Ustawa z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych

art. 1. więcej Art. 1. 1. Ustawa określa:
1) warunki nabywania i utraty prawa do emerytur i rekompensat przez
niektórych pracowników wykonujących pracę w szczególnych warunkach lub
o szczególnym charakterze, zwanych dalej „emeryturami pomostowymi”,
o których mowa w art. 24 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r.
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2018
r. poz. 1270), zwanej dalej „ustawą o emeryturach i rentach z FUS”;
2) rodzaje prac w szczególnych warunkach i prac o szczególnym charakterze,
których wykonywanie uprawnia do emerytury pomostowej;
3) zasady postępowania w sprawach emerytur pomostowych;
4) organizację i zasady działania Funduszu Emerytur Pomostowych;
5) zasady i tryb opłacania składek na Fundusz Emerytur Pomostowych oraz
zasady finansowania emerytur pomostowych i rekompensat;
6) obowiązki Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz płatników składek
w zakresie tworzenia i prowadzenia centralnego rejestru i wykazu stanowisk
pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze oraz
centralnego rejestru i ewidencji pracowników wykonujących prace
w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze.
2. Wypłata emerytur pomostowych jest gwarantowana przez państwo.

art. 2. więcej Art. 2. Użyte w ustawie określenia oznaczają:
1) organ rentowy – jednostkę organizacyjną Zakładu Ubezpieczeń Społecznych,
właściwą do wydawania decyzji w sprawach świadczeń, określoną w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1778, z późn. zm.);
2) płatnik składek – pracodawcę, o którym mowa w art. 4 pkt 2 lit. a ustawy
z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, oraz
ubezpieczonego, o którym mowa w art. 4 pkt 2 lit. d ustawy z dnia
13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych;
3) pracownik – ubezpieczonego, o którym mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1 oraz art. 8
ust. 1, 2a i ust. 6 pkt 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie
ubezpieczeń społecznych, podlegającego ubezpieczeniu emerytalnemu
z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze,
a także ubezpieczonego, który przed dniem wejścia w życie ustawy z tytułu
takiej pracy podlegał ubezpieczeniu społecznemu lub zaopatrzeniu
emerytalnemu;
4) uprawniony – osobę mającą ustalone prawo do emerytury pomostowej;
5) rekompensata – odszkodowanie za utratę możliwości nabycia prawa do
wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub
o szczególnym charakterze dla osób, które nie nabędą prawa do emerytury
pomostowej.

