Wyrok SA we Wrocławiu z 4 lipca 2013 r. w sprawie o zapłatę.

UZASADNIENIE

A. Z. wniosła o wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym żądając nakazania Spółdzielni Mieszkaniowej (...)'' w N., aby zapłaciła na jej rzecz kwotę 122.234,51 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 9.06.2011 r. do dnia zapłaty oraz kosztami procesu.

W uzasadnieniu powództwa wskazała, że strony łączyły umowy o roboty remontowe nr (...), nr (...) oraz nr (...) z dnia 21.06.2010 r. w zakresie termomodernizacji elewacji budynków pozwanej położonych w N. przy ul. (...) oraz przy ul. (...) oraz umowa z dnia 22.07.2010 r., na prace dodatkowe obejmujące remonty ich balkonów i loggii. W związku z wykonaniem tych umów oraz dokonanym przez pozwaną odbiorem zrealizowanych prac, powódka ustaliła końcowe kosztorysowe wynagrodzenia i na ich podstawie wystawiła faktury do zapłaty. Strona pozwana uregulowała ciążące na niej z tego tytułu zobowiązanie jedynie w części, a do zapłaty pozostała kwota objęta żądaniem pozwu.

W dniu 2.11.2011 r. Sąd Okręgowy w Opolu wydał nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym – sygn. akt VI GNc 155/11, uwzględniając żądanie pozwu w całości.

Strona pozwana wniosła przeciwko niemu zarzuty domagając się jego uchylenia w całości, oddalenia powództwa i zasądzenia od strony powodowej na jej rzecz zwrotu kosztów procesu.

W uzasadnieniu podniosła, że powódka otrzymała należne jej wynagrodzenie w pełnej wysokości, zarówno z tytułu umów o roboty termomodernizacyjne, jak i z tytułu robót dodatkowych objętych zleceniem z dnia 22.07.2010 r.

Wyrokiem z dnia 11.03.2013 r. - sygn. akt VI GC 176/11, Sąd Okręgowy w Opolu uchylił nakaz zapłaty wydany w niniejszej sprawie i powództwo oddalił. Ponadto zasądził od powódki na rzecz strony pozwanej kwotę 14.011,32 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Podstawą jego wydania były następujące ustalenia.

W dniu 21.05.2010 r. powódka przedstawiła pozwanej ofertę przeprowadzenia termomodernizacji budynków przy ul. (...) oraz ul. (...), w której łączną wartość wykonania przedmiotu zamówienia określono na 362.417,91 zł brutto. Tego samego dnia powódka sporządziła, w oparciu o przedmiar z dnia 13.05.2010 r. wykonany przez inspektora nadzoru J. K. (1), kosztorys prac remontowych. Ostateczna wartość kosztorysowa została określona na kwotę 371.260,71 zł. W kosztorysie uwzględnione zostały roboty dodatkowe na balkonach i loggiach.

W dniu 21.06.2010 r. strony zwarły trzy umowy o nr: (...), których przedmiotem były roboty budowlane termomodernizacyjne elewacji budynków przy ul. (...) i ul. (...). W § 3 w/w umów strony ustaliły wynagrodzenie kosztorysowe, które kolejno określono na kwoty 87.822 zł, 87.822 zł oraz 244.356 zł brutto. Rozliczenie wykonanych robót odbywało się fakturami częściowymi i fakturą końcową, których wartość określana była na podstawie kosztorysu powykonawczego. Kosztorys powykonawczy wykonywany był na podstawie określonych w umowie składników bazowych. Termin zakończenia robót termomodernizacyjnych określony został na dzień 30.11.2010 r. Strony sporządziły aneksy: z dnia 20.12.2010 r. do umowy nr (...), którym przedłużyły termin wykonania umów do dnia 30.04.2011 r. oraz określiły wynagrodzenie na kwotę 90.122 zł, z dnia 28.04.2011 r. do umowy nr (...), którym zmieniły jedynie końcowy termin realizacji robót na dzień 31.05.2011 r., z dnia 20.12.2010 r. do umowy nr (...), którym termin jej wykonania określiły do dnia 30.04.2011 r., a wynagrodzenie kosztorysowe ostatecznie określono na kwotę 258.756 zł. Wreszcie aneksem z dnia 28.04.2011 r. termin zakończenia prac z umowy nr (...) oznaczyły na dzień 31.05.2011 r.

Pismem z dnia 22.07.2010 r. pozwana zleciła powódce wykonanie robót dodatkowych na balkonach i loggiach, strony ustaliły, metodyka i wycena robót dodatkowych miała opierać się na zasadach przyjętych w dotychczasowych umowach.

W dniu 12.04.2011 r. zgłoszono do odbioru końcowego roboty budowlane termomodernizacyjne elewacji budynków, a w dniu 20.04.2011 r. został sporządzony protokół odbioru prac. Notatką służbową z dnia 9.05.2011 r. potwierdzono usunięcie wszelkich usterek.

W dniu 22.04.2011 r. powódka sporządziła kosztorys rozliczeniowy elewacji, zgodnie z którym dla budynku przy ul. (...) ogólna kwota kosztorysowa robót wynosiła 94.347,29 zł netto, a koszt robót dodatkowych na balkonach i loggiach 14.503,55 zł netto, dla budynku przy ul. (...) wartość kosztorysowa robót została określona na kwotę 94.341,71 zł netto, a koszt robót dodatkowych na balkonach i loggiach na kwotę 14.503,55 zł netto, zaś dla budynku przy ul. (...) końcową wartość robót określono na 266.171,26 zł netto, a roboty dodatkowe na balkonach i loggiach na 47.828,51 zł netto.

Powódka w związku z wykonywanymi pracami wystawiła pozwanej faktury VAT. W związku z pracami przy ul. (...) wystawiła faktury częściowe: nr (...) z dnia 16.11.2010 r. na kwotę 32.100 zł, nr (...) z dnia 21.12.2010 r. na kwotę 45.100 zł oraz fakturę końcową nr (...) z dnia 25.05.2011 r. na kwotę 23.973,58 zł, a za roboty dodatkowe fakturę częściową nr (...) z dnia 21.12.2010 r. na kwotę 3.000 zł i fakturę nr (...) z dnia 25.05.2011 r. na kwotę 12.635,79 zł.

W związku z pracami przy ul. (...) wystawiła faktury częściowe: nr (...) z dnia 16.11.2010 r. na kwotę 32.995,30 zł, nr (...) z dnia 21.12.2010 r. na kwotę 15.900 zł oraz fakturę końcową nr (...) z dnia 25.05.2011 r. na kwotę 52.543,26 zł, za roboty dodatkowe fakturę częściową nr (...) z dnia 21.12.2010 r. na kwotę 3.000 zł oraz fakturę końcową nr (...) z dnia 25.05.2011 r. na kwotę 12.635,79 zł.

W związku z pracami przy ul. (...) powódka wystawiła faktury częściowe: nr (...) z dnia 1.09.2010 r. na kwotę 157.572,95 zł, nr (...) z dnia 16.11.2010 r. na kwotę 21.400 zł, nr (...) z dnia 21.12.2010 r. na kwotę 48.800 zł oraz fakturę końcową nr(...) z dnia 25.05.2011 r. na kwotę 57.562,21 zł, zaś za roboty dodatkowe fakturę nr (...) z dnia 21.12.2010 r. na kwotę 23.000 zł oraz fakturę końcową nr (...) z dnia 25.05.2011 r. na kwotę 28.439,83 zł.

Roboty termomodernizacyjne oraz roboty dodatkowe pozwana finansowała z trzech kredytów w łącznej kwocie 400.000 zł oraz środków własnych w wysokości ok. 100.000 zł.

Pismem z dnia 6.07.2011 r. powódka wezwała pozwaną do zapłaty kwoty 122.234,51 zł.

