Art. 13. 1. Do zadań Prezesa UTK, w zakresie regulacji transportu
kolejowego, należy:
1) nadzór nad sprawiedliwym i niedyskryminującym traktowaniem przez
zarządców wszystkich aplikantów w zakresie dostępu do infrastruktury
kolejowej przez:
a) kontrolę poprawności opracowania oraz stosowania regulaminu, o
którym mowa w art. 32,
b) nadzór nad zawieraniem umów o przydzielenie zdolności przepustowej
oraz o wykorzystanie zdolności przepustowej,
c) rozpatrywanie spraw dotyczących pasażerskich przewozów
okazjonalnych,
d) nadzór nad poprawnością ustalania i pobierania przez zarządcę opłat za
udostępnianie infrastruktury kolejowej;
2) nadzór nad sprawiedliwym i niedyskryminującym traktowaniem przez
operatorów obiektu infrastruktury usługowej wszystkich przewoźników
kolejowych w zakresie dostępu do obiektu infrastruktury usługowej przez:
a) kontrolę poprawności opracowania oraz stosowania regulaminu, o
którym mowa w art. 36f,
b) nadzór nad zawieraniem umów z operatorami obiektu infrastruktury usługowej,
c) nadzór nad poprawnością ustalania i pobierania przez operatora obiektu
infrastruktury usługowej opłat za korzystanie z obiektu infrastruktury usługowej;
3) opiniowanie projektów planów transportowych w zakresie przewozów
pasażerskich w transporcie kolejowym;
4) opiniowanie projektów umów o świadczenie usług publicznych;
5) wydawanie decyzji dotyczących otwartego dostępu;
6) nadzór nad przestrzeganiem przez zarządców, przewoźników kolejowych i
operatorów obiektów infrastruktury usługowej przepisów ustawy
dotyczących rachunkowości i niezależności zarządcy;
7) pełnienie funkcji niezależnego organu wyznaczonego, o którym mowa w art.
5 ust. 7 zdanie drugie rozporządzenia (WE) nr 1370/2007 Parlamentu
Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2007 r. dotyczącego usług
publicznych w zakresie kolejowego i drogowego transportu pasażerskiego
oraz uchylającego rozporządzenia Rady (EWG) nr 1191/69 i (EWG) nr
1107/70 (Dz. Urz. UE L 315 z 03.12.2007, str. 1, z późn. zm.).
1a. Do zadań Prezesa UTK, w zakresie nadzoru nad podmiotami, których
działalność ma wpływ na bezpieczeństwo ruchu kolejowego i bezpieczeństwo
eksploatacji kolei, należy:
1) wydawanie, przedłużanie ważności, zmiana i cofanie autoryzacji
bezpieczeństwa, certyfikatów bezpieczeństwa i świadectw bezpieczeństwa, o
których mowa w art. 17d i art. 17e, oraz prowadzenie i aktualizacja rejestrów
tych dokumentów;
2) wydawanie, przedłużanie ważności, zawieszanie, przywracanie i cofanie
licencji maszynisty, aktualizacja danych zawartych w licencji maszynisty,
wydawanie wtórników licencji maszynisty oraz prowadzenie i aktualizacja
rejestru tych dokumentów;
3) pełnienie funkcji organu certyfikującego określonego w art. 3 ust. 2 lit. c
rozporządzenia Komisji (UE) nr 445/2011 z dnia 10 maja 2011 r. w sprawie
systemu certyfikacji podmiotów odpowiedzialnych za utrzymanie w zakresie
obejmującym wagony towarowe oraz zmieniającego rozporządzenie (WE)
nr 653/2007 (Dz. Urz. UE L 122 z 11.05.2011, str. 22, z późn. zm.), zwanego
dalej „rozporządzeniem (UE) nr 445/2011”;
3a) przyznawanie, odmowa przyznania, cofanie, zawieszanie i zmiana zakresu
uprawnień dla jednostki organizacyjnej do wykonywania badań technicznych
koniecznych do uzyskania świadectw dopuszczenia do eksploatacji typu,
