Wyrok SA w Białymstoku z 19 lutego 2015 r. w sprawie o zapłatę.

Sygn. akt I ACa 804/14

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 lutego 2015 r.

Sąd Apelacyjny w Białymstoku I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący

:

SSA Bogusław Dobrowolski

Sędziowie

:

SA Elżbieta Borowska

SO del. Dariusz Małkiński (spr.)

Protokolant

:

Izabela Lach

po rozpoznaniu w dniu 19 lutego 2015 r. w Białymstoku

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) w Z.

przeciwko D. K. (1)

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Okręgowego w Olsztynie

z dnia 14 maja 2014 r. sygn. akt V GC 200/13

I.  Oddala apelację.

II.  Zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 2.700 (dwa tysiące siedemset) zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w instancji odwoławczej.

UZASADNIENIE

Powódka : (...) spółka z o.o. w Z. wystąpiła przeciwko pozwanemu D. K. (1) z pozwem o zapłatę kwoty 289 959,70 zł wraz z ustawowymi odsetkami od wskazanych przez nią dat oraz kosztami procesu według norm przepisanych , tytułem zapłaty za dostarczone powodowi przydomowe oczyszczalnie ścieków. W toku procesu powód ograniczył powództwo do kwoty 140 408,75 zł wraz z ustawowymi odsetkami i kosztami procesu .

Sąd Okręgowy w Olsztynie wydał dnia 21.10.2013 r. postanowienie , w którym umorzył postępowanie o zapłatę kwoty 149 550,95 zł ; w pozostałym zakresie zapadł dnia 6.11.2013 r. nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym , w którym Sąd uwzględnił w całości roszczenie pozwu w kwocie zmodyfikowanej , wraz z odsetkami ustawowymi i kosztami procesu .

Pozwany D. K. (1) w sprzeciwie od wydanego nakazu zapłaty zaskarżył go w całości i wniósł o oddalenie powództwa oraz powołał się na potrącenie należności powódki z naliczoną przez siebie karą umowną za zwłokę w oddaniu przedmiotu umowy w wysokości równej wierzytelności powodowej Spółki , czyli kwocie 140 408,75 zł. Wskazał w uzasadnieniu środka zaskarżenia , że powódka nie zgłosiła gotowości odbioru końcowego, nie wykonała też w całości przedmiotu umowy , ograniczając się praktycznie do dostawy urządzeń i wystawienia faktur. Z czynności odbioru winien być, zgodnie z umową, sporządzony protokół podpisany przez obie strony, w którym należy odnotować ewentualne usterki i wady stwierdzone przy odbiorze. Powódka nie wykonała badań ścieków surowych, bez których odbiór jest niemożliwy . Kary umowne zostały naliczone przez pozwanego od daty odbioru inwestycji przez Gminę tj. od dnia 2 sierpnia 2013r.

Sąd Okręgowy w Olsztynie w wyroku z dnia 14 maja 2014 r. , wydanym w sprawie o sygn. akt: V GC 200/13 , zasądził od pozwanego na rzecz powódki : kwotę 140.408,75 zł z odsetkami ustawowymi od kwot: a) 32.165,24 zł od dnia 19 lipca 2013 r. do dnia zapłaty: b) 102.569,70 zł od dnia 15 sierpnia 2013 r. do dnia zapłaty: c) 5.673,81 zł od dnia 7 września 2013 r. do dnia zapłaty ( pkt I.) , odsetki ustawowe od kwot: a) 3.243,19 zł od dnia 23 maja 2013 r. do dnia 9 września 2013 r. i b) 146.307,76 zł od dnia 19 lipca 2013 r. do dnia 9 września 2013 r. ( pkt II.) oraz sumę 10.638 zł tytułem zwrotu kosztów procesu ( pkt III.).

Powyższe orzeczenie zapadło na gruncie następujących ustaleń faktycznych i prawnych:

Pozwany realizował zamówienie publiczne na rzecz Gminy K. pod nazwą „Poprawa gospodarki wodno – ściekowej poprzez budowę przydomowych oczyszczalni ścieków¨ na obszarze tej Gminy. Z tej przyczyny strony zawarły w dniu 9 listopada 2012 r. umowę o : wykonanie i dostawę kompletnych przydomowych oczyszczalni ścieków wraz z szafkami na kompresor oraz pełnym wyposażeniem, w technologii (...) , wykonanie i dostawę dodatkowych nadstawek do oczyszczalni, dostawę urządzeń i kompletnej dokumentacji niezbędnej do przeprowadzenia przez odbiorcę odbioru częściowego oraz końcowego inwestycji (§ 1 umowy). W § 2 umowy ustalono ,że powódka dostarczy bioreaktory typu B 6 w ilości – 55 sztuk, typu B 10 w ilości – 12 sztuk i szafki na kompresor w ilości – 67 sztuk.

