Ustawa z dnia 15 lipca 1987 r. o Rzeczniku Praw Obywatelskich

art. 1. więcej Art. 1. 1. Ustanawia się Rzecznika Praw Obywatelskich.
2. Rzecznik Praw Obywatelskich, zwany dalej „Rzecznikiem”, stoi na straży
wolności i praw człowieka i obywatela określonych w Konstytucji Rzeczypospolitej
Polskiej oraz w innych aktach normatywnych, w tym również na straży realizacji
zasady równego traktowania.
2a. W sprawach dzieci Rzecznik współpracuje z Rzecznikiem Praw Dziecka.
2b. W sprawach mikroprzedsiębiorców oraz małych i średnich przedsiębiorców
w rozumieniu ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2019
r. poz. 1292 i 1495 oraz z 2020 r. poz. 424) Rzecznik współpracuje z Rzecznikiem
Małych i Średnich Przedsiębiorców.
3. W sprawach o ochronę wolności i praw człowieka i obywatela Rzecznik bada,
czy wskutek działania lub zaniechania organów, organizacji i instytucji, obowiązanych
do przestrzegania i realizacji tych wolności i praw, nie nastąpiło naruszenie prawa, a
także zasad współżycia i sprawiedliwości społecznej.
4. Rzecznik wykonuje funkcje organu wizytującego do spraw zapobiegania
torturom i innemu okrutnemu, nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu albo
karaniu (krajowy mechanizm prewencji) w rozumieniu Protokołu fakultatywnego do
Konwencji w sprawie zakazu stosowania tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania, przyjętego przez Zgromadzenie Ogólne
Narodów Zjednoczonych w Nowym Jorku dnia 18 grudnia 2002 r. (Dz. U. z 2007 r. poz. 192).

art. 2. więcej Art. 2. Rzecznikiem może być obywatel polski wyróżniający się wiedzą
prawniczą, doświadczeniem zawodowym oraz wysokim autorytetem ze względu na
swe walory moralne i wrażliwość społeczną.

art. 3. więcej Art. 3. 1. Rzecznika powołuje Sejm za zgodą Senatu na wniosek Marszałka
Sejmu albo grupy 35 posłów.
2. Szczegółowy tryb zgłaszania kandydatów na Rzecznika Praw Obywatelskich
określa uchwała Sejmu.
3. Uchwałę Sejmu o powołaniu Rzecznika Marszałek Sejmu przesyła
niezwłocznie Marszałkowi Senatu.
4. Senat podejmuje uchwałę w sprawie wyrażenia zgody na powołanie Rzecznika
w ciągu miesiąca od dnia przekazania Senatowi uchwały Sejmu, o której mowa w ust.
3. Niepodjęcie uchwały przez Senat w ciągu miesiąca oznacza wyrażenie zgody.
5. Jeżeli Senat odmawia wyrażenia zgody na powołanie Rzecznika, Sejm
powołuje na stanowisko Rzecznika inną osobę. Przepisy ust. 1–4 stosuje się
odpowiednio.
6. Dotychczasowy Rzecznik pełni swoje obowiązki do czasu objęcia stanowiska
przez nowego Rzecznika.

art. 4. więcej Art. 4. Przed przystąpieniem do wykonywania obowiązków Rzecznik składa
przed Sejmem następujące ślubowanie:
„Ślubuję uroczyście, że przy wykonywaniu powierzonych mi obowiązków
Rzecznika Praw Obywatelskich dochowam wierności Konstytucji
Rzeczypospolitej Polskiej, będę strzec wolności i praw człowieka i
obywatela, kierując się przepisami prawa oraz zasadami współżycia
społecznego i sprawiedliwości. Ślubuję, że powierzone mi obowiązki
wypełniać będę bezstronnie, z najwyższą sumiennością i starannością, że
będę strzec godności powierzonego mi stanowiska oraz dochowam
tajemnicy prawnie chronionej.”
Ślubowanie może być złożone z dodaniem zdania „Tak mi dopomóż Bóg”.