art. 3. więcej Art. 3. 1. Prace w szczególnych warunkach to prace związane z czynnikami
ryzyka, które z wiekiem mogą z dużym prawdopodobieństwem spowodować
trwałe uszkodzenie zdrowia, wykonywane w szczególnych warunkach środowiska
pracy, determinowanych siłami natury lub procesami technologicznymi, które
mimo zastosowania środków profilaktyki technicznej, organizacyjnej i medycznej
stawiają przed pracownikami wymagania przekraczające poziom ich możliwości,
ograniczony w wyniku procesu starzenia się jeszcze przed osiągnięciem wieku
emerytalnego, w stopniu utrudniającym ich pracę na dotychczasowym stanowisku;
wykaz prac w szczególnych warunkach określa załącznik nr 1 do ustawy.
2. Czynniki ryzyka, o których mowa w ust. 1, są związane z następującymi
rodzajami prac:
1) w szczególnych warunkach determinowanych siłami natury:
a) prace pod ziemią,
b) prace na wodzie,
c) prace pod wodą,
d) prace w powietrzu;
2) w szczególnych warunkach determinowanych procesami technologicznymi:
a) prace w warunkach gorącego mikroklimatu – prace wykonywane
w pomieszczeniach, w których wartość wskaźnika obciążenia
termicznego WBGT wynosi 28°C i powyżej, przy wartości tempa
metabolizmu pracownika powyżej 130 W/m2
,
b) prace w warunkach zimnego mikroklimatu – prace wykonywane
w pomieszczeniach o temperaturze powietrza poniżej 0°C,
c) bardzo ciężkie prace fizyczne – prace powodujące w ciągu zmiany
roboczej efektywny wydatek energetyczny u mężczyzn – powyżej
8400 kJ, a u kobiet – powyżej 4600 kJ,
d) prace w warunkach podwyższonego ciśnienia atmosferycznego,
e) ciężkie prace fizyczne związane z bardzo dużym obciążeniem
statycznym wynikającym z konieczności pracy w wymuszonej,
niezmiennej pozycji ciała; przy czym ciężkie prace fizyczne to prace
powodujące w ciągu zmiany roboczej efektywny wydatek energetyczny
u mężczyzn – powyżej 6300 kJ, a u kobiet – powyżej 4200 kJ, a prace
w wymuszonej pozycji ciała to prace wymagające znacznego pochylenia
i (lub) skręcenia pleców przy jednoczesnym wywieraniu siły powyżej
10 kG dla mężczyzn i 5 kG dla kobiet (wg metody OWAS pozycja
kategorii 4) przez co najmniej 50% zmiany roboczej.
3. Prace o szczególnym charakterze to prace wymagające szczególnej
odpowiedzialności oraz szczególnej sprawności psychofizycznej, których
możliwość należytego wykonywania w sposób niezagrażający bezpieczeństwu
publicznemu, w tym zdrowiu lub życiu innych osób, zmniejsza się przed
osiągnięciem wieku emerytalnego na skutek pogorszenia sprawności
psychofizycznej, związanego z procesem starzenia się; wykaz prac o szczególnym
charakterze określa załącznik nr 2 do ustawy.
4. Za pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach uważa
się pracowników wykonujących po dniu wejścia w życie ustawy, w pełnym
wymiarze czasu pracy, prace, o których mowa w ust. 1.
5. Za pracowników wykonujących prace o szczególnym charakterze uważa
się pracowników wykonujących po dniu wejścia w życie ustawy, w pełnym
wymiarze czasu pracy, prace, o których mowa w ust. 3.
6. Za pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach uważa
się także ubezpieczonych z tytułu działalności twórczej lub artystycznej tancerzy
zawodowych, wykonujących po dniu wejścia w życie ustawy prace związane
z bardzo ciężkim wysiłkiem fizycznym.
7. Za pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub
o szczególnym charakterze uważa się również osoby wykonujące przed dniem
wejścia w życie ustawy prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym
charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy lub art. 32 i art. 33 ustawy
o emeryturach i rentach z FUS.

art. 4. więcej Art. 4. Prawo do emerytury pomostowej, z uwzględnieniem art. 5–12,
przysługuje pracownikowi, który spełnia łącznie następujące warunki:
1) urodził się po dniu 31 grudnia 1948 r.;
2) ma okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze
wynoszący co najmniej 15 lat;
3) osiągnął wiek wynoszący co najmniej 55 lat dla kobiet i co najmniej 60 lat dla
mężczyzn;
4) ma okres składkowy i nieskładkowy, ustalony na zasadach określonych
w art. 5–9 i art. 11 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co
najmniej 20 lat dla kobiet i co najmniej 25 lat dla mężczyzn;
5) przed dniem 1 stycznia 1999 r. wykonywał prace w szczególnych warunkach
lub prace w szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy
lub art. 32 i art. 33 ustawy o emeryturach i rentach z FUS;
6) po dniu 31 grudnia 2008 r. wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub
o szczególnym charakterze, w rozu-mieniu art. 3 ust. 1 i 3;
7) nastąpiło z nim rozwiązanie stosunku pracy.

