Ustawa z dnia 20 stycznia 2011 r. o odpowiedzialności majątkowej funkcjonariuszy publicznych za rażące naruszenie prawa

art. 1. więcej Art. 1. Ustawa określa zasady odpowiedzialności majątkowej funkcjonariuszy
publicznych wobec Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego lub innych
podmiotów ponoszących odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przy wykonywaniu
władzy publicznej, za działania lub zaniechania prowadzące do rażącego naruszenia
prawa oraz zasady postępowania w przedmiocie takiej odpowiedzialności.

art. 2. więcej Art. 2. 1. Użyte w ustawie określenia oznaczają:
1) funkcjonariusz publiczny – osobę działającą w charakterze organu administracji
publicznej lub z jego upoważnienia albo jako członek kolegialnego organu
administracji publicznej lub osobę wykonującą w urzędzie organu administracji
publicznej pracę w ramach stosunku pracy, stosunku służbowego lub umowy
cywilnoprawnej, biorącą udział w prowadzeniu sprawy rozstrzyganej w drodze
decyzji lub postanowienia przez taki organ;
2) podmiot odpowiedzialny – Skarb Państwa, jednostkę samorządu terytorialnego
lub inny podmiot, który, zgodnie z art. 417 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. –
Kodeks cywilny (Dz. U. z 2016 r. poz. 380 i 585), ponosi odpowiedzialność
majątkową za szkody wyrządzone przy wykonywaniu władzy publicznej;
3) organ administracji publicznej – organ administracji publicznej w rozumieniu
art. 5 § 2 pkt 3 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania
administracyjnego (Dz. U. z 2016 r. poz. 23, 868 i 996).
2. Ilekroć w ustawie jest mowa o wykonywaniu władzy publicznej z rażącym
naruszeniem prawa, należy przez to rozumieć również wykonywanie władzy
publicznej bez podstawy prawnej.
3. Ilekroć w ustawie jest mowa o wynagrodzeniu przysługującym
funkcjonariuszowi publicznemu, należy przez to rozumieć również przysługujące mu
uposażenie.

art. 3. więcej Art. 3. Odpowiedzialność funkcjonariusza publicznego na zasadach określonych
w ustawie wyłącza przewidzianą w przepisach odrębnych odpowiedzialność
majątkową funkcjonariusza publicznego wobec podmiotu odpowiedzialnego za
szkodę wyrządzoną tym samym działaniem lub zaniechaniem.

art. 4. więcej Art. 4. W sprawach nieuregulowanych w ustawie do odpowiedzialności
majątkowej funkcjonariuszy publicznych stosuje się przepisy ustawy z dnia
23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny.

art. 5. więcej Art. 5. Funkcjonariusz publiczny ponosi odpowiedzialność majątkową w razie
łącznego zaistnienia następujących przesłanek:
1) na mocy prawomocnego orzeczenia sądu lub na mocy ugody zostało wypłacone
przez podmiot odpowiedzialny odszkodowanie za szkodę wyrządzoną przy
wykonywaniu władzy publicznej z rażącym naruszeniem prawa;
2) rażące naruszenie prawa, o którym mowa w pkt 1, zostało spowodowane
zawinionym działaniem lub zaniechaniem funkcjonariusza publicznego;
3) rażące naruszenie prawa, o którym mowa w pkt 1, zostało stwierdzone zgodnie
z art. 6.

art. 6. więcej Art. 6. Przez stwierdzenie rażącego naruszenia prawa należy rozumieć:
1) wydanie ostatecznej decyzji stwierdzającej nieważność decyzji lub
postanowienia na podstawie art. 156 § 1 pkt 2 lub art. 156 § 1 pkt 2 w związku
z art. 126 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania
administracyjnego;
2) wydanie ostatecznej decyzji stwierdzającej nieważność decyzji lub
postanowienia na podstawie art. 247 § 1 pkt 2 albo pkt 3 lub art. 247 § 1 pkt 2 albo pkt 3, w związku z art. 219 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja
podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.);
3) stwierdzenie braku podstawy prawnej lub rażącego naruszenia prawa na
podstawie art. 54 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu
przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2016 r. poz. 718, 846 i 996);
4) wydanie prawomocnego wyroku na podstawie art. 145 § 1 pkt 2 ustawy z dnia
30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi
w związku z art. 156 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks
postępowania administracyjnego;
5) wydanie prawomocnego wyroku na podstawie art. 145 § 1 pkt 2 ustawy z dnia
30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi
w związku z art. 247 § 1 pkt 2 albo 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. –
Ordynacja podatkowa;
6) stwierdzenie rażącego naruszenia prawa na podstawie art. 37 § 2 ustawy z dnia
14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego;
7) stwierdzenie rażącego naruszenia prawa na podstawie art. 141 § 2 ustawy z dnia
29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa;
8) prawomocne stwierdzenie rażącego naruszenia prawa na podstawie art. 149 lub
art. 154 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed
sądami administracyjnymi;
9) prawomocne stwierdzenie rażącego naruszenia prawa na podstawie art. 47714 § 3
ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U.
z 2014 r. poz. 101, z późn. zm.);
10) prawomocne stwierdzenie braku podstawy prawnej lub rażącego naruszenia
prawa na podstawie art. 479^31a § 3 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks
postępowania cywilnego;
11) ostateczne stwierdzenie braku podstawy prawnej lub rażącego naruszenia prawa
na podstawie art. 81 ust. 3 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie
konkurencji i konsumentów (Dz. U. z 2015 r. poz. 184, 1618 i 1634).

art. 7. więcej Art. 7. 1. W terminie 14 dni od dnia wypłaty odszkodowania, o którym mowa
w art. 5 pkt 1, kierownik podmiotu odpowiedzialnego, który wypłacił odszkodowanie,
albo kierownik jednostki organizacyjnej podmiotu odpowiedzialnego, która wypłaciła
odszkodowanie, składa do prokuratora okręgowego właściwego ze względu na
siedzibę podmiotu odpowiedzialnego wniosek o przeprowadzenie postępowania
wyjaśniającego.
2. Do wniosku, o którym mowa w ust. 1, załącza się:
1) dowód wypłaty odszkodowania, o którym mowa w art. 5 pkt 1, i stanowiące
podstawę tej wypłaty orzeczenie lub ugodę;
2) rozstrzygnięcie stwierdzające rażące naruszenie prawa oraz uwierzytelnione
kopie posiadanych akt postępowania sądowego lub administracyjnego, w którym
zostało wydane to rozstrzygnięcie.
3. Po wpłynięciu wniosku, o którym mowa w ust. 1, prokurator przeprowadza
postępowanie wyjaśniające zmierzające do ustalenia przesłanek uzasadniających
wytoczenie na rzecz podmiotu odpowiedzialnego powództwa o odszkodowanie
przeciwko funkcjonariuszowi publicznemu z tytułu szkody wyrządzonej przy
wykonywaniu władzy publicznej z rażącym naruszeniem prawa. Do przeprowadzenia
tego postępowania stosuje się odpowiednio przepisy art. 69 ustawy z dnia 28 stycznia
2016 r. – Prawo o prokuraturze (Dz. U. poz. 177).
4. W przypadku stwierdzenia istnienia podstaw do wytoczenia przeciwko
funkcjonariuszowi publicznemu powództwa, o którym mowa w ust. 3, prokurator
przed jego wytoczeniem wzywa na piśmie funkcjonariusza publicznego do
dobrowolnego spełnienia świadczenia w określonym terminie, nie krótszym jednak
niż 7 dni od dnia otrzymania wezwania, a po bezskutecznym upływie tego terminu
wytacza powództwo.
5. Jeżeli brak jest podstaw do wytoczenia powództwa, o którym mowa w ust. 3,
prokurator odmawia podjęcia tej czynności.

art. 8. więcej Art. 8. 1. Postępowanie sądowe w sprawie o odszkodowanie, o którym mowa
w art. 7 ust. 3, toczy się według przepisów ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. –
Kodeks postępowania cywilnego.
2. Do złożenia wniosku na podstawie art. 194 lub art. 195 ustawy z dnia
17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego nie jest konieczne
prowadzenie postępowania wyjaśniającego, o którym mowa w art. 7 ust. 3,
w odniesieniu do osoby wskazanej we wniosku.

art. 9. więcej Art. 9. 1. Odszkodowanie, o którym mowa w art. 7 ust. 3, ustala się w wysokości
odszkodowania, o którym mowa w art. 5 pkt 1, jednak nie może ono przewyższać
kwoty dwunastokrotności miesięcznego wynagrodzenia przysługującego
funkcjonariuszowi publicznemu.
2. Jeżeli kilku funkcjonariuszy publicznych dopuściło się działania lub
zaniechania, o których mowa w art. 5 pkt 2, każdy z nich ponosi odpowiedzialność
stosownie do przyczynienia się do rażącego naruszenia prawa i stopnia winy. Jeżeli
nie jest możliwe ustalenie stopnia winy i przyczynienia się poszczególnych
funkcjonariuszy publicznych do rażącego naruszenia prawa, odpowiadają oni
w częściach równych.
3. Jeżeli kilku funkcjonariuszy publicznych dopuściło się działania lub
zaniechania, o których mowa w art. 5 pkt 2, każdy z nich ponosi odpowiedzialność do
kwoty dwunastokrotności miesięcznego wynagrodzenia, o którym mowa w ust. 1.
4. Jeżeli funkcjonariusz publiczny dopuścił się działania lub zaniechania,
o których mowa w art. 5 pkt 2, z winy umyślnej, odpowiada on do wysokości
odszkodowania, o którym mowa w art. 5 pkt 1.
5. Jeżeli kilku funkcjonariuszy publicznych dopuściło się działania lub
zaniechania, o których mowa w art. 5 pkt 2, z winy umyślnej, odpowiadają oni solidarnie.
6. Wynagrodzenie przysługujące funkcjonariuszowi publicznemu, o którym
mowa w ust. 1, określa się na dzień działania lub na koniec okresu zaniechania, które
spowodowało rażące naruszenie prawa. W przypadku gdy zgodnie ze zdaniem
poprzedzającym wynagrodzenie może być określone w różnej wysokości, przyjmuje
się wysokość najwyższą. Jeżeli ustalenie wynagrodzenia według zasad określonych
w zdaniach poprzedzających nie jest możliwe, wynagrodzenie przysługujące
funkcjonariuszowi publicznemu określa się na dzień stwierdzenia rażącego naruszenia prawa, o którym mowa w art. 5 pkt 3, a jeżeli w tym dniu osobie odpowiedzialnej nie
przysługuje już wynagrodzenie jako funkcjonariuszowi publicznemu, wynagrodzenie
określa się na ostatni dzień, w którym jej ono przysługiwało.

art. 10. więcej Art. 10. 1. Kto, będąc kierownikiem podmiotu odpowiedzialnego lub jednostki
organizacyjnej takiego podmiotu, nie wykonuje obowiązku określonego w art. 7 ust. 1,
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 3.
2. Jeżeli sprawca czynu określonego w ust. 1 działa nieumyślnie,
podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności.

art. 11. więcej Art. 11. W ustawie z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania
administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071, z późn. zm.) w art. 37 w § 2
dodaje się zdanie drugie w brzmieniu:
„Organ stwierdza jednocześnie, czy niezałatwienie sprawy w terminie miało
miejsce z rażącym naruszeniem prawa.”.

art. 12. więcej Art. 12. W ustawie z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania
cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, z późn. zm.) wprowadza się następujące
zmiany:
1) w art. 477¹⁴ w § 3 dodaje się zdanie drugie w brzmieniu:
„Jednocześnie sąd stwierdza, czy niewydanie decyzji przez organ rentowy
miało miejsce z rażącym naruszeniem prawa.”;
2) w art. 479^31a w § 3 dodaje się zdanie drugie w brzmieniu:
„Jednocześnie sąd stwierdza, czy zaskarżona decyzja została wydana bez
podstawy prawnej albo z rażącym naruszeniem prawa.”.

art. 13. więcej Art. 13. W ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z
2005 r. Nr 8, poz. 60, z późn. zm.) w art. 141 w § 2 dodaje się zdanie drugie w
brzmieniu:
„Organ stwierdza jednocześnie, czy niezałatwienie sprawy w terminie miało
miejsce z rażącym naruszeniem prawa.”.

art. 14. więcej Art. 14. W ustawie z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed
sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270, z późn. zm.) wprowadza się
następujące zmiany:
1) w art. 54 w § 3 dodaje się zdanie drugie w brzmieniu:
„Uwzględniając skargę, organ stwierdza jednocześnie, czy działanie,
bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania miały miejsce bez
podstawy prawnej albo z rażącym naruszeniem prawa.”;
2) w art. 149 dodaje się zdanie drugie w brzmieniu:
„Jednocześnie sąd stwierdza, czy bezczynność lub przewlekłe prowadzenie
postępowania miały miejsce z rażącym naruszeniem prawa.”;
3) w art. 154 w § 2 dodaje się zdanie drugie w brzmieniu:
„Jednocześnie sąd stwierdza, czy bezczynność organu lub przewlekłe
prowadzenie postępowania przez organ miały miejsce z rażącym naruszeniem
prawa.”.

art. 15. więcej Art. 15. W ustawie z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i
konsumentów (Dz. U. Nr 50, poz. 331, z późn. zm.) w art. 81 w ust. 3 dodaje się
zdanie drugie w brzmieniu:
„Uchylając albo zmieniając decyzję, Prezes Urzędu stwierdza jednocześnie, czy
decyzja ta została wydana bez podstawy prawnej albo z rażącym naruszeniem
prawa.”.

art. 16. więcej Art. 16. Przepisy ustawy stosuje się do działań i zaniechań funkcjonariuszy
publicznych, które nastąpiły od dnia wejścia w życie ustawy.

art. 17. więcej Art. 17. Ustawa wchodzi w życie po upływie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia.