Art. 23. 1. Funkcjonariusze ABW, wykonując czynności służące realizacji
zadań, o których mowa w art. 5 ust. 1, mają prawo:
1) wydawania osobom poleceń określonego zachowania się w granicach
niezbędnych do wykonania czynności określonych w pkt 2–5a lub wykonywania
innych czynności służbowych podejmowanych w zakresie i w celu realizacji
ustawowych zadań ABW lub w celu uniknięcia bezpośredniego zagrożenia
bezpieczeństwa osób lub mienia, gdy jest to niezbędne do sprawnego i zgodnego
z prawem wykonywania tych czynności albo uniknięcia zatarcia śladów
przestępstwa;
2) legitymowania osób w celu ustalenia ich tożsamości;
3) zatrzymywania osób w trybie i w przypadkach określonych w przepisach
Kodeksu postępowania karnego;
4) przeszukiwania osób i pomieszczeń w trybie i w przypadkach określonych
w przepisach Kodeksu postępowania karnego;
5) dokonywania kontroli osobistej, a także przeglądania zawartości bagaży
i sprawdzania ładunków w portach i na dworcach lub innych miejscach odprawy
podróżnych lub bagażu oraz w środkach transportu lądowego, powietrznego
i wodnego, w razie istnienia uzasadnionego podejrzenia popełnienia czynu
zabronionego pod groźbą kary lub w związku z realizacją zadań określonych
w art. 5 ust. 1 pkt 1–2b i 5;
5a) dokonywania sprawdzenia prewencyjnego na zasadach i w sposób określony
w art. 43a;
6) obserwowania i rejestrowania przy użyciu środków technicznych obrazu zdarzeń
w miejscach publicznych oraz dźwięku towarzyszącego tym zdarzeniom
w trakcie wykonywania czynności operacyjno-rozpoznawczych
podejmowanych na podstawie ustawy;
7) żądania niezbędnej pomocy od instytucji państwowych, organów administracji
rządowej i samorządu terytorialnego oraz przedsiębiorców prowadzących
działalność w zakresie użyteczności publicznej; wymienione instytucje, organy
i przedsiębiorcy są obowiązani, w zakresie swojego działania, do udzielenia
nieodpłatnie tej pomocy, w ramach obowiązujących przepisów prawa;
8) zwracania się o niezbędną pomoc do innych niż wymienieni
w pkt 7 przedsiębiorców, jednostek organizacyjnych i organizacji społecznych,
jak również zwracania się w nagłych wypadkach do każdej osoby o udzielenie
doraźnej pomocy, w ramach obowiązujących przepisów prawa.
2. Osobie zatrzymanej lub wobec której dokonano przeszukania, przysługują
uprawnienia odpowiednio osoby zatrzymanej lub osoby, której prawa zostały
naruszone, przewidziane w przepisach Kodeksu postępowania karnego.
3. Zatrzymanie osoby może być zastosowane tylko wówczas, gdy inne środki
okazały się bezcelowe lub nieskuteczne.
4. Osoba zatrzymana może być okazywana, fotografowana lub
daktyloskopowana tylko wtedy, gdy jej tożsamości nie można ustalić w inny sposób.
5. Osobę zatrzymaną należy niezwłocznie poddać, w razie uzasadnionej
potrzeby, badaniu lekarskiemu lub udzielić jej pierwszej pomocy medycznej.
6. Czynności, o których mowa w ust. 1 pkt 1–6, powinny być wykonywane
w sposób możliwie najmniej naruszający dobra osobiste osoby, wobec której zostały
podjęte.
7. Na sposób przeprowadzenia czynności, o których mowa w ust. 1:
1) pkt 1, 2, 7 i 8, w terminie 7 dni od dnia dokonania czynności,
2) pkt 6, w terminie 7 dni od dnia gdy podmiot dowiedział się o dokonanych wobec
niego czynnościach
– przysługuje zażalenie do prokuratora właściwego ze względu na miejsce
przeprowadzenia czynności. Do zażalenia stosuje się przepisy Kodeksu postępowania
karnego w zakresie dotyczącym postępowania odwoławczego.
8. Materiały z czynności, o których mowa w ust. 1 pkt 6, które nie stanowią
informacji potwierdzających popełnienie przestępstwa lub nie są istotne dla
bezpieczeństwa państwa, podlegają niezwłocznie protokolarnemu, komisyjnemu
zniszczeniu. Zniszczenie materiałów zarządza Szef ABW.