W § 4 umowy , określającym obowiązki dostawcy, ustalono także, że powódka wraz z urządzeniami przekaże komplet dokumentów niezbędnych do dokonania ich odbioru przez inwestora i każdorazowo ,w trakcie przekazywania oczyszczalni użytkownikowi , przeprowadzi rozruch, szkolenie użytkownika i odda temu ostatniemu instrukcję obsługi oczyszczalni.

Zgodnie z pkt. 6 i 7 § 4 umowy dostawca gwarantował spełnienie warunków parametrów ścieków oczyszczonych zgodnie z deklaracją producenta. W celu udokumentowania spełnienia powyższego warunku dostawca zobowiązał się przedstawić do odbioru końcowego kompletne badania ścieków surowych i ścieków oczyszczonych po jednym komplecie dla każdej oczyszczalni. W § 5 pkt. 5 umowy odbiorca deklarował dokonanie przelewów należności za dostarczone urządzenia w terminie 3 dni od daty otrzymania przelewów z Gminy K. za faktury częściowe. Rozliczenia końcowego odbiorca miał dokonać po podpisaniu przez inwestora protokołu końcowego odbioru robót .

W okresie od dnia 30 listopada 2012r. do dnia 6 maja 2013r. powódka dostarczała pozwanemu kolejne komplety oczyszczalni ścieków i w dniu 19 kwietnia 2013r. przekazała nadstawki w ilości żądanej przez kontrahenta. Wszystkie dokumenty dostawy „wz” podpisane zostały przez pozwanego jako odbiorcę.

Powódka dostarczyła wszystkie urządzenia zgodnie z harmonogramem dostaw, w terminach podanych przez zamawiającego. Pozwany montował oczyszczalnie i gdy zawiadamiał powódkę, że montaż jest ukończony , pracownik drugiej z wymienionych wykonywał ich rozruch , co trwało do czerwca – lipca 2013r, ponieważ pozwany opóźniał się z montażem .W sumie nastąpił rozruch wszystkich 67 oczyszczalni i zostały sporządzone protokoły ich rozruchu – uruchomienia .

Powódka wykonała badania ścieków oczyszczonych ; we wszystkich oczyszczalniach spełniały one normy , informowała też pozwanego, że wystąpił problem z badaniami ścieków surowych , ponieważ laboratoria były przeciążone badaniami ścieków oczyszczonych .

Po wykonaniu kolejnych dostaw powódka obciążyła pozwanego należnością za dostarczone urządzenia; w fakturze nr (...) z dnia 2 .04.2013r. na kwotę 118 572 zł, w fakturze nr (...) z dnia 15 maja 2013r. na kwotę 3 243,19 zł , w fakturze nr (...) z dnia 11 lipca 2013r. na kwotę 178 473 zł , w fakturze nr (...) z dnia 1 sierpnia 2013r. na kwotę 102 569,70 zł i w fakturze nr (...) z dnia 28 sierpnia 2013r. na kwotę 5 673,81 zł .

W piśmie z dnia 16 maja 2013r. powódka wezwała pozwanego do zapłaty za dostarczone urządzenia (łącznie 67 sztuk), podnosząc, że dostarczyła wszystkie oczyszczalnie zgodnie z otrzymanym od pozwanego harmonogramem dostaw. W piśmie wskazała, że minął termin realizacji zadania (30 kwietnia 2013r) a wykonawca nadal montuje oczyszczalnie.

W dniu 26 lipca 2013r. powódka złożyła pozwanemu oświadczenie , że wyniki badań ścieków surowych dostarczy mu do końca roku 2013 . Pozwany podpisał to oświadczenie i nie zgłaszał do jego treści żadnych zastrzeżeń.

Do końca roku 2013 powód dostarczył badania ścieków surowych pozwanemu.