art. 5. więcej Art. 5. Pracownik wykonujący w powietrzu na statkach powietrznych pracę
w szczególnych warunkach wymienioną w pkt 25 załącznika nr 1 do ustawy lub
o szczególnym charakterze wymienioną w pkt 1 załącznika nr 2 do ustawy, który
spełnia warunki określone w art. 4 pkt 1, 4–7, nabywa prawo do emerytury
pomostowej, jeżeli:
1) osiągnął wiek wynoszący co najmniej 50 lat dla kobiet i co najmniej 55 lat dla
mężczyzn;
2) ma okres pracy w szczególnych warunkach wymienionej w pkt 25 załącznika
nr 1 do ustawy lub okres pracy o szczególnym charakterze wymienionej
w pkt 1 załącznika nr 2 do ustawy, wynoszący co najmniej 15 lat;
3) uzyskał orzeczenie o niezdolności do wykonywania pracy w szczególnych
warunkach wymienionej w pkt 25 załącznika nr 1 do ustawy lub
o szczególnym charakterze wymienionej w pkt 1 załącznika nr 2 do ustawy,
w rozumieniu art. 105–107 ustawy z dnia 3 lipca 2002 r. – Prawo lotnicze
(Dz. U. z 2018 r. poz. 1183, 1629 i 1637).

art. 6. więcej Art. 6. Pracownik wykonujący w morskich portach handlowych oraz
przedsiębiorstwach pomocniczych działających na rzecz tych portów, zwanych
dalej „portami morskimi”, prace w szczególnych warunkach, wymienione w pkt 21
załącznika nr 1 do ustawy, lub o szczególnym charakterze, wymienione
w pkt 12 załącznika nr 2 do ustawy, który spełnia warunki określone w art. 4 pkt 1,
4–7, nabywa prawo do emerytury pomostowej, jeżeli:
1) osiągnął wiek wynoszący co najmniej 55 lat;
2) ma okres pracy w portach morskich w szczególnych warunkach wymienionej
w pkt 21 załącznika nr 1 do ustawy lub o szczególnym charakterze
wymienionej w pkt 12 załącznika nr 2 do ustawy, wynoszący co najmniej
15 lat.

art. 7. więcej Art. 7. Pracownik wykonujący w hutnictwie prace w szczególnych
warunkach wymienione w pkt 4–12 załącznika nr 1 do ustawy, który spełnia
warunki określone w art. 4 pkt 1, 4–7, nabywa prawo do emerytury pomostowej,
jeżeli:
1) osiągnął wiek wynoszący co najmniej 55 lat;
2) ma okres pracy w szczególnych warunkach w hutnictwie wymienionej
w pkt 4–12 załącznika nr 1 do ustawy, wynoszący co najmniej 15 lat;
3) lekarz medycyny pracy wydał orzeczenie o niezdolności do wykonywania
prac w szczególnych warunkach wymienionych w pkt 4–12 załącznika
nr 1 do ustawy.

art. 8. więcej Art. 8. Pracownik wykonujący prace w szczególnych warunkach
wymienione w pkt 20, 22 i 32 załącznika nr 1 do ustawy, który spełnia warunki
określone w art. 4 pkt 1, 4–7, nabywa prawo do emerytury pomostowej, jeżeli:
1) osiągnął wiek wynoszący co najmniej 50 lat dla kobiet i co najmniej 55 lat dla
mężczyzn;
2) ma okres pracy w szczególnych warunkach wymienionej w pkt 20, 22
i 32 załącznika nr 1 do ustawy, wynoszący co najmniej 10 lat.

art. 9. więcej Art. 9. Pracownik wykonujący prace maszynistów pojazdów trakcyjnych
wymienione w pkt 5 załącznika nr 2 do ustawy, który spełnia warunki określone
w art. 4 pkt 1, 4–7, nabywa prawo do emerytury pomostowej, jeżeli:
1) osiągnął wiek wynoszący co najmniej 50 lat dla kobiet i co najmniej 55 lat dla
mężczyzn;
2) ma okres pracy jako maszynista pojazdów trakcyjnych wymienionej
w pkt 5 załącznika nr 2 do ustawy, wynoszący co najmniej 15 lat;
3) lekarz medycyny pracy wydał orzeczenie o niezdolności do wykonywania
prac jako maszynista pojazdów trakcyjnych.

art. 10. więcej Art. 10. Członek zawodowych ekip ratownictwa górskiego, który spełnia
warunki określone w art. 4 pkt 1, 4–7, nabywa prawo do emerytury pomostowej,
jeżeli:
1) osiągnął wiek wynoszący co najmniej 50 lat dla kobiet i co najmniej 55 lat dla
mężczyzn;
2) ma okres pracy jako członek zawodowych ekip ratownictwa górskiego,
wynoszący co najmniej 10 lat.

