieczystego, przysługuje
ustawowe prawo zastawu na roszczeniach użytkownika wieczystego o wynagrodzenie za wzniesione przez niego lub nabyte na własność budynki albo inne
urządzenia istniejące w dniu zwrotu użytkowanej nieruchomości.
O pierwszeństwie ustawowego prawa zastawu rozstrzyga pierwszeństwo hipotek
obciążających wygasłe prawo użytkowania wieczystego.

Art. 101¹. 1. W razie wygaśnięcia hipoteki właścicielowi nieruchomości
przysługuje w granicach wygasłej hipoteki uprawnienie do rozporządzania
opróżnionym miejscem hipotecznym. Może on ustanowić na tym miejscu nową
hipotekę albo przenieść na nie za zgodą uprawnionego którąkolwiek z hipotek
obciążających nieruchomość.
2. Jeżeli hipoteka wygasła tylko częściowo, właściciel może rozporządzać
opróżnionym miejscem hipotecznym w tej części.

Art. 101². Przepisy art. 101¹ stosuje się również, gdy opróżniło się miejsce
wskutek przeniesienia jednej z hipotek na miejsce opróżnione przez inną hipotekę.

Art. 101³. 1. Jeżeli hipoteka wygasła wskutek egzekucji z nieruchomości,
właściciel nieruchomości nie może rozporządzać opróżnionym miejscem
hipotecznym.
2. Przy egzekucji z nieruchomości nie uwzględnia się opróżnionych miejsc
hipotecznych.

Art. 101⁴. 1. W razie wykreślenia hipoteki bez jednoczesnego wpisania na jej
miejsce innej hipoteki, właściciel nieruchomości może zachować uprawnienie do rozporządzania opróżnionym miejscem hipotecznym, jeżeli jednocześnie z wykreśleniem hipoteki uprawnienie to zostanie wpisane do księgi wieczystej.
2. Do wykreślenia wygasłej hipoteki oraz do wpisu uprawnienia do
rozporządzania opróżnionym miejscem hipotecznym potrzebne jest oświadczenie
właściciela nieruchomości.

Art. 101⁵. Uprawnienie do rozporządzania opróżnionym miejscem hipotecznym przysługuje każdoczesnemu właścicielowi nieruchomości.

Art. 101⁶. Uprawnienie do rozporządzania opróżnionym miejscem
hipotecznym nie podlega zajęciu. Ustanowienie hipoteki przymusowej na
opróżnionym miejscu nie jest dopuszczalne.

Art. 101⁷. Jeżeli nieruchomość stanowiąca przedmiot hipoteki łącznej
zostanie zwolniona spod obciążenia, właściciel nieruchomości może rozporządzać
opróżnionym miejscem hipotecznym do wysokości sumy hipoteki.

Art. 101⁸. Niedopuszczalne jest zastrzeżenie, przez które właściciel
nieruchomości zobowiązuje się do nierozporządzania opróżnionym miejscem
hipotecznym.

Art. 101⁹. Roszczenie wierzyciela hipotecznego o przeniesienie jego
hipoteki na miejsce opróżnione przez inną hipotekę może być ujawnione w księdze
wieczystej. W takim przypadku hipoteka uzyskuje przyrzeczone miejsce, z chwilą
gdy stało się wolne.

Art. 101¹⁰. Hipotece ustanowionej na opróżnionym miejscu hipotecznym lub
przeniesionej na opróżnione miejsce hipoteczne przysługuje pierwszeństwo takie
samo jak wygasłej hipotece.

Art. 101¹¹. Przepisów niniejszego oddziału nie stosuje się do hipoteki na
wierzytelności hipotecznej.

art. 102. więcej Art. 102. (uchylony).

art. 103. więcej Art. 103. (uchylony).

art. 104. więcej Art. 104. (uchylony).

art. 105. więcej Art. 105. (uchylony).

art. 106. więcej Art. 106. (uchylony).

art. 107. więcej Art. 107. (uchylony).

art. 108. więcej Art. 108. (uchylony).

Art. 108¹. 1. Do ustanowienia hipoteki na wierzytelności hipotecznej nie jest
wymagane udowodnienie istnienia obciążonej wierzytelności.
2. Spłata wierzytelności hipotecznej obciążonej hipoteką może być dokonana
do wysokości tej hipoteki tylko do rąk wierzyciela, któremu ona przysługuje, o ile
jego wierzytelność jest stwierdzona tytułem wykonawczym. W pozostałych
przypadkach suma odpowiadająca wysokości hipoteki na wierzytelności
hipotecznej powinna być złożona do depozytu sądowego.

