Ustawa z dnia 31 stycznia 1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych

art. 1. więcej Art. 1. 1. Zakładanie i rozszerzanie cmentarzy komunalnych należy do zadań
własnych gminy.
2. O założeniu lub rozszerzeniu cmentarza komunalnego decyduje rada gminy,
a w miastach na prawach powiatu rada miasta, po uzyskaniu zgody właściwego
inspektora sanitarnego.
3. Właściwe władze kościelne decydują o założeniu lub rozszerzeniu cmentarza
wyznaniowego, które może nastąpić na terenie przeznaczonym na ten cel
w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, po uzyskaniu zgody
właściwego inspektora sanitarnego.
4. O zamknięciu cmentarza komunalnego decyduje właściwa rada gminy lub
rada miasta, po zasięgnięciu opinii właściwego inspektora sanitarnego.
5. O zamknięciu cmentarza wyznaniowego decyduje właściwa władza kościelna,
po zasięgnięciu opinii właściwego inspektora sanitarnego.

art. 2. więcej Art. 2. 1. Utrzymanie cmentarzy komunalnych i zarządzanie nimi należy do
właściwych wójtów (burmistrzów, prezydentów miast), na których terenie cmentarz
jest położony.
2. Utrzymanie cmentarzy wyznaniowych i zarządzanie nimi należy do związków
wyznaniowych.
3. (uchylony)

art. 3. więcej Art. 3. Cmentarze zakłada się i rozszerza na terenach określonych
w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego.

art. 4. więcej Art. 4. Cmentarze komunalne zakłada się w zasadzie na terenie każdej gminy lub
miasta, jednakże w uzasadnionych przypadkach można założyć cmentarz dla kilku
gmin.

art. 5. więcej Art. 5. 1. Cmentarze powinny znajdować się na ogrodzonym terenie,
odpowiednim pod względem sanitarnym.
2. Na każdym cmentarzu powinien być dom przedpogrzebowy lub kostnica,
które służą:
1) do składania ciał osób zmarłych do czasu ich pochowania;
2) do wykonywania oględzin zwłok ludzkich dla celów sądowo-lekarskich,
sanitarnych oraz policyjnych;
3) do wykonywania innych czynności związanych z chowaniem zwłok.
3. Minister właściwy do spraw zdrowia, w porozumieniu z ministrem
właściwym do spraw gospodarki wodnej, ministrem właściwym do spraw klimatu oraz
ministrem właściwym do spraw środowiska, określi, w drodze rozporządzenia, jakie
tereny uznaje się za odpowiednie pod względem sanitarnym na cmentarze;
rozporządzenie w szczególności powinno określać:
1) szerokość pasów izolujących teren cmentarny od innych terenów,
a w szczególności terenów mieszkaniowych;
2) odległość cmentarza od źródeł ujęcia wody;
3) wymagania co do poziomu wód gruntowych na terenach przeznaczonych pod
cmentarze.

art. 6. więcej Art. 6. 1. Użycie terenu cmentarnego po zamknięciu cmentarza na inny cel nie
może nastąpić przed upływem 40 lat od dnia ostatniego pochowania zwłok na
cmentarzu. Po upływie powyższego terminu wójt (burmistrz, prezydent miasta) może
wydać decyzję o użyciu terenu cmentarnego na inny cel zgodny z planem
zagospodarowania przestrzennego, z zastrzeżeniem ust. 2.
2. Jeżeli teren cmentarny stanowi lub stanowił uprzednio własność Kościoła
Katolickiego lub innego kościoła albo związku wyznaniowego, wydanie decyzji
o użyciu terenu cmentarnego na inny cel wymaga zgody właściwej władzy tego
kościoła lub związku wyznaniowego.
3. Decyzję o użyciu terenu cmentarnego, będącego uprzednio cmentarzem
wyznaniowym Kościoła Katolickiego lub innego kościoła albo związku wyznaniowego, na inny cel wydaje się po zasięgnięciu opinii właściwej władzy tego kościoła lub związku wyznaniowego co do sposobu oznaczenia i upamiętnienia terenu
pocmentarnego.
4. Użycie terenu cmentarnego na inny cel jest dopuszczalne pod warunkiem
zachowania znajdujących się na jego terenie zabytków, które mogą być przeniesione
w inne miejsce po uzyskaniu pozwolenia wojewódzkiego konserwatora zabytków.
5. W przypadkach uzasadnionych szczególnymi celami publicznymi właściwy
ze względu na miejsce terenu cmentarnego organ może wystąpić do ministra
właściwego do spraw wyznań religijnych o zwolnienie z wymogu uzyskania zgody,
o której mowa w ust. 2.
6. (uchylony)
7. Przy zmianie przeznaczenia terenu cmentarnego szczątki zwłok znajdujące się
na tym terenie powinny być przeniesione na inny cmentarz na koszt nabywcy terenu
lub nowego jego użytkownika.

