Postanowienie SA we Wrocławiu z 27 sierpnia 2012 r. w sprawie o udzielenie informacji.

UZASADNIENIE

Strona powodowa Agencja (...) sp. z o.o. w L. wystąpiła przeciwko pozwanemu P. K. z powództwem o udzielenie informacji umożliwiających identyfikację działek rolnych oraz innych informacji, szczegółowo wskazanych w pozwie, na podstawie przepisów ustawy z dnia 26.06.2003 r. o ochronie prawnej odmian roślin (Dz. U. Nr 137, poz. 1300).

Po otrzymaniu odpisu pozwu pozwany P. K. udzielił stronie powodowej żądanych przez nią informacji, wywodząc jak w piśmie z dnia 07.02.2012 r. (k. 159).

W piśmie procesowym (k. 324) z dnia 16.02.2012 r. (data nadania) strona powodowa cofnęła powództwo w stosunku do pozwanego P. K. i zrzekła się roszczenia z uwagi na zadośćuczynienie jej żądaniu w toku procesu. Podtrzymała żądanie zasądzenia od pozwanego kosztów postępowania.

Wyrokiem z dnia 05.04.2012 r. Sąd Okręgowy w Opolu umorzył postępowanie w stosunku do pozwanego P. K. (pkt 12) i zasądził od niego na rzecz strony powodowej kwotę 1.157 zł tytułem zwrotu kosztów procesu (pkt 14).

Na powyższe postanowienie zażalenie złożył pozwany, podnosząc zarzuty naruszenia przepisu art. 101 k.p.c. przez jego niezastosowanie w sytuacji, w której pozwany przy pierwszej czynności procesowej uznał roszczenie powoda przez udzielenie żądanej w pozwie informacji, a wcześniej nie dał powodu do wytoczenia powództwa, co zdaniem skarżącego uzasadniało zastosowanie przepisu art. 102 k.p.c.

W oparciu o powyższy zarzut pozwany wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia przez uchylenie punktu 14 oraz o zasądzenie na swoją rzecz kosztów procesu w obu instancjach.

W odpowiedzi na zażalenie strona powodowa wniosła o jego oddalenie i o zasądzenie od pozwanego na swoją rzecz kosztów postępowania zażaleniowego.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Zażalenie podlegało oddaleniu jako pozbawione uzasadnionych podstaw.

Na wstępie należało zaznaczyć, iż w obecnym postępowaniu rozpoznaniu podlegało zażalenie wniesione przez pełnomocnika pozwanego (k. 586) oraz pismo zatytułowane „apelacja”, wniesione osobiście przez pozwanego, a potraktowane przez Sąd Apelacyjny jako uzupełnienie zażalenia, którego autorem był pełnomocnik pozwanego (k. 594). W piśmie zatytułowanym „apelacja” pozwany kwestionował bowiem wyłącznie rozstrzygnięcie o kosztach procesu, zawarte w punkcie 14 wyroku, a zatem środkiem właściwym do jego wniesienia było jedynie zażalenie, ograniczone 7 – dniowym terminem (art. 394 § 1 pkt 9 k.p.c. i art. 394 § 2 k.p.c.), który nie byłby dochowany w przypadku, gdyby pismo wniesione przez pozwanego potraktować jako osobny środek zaskarżenia (podlegałoby wówczas odrzuceniu – art. 370 k.p.c. i art. 373 k.p.c.). Dodatkowo, w stosunku do pozwanego postępowanie zakończyło się w sposób formalny (umorzeniem postępowania), w związku z czym brak było podstaw do badania w sprawie kwestii merytorycznych, które dla pozwanego były wszak jedynie punktem wyjścia dla wywodu zmierzającego do wykazania niezasadności obciążania go kosztami procesu. Sąd Apelacyjny w postępowaniu zażaleniowym miał zatem na uwadze oba złożone w sprawie pisma: zażalenie oraz jego uzupełnienie, zatytułowane przez pozwanego „apelacja”, przekazane zresztą łącznie do rozpoznania przez Sąd pierwszej instancji jako jedno zażalenie.