W dniu 2 sierpnia 2013r. sporządzony został protokół końcowego odbioru robót pomiędzy zamawiającym – Gminą K. a wykonawcą – pozwanym. Przedmiotem odbioru było wykonanie przedmiotu umowy, czyli przydomowych oczyszczalni ścieków w ilości 67 kompletów . Gmina zapłaciła pozwanemu za wykonane i odebrane roboty wynagrodzenie na sumę 1 184 339,09 zł . Urządzenia funkcjonują prawidłowo do chwili obecnej.

Sąd uznał , że strony łączyła umowa dostawy. Zgodnie z art. 605 k.c.. przez umowę dostawy dostawca zobowiązuje się do wytworzenia rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku oraz do ich dostarczenia częściami albo periodycznie, a odbiorca zobowiązuje się do odebrania tych rzeczy i do zapłacenia ceny.

Przedmiotem zawartej pomiędzy stronami umowy było wykonanie i dostawa kompletnych przydomowych oczyszczalni ścieków wraz z szafkami na kompresor oraz pełnym wyposażeniem, w technologii (...). Powódka wywiązała się z łączącej strony umowy, gdyż wykonała i dostarczyła pozwanemu wszystkie przewidziane umową komplety przydomowych oczyszczalni ścieków oraz nadstawki w ilości żądanej przez pozwanego , czego ten nie kwestionował. Bezspornym też, odbył się techniczny rozruch oczyszczalni i zostały one uruchomione przez powódkę.

Sąd dał w całości wiarę zeznaniom słuchanych w sprawie świadków, jako logicznym, spójnym i nie podważonym żadnym dowodem przeciwnym przez pozwanego.

W sprawie jest niewątpliwe, że pozwany ,jako wykonawca robót na rzecz Gminy , spisał z nią protokół odbioru końcowego robót - wykonania przydomowych oczyszczalni ścieków w ilości 67 kompletów. Bezsporne jest także, że Gmina zapłaciła pozwanemu za wykonanie umowy i nie wymagała od niego przy odbiorze końcowym zadania przedłożenia wyników badań ścieków surowych. W tych warunkach nie można mówić o niewykonaniu przez powódkę umowy, skoro przedmiotowe oczyszczalnie zostały odebrane przez inwestora i funkcjonują.

Interpretacja postanowień umowy dokonana przez pozwanego, który nalicza kary umowne za niewykonanie umowy , przyjmując że powódka umowy nie wykonała , gdyż nie dostarczyła wyników badań ścieków surowych, prowadziłaby do wniosku, że każde odstępstwo po stronie wykonawcy od stanu idealnego uzasadniałoby prawo zamawiającego do odmowy zapłaty wynagrodzenia.

Pozwany nie zarzucał występowania wad urządzeń , chociaż nie uzasadniają jego odmowy wypłaty powodowi wynagrodzenia.

Powódka udzieliła gwarancji na dostarczone i wyprodukowane przez siebie urządzenia zgodnie z załączoną dokumentacją techniczną - na okres 10 lat. Podzespoły oczyszczalni objęte są gwarancjami producentów (§ 4 pkt. 4 umowy). Takie postanowienia gwarancyjne zapewniają prawidłowe funkcjonowanie obiektów i są zobowiązaniem dostawcy rodzącym odpowiedzialność za skutek .

W świetle § 9 umowy pozwany nabywał w określonej sytuacji prawo do naliczenia kary umownej, w tym także za niedotrzymanie terminu dostaw i usług zakontraktowanych w umowie.

Wykładnia postanowienia § 9 umowy stron nie pozwala na przyjęcie, że pozwany miał prawo naliczenia kar umownych za niedostarczenie przez powódkę badań ścieków surowych , ponieważ zobowiązanie takie nie może być uznane za usługę. Ponadto nie znajduje też żadnego oparcia w treści umowy wysokość naliczonych kar.

Podniesiony przez pozwanego zarzut potrącenia należy więc uznać za bezzasadny.

O kosztach procesu orzeczono stosownie do wyniku sporu – na podstawie art. 98 k.p.c.