9. Prezes Rady Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, tryb
przeprowadzania badań lekarskich, o których mowa w ust. 5, osób zatrzymanych
przez funkcjonariuszy ABW. Rozporządzenie powinno określać osoby
przeprowadzające badania oraz organizację i miejsce przeprowadzania badań, a także
przypadki uzasadniające potrzebę udzielenia osobie zatrzymanej pierwszej pomocy
medycznej, z uwzględnieniem ochrony zdrowia osoby zatrzymanej.
10. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe warunki
przeprowadzania i dokumentowania czynności, o których mowa w ust. 1 pkt 1–4 i 6,
uwzględniając dostosowany do sytuacji sposób przeprowadzania przez
funkcjonariuszy ABW czynności podejmowanych w ramach ustawowych uprawnień
oraz obowiązki funkcjonariuszy podczas realizacji tych czynności.

Art. 23a. 1. Kontrola osobista polega na sprawdzeniu:
1) zawartości odzieży i obuwia osoby poddawanej kontroli osobistej, zwanej dalej
„osobą kontrolowaną”, i przedmiotów, które znajdują się na jej ciele, bez
odsłaniania przykrytej odzieżą powierzchni ciała;
2) zawartości podręcznego bagażu oraz innych przedmiotów, które posiada przy
sobie osoba kontrolowana;
3) zawartości odzieży i obuwia osoby kontrolowanej i przedmiotów, które znajdują
się na jej ciele, z odsłonięciem przykrytych odzieżą powierzchni ciała w celu
oraz w zakresie niezbędnym do odebrania broni lub innych poszukiwanych
przedmiotów, w przypadku gdy ujawniono ich posiadanie przez osobę
kontrolowaną podczas sprawdzenia, o którym mowa w pkt 1 lub 2, i gdy do ich
odebrania nie jest wystarczające zastosowanie czynności określonych w pkt 1
i 2;
4) jamy ustnej, nosa, uszu oraz włosów osoby kontrolowanej;
5) miejsc intymnych osoby kontrolowanej, w szczególnie uzasadnionych
przypadkach.
2. Funkcjonariusz dokonuje kontroli osobistej w sposób możliwie najmniej
naruszający dobra osobiste osoby kontrolowanej oraz w zakresie niezbędnym
w danych okolicznościach do zrealizowania celu dokonywanej kontroli. Podczas
sprawdzenia, o którym mowa w ust. 1 pkt 3 i 5, osoba kontrolowana powinna być
częściowo ubrana. Funkcjonariusz najpierw sprawdza część odzieży, a przed
sprawdzeniem kolejnej części umożliwia osobie kontrolowanej włożenie odzieży już
sprawdzonej.
3. Sprawdzenia, o którym mowa w ust. 1 pkt 1–3, można dokonać wzrokowo,
manualnie lub z wykorzystaniem psa służbowego lub środków technicznych
niezbędnych do wykrywania materiałów i urządzeń, których posiadanie jest
zabronione, w szczególności broni, materiałów wybuchowych, środków
odurzających, substancji psychotropowych i ich prekursorów, a sprawdzenia,
o którym mowa w ust. 1 pkt 4 i 5 – wzrokowo lub manualnie.
