Ustawa z dnia 26 marca 1982 r. o Trybunale Stanu

art. 1. więcej Art. 1. 1. Za naruszenie Konstytucji lub ustawy, w związku z zajmowanym
stanowiskiem lub w zakresie swojego urzędowania, odpowiedzialność konstytucyjną
przed Trybunałem Stanu ponoszą:
1) Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej;
2) Prezes Rady Ministrów oraz członkowie Rady Ministrów;
3) Prezes Narodowego Banku Polskiego;
4) Prezes Najwyższej Izby Kontroli;
5) członkowie Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji;
6) osoby, którym Prezes Rady Ministrów powierzył kierowanie ministerstwem;
7) Naczelny Dowódca Sił Zbrojnych.
2. W zakresie określonym w art. 107 Konstytucji odpowiedzialność przed
Trybunałem Stanu ponoszą również posłowie i senatorowie.

art. 2. więcej Art. 2. 1. Prezydent może być pociągnięty do odpowiedzialności przed
Trybunałem Stanu za naruszenie Konstytucji, ustawy, za popełnienie przestępstwa lub
przestępstwa skarbowego.
2. W okresie sprawowania urzędu Prezydenta nie biegnie przedawnienie
karalności przestępstw lub przestępstw skarbowych, za które osoba sprawująca ten
urząd nie została postawiona w stan oskarżenia przed Trybunałem Stanu.
3. Przepisy ust. 1 i 2 stosuje się odpowiednio do Marszałka Sejmu i Marszałka
Senatu, którzy tymczasowo wykonują obowiązki Prezydenta.
4. Członkowie Rady Ministrów ponoszą odpowiedzialność przed Trybunałem
Stanu za naruszenie Konstytucji lub ustaw, a także za przestępstwa lub przestępstwa
skarbowe popełnione w związku z zajmowanym stanowiskiem.
4a. Jeżeli przeciwko osobom, o których mowa w ust. 4, wszczęto postępowanie
przygotowawcze o przestępstwo lub przestępstwo skarbowe popełnione w związku z zajmowanym stanowiskiem, prokurator jest obowiązany niezwłocznie powiadomić o tym Marszałka Sejmu.
5. Osoby, o których mowa w ust. 4, mogą być pociągnięte do odpowiedzialności
karnej przed Trybunałem Stanu za przestępstwa lub przestępstwa skarbowe
popełnione w związku z zajmowanym stanowiskiem, jeżeli w uchwale Sejmu
o pociągnięciu do odpowiedzialności konstytucyjnej tych osób łączne pociągnięcie do
odpowiedzialności konstytucyjnej i karnej uznano za celowe. W takim przypadku
Trybunał Stanu przejmuje do łącznego rozpoznania sprawę, która toczy się już przed
sądem.

art. 3. więcej Art. 3. Odpowiedzialność konstytucyjna obejmuje czyny, którymi osoby
wymienione w art. 1 ust. 1, w związku z zajmowanym stanowiskiem lub w zakresie
swojego urzędowania, chociażby nieumyślnie, naruszyły Konstytucję lub ustawę.

art. 4. więcej Art. 4. Prawo postawienia Prezydenta w stan oskarżenia przysługuje wyłącznie
Zgromadzeniu Narodowemu.

art. 5. więcej Art. 5. Prawo do pociągnięcia osób wymienionych w art. 1 ust. 1 pkt 2–7 do
odpowiedzialności przed Trybunałem Stanu przysługuje wyłącznie Sejmowi.

Art. 5a. Prawo do pociągnięcia posła do odpowiedzialności konstytucyjnej
przysługuje wyłącznie Sejmowi.

art. 6. więcej Art. 6. 1. Wstępny wniosek o postawienie Prezydenta w stan oskarżenia może
być złożony Marszałkowi Sejmu przez co najmniej 140 członków Zgromadzenia
Narodowego.
2. Wstępny wniosek o pociągnięcie do odpowiedzialności przed Trybunałem
Stanu osób, o których mowa w art. 1 ust. 1 pkt 2–7, może być złożony Marszałkowi Sejmu przez:
1) Prezydenta;
2) posłów, w liczbie co najmniej 115.
3. Wstępny wniosek o pociągnięcie do odpowiedzialności konstytucyjnej osób,
o których mowa w art. 1 ust. 1 pkt 3–7, może być złożony Marszałkowi Sejmu
również przez komisję śledczą powołaną na podstawie art. 111 Konstytucji.
4. Wstępny wniosek o pociągnięcie do odpowiedzialności konstytucyjnej posła
może być złożony do Komisji Odpowiedzialności Konstytucyjnej przez Marszałka Sejmu.
5. Wstępny wniosek o postawienie w stan oskarżenia lub o pociągnięcie do
odpowiedzialności przed Trybunałem Stanu musi spełniać warunki wymagane przez
przepisy Kodeksu postępowania karnego w stosunku do aktu oskarżenia i zawierać
podpisy wszystkich wnioskodawców, a także wskazywać osobę upoważnioną do
występowania w imieniu wnioskodawców w dalszym postępowaniu przed organami Sejmu.
6. Jeżeli wstępny wniosek, o którym mowa w ust. 1–4, nie odpowiada warunkom
określonym w ustawie, Marszałek Sejmu, w uzgodnieniu z Prezydium Sejmu, po
zasięgnięciu opinii Komisji Odpowiedzialności Konstytucyjnej, wzywa reprezentanta
wnioskodawców, o którym mowa w ust. 5, do uzupełnienia wniosku w terminie
14 dni, wskazując niezbędny zakres uzupełnienia.
6a. Opinię, o której mowa w ust. 6, Komisja Odpowiedzialności Konstytucyjnej
przyjmuje na posiedzeniu zamkniętym.
7. W przypadku nieuzupełnienia wstępnego wniosku w terminie i w zakresie,
o którym mowa w ust. 6, Marszałek Sejmu postanawia o pozostawieniu wniosku bez biegu.

