Wyrok SO w Zielonej Górze z 18 czerwca 2020 r. w sprawie o przyznanie prawa do renty.

Sygn. akt IV U 1078/17

WYROK

Dnia 18 czerwca 2020 r.

Sąd Okręgowy w Zielonej Górze, IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Bogusław Łój

Protokolant: sekretarz sądowy Joanna Dejewska vel Dej

po rozpoznaniu w dniu 18 czerwca 2020 r. w Zielonej Górze

sprawy z odwołania M. D.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

z dnia 28.03.2017 r. znak (...)

o przyznanie prawa do renty

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje wnioskodawczyni M. D. prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy na okres od dnia 07.02.2017 r. do 01.07.2021 r.

sędzia Bogusław Łój

Sygn. akt IV U 1078/17

UZASADNIENIE

Decyzją z 28.03.2017 r., znak: (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. odmówił wnioskodawczyni M. D. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. W uzasadnieniu wskazał, że komisja lekarska ZUS orzeczeniem z 10.03.2017 r. ustaliła, że wnioskodawczyni nie jest niezdolna do pracy.

W odwołaniu od powyższej decyzji wnioskodawczyni M. D. zaskarżyła tę decyzję w całości, zarzucając organowi rentowemu:

1. naruszenie przepisu art. 57 ust. 1 pkt 1 ustawy z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych poprzez bezzasadne ustalenie, że wnioskodawczyni nie jest niezdolna do pracy, podczas gdy jej stan zdrowia kwalifikuje ją do uznania, że jest całkowicie niezdolna do pracy;

2-4. naruszenie prawa procesowego poprzez niezastosowanie art. 7 , 77 i 80 k.p.a.;

5. naruszenie prawa procesowego poprzez niezastosowanie art. 107 k.p.a., ponieważ decyzja zawiera zbyt lakoniczne i nieprawidłowe uzasadnienie faktyczne i prawne, a także brak jest wskazania dowodów, na których organ rentowy oparł się, wydając rozstrzygnięcie w sprawie.

W oparciu o tak przedstawione zarzuty odwołująca się wniosła o zmianę decyzji poprzez przyznanie odwołującej się prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy oraz zasądzenie od organu rentowego na rzecz odwołującej się kosztów procesu.

W odwołaniu znalazło się rozwinięcie powyższych zarzutów. Wnioskodawczyni zwróciła uwagę, że choruje już ponad 10 lat i jest leczona z powodu licznych schorzeń, w tym również wielonarządowych. Ma objawy niewydolności układu krążenia, często ma za wysokie ciśnienie. Przebyła operację usunięcia macicy. W 2014 r. przebyła operację usunięcia gangliona okolicy powierzchni dłoniowej nadgarstka prawego. Usunięto jej wyrośle kości promieniowej. Od momentu przebytej operacji bardzo boli wnioskodawczynię ręka. Nie może ręki w ogóle narażać na fizyczną pracę. Ponadto wnioskodawczyni ma przewlekłe bóle kręgosłupa, ponieważ przez całe życie pracowała fizycznie. Do tego ma znaczące obrzęki nóg. Niedawno wykryto u niej również zaćmę na jedno oko. Ma duże problemy ze wzrokiem. Do powyższych schorzeń dochodzą również żylaki kończyn dolnych, które powodują niewydolność żylną i uniemożliwiają podjęcie jakiejkolwiek pracy. Bóle nóg uniemożliwiają normalne codzienne funkcjonowanie. Schorzenie nóg powoduje istotne naruszenia sprawności organizmu, ponieważ manifestuje się zespołem bólowym kolan. Taki stan doprowadza do dysfunkcji ruchowej. Stan kończyn wnioskodawczyni stanowi przeciwwskazanie do ciężkiej pracy obciążającej kończyny.

Powyższe schorzenia uniemożliwiają wnioskodawczyni podjęcie nie tylko pracy dotychczas wykonywanej, ale też jakiejkolwiek pracy. Mając na względzie wiek, poziom wykształcenia i predyspozycje psychofizyczne wnioskodawczyni, usprawiedliwione jest rokowanie, że ww. upośledzenia organizmu uniemożliwiają podjęcie innej pracy w tym samym zawodzie, co dotychczas wykonywany, oraz po przekwalifikowaniu zawodowym.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania, podtrzymując argumentację zawartą w zaskarżonej decyzji.