Apelację od tego wyroku złożył pozwany , który zaskarżył go w pkt. I tj. w części zasądzającej od pozwanego na rzecz powoda kwotę 140 408,75 zł z odsetkami ustawowymi od kwot:

-

32 165,24 zł od dnia 19 lipca 2013 r. do dnia zapłaty,

-

102 569,70 zł od dnia 15 sierpnia 2013 r. do dnia zapłaty,

-

5 673,81 zł od dnia 7 września 2013 r. do dnia zapłaty.

W oparciu o treść art. 368 § 1 pkt. 2 k.p.c. orzeczeniu temu zarzucił:

I.  sprzeczność istotnych ustaleń faktycznych Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego polegającą na:

a)  przyjęciu, iż w okolicznościach faktycznych sprawy pozwany nie miał podstaw do naliczenia i potrącenia kar umownych za niedostarczenie przez powoda badań ścieków surowych, podczas gdy treść § 9 lit. b) wiążącej strony umowy wskazuje na takie uprawnienie pozwanego z uwagi na wystąpienie przesłanki niedotrzymania przez powoda terminu wykonania usługi badań, które należy traktować jako nieodzowny element umowy,

b)  przyjęciu, iż strony łączyła umowa dostawy, podczas gdy z jej treści w sposób jednoznaczny wynika, że ma ona charakter umowy „mieszanej” bowiem zawiera elementy odnoszące się do umowy dostawy (wytworzenie i dostarczenie elementów oczyszczalni) oraz elementy umowy zlecenia tj. dostarczenie badań ścieków surowych i oczyszczonych, rozruch i przeszkolenie użytkowników),

c)  uznaniu, że powód wywiązał się z łączącej strony umowy, gdyż wykonał i dostarczył pozwanemu wszystkie przewidziane umową komplety przydomowych oczyszczalni ścieków, podczas gdy z treści umowy i zeznań świadków w tym D. W. wynika, iż oprócz dostawy w/w urządzeń jako jednego z elementów umowy powód był zobowiązany do wykonania usługi dostarczenia w terminie do odbioru końcowego inwestycji kompletu badań ścieków surowych i oczyszczonych, które pozwalają stwierdzić czy oczyszczalnie spełniają kryterium zgodne z certyfikatem CE.

II.  Naruszenie przepisów postępowania, które mogły mieć wpływ na treść orzeczenia tj. art. 233 k.p.c. poprzez:

a)  uznanie za wiarygodne, logiczne i spójne zeznań świadków zawnioskowanych przez stronę powodową podczas gdy:

- zeznania M. P. w zakresie w jakim twierdzi, iż powód nie mógł wykonać w terminie rozruchu oczyszczalni z uwagi na opóźnienia w ich montażu przez pozwanego, pozostają w sprzeczności z zeznaniami świadka D. K. (2) z których wynika, że cyt. „rozruchy były w terminach” ( nagranie przebiegu rozprawy- 00:41:38 do 00:42:54),

-

zeznania M. P. w zakresie , w którym twierdzi, iż umowa stron była zawarta do kwietnia 2016 r. pozostają w sprzeczności z treścią pisma powódki podpisanego przez samą M. P. dnia 16.05.2013 r., w którym podnosi że cyt. „termin wykonania zadania dawno już minął (30 kwiecień 2013 r.)”,

-

zeznania M. P. w zakresie , w którym twierdzi, iż cyt. „pozwany nie wzywał do przedstawienia wyników badań ścieków surowych wcześniej niż do końca roku 2013 r. ( 00:24:44) pozostają w całkowitej sprzeczności z zeznaniami świadka K. Z., która zeznała cyt. "pozwany próbował wymóc termin wcześniejszy” ( 00:34:53),

b)  uznanie zeznań świadka D. W. za niewnoszące nic istotnego do sprawy podczas gdy należy je uznać za korespondujące z treścią umowy w zakresie dotyczącym:

-

obowiązków powoda dostarczenia badań ścieków surowych,

-

niewykonania umowy przez powódkę,

-

zasadności naliczania przez pozwanego kar umownych,

-

profesjonalnego charakteru przedmiotu umowy,

- wyników badań ścieków surowych i oczyszczonych jako wskaźnika oczyszczania gwarantowanego certyfikatem CE załączonym przez powódkę.

c) zbyt daleko idące przyjęcie, iż podpis pozwanego pod oświadczeniem powódki w przedmiocie dostarczenia wyników badań do końca roku 2013 r. stanowi o braku zastrzeżeń co do jego treści , podczas gdy sama adnotacja „otrzymałem”, zgodnie z literalnym brzmieniem , świadczy jedynie o pokwitowaniu odbioru oświadczenia, a nie o akceptacji jego treści.