Art. 108². Jeżeli wierzytelność zabezpieczona hipoteką na wierzytelności
hipotecznej oraz obciążona wierzytelność hipoteczna są już wymagalne,
wierzyciel, któremu przysługuje hipoteka na wierzytelności hipotecznej, może
żądać zapłaty wprost od dłużnika wierzytelności obciążonej; może również
dochodzić zaspokojenia z nieruchomości.

Art. 108³. Jeżeli właściciel nieruchomości dokonał zapłaty do rąk
wierzyciela, któremu przysługuje hipoteka na wierzytelności hipotecznej, hipoteka
na nieruchomości wygasa aż do wysokości sumy uiszczonej przez właściciela.

Art. 108⁴. Wierzytelność zabezpieczona hipoteką na wierzytelności
hipotecznej może być przedmiotem dalszych hipotek.

Art. 108⁵. W wypadkach nieobjętych przepisami działu niniejszego stosuje
się do hipoteki na wierzytelności hipotecznej przepisy o zastawie na wierzytelności.

art. 109. więcej Art. 109. 1. Wierzyciel, którego wierzytelność jest stwierdzona tytułem
wykonawczym, określonym w przepisach o postępowaniu egzekucyjnym, może na
podstawie tego tytułu uzyskać hipotekę na wszystkich nieruchomościach dłużnika
(hipoteka przymusowa).
2. Jeżeli nieruchomość jest własnością Skarbu Państwa, hipoteka
przymusowa może być ustanowiona w wypadkach przewidzianych w przepisach
ustawowych.

art. 110. więcej Art. 110. Hipotekę przymusową można uzyskać także na podstawie:
1) postanowienia sądu o udzieleniu zabezpieczenia;
2) postanowienia prokuratora;
3) decyzji administracyjnej, o ile przepisy szczególne tak stanowią, chociażby
decyzja nie była ostateczna;
4) dokumentu zabezpieczenia, o którym mowa w art. 3 pkt 1 ustawy z dnia
11 października 2013 r. o wzajemnej pomocy przy dochodzeniu podatków,
należności celnych i innych należności pieniężnych (Dz. U. z 2018 r. poz. 425
oraz z 2019 r. poz. 730);
5) zarządzenia zabezpieczenia określonego w przepisach o postępowaniu
egzekucyjnym w administracji albo zarządzenia zabezpieczenia określonego
w ustawie, o której mowa w pkt 4.

Art. 110¹. Wierzyciel może żądać wpisu hipoteki przymusowej na sumę nie
wyższą niż wynikająca z treści dokumentu stanowiącego podstawę jej wpisu do
księgi wieczystej. Jeżeli z dokumentu tego nie wynika wysokość sumy hipoteki,
suma hipoteki nie może przewyższać więcej niż o połowę zabezpieczonej
wierzytelności wraz z roszczeniami o świadczenia uboczne określonymi
w dokumencie stanowiącym podstawę wpisu hipoteki na dzień złożenia wniosku
o wpis hipoteki.

art. 111. więcej Art. 111. (uchylony).

Art. 111¹. 1. Jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, łączne obciążenie kilku
nieruchomości hipoteką przymusową jest niedopuszczalne, chyba że
nieruchomości te są już obciążone inną hipoteką łączną albo stanowią własność
dłużników solidarnych.
2. Podział zabezpieczenia między poszczególne nieruchomości zależy od
uznania wierzyciela.

Art. 111². 1. Wierzyciel, który uzyskał hipotekę przymusową na podstawie
art. 110 pkt 1, może żądać, w terminie 2 miesięcy od uprawomocnienia się
orzeczenia uwzględniającego roszczenie, które podlegało zabezpieczeniu, albo od
uprawomocnienia się postanowienia o odrzuceniu apelacji lub innego środka
zaskarżenia wniesionego przez dłużnika od orzeczenia uwzględniającego
roszczenie, które podlegało zabezpieczeniu, zmiany treści hipoteki lub podstawy wpisu na podstawie tytułu wykonawczego określonego w przepisach o postępowaniu egzekucyjnym, stwierdzającego zabezpieczoną wierzytelność.
2. Zmiana treści hipoteki nie może zwiększyć zakresu zaspokojenia
wierzyciela z nieruchomości obciążonej bez zgody osób, którym przysługują prawa
z pierwszeństwem równym lub niższym.
3. Przepisy ust. 1 i 2 stosuje się odpowiednio do wierzyciela, który uzyskał
hipotekę przymusową na podstawie art. 110 pkt 2 albo 3 w zakresie, w jakim
decyzja administracyjna nie była ostateczna.
4. Wierzyciel, który uzyskał hipotekę przymusową na podstawie art. 110 pkt
4 albo 5, może żądać, w terminie 2 miesięcy od dnia doręczenia decyzji lub innego
orzeczenia podlegającego wykonaniu w sprawie, w której dokonano
zabezpieczenia, albo doręczenia postanowienia o nadaniu rygoru natychmiastowej
wykonalności, zmiany treści hipoteki lub podstawy wpisu na podstawie tytułu
wykonawczego określonego w przepisach o postępowaniu egzekucyjnym,
stwierdzającego zabezpieczoną wierzytelność. Przepis ust. 2 stosuje się
odpowiednio.