W toku sprawy, po zapoznaniu się z opinią uzupełniającą biegłego kardiologa z 22.01.2020 r., pozwany wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji i przekazanie sprawy do rozpoznania organowi rentowemu z uwagi na nowe okoliczności dotyczące niezdolności do pracy, które powstały po dniu złożenia odwołania, oraz umorzenie postępowania na podstawie art. 477 14 § 4 k.p.c.

Zdaniem pozwanego, opinia uzupełniająca biegłego wydana została na podstawie nowej dokumentacji medycznej, datowanej na ponad rok po badaniu przez komisję lekarską ZUS i zawiera rozpoznanie nowej jednostki chorobowej, tj. choroby niedokrwiennej serca.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje.

Wnioskodawczyni M. D., urodzona (...), bez zawodu, pracowała jako salowa, sprzątająca, , pomoc w produkcji drzew, zgłosiła organowi rentowemu wniosek z 07.02.2017 r. o rentę z tytułu niezdolności do pracy.

Wobec zgłoszonego wniosku przeprowadzone zostały badania, w wyniku których lekarz orzecznik ZUS orzeczeniem z 02.03.2017 r. ustalił, że wnioskodawczyni nie jest niezdolna do pracy.

W związku ze zgłoszonym sprzeciwem, sprawa została przekazana Komisji Lekarskiej ZUS, która orzeczeniem z 10.03.2017 r. podtrzymała stanowisko lekarza orzecznika ZUS.

Okoliczności niesporne, ustalone na podstawie akt organu rentowego.

Wnioskodawczyni posiada orzeczenie o stopniu niepełnosprawności – umiarkowanym z 03.08.2016 r. Niepełnosprawność istnieje od 17.05.2004 r. Orzeczenie wydano do 03.08.2021 r. Ustalony stopień niepełnosprawności datuje się od 25.06.2007 r.

Dowód: orzeczenie o stopniu niepełnosprawności z 03.08.2016 r.,

k. 15-15v dokumentacji orzeczniczo-lekarskiej ZUS.

U wnioskodawczyni rozpoznano:

- zespół bólowy korzeniowy kręgosłupa szyjnego bez istotnego ograniczenia sprawności narządu ruchu;

- niewydolność żylną narządu ruchu;

- obustronne żylaki C1C2C3C4;

- nadwagę;

- stan po usunięciu macicy z przydatkami z powodu dysplazji dużego stopnia szyjki macicy;

- okres przekwitania;

- chorobę niedokrwienną serca – zaawansowana miażdżyca naczyń wieńcowych;

- przewlekłe zamknięcie prawej tętnicy wieńcowej, które w przeszłości spowodowało zawał mięśnia sercowego ściany dolnej;

- stan po koronaroplastyce dwóch gałęzi lewej tętnicy wieńcowej: gałęzi przedniej zstępującej i gałęzi okalającej (lewa tętnica wieńcowa dzieli się tylko na te dwa naczynia);

- nadciśnienie tętnicze z powikłaniami naczyniowymi;

- otyłość brzuszną;

- hypercholesterolemię.

Dowód: - opinia biegłych sądowych lekarzy chirurga i neurologa,

k. 27-28 akt sąd.;

- częściowo – opinia biegłego sądowego lekarza kardiologa z

19.12.2017 r., k. 37, w całości – opinia uzupełniająca z

22.01.2020 r., k. 99-99v akt sąd.;

- opinia biegłego sądowego lekarza ginekologa, k. 57 akt sąd.

Wnioskodawczyni z przyczyn natury kardiologicznej jest częściowo niezdolna do pracy zgodnej z kwalifikacjami. Częściowa niezdolność do pracy istnieje od daty złożenia wniosku o rentę do czasu osiągnięcia wieku emerytalnego. Z punktu widzenia kardiologicznego, orzeczenia lekarzy orzeczników ZUS, stanowiące podstawę zaskarżonej decyzji, są niezasadne.