d) uznanie, że oczyszczalnie funkcjonują dobrze podczas gdy takiej oceny można jedynie dokonać w oparciu o prawidłowo wykonane badania ścieków surowych i oczyszczonych dających wskaźnik, na podstawie którego można stwierdzić skuteczności oczyszczania zgodnie z przedłożonym przez powoda certyfikatem CE i ich zgodność z przepisami Rozporządzenia Ministra Środowiska z dn. 24.07.2006 r. w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi, oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska.

e) całkowite pominięcie faktu, iż pozwany w dniu 29.07.2013 r., dokonał przelewu na rzecz powódki kwoty 18.572 zł wskazując w tytule „ na poczet odbioru wyników badań ścieków” , co potwierdza jedynie fakt zaangażowania pozwanego w uzyskanie od powódki badań ścieków surowych i oczyszczonych, a przede wszystkim ich istotę z punktu widzenia skuteczności działania dostarczonych oczyszczalni.

f) pominięcie treści zeznań świadka P. K. w zakresie w jakim wskazuję na odpowiedzialność pozwanego względem gminy K. w przypadku niewłaściwego funkcjonowania oczyszczalni.

g) pominięcie aspektu odpowiedzialności pozwanego wynikającej z treści rozporządzenia Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dn. 24.07.2006 r. w sprawie warunków, które należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi, oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska.

h) błędne uznanie, że pozwany przyjął bez zastrzeżeń uruchomienie oczyszczalni i ich odbiór, podczas gdy w każdym z protokołów zawarto wyraźne pisemne żądanie (w części uwagi) , zaparafowane przez obie strony , odnośnie przedłożenia badań ścieków surowych i oczyszczonych do odbioru końcowego.

Z wyżej podanych przyczyn wniósł o :

1.  zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w części dotyczącej zapłaty 140.408,75 zł wraz z ustawowymi odsetkami od kwot:

-

32 165,24 zł od dnia 19 lipca 2013 r. do dnia zapłaty,

-

102 569,70 zł od dnia 15 sierpnia 2013 r. do dnia zapłaty,

-

5 673,81 zł od dnia 7 września 2013 r. do dnia zapłaty.

2.  zasądzenie od strony powodowej na rzecz pozwanego kosztów postępowania za obie instancje , w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Powódka w odpowiedzi na apelację domagała się oddalenia tego środka odwoławczego i zasądzenia na jej rzecz kosztów zastępstwa procesowego w instancji odwoławczej.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja pozwanego, pomimo trafności części podniesionych w niej zarzutów, nie zasługuje na uwzględnienie.

Umowa zawarta przez strony dnia 9.11.2012 r. ma charakter niejednorodny i kształtuje relacje między nimi jako trzy autonomiczne węzły obligacyjne ; najważniejsze z nich jest zobowiązanie o charakterze umowy dostawy, w ramach którego powódka dostarczyła pozwanemu 67 przydomowych oczyszczalni ścieków wraz z szafkami na kompresor (§ 1 – 3, § 5 ust.1 ), ponadto strony umówiły się w kwestii przeprowadzenia przez powódkę szkolenia użytkowników i przekazania im instrukcji obsługi oczyszczalni (§ 3 ust. 6) , w tym zakresie zastosowanie znajdą , na mocy ogólnego odesłania zawartego w art. 750 k.c. , przepisy o umowie zlecenia, trzecim zaś elementem jest łącząca strony umowa gwarancji jakości dostarczonych urządzeń zawarta na zasadzie art. 577 k.c., w ramach której powódka potwierdziła spełnienie parametrów ścieków oczyszczonych zgodnie z deklaracją producenta, zobowiązywała się przedstawić komplety końcowego badania ścieków surowych i ścieków oczyszczonych oraz uczestniczyć w przeglądach technicznych organizowanych przez inwestora, serwisować urządzenia i usuwać powstające awarie (§ 4 ust. 6, § 7-8). Powiązanie elementów tych trzech umów nazwanych w ramach jednej umowy o charakterze nadrzędnym świadczy o mieszanym charakterze tej ostatniej.