4. Funkcjonariusz dokonujący kontroli osobistej:
1) przystępując do czynności związanych z kontrolą osobistą podaje swój stopień,
imię i nazwisko w sposób umożliwiający odnotowanie tych danych,
a funkcjonariusz nieumundurowany na żądanie osoby kontrolowanej okazuje
również legitymację służbową w taki sposób, aby osoba kontrolowana miała
możliwość odczytać i zanotować numer i organ, który wydał legitymację, oraz
nazwisko funkcjonariusza;
2) podaje podstawę prawną i przyczynę podjęcia kontroli osobistej;
3) legitymuje osobę kontrolowaną oraz inne osoby, jeżeli uczestniczą w czynności;
4) może wezwać osobę kontrolowaną do dobrowolnego wydania przez nią broni lub
innych poszukiwanych przedmiotów oraz może żądać opróżnienia przez osobę
kontrolowaną kieszeni, innych części odzieży, przedmiotów znajdujących się na
ciele osoby kontrolowanej lub przez nią posiadanych, jak również może żądać
przyjęcia przez osobę kontrolowaną odpowiedniej pozycji ciała w sposób
umożliwiający sprawdzenie miejsc intymnych;
5) odbiera osobie kontrolowanej broń lub inne poszukiwane przedmioty;
6) sprawdza czy informacje o osobie kontrolowanej, przedmiotach lub
dokumentach posiadanych przez tę osobę są przetwarzane w dostępnych krajowych i międzynarodowych systemach informacyjnych, w których przetwarza się informacje, w tym dane osobowe, o osobach podejrzanych
o popełnienie przestępstw, osobach zaginionych lub osobach poszukiwanych
w związku z ochroną bezpieczeństwa i porządku publicznego lub w których
przetwarza się informacje o skradzionych lub utraconych dokumentach lub
przedmiotach w celu ich odnalezienia;
7) pobiera niezbędne dane osobowe osoby kontrolowanej lub innych osób, jeżeli
uczestniczą w czynności, oraz dane dotyczące posiadanych przez osobę
kontrolowaną dokumentów i podlegających sprawdzeniu przedmiotów, w tym
dane związane z tymi przedmiotami lub utrwalone na tych dokumentach;
8) może odstąpić od wykonywania czynności, o których mowa w pkt 1 i 3,
w przypadku gdy czynności te zostały wykonane przez funkcjonariusza
bezpośrednio przed przystąpieniem do dokonania kontroli osobistej w ramach
realizacji innych uprawnień ABW, w szczególności w związku
z legitymowaniem osoby.
5. Kontroli osobistej dokonuje funkcjonariusz tej samej płci, co osoba
kontrolowana, w miejscu niedostępnym w czasie wykonywania kontroli dla osób
postronnych.
6. W przypadku gdy kontrola osobista musi być dokonana niezwłocznie,
w szczególności ze względu na okoliczności mogące stanowić zagrożenie życia lub
zdrowia ludzkiego lub mienia, może jej dokonać funkcjonariusz płci odmiennej niż
osoba kontrolowana, także w miejscu niespełniającym warunku, o którym mowa
w ust. 5, w sposób możliwie najmniej naruszający dobra osobiste osoby
kontrolowanej.
7. Podczas kontroli osobistej może być obecna osoba przybrana przez
dokonującego czynności, a w przypadku gdy nie uniemożliwi to przeprowadzenia
kontroli osobistej albo nie utrudni jej przeprowadzenia w istotny sposób, podczas
kontroli osobistej może być obecna także osoba wskazana przez osobę kontrolowaną.
8. Osoba kontrolowana jest obowiązana umożliwić funkcjonariuszom dokonanie
czynności, o których mowa w ust. 1.
9. Po zakończeniu kontroli osobistej funkcjonariusz poucza osobę kontrolowaną
o prawie do złożenia zażalenia, o którym mowa w ust. 11, oraz o prawie do żądania
sporządzenia protokołu z kontroli osobistej.
10. Z kontroli osobistej sporządza się protokół w przypadku, gdy osoba
kontrolowana zgłosiła takie żądanie bezpośrednio po jej dokonaniu oraz w przypadku,
gdy w toku kontroli znaleziono broń lub inne poszukiwane przedmioty. Protokół
zawiera w szczególności:
1) oznaczenie czynności, podstawy prawnej i przyczyny jej podjęcia, jej miejsca
oraz danych osoby kontrolowanej i osób uczestniczących w kontroli osobistej,
obejmujących w szczególności imię, nazwisko, numer PESEL lub datę urodzenia
oraz rodzaj i cechy identyfikacyjne dokumentu, na podstawie którego ustalono
tożsamość osoby;
2) datę i godzinę rozpoczęcia i zakończenia czynności;
3) dane funkcjonariusza dokonującego czynności obejmujące imię, nazwisko
i stanowisko służbowe;
4) miejsce dokonania czynności;
5) przebieg czynności, oświadczenia i wnioski jej uczestników;
6) spis znalezionych i odebranych przedmiotów oraz w miarę potrzeby ich opis;
7) pouczenie osoby kontrolowanej o jej prawach;
8) w miarę potrzeby stwierdzenie innych okoliczności dotyczących przebiegu
czynności.
11. Osobie kontrolowanej przysługuje zażalenie do sądu rejonowego właściwego
ze względu na miejsce dokonania kontroli osobistej, w terminie 7 dni od dnia jej
dokonania, w celu zbadania zasadności, legalności oraz prawidłowości jej dokonania.
Do zażalenia stosuje się odpowiednio przepisy rozdziału 50 Kodeksu postępowania
karnego.