art. 5. więcej Art. 5. 1. Kadencja Rzecznika trwa pięć lat, licząc od dnia złożenia ślubowania
przed Sejmem.
2. Ta sama osoba nie może być Rzecznikiem więcej niż przez dwie kadencje.

art. 6. więcej Art. 6. Po zaprzestaniu wykonywania obowiązków Rzecznik ma prawo
powrócić na stanowisko zajmowane poprzednio albo otrzymać stanowisko
równorzędne poprzednio zajmowanemu, jeżeli nie ma przeszkód prawnych.

art. 7. więcej Art. 7. 1. Sejm odwołuje Rzecznika przed upływem okresu, na jaki został
powołany, jeżeli:
1) zrzekł się wykonywania obowiązków;
2) stał się trwale niezdolny do pełnienia obowiązków na skutek choroby, ułomności
lub upadku sił – stwierdzonych orzeczeniem lekarskim;
3) złożył niezgodne z prawdą oświadczenie lustracyjne, stwierdzone prawomocnym
orzeczeniem sądu.
2. Sejm odwołuje Rzecznika przed upływem okresu, na jaki został powołany,
również jeżeli Rzecznik sprzeniewierzył się złożonemu ślubowaniu.
3. Sejm podejmuje uchwałę w sprawie odwołania Rzecznika, w przypadku
określonym w ust. 1 pkt 1, na wniosek Marszałka Sejmu.
4. Sejm podejmuje uchwałę w sprawie odwołania Rzecznika, w przypadkach
określonych w ust. 1 pkt 2 oraz w ust. 2, na wniosek Marszałka Sejmu lub grupy co
najmniej 35 posłów, większością co najmniej 3/5 głosów w obecności co najmniej
połowy ustawowej liczby posłów.

Art. 7a. Rzecznik nie może być bez uprzedniej zgody Sejmu pociągnięty do
odpowiedzialności karnej ani pozbawiony wolności. Rzecznik nie może być
zatrzymany lub aresztowany, z wyjątkiem ujęcia go na gorącym uczynku przestępstwa
i jeżeli jego zatrzymanie jest niezbędne dla zapewnienia prawidłowego toku
postępowania. O zatrzymaniu niezwłocznie powiadamia się Marszałka Sejmu, który
może nakazać natychmiastowe zwolnienie zatrzymanego.

Art. 7b. Przedawnienie w postępowaniu karnym czynu objętego immunitetem
nie biegnie w okresie korzystania z immunitetu.

Art. 7c. 1. Wniosek o wyrażenie zgody na pociągnięcie Rzecznika do
odpowiedzialności karnej w sprawie o przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego
składa się za pośrednictwem Prokuratora Generalnego.
2. Wniosek o wyrażenie zgody na pociągnięcie Rzecznika do odpowiedzialności
karnej w sprawie o przestępstwo ścigane z oskarżenia prywatnego składa oskarżyciel
prywatny, po wniesieniu sprawy do sądu.
3. Wniosek, o którym mowa w ust. 2, sporządza i podpisuje adwokat lub radca
prawny, z wyjątkiem wniosków składanych w swoich sprawach przez sędziów,
prokuratorów, adwokatów, radców prawnych, notariuszy oraz profesorów i doktorów
habilitowanych nauk prawnych.
4. Wnioski, o których mowa w ust. 1 i 2, powinny zawierać:
1) oznaczenie wnioskodawcy oraz pełnomocnika, o ile został ustanowiony;
2) imię i nazwisko oraz datę i miejsce urodzenia Rzecznika;
3) wskazanie podstawy prawnej wniosku;
4) dokładne określenie czynu, którego dotyczy wniosek, ze wskazaniem czasu,
miejsca, sposobu i okoliczności jego popełnienia oraz jego skutków, a zwłaszcza
charakteru powstałej szkody;
5) uzasadnienie.