art. 7. więcej Art. 7. Marszałek Sejmu kieruje wniosek do Komisji Odpowiedzialności
Konstytucyjnej, która wszczyna postępowanie.

art. 8. więcej Art. 8. Przewodniczący Komisji Odpowiedzialności Konstytucyjnej przesyła
niezwłocznie osobie objętej wnioskiem odpis wstępnego wniosku, informując ją
o prawie do złożenia pisemnych wyjaśnień w terminie 30 dni od dnia jego otrzymania
oraz o innych uprawnieniach przysługujących tej osobie w postępowaniu przed Komisją.

Art. 8a. 1. Jeżeli zostanie ujawniona okoliczność, która mogłaby wywołać
wątpliwości co do bezstronności członka Komisji Odpowiedzialności Konstytucyjnej
przy czynności przesłuchania przez Komisję osoby objętej wnioskiem lub świadka,
ulega on wyłączeniu z tej czynności.
2. Za okoliczność, o której mowa w ust. 1, nie może być w szczególności uznana
przynależność do określonego klubu lub koła poselskiego.
3. Wyłączenia, o którym mowa w ust. 1, dokonuje Komisja, na wniosek osoby
objętej wnioskiem, świadka lub członka Komisji; w głosowaniu nie bierze udziału
członek Komisji, którego wyłączenia głosowanie dotyczy.

art. 9. więcej Art. 9. 1. Komisja Odpowiedzialności Konstytucyjnej może żądać od organów
władzy publicznej oraz organów osób prawnych i jednostek organizacyjnych
niemających osobowości prawnej pisemnych wyjaśnień lub przedstawienia
dokumentów będących w ich dyspozycji, jak także akt każdej sprawy przez nie prowadzonej.
2. Komisja może zlecić Prokuratorowi Generalnemu lub Najwyższej Izbie
Kontroli przeprowadzenie określonej czynności niezbędnej do wyjaśnienia
okoliczności sprawy.
3. Komisja może zapoznawać się z dokumentami lub aktami, badając sprawę na miejscu.

Art. 9a. 1. Czynności dowodowe Komisja Odpowiedzialności Konstytucyjnej
przeprowadza na posiedzeniach zamkniętych.
2. W postępowaniu przed Komisją osoba objęta wnioskiem, świadkowie i biegli
zwolnieni są od obowiązku zachowania w tajemnicy informacji niejawnych.
3. Dla uzyskania wiedzy specjalistycznej Komisja może powoływać biegłych lub
tłumaczy. Do biegłych stosuje się odpowiednio przepisy art. 9b ust. 3–6.
Art. 9b. 1. Każda osoba wezwana przed Komisję Odpowiedzialności
Konstytucyjnej w charakterze świadka ma obowiązek stawić się w wyznaczonym
terminie i złożyć zeznania.
2. Jeżeli świadek nie może stawić się na wezwanie z powodu choroby, kalectwa
lub innej niedającej się pokonać przeszkody, Komisja może go przesłuchać w miejscu
jego pobytu.
3. W przypadku gdy świadek bez usprawiedliwienia nie stawi się na wezwanie
Komisji, bez zezwolenia Komisji wydali się z miejsca czynności albo bezpodstawnie
uchyli się od złożenia zeznań, Komisja może zwrócić się do Sądu Okręgowego
w Warszawie z wnioskiem o zastosowanie kary porządkowej.
4. Do postępowania w przedmiocie rozpatrzenia wniosku, o którym mowa
w ust. 3, oraz wykonania orzeczonej kary porządkowej stosuje się odpowiednio
przepisy Kodeksu postępowania karnego i Kodeksu karnego wykonawczego.
5. Komisji przysługuje zażalenie na odmowę zastosowania kary porządkowej.
Do postępowania w sprawie zażalenia stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu
postępowania karnego.
6. Na terenie Sejmu czynności związane z przymusowym doprowadzeniem
przed Komisję ukaranego karą porządkową, wykonuje, na polecenie sądu, Straż Marszałkowska.