stwierdzenia zgodności z typem oraz wydawania certyfikatów zgodności typu
i certyfikatów zgodności z typem, a także kontrola spełniania przez jednostki
organizacyjne uprawnione do wykonywania tych czynności wymagań
określonych w art. 22g ust. 2;
3b) wyznaczanie i odmowa wyznaczenia podmiotu wnioskującego
o wykonywanie zadań jednostki wyznaczonej oraz cofanie, zawieszanie
i zmiana zakresu wyznaczenia jednostek wyznaczonych;
4) kontrola spełniania warunków lub wymagań zawartych w autoryzacjach
bezpieczeństwa, certyfikatach bezpieczeństwa, świadectwach bezpieczeństwa
oraz kontrola zgodności działania zarządców lub przewoźników kolejowych
z przepisami Unii Europejskiej i prawa krajowego w zakresie bezpieczeństwa
transportu kolejowego;
5) nadzór nad ośrodkami szkolenia i egzaminowania maszynistów oraz
kandydatów na maszynistów, zwanymi dalej „ośrodkami szkolenia
i egzaminowania”, oraz podmiotami uprawnionymi do przeprowadzania
badań lekarskich i psychologicznych oraz orzekania w celu sprawdzenia
spełnienia wymagań zdrowotnych, fizycznych i psychicznych, niezbędnych
do uzyskania licencji maszynisty oraz świadectwa maszynisty, a także
zachowania ich ważności;
5a) prowadzenie i aktualizacja:
a) rejestru ośrodków szkolenia i egzaminowania,
b) listy podmiotów uprawnionych do przeprowadzania badań lekarskich
i psychologicznych oraz orzekania w celu sprawdzenia spełnienia
wymagań zdrowotnych, fizycznych i psychicznych, niezbędnych do
uzyskania licencji maszynisty oraz świadectwa maszynisty, a także
zachowania ich ważności;
6) kontrola spełniania przez zarządców, przewoźników kolejowych oraz
użytkowników bocznic kolejowych obowiązków w zakresie bezpieczeństwa
transportu kolejowego, a w szczególności:
a) warunków prowadzenia ruchu kolejowego i sygnalizacji, określonych
w przepisach wydanych na podstawie art. 17 ust. 7,
b) warunków technicznych eksploatacji pojazdów kolejowych, określonych
w przepisach wydanych na podstawie art. 20, w tym ważności świadectw
sprawności technicznej, o których mowa w art. 24, i dokumentów, które
powinny znajdować się w pojeździe kolejowym będącym w ruchu,
określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 25 ust. 1,
c) warunków, jakie są obowiązani spełniać maszyniści, a także osoby
zatrudnione na stanowiskach bezpośrednio związanych z prowadzeniem
i bezpieczeństwem ruchu kolejowego oraz prowadzeniem określonych
rodzajów pojazdów kolejowych, o których mowa w art. 22b ust. 1
i art. 22d ust. 1;
7) nadzór nad zachowaniem bezpieczeństwa w transporcie kolejowym oraz
prawidłowym utrzymaniem i eksploatacją linii kolejowych, bocznic
kolejowych oraz innych dróg kolejowych;
7a) nadzór nad postępowaniami prowadzonymi przez komisję kolejową, o której
mowa w art. 28m ust. 1;
8) analiza raportów w sprawie bezpieczeństwa, o których mowa w art. 17a ust. 4;
9) monitorowanie, promowanie, wprowadzanie w życie oraz rozwijanie
regulacji bezpieczeństwa, łącznie z systemem krajowych zasad
bezpieczeństwa.
1b. Do zadań Prezesa UTK w zakresie nadzoru nad przestrzeganiem praw
pasażerów w transporcie kolejowym należy nadzór nad przestrzeganiem:
1) przepisów rozporządzenia nr 1371/2007/WE;
2) zakazu stosowania bezprawnych praktyk naruszających zbiorowe interesy
pasażerów w transporcie kolejowym.
2. Do zadań Prezesa UTK w zakresie spójności systemu kolejowego, w tym
nadzoru nad rozwiązaniami technicznymi, które mają wpływ na bezpieczeństwo
ruchu kolejowego i bezpieczeństwo systemu kolei, należy:
1) wydawanie zezwoleń na dopuszczenie do eksploatacji podsystemów
strukturalnych składających się na system kolei;
2) wydawanie zezwoleń na dopuszczenie do eksploatacji pojazdów kolejowych
zgodnych z technicznymi specyfikacjami interoperacyjności, zwanymi dalej
„TSI”, oraz pojazdów kolejowych niezgodnych z TSI;
3) wydawanie, odmowa wydania i cofanie świadectw dopuszczenia do
eksploatacji typu oraz prowadzenie i aktualizacja rejestru tych świadectw;
3a) autoryzacja jednostek oceniających zgodność ubiegających się o notyfikację;
4) prowadzenie spraw związanych z rozpatrywaniem wniosków o nadanie,
zmianę lub wycofanie identyfikatora literowego dysponenta (VKM) oraz
przekazywanie informacji w tym zakresie Agencji;
5) kontrola przewozu koleją towarów niebezpiecznych;
6) prowadzenie i aktualizacja krajowego rejestru pojazdów kolejowych;
7) nadawanie i zmiana europejskich numerów pojazdom kolejowym (EVN),
wyrejestrowywanie pojazdów kolejowych oraz dokonywanie zmian
pozostałych danych rejestrowych w krajowym rejestrze pojazdów kolejowych;
7a) prowadzenie i aktualizacja krajowego rejestru infrastruktury (RINF);
8) prowadzenie spraw związanych z rozpatrywaniem wniosków o odstępstwa,
przekazywanie Komisji Europejskiej dokumentów niezbędnych do
otrzymania odstępstw, o których mowa w art. 25f;
9) wydawanie decyzji stwierdzających, czy niezbędne jest uzyskanie nowego
zezwolenia na dopuszczenie do eksploatacji dla podsystemu strukturalnego po modernizacji.
3. Obowiązek uzyskania świadectw, o których mowa w ust. 2 pkt 3, nie
dotyczy urządzeń technicznych podlegających przepisom o dozorze technicznym.
3a. W celu realizacji zadań, o których mowa w ust. 1, Prezes UTK:
1) zbiera i analizuje informacje dotyczące rynku przewozów kolejowych, w tym:
a) monitoruje stan konkurencji na rynku przewozów kolejowych, w tym w
zakresie przewozów pasażerskich kolejami dużych prędkości,
korzystając z konsultacji z organami regulacyjnymi pozostałych państw
członkowskich Unii Europejskiej, a w stosownych przypadkach z
Komisją Europejską, oraz zwracając się do nich o wszystkie niezbędne informacje,
b) co najmniej raz na 2 lata przeprowadza konsultacje z zainteresowanymi
organizacjami reprezentującymi pasażerów i korzystających z usług
kolejowych przewozów towarowych, aby uzyskać ich opinie o rynku kolejowym;
2) współdziała z właściwymi organami w zakresie:
a) przeciwdziałania stosowaniu praktyk monopolistycznych przez
zarządców i aplikantów,
b) koordynowania funkcjonowania rynku transportu kolejowego,
c) przestrzegania praw pasażerów;
3) może żądać od zarządców, powołanych przez zarządców wspólnych organów
odpowiedzialnych za udostępnianie infrastruktury kolejowej, operatorów
obiektów infrastruktury usługowej, przewoźników kolejowych i aplikantów
udzielenia niezbędnych informacji dla celów regulacji i monitorowania rynku
transportu kolejowego, w szczególności w zakresie zapewnienia
niedyskryminującego traktowania aplikantów;
4) może żądać od zarządców informowania o braku zdolności przepustowej w
wyniku nieplanowanych prac w zakresie utrzymania infrastruktury kolejowej;
5) nadzoruje przebieg negocjacji między aplikantami a zarządcami dotyczących
poziomu opłat za dostęp do infrastruktury kolejowej, mając na względzie
zapewnienie niedyskryminującego traktowania aplikantów, jeżeli takie
negocjacje są prowadzone;
6) sprawuje nadzór nad zawarciem i monitoruje wykonanie umowy, o której
mowa w art. 9mm ust. 1.