Art. 7d. 1. Wniosek o wyrażenie zgody na pociągnięcie Rzecznika do
odpowiedzialności karnej składa się Marszałkowi Sejmu.
2. Jeżeli wniosek nie spełnia wymogów formalnych, o których mowa w art. 7c
ust. 3 lub 4, Marszałek Sejmu wzywa wnioskodawcę do poprawienia lub uzupełnienia
wniosku w terminie 14 dni, wskazując niezbędny zakres poprawienia lub
uzupełnienia. W przypadku niepoprawienia lub nieuzupełnienia wniosku we
wskazanym terminie i zakresie Marszałek Sejmu postanawia o pozostawieniu
wniosku bez biegu.
3. Jeżeli wniosek spełnia wymogi formalne, o których mowa w art. 7c ust. 3 i 4,
Marszałek Sejmu kieruje go do organu właściwego na podstawie regulaminu Sejmu
do rozpatrzenia wniosku, zawiadamiając jednocześnie Rzecznika o treści wniosku.
4. Organ właściwy do rozpatrzenia wniosku powiadamia Rzecznika o terminie
rozpatrzenia wniosku. Pomiędzy doręczeniem powiadomienia a terminem
rozpatrzenia wniosku, o ile nie zachodzi wypadek niecierpiący zwłoki, powinno
upłynąć co najmniej 7 dni.
5. Na żądanie organu właściwego do rozpatrzenia wniosku sąd albo odpowiedni
organ, przed którym toczy się postępowanie wobec Rzecznika, udostępnia akta postępowania.
6. Rzecznik przedstawia organowi właściwemu do rozpatrzenia wniosku
wyjaśnienia i własne wnioski w tej sprawie w formie pisemnej lub ustnej.
7. Po rozpatrzeniu sprawy, organ właściwy do rozpatrzenia wniosku uchwala
sprawozdanie wraz z propozycją przyjęcia lub odrzucenia wniosku.
8. W trakcie rozpatrywania przez Sejm sprawozdania, o którym mowa w ust. 7,
Rzecznikowi przysługuje prawo do zabrania głosu.
9. Sejm wyraża zgodę na pociągnięcie Rzecznika do odpowiedzialności karnej
w drodze uchwały podjętej bezwzględną większością ustawowej liczby posłów.
Nieuzyskanie wymaganej większości głosów oznacza podjęcie uchwały
o niewyrażeniu zgody na pociągnięcie Rzecznika do odpowiedzialności karnej.

Art. 7e. 1. Zakaz zatrzymania, o którym mowa w art. 7a, obejmuje wszelkie
formy pozbawienia lub ograniczenia wolności osobistej Rzecznika przez organy
stosujące przymus.
2. Wniosek o wyrażenie zgody na zatrzymanie lub aresztowanie Rzecznika
składa się za pośrednictwem Prokuratora Generalnego.
3. Wniosek, o którym mowa w ust. 2, powinien zawierać:
1) oznaczenie wnioskodawcy;
2) imię i nazwisko oraz datę i miejsce urodzenia Rzecznika;
3) dokładne określenie czynu oraz jego kwalifikację prawną;
4) podstawę prawną zastosowania określonego środka;
5) uzasadnienie, wskazujące w szczególności na konieczność zastosowania
określonego środka.
4. Do postępowania z wnioskiem o wyrażenie zgody na zatrzymanie lub
aresztowanie Rzecznika przepisy art. 7d ust. 1–8 stosuje się odpowiednio.
5. Sejm wyraża zgodę na zatrzymanie lub aresztowanie Rzecznika w drodze
uchwały podjętej bezwzględną większością ustawowej liczby posłów. Nieuzyskanie
wymaganej większości głosów oznacza podjęcie uchwały o niewyrażeniu zgody na
zatrzymanie lub aresztowanie Rzecznika.
6. Wymóg uzyskania zgody Sejmu nie dotyczy wykonania kary pozbawienia
wolności orzeczonej prawomocnym wyrokiem sądu.