art. 7. więcej Art. 7. 1. Grób nie może być użyty do ponownego chowania przed upływem lat
20.
2. Po upływie lat 20 ponowne użycie grobu do chowania nie może nastąpić, jeżeli
jakakolwiek osoba zgłosi zastrzeżenie przeciw temu i uiści opłatę, przewidzianą za
pochowanie zwłok. Zastrzeżenie to ma skutek na dalszych lat 20 i może być
odnowione.
3. Przepisy ust. 1 i 2 nie mają zastosowania do chowania zwłok w grobach
murowanych przeznaczonych do pomieszczenia zwłok więcej niż jednej osoby,
a także do chowania urn zawierających szczątki ludzkie powstałe w wyniku
spopielenia zwłok.
4. Dozwolone są umowy, przedłużające termin, przed upływem którego nie
wolno użyć grobu do ponownego pochowania.
5. Niezależnie od powyższych przepisów jest wzbronione użycie do ponownego
pochowania grobów, mających wartość pamiątek historycznych (ze względu na swą
dawność lub osoby, które są w nich pochowane, lub zdarzenia, z którymi mają
związek) albo wartość artystyczną.
6. W istniejących grobach murowanych dopuszcza się chowanie zwłok osób
zmarłych w ciągu 20 lat po wydaniu decyzji o zamknięciu cmentarza. Przy zmianie
przeznaczenia terenu cmentarnego przepis art. 6 ust. 4 ma zastosowanie również do
zwłok pochowanych w tym dwudziestoletnim okresie.

art. 8. więcej Art. 8. 1. Przyjęcie zwłok do pochowania na cmentarz następuje po
przedstawieniu dokumentów określonych w art. 11 ust. 4b i 9.
2. W miejscowościach, w których nie ma cmentarzy komunalnych, zarząd
cmentarza wyznaniowego jest obowiązany umożliwić pochowanie na tym cmentarzu,
bez jakiejkolwiek dyskryminacji, osób zmarłych innego wyznania lub niewierzących.
3. Zarząd cmentarza wyznaniowego nie może odmówić pochowania zwłok osób,
które posiadają nabyte prawo do pochówku w określonym miejscu tego cmentarza.
4. Prawo to służy, obok osoby określonej w ust. 3, także jej bliskim, to jest
małżonkowi, wstępnym, zstępnym, rodzeństwu i przysposobionym.
5. Zwłoki osób, o których mowa w ust. 3 i 4, powinny być przez zarząd
cmentarza traktowane na równi ze zwłokami osób należących do wyznania, do którego
należy cmentarz, a w szczególności pod względem wyznaczenia miejsca pochowania,
właściwego ceremoniału pogrzebowego i wznoszenia stosownych nagrobków.