Wykonana koronarografia z 29.05.2018 r. w sposób jednoznaczny potwierdziła, że choroba wieńcowa jest bardzo zaawansowana. Na trzy główne naczynia wieńcowe jedno jest przewlekle zamknięte, a dwa pozostałe były zwężone krytycznie. Wykonane zabiegi wszczepienia stentów wieńcowych poprawiły zwężenia krytyczne w lewej tętnicy wieńcowej, ale prawa jest trwale zamknięta.

Zaawansowanie choroby wieńcowej czyni wnioskodawczynię niezdolną do pracy zarobkowej jako pracownika fizycznego w sposób długotrwały.

Dowód: opinia uzupełniająca biegłego sądowego lekarza kardiologa,

k. 99-99v akt sąd.

Z punktu widzenia chirurgicznego i neurologicznego aktualnie stwierdzony stan zdrowia nie czyni wnioskodawczyni niezdolną do pracy.

W badaniu neurologicznym bez objawów ogniskowego uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego, bez istotnego ograniczenia sprawności narządu ruchu.

Wnioskodawczyni jest osobą niezdolną do pracy wymagającej długotrwałej pozycji stojącej, siedzącej oraz dźwigania.

Konieczna redukcja masy ciała i stosowanie wyrobów uciskowych.

Wnioskodawczyni może wykonywać prace lekkie przy sprzątaniu.

Dowód: opinia biegłych sądowych lekarzy chirurga i neurologa, k. 27-28

akt sąd.

Z przyczyn ginekologicznych wnioskodawczyni nie jest niezdolna do pracy. Operacja ginekologiczna została przeprowadzona prawidłowo, przebieg pooperacyjny bez powikłań. Zaburzenia okresu przekwitania w takim zaawansowaniu, jak u wnioskodawczyni, nie mają wpływu na zdolność do pracy.

Dowód: opinia biegłego sądowego lekarza ginekologa, k. 57 akt sąd.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Odwołanie okazało się zasadne.

Przedmiotem sporu w niniejszej sprawie było ustalenie, czy wnioskodawczyni jest chociażby częściowo niezdolna do pracy, a jeżeli tak – to na jaki okres.

Zgodnie z treścią art. 57 ust. 1 ustawy z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2020 r., poz. 53 ze zm.) renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnił łącznie następujące warunki:

1) jest niezdolny do pracy;

2) ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy;

3) niezdolność do pracy powstała w okresach, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1 i 2, pkt 3 lit. b, pkt 4, 6, 7 i 9, ust. 2 pkt 1, 3-8 i 9 lit. a, pkt 10 lit. a, pkt 11-12, 13 lit. a, pkt 14 lit. a i pkt 15-17 oraz art. 7 pkt 1-3, 5 lit. a, pkt 6 i 12, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów;

4) nie ma ustalonego prawa do emerytury z Funduszu lub nie spełnia warunków do jej uzyskania.

Przepis art. 12 ustawy emerytalnej stanowi natomiast, że osobą niezdolną do pracy, jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu.

Osobą całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy, a częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji.

Przy ocenie stopnia i przewidywanego okresu niezdolności do pracy oraz rokowania co do odzyskania zdolności do pracy uwzględnia się stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji, a także możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne (art. 13 pow. ustawy).

W myśl art. 59 ust. 1, osobie, która spełniła warunki określone w art. 57 , przysługuje:

1) renta stała - jeżeli niezdolność do pracy jest trwała;

2) renta okresowa - jeżeli niezdolność do pracy jest okresowa.

Rzeczą sądu w przedmiotowej sprawie było zatem ustalenie, czy wnioskodawczyni spełnia wymogi wynikające z ww. przepisów, w szczególności czy jest chociażby częściowo niezdolna do pracy. Pozostałe przesłanki uzyskania przez wnioskodawczynię prawa do renty nie były kwestionowane przez organ rentowy.

Dokonanie ustaleń w spornym zakresie wymagało wiadomości specjalnych w rozumieniu art. 278 § 1 k.p.c., co oznaczało konieczność dopuszczenia dowodu z opinii biegłych dysponujących specjalistyczną wiedzą odpowiednią dla dokonania oceny stanu zdrowia wnioskodawczyni.