W świetle powyższych ustaleń Sąd Okręgowy uznał, że powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie, bowiem trafnym był zarzut podniesiony przez pozwaną, że całość należnego stronie powodowej wynagrodzenia z umów, w oparciu o które dochodzi roszczenia objętego żądaniem pozwu, zostało jej już zapłacone. Wskazał, że przy rozliczeniu stron znajduje zastosowanie art. 630 k.c., a zatem skoro zarówno kosztorys ofertowy, jak i samą ofertę sporządzała powódka, która była wykonawcą tych robót i jako profesjonalista z zakresu robót budowlanych, to winna była przewidzieć konieczność wykonania robót dodatkowych i objąć je wyceną. Zwrócił przy tym uwagę, że wyceniając w ramach kosztorysów ofertowych koszt realizacji wszystkich zleconych jej prac na kwotę 371.260,71 zł, ujęła w ich ramach również prace na balkonach. Po przedstawieniu przez nią oferty wraz z kosztorysami między stronami doszło do podpisania trzech umów na prace termomodernizacyjne, których łączna kwota wynagrodzenia kosztorysowego została określona na 439.000 zł. Mając na uwadze bezsporną okoliczność, że strona pozwana zapłaciła powódce za przeprowadzone prace termomodernizacyjne w trzech budynkach wraz z pracami dodatkowymi na balkonach i loggiach łącznie kwotę 448.424,20 zł brutto, Sąd Okręgowy uznał, że uiściła należne powódce wynagrodzenie, które ostatecznie i tak znacząco odbiegało od kwoty określonej w ofercie i kosztorysie.

Wskazał ponadto, że co prawda w niniejszej sprawie przeprowadzona została opinii biegłego sądowego z zakresu budownictwa, jednakże w konsekwencji Sąd doszedł do przekonania, iż rozstrzygnięcie przedmiotowego sporu zdeterminowane jest treścią art. 630 k.c. Zwrócił również uwagę, że pozwana w głównej mierze uzależniona była od udzielonego jej kredytu na kwotę 400.000 zł oraz stanu posiadanych środków własnych na realizację robót remontowych w łącznej kwocie 100.000 zł, czego strona powodowa była świadoma od samego początku.

Orzeczenie o kosztach procesu Sąd I instancji uzasadnił treścią art. 98 k.p.c.

Powódka wniosła apelację zaskarżając niniejszy wyrok w części tj. co do rozstrzygnięcia objętego pkt I, w zakresie w jakim po uchyleniu nakazu zapłaty Sądu Okręgowego w Opolu w postępowaniu nakazowym z dnia 02.11.2011 r. – sygn. akt VI GNc 155/11 oddalono powództwo, co do kwoty 85.336,61 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 09.06.2011 r. do dnia zapłaty oraz w zakresie rozstrzygnięcia o kosztach procesu objętego pkt II, w całości.

Skarżąca wskazała na naruszenie przez Sąd I instancji prawa materialnego, tj. art. 65 § 2 k.c. oraz art. 481 § 1 i 2 k.c. oraz prawa procesowego, tj. art. 233 k.p.c. w zw. z art. 231 k.p.c., przez dowolne i pozostające w sprzeczności z przedstawionymi w sprawie dowodami przyjęcie, iż zgodnie z rzeczywistym zamiarem i wolą stron w łączących je umowach było ustalenie wynagrodzenia w sztywnej kwocie, na podstawie kosztorysu opracowanego przez powódkę przed zawarciem tych umów, a więc ustalone analogicznie, jak w art. 630 § 1 zdanie drugie k.c. w zakresie umowy o dzieło, a rzeczywisty zakres prac zrealizowanych przez powódkę nie ma znaczenia dla ustalenia wysokości należnego jej wynagrodzenia.

Apelująca wniosła, na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. w zw. z art. 382 k.p.c., o dokonanie przez Sąd II instancji ustaleń faktycznych, w oparciu o zgromadzony materiał dowodowy, że przysługuje jej wynagrodzenie w wysokości ustalonej kosztorysami powykonawczymi, z uwzględnieniem jedynie korekty dokonanej w opinii uzupełniającej biegłego inż. J. K. z dnia 29.11.2012 r., a zatem w kwocie 85.336,61 zł.

Wskazując na powyższe wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie od strony pozwanej na jej rzecz, po uchyleniu w/w nakazu zapłaty, kwoty 85.336,61 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 09.06.2011 r. do dnia zapłaty, oraz kosztami postępowania przed Sądem I instancji, stosownie do wyniku sprawy.

Ponadto wniosła o zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

W odpowiedzi na apelację pozwana wniosła o jej oddalenie i zasądzenie od powódki na jej rzecz zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja zasługiwała na uwzględnienie wobec nierozpoznania przez Sąd I instancji istoty niniejszej sprawy.

Sąd Apelacyjny podziela zarzuty apelacji wskazujące na dokonanie przez Sąd Okręgowy nietrafnej oceny materiału dowodowego, przy czym dla rozstrzygnięcia o zasadności roszczeń strony powodowej, dochodzonych na obecnym etapie postępowania, na tle zarzutów podnoszonych w toku procesu przez stronę pozwaną, wymaga on uzupełnienia, w zakresie niżej opisanym.

Na wstępie należy wskazać, że w świetle zaproponowanych przez powódkę i przeprowadzonych przez Sąd Okręgowy dowodów nie ulega wątpliwości, że strony zawały trzy umowy, przedmiotem których było wykonanie termomodernizacji elewacji budynków należących do pozwanej, a także umowę o prace na balkonach i loggiach. W umowach na wykonanie termomodernizacji elewacji budynków strony szczegółowo określiły, w oparciu o przygotowany przez powódkę kosztorys, zarówno ich zakres, jak i wysokość należnego powódce wynagrodzenia, każdorazowo odwołując się dla określenia charakteru wynagrodzenia do treści art. 630 k.c.

Nie są zatem trafne zarzuty apelacji, którymi skarżąca podejmuje polemikę z oceną Sądu Okręgowego, że wynagrodzenie ustalone w trzech umowach termomodernizacyjnych ma charakter wynagrodzenia granicznego. Z treści art. 630 k.c., do którego strony wprost się odwoływały, wynika, że podwyższenie należnego wykonawcy wynagrodzenia kosztorysowego jest możliwe wyłącznie w razie zaistnienia ściśle określonych warunków i uzależnione od tego, która ze stron umowy sporządzała kosztorys. Wskazać w związku z tym należy, że wynagrodzenie kosztorysowe jest zestawieniem planowanych prac i przewidywanych kosztów, koniecznych do tego, aby osiągnąć rezultat umowy. Zgodzić się należy z powódką o tyle tylko, że kosztorys nie może być traktowany jako wyczerpujące wskazanie czynności, które przyjmujący zamówienie powinien wykonać, albowiem spełni on swoje świadczenie, nie wówczas, gdy wykona wszystkie prace wskazane w kosztorysie, ale wtedy gdy osiągnie zakładany przez strony rezultat, a więc dopiero w chwili wykonania zamówionego dzieła. Tym niemniej ustawodawca, mając na uwadze potrzebę ochrony zamawiającego przed ryzykiem poniesienia kosztów realizacji robót wyższych od przewidywanych, wprowadził w art. 630 k.c. regulację ograniczającą możliwość obciążenia zamawiającego zwiększonymi kosztami wynikającymi z prac dodatkowych. Mianowicie w przypadku sporządzenia zestawienia prac planowanych (stanowiących podstawę obliczania wynagrodzenia kosztorysowego) przez przyjmującego zamówienie, żądanie przez niego podwyższenia tego wynagrodzenia, uzależnione jest od zachowania przez niego należytej staranności w zakresie przewidywania konieczności prac dodatkowych. Tylko zatem w razie wykazania przez przyjmującego zamówienie, że nawet pomimo dołożenia należytej staranności nie mógł przewidzieć konieczności wykonania innych, aniżeli ujęte w kosztorysie prac, bądź prac w większym zakresie, będzie mógł domagać się podwyższenia wynagrodzenia. W przeciwnym razie, w braku zaistnienia tych przesłanek, wynagrodzenie umówione ma charakter ostateczny.

W sprawie poza sporem pozostawała okoliczność, że to powódka sporządziła kosztorysy ofertowe w oparciu o przedmiary dostarczone jej przez pozwaną. W oparciu o te kosztorysy strony umówiły się na realizację prac termom-dernizacyjnych pierwotnie za wynagrodzeniem w kwotach po 87.822 zł brutto, w odniesieniu do umów nr (...), ostatecznie podwyższonego do kwoty 90.122 zł brutto oraz w kwocie 244.356 zł brutto, w odniesieniu do umowy nr (...), podwyższonego ostatecznie do kwoty 258.756 zł brutto.

Z powyższego wynika, że już w toku wykonywania prac strony dokonały zmiany pierwotnie ustalonego wynagrodzenia, co nastąpiło niewątpliwe na skutek ujawnienia się nowych okoliczności, nieznanych przed zawarciem umowy. Taka sekwencja wydarzeń i postawa stron tym bardziej przemawia za uznaniem umówionego wynagrodzenia jako odpowiadającego regulacji art. 630 k.c. W sytuacji zaistnienia nowych okoliczności strony dały temu wyraz i na nowo ustaliły wynagrodzenie dla powódki oraz nowy termin wykonania robót. Skoro zatem już w trakcie realizacji umów strony uwzględniły zaistniałe zmiany względem pierwotnego zakresu robót i podwyższyły należne powódce wynagrodzenie, to niewątpliwie wolą stron było ograniczenie możliwości kolejnych zmiany wysokości wynagrodzenia, poza sytuacją, o której mowa w art. 630 k.c.

W świetle powyższych rozważań Sąd Apelacyjny nie dopatrzył się zarzucanego przez powódkę naruszenia prawa materialnego, a to art. 65 k.c. Sąd I instancji trafnie uznał, że wyrażona wprost przez strony w postanowieniach umownych zasada kształtowania wynagrodzenia powódki poprzez odwołanie się do art. 630 k.c., oznaczała przyjęcie przez strony ograniczeń w przepisie tym wskazanych. Zgromadzony materiał dowodowy nie daje podstaw do przyjęcia, jak utrzymuje powódka, iż wynagrodzenie kosztorysowe było wyłącznie prognozą i zostało skalkulowane wyłącznie na potrzeby ubiegania się przez pozwaną o kredyt. Powódka zresztą poza zeznaniami świadka M. Z. nie zdołała wskazać na takie dowody, z których zaproponowana przez nią wykładnia postanowień umowy, sprzeczna z jej literalnym brzmieniem, znajdowałaby potwierdzenie. Wskazywana przez powódkę wykładnia jest również sprzeczna z zasadami logiki i doświadczenia życiowego. Jeśli bowiem wynagrodzenie kosztorysowe miałoby być wyłącznie swoistą prognozą, a faktyczna jego wysokość miała zostać ustalona na podstawie kosztorysów powykonawczych, to zbędne i nieracjonalne było zawieranie przez strony, w czasie realizacji zadania, aneksów do umów, którymi podwyższono pierwotnie umówione wynagrodzenie. W konsekwencji powyższego Sąd II instancji nie dopatrzył się naruszenia przez Sąd Okręgowy art. 65 k.c. i dokonania wykładni postanowień umowy w sposób sprzeczny z wolą stron.

Przesądzić zatem należy, że uzgodnione przez strony wynagrodzenie w trzech umowach na wykonanie termomodernizacji elewacji budynków pozwanej Spółdzielni miało charakter wynagrodzenia maksymalnego. Powódka, aby domagać się wynagrodzenia wyższego nie mogła poprzestać na sporządzeniu kosztorysów powykonawczych, bowiem nawet wówczas, gdy ostatecznie wartość wykonanych przez nią robót była wyższa od umówionej, nie uzasadniało to samo przez się żądania zapłaty przez pozwaną brakującej różnicy. Domagając się podwyższenia wynagrodzenia winna była wykazać, że zaistniały okoliczności, o których mowa w art. 630 § 1 zd. 2 k.c. Tymczasem analizując stanowisko powódki wyrażane w pozwie oraz kolejnych pismach procesowych, jak również w rozpoznawanej apelacji, Sąd Apelacyjny nie znalazł żadnych takich twierdzeń, które uzasadniałyby jej uprawnienie do żądania podwyższenia wynagrodzenia.

W tej sytuacji zdaniem Sądu Apelacyjnego powódka mogła domagać się wyłącznie wynagrodzenia w wysokości określonej w umowie. Ocena zgłoszonego przez powódkę roszczenia zależała zatem od ustalenia, czy wykonała całość zleconych jej robót, za które winna była otrzymać wynagrodzenie w wysokości wynikającej z tych trzech umów. W sprawie pozostawało poza sporem, że pozwana na poczet należnego powódce wynagrodzenia dokonała zapłaty: kwot po 89.733,25 zł, z tytułu realizacji umów nr (...) oraz kwoty 239.957,70 zł, z tytułu realizacji umowy nr (...), łącznie kwoty 419.424,20 zł. Różnica pomiędzy wynagrodzeniem uzgodnionym w ramach tych umów, a uzyskanym przez powódkę obejmowała zatem kwotę 19.578,80 zł. ( 90.122 zł - 89.733,25 zł x 2 + 258.756 zł – 239.957,70 zł).

Powyższe nie oznacza jednak, że roszczenie powódki zasługiwało w tym zakresie w pełni na uwzględnienie. Graniczny charakter wynagrodzenia, o jakim mowa w art. 630 k.c., nie wyklucza bowiem ewentualnych zarzutów niewykonania całości robót. Tymczasem pozwana już w zarzutach od nakazu zapłaty, a także w kolejnych pismach procesowych, w tym w piśmie z dnia 16.02.2012 r. (k. 409-410) formułowała zarzuty odnoszące się tak, co do wartości, jak i zakresu faktycznie wykonanych przez powódkę robót. W szczególności wskazała, że po zakończeniu robót inspektor nadzoru J. K. (1) dokonywał weryfikacji kosztorysów przedstawionych mu przez powódkę, w których zakwestionował przyjętą wartość robót, a także wskazał na prace, które faktycznie nie zostały wykonane. Formułując powyższe zarzuty pozwana wniosła o przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego na tą okoliczność. Zarzuty te Sąd Okręgowy jednakże całkowicie pominął, nie poddając w jakimkolwiek zakresie ocenie ich trafności i słuszności, mimo tego, że dysponował opinią biegłego sporządzoną w oparciu o wydane w tym zakresie postanowienie dowodowe oraz opinią uzupełniającą, sporządzoną na jego zlecenie, w ramach której biegły odniósł się do podniesionych przeciwko niej zarzutów przez obie strony. Jak wynika z pisemnego uzasadnienia zaskarżonego wyroku, Sąd I Instancji ostatecznie uznał przeprowadzenie tego dowodu za zbędne, w świetle okoliczności niniejszej sprawy, wykazując się daleko idącą niekonsekwencją w swoich decyzjach.

Pomijając ten aspekt należy wskazać, że istotnie sporządzona w toku postępowania opinia biegłego, nie była przydatna dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy, bowiem została sporządzona w oparciu o błędną tezę dowodową.

Ocena zasadności roszczenia objętego żądaniem pozwu wymaga ustalenia, czy prace stanowiące przedmiot w/w umów o roboty termomodernizacyjne zostały wykonane w całości, czy też jak twierdzi pozwana jedynie w części, a w dalszej kolejności, jeżeli zarzut ten okaże się trafny, to jaki był zakres prac niezrealizowanych, a w konsekwencji jaka była wartość tych robót. Przy ich obliczeniu, należy uwzględnić uzgodnione przez strony w ramach tych umów zasady opracowania kosztorysu powykonawczego (składniki bazowe), uwzględniając ceny obowiązujące w dacie ich wykonania. Dopiero dokonanie powyższych ustaleń pozwoli ocenić, czy powódka uzyskała należne jej wynagrodzenie z umów, których przedmiotem było wykonanie termomodernizacji elewacji budynków pozwanej Spółdzielni, czy też zasadnym jest jej roszczenie o zapłatę brakującej z tego tytułu należności.

Za trafne, zdaniem Sądu Apelacyjnego, należało również uznać zarzuty apelującej, odnoszące się do dokonanej przez Sąd Okręgowy błędnej oceny, dochodzonego przez nią roszczenia o zapłatę wynagrodzenie za wykonane na zlecenie pozwanej remonty balkonów i loggii. Należy na wstępie wskazać, że w toku całego procesu strony były zgodne, co do tego, że została między nimi zawarta w tym zakresie umowa, w ramach zlecenia strony pozwanej datowanego na 22.07.2010 r. Wprawdzie strony nie poczyniły w ramach tej umowy tak szczegółowych ustaleń, jak w przypadku umów o roboty termomodernizacyjne (w szczególności nie wskazały kwotowo wysokości należnego powódce wynagrodzenia za te prace), to jednak podały, że szczegółowy zakres prac będzie przedmiotem ich wzajemnych uzgodnień, a jak wynika z zeznań świadków i stron, ich wycena miała być dokonana w oparciu o czynniki cenotwórcze ustalone w tych umowach. Nie można zatem zgodzić się z dowolną oceną Sądu Okręgowego, dokonaną w wyniku analizy pozycji kosztorysów ofertowych, w ramach których przewidziane były prace na balkonach i loggiach, skutkująca oddaleniem żądania zapłaty należności z tytułu umowy o roboty dodatkowe, skoro w późniejszym czasie strony zawarły w tym przedmiocie odrębną umowę. Wymaga przy tym zwrócenia uwagi, że strona pozwana, w oparciu o wystawione przez powódkę faktury częściowe, na ten zakres robót, dokonała wpłat na łączną kwotę 29.000 zł (uregulowane faktury k: 27, 41, 55), a dokonana przez nią weryfikacja kosztorysów powykonawczych sporządzonych przez powódkę, wyceniających wykonane prace na łączną kwotę 76.835,61 zł netto (kosztorysy k: 22, 36, 49) opiewała na kwotę 54.603,96 zł netto. W oparciu o opracowane przez siebie kosztorysy powódka wystawiła faktury końcowe z tytułu realizacji tej umowy, na łączną kwotę 53.711,41 zł brutto (faktury k: 28, 42,56), które nie zostały dotychczas uregulowane przez pozwaną.