12. W przypadku stwierdzenia bezzasadności, nielegalności lub
nieprawidłowości dokonania kontroli osobistej, sąd zawiadamia o tym prokuratora
i Szefa ABW.
13. W przypadku gdy w toku kontroli osobistej nie znaleziono broni lub innych
poszukiwanych przedmiotów lub w przypadku gdy osoba kontrolowana nie zgłosiła
żądania sporządzenia protokołu z kontroli, kontrolę osobistą dokumentuje się
w dokumentacji służbowej, określając datę, czas, miejsce i przyczynę jej dokonania,
dane osób w niej uczestniczących oraz rodzaj i wynik czynności, a także informację
o pouczeniu osoby kontrolowanej, o którym mowa w ust. 9.
14. W przypadku gdy przedmioty ujawnione w wyniku czynności, o których
mowa w ust. 1, stwarzają niebezpieczeństwo dla życia, zdrowia lub mienia,
funkcjonariusz, w granicach dostępnych środków, niezwłocznie podejmuje działania
zmierzające do usunięcia niebezpieczeństwa.
15. Zażalenie, o którym mowa w ust. 11, składa się za pośrednictwem jednostki
organizacyjnej ABW, której funkcjonariusz dokonał kontroli osobistej. Jednostka
organizacyjna, o której mowa w zdaniu pierwszym, niezwłocznie przekazuje
zażalenie do sądu rejonowego.

Art. 23b. 1. Przeglądanie zawartości bagaży lub sprawdzanie ładunków
w portach, na dworcach lub innych miejscach odprawy podróżnych lub bagażu oraz
w środkach transportu lądowego, powietrznego i wodnego polega na:
1) wzrokowej i manualnej kontroli zawartości bagaży lub ładunków, w tym
manualnym sprawdzeniu ładunków, elementów konstrukcyjnych bagaży oraz
znajdujących się w nich przedmiotów;
2) sprawdzeniu bagaży i ładunków z wykorzystaniem psa służbowego lub
wykorzystaniem środków technicznych niezbędnych do wykrywania materiałów
i urządzeń zabronionych, w szczególności broni, materiałów wybuchowych,
środków odurzających, substancji psychotropowych i ich prekursorów.
2. Czynności, o których mowa w ust. 1, wykonuje się w obecności posiadacza
bagaży lub ładunków, a w przypadku gdy nie można ustalić posiadacza bagaży lub
ładunków lub w przypadku jego nieobecności – w obecności przedstawiciela
przewoźnika, spedytora lub agenta morskiego.
3. W przypadku bagaży lub ładunków przyjętych do przewozu, czynności,
o których mowa w ust. 1, wykonuje się wyłącznie w obecności przedstawiciela
przewoźnika, spedytora lub agenta morskiego.
4. W przypadku braku możliwości zapewnienia natychmiastowej obecności
osób, o których mowa w ust. 2, funkcjonariusz może wykonać czynności określone
w ust. 1 bez ich obecności, jeżeli z posiadanych informacji wynika, że zwłoka może
spowodować zagrożenie życia lub zdrowia ludzkiego lub mienia, albo gdy istnieje
uzasadniona obawa zniszczenia bądź utracenia przedmiotów mogących stanowić
dowód w postępowaniu prowadzonym w związku z realizacją zadań, o których mowa
w art. 5 ust. 1 pkt 1–2b lub 5.
5. Funkcjonariusz, w związku z realizacją czynności, o których mowa w ust. 1,
ma prawo żądania udostępnienia bagaży lub przewożonych ładunków, w tym otwarcia
bagażnika oraz udostępnienia przestrzeni bagażowej w środkach komunikacji do
przejrzenia, wyjęcia przewożonych bagaży lub ładunków oraz otwarcia i pokazania
ich zawartości.
6. Osoby, o których mowa w ust. 2, są obowiązane udostępnić
funkcjonariuszowi bagaż lub ładunek do przejrzenia lub sprawdzenia, w tym wykonać
czynności, o których mowa w ust. 5.
7. Czynności, o których mowa w ust. 1, wykonuje się w miarę możliwości
w sposób niepowodujący uszkodzenia przeglądanych bagaży lub ładunków.
8. Przy dokonywaniu czynności, o których mowa w ust. 1, przepisy art. 23a
ust. 4 i 14 stosuje się odpowiednio.