W tym zakresie sąd skorzystał z opinii biegłych sądowych lekarzy chirurga, neurologa, ginekologa i kardiologa, wraz z opinią uzupełniającą biegłego kardiologa.

Nie znajdując podstaw do podważenia opinii chirurgiczno-neurologicznej, a także ginekologicznej, sąd oparł się w całości na ich ustaleniach. Żadna ze stron nie kwestionowała wniosków tych opinii. Wynika z nich, że z punktu widzenia ww. specjalności, u wnioskodawczyni nie występuje choćby częściowa niezdolność do pracy.

Natomiast w świetle ostatecznego stanowiska biegłego kardiologa, wyrażonego w opinii uzupełniającej, wnioskodawczyni jest osobą częściowo niezdolną do pracy od daty złożenia wniosku o rentę do czasu osiągnięcia wieku emerytalnego. Orzeczenia lekarzy orzeczników ZUS, wydane w niniejszej sprawie, są więc pod tym względem niezasadne.

W pierwszej opinii wydanej w sprawie biegły początkowo twierdził, że z punktu widzenia kardiologicznego, wnioskodawczyni jest zdolna do pracy zgodnej z kwalifikacjami. Zwrócił uwagę m.in. na prawidłowy wynik USG serca oraz że w zapisie EKG znajdują się niespecyficzne zanurzenia odcinka ST-T, występujące często u osób otyłych z wysoko ustawioną przeponą (uniesienie i rotacja serca). Z omawianej opinii wynikało, że stan kardiologiczny jest dobry i nie ogranicza możliwości wykonywania pracy zarobkowej.

Z tą opinią nie zgodziła się wnioskodawczyni (k. 44 akt sąd.), podając, że biegły nie przeprowadził badania USG ani EKG, zatem jego wnioski są nieuprawnione. Zatem pośrednio wnioskodawczyni zakwestionowała aktualność badań, o których wspomniał biegły.

Następnie odwołująca się przedłożyła do akt sprawy dowody w postaci wyników badań z maja i czerwca 2018 r. na okoliczność złego stanu zdrowia, w szczególności przebytego zawału mięśnia sercowego (k. 48-51, 80-83 akt sąd.).

Biegły kardiolog został zobowiązany do wydania opinii uzupełniającej, dysponując już kartami informacyjnymi z leczenia szpitalnego z 04.06.2018 r., 03.07.2018 r. i 24.07.2018 r. oraz wynikami koronarografii z 29.05.2018 r. i koronaroplastyki z 30.05.2018 r., 02.07.2018 r. i 23.07.2018 r.

W opinii uzupełniającej biegły zmienił swoje stanowisko i wnioski z poprzedniej opinii. Wyjaśnił, że interpretował wyniki diagnostyczne zawarte w dokumentacji ZUS: USG serca z 29.06.2016 r. oraz EKG z 23.06.2016 r. Natomiast dokumentacja lekarska z pobytów w szpitale dostarczona przez wnioskodawczynię potwierdziła zaawansowaną chorobę serca (a także stan po zawale).

Biegły, uzasadniając opinię, podał, że do wniosku o rentę dołączona została skromna dokumentacja diagnostyczna. USG serca z 29.06.2016 r. należało ocenić jako prawidłowe, a dołączony zapis EKG z 23.06.2016 r. nie był jednoznaczny. Dopiero koronarografia z 29.05.2018 r. potwierdziła w sposób jednoznaczny, że choroba wieńcowa jest bardzo zaawansowana.

Sąd uznał za wiarygodną opinię uzupełniającą biegłego kardiologa, wydaną na podstawie całości dostępnej w sprawie dokumentacji medycznej. Opinia jest spójna i logiczna, wyczerpująco i jednoznacznie wyjaśnia przyczyny istnienia niezdolności do pracy w podanym przez biegłego okresie i stopniu.

Organ rentowy nie zakwestionował tej opinii od strony merytorycznej, tzn. nie zaprzeczył wnioskom w niej zawartym. Podniósł jedynie, że istnieją w sprawie nowe okoliczności medyczne mające istotny wpływ na ocenę niezdolności do pracy u odwołującej się podacie wydania orzeczenia przez komisję lekarską ZUS (k. 109-109v akt sąd.).