art. 11. więcej Art. 11. Pracownik wykonujący prace górnicze, o których mowa w art. 50c
ustawy o emeryturach i rentach z FUS, który spełnia warunki określone w art. 4
pkt 1, 4–7, nabywa prawo do emerytury pomostowej, jeżeli:
1) osiągnął wiek wynoszący co najmniej 55 lat dla kobiet i co najmniej 60 lat dla
mężczyzn;
2) ma okres pracy górniczej, o której mowa w art. 50c ustawy o emeryturach
i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 15 lat.

art. 12. więcej Art. 12. Przy ustalaniu okresu pracy w szczególnych warunkach lub
o szczególnym charakterze, o których mowa w art. 4–11, nie uwzględnia się
okresów niewykonywania pracy, za które pracownik otrzymał wynagrodzenie lub
świadczenie z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.

art. 13. więcej Art. 13. 1. Żołnierze zawodowi, funkcjonariusze Policji, Urzędu Ochrony
Państwa, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby
Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura
Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Służby Ochrony
Państwa, Służby Więziennej i Państwowej Straży Pożarnej nabywają prawo do
emerytury pomostowej, na zasadach określonych w art. 4, jeżeli nie spełniają
warunków do nabycia prawa lub utracili prawo do emerytury określonej
w przepisach o zaopatrzeniu emerytalnym tych osób.
2. Przy ustalaniu prawa do emerytury pomostowej osobom, o których mowa
w ust. 1, okresy służby pełnionej przez te osoby traktuje się na równi z okresami
pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, odpowiednio do
art. 3 ust. 4–7.

art. 14. więcej Art. 14. 1. Emerytura pomostowa stanowi równowartość kwoty będącej
wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury, ustalonej w sposób
określony w art. 25 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, przez średnie dalsze
trwanie życia dla osób w wieku 60 lat, ustalone według obowiązujących w dniu
zgłoszenia wniosku o przyznanie emerytury pomostowej tablic średniego trwania
życia, o których mowa w art. 26 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.
2. Jeżeli pracownik jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego, przy
ustalaniu podstawy obliczenia emerytury, składki na ubezpieczenie emerytalne,
zaewidencjonowane na jego koncie w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych,
zwanym dalej „Zakładem”, zwiększa się przez pomnożenie wskaźnikiem
korygującym 19,52/12,22, stanowiącym stosunek pełnej wysokości składki na ubezpieczenie emerytalne do wysokości zaewidencjonowanej na koncie ubezpieczonego w Zakładzie.
3. Kwota emerytury pomostowej nie może być niższa niż kwota najniższej
emerytury, o której mowa w art. 85 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.
4. Jeżeli po dniu, od którego przyznano emeryturę pomostową, uprawniony
podlegał ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, wysokość emerytury
pomostowej ulega ponownemu ustaleniu na zasadach określonych
w art. 108 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.
5. Emerytura pomostowa podlega waloryzacji na zasadach i w terminach
przewidzianych dla waloryzacji świadczeń w art. 88, art. 89 i art. 93 ustawy
o emeryturach i rentach z FUS.

art. 15. więcej Art. 15. 1. Prawo do emerytury pomostowej powstaje z dniem spełnienia
warunków wymaganych do nabycia tego prawa.
2. W przypadku pobierania zasiłku chorobowego lub świadczenia
rehabilitacyjnego, prawo do emerytury pomostowej powstaje z dniem zaprzestania
pobierania tego zasiłku lub świadczenia.

art. 16. więcej Art. 16. Prawo do emerytury pomostowej ustaje z dniem:
1) poprzedzającym dzień nabycia prawa do emerytury, która jest ustalona
decyzją organu rentowego lub innego organu emerytalno-rentowego,
określonego w odrębnych przepisach;
2) osiągnięcia przez uprawnionego wieku:
a) 60 lat – w przypadku kobiet,
b) 65 lat – w przypadku mężczyzn
– jeżeli uprawniony nie ma prawa do emerytury ustalonego decyzją organu
rentowego lub innego organu emerytalno-rentowego, określonego w
odrębnych przepisach;
3) śmierci uprawnionego.

