Postanowienie SR w Kędzierzynie Koźlu z 3 października 2017 r. w sprawie o ustanowienie służebności przesyłu.

Sygn. I Ns 224/17

POSTANOWIENIE

Dnia 3 października 2017 r.

Sąd Rejonowy w Kędzierzynie-Koźlu I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:

SSR Małgorzata Michalska-Księżyk

Protokolant:

stażysta Magdalena Michalska

po rozpoznaniu w dniu 3 października 2017 r. w Kędzierzynie-Koźlu na rozprawie

sprawy z wniosku H. C.

z udziałem (...) S.A. w K.

o ustanowienie służebności przesyłu

postanawia:

1.  wniosek oddalić,

2.  kosztami postępowania w sprawie obciążyć strony w zakresie przez nie poniesionym.

I Ns 224/17

UZASADNIENIE

Wnioskodawca H. C.wystąpił na drogę postępowania sądowego, w trybie nieprocesowym z wnioskiem o ustanowienie służebności przesyłu, za wynagrodzeniem,. poprzez ustanowienie na prawie własności nieruchomości stanowiącej działki niezabudowane położone w B.oznaczone numerem(...)o powierzchni (...), nr (...)o pow. (...) ha z karty mapy 1, objętej księgą wieczystą Sądu Rejonowego w Kędzierzynie – Koźlu numer (...)na rzecz (...) SAz siedzibą w K.oraz każdoczesnego kolejnego właściciela urządzenia, służebności przesyłu polegającej na:

a)  prawie utrzymywania na nieruchomości urządzenia przesyłowego, w postaci napowietrznej, jednotorowej linii elektroenergetycznej 110 kv wraz z wszelkimi obiektami i urządzeniami niezbędnymi do jej eksploatacji w pasie technologicznym o szerokości 7 metrów, napowietrznych przewodów linii ( przęsło nr 17-18) , przewodów światłowodowych samonośnych lub skojarzonych z przewodem odgromowym na działkach: nr (...)na odcinku o długości 15 m, na powierzchni około 102,6 m2; nr (...) na odcinku o długości około 52 m, na powierzchni około 360,4 m2

b)  dostępie uczestnika postępowania do urządzeń przesyłowych w celu przeprowadzenia inspekcji ich stanu, usunięcia wszelkich usterek i awarii, a także konserwacji i remontów, w tym wymiany zniszczonych i zużytych elementów urządzeń , jak również ich odbudowy,

c)  prawie przejazdu/przejścia przez nieruchomość, wraz z niezbędnym sprzętem, celem dostępu do urządzeń,

d)  zobowiązaniu właściciela nieruchomości do niepodejmowania działań, które mogłyby utrudniać albo uniemożliwić wykonywanie uprawnień przedsiębiorcy, wskazanych w pkt a)-c)

na czas nieokreślony, za jednorazowym wynagrodzeniem płatnym przez uczestnika postępowania na rzecz wnioskodawcy w kwocie 10.000 zł.

Wnioskodawca jest właścicielem nieruchomości objętej zakresem żądania wniosku, przez nieruchomość przebiega urządzenie przesyłowe opisane w petitum wniosku, którego właścicielem jest uczestnik postępowania. Strony podejmowały próby uregulowania w sposób ugodowy kwestii przedmiotowej służebności przesyłu. Wobec braku osiągnięcia porozumienia, uczestnik postępowania złożył wniosek o wydanie decyzji w trybie art. 124 ust.1 i 1a ustawy z dnia 21 sierpnia 1997r. o gospodarce nieruchomościami ( tj. Dz.U. z 2015, poz. 782) w sprawie udzielenia zezwolenia na założenie i przeprowadzenie jednotorowej napowietrznej linii eketroenergetycznej 110kV na działkach wnioskodawcy. Starosta K. decyzją z dnia 4 grudnia 2015r. ograniczył sposób korzystania z nieruchomości, poprzez udzielenie uczestnikowi postępowania zezwolenia na założenie i przeprowadzenie na nieruchomości wnioskodawcy napowietrznej jednotorowej linii energetycznej w sposób zgodny z wnioskiem uczestnika. Zdaniem wnioskodawcy uczestnik nie posiada nadal tytułu prawnego do korzystania z nieruchomości wnioskodawcy, co czyni wniosek konieczny i uzasadniony, a rozmiar i rodzaj należących do uczestnika urządzeń przesyłowych uzasadniają twierdzenie o stałym czasie eksploatacji, zgodnie z ich społeczno – gospodarczym przeznaczeniem, za jednorazowym wynagrodzeniem uwzględniającym utratę wartości nieruchomości. Złożony wniosek znajduje swoją podstawę prawną w treści art. 305 1 kc.