art. 9. więcej Art. 9. 1. Zwłoki osób zmarłych nie mogą być chowane przed upływem
24 godzin od chwili zgonu z wyjątkiem określonym w ust. 3.
2. Najpóźniej po upływie 72 godzin od chwili zgonu zwłoki powinny być
usunięte z mieszkania celem pochowania lub w razie odroczenia terminu pochowania
– złożone w domu przedpogrzebowym lub kostnicy do czasu pochowania.
3. Zwłoki osób zmarłych na niektóre choroby zakaźne powinny być natychmiast
po stwierdzeniu zgonu usunięte z mieszkania i pochowane na najbliższym cmentarzu
w ciągu 24 godzin od chwili zgonu.
3a. Minister właściwy do spraw zdrowia określi, w drodze rozporządzenia,
wykaz chorób zakaźnych, o których mowa w ust. 3, ze szczególnym uwzględnieniem
chorób zakaźnych występujących w krajach tropikalnych.
4. Wyjątki od terminów określonych w ust. 2 mogą być czynione jedynie po
utrwaleniu zwłok za zezwoleniem właściwego miejscowo inspektora sanitarnego.
5. Od chwili zgonu aż do pochowania zwłoki powinny być przechowywane
w taki sposób, aby nie mogły powodować szkodliwego wpływu na otoczenie.
6. Minister właściwy do spraw zdrowia określi, w drodze rozporządzenia, sposób
przechowywania zwłok i szczątków, uwzględniając:
1) wymagania sanitarne, jakim powinna odpowiadać powierzchnia grzebalna
cmentarza,
2) wymagania sanitarne, jakim powinny odpowiadać dom przedpogrzebowy lub
kostnica na terenie cmentarza,
3) warunki i sposób przechowywania zwłok i szczątków,
4) warunki sanitarne przeprowadzania ekshumacji
– mając na uwadze zapewnienie poszanowania zwłok i szczątków oraz
bezpieczeństwo sanitarne.

art. 10. więcej Art. 10. 1. Prawo pochowania zwłok ludzkich ma najbliższa pozostała rodzina
osoby zmarłej, a mianowicie:
1) pozostały małżonek(ka);
2) krewni zstępni;
3) krewni wstępni;
4) krewni boczni do 4 stopnia pokrewieństwa;
5) powinowaci w linii prostej do 1 stopnia.
Prawo pochowania zwłok osób wojskowych zmarłych w czynnej służbie wojskowej
przysługuje właściwym organom wojskowym w myśl przepisów wojskowych. Prawo
pochowania zwłok osób zasłużonych wobec Państwa i społeczeństwa przysługuje
organom państwowym, instytucjom i organizacjom społecznym. Prawo pochowania
zwłok przysługuje również osobom, które do tego dobrowolnie się zobowiążą.
2. Zwłoki niepochowane przez podmioty wymienione w ust. 1 mogą być
przekazane do celów dydaktycznych i naukowych uczelni medycznej lub innej uczelni
prowadzącej działalność dydaktyczną i naukową w zakresie nauk medycznych lub
federacji podmiotów systemu szkolnictwa wyższego i nauki prowadzącej działalność
naukową w zakresie nauk medycznych. Decyzję w sprawie przekazania zwłok
wydaje, na wniosek uczelni lub federacji, właściwy starosta.
2a. Minister właściwy do spraw zdrowia określi, w drodze rozporządzenia, tryb
i warunki przekazywania zwłok do celów naukowych, w tym:
1) warunki uzasadniające przekazanie zwłok do celów naukowych w przypadkach,
o których mowa w ust. 2,
2) tryb przekazywania zwłok,
3) sposób ponoszenia kosztów transportu zwłok
– kierując się koniecznością zachowania godności należnej zmarłemu oraz
bezpieczeństwem sanitarnym.
3. Zwłoki niepochowane przez podmioty, o których mowa w ust. 1, albo
nieprzekazane uczelni lub federacji podmiotów systemu szkolnictwa wyższego i nauki
są chowane przez gminę właściwą ze względu na miejsce zgonu, a w przypadku osób
pozbawionych wolności zmarłych w zakładach karnych lub aresztach śledczych –
przez dany zakład karny lub areszt śledczy, z wyjątkiem zwłok osób, które uwolniły
się z zakładu karnego lub aresztu śledczego, oraz osób, które przebywały poza terenem
zakładu karnego lub aresztu śledczego, w szczególności w trakcie korzystania
z zezwolenia na czasowe opuszczenie tego zakładu lub aresztu bez dozoru lub asysty
funkcjonariusza Służby Więziennej.
4. Obowiązek pochowania zwłok, określony w ust. 3, nie wyklucza żądania
zwrotu kosztów na podstawie innych ustaw.
5. Minister Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia, sposób
postępowania ze zwłokami osób pozbawionych wolności zmarłych w zakładach
karnych i aresztach śledczych, uwzględniając w szczególności powiadamianie osób,
o których mowa w ust. 1, o zgonie, sposób tego powiadamiania, wskazanie
podmiotów wydających zgodę na pochowanie zwłok, tryb postępowania ze zwłokami,
które nie zostaną odebrane, oraz sposób ponoszenia kosztów pochówku zleconego
przez zakład karny i areszt śledczy, kierując się koniecznością zachowania godności
należnej zmarłemu i bezpieczeństwem sanitarnym.
5a. Minister właściwy do spraw wewnętrznych określi, w drodze
rozporządzenia, postępowanie ze zwłokami cudzoziemców umieszczonych
w strzeżonym ośrodku lub przebywających w areszcie dla cudzoziemców,
w szczególności sposób powiadamiania osób, o których mowa w ust. 1, o zgonie
cudzoziemca, podmioty wydające zgodę na pochowanie zwłok, tryb postępowania ze
zwłokami, które nie zostaną odebrane, oraz sposób ponoszenia kosztów pochówku
zleconego przez strzeżony ośrodek lub areszt dla cudzoziemców, kierując się koniecznością zachowania godności należnej zmarłemu i bezpieczeństwem sanitarnym.
6. Zwłoki do celów naukowych mogą być również przekazane uczelni, o której
mowa w ust. 2, na podstawie pisemnego oświadczenia osoby, która pragnie przekazać
swoje zwłoki tej uczelni.
7. Koszty transportu zwłok w przypadkach, o których mowa w ust. 2 i 6, ponosi
uczelnia.

art. 11. więcej Art. 11. 1. Zgon i jego przyczyna powinny być ustalone przez lekarza, leczącego
chorego w ostatniej chorobie.
2. W razie niemożności dopełnienia przepisu ust. 1, stwierdzenie zgonu i jego
przyczyny powinno nastąpić w drodze oględzin, dokonywanych przez lekarza lub
w razie jego braku przez inną osobę, powołaną do tej czynności przez właściwego
starostę, przy czym koszty tych oględzin i wystawionego świadectwa nie mogą
obciążać rodziny zmarłego.
3. Minister właściwy do spraw zdrowia określi w drodze rozporządzenia:
1) sposób dokonywania oględzin oraz kwalifikacje osób, które z braku lekarzy
mogą być powoływane do wykonania oględzin;
2) zasady wzywania lekarzy, o których mowa w ust. 2, w celu stwierdzenia zgonu
i jego przyczyny;
3) w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw finansów publicznych zasady
pokrywania wydatków związanych z wykonywaniem oględzin.
4. Osoby wymienione w ust. 1 i 2 stwierdzają zgon i jego przyczyny, a następnie
wypełniają wydawaną w tym celu kartę zgonu. Karta zgonu jest wydawana
podmiotom, o których mowa w art. 10 ust. 1 i 3, w jednym egzemplarzu.
4a. Podmiot, któremu zostanie wydana karta zgonu, przedkłada ją kierownikowi
urzędu stanu cywilnego, który uzupełnia ją wraz z adnotacją o zarejestrowaniu zgonu
w rejestrze stanu cywilnego lub adnotacją o zgłoszeniu zgonu, jeżeli z powodu
niedostępności rejestru nie jest możliwe zarejestrowanie zgonu w dniu jego
zgłoszenia.
4b. Podmiot, któremu została wydana karta zgonu, przekazuje część karty zgonu,
zawierającą nazwisko, nazwisko rodowe, imię (imiona) osoby zmarłej, stan cywilny
osoby zmarłej, datę i miejsce zgonu, datę i miejsce urodzenia osoby zmarłej, imiona
i nazwiska rodziców osoby zmarłej, informację, czy zgon nastąpił w wyniku choroby
zakaźnej, oraz zawierającą adnotację o zarejestrowaniu zgonu lub zgłoszeniu zgonu,
administracji cmentarza w celu pochowania zwłok.
5. (uchylony)
5a. W przypadku dziecka martwo urodzonego, bez względu na czas trwania
ciąży, dla którego, na wniosek osoby uprawnionej do pochowania, o której mowa
w art. 10 ust. 1, sporządzono kartę zgonu, w celu pochowania zwłok nie jest
wymagana adnotacja urzędu stanu cywilnego o zarejestrowaniu zgonu.
5b. Jeżeli w związku z niedostępnością rejestru stanu cywilnego zgon nie został
zarejestrowany w dniu jego zgłoszenia, zgłaszający zgon składa administracji
cmentarza, niezwłocznie po otrzymaniu, odpis skrócony aktu zgonu lub odpis zupełny
aktu zgonu osoby o nieustalonej tożsamości.
6. Pochowanie zwłok lub przekazanie ich uczelni lub federacji podmiotów
systemu szkolnictwa wyższego i nauki, o których mowa w art. 10 ust. 2, wymaga
uprzedniego stwierdzenia zgonu i jego przyczyn w karcie zgonu zawierającej
adnotację urzędu stanu cywilnego o zarejestrowaniu zgonu.
7. Lekarze stwierdzający zgon i jego przyczyny obowiązani są, dla potrzeb
statystyki publicznej, udzielać na żądanie właściwych organów wyjaśnień
odnoszących się do faktu zgonu i jego przyczyny. Jeżeli zmarły pozostawał podczas
ostatniej choroby pod opieką lekarską, wyjaśnienia powinny również dotyczyć
przebiegu tej choroby. Wyjaśnienia te stanowią tajemnicę prawnie chronioną i mogą
być wykorzystywane tylko dla potrzeb statystyki publicznej oraz w postępowaniu
sądowym.
8. Zarówno lekarz, jak i inne osoby powołane do dokonywania oględzin zwłok
(ust. 1 i 2), jeżeli przy dokonaniu tej czynności powezmą pewność lub uzasadnione
podejrzenie, że przyczyną zgonu była choroba zakaźna, podlegająca obowiązkowemu
zgłoszeniu, powinni zawiadomić o tym natychmiast właściwego inspektora
sanitarnego. W przypadku uzasadnionego podejrzenia, że przyczyną zgonu było
przestępstwo, lekarz, jak i inne osoby powołane do oględzin zwłok powinni
zawiadomić o tym natychmiast właściwego prokuratora lub najbliższy posterunek
Policji.
9. W przypadkach, w których zachodzi uzasadnione podejrzenie, że przyczyną
zgonu było przestępstwo, na pochowanie zwłok oprócz karty zgonu wymagane jest
zezwolenie prokuratora.