art. 112. więcej Art. 112. (uchylony).

art. 113. więcej Art. 113. (pominięty).

art. 114. więcej Art. 114. Księgi wieczyste istniejące w dniu wejścia w życie niniejszej
ustawy stają się księgami wieczystymi w rozumieniu tej ustawy.

art. 115. więcej Art. 115. Skutki wpisów, które zostały dokonane przed dniem wejścia
w życie niniejszej ustawy, a które według tej ustawy nie są dopuszczalne, podlegają
przepisom dotychczasowym.

art. 116. więcej Art. 116. 1. Postępowanie wszczęte przed dniem wejścia w życie niniejszej
ustawy toczy się według przepisów tej ustawy.
2. Czynności dokonane przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy są
skuteczne, jeżeli nie naruszyły przepisów dotychczasowych.

art. 117. więcej Art. 117. Treść hipotek istniejących w dniu wejścia w życie niniejszej ustawy
oraz hipotek wpisanych po tym dniu na podstawie tytułów dotychczasowych powstałych przed dniem wejścia w życie tej ustawy oraz ich przeniesienie, obciążenie, zmiana treści lub pierwszeństwa albo zniesienie podlega przepisom tej
ustawy, chyba że przepisy poniższe stanowią inaczej.

art. 118. więcej Art. 118. Przepisy niniejszej ustawy o zakresie obciążenia hipoteką oraz
o ochronie hipoteki stosuje się także do hipotek, długów gruntowych i długów
rentowych istniejących w dniu wejścia w życie tej ustawy.

art. 119. więcej Art. 119. Listy hipoteczne, a także listy długów gruntowych i rentowych
w rozumieniu kodeksu cywilnego niemieckiego, wydane przed dniem wejścia
w życie dekretu z dnia 11 października 1946 r. – Prawo rzeczowe, pozostają
w mocy, jeżeli zostały zarejestrowane w trybie przewidzianym w dekrecie z dnia
10 grudnia 1946 r. o rejestracji i umarzaniu listów hipotecznych, listów długów
gruntowych i rentowych, wydanych przed dniem 1 września 1939 r. (Dz. U.
z 1947 r. poz. 19).

art. 120. więcej Art. 120. (uchylony).

art. 121. więcej Art. 121. Na obszarze byłej mocy obowiązującej prawa o ustalaniu własności
dóbr nieruchomych, o przywilejach i hipotekach z 1818 r. – prawa, które nie mogły
być wpisane do księgi wieczystej ze względu na brak zgody wierzycieli
hipotecznych, lecz zostały ujawnione przez zastrzeżenia, mogą być wpisane bez tej
zgody z pierwszeństwem wynikającym z zastrzeżenia ujawnionego w księdze
dotychczasowej.

art. 122. więcej Art. 122. Jeżeli ograniczenie możności rozporządzenia nieruchomością lub
prawami rzeczowymi na nieruchomości, które przestało być wiążące, jest nadal
wpisane w księdze wieczystej, wykreślenie jego może nastąpić z urzędu.

art. 123. więcej Art. 123. 1. Dla nieruchomości, które nie mają założonych ksiąg wieczystych
albo których księgi zaginęły lub uległy zniszczeniu, prowadzi się we właściwych
sądach rejonowych, do czasu założenia ksiąg, zbiory dokumentów przeznaczone do
składania wniosków i dokumentów dotyczących ograniczonych praw rzeczowych
i ograniczeń w rozporządzaniu tymi nieruchomościami. Jednakże złożenie
dokumentu dotyczącego hipoteki dopuszczalne jest, gdy przepis szczególny na to
zezwala.
2. Do ustroju zbioru dokumentów oraz do postępowania o złożenie
dokumentów do zbioru stosuje się odpowiednio przepisy rozdziału 2 działu I.
3. Złożenie dokumentów do zbioru na podstawie postanowienia sądu
rejonowego ma wszelkie skutki wpisu w księdze wieczystej, z wyjątkiem
przewidzianych w przepisach o rękojmi wiary publicznej ksiąg wieczystych, chyba
że przepis szczególny dotyczący rękojmi stanowi inaczej.