Art. 9c. 1. Na zewnątrz Komisję Odpowiedzialności Konstytucyjnej
reprezentuje oraz działa w jej imieniu przewodniczący Komisji lub, z jego
upoważnienia, zastępca przewodniczącego.
2. Przewodniczący Komisji kieruje posiedzeniem Komisji i czuwa nad jego
prawidłowym przebiegiem.
3. Przewodniczący Komisji prowadzi przesłuchanie przed Komisją,
a w szczególności:
1) poucza świadka o odpowiedzialności karnej za zeznanie nieprawdy lub zatajenie
prawdy;
2) poucza biegłego lub tłumacza o odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywej
opinii lub tłumaczenia;
3) poucza świadka o przysługujących mu uprawnieniach w postępowaniu przed
Komisją;
4) uchyla pytania sugerujące treść odpowiedzi i pytania nieistotne bądź
niestosowne.
4. W trakcie przesłuchania przed Komisją od decyzji przewodniczącego osobie
objętej wnioskiem lub świadkowi przysługuje odwołanie do Komisji. Komisja
rozstrzyga o odwołaniu w drodze głosowania, większością głosów.

Art. 9d. 1. Osoba objęta wnioskiem ma obowiązek stawić się przed Komisją
Odpowiedzialności Konstytucyjnej.
2. Osoba objęta wnioskiem ma w szczególności prawo do:
1) składania wyjaśnień ustnie lub na piśmie i zgłaszania wniosków dowodowych;
może jednak bez podania powodów odmówić odpowiedzi na poszczególne
pytania lub odmówić składania wyjaśnień;
2) korzystania z pomocy nie więcej niż trzech obrońców; obrońcą w postępowaniu
przed Komisją może być jedynie adwokat lub radca prawny;
3) uczestniczenia osobiście lub przez obrońcę we wszystkich czynnościach
dowodowych przeprowadzanych przez Komisję oraz w czynnościach
podejmowanych na jej żądanie;
4) dostępu do materiału dowodowego po uzyskaniu zgody Komisji;
5) końcowego zaznajomienia się z materiałami postępowania przeprowadzonego
przed Komisją.

Art. 9e. 1. W postępowaniu przed Komisją Odpowiedzialności Konstytucyjnej
świadkowi należy umożliwić swobodne wypowiedzenie się w granicach określonych
celem danej czynności, a następnie można zadawać pytania zmierzające do
uzupełnienia, wyjaśnienia lub kontroli wypowiedzi. Nie wolno zadawać pytań
sugerujących świadkowi treść odpowiedzi ani pytań nieistotnych bądź niestosownych.
2. W postępowaniu przed Komisją świadkowi służy w szczególności prawo do:
1) uchylenia się od odpowiedzi na pytanie, jeżeli jej udzielenie mogłoby narazić
świadka lub osobę dla niego najbliższą w rozumieniu art. 115 § 11 Kodeksu
karnego na odpowiedzialność za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe;
2) odmowy zeznań, gdy jest on osobą najbliższą dla osoby objętej wnioskiem lub
jeżeli w innej toczącej się sprawie jest oskarżony o współudział w przestępstwie
objętym postępowaniem przed Komisją;
3) złożenia wniosku o zwolnienie od złożenia zeznania lub odpowiedzi na pytania,
jeżeli pozostaje z osobą objętą wnioskiem w szczególnie bliskim stosunku
osobistym;
4) złożenia wniosku o zarządzenie przerwy w posiedzeniu Komisji;
5) złożenia wniosku o uchylenie pytania, które w ocenie świadka sugeruje mu treść
odpowiedzi, jest nieistotne bądź niestosowne;
6) złożenia wniosku o zmianę terminu przesłuchania;
7) złożenia wniosku o dokonanie czynności, które Komisja może albo ma
obowiązek podejmować z urzędu.
3. O uprawnieniach wymienionych w ust. 2 oraz o odpowiedzialności karnej za
zeznanie nieprawdy lub zatajenie prawdy świadka poucza się przed rozpoczęciem przesłuchania.