W odpowiedzi na wniosek uczestnik postępowania (...) S.A.w K.wniósł o oddalenie wniosku jako bezprzedmiotowego z racji posiadania ostatecznej decyzji Starosty K. z dnia 4 grudnia 2015r., która to decyzja zapewnia uczestnikowi trwały tytuł do korzystania z nieruchomości wnioskodawcy w zakresie analogicznym, jak przy służebności przesyłu. Nadto uczestnik wniósł rozstrzygnięcie o kosztach stosownie do treści art. 520 § 1 kpc. Na wypadek uznania braku podstaw do oddalenia wniosku, uczestnik wniósł o ustanowienie służebności przesyłu na rzecz (...) S.A.z siedzibą w K., obciążającej nieruchomość wnioskodawcy położoną w B.o treści szczegółowo wskazanej w pkt 4a)-e) wniosku za jednorazowym wynagrodzeniem w kwocie 1000 zł. Przebieg linii i pasa technologicznego przez nieruchomość określała mapa stanowiąca załącznik do ustanowionej służebności. Wnosząc o oddalenie wniosku uczestnik podkreślał, iż decyzja starosty daje prawo do trwałego korzystania z nieruchomości wnioskodawcy w zakresie analogicznym jak przy służebności przesyłu. Cywilistyczny tryb ustanowienia służebności przesyłu jest alternatywnym sposobem pozyskania przez inwestora tytułu prawnego do korzystania z nieruchomości w zakresie posadowienia i lokalizacji niezbędnych urządzeń przesyłowych. W tym zakresie uczestnik powołał się na poglądy doktryny i utrwalone orzecznictwo sądów powszechnych ( prawomocne postanowienie Sądu Rejonowego w Suwałkach z dnia 24.03.2014r. w sprawie I Ns 683/14, Sądu Rejonowego w Augustowie z dnia 18.09.2015r. w sprawie V Ns 137/14) oraz orzecznictwo Sądu Najwyższego ( uchwała z dnia 08.04.2014 III CZP 87/13, z dnia 06.06.2014r. III CZP 107/13) i administracyjnego ( wyrok WSA w Białymstoku z dnia 02.09.2014r. (...) S.A./Bk 526/14).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny sprawy:

Wnioskodawca H. C.jest właścicielem nieruchomości stanowiącej działki niezabudowane położone w B.oznaczone numerem (...)o powierzchni (...)ha, nr (...)o pow. (...) ha z karty mapy 1, objętej księgą wieczystą Sądu Rejonowego w Kędzierzynie – Koźlu numer (...). Przez wskazaną nieruchomość biegnie odcinek napowietrznej jednotorowej linii elektroenergetycznej 110 kV wraz z wszelkimi obiektami i urządzeniami niezbędnymi do jej eksploatacji w pasie technologicznym o szerokości 7m.. Wyłącznym właścicielem urządzeń ciągu liniowego relacji (...) K. – (...) K.jest uczestnik postępowania (...) S.A.z siedziba w K.. Długość osi linii WN 110 kV wynosi na działce nr (...)m, na działce nr (...)m a powierzchnia pasa technologicznego przebiegającego przez działkę wynosi na działce nr (...)m2, na działce nr (...)m2. Wnioskodawca doszedł do porozumienia z uczestnikiem, co do warunków ustanowienia służebności przesyłu zawierając umowę numer (...)/K.– K., gdzie uzgodniono zarówno zakres korzystania z nieruchomości jak i wysokość wynagrodzenia z tego tytułu. Nie doszło jednak do ustanowienia służebności przesyłu w drodze notarialnej umowy.