art. 12. więcej Art. 12. 1. Zwłoki mogą być pochowane przez złożenie w grobach ziemnych,
w grobach murowanych lub katakumbach i zatopienie w morzu. Szczątki pochodzące
ze spopielenia zwłok mogą być przechowywane także w kolumbariach.
2. Przenoszenie lub przewożenie zwłok w otwartych trumnach jest wzbronione.
3. Groby ziemne, groby murowane i kolumbaria przeznaczone na składanie
zwłok i szczątków ludzkich mogą znajdować się tylko na cmentarzach.
4. Minister właściwy do spraw budownictwa, planowania i zagospodarowania
przestrzennego oraz mieszkalnictwa w porozumieniu z ministrem właściwym do
spraw zdrowia może w drodze rozporządzenia określić wyjątki od zasad ustalonych
w niniejszym artykule oraz ustalić szczegółowy sposób stosowania przepisów
niniejszej ustawy do tych wyjątków.

art. 13. więcej Art. 13. Zwłoki osób zmarłych lub zabitych w miejscach publicznych przewozi
się przed ich pochowaniem, na wniosek właściwego organu, do zakładu medycyny
sądowej, a w razie jego braku na obszarze powiatu – do najbliższego szpitala mającego
prosektorium, celem ustalenia przyczyny zgonu. Organizowanie tego przewozu należy
do zadań powiatu.