Art. 7f. 1. Marszałek Sejmu przesyła wnioskodawcy niezwłocznie uchwałę,
o której mowa w art. 7d ust. 9 i art. 7e ust. 5.
2. Uchwały, o których mowa w ust. 1, podlegają ogłoszeniu w Dzienniku
Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”.

Art. 7g. Przepisy ustawy dotyczące odpowiedzialności karnej Rzecznika stosuje
się odpowiednio do odpowiedzialności za wykroczenia.

Art. 7h. Szczegółowy tryb postępowania w sprawach, o których mowa w art.
7a–7g, określa regulamin Sejmu.

art. 8. więcej Art. 8. 1. Rzecznik podejmuje czynności przewidziane w ustawie, jeżeli
poweźmie wiadomość wskazującą na naruszenie wolności i praw człowieka i
obywatela, w tym zasady równego traktowania.
2. Rzecznik regularnie sprawdza sposób traktowania osób pozbawionych wolności.

art. 9. więcej Art. 9. Podjęcie czynności przez Rzecznika następuje:
1) na wniosek obywateli lub ich organizacji;
2) na wniosek organów samorządów;
2a) na wniosek Rzecznika Praw Dziecka;
2b) na wniosek Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców;
3) z własnej inicjatywy.

art. 10. więcej Art. 10. Wniosek kierowany do Rzecznika jest wolny od opłat, nie wymaga
zachowania szczególnej formy, lecz powinien zawierać oznaczenie wnioskodawcy
oraz osoby, której wolności i praw sprawa dotyczy, a także określać przedmiot sprawy.

art. 11. więcej Art. 11. 1. Rzecznik po zapoznaniu się z każdym skierowanym do niego
wnioskiem może:
1) podjąć sprawę,
2) poprzestać na wskazaniu wnioskodawcy przysługujących mu środków działania,
3) przekazać sprawę według właściwości,
4) nie podjąć sprawy
– zawiadamiając o tym wnioskodawcę i osobę, której sprawa dotyczy.
2. W zakresie realizacji zasady równego traktowania między podmiotami
prywatnymi Rzecznik może podjąć działania, o których mowa w ust. 1 pkt 2.

art. 12. więcej Art. 12. Podejmując sprawę Rzecznik może:
1) samodzielnie prowadzić postępowanie wyjaśniające;
2) zwrócić się o zbadanie sprawy lub jej części do właściwych organów, w
szczególności organów nadzoru, prokuratury, kontroli państwowej, zawodowej
lub społecznej;
3) zwrócić się do Sejmu o zlecenie Najwyższej Izbie Kontroli przeprowadzenia
kontroli dla zbadania określonej sprawy lub jej części.