Strony prowadziły negocjacje w kwestii wysokości jednorazowego odszkodowania, które nie doprowadziły do osiągnięcia konsensusu. Uczestnik złożył w tej sytuacji wniosek o wydanie decyzji administracyjnej w trybie art 124 ust. 1 i 1a ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami w sprawie udzielenia zezwolenia na założenie i przeprowadzenie jednotorowej linii napowietrznej na działkach wnioskodawcy. Starosta k.decyzją z dnia 04.12.2015r. ograniczył sposób korzystania z nieruchomości wnioskodawcy poprzez udzielenie uczestnikowi postępowania zezwolenia na założenie i przeprowadzenie na nieruchomości wnioskodawcy napowietrznej jednotorowej linii energetycznej w sposób zgodny z wnioskiem uczestnika. Powyższe ograniczenie wynikające z treści prawomocnej decyzji Starosty stanowiło podstawę dokonanego wpisu w dziale III księgi wieczystej nieruchomości wnioskodawcy, gdzie ujawniono wpis o treści „ zezwolenie na założenie i przeprowadzenie na działkach nr (...)położonych w B.napowietrznej jednotorowej linii elektroenergetycznej 110 kV, w pasie technologicznym o szerokości 2x3,5 m, napowietrznych przewodów linii na działkach: nr (...)na odcinku o długości około 15m na powierzchni około 102,6 m2, nr (...) na odcinku o długości około 52 m, na powierzchni około 360,4 m2 na rzecz (...) S.A.z siedzibą w K.. Ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości polega również na uprawnieniu (...) S.A.do wstępu na nieruchomość w celu wykonywania czynności związanych z konserwacją, usuwaniem awarii i eksploatacji przedmiotowej linii elektroenergetycznej. Decyzją z dnia 21 stycznia 2016r. uczestnik postępowania uzyskał zezwolenie na zajęcie nieruchomości wnioskodawcy.

Dowód: wypis uproszczony z opisowych danych ewidencji gruntów i budynków k. 7, odpis księgi wieczystej w formie elektronicznej k. 8-13, umowa darowizny z dnia 02.08.2007r. rep A: (...)k. 14- 15, decyzja Starosty k.z dnia 04.12.2015r. wraz załącznikiem k. 16-19, umowa numer (...)k. 20-23, wzór treści służebności do aktu notarialnego k. 24, pismo wnioskodawcy z dnia 23.06.2015r. k. 25, z dnia 13.07.2015r. k. 28, pismo uczestnika z dnia 01.07.2015r. k. 26-27, 19.10.2015r. k. 29-30. zawiadomienie Starostwa Powiatowego w K.z dnia 05.11.2015r. k. 31, decyzja starosty z dnia 21.01.2016r. k. 32-33, umowa o wykonani robót budowlanych k. 69-70, umowa z dnia 22.07.2015r. k./ 71-74, porozumienie numer (...)z dnia 22.07.2015r. k. 76, przesłuchanie wnioskodawcy H. C.e – protokół (...)

Sąd zważył co następuje:

Wniosek o ustanowienie służebności przesyłu podlegał oddaleniu. Sąd podzielił zapatrywanie, iż oprócz cywilistycznego trybu pozyskania przez inwestora tytułu prawnego do korzystania z nieruchomości w zakresie posadowienia i lokalizacji niezbędnych urządzeń przesyłowych, do ustanowienia służebności może również dojść w drodze decyzji administracyjnej wydanej na podstawie art 124 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r o gospodarce nieruchomościami ( tj. Dz.U.2015 poz 782 z późn.zm.). Korzystanie z cudzej nieruchomości przez przedsiębiorcę w celu realizacji zamierzeń inwestycyjnych polegających na posadowieniu urządzeń i korzystaniu z nieruchomości może nastąpić w dwojaki sposób. Na drodze nieprocesowego postępowania cywilnego poprzez wystąpienie przez przedsiębiorcę lub właściciela nieruchomości obciążonej z wnioskiem o ustanowienie za wynagrodzeniem służebności przesyłu. Tryb odrębny to droga administracyjna przez uzyskanie przez przedsiębiorcę od organu administracyjnego decyzji na odpowiednie korzystanie z cudzej nieruchomości. Wnioskodawca wystąpił na drogę nieprocesowego postępowania cywilnego z wnioskiem o ustanowienie służebności przesyłu, w sytuacji gdy przedsiębiorca uzyskał już decyzję organu administracyjnego ograniczającego prawa właściciela nieruchomości. Treść żądanej służebności odpowiada zakresowi wydanej dnia 4 grudnia 2015r decyzji Starosty K.. Czy w takiej sytuacji prawnej wnioskodawcy przysługuje uprawnienie do żądania ustanowienia służebności w drodze cywilnej, tożsamej z wydaną decyzją administracyjną. Zdaniem sądu takie uprawnienie wygasło, brak jest tytułu do ponownego uregulowania sytuacji prawnej, która została już objęta orzeczeniem organu administracyjnego – prawomocną decyzją. Treść orzeczenia sądowego miałaby tym samym zmierzać do ponownego uregulowania wzajemnej pozycji przedsiębiorcy i właściciela nieruchomości obciążonej. Prawomocna decyzja organu z dnia 04.12.2015r. stała się również podstawą do dokonania wpisu w dziale III w zakresie obciążeń nieruchomości. Jak wynika a zapisu działu III księgi wieczystej Kw (...)będącej własnością H. C., uczestnik postępowania (...) SAuzyskał „zezwolenie na założenie i przeprowadzenie na działkach nr (...)położonych w B., napowietrznej jednotorowej linii elektroenergetycznej 110 kV, w pasie technologicznym o szerokości 2x3,5 m, napowietrznych przewodów linii na działkach: nr (...)na odcinku o długości około 15m na powierzchni około 102,6 m2, nr (...)na odcinku o długości około 52 m, na powierzchni około 360,4 m2”. Nastąpiło również ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości polegające na uprawnieniu (...) S.A.do wstępu na nieruchomość w celu wykonywania czynności związanych z konserwacją, usuwaniem awarii i eksploatacji przedmiotowej linii elektroenergetycznej. Ograniczenie to ma charakter trwały, ogranicza uprawnienia właściciela w sposób określony w treści wpisu i będącej jego podstawą decyzji, przedsiębiorca uzyskał również prawo wstępu na nieruchomość. Ustanowienie w drodze administracyjnej ograniczeń w korzystaniu z nieruchomości przez przedsiębiorcę przesyłowego w zakresie, w którym na gruncie prawa cywilnego odpowiada treści służebności przesyłu, tworzy między przedsiębiorcą przesyłowym a właścicielem nieruchomości stosunek prawny odpowiadający takiemu, jaki powstaje wskutek ustanowienia służebności przesyłu. Żądana przez wnioskodawcę służebność w swej treści w całości odpowiada powyższym ograniczeniom i uprawnieniom określonym w decyzji administracyjnej z dnia 4 grudnia 2015r. Nie ma zatem prawnej potrzeby jej ustanawiania.