Art. 9f. 1. Z przesłuchania sporządza się protokół.
2. Protokół sporządza się w oparciu o zapis dźwiękowy przesłuchania.
3. O dokonywaniu zapisu dźwiękowego przesłuchania przewodniczący Komisji
informuje osobę przesłuchiwaną.
4. Zapis dźwiękowy przebiegu przesłuchania stanowi załącznik do protokołu.
5. Protokół podpisuje przewodniczący Komisji i osoba przesłuchiwana.
6. Skreśleń, poprawek lub uzupełnień w protokole dokonuje przewodniczący
Komisji na wniosek osoby przesłuchiwanej lub członka Komisji, o czym informuje
członków Komisji na jej najbliższym posiedzeniu.
7. Skreślenia, poprawki lub uzupełnienia dokonane w protokole wymagają
omówienia podpisanego przez osoby podpisujące protokół.
8. Odrzucony wniosek o dokonanie skreśleń, poprawek lub uzupełnień dołącza
się do protokołu.
9. Jeżeli osoba przesłuchiwana odmawia podpisania protokołu lub nie może go
podpisać, przewodniczący Komisji zaznacza w protokole przyczynę braku podpisu.
10. Oczywiste omyłki pisarskie lub rachunkowe w protokole mogą być
sprostowane na wniosek lub z urzędu.

Art. 9g. 1. Komisja Odpowiedzialności Konstytucyjnej uchwala sprawozdanie
o wystąpieniu do Zgromadzenia Narodowego z wnioskiem o postawienie Prezydenta
w stan oskarżenia albo o umorzenie postępowania w sprawie.
2. W stosunku do osób wymienionych w art. 1 ust. 1 pkt 2–7 i ust. 2 Komisja
uchwala sprawozdanie o wystąpieniu do Sejmu z wnioskiem o pociągnięcie tych osób
do odpowiedzialności przed Trybunałem Stanu albo o umorzenie postępowania
w sprawie.
3. Wniosek o postawienie w stan oskarżenia albo o pociągnięcie do
odpowiedzialności przed Trybunałem Stanu powinien spełniać warunki wymagane
przez przepisy Kodeksu postępowania karnego w stosunku do aktu oskarżenia, a
wniosek o umorzenie postępowania – zawierać uzasadnienie faktyczne i prawne tego wniosku.
4. Wnioski mniejszości mogą zawierać jedynie wnioski o umorzenie
postępowania, postawienie w stan oskarżenia albo o pociągnięcie do
odpowiedzialności przed Trybunałem Stanu.
5. Wnioski mniejszości do sprawozdań, o których mowa w ust. 1 i 2, zawierające
wnioski o postawienie w stan oskarżenia albo o pociągnięcie do odpowiedzialności
przed Trybunałem Stanu powinny spełniać warunki wymagane przez przepisy
Kodeksu postępowania karnego w stosunku do aktu oskarżenia.
6. Jeżeli wnioski, o których mowa w ust. 3 i 4, nie odpowiadają warunkom
określonym w ustawie, odpowiednio przewodniczący Zgromadzeniu Narodowemu
albo Marszałek Sejmu, w uzgodnieniu z Prezydium Sejmu, wzywa wnioskodawców do ich uzupełnienia w terminie 14 dni, wskazując niezbędny zakres uzupełnienia wniosku.
7. W przypadku nieuzupełnienia wniosku w terminie i w zakresie, o których
mowa w ust. 6, wniosek taki nie podlega rozpatrzeniu.

art. 10. więcej Art. 10. 1. Komisja Odpowiedzialności Konstytucyjnej przedstawia
Zgromadzeniu Narodowemu sprawozdanie z przeprowadzonego postępowania wraz
z wnioskiem, o którym mowa w art. 9g ust. 1.
1a. Z dniem podjęcia przez Zgromadzenie Narodowe uchwały o postawieniu
Prezydenta w stan oskarżenia przed Trybunałem Stanu sprawowanie urzędu przez
Prezydenta ulega zawieszeniu.
2. Podejmując uchwałę o postawieniu Prezydenta w stan oskarżenia,
Zgromadzenie Narodowe wybiera spośród członków Zgromadzenia dwóch
oskarżycieli, z których każdy powinien spełniać warunki wymagane przez ustawę do
powołania na stanowisko sędziego.
3. Po podjęciu przez Zgromadzenie Narodowe uchwały o postawieniu
Prezydenta w stan oskarżenia Marszałek Sejmu przesyła, z zastrzeżeniem art. 13
ust. 2b, przewodniczącemu Trybunału Stanu, uchwałę Zgromadzenia Narodowego
wraz z uchwałą Komisji Odpowiedzialności Konstytucyjnej albo wnioskiem
mniejszości, które w dalszym postępowaniu przed Trybunałem Stanu stanowią akt oskarżenia.