art. 13. więcej Art. 13. 1. Prowadząc postępowanie, o którym mowa w art. 12 pkt 1, Rzecznik
ma prawo:
1) zbadać, nawet bez uprzedzenia, każdą sprawę na miejscu;
2) żądać złożenia wyjaśnień, przedstawienia akt każdej sprawy prowadzonej przez
naczelne i centralne organy administracji państwowej, organy administracji
rządowej, organy organizacji spółdzielczych, społecznych, zawodowych
i społeczno-zawodowych oraz organy jednostek organizacyjnych posiadających
osobowość prawną, a także organy jednostek samorządu terytorialnego i
samorządowych jednostek organizacyjnych;
3) żądać przedłożenia informacji o stanie sprawy prowadzonej przez sądy, a także
prokuraturę i inne organy ścigania oraz żądać do wglądu w Biurze Rzecznika
Praw Obywatelskich akt sądowych i prokuratorskich oraz akt innych organów
ścigania po zakończeniu postępowania i zapadnięciu rozstrzygnięcia;
4) zlecać sporządzanie ekspertyz i opinii.
1a. Podczas wykonywania zadania, o którym mowa w art. 8 ust. 2, Rzecznik ma
również prawo:
1) rejestrować dźwięk lub obraz w miejscach, w których przebywają osoby
pozbawione wolności, za zgodą osób, które będą rejestrowane;
2) odbywać spotkania z osobami pozbawionymi wolności, bez obecności innych
osób, a także z innymi osobami, co do których uzna, że mogą dostarczyć
istotnych informacji.
1b. Zarejestrowany obraz i dźwięk:
1) przechowuje się w Biurze Rzecznika Praw Obywatelskich, w pomieszczeniach
zabezpieczonych przed dostępem osób nieupoważnionych, przez okres
niezbędny w danej sprawie, jednak nie dłużej niż przez 10 lat;
2) udostępnia się osobie, która została zarejestrowana, a także jej przedstawicielowi
ustawowemu lub pełnomocnikowi.
2. W sprawach stanowiących informację niejawną o klauzuli tajności „tajne” lub
„ściśle tajne” udzielanie informacji lub umożliwianie Rzecznikowi wglądu do akt
następuje na zasadach i w trybie określonych w przepisach o ochronie informacji niejawnych.
3. Rzecznik odmawia ujawnienia nazwiska i innych danych osobowych
skarżącego, w tym także wobec organów władzy publicznej, jeżeli uzna to za
niezbędne dla ochrony wolności, praw i interesów jednostki.

art. 14. więcej Art. 14. Po zbadaniu sprawy Rzecznik może:
1) wyjaśnić wnioskodawcy, że nie stwierdził naruszenia wolności i praw człowieka
i obywatela;
2) skierować wystąpienie do organu, organizacji lub instytucji, w których
działalności stwierdził naruszenie wolności i praw człowieka i obywatela;
wystąpienie takie nie może naruszać niezawisłości sędziowskiej;
3) zwrócić się do organu nadrzędnego nad jednostką, o której mowa w pkt 2, z
wnioskiem o zastosowanie środków przewidzianych w przepisach prawa;
4) żądać wszczęcia postępowania w sprawach cywilnych, jak również wziąć udział
w każdym toczącym się już postępowaniu – na prawach przysługujących
prokuratorowi;
5) żądać wszczęcia przez uprawnionego oskarżyciela postępowania
przygotowawczego w sprawach o przestępstwa ścigane z urzędu;
6) zwrócić się o wszczęcie postępowania administracyjnego, wnosić skargi do sądu
administracyjnego, a także uczestniczyć w tych postępowaniach – na prawach
przysługujących prokuratorowi;
7) wystąpić z wnioskiem o ukaranie, a także o uchylenie prawomocnego
rozstrzygnięcia w postępowaniu w sprawach o wykroczenia, na zasadach i w
trybie określonych w odrębnych przepisach;
8) wnieść kasację lub rewizję nadzwyczajną od prawomocnego orzeczenia, na
zasadach i w trybie określonych w odrębnych przepisach.

art. 15. więcej Art. 15. 1. W wystąpieniu, o którym mowa w art. 14 pkt 2, Rzecznik formułuje
opinie i wnioski co do sposobu załatwiania sprawy, a także może żądać wszczęcia
postępowania dyscyplinarnego lub zastosowania sankcji służbowych.
2. Organ, organizacja lub instytucja, do których zostało skierowane wystąpienie,
obowiązane są bez zbędnej zwłoki, nie później jednak niż w terminie 30 dni,
poinformować Rzecznika o podjętych działaniach lub zajętym stanowisku.
W wypadku gdy Rzecznik nie podziela tego stanowiska, może zwrócić się do
właściwej jednostki nadrzędnej o podjęcie odpowiednich działań.