3b. Informacji, o których mowa w ust. 3a pkt 3 i 4, udziela się w terminie
wskazanym przez Prezesa UTK, nie krótszym niż 7 dni od dnia doręczenia żądania.
Na uzasadniony wniosek podmiotu, do którego zostało skierowane żądanie, Prezes
UTK może przedłużyć termin udzielenia informacji o 14 dni.
3c. Prezes UTK rozpatruje skargi:
1) aplikantów dotyczące:
a) regulaminu sieci, o którym mowa w art. 32,
b) dostępu do infrastruktury kolejowej, w tym przydzielania zdolności
przepustowej,
c) systemu pobierania opłat za udostępnianie infrastruktury kolejowej,
d) prowadzenia ruchu kolejowego,
e) planowanych i nieplanowanych prac w zakresie odnowienia lub
utrzymania infrastruktury kolejowej,
f) naruszenia przepisów rozdziału 2aa;
2) przewoźników kolejowych dotyczące dostępu do obiektów infrastruktury
usługowej i sposobu kalkulacji oraz systemu pobierania opłat za usługi
świadczone w tych obiektach;
3) w sprawach, o których mowa w art. 22b ust. 4;
4) pasażerów w sprawie naruszenia praw pasażerów w transporcie kolejowym.
3d. W przypadku skargi lub wszczętego z własnej inicjatywy postępowania w
sprawie dotyczącej udostępniania infrastruktury kolejowej lub pobierania opłat
związanych z międzynarodową trasą pociągu, Prezes UTK konsultuje się
z organami regulacyjnymi wszystkich pozostałych państw członkowskich Unii
Europejskiej, przez które przebiega dana międzynarodowa trasa pociągu, a w
stosownych przypadkach z Komisją Europejską, oraz występuje do nich o
wszystkie konieczne informacje w celu ustalenia, czy wystąpiło naruszenie
przepisów w tym zakresie.
3e. Prezes UTK, w stosownych przypadkach, w celu rozpatrzenia skargi,
występuje o udzielenie informacji niezbędnych do jej rozpatrzenia lub rozpoczyna
konsultacje ze wszystkimi właściwymi stronami.
4. Prezes UTK jest uprawniony do kontroli przestrzegania przepisów
i realizacji decyzji oraz postanowień z zakresu kolejnictwa.
4a. Prezes UTK jest uprawniony do przeprowadzania audytów lub inicjowania
audytów zewnętrznych u zarządców, operatorów obiektów infrastruktury
usługowej oraz przewoźników kolejowych, w celu sprawdzenia przestrzegania
przepisów dotyczących rozdziału rachunkowości i przejrzystości stosunków
finansowych między tymi podmiotami.
4b. W zakresie audytu, o którym mowa w ust. 4a, Prezes UTK jest
upoważniony do zwracania się do zarządców, operatorów obiektów infrastruktury
usługowej oraz przewoźników kolejowych lub innych podmiotów wykonujących
lub integrujących różne rodzaje transportu kolejowego lub zarządzanie
infrastrukturą kolejową, o dostarczenie wszystkich lub części informacji, w
szczególności dotyczących:
1) zapewnienia oddzielnych rachunków zysków i strat oraz bilansów dla
działalności w zakresie przewozów towarowych, przewozów pasażerskich
oraz zarządzania infrastrukturą kolejową;
2) źródeł i wykorzystania środków publicznych oraz środków z tytułu rekompensat;
3) kategorii kosztów i zysków, w celu ustalenia, czy miało miejsce
subsydiowanie skrośne różnych działań;
4) ustalania i pobierania opłat za korzystanie z infrastruktury kolejowej albo za
dostęp do obiektu infrastruktury usługowej i usług w nim świadczonych;
5) wyników finansowych;
6) metodyki stosowanej w celu alokacji kosztów do różnych działań;
7) płatności wykonywanych przez podmiot, którego dotyczy audyt, w ramach
grupy kapitałowej, do której dany podmiot należy.