art. 124. więcej Art. 124. 1. Zbiory dokumentów istniejące w dniu wejścia w życie niniejszej
ustawy stają się zbiorami dokumentów w rozumieniu tej ustawy. Przepis
art. 114 stosuje się odpowiednio.
2. Złożenie dokumentów do zbioru może nastąpić tylko wtedy, gdy dokument
określony w art. 123 ust. 1 ma być złożony do zbioru już istniejącego. Jeżeli do
zbioru ma być złożony dokument dotyczący prawa własności albo brak jest zbioru,
zgłoszenie wniosku o złożenie dokumentu do zbioru traktuje się jak zgłoszenie
wniosku o założenie księgi wieczystej.
3. W postępowaniu o złożenie dokumentu do zbioru wszczętym przed dniem
wejścia w życie niniejszej ustawy stosuje się odpowiednio przepisy art. 116.

art. 125. więcej Art. 125. 1. Minister Sprawiedliwości, w drodze rozporządzenia, wyda:
1) szczegółowe przepisy o prowadzeniu ksiąg wieczystych założonych po dniu
wejścia w życie dekretu z dnia 11 października 1946 r. – Prawo o księgach
wieczystych;
2) szczegółowe przepisy o prowadzeniu zbioru dokumentów oraz
o postępowaniu w tych sprawach.
2. Minister Sprawiedliwości, w drodze rozporządzenia, może określić termin
utraty mocy prawnej ksiąg wieczystych założonych przed dniem wejścia w życie
dekretu z dnia 11 października 1946 r. – Prawo o księgach wieczystych, zasady
prowadzenia tych ksiąg do czasu utraty przez nie mocy prawnej, zasady zakładania
nowych ksiąg wieczystych dla nieruchomości, których księgi wieczyste utraciły
moc prawną, oraz zasady zwalniania od opłat sądowych w sprawach związanych
z utratą mocy prawnej ksiąg wieczystych.

art. 126. więcej Art. 126. Tracą moc:
1) dekret z dnia 11 października 1946 r. – Prawo o księgach wieczystych (Dz. U.
poz. 320 oraz z 1950 r. poz. 349);
2) utrzymane w mocy przez art. III pkt 3 oraz art. XVII ustawy z dnia
23 kwietnia 1964 r. – Przepisy wprowadzające kodeks cywilny (Dz. U.
poz. 94 oraz z 1974 r. poz. 142) art. 14–27, 190–249, 290–293, 295 oraz
w zakresie ksiąg wieczystych i hipoteki art. 114, 115, 118–120, 122–126 i 300
§ 2 dekretu z dnia 11 października 1946 r. – Prawo rzeczowe (Dz. U.
poz. 319, z 1950 r. poz. 312, z 1954 r. poz. 184, z 1961 r. poz. 159, z 1962 r.
poz. 166 oraz z 1964 r. poz. 94);
3) utrzymane w mocy przez art. III pkt 4 oraz art. XVIII ustawy z dnia
23 kwietnia 1964 r. – Przepisy wprowadzające kodeks cywilny (Dz. U.
poz. 94 oraz z 1974 r. poz. 142) w zakresie ksiąg wieczystych i hipoteki
art. XIX–XXV, XXXVII, XXXVIII, XL–XLVI, L i LIV–LXIII dekretu
z dnia 11 października 1946 r. – Przepisy wprowadzające prawo rzeczowe
i prawo o księgach wieczystych (Dz. U. poz. 321, z 1950 r. poz. 349,
z 1953 r. poz. 113, z 1960 r. poz. 311 oraz z 1964 r. poz. 94);
4) ustawa z dnia 16 listopada 1964 r. o przekazaniu państwowym biurom
notarialnym prowadzenia ksiąg wieczystych (Dz. U. poz. 278).

art. 127. więcej Art. 127. Do czasu wydania przepisów wykonawczych na podstawie
niniejszej ustawy obowiązują przepisy dotychczasowe, jeżeli nie są sprzeczne
z przepisami tej ustawy.

art. 128. więcej Art. 128. Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 1983 r.