Art. 124. 1. Starosta, wykonujący zadanie z zakresu administracji rządowej,
może ograniczyć, w drodze decyzji, sposób korzystania z nieruchomości przez
udzielenie zezwolenia na zakładanie i przeprowadzenie na nieruchomości ciągów
drenażowych, przewodów i urządzeń służących do przesyłania lub dystrybucji
płynów, pary, gazów i energii elektrycznej oraz urządzeń łączności publicznej
i sygnalizacji, a także innych podziemnych, naziemnych lub nadziemnych obiektów
i urządzeń niezbędnych do korzystania z tych przewodów i urządzeń, jeżeli właściciel
lub użytkownik wieczysty nieruchomości nie wyraża na to zgody. Ograniczenie to
następuje zgodnie z planem miejscowym, a w przypadku braku planu, zgodnie
z decyzją o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego.
1a. W przypadkach określonych w art. 108 Kodeksu postępowania
administracyjnego lub uzasadnionych ważnym interesem gospodarczym starosta,
wykonujący zadanie z zakresu administracji rządowej, na wniosek podmiotu, który
będzie realizował cel publiczny, udziela, w drodze decyzji, zezwolenia na niezwłoczne
zajęcie nieruchomości po wydaniu decyzji, o której mowa w ust. 1. Decyzji
o niezwłocznym zajęciu nieruchomości nadaje się rygor natychmiastowej
wykonalności.
1b. W zakresie urządzeń łączności publicznej decyzję w sprawie zezwolenia
wydaje się w uzgodnieniu z Prezesem Urzędu Komunikacji Elektronicznej. Decyzja
ta może być również wydana w przypadku braku planu miejscowego lub gdy decyzja
o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego nie jest wymagana.
2. Starosta, wykonujący zadanie z zakresu administracji rządowej, udziela
zezwolenia z urzędu albo na wniosek organu wykonawczego jednostki samorządu
terytorialnego, innej osoby lub jednostki organizacyjnej.
3. Udzielenie zezwolenia, o którym mowa w ust. 1, powinno być poprzedzone
rokowaniami z właścicielem lub użytkownikiem wieczystym nieruchomości
o uzyskanie zgody na wykonanie prac, o których mowa w ust. 1. Rokowania
przeprowadza osoba lub jednostka organizacyjna zamierzająca wystąpić z wnioskiem
o zezwolenie. Do wniosku należy dołączyć dokumenty z przeprowadzonych rokowań.
4. Na osobie lub jednostce organizacyjnej występującej o zezwolenie ciąży
obowiązek przywrócenia nieruchomości do stanu poprzedniego, niezwłocznie po
założeniu lub przeprowadzeniu ciągów, przewodów i urządzeń, o których mowa
w ust. 1. Jeżeli przywrócenie nieruchomości do stanu poprzedniego jest niemożliwe
albo powoduje nadmierne trudności lub koszty, stosuje się odpowiednio przepis
art. 128 ust. 4.
5. Jeżeli założenie lub przeprowadzenie ciągów, przewodów i urządzeń,
o których mowa w ust. 1, uniemożliwia właścicielowi albo użytkownikowi
wieczystemu dalsze prawidłowe korzystanie z nieruchomości w sposób
dotychczasowy albo w sposób zgodny z jej dotychczasowym przeznaczeniem,
właściciel lub użytkownik wieczysty może żądać, aby odpowiednio starosta,
wykonujący zadanie z zakresu administracji rządowej, lub występujący z wnioskiem
o zezwolenie, o którym mowa w ust. 2, nabył od niego na rzecz Skarbu Państwa,
w drodze umowy, własność albo użytkowanie wieczyste nieruchomości.
6. Właściciel lub użytkownik wieczysty nieruchomości jest obowiązany
udostępnić nieruchomość w celu wykonania czynności związanych z konserwacją
oraz usuwaniem awarii ciągów, przewodów i urządzeń, o których mowa w ust. 1.
Obowiązek udostępnienia nieruchomości podlega egzekucji administracyjnej.
Przepisy ust. 4 stosuje się odpowiednio.
7. Decyzja ostateczna, o której mowa w ust. 1, stanowi podstawę do dokonania
wpisu w księdze wieczystej. Wpisu dokonuje się na wniosek starosty, wykonującego
zadanie z zakresu administracji rządowej, lub organu wykonawczego jednostki
samorządu terytorialnego, jeżeli zezwolenie było udzielone na wniosek tej jednostki.
8. W sprawach, o których mowa w ust. 1, w których stroną postępowania jest
gmina lub powiat, prezydent miasta na prawach powiatu sprawujący funkcję starosty
podlega wyłączeniu na zasadach określonych w rozdziale 5 działu I Kodeksu
postępowania administracyjnego.

Art. 124a. Przepisy art. 124 ust. 1–2 i 4–7, art. 124b oraz art. 125
i art. 126 stosuje się odpowiednio do nieruchomości o nieuregulowanym stanie
prawnym. Do postępowania w sprawie ograniczenia sposobu korzystania z tych nieruchomości stosuje się art. 114 ust. 3 i 4, art. 115 ust. 3 i 4 oraz art. 118a ust. 2 i 3.

Art. 124b. 1. Starosta, wykonujący zadanie z zakresu administracji rządowej,
w drodze decyzji zobowiązuje właściciela, użytkownika wieczystego lub osobę, której
przysługują inne prawa rzeczowe do nieruchomości do udostępnienia nieruchomości
w celu wykonania czynności związanych z konserwacją, remontami oraz usuwaniem
awarii ciągów drenażowych, przewodów i urządzeń, nienależących do części
składowych nieruchomości, służących do przesyłania lub dystrybucji płynów, pary,
gazów i energii elektrycznej oraz urządzeń łączności publicznej i sygnalizacji, a także
innych podziemnych, naziemnych lub nadziemnych obiektów i urządzeń niezbędnych
do korzystania z tych przewodów i urządzeń, a także usuwaniem z gruntu tych
ciągów, przewodów, urządzeń i obiektów, jeżeli właściciel, użytkownik wieczysty lub
osoba, której przysługują inne prawa rzeczowe do nieruchomości nie wyraża na to
zgody. Decyzja o zobowiązaniu do udostępniania nieruchomości może być także
wydana w celu zapewnienia dojazdu umożliwiającego wykonanie czynności.
2. Decyzję, o której mowa w ust. 1, wydaje się z urzędu albo na wniosek
podmiotu zobowiązanego do wykonania czynności, o których mowa w ust. 1.
2a. Decyzji, o której mowa w ust. 1, nadaje się rygor natychmiastowej
wykonalności.
3. Obowiązek udostępnienia nieruchomości może być ustanowiony na czas nie
dłuższy niż 6 miesięcy. Przepis art. 124 ust. 1a i 4 stosuje się odpowiednio.
4. Za udostępnienie nieruchomości oraz szkody powstałe na skutek czynności,
o których mowa w ust. 1, przysługuje odszkodowanie w wysokości uzgodnionej
między właścicielem, użytkownikiem wieczystym lub osobą, której przysługują inne
prawa rzeczowe do nieruchomości a podmiotem, któremu udostępniono
nieruchomość. Jeżeli do takiego uzgodnienia nie dojdzie w terminie 30 dni, licząc od
dnia, w którym upłynął termin udostępnienia nieruchomości, określony w decyzji,
o której mowa w ust. 1, starosta, wykonujący zadanie z zakresu administracji
rządowej wszczyna postępowanie w sprawie ustalenia odszkodowania.
5. Obowiązek udostępnienia nieruchomości, o którym mowa w ust. 1, podlega
egzekucji administracyjnej.

Art. 124c. 1. Przepisy art. 124 stosuje się odpowiednio dla ograniczenia,
w drodze decyzji, sposobu korzystania z nieruchomości poprzez udzielenie
zezwolenia na:
1) zakładanie na obiektach budowlanych elementów trakcji, znaków i sygnałów
drogowych lub innych urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego, urządzeń
służących do zapewnienia bezpieczeństwa publicznego, a także urządzeń
niezbędnych do korzystania z nich,
2) urządzanie i utrzymywanie ogólnodostępnego ciągu pieszego, przebiegającego
przez prześwity lub podcienia, w obrysie obiektu budowlanego
– jeżeli właściciel lub użytkownik wieczysty nieruchomości nie wyraża na to zgody.
2. Ograniczenie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, następuje zgodnie z planem
miejscowym, a w przypadku braku planu, zgodnie z decyzją o ustaleniu lokalizacji
inwestycji celu publicznego, zaś ograniczenie, o którym mowa w ust. 1 pkt 2,
następuje zgodnie z planem miejscowym.

Ustawa o gospodarce nieruchomościami art. 124