art. 14. więcej Art. 14. 1. Przewóz zwłok i szczątków:
1) koleją, samolotami i statkami w granicach Rzeczypospolitej Polskiej,
2) poza granice Rzeczypospolitej Polskiej, w przypadku gdy zgon nastąpił na
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
– może nastąpić po uzyskaniu pozwolenia właściwego państwowego powiatowego
inspektora sanitarnego.
2. W przypadku przewożenia zwłok i szczątków poza granice Rzeczypospolitej
Polskiej pozwolenie, o którym mowa w ust. 1, wydaje się po uprzednim przedłożeniu
wymaganych dokumentów właściwej władzy państwa, na którego terytorium mają
być one pochowane, jak również państw, przez których terytorium mają być
przewożone, stwierdzających brak przeszkód do pochowania lub wwiezienia zwłok
lub szczątków na terytorium danego państwa.
3. Przewóz zwłok i szczątków przez terytorium Rzeczypospolitej Polskiej może
nastąpić po uzyskaniu zaświadczenia wydanego przez polskiego konsula w państwie,
z którego przewóz ten ma nastąpić, stwierdzającego brak przeszkód do wwiezienia
zwłok i szczątków na terytorium innego państwa.
4. Na sprowadzenie zwłok i szczątków z zagranicy w celu ich pochowania
należy uzyskać:
1) pozwolenie starosty właściwego ze względu na miejsce, w którym zwłoki
i szczątki mają być pochowane; pozwolenie jest wydawane po porozumieniu
z właściwym państwowym powiatowym inspektorem sanitarnym;
2) zaświadczenie polskiego konsula, wydane po przedstawieniu pozwolenia,
o którym mowa w pkt 1, stwierdzające, że zwłoki i szczątki mogą być
sprowadzone na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
5. Pozwolenia i zaświadczenia są wydawane na wniosek osób, o których mowa
w art. 10 ust. 1, niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie 3 dni od dnia złożenia
wniosku o wydanie pozwolenia albo zaświadczenia. W przypadku zgonu na skutek
choroby zakaźnej wymienionej w wykazie, o którym mowa w art. 9 ust. 3a, pozwoleń,
o których mowa w ust. 1 i ust. 4 pkt 1, nie wydaje się przed upływem dwóch lat od
dnia zgonu.
6. Przewóz zwłok i szczątków odbywa się w warunkach zapewniających
odpowiednie sanitarne i techniczne bezpieczeństwo przewozu.
7. Minister właściwy do spraw zdrowia w porozumieniu z ministrem właściwym
do spraw zagranicznych określi, w drodze rozporządzenia, sposób i tryb wydawania
pozwoleń i zaświadczeń, w szczególności:
1) szczegółowy sposób i tryb postępowania w sprawach wydawania pozwoleń oraz
zaświadczeń, o których mowa w ust. 1–5,
2) wykaz dokumentów niezbędnych do uzyskania pozwoleń oraz zaświadczeń,
o których mowa w ust. 1–5,
3) wymagania sanitarno-techniczne, jakim powinien odpowiadać przewóz zwłok
i szczątków
– uwzględniając konieczność ochrony życia i zdrowia ludzi oraz poszanowania zwłok
i szczątków.

art. 15. więcej Art. 15. 1. Ekshumacja zwłok i szczątków może być dokonana:
1) na umotywowaną prośbę osób uprawnionych do pochowania zwłok za
zezwoleniem właściwego inspektora sanitarnego1)
;
2) na zarządzenie prokuratora lub sądu;
3) na podstawie decyzji właściwego inspektora sanitarnego1) w razie zajęcia terenu
cmentarza na inny cel.
2. W przypadkach wymienionych w ust. 1 pkt 3 zwłoki i szczątki powinny być
pochowane na nowo w innym miejscu. W przypadkach wywłaszczenia terenu
cmentarnego koszt ekshumacji i przeniesienia ponosi nabywca terenu.
3. Zwłoki osób zmarłych na choroby zakaźne, których wykaz ustala minister
właściwy do spraw zdrowia, nie mogą być ekshumowane w przypadkach
przewidzianych w ust. 1 pkt 1, przed upływem 2 lat od dnia zgonu.