art. 11. więcej Art. 11. 1. Komisja Odpowiedzialności Konstytucyjnej przedstawia Sejmowi
sprawozdanie z prac nad każdą przekazaną jej sprawą wraz z wnioskiem
o pociągnięcie do odpowiedzialności przed Trybunałem Stanu lub o umorzenie
postępowania w sprawie. Uchwała Sejmu o pociągnięciu do odpowiedzialności przed
Trybunałem Stanu powoduje zawieszenie w czynnościach osoby, której dotyczy.
Jeżeli uchwała obejmuje także pociągnięcie do odpowiedzialności karnej osoby, która
jest posłem lub senatorem, stanowi ona równocześnie wniosek o uchylenie immunitetu
poselskiego lub senatorskiego.
1a. Przepisu ust. 1 zdanie drugie nie stosuje się do mandatu poselskiego.
2. Po podjęciu uchwały o pociągnięciu do odpowiedzialności przed Trybunałem
Stanu Sejm wybiera spośród posłów, w terminie 3 miesięcy, oskarżyciela, który
posiada kwalifikacje wymagane do zajmowania stanowiska sędziego. W razie utraty
uprawnień przez oskarżyciela jego obowiązki do czasu wyboru nowego oskarżyciela
wykonuje Marszałek Sejmu.
3. Po wyborze oskarżyciela, o którym mowa w ust. 2, Marszałek Sejmu przesyła,
z zastrzeżeniem art. 13 ust. 3b, przewodniczącemu Trybunału Stanu, uchwałę Sejmu
o pociągnięciu do odpowiedzialności przed Trybunałem Stanu wraz z uchwałą
Komisji Odpowiedzialności Konstytucyjnej albo wnioskiem mniejszości, które
w dalszym postępowaniu przed Trybunałem Stanu stanowią akt oskarżenia.
W wypadku konieczności uchylenia immunitetu poselskiego lub senatorskiego
następuje to po wyrażeniu przez Sejm lub Senat zgody na pociągnięcie do
odpowiedzialności karnej.
4. Po przekazaniu uchwały Sejmu o postawieniu w stan oskarżenia przed
Trybunałem Stanu nie można wszcząć postępowania karnego o ten sam czyn,
a postępowanie wcześniej wszczęte ulega zawieszeniu.

art. 12. więcej Art. 12. 1. Sprawozdania i wnioski, o których mowa w art. 10 ust. 1 i art. 11
ust. 1 i 3, doręcza się odpowiednio wszystkim członkom Zgromadzenia Narodowego
bądź posłom wraz z informacją o udostępnieniu do wglądu akt sprawy; akta te
powinny być udostępnione przez okres nie krótszy niż 21 dni przed posiedzeniem, na
którym sprawa ma być rozpatrywana.
2. Sprawozdanie Komisji Odpowiedzialności Konstytucyjnej może być przez
organ, któremu zostało przedłożone, zwrócone Komisji w celu uzupełnienia
postępowania; zwracając sprawozdanie organ określa kierunek i zakres dalszego
postępowania Komisji.

art. 13. więcej Art. 13. 1. Postawienie Prezydenta w stan oskarżenia może nastąpić uchwałą
Zgromadzenia Narodowego, podjętą większością co najmniej 2/3 głosów ustawowej
liczby członków Zgromadzenia Narodowego.
1a. Uchwałę o pociągnięciu do odpowiedzialności przed Trybunałem Stanu
osób, o których mowa w art. 1 ust. 1 pkt 3–7 oraz ust. 2, Sejm podejmuje bezwzględną
większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów.
1b. Uchwałę o pociągnięciu do odpowiedzialności przed Trybunałem Stanu
osób, o których mowa w art. 1 ust. 1 pkt 2, Sejm podejmuje większością
3/5 ustawowej liczby posłów.
2. Jeżeli Zgromadzenie Narodowe nie podejmie uchwały o postawieniu
Prezydenta w stan oskarżenia w trybie określonym w ust. 1, wówczas przewodniczący
Zgromadzenia Narodowego stwierdza umorzenie postępowania w sprawie.
2a. Niezależnie od treści wniosku, o którym mowa w art. 9g ust. 1,
Zgromadzenie Narodowe głosuje nad postawieniem Prezydenta w stan oskarżenia.
2b. Jeżeli Zgromadzenie Narodowe podjęło uchwałę o postawieniu Prezydenta
w stan oskarżenia, a Komisja Odpowiedzialności Konstytucyjnej wnosiła o umorzenie
postępowania wobec niego, nie przedstawiając w swoim sprawozdaniu wniosku
mniejszości o postawienie w stan oskarżenia, to aktem oskarżenia jest uchwała
o postawieniu w stan oskarżenia wraz z wnioskiem wstępnym o postawienie w stan
oskarżenia. Akt oskarżenia przewodniczący Zgromadzeniu Narodowemu przesyła
przewodniczącemu Trybunału Stanu.
2c. Jeżeli Komisja Odpowiedzialności Konstytucyjnej występuje z wnioskiem
o umorzenie w stosunku do Prezydenta postępowania z powodu przedawnienia lub
śmierci, wówczas przewodniczący Zgromadzeniu Narodowemu stwierdza umorzenie
postępowania w sprawie.
3. Jeżeli Sejm nie podejmie uchwały o pociągnięciu do odpowiedzialności przed
Trybunałem Stanu osób, o których mowa w art. 1 ust. 1 pkt 2–7 i ust. 2, w trybie
określonym w ust. 1a i 1b, wówczas Marszałek Sejmu stwierdza umorzenie
postępowania w sprawie.
3a. Niezależnie od treści wniosku, o którym mowa w art. 9g ust. 2, Sejm głosuje
nad pociągnięciem do odpowiedzialności przed Trybunałem Stanu osób, o których
mowa w art. 1 ust. 1 pkt 2–7 i ust. 2.
3b. Jeżeli Sejm podjął uchwałę o pociągnięciu do odpowiedzialności przed
Trybunałem Stanu osób, o których mowa w art. 1 ust. 1 pkt 2–7 i ust. 2, a Komisja
Odpowiedzialności Konstytucyjnej wnosiła o umorzenie postępowania wobec nich,
nie przedstawiając w swoim sprawozdaniu wniosku mniejszości o pociągnięcie do
odpowiedzialności, to aktem oskarżenia jest uchwała o pociągnięciu do
odpowiedzialności przed Trybunałem Stanu wraz z wnioskiem wstępnym
o pociągnięcie do odpowiedzialności. Akt oskarżenia Marszałek Sejmu przesyła
przewodniczącemu Trybunału Stanu.
4. Jeżeli Komisja Odpowiedzialności Konstytucyjnej występuje z wnioskiem
o umorzenie, w stosunku do osób, o których mowa w art. 1 ust. 1 pkt 2–7 albo ust. 2,
postępowania z powodu przedawnienia lub śmierci osoby, której postępowanie
dotyczy, wówczas Marszałek Sejmu stwierdza umorzenie postępowania w sprawie.