4c. Uprawnienia, o których mowa w ust. 4a i 4b, przysługują Prezesowi UTK
także w stosunku do każdego z podmiotów wchodzących w skład przedsiębiorstwa
zintegrowanego pionowo.
4d. Jeżeli na podstawie przekazanych informacji, o których mowa w ust. 4b,
Prezes UTK uzna, że zostały naruszone przepisy dotyczące pomocy publicznej,
zawiadamia o tym Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.
5. (uchylony)
6. (uchylony)
6a. (uchylony)
7. (uchylony)
7a. (uchylony)
7b. (uchylony)
7c. Jeżeli Prezes UTK uzna, że obowiązujące specyfikacje europejskie nie
spełniają zasadniczych wymagań dotyczących interoperacyjności systemu kolei,
informuje o tym Komisję Europejską.
7d. Prezes UTK w ramach nadzoru nad podmiotami uprawnionymi do
przeprowadzania badań lekarskich i psychologicznych oraz orzekania w celu
sprawdzenia spełnienia wymagań zdrowotnych, fizycznych i psychicznych,
niezbędnych do uzyskania licencji oraz świadectwa maszynisty, a także
zachowania ich ważności ma prawo:
1) wstępu do pomieszczeń podmiotu wykonującego badania lekarskie i psychologiczne;
2) kontroli dokumentacji medycznej i psychologicznej związanej z wykonanymi
badaniami i orzekaniem;
3) żądania ustnych i pisemnych wyjaśnień.
7e. Czynności, o których mowa w ust. 7d, przeprowadza podmiot
upoważniony przez Prezesa UTK, spełniający wymagania, o których mowa
w art. 22a ust. 6 i nie wpisany na listę, o której mowa w art. 22a ust. 1 pkt 3.
7f. Z przeprowadzonej kontroli, o której mowa w ust. 7d, sporządza się
wystąpienie pokontrolne, które zawiera opis stanu faktycznego, opis ewentualnych
nieprawidłowości i wnioski pokontrolne z określeniem terminu usunięcia
stwierdzonych nieprawidłowości.
7g. Prezes UTK, w związku z zadaniami określonymi w ust. 1a i 2, może
żądać pomocy technicznej od zarządców, przewoźników kolejowych, jednostek
notyfikowanych, podmiotów uprawnionych, o których mowa w art. 23b ust. 1a,
jednostek organizacyjnych wykonujących zadania, o których mowa w art. 22g
ust. 1, oraz jednostek wyznaczonych.
8. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, tryb wykonywania
kontroli przez Prezesa UTK w ramach wykonywanego nadzoru, mając na uwadze
skuteczność kontroli oraz właściwe wykorzystanie jej wyników.

Art. 13a. 1. Do postępowania przed Prezesem UTK stosuje się, z
zastrzeżeniem art. 13b ust. 2 i 3, przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego.
2. W przypadku gdy wniosek do Prezesa UTK jest składany w postaci
elektronicznej, a do wniosku należy dołączyć dokument, który wnioskodawca
posiada jedynie w postaci papierowej, do wniosku można dołączyć elektroniczną
kopię tego dokumentu.
3. W przypadku, o którym mowa w ust. 2:
1) wnioskodawca jest obowiązany do zachowania oryginału dokumentu w
postaci papierowej, na podstawie którego sporządzono elektroniczną kopię
dokumentu, o którym mowa w ust. 2;
2) Prezes UTK może wezwać wnioskodawcę do okazania oryginału w postaci
papierowej w przypadku wystąpienia wątpliwości związanych z otrzymaną
elektroniczną kopią dokumentu.