art. 17. więcej Art. 17. 1. Prawo do emerytury pomostowej ulega zawieszeniu lub emerytura
ta ulega zmniejszeniu na zasadach określonych w art. 103 ust. 3 i art. 104–
106 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.
2. Jeżeli łączna kwota przychodu uprawnionego przewyższyła w danym roku
kalendarzowym kwotę graniczną przychodu o kwotę niższą niż kwota nienależnie pobranych świadczeń, zwrotu tej kwoty nie dokonuje się, jeżeli uprawniony dokona wpłaty na Fundusz Emerytur Pomostowych, o którym mowa w art. 29, kwoty
równej kwocie tego przekroczenia, pomniejszonej o kwotę pobranej zaliczki na
podatek dochodowy od osób fizycznych. Organ rentowy informuje uprawnionego
o możliwości uniknięcia zwrotu kwoty nienależnie pobranych świadczeń w razie
dokonania wskazanej wpłaty na Fundusz Emerytur Pomostowych i wyznacza
termin na jej wpłatę.
3. Jeżeli uprawniony nie dokonał w wyznaczonym terminie wpłaty, o której
mowa w ust. 2, organ rentowy dochodzi zwrotu nienależnie pobranej emerytury
pomostowej na zasadach określonych w art. 138–144 ustawy o emeryturach
i rentach z FUS.
4. Prawo do emerytury pomostowej ulega zawieszeniu bez względu na
wysokość uzyskiwanego przychodu w razie podjęcia przez uprawnionego pracy
w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3
ust. 1 i 3.

art. 18. więcej Art. 18. 1. W razie śmierci uprawnionego członkom jego rodziny przysługuje
renta rodzinna oraz dodatek dla sierot zupełnych na zasadach określonych
w art. 65–74, art. 76, art. 103 ust. 3, art. 104–106 i art. 107a ustawy o emeryturach
i rentach z FUS.
2. W razie śmierci osoby, która zgłosiła wniosek o świadczenia określone
ustawą, świadczenia należne jej do dnia śmierci wypłaca się małżonkowi, dzieciom,
z którymi prowadziła wspólne gospodarstwo domowe, a w przypadku ich braku –
małżonkowi i dzieciom, z którymi osoba ta nie prowadziła wspólnego
gospodarstwa domowego, a w razie ich braku – innym członkom rodziny
uprawnionym do renty rodzinnej lub na których utrzymaniu pozostawała ta osoba.
3. Osoby wymienione w ust. 2 mają prawo do udziału w dalszym
prowadzeniu postępowania o świadczenia nieukończonego wskutek śmierci osoby,
która o te świadczenia wystąpiła.
4. Roszczenia o wypłatę świadczeń, o których mowa w ust. 2, wygasają po
upływie 12 miesięcy od dnia śmierci osoby, której świadczenia przysługiwały,
chyba że przed upływem tego okresu zgłoszony zostanie wniosek o dalsze
prowadzenie postępowania.

art. 19. więcej Art. 19. Do emerytury pomostowej przysługuje dodatek pielęgnacyjny na
zasadach i w wysokości określonej w art. 75 ustawy o emeryturach i rentach
z FUS.

art. 20. więcej Art. 20. Osobie, która pokryła koszty pogrzebu po śmierci:
1) uprawnionego,
2) członka rodziny uprawnionego
– przysługuje zasiłek pogrzebowy na zasadach określonych w art. 77–81
i art. 99 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

art. 21. więcej Art. 21. 1. Rekompensata przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli ma okres pracy
w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu
przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 15 lat.
2. Rekompensata nie przysługuje osobie, która nabyła prawo do emerytury na
podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

art. 22. więcej Art. 22.