Art. 13a. 1. Jeżeli po nadaniu biegu przez Marszałka Sejmu wnioskowi
wstępnemu, a przed podjęciem uchwały o postawieniu w stan oskarżenia albo
o pociągnięciu do odpowiedzialności przed Trybunałem Stanu albo przed
stwierdzeniem umorzenia postępowania w sprawie upłynie kadencja Sejmu, postępowanie w danej sprawie toczy się nadal po rozpoczęciu następnych kadencji Sejmu.
2. W przypadku, o którym mowa w ust. 1, Marszałek Sejmu kieruje sprawę do
Komisji Odpowiedzialności Konstytucyjnej.
3. Komisja Odpowiedzialności Konstytucyjnej nie jest związana uchwałami
podjętymi przez komisję sejmową, która uprzednio rozpatrywała daną sprawę;
w poczet materiału dowodowego zalicza się dowody zebrane w dotychczasowym
postępowaniu.
4. Sejm nowej kadencji wybiera posła oskarżyciela.

Art. 13b. W przypadku zakończenia kadencji Sejmu postępowanie w sprawie
odpowiedzialności posła, który nie uzyskał ponownie mandatu, określonej w art. 107
ust. 2 Konstytucji, ulega umorzeniu, które stwierdza Marszałek Sejmu nowej kadencji.

art. 14. więcej Art. 14. Trybunał Stanu zostaje wybrany na pierwszym posiedzeniu Sejmu na
okres jego kadencji, z tym że zachowuje on swoje kompetencje do czasu wyboru
nowego składu Trybunału Stanu.

art. 15. więcej Art. 15. 1. W skład Trybunału Stanu mogą być wybrani obywatele polscy
korzystający z pełni praw publicznych, niekarani sądownie, niezatrudnieni
w organach administracji rządowej.
2. Osoby wybrane w skład Trybunału Stanu składają przed Marszałkiem Sejmu
przyrzeczenie sędziowskie.

Art. 15a. 1. Zgodę na pociągnięcie członka Trybunału Stanu do
odpowiedzialności karnej lub na pozbawienie wolności wyraża, w drodze uchwały,
Trybunał Stanu, z wyłączeniem członka Trybunału, którego wniosek dotyczy.
Uchwała zapada bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej
2/3 członków Trybunału Stanu.
2. Przewodniczący Trybunału Stanu niezwłocznie informuje Trybunał
o zatrzymaniu członka Trybunału Stanu i zajętym przez siebie w tej sprawie stanowisku.
3. Przed podjęciem uchwały w sprawie, o której mowa w ust. 1, Trybunał Stanu
wysłuchuje wyjaśnień członka Trybunału Stanu, którego wniosek dotyczy, chyba że
nie jest to możliwe.
4. Do czasu podjęcia przez Trybunał Stanu uchwały wyrażającej zgodę na
pociągnięcie do odpowiedzialności karnej lub na pozbawienie wolności członka Trybunału Stanu, wolno w stosunku do niego podejmować tylko czynności niecierpiące zwłoki.
5. Podjęcie przez Trybunał Stanu uchwały wyrażającej zgodę na pociągnięcie do
odpowiedzialności karnej lub pozbawienie wolności członka Trybunału Stanu
powoduje zawieszenie w czynnościach członka Trybunału Stanu, którego uchwała
dotyczy, do czasu prawomocnego zakończenia postępowania karnego.

art. 16. więcej Art. 16. 1. Członkowie Trybunału Stanu w związku z pełnieniem swoich funkcji otrzymują:
1) diety w wysokości 10% przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim roku
kalendarzowym, ogłaszanego na podstawie art. 20 pkt 1 ustawy z dnia
17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń
Społecznych (Dz. U. z 2018 r. poz. 1270, z późn. zm.) za każdy dzień udziału
w pracach Trybunału Stanu;
2) zwrot poniesionych kosztów podróży i zakwaterowania.
2. Zwrot poniesionych kosztów podróży i zakwaterowania odbywa się na
zasadach określonych w przepisach dotyczących ustalania należności przysługujących
pracownikom z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju, wydanych na podstawie
Kodeksu pracy.

art. 17. więcej Art. 17. 1. Utrata stanowiska sędziego Trybunału Stanu następuje wskutek
zrzeczenia się funkcji, trwałej utraty zdolności do wykonywania czynności albo
skazania prawomocnym wyrokiem sądu.
1a. Utratę stanowiska sędziego Trybunału Stanu stwierdza, w drodze
postanowienia, Marszałek Sejmu, informując o tym Sejm.
2. W razie wygaśnięcia mandatu członka Trybunału Stanu Sejm dokonuje
wyboru uzupełniającego.

art. 18. więcej Art. 18. 1. Trybunał Stanu jest sądem pierwszej instancji oraz sądem drugiej instancji.
2. W postępowaniu przed Trybunałem Stanu oraz Komisją Odpowiedzialności
Konstytucyjnej stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu postępowania karnego,
chyba że niniejsza ustawa stanowi inaczej.
3. (uchylony)
4. W warunkach określonych w art. 2 Trybunał Stanu może zlecić Prokuratorowi
Generalnemu przeprowadzenie w określonym zakresie postępowania co do czynu
wypełniającego znamiona przestępstwa lub przestępstwa skarbowego.
5. W postępowaniu przed Trybunałem Stanu oskarżeni, świadkowie i biegli
zwolnieni są od obowiązku zachowania w tajemnicy informacji niejawnych.

art. 19. więcej Art. 19. 1. W pierwszej instancji Trybunał Stanu orzeka w składzie:
przewodniczący i 4 członków.
2. W drugiej instancji Trybunał Stanu orzeka w składzie: przewodniczący
i 6 członków, z wyłączeniem sędziów, którzy uczestniczyli w rozpatrzeniu sprawy
w pierwszej instancji.
3. Jeżeli przy rozpatrywaniu sprawy przez Trybunał Stanu wyłoni się
zagadnienie prawne wymagające zasadniczej wykładni ustawy, Trybunał może
odroczyć rozpatrywanie sprawy i przekazać zagadnienie do rozstrzygnięcia pełnemu
składowi Trybunału Stanu.
4. Poza rozprawą Trybunał Stanu orzeka w składzie: przewodniczący i 2 członków.

art. 20. więcej Art. 20. 1. Trybunał Stanu rozpatruje sprawę w granicach określonych w akcie oskarżenia.
2. Oskarżyciel nie może zarzucić oskarżonemu innych czynów niż objęte aktem oskarżenia.
3. Trybunał Stanu nie może przekazać sprawy Zgromadzeniu Narodowemu,
Sejmowi albo Senatowi w celu uzupełnienia lub rozszerzenia przeprowadzonego postępowania.

Art. 20a. 1. W postępowaniu przed Trybunałem Stanu udział obrońcy jest konieczny.
2. W postępowaniu, o którym mowa w ust. 1, obrońcą może być jedynie
adwokat lub radca prawny.

Art. 20b. Wykluczenie jawności rozprawy przed Trybunałem Stanu może
uzasadnić wyłącznie wzgląd na bezpieczeństwo państwa lub ochronę informacji
niejawnych o klauzuli tajności „tajne” lub „ściśle tajne”.

Art. 20c. 1. Termin do wniesienia apelacji wynosi 30 dni i biegnie dla każdego
uprawnionego od daty doręczenia mu odpisu wyroku z uzasadnieniem.
2. Termin do wniesienia zażalenia wynosi 14 dni.
3. Od wyroku Trybunału Stanu wydanego w drugiej instancji kasacja nie
przysługuje.

Art. 20d. Umorzenie albo warunkowe umorzenie postępowania przed
Trybunałem Stanu może nastąpić jedynie na rozprawie.

Art. 20e. 1. Działalność Trybunału Stanu finansowana jest ze środków
budżetowych Sądu Najwyższego.
2. Sąd Najwyższy zapewnia także obsługę kancelaryjną oraz czynności
sekretariatu Trybunału Stanu.

Art. 20f. Trybunał Stanu jest administratorem danych osobowych
przetwarzanych w ramach prowadzonych przez niego postępowań.