Art. 15a. 1. Jeżeli w wyniku prowadzonych przez Instytut Pamięci Narodowej –
Komisję Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu prac poszukiwawczych
ustalono lub powzięto podejrzenie, że pod istniejącym grobem znajduje się miejsce
spoczynku osób, które straciły życie wskutek walki z narzuconym systemem
totalitarnym lub wskutek represji totalitarnych lub czystek etnicznych od dnia 8
listopada 1917 r. do dnia 31 lipca 1990 r., i na podstawie zarządzenia prokuratora
właściwej miejscowo oddziałowej komisji ścigania zbrodni przeciwko Narodowi
Polskiemu dokonano ekshumacji zwłok lub szczątków ludzkich z istniejącego grobu i
nie ma możliwości ponownego pochowania zwłok i szczątków w tym samym grobie,
wojewoda właściwy ze względu na miejsce położenia grobu, na wniosek Prezesa
Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi
Polskiemu, wydaje decyzję o ponownym pochowaniu zwłok i szczątków z
istniejącego grobu w innym grobie, zwanym dalej „ponownym pochowaniem”.
2. Wniosek o ponowne pochowanie zawiera:
1) dane osób pochowanych w grobie oraz określenie miejsca usytuowania grobu
wynikające z planu zagospodarowania cmentarza;
2) przesłanki uzasadniające potrzebę ponownego pochowania;
3) uzasadnienie.
3. W przypadku braku możliwości ponownego pochowania zwłok i szczątków w
innym grobie na tym samym cmentarzu z uwagi na brak miejsca lub zamknięcie
cmentarza, zwłoki i szczątki mogą zostać ponownie pochowane na innym cmentarzu.
4. Stronami postępowania w sprawie ponownego pochowania są:
1) Prezes Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko
Narodowi Polskiemu;
2) małżonek, zstępni, wstępni lub inne osoby, które pochowały osoby zmarłe i
których dane znajdują się w ewidencji grobów prowadzonej przez administrację
cmentarza;
3) w przypadku braku osób, o których mowa w pkt 2, krewni boczni do trzeciego
stopnia pokrewieństwa.
5. Jeżeli na podstawie danych uzyskanych z rejestrów i ewidencji publicznych
nie ma możliwości ustalenia osób, o których mowa w ust. 4 pkt 2 i 3, wojewoda
ogłasza w sposób zwyczajowo przyjęty oraz w Biuletynie Informacji Publicznej
o wszczęciu postępowania w sprawie ponownego pochowania.
6. Wydanie decyzji o ponownym pochowaniu wojewoda poprzedza trwającymi
nie dłużej niż 3 miesiące rokowaniami z osobami, o których mowa w ust. 4 pkt 2 i 3,
co do nowego miejsca pochowania lub budowy albo odtworzenia nagrobka. Z
rokowań sporządza się protokół.
7. Jeżeli w terminie 2 miesięcy od dnia ogłoszenia, o którym mowa w ust. 5, nie
zgłosi się żadna z osób, o których mowa w ust. 4 pkt 2 i 3, wojewoda określa nowe
miejsce pochowania lub budowy albo odtworzenia nagrobka.
8. Koszt ponownego pochowania, w tym przeniesienia zwłok i szczątków,
wykupu nowego miejsca pochowania oraz budowy albo odtworzenia nagrobka,
odpowiadającego dotychczasowemu, ponosi wojewoda.
9. Umowy, o których mowa w art. 7 ust. 4, wygasają z dniem, w którym decyzja
o ponownym pochowaniu stała się ostateczna.
10. Odwołanie od decyzji wojewody o ponownym pochowaniu przysługuje do
ministra właściwego do spraw administracji publicznej.

art. 16. więcej Art. 16. 1. Ciała osób zmarłych na okrętach będących na pełnym morzu powinny
być pochowane przez zatopienie w morzu zgodnie ze zwyczajami morskimi.
W przypadkach, kiedy okręt może w przeciągu 24 godzin przybyć do portu objętego
programem podróży, należy zwłoki przewieźć na ląd i tam pochować.
2. Wyjątki od przepisów ust. 1 mogą być czynione przez kapitana okrętu
z uwzględnieniem wskazań sanitarnych i wojskowych, jeżeli chodzi o okręty wojenne
lub inne używane dla celów wojskowych.