Wynikające z § 9 ust. 1 prawo do naliczenia przez odbiorcę kar umownych za niedotrzymanie terminów dostaw i usług zakontraktowanych w umowie ma charakter na tyle ogólny, że może być odniesione do każdego świadczenia, niezależnie od tego czy należy ono do kategorii z umowy dostawy, zlecenia, czy gwarancji. Zgodzić się należy z poglądem, że bilateralny charakter umowy gwarancji co do zasady nie wyklucza stosowania dla jej oceny ogólnych przepisów dotyczących odpowiedzialności za niewykonanie zobowiązania, w tym norm : art. 471 , 476 lub 483-484 k.c. (por. teza 11 do art. 577 k.c., w Komentarzu Z. G., Lex, 2014).

Sposób określenia wysokości kar umownych i zasad ich naliczania w § 9 ust. 1 umowy jest precyzyjny i nie budzi wątpliwości, zaś przedstawione w tej materii rozważania Sądu Okręgowego są nietrafne. Strony umówiły się o zapłatę kar umownych za niedotrzymanie terminu realizacji wszelkich obowiązków zapisanych w umowie. Stawka kary umownej za każdy dzień zwłoki wskazana została jako 0,5% zakontraktowanej ceny dostarczonych urządzeń. W tych warunkach nie sposób dostrzec w analizowanym przepisie jakiejkolwiek niejasności utrudniającej jego wykładnię. Wiązanie prawa do naliczenia kar umownych z poniesieniem przez pozwanego szkody lub jakiegokolwiek innego uszczerbku w relacjach z inwestorem czy też wpływem niedostarczenia wyników badań w terminie na prawidłową pracę urządzeń również jest niezasadne. W ślad za wpisaną do księgi zasad prawnych uchwałą SN (7) z dnia 6.11.2003 r., III CZP 61/03 (Lex nr 81615) wskazać należy , że „zastrzeżenie kary umownej na wypadek niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania nie zwalnia dłużnika z obowiązku jej zapłaty w razie wykazania, że wierzyciel nie poniósł szkody”.

Sprzeczność niektórych ustaleń Sądu I instancji z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego nie przesądza jednak o skuteczności apelacji.

Powódka dochodzi w niniejszej sprawie części należności za dostarczone urządzenia. Zasadność jej roszczenia nie budzi wątpliwości, zaś przedstawione w tej materii ustalenia faktyczne i prawne zasługują na pełną akceptację. W tych warunkach oceny wymaga podniesiony w tym procesie zarzut potrącenia kwoty dochodzonej przez powódkę z wierzytelnością, którą pozwany określił w oświadczeniach o potrąceniu zgłoszonych w dniach: 15.09.2013 r., 30.09.2013 r., 31.10.2013 r. i 15.11.2013 r. (k. 117-126). Z treści tych pism wynika, że pozwany przedstawiał do potrącenia narastające wierzytelności z tytułu kar umownych za niedostarczenie wyników badań ścieków, które naliczał od daty odbioru inwestorskiego (protokołu końcowego odbioru robót) z dnia 2.08.2013 r. (k. 34-36). W pierwszym oświadczeniu o potrąceniu mowa jest o kwocie 91.919,63 zł, w drugim – 120.516,85 zł, w trzecim – 140.408,75 zł, zaś w ostatnim – 214.479,14 zł. Z powyższych oświadczeń o potrąceniu pozwany wyprowadził w sprzeciwie od nakazu zapłaty zarzut procesowy potrącenia na kwotę dochodzoną pozwem.

W trakcie postępowania przed Sądami obu instancji pozwany nie zgłosił innego zarzutu potrącenia, ani też nie przedstawił innych , przedprocesowych oświadczeń o potrąceniu (por. SA w P. w wyroku z dnia 28.05.2014 r., I. A Ca. 308/14 , Lex nr 1489128 oraz SN z wyroku z dnia 6.07.2007 r., III. CSK 22/07, Lex nr 955015).

Oświadczenie o potrąceniu nie może stanowić samo w sobie źródła kreacji wierzytelności, która powinna znaleźć odzwierciedlenie w treści zaoferowanych dowodów. Zgłaszający zarzut potrącenia w procesie ma obowiązek określić swoją wierzytelność, wykazać jej istnienie i w kategoryczny sposób wykazać wolę potrącenia w celu wzajemnego umorzenia skonkretyzowanej wierzytelności (tak: SN w wyroku z dnia 18.04.2000 r., III CKN 720/98, Lex nr 51368).