Art. 13aa. 1. Prezes UTK, na wniosek lub z urzędu, może, w drodze
postanowienia, w niezbędnym zakresie ograniczyć prawo wglądu do materiału
dowodowego załączonego do akt sprawy, jeżeli udostępnienie tego materiału
groziłoby ujawnieniem tajemnicy przedsiębiorstwa, jak również innych tajemnic
podlegających ochronie na podstawie przepisów odrębnych.
2. Ograniczenie, o którym mowa w ust. 1, dotyczy również informacji
uzyskanych od organów regulacyjnych pozostałych państw członkowskich Unii
Europejskiej oraz od Komisji Europejskiej w ramach konsultacji, o których mowa
w art. 13 ust. 3a pkt 1 lit. a, lub współpracy, o której mowa w art. 15a.
3. Na postanowienie wydane na podstawie ust. 1 przysługuje zażalenie.
4. Wniosek o ograniczenie prawa wglądu do materiału dowodowego składa
się wraz z uzasadnieniem oraz wersją dokumentu niezawierającą informacji
objętych ograniczeniem, o którym mowa w ust. 1, ze stosowną adnotacją.
5. Jeżeli wniosek nie spełnia wymagań określonych w ust. 4, Prezes UTK
wzywa wnioskodawcę do jego uzupełnienia w wyznaczonym terminie. W
przypadku nieuzupełnienia wniosku w wyznaczonym terminie wniosek pozostawia
się bez rozpoznania.
6. Stronom oraz podmiotom zainteresowanym udostępnia się materiał
dowodowy niezawierający informacji objętych ograniczeniem, o którym mowa w
ust. 1, ze stosowną adnotacją.

Art. 13b. 1. W przypadku stwierdzenia naruszenia przepisów, decyzji lub
postanowień z zakresu kolejnictwa Prezes UTK wydaje decyzję określającą zakres
naruszenia oraz termin usunięcia nieprawidłowości.
2. Od decyzji wydanych przez Prezesa UTK rozstrzygających co do istoty w
sprawach, o których mowa w art. 29e ust. 3, art. 30d ust. 3, art. 33 ust. 15 oraz art.
66 ust. 1, 2, 2aa i 3, przysługuje odwołanie do Sądu Okręgowego w Warszawie –
Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji.
3. Do postanowień wydanych przez Prezesa UTK w sprawach, o których
mowa w art. 29e ust. 3, art. 30d ust. 3, art. 33 ust. 15 oraz art. 66 ust. 1–2aa i 3, na
które służy zażalenie, przepis ust. 2 stosuje się odpowiednio, z tym że zażalenie
wnosi się w terminie 7 dni od dnia doręczenia postanowienia.
4. Postępowanie w sprawie odwołania od decyzji lub zażalenia na
postanowienie Prezesa UTK, o których mowa w ust. 2 i 3, toczy się według
przepisów ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego
(Dz. U. z 2019 r. poz. 1460, z późn. zm.) o postępowaniu w sprawach z zakresu
regulacji transportu kolejowego.

Art. 13c. 1. W zakresie regulacji transportu kolejowego Prezes UTK wydaje,
na wniosek lub z urzędu, decyzje, którym może w całości lub w części nadać rygor
natychmiastowej wykonalności, jeżeli wymaga tego interes społeczny lub
wyjątkowo ważny interes strony. Odwołanie wstrzymuje wykonanie decyzji
jedynie w przypadku, gdy niezwłoczne jej wykonanie może przynieść
nieodwracalne lub wyraźnie nadmierne szkody wnoszącemu odwołanie.
2. Wersje jawne decyzji dotyczących regulacji transportu kolejowego
publikuje się w Dzienniku Urzędowym Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego.
Wersje jawne nie zawierają informacji objętych tajemnicą przedsiębiorstwa lub
stanowiących inną tajemnicę prawnie chronioną.

Ustawa o transporcie kolejowym art. 13

DODAJ