art. 23. więcej Art. 23. 1. Ustalenie rekompensaty następuje na wniosek ubezpieczonego
o emeryturę.
2. Rekompensata przyznawana jest w formie dodatku do kapitału
początkowego, o którym mowa w przepisach art. 173 i art. 174 ustawy
o emeryturach i rentach z FUS.

art. 24. więcej Art. 24. Postępowanie w sprawie emerytury pomostowej wszczyna się na
wniosek pracownika zgłoszony bezpośrednio lub za pośrednictwem płatnika
składek w organie rentowym.

art. 25. więcej Art. 25. 1. Decyzję w sprawie emerytury pomostowej wydaje i emeryturę tę
wypłaca:
1) organ rentowy właściwy ze względu na miejsce zamieszkania pracownika;
2) wyznaczony przez Prezesa Zakładu organ rentowy w przypadku
pracowników:
a) zamieszkałych poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej w państwie,
z którym Rzeczpospolitą Polską łączy umowa międzynarodowa
w dziedzinie ubezpieczeń społecznych,
b) którym przy ustalaniu okresu składkowego i nieskładkowego
uwzględniono okresy, o których mowa w art. 8 ustawy o emeryturach
i rentach z FUS;
3) organ rentowy właściwy ze względu na ostatnie miejsce zamieszkania
pracownika w Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli pracownik zamieszkuje poza
granicami Rzeczypospolitej Polskiej, w państwie, z którym Rzeczpospolitą
Polską nie łączy umowa międzynarodowa w dziedzinie ubezpieczeń
społecznych.
2. Od decyzji w sprawie emerytury pomostowej przysługuje odwołanie do
sądu, na zasadach określonych w art. 83 ustawy z dnia 13 października 1998 r.
o systemie ubezpieczeń społecznych, zwanej dalej „ustawą o systemie ubezpieczeń
społecznych”.

art. 26. więcej Art. 26. 1. Emeryturę pomostową wypłaca się za miesiąc kalendarzowy
w terminach i na zasadach przewidzianych dla wypłaty emerytur określonych
w art. 129, art. 130, art. 132–135, art. 136a ust. 2 i art. 136b ustawy o emeryturach
i rentach z FUS.
2. Kwotę emerytury pomostowej za niepełny miesiąc ustala się, dzieląc kwotę
emerytury przez liczbę dni kalendarzowych w miesiącu, a otrzymaną kwotę mnoży
się przez liczbę dni kalendarzowych, za które emerytura przysługuje.

art. 27. więcej Art. 27. W razie zbiegu prawa do emerytury pomostowej z prawem do renty,
uposażenia w stanie spoczynku, zasiłku przedemerytalnego, świadczenia
przedemerytalnego lub innego świadczenia o charakterze emerytalnym lub
rentowym, ustalonym na podstawie odrębnych ustaw, przysługuje tylko jedno
z tych świadczeń – wyższe lub wybrane przez uprawnionego.

art. 28. więcej Art. 28. 1. W zakresie postępowania w sprawach emerytury pomostowej
stosuje się odpowiednio przepisy art. 114 i art. 116–128a ustawy o emeryturach
i rentach z FUS.
2. W zakresie postępowania w sprawie zwrotu nienależnie pobranej
emerytury pomostowej, egzekucji i potrąceń stosuje się odpowiednio przepisy art. 138–144 ustawy o emeryturach i rentach z FUS oraz przepisy art. 84 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

art. 29. więcej Art. 29. 1. Tworzy się Fundusz Emerytur Pomostowych, zwany dalej „FEP”,
który jest państwowym funduszem celowym powołanym w celu finansowania
emerytur pomostowych.
2. Dysponentem FEP jest Zakład.

art. 30. więcej Art. 30. 1. Przychody FEP pochodzą:
1) ze składek na FEP;
2) z dotacji budżetu państwa;
3) z oprocentowania rachunków bankowych FEP;
4) z odsetek od nieterminowo opłaconych składek na FEP;
5) z dodatkowej opłaty, o której mowa w art. 40 ust. 2;
6) ze zwrotu nienależnie pobranych świadczeń wraz z odsetkami;
7) z lokat wolnych środków FEP;
8) z wpłaty, o której mowa w art. 17 ust. 2;
9) z innych tytułów.
2. Składkę na FEP zalicza się do przychodów FEP w miesiącu następującym
po miesiącu, za który składka jest należna.

art. 31. więcej Art. 31. 1. W granicach określonych w ustawie budżetowej FEP otrzymuje
z budżetu państwa dotacje.
2. Dotacje mogą być przeznaczone wyłącznie na finansowanie wydatków,
o których mowa w art. 32.

art. 32. więcej Art. 32. 1. Ze środków zgromadzonych w FEP są finansowane:
1) wypłaty emerytur pomostowych;
2) odsetki za nieterminowe wypłaty emerytur pomostowych;
3) odpis stanowiący przychód Zakładu.
2. Wysokość odpisu, o którym mowa w ust. 1 pkt 3, ustala się corocznie
w ustawie budżetowej na podstawie planu finansowego FEP; odpis jest potrącany
w okresach miesięcznych.
3. Świadczenia, o których mowa w art. 18–20, są finansowane ze środków
Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, o którym mowa w art. 51–56 ustawy
o systemie ubezpieczeń społecznych.

art. 33. więcej Art. 33. 1. Zarząd Zakładu:
1) opracowuje projekt rocznego planu finansowego FEP w trybie określonym
w przepisach dotyczących prac nad projektem budżetu państwa i po
zaopiniowaniu przez Radę Nadzorczą Zakładu przedkłada go ministrowi
właściwemu do spraw zabezpieczenia społecznego;
2) sporządza roczne sprawozdanie z wykonania planu finansowego FEP i po
zaopiniowaniu przez Radę Nadzorczą Zakładu przedkłada je ministrowi
właściwemu do spraw zabezpieczenia społecznego;
3) sporządza roczne sprawozdanie finansowe FEP i po zaopiniowaniu przez
biegłego rewidenta niebędącego pracownikiem Zakładu przedkłada je
ministrowi właściwemu do spraw zabezpieczenia społecznego.
2. Zarząd Zakładu sporządza dla FEP prognozę wpływów i wydatków FEP
dla kolejnych 5 lat obrotowych zgodnie z zasadami, o których mowa w art. 61
ust. 1 i 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.
3. Wyboru biegłego rewidenta, o którym mowa w ust. 1 pkt 3, dokonuje Rada
Nadzorcza Zakładu.

art. 34. więcej Art. 34. 1. Wolne środki FEP mogą być lokowane jedynie na lokatach
bankowych, w papierach wartościowych emitowanych przez Skarb Państwa oraz
w jednostkach uczestnictwa funduszy rynku pieniężnego, o których mowa w art.
178 ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu
alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (Dz. U. z 2018 r. poz. 1355), chyba że
Rada Ministrów, na wniosek Prezesa Zakładu, zezwoli na ulokowanie środków
w inny sposób.
2. W zakresie lokowania środków FEP stosuje się odpowiednio zasady
lokowania środków Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, o których mowa
w art. 56 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

art. 35. więcej Art. 35. 1. Składki na FEP opłaca się za pracownika, który spełnia łącznie
następujące warunki:
1) urodził się po dniu 31 grudnia 1948 r.;
2) wykonuje prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze,
o których mowa w art. 3 ust. 1 i 3.
2. Obowiązek opłacania składek na FEP za pracownika, o którym mowa
w ust. 1, powstaje z dniem rozpoczęcia wykonywania przez niego pracy
w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, a ustaje z dniem
zaprzestania wykonywania tych prac.
3. Płatnik składek jest zobowiązany do opłacenia składek na FEP za
pracownika wykonującego prace górnicze, który uzyskał prawo do emerytury
pomostowej na podstawie art. 11, za okres wykonywania prac górniczych,
o których mowa w art. 50c ustawy o emeryturach i rentach z FUS, nie wcześniej
jednak niż za okres od 1 stycznia 2010 r.
4. Składki na FEP od uposażenia zwolnionych ze służby żołnierzy
zawodowych albo funkcjonariuszy, o których mowa w art. 13, wypłaconego po
dniu 31 grudnia 2009 r. do dnia zwolnienia ze służby, opłaca się na zasadach
i w trybie określonym w odrębnych przepisach dla składek na ubezpieczenia
emerytalne i rentowe przekazywanych za żołnierzy albo funkcjonariuszy
zwolnionych ze służby.

art. 36. więcej Art. 36. 1. Stopa składki na FEP wynosi 1,5% podstawy wymiaru.
2. Podstawę wymiaru składki na FEP stanowi podstawa wymiaru składek na
ubezpieczenie emerytalne i rentowe, określona w art. 18 ust. 1–2 i ust. 8 oraz
w art. 21 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.
3. Przy ustalaniu podstawy wymiaru składki na FEP stosuje się ograniczenie,
o którym mowa w art. 19 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.
4. Składka na FEP jest finansowana w całości przez płatnika składek.

art. 37. więcej Art. 37. 1. Składkę na FEP oblicza, rozlicza i opłaca co miesiąc płatnik
składek.
2. Składkę na FEP płatnik składek rozlicza w deklaracji rozliczeniowej,
o której mowa w art. 46 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.
3. Składkę na FEP płatnik składek opłaca w terminie określonym
w art. 47 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych dla opłacania składek na
ubezpieczenia społeczne.

art. 38. więcej Art. 38. 1. Płatnik składek przekazuje informację o pracowniku, za którego
był obowiązany opłacać składkę na FEP, zawierającą następujące dane:
1) nazwisko i imię,
2) datę urodzenia,
3) numer PESEL, a w razie gdy pracownikowi nie nadano numeru PESEL –
serię i numer dowodu osobistego lub paszportu,
4) okres wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym
charakterze,
5) kod pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze,
o którym mowa w przepisach art. 33 ustawy o systemie ubezpieczeń
społecznych
– zwaną dalej „zgłoszeniem danych o pracy w szczególnych warunkach lub
o szczególnym charakterze”.
2. Zgłoszenie danych o pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym
charakterze płatnik składek przekazuje do Zakładu do dnia 31 marca danego roku
kalendarzowego za poprzedni rok kalendarzowy.
3. W przypadku wystąpienia pracownika z wnioskiem o przyznanie
emerytury pomostowej, zgłoszenie danych o pracy w szczególnych warunkach lub
o szczególnym charakterze w danym roku kalendarzowym, płatnik składek
przekazuje do Zakładu w terminie 7 dni od dnia zgłoszenia wniosku.
4. Jeżeli z wnioskiem o przyznanie emerytury pomostowej pracownik
wystąpi przed przekazaniem zgłoszenia danych o pracy w szczególnych warunkach
lub o szczególnym charakterze za poprzedni rok kalendarzowy, w terminie,
o którym mowa w ust. 3, płatnik składek przekazuje do Zakładu także zgłoszenie
za poprzedni rok kalendarzowy.
5. W przypadku upadłości lub likwidacji płatnika składek zgłoszenia danych
o pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w danym roku kalendarzowym płatnik składek przekazuje do Zakładu nie później niż w dniu przekazania dokumentu wyrejestrowania płatnika składek.
6. W przypadku upadłości lub likwidacji płatnika składek przed przekazaniem
zgłoszeń danych o pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym
charakterze za poprzedni rok kalendarzowy, w terminie, o którym mowa w ust. 3,
płatnik składek przekazuje do Zakładu także zgłoszenia za poprzedni rok
kalendarzowy.

art. 39. więcej Art. 39. 1. Płatnik składek jest obowiązany przekazać do Zakładu korygujące
zgłoszenie danych o pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym
charakterze, w formie nowego zgłoszenia zawierającego wszystkie prawidłowe
dane, o których mowa w art. 38 ust. 1, zwane dalej „korygującym zgłoszeniem”,
jeżeli zachodzi konieczność korekty danych podanych w zgłoszeniu w przypadku
stwierdzenia nieprawidłowości przez:
1) płatnika składek we własnym zakresie;
2