Art. 20g. 1. Nadzór nad przetwarzaniem danych osobowych przez Trybunał
Stanu w ramach prowadzonych przez niego postępowań wykonuje Krajowa Rada Sądownictwa.
2. Do nadzoru, o którym mowa w ust. 1, przepisy art. 175dd § 2 i 3 oraz działu I
rozdziału 5a ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych
(Dz. U. z 2019 r. poz. 52, 55, 60, 125, 1469 i 1495) stosuje się odpowiednio.

art. 21. więcej Art. 21. (uchylony).

art. 22. więcej Art. 22. (uchylony).

art. 23. więcej Art. 23. 1. Ściganie przed Trybunałem Stanu jest dopuszczalne w okresie 10 lat
od popełnienia czynu, chyba że czyn stanowi przestępstwo lub przestępstwo
skarbowe, dla którego przewidziany jest dłuższy okres przedawnienia. Okoliczność,
że sprawca nie sprawuje już urzędu lub nie piastuje funkcji, nie stoi na przeszkodzie
do wszczęcia i prowadzenia postępowania.
2. (uchylony)
3. Złożenie wstępnego wniosku, o którym mowa w art. 6 ust. 2, przerywa bieg
przedawnienia.

art. 24. więcej Art. 24. (uchylony).

art. 25. więcej Art. 25. 1. Za czyny określone w art. 3, o ile nie wypełniają znamion
przestępstwa lub przestępstwa skarbowego, Trybunał Stanu wymierza łącznie lub
osobno następujące kary:
1) utratę czynnego i biernego prawa wyborczego w wyborach Prezydenta,
w wyborach do Sejmu i do Senatu, w wyborach do Parlamentu Europejskiego
oraz w wyborach organów samorządu terytorialnego;
2) zakaz zajmowania kierowniczych stanowisk lub pełnienia funkcji związanych ze
szczególną odpowiedzialnością w organach państwowych i w organizacjach społecznych;
3) utratę wszystkich albo niektórych orderów, odznaczeń i tytułów honorowych.
1a. Za naruszenie zakazów, o których mowa w art. 107 ust. 1 Konstytucji,
Trybunał Stanu orzeka pozbawienie mandatu poselskiego.
2. Kary dotyczące utraty praw i zakazów, o których mowa w ust. 1, mogą być
orzekane na czas od 2 do 10 lat.
3. W razie uznania przez Trybunał Stanu chociażby nieumyślnego popełnienia
czynów określonych w art. 2 ust. 1 i art. 3 Trybunał orzeka odpowiednio
w odniesieniu do Prezydenta – złożenie z urzędu, a w odniesieniu do pozostałych
osób, z zastrzeżeniem ust. 1a – utratę zajmowanego stanowiska, z którego pełnieniem
związana jest odpowiedzialność przed Trybunałem Stanu.
4. Trybunał Stanu z uwagi na znikomy stopień społecznej szkodliwości czynu
lub szczególne okoliczności sprawy może poprzestać na uznaniu winy oskarżonego.

art. 26. więcej Art. 26. Za czyny stanowiące przestępstwo lub przestępstwo skarbowe Trybunał
Stanu orzeka kary lub środki karne przewidziane w ustawie.

Art. 26a.Jeżeli po rozpoczęciu rozprawy, a przed wydaniem wyroku, zostanie
wybrany nowy skład Trybunału Stanu, rozprawę w danej instancji prowadzi od
początku Trybunał Stanu w nowym składzie.

Art. 26b. W zakresie odpowiedzialności przed Trybunałem Stanu senatorów
stosuje się odpowiednio przepisy ustawy odnoszące się do odpowiedzialności przed
Trybunałem Stanu posłów. W tym zakresie kompetencje Sejmu i jego organów
przysługują odpowiednio Senatowi i jego organom.

art. 27. więcej Art. 27. Sejm uchwala regulamin czynności Trybunału Stanu.

art. 28. więcej Art. 28. Trybunał Stanu właściwy jest również w sprawach czynów
popełnionych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, o ile w czasie
popełnienia były one zabronione pod groźbą kary. Jeżeli czyn uprzednio popełniony
polegał na chociażby nieumyślnym naruszeniu Konstytucji lub ustawy, Trybunał
Stanu ogranicza się do stwierdzenia dokonanych naruszeń prawa.

Art. 28a. 1. Kto bez zezwolenia rozpowszechnia publicznie wiadomości
z postępowania przed Komisją Odpowiedzialności Konstytucyjnej, zanim zostały
ujawnione w postępowaniu przed Trybunałem Stanu,
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
2. Tej samej karze podlega, kto rozpowszechnia publicznie wiadomości
z rozprawy przed Trybunałem Stanu prowadzonej z wyłączeniem jawności.
3. Zezwolenia, o którym mowa w ust. 1, udziela Przewodniczący Komisji.

art. 29. więcej Art. 29. Ustawa wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.