W tym zakresie należy przywołać stanowisko wyrażone w postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 05.10.2016r. III CSK 328/15, które zapadło w analogicznej sytuacji wystąpienia przez właściciela nieruchomości z wnioskiem o ustanowienie służebności przesyłu za wynagrodzeniem, gdzie uprzednio przedsiębiorca uzyskał decyzję administracyjną. W wypadku takiej decyzji administracyjnej uzyskanej za zgodą właściciela nieruchomości lub bez tej zgody, przysługuje również właścicielowi nieruchomości odszkodowanie określone decyzją administracyjną. Sąd stwierdził w przywołanym orzeczeniu, iż w przypadku otrzymania przez przedsiębiorcę przesyłowego, na podstawie ustawy o gospodarce nieruchomościami, decyzji administracyjnej, przyznającej prawo wstępu i korzystania z cudzej nieruchomości, na której są posadowione inne urządzenia przesyłowe, nie jest potrzebne występowanie o ustanowienie służebności przesyłu, gdyż przedsiębiorca ma w postaci decyzji uprawnienia do ingerencji w cudze prawo własności w taki samym zakresie, w jakim nastąpiłoby to na podstawie orzeczenia sądowego o ustanowienie służebności przesyłu, a nawet nie ma tytułu do ustanowienia wówczas takiej służebności, ( i to zarówno w sytuacji wystąpienia z wnioskiem do sądu przez przedsiębiorcę jak i właściciela nieruchomości - w takiej konfiguracji Sąd Najwyższy wydał orzeczenie przy wystąpieniu z wnioskiem przez właściciela nieruchomości). Uznać należy zatem, iż ustanowienie służebności jest zbędne, w sytuacji gdy uczestnik – przedsiębiorstwo energetyczne ma w decyzji administracyjnej podstawę do wejścia i korzystania z cudzej nieruchomości w takim zakresie w jakim wynikałoby to treści służebności. Sąd powyższe stanowisko w pełni aprobuje Brak zatem podstaw do uwzględnienia wniosku. Podobne stanowisku zajął Sąd Najwyższy w orzeczeniu z dnia 6 czerwca 2014r. III Czp 107/13. Jeżeli przedsiębiorca będący właścicielem urządzeń wymienionych w art. 49 § 1 KC wykonuje uprawnienia wynikające z decyzji wydanej na rzecz jego poprzednika prawnego w trybie wywłaszczania nieruchomości, właściciel nieruchomości nie może żądać ustanowienia służebności przesyłu (art. 305 [2] § 2 KC). Decyzje wydane na podstawie art. 35 ust. 1 WywłNierU, art. 70 ust. 1 GospGruntU lub art. 124 ust. 1GospNierU prowadziły do trwałego ograniczenia prawa własności nieruchomości, ukształtowanego przebiegiem urządzeń przez obszar, w którym nie mogło być wykonywane to prawo. Wskazane ustawy nie przewidywały czasowego ograniczenia uprawnień właściciela (por. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 20 stycznia 2010 r., III CZP 116/09, OSNC - ZD 2010, nr 3, poz. 92; wyroki: z dnia 9 marca 2007 r., II CSK 457/06; z dnia 5 lipca 2007 r., II CSK 156/07, OSNC 2008, nr 9, poz. 103; z dnia z dnia 9 stycznia 2008 r., II CSK 432/07) Przedsiębiorca posługujący się urządzeniami przesyłowymi, które zainstalował na cudzej nieruchomości, ograniczając uprawnienia jej właściciela na podstawie decyzji wydanej w oparciu o ustawę o gospodarce nieruchomościami ma obecnie tytuł do utrzymywania na tej nieruchomości tych urządzeń. Wydanie decyzji na tej podstawie oznaczało, że prawo własności nieruchomości zostało trwale ograniczone, ponieważ właściciel musiał bezterminowo godzić się na zainstalowanie urządzeń przedsiębiorcy przesyłowego na swojej nieruchomości, trwanie tych urządzeń na jego gruncie i podejmowanie przez przedsiębiorcę koniecznych czynności technicznych dla utrzymania ich w stanie zdatnym do zaspokajania potrzeb społecznych. Z decyzji tej pośrednio wynikało, w związku z ograniczeniem prawa właściciela, uprawnienie przedsiębiorcy do posadowienia urządzeń przesyłowych na jego gruncie, a upoważnienie do wstępu na ten grunt w celu podjęcia niezbędnych czynności mających na celu utrzymanie urządzeń w należytym stanie, miało źródło w ustawie. Ograniczenie korzystania z nieruchomości jest jedną z form wywłaszczenia nieruchomości określoną w ustawie o gospodarowaniu nieruchomościami. Stanowi ingerencję w konstytucyjnie chronione prawo własności. Przepis art. 124 przewiduje szczególny przypadek ograniczenia wykonywania prawa własności lub prawa użytkowania wieczystego i innych praw rzeczowych, polegający na znoszeniu przez właściciela lub użytkownika wieczystego przedsięwzięć inwestycyjnych podejmowanych na jego nieruchomości, a dotyczących zakładania i przeprowadzenia na nieruchomości przewodów oraz innych urządzeń, ich konserwacji i usuwania awarii.

Skoro uzyskana przez przedsiębiorcę przesyłowego decyzja z dnia 4 grudnia 2015r. uzyskana w trybie art. 124 ustawy o gospodarce nieruchomościami, daje prawo do trwałego korzystania z nieruchomości wnioskodawcy objętej księgą wieczystą KW (...) w zakresie analogicznym jak przy służebności przesyłu, uczestnik postępowania ma tytuł prawny do korzystania z nieruchomości, co wyłącza możliwość ustanowienia służebności przesyłu.

Z tych względów orzeczono jak na wstępie.

W zakresie rozstrzygnięcia kosztach Sąd kierował się dyspozycją art. 520 § 1 k.p.c.