9. Funkcjonariusz po zakończeniu wykonywania czynności, o których mowa
w ust. 1, poucza posiadacza bagaży lub ładunków lub przedstawiciela przewoźnika,
spedytora lub agenta morskiego, w obecności którego dokonano tych czynności,
o prawie do złożenia zażalenia, o którym mowa w ust. 11, oraz o prawie do żądania
sporządzenia protokołu z dokonanych czynności.
10. Z dokonania czynności, o których mowa w ust. 1, sporządza się protokół
w przypadku, gdy posiadacz bagaży lub ładunków lub przedstawiciel przewoźnika,
spedytora lub agenta morskiego, w obecności którego dokonano tych czynności,
zgłosił takie żądanie bezpośrednio po dokonaniu tych czynności oraz w przypadku,
gdy w toku czynności znaleziono broń lub inne poszukiwane przedmioty. Do
sporządzenia protokołu stosuje się odpowiednio przepis art. 23a ust. 10 zdanie drugie.
11. Posiadaczowi bagaży lub ładunków lub przedstawicielowi przewoźnika,
spedytora lub agenta morskiego, w obecności którego dokonano czynności
określonych w ust. 1, przysługuje zażalenie do sądu rejonowego właściwego ze
względu na miejsce dokonania czynności, w terminie 7 dni od dnia jej dokonania,
w celu zbadania zasadności, legalności oraz prawidłowości jej dokonania. Do
zażalenia stosuje się odpowiednio przepisy rozdziału 50 Kodeksu postępowania
karnego. W przypadku stwierdzenia bezzasadności, nielegalności lub
nieprawidłowości dokonania czynności, przepis art. 23a ust. 12 stosuje się
odpowiednio.
12. W przypadku gdy w toku czynności, o których mowa w ust. 1, nie znaleziono
broni lub poszukiwanych przedmiotów lub gdy posiadacz bagaży lub ładunków lub
przedstawiciel przewoźnika, spedytora lub agenta morskiego, w obecności którego
dokonano tych czynności, nie zażądał sporządzenia protokołu, czynności dokumentuje
się w dokumentacji służbowej, określając datę, czas, miejsce i przyczynę ich
dokonania, dane osób w nich uczestniczących oraz rodzaj i wynik czynności, a także
informację o pouczeniu osoby, o którym mowa w ust. 9.
13. Zażalenie, o którym mowa w ust. 11, składa się za pośrednictwem jednostki
organizacyjnej ABW, której funkcjonariusz dokonał czynności, o której mowa
w ust. 1. Jednostka organizacyjna, o której mowa w zdaniu pierwszym, niezwłocznie
przekazuje zażalenie do sądu rejonowego.

Art. 23c. Prezes Rady Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, sposób
sporządzania dokumentów, o których mowa w art. 23a ust. 10 i 13 oraz art. 23b ust. 10
i 12, a także wzory protokołów, o których mowa w art. 23a ust. 9 i art. 23b ust. 9,
z uwzględnieniem informacji niezbędnych do udokumentowania podstaw prawnych,
celu i zakresu dokonanej kontroli osobistej, przeglądania zawartości bagaży
i sprawdzania ładunków w portach i na dworcach oraz w środkach transportu
lądowego, powietrznego i wodnego oraz z uwzględnieniem niezbędnych danych
osobowych osób objętych tymi czynnościami, uczestniczących w tych czynnościach
oraz dokonujących tych czynności, a także informacji niezbędnych do ustalenia
przebiegu i wyniku tych czynności.

Art. 23d. 1. Funkcjonariusz, który w toku kontroli osobistej, sprawdzenia
prewencyjnego, przeglądania zawartości bagażu lub sprawdzania środków transportu
i ładunku lub sprawdzenia, o którym mowa w art. 43a ust. 4, ujawnił rzeczy mogące
stanowić dowód w sprawie o przestępstwo, którego ściganie należy do zadań ABW,
lub podlegające zajęciu w takim postępowaniu, jest obowiązany rzeczy te zatrzymać
za pokwitowaniem, a jeżeli ujawnił rzeczy mogące stanowić dowód w sprawie
o przestępstwo lub podlegające zajęciu w postępowaniu, którego ściganie nie należy
do zadań ABW, jest obowiązany niezwłocznie powiadomić o tym Policję.
2. Od obowiązków, o których mowa w ust. 1, funkcjonariusz może odstąpić,
w przypadku wykonywania czynności określonych w art. 29 ust. 1 lub art. 30 ust. 1.

Ustawa o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu art. 23

DODAJ