Dla dokonania oceny zasadności tej części dochodzonego roszczenia, koniecznym jest zatem poczynienie ustaleń odnośnie, zakresu wykonanych robót w ramach w/w zlecenia oraz ich wyceny, na warunkach uzgodnionych przez strony. Wymaga przy tym zwrócenia uwagi, na nieprzydatność wyceny opracowanej przez biegłego sądowego, który przyjmując wskaźniki zgoła odmienne od tych, które były przedmiotem uzgodnień stron, doszedł do wyników, które rażąco odbiegały od wyników wycen przeprowadzonych zarówno przez powódkę jak i stronę pozwaną.

Powyższe okoliczności nie zostały przez Sąd Okręgowy poddane ocenie z uwagi na przyjęte błędne założenie o braku podstaw do domagania się wynagrodzenia z tego tytułu. Za chybione należało również uznać stanowisko Sądu I Instancji, że zasadność dochodzonych roszczeń należy oceniać poprzez pryzmat zawartych przez stronę pozwaną umów kredytowych. Już tylko na marginesie można zwrócić uwagę, że w umowach kredytu inwestycyjnego na prace termomodernizacyjne przy:

- ul. (...) w N. wskazano, że całkowity ich koszt wyniesie 311.124,64 zł – k: 322 - §3 ust. 4, w późniejszym czasie zweryfikowany został na kwotę 311.710,11 zł – k: 346 (czyli więcej niż suma należności z umowy stron NR (...) oraz faktur wystawionych przez powódkę na roboty dodatkowe, która wynosiła 310.195,83 zł),

- przy ul. (...) wskazano, że całkowity ich koszt wyniesie 110.105,48 zł – k: 351 - §3 ust. 4, a w późniejszym czasie zweryfikowany został na kwotę 110.692,53 zł – k: 354 (czyli więcej niż suma należności z umowy stron NR NR (...) oraz faktur wystawionych przez powódkę na roboty dodatkowe, która wynosiła 105.757,79 zł),

- przy ul. (...) wskazano, że całkowity ich koszt wyniesie 110.105,48 zł – k: 359 - §3 ust. 4 (czyli więcej niż suma należności z umowy stron NR (...) oraz faktur wystawionych przez powódkę na roboty dodatkowe, która wynosiła 105.757,79 zł),

Z opisanych wyżej przyczyn uznać należało, iż Sąd Okręgowy nie rozpoznał istoty sprawy, albowiem na skutek wadliwej oceny dowodów, a w konsekwencji naruszenia przepisów prawa materialnego, nie dokonał oceny dochodzonych przez powódkę roszczeń.

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy, Sąd I Instancji winien dokonać oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego oraz przeprowadzić postępowania dowodowe w zakresie wskazanym powyżej, dające podstawę do zweryfikowania stanowisk stron, co do zakresu prac wykonanych przez powódkę w ramach umów zawartych z pozwaną oraz należnego jej w związku z ich realizacją wynagrodzenia. Należy mieć przy tym na uwadze, że na obecnym etapie powódka dochodzi zapłaty należności z tego tytułu w łącznej kwocie 85.336,61 zł.

Mając powyższe na uwadze Sąd Apelacyjny na podstawie art. 386 §4 k.p.c., orzekł jak na wstępie.