Sąd nie podziela stanowiska pozwanego, który wnosił o przekazanie sprawy do rozpoznania organowi rentowemu i umorzenie postępowania na podstawie art. 477 14 § 4 k.p.c.

Zgodnie z tym przepisem, w sprawie o świadczenie z ubezpieczeń społecznych, do którego prawo jest uzależnione od stwierdzenia niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji albo stwierdzenia stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, jeżeli podstawę do wydania decyzji stanowi orzeczenie lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub orzeczenie komisji lekarskiej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i odwołanie od decyzji opiera się wyłącznie na zarzutach dotyczących tego orzeczenia, sąd nie orzeka co do istoty sprawy na podstawie nowych okoliczności dotyczących stwierdzenia niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji albo stwierdzenia stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, które powstały po dniu złożenia odwołania od tej decyzji. W tym przypadku sąd uchyla decyzję, przekazuje sprawę do rozpoznania organowi rentowemu i umarza postępowanie.

Okoliczności związane ze stanem zdrowia wnioskodawczyni – tj. stan organizmu z punktu widzenia kardiologicznego – już w dniu złożenia wniosku o rentę uzasadniały orzeczenie niezdolności do pracy. Biegły wskazał datę początkową niezdolności do pracy – od dnia złożenia wniosku o rentę, co znaczy, że niezdolność ta istniała już w dniach badania przez lekarzy orzeczników ZUS.

Faktycznie przedłożono w sprawie nowe dowody, ale to nie przesądza, że zastosowanie znajduje art. 477 14 § 4 k.p.c. Przepis ten posługuje się określeniem „nowe okoliczności”, co oznacza okoliczności dotyczące stanu zdrowia, a nie nowe dowody, dokumenty i wyniki badań. Oczywiste jest, że choroby istniejące na dzień badania przez komisję lekarską ZUS mogą powodować dalsze badania, diagnostykę i leczenie, te zaś są zobrazowane nowymi dokumentami. Nie znaczy to jednak, że okoliczności sprawy są „nowe”, skoro choroba istnieje od daty złożenia wniosku o rentę.

Co istotne, już poprzednia dokumentacja, na której biegły oparł swoją pierwszą opinię, wskazywała – przy odpowiedniej interpretacji – na istniejące schorzenia. Biegły ponownie obejrzał pierwszą koronarografię i stwierdził, że w zapisie EKG z 23.06.2016 r. jednak były już cechy niedokrwienia mięśnia sercowego (wcześniej interpretowane jako zmiany niespecyficzne, mogące występować u osób z wysoko uniesioną przeponą – z otyłością).

Zatem w niniejszej sprawie u wnioskodawczyni już od dnia złożenia wniosku istnieją te same schorzenia, czyniące ją niezdolną do pracy. Nie są to więc nowe okoliczności w rozumieniu ww. przepisu.

Podsumowująco należy w sprawie podkreślić, że wniosek pozwanego jest niecelowy, skoro tak czy inaczej odwołująca się udowodniła istnienie niezdolności do pracy na datę złożenia wniosku, zatem renta od tej daty z pewnością się jej należy.

W swoim odwołaniu wnioskodawczyni zarzuciła także naruszenie przepisów postępowania administracyjnego. Sąd zauważa jednak, że w niniejszej sprawie nie może badać prawidłowości decyzji organu rentowego w świetle przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego. W postępowaniu z zakresu ubezpieczeń społecznych sąd zajmuje się naruszeniem prawa materialnego, a czyni to stosując przepisy k.p.c. Jeśli chodzi o uchybienia organu rentowego w zakresie postępowania administracyjnego, to są one istotne jedynie wtedy, gdy z powodu wad zaskarżona decyzja nie stanowi aktu administracyjnego. Tu nie ma miejsca taka sytuacja, ponieważ decyzja posiada wszelkie elementy tego aktu administracyjnego wymienione w art. 107 § 1 k.p.a. (por. postanowienie Sądu Najwyższego z 28.05.2002 r., sygn. akt II UKN 356/01, wyrok Sądu Najwyższego z 14.01.2010 r., sygn. akt I UK 252/09).

Wobec powyższego, w oparciu o powołane wyżej przepisy oraz art. 477 14 § 2 k.p.c., orzeczono jak wyroku.