art. 17. więcej Art. 17. (uchylony).

art. 18. więcej Art. 18. 1. Kto narusza przepisy niniejszej ustawy lub rozporządzeń wydanych
na jej podstawie, podlega karze aresztu lub grzywny.
2. Orzekanie następuje w trybie przepisów o postępowaniu w sprawach
o wykroczenia.

art. 19. więcej Art. 19. Przepisy niniejszej ustawy dotyczące ekshumacji i przewożenia zwłok
nie odnoszą się do archeologicznych prac wykopaliskowych, dotyczących grobów
i cmentarzysk położonych poza terenem cmentarzy objętych niniejszą ustawą.

art. 20. więcej Art. 20. 1. Minister właściwy do spraw zdrowia w porozumieniu z ministrem
właściwym do spraw budownictwa, planowania i zagospodarowania przestrzennego
oraz mieszkalnictwa, ministrem właściwym do spraw gospodarki wodnej, ministrem
właściwym do spraw klimatu oraz z ministrem właściwym do spraw środowiska
określi, w drodze rozporządzenia, wymagania, jakie muszą spełniać cmentarze, groby
i inne miejsca grzebania zwłok, z uwzględnieniem wymagań technicznobudowlanych:
1) warunki, jakie musi spełniać usytuowanie terenu cmentarza;
2) sposób ustalania powierzchni cmentarza;
3) rodzaj powierzchni grzebalnych i wymagania, jakim musi odpowiadać ich
zagospodarowanie;
4) wymagania, jakim muszą odpowiadać inne miejsca pochówku zwłok
i szczątków.
2. Minister właściwy do spraw wewnętrznych określi, w drodze rozporządzenia,
sposób prowadzenia ewidencji grobów, a w szczególności prowadzenia ksiąg
cmentarnych.
3. Minister właściwy do spraw zdrowia określi, w drodze rozporządzenia,
pojęcie zwłok w rozumieniu niniejszej ustawy, postępowanie ze zwłokami
i szczątkami oraz warunki ich ekshumacji i przewozu.

Art. 20a. 1. Przepisy ustawy dotyczące pochówku i przewozu zwłok stosuje się
odpowiednio do pochówku i przewozu szczątków powstałych ze spopielenia zwłok.
2. Do postępowania prowadzonego na podstawie niniejszej ustawy, w zakresie
w niej nieuregulowanym, stosuje się przepisy Kodeksu postępowania
administracyjnego, z tym że do postępowania w sprawie sprowadzenia zwłok
i szczątków z zagranicy stosuje się przepisy ustawy z dnia 25 czerwca 2015 r. – Prawo
konsularne (Dz. U. z 2018 r. poz. 2141 oraz z 2019 r. poz. 60).

art. 21. więcej Art. 21. 1. Nadzór nad przestrzeganiem przepisów niniejszej ustawy oraz
przepisów wykonawczych do ustawy sprawują starostowie, wójtowie, burmistrzowie
(prezydenci miast) oraz właściwi miejscowo inspektorzy sanitarni.
2. Ogólny nadzór nad sprawami objętymi niniejszą ustawą sprawują według
właściwości minister właściwy do spraw budownictwa, planowania i
zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa oraz minister właściwy do
spraw zdrowia.

art. 22. więcej Art. 22. W ustawie z dnia 28 marca 1933 r. o grobach i cmentarzach wojennych (Dz. U. Nr 39, poz. 311) art. 10 otrzymuje brzmienie:
„Art. 10. Do grobów i cmentarzy wojennych stosuje się odpowiednio przepisy o cmentarzach i chowaniu zmarłych".

art. 23. więcej Art. 23. Traci moc ustawa z dnia 17 marca 1932 r. o chowaniu zmarłych
i stwierdzaniu przyczyny zgonu (Dz. U. poz. 359, z późn. zm.).

art. 24. więcej Art. 24. Ustawa wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.