Podnieść należało, że skarżący, jak sam wywodził, po doręczeniu mu odpisu pozwu spełnił wszystkie żądania w nim zawarte, udzielając informacji oczekiwanych przez stronę powodową. Obecne kwestionowanie jej kompetencji (także z uwagi na zakończenie postępowania w sposób formalny, a nie merytoryczny), było w tej sytuacji bezprzedmiotowe. Na marginesie można było jeszcze zaznaczyć, iż pozwany, mimo iż podważał (jak twierdzi) uprawnienia strony powodowej do żądania informacji objętych pozwem, udzielił jej jednak w 2006 r. odpowiedzi na kierowane przez nią zapytania. W tej sytuacji nie tylko nie mógł tłumaczyć swej bierności w kolejnych latach niepewnością co do zakresu uprawnień strony powodowej, ale też, jeśli takowe żywił, winien je wyjaśnić. Brak odpowiedzi pozwanego na kolejne zapytania strony powodowej oraz kierowane przez nią żądania udzielenia jej informacji (przyznane przez pozwanego – k. 159) uzasadniały w tej sytuacji wystąpienie przez stronę powodową z powództwem i tym samym wykluczały zastosowanie przepisu art. 101 k.p.c. przy rozliczaniu kosztów procesu. W szczególności skarżący nie był uprawniony do powoływania się na własne przeświadczenie o tym, że strona powodowa sama domyśli się odpowiedzi na pytanie kierowane przez nią od 2007 r. do pozwanego (pismo pozwanego – k. 159).

Zgodnie z przepisem art. 101 k.p.c., zwrot kosztów należy się pozwanemu pomimo uwzględnienia powództwa, jeśli nie dał powodu do wytoczenia sprawy i uznał przy pierwszej czynności procesowej żądanie pozwu. Obie przesłanki muszą być spełnione kumulatywnie. Pozwany uznał roszczenie strony powodowej za zasadne i uczynił zadość jej żądaniu, co spowodowało cofnięcie przez nią pozwu. Opisane powyżej bierne przedprocesowe zachowanie pozwanego, które skłoniło stronę powodową do wytoczenia powództwa, nie pozwalało jednak na uznanie, że pozwany nie dał podstaw do wytoczenia sprawy. Zastosowanie przepisu art. 101 k.p.c. było w tej sytuacji wykluczone. Skoro pozwany spełnił żądanie dopiero w toku procesu, na skutek jego zainicjowania przez stronę powodową, skłaniając ją do cofnięcia powództwa, to musiał zostać potraktowany jako strona przegrywająca sprawę. W tej sytuacji podstawą rozliczenia kosztów procesu były przepisy art. 98 § 1 k.p.c. i art. 98 § 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c., odwołujące się do zasady odpowiedzialności za wynik sprawy, którą trafnie zastosował Sąd pierwszej instancji.

Brak było też podstaw do rozliczenia kosztów procesu w oparciu o przepis art. 102 k.p.c. Zgodnie z powołanym przepisem, w wypadkach szczególnie uzasadnionych Sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. Nieobciążenie strony przegrywającej proces obowiązkiem zwrotu kosztów postępowania przeciwnikowi mieć miejsce wówczas, gdy znajduje się ona w wyjątkowo ciężkiej sytuacji majątkowej, a nadto, wytaczając powództwo była subiektywnie przeświadczona o słuszności dochodzonego roszczenia (por. postanowienie SN z dnia 03.02.2011 r., I Cz 171/10, Lex nr 738386). Podstawą do zastosowania przepisu art. 102 k.p.c. może być również precedensowy charakter sprawy (por. postanowienie SN z dnia 13.09.2010 r., II PZ 24/10, Lex nr 661510) lub oparcie rozstrzygnięcia wyłącznie na podstawie, którą Sąd uwzględnił z urzędu (postanowienie SN z dnia 19.08.2010 r., IV Cz 50/10, OSNC 2011/3/34). W sprawie nie zaistniała żadna ze wskazanych okoliczności. Natomiast przywoływane przez skarżącego argumenty o braku pewności co do uprawnienia strony powodowej do żądania wskazanych w pozwie informacji pozostawały w sprzeczności z jego stanowiskiem zaprezentowanym w 2006 roku, kiedy zareagował na pismo strony powodowej, w związku z czym obecnie nie mógł skutecznie bronić się przed zasądzeniem od niego kosztów procesu jedynie przez odwołanie się do subiektywnego przeświadczenia o słuszności własnego stanowiska przedprocesowego.

Mając na uwadze powyższe okoliczności, Sąd Apelacyjny oddalił zażalenie pozwanego jako bezzasadne (art. 385 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 zd. 1 k.p.c.).

Strona powodowa wygrała w całości postępowanie zażaleniowe, w związku z czym należał jej się zwrot jego kosztów od przegrywającego sprawę pozwanego (art. 98 § 1 k.p.c. i art. 98 § 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 zd. 1 k.p.c.). Zasądzona z tego tytułu na rzecz strony powodowej od pozwanego kwota 120 zł obejmowała wynagrodzenie pełnomocnika, ustalone w oparciu o przepisy § 6 pkt 2 w zw. z § 12 ust. 2 pkt 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu, przewidujące, że każdorazowo stawka wynagrodzenia pełnomocnika działającego w postępowaniu zażaleniowym nie może być niższa niż 120 zł.

(...)

(...)

(...)

(...)

(...)

bp