art. 16. więcej Art. 16. 1. W związku z rozpatrywanymi sprawami Rzecznik może przedstawiać
właściwym organom, organizacjom i instytucjom oceny i wnioski zmierzające do
zapewnienia skutecznej ochrony wolności i praw człowieka i obywatela
i usprawnienia trybu załatwiania ich spraw.
2. Rzecznik może również:
1) występować do właściwych organów z wnioskami o podjęcie inicjatywy
ustawodawczej bądź o wydanie lub zmianę innych aktów prawnych w sprawach
dotyczących wolności i praw człowieka i obywatela;
2) występować do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskami w sprawach, o których
mowa w art. 188 Konstytucji;
3) zgłosić udział w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym i brać udział
w tym postępowaniu;
4) występować z wnioskami do Sądu Najwyższego o podjęcie uchwały mającej na
celu wyjaśnienie przepisów prawnych budzących wątpliwości w praktyce lub
których stosowanie wywołało rozbieżności w orzecznictwie.
3. W przypadku wystąpienia przez Rzecznika do Trybunału Konstytucyjnego z
wnioskiem, o którym mowa w ust. 2 pkt 2, informuje on o tym Rzecznika Praw
Dziecka, jeżeli wniosek dotyczy praw dziecka.

art. 17. więcej Art. 17. 1. Organ, organizacja lub instytucja, do których zwróci się Rzecznik,
obowiązane są z nim współdziałać i udzielać mu pomocy, a w szczególności:
1) zapewniać dostęp do akt i dokumentów na zasadach określonych w art. 13;
2) udzielać Rzecznikowi żądanych przez niego informacji i wyjaśnień;
3) udzielać wyjaśnień dotyczących podstawy faktycznej i prawnej swoich
rozstrzygnięć;
4) ustosunkowywać się do ogólnych ocen, uwag i opinii Rzecznika.
2. Rzecznik może określić termin, w jakim powinny być dokonane czynności, o
których mowa w ust. 1.

Art. 17a. Rzecznik współdziała ze stowarzyszeniami, ruchami obywatelskimi,
innymi dobrowolnymi zrzeszeniami i fundacjami oraz z zagranicznymi i
międzynarodowymi organami i organizacjami na rzecz ochrony wolności i praw
człowieka i obywatela, także w zakresie równego traktowania.

Art. 17b. Do zakresu działania Rzecznika, dotyczącego realizacji zasady
równego traktowania, należy również:
1) analizowanie, monitorowanie i wspieranie równego traktowania wszystkich osób;
2) prowadzenie niezależnych badań dotyczących dyskryminacji;
3) opracowywanie i wydawanie niezależnych sprawozdań i wydawanie zaleceń
odnośnie do problemów związanych z dyskryminacją.

Art. 17c. 1. Rzecznik może przetwarzać wszelkie informacje, w tym dane
osobowe, niezbędne do realizacji swoich ustawowych zadań.
2. Rzecznik może przetwarzać dane osobowe, o których mowa w art. 9 ust. 1 i
art. 10 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27
kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem
danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia
dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) (Dz. Urz. UE L 119
z 04.05.2016, str. 1, z późn. zm.), wyłącznie w celu ochrony wolności i praw
człowieka i obywatela przy realizacji swoich ustawowych zadań.
3. Rzecznik dopuszcza do przetwarzania danych osobowych osoby posiadające
pisemne upoważnienie. Warunkiem udzielenia upoważnienia jest pisemne
zobowiązanie się osoby upoważnianej do zachowania przetwarzanych danych
osobowych w poufności.

art. 18. więcej Art. 18. Przepisy ustawy dotyczące ochrony wolności i praw człowieka i
obywatela stosuje się również odpowiednio do:
1) osób niebędących obywatelami polskimi, znajdujących się pod władzą
Rzeczypospolitej Polskiej – w zakresie przysługujących im wolności i praw;
2) osób prawnych i jednostek organizacyjnych niebędących osobami prawnymi,
którym ustawa przyznaje zdolność prawną – w zakresie określonym w
przepisach ustawy z dnia 3 grudnia 2010 r. o wdrożeniu niektórych przepisów
Unii Europejskiej w zakresie równego traktowania (Dz. U. z 2016 r. poz. 1219
oraz z 2020 r. poz. 284).

art. 19. więcej Art. 19. 1. Rzecznik corocznie informuje Sejm i Senat o swojej działalności oraz
o stanie przestrzegania wolności i praw człowieka i obywatela, w tym przekazuje:
1) informację o prowadzonej działalności w obszarze równego traktowania oraz jej wynikach;
2) informację o przestrzeganiu zasady równego traktowania w Rzeczypospolitej
Polskiej, przygotowaną w szczególności na podstawie badań, o których mowa w art. 17b pkt 2;
3) wnioski oraz rekomendacje dotyczące działań, które należy podjąć w celu
zapewnienia przestrzegania zasady równego traktowania.
2. Informacja Rzecznika podawana jest do wiadomości publicznej.
3. Rzecznik może przedkładać Sejmowi i Senatowi określone sprawy wynikające
z jego działalności.
4. Rzecznik na wniosek Marszałka Sejmu przedstawia informację lub podejmuje
czynności w określonych sprawach.

art. 20. więcej Art. 20. 1. Rzecznik wykonuje swoje zadania przy pomocy Biura Rzecznika
Praw Obywatelskich.
2. Rzecznik nadaje, w drodze zarządzenia, statut, który określa zadania i
organizację Biura.
3. Rzecznik może powołać nie więcej niż trzech zastępców Rzecznika. Rzecznik
odwołuje zastępców Rzecznika.
4. Rzecznik określa zakres zadań zastępcy (zastępców) Rzecznika.
5. Do zastępców Rzecznika oraz pracowników Biura Rzecznika Praw
Obywatelskich stosuje się odpowiednio przepisy o pracownikach urzędów państwowych.
6. (uchylony)
7. (uchylony)

art. 21. więcej Art. 21. Wydatki związane z funkcjonowaniem Rzecznika Praw Obywatelskich
pokrywane są z budżetu państwa.

art. 22. więcej Art. 22. Rzecznik, za zgodą Sejmu, może ustanowić swoich pełnomocników terenowych.

art. 23. więcej Art. 23. W Kodeksie postępowania karnego w art. 464 na końcu dodaje się wyrazy „oraz Rzecznik Praw Obywatelskich”.

art. 24. więcej Art. 24. W ustawie z dnia 19 października 1972 r. o wynalazczości (Dz. U. z 1984 r. Nr 33, poz. 177) w art. 117 w zdaniu pierwszym po wyrazach „Prokurator Generalny Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej” dodaje się wyrazy „a także Rzecznik Praw Obywatelskich”.

art. 25. więcej Art. 25. W ustawie z dnia 31 lipca 1981 r. o wynagrodzeniu osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe (Dz. U. Nr 20, poz. 101, z 1982 r. Nr 31, poz. 214, z 1985 r. Nr 22, poz. 98 i Nr 50, poz. 262) w art. 2 w pkt 1 na końcu dodaje się wyrazy „a także Rzecznika Praw Obywatelskich”.

art. 26. więcej Art. 26. W ustawie z dnia 29 kwietnia 1985 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 22, poz. 98) w art. 19 w ust. 1 po wyrazach „Prezes Najwyższej Izby Kontroli” dodaje się wyrazy „Rzecznik Praw Obywatelskich”.

art. 27. więcej Art. 27. Powołania Rzecznika Praw Obywatelskich na pierwszą kadencję Sejm dokona nie później niż przed dniem 1 grudnia 1987 r.

art. 28. więcej Art. 28. Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 1988 r., z tym że art. 18 ust.
2 i art. 27 wchodzą w życie z dniem ogłoszenia.