Wynikający z art. 499 k.c. w zw. z art. 498 § 1 i 2 k.c. nakaz konkretyzacji wierzytelności zgłoszonej do potrącenia oznacza obowiązek jej opisania pod względem rodzajowym, terminowym i wartościowym, w tym dokładne określenie kwoty pieniężnej, w której ta wierzytelność się wyraża (tak: SA we W. w wyroku z dnia 27.11.2012 r. I. A Ca. 1184/12, Lex nr 1267477; por również SA w Ł. w wyroku z dnia 21.05.2013 r. I. A Ca. 34/13, Lex nr 1327562; SA w W. wyroku z dnia 5.07.2013 r. I. A Ca 395/12, Lex nr 1353893).

Nieokreślenie wierzytelności poddawanej potrąceniu oznacza, że potrącający nie wskazał, które konkretnie długi mają być zaspokojone przez zgłoszenie do potrącenia (por. SN w tezie 2 postanowienia z dnia 20.02.2013 r. III CZP 106/12, Lex nr 1308125).

Mając na uwadze powyższe należy podkreślić, że zarzutem potrącenia zgłoszonym w niniejszej sprawie i wcześniejszymi oświadczeniami o potrąceniu należności powódki z wierzytelnością z tytuł kar umownych pozwanego mogą być objęte jedynie skonkretyzowane kwotowo, terminowo i rodzajowo wierzytelności pozwanego, a nie wszelkie jego pretensje finansowe, które potencjalnie może zgłosić w ramach swoich rozliczeń z powódką.

Pozwanemu nie przysługują kary umowne z tytułu niedostarczenia bądź opóźnionego dostarczenia wyników badań ścieków surowych i oczyszczonych przez powódkę w okresie od dnia 2.08.2013 r. do dat wskazanych w oświadczeniach o potrąceniu.

Zgodnie z § 9 ust. 7 umowy łączącej strony powódka zobowiązana była przedstawić wyniki powyższych badań do daty odbioru końcowego, przy czym w świetle § 6 ust. 1 umowy nie budzi wątpliwości fakt, że mowa tutaj o odbiorze końcowym dokonanym przez strony tego procesu po zakończeniu wykonania kontraktu w pełnym zakresie rzeczowym opisanym w jego § 1 - 4. Z tej przyczyny protokół odbioru inwestorskiego sporządzony bez udziału powódki dnia 2.08.2013 r. ma charakter niewiążący dla stron w kontekście rozliczenia ich wzajemnych roszczeń w tej sprawie. Bezspornie (kwestia ta została potwierdzona na rozprawie apelacyjnej – sygn. czasowa 00:10:48-00:13:13) strony dokonały własnego odbioru końcowego zakontraktowanych dostaw i usług oraz podpisały właściwy protokół dnia 16.01.2014 r. (k. 385-386). W konsekwencji moment uruchamiający ewentualną możliwość naliczania kar umownych zmaterializował się dopiero w powyższej dacie.

Zgodnie art. 476 zd. 1 k.c. dłużnik dopuszcza się zwłoki, gdy nie spełnia świadczenia w terminie, a jeżeli termin nie jest oznaczony , gdy nie spełnia świadczenia niezwłocznie po wezwaniu przez wierzyciela. Powódka nie pozostawała w zwłoce wobec pozwanego w okresie od dnia 2.08.2013 r. do dnia 16.01.2014 r., a tylko ten okres winien być analizowany w związku ze zgłoszonym w niniejszej sprawie zarzutem potrącenia.

Mając na uwadze powyższe argumenty , uznać należy apelację za niezasadną, co zwalnia Sąd Apelacyjny z obowiązku oceny zarzutów naruszenia przepisów prawa procesowego (art. 233 § 1 k.p.c.), które w swojej istocie nie mogły wpłynąć na treść rozstrzygnięcia odwoławczego.

W tych warunkach orzeczono jak w sentencji wyroku , zgodnie z art. 385 k.p.c.

O kosztach procesu przed Sądem II instancji postanowiono na zasadzie art. 98 k.p.c. w zw. z art. 108 § 1 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. w zw. z § 6 pkt 6 i § 13 ust. 1 pkt 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. 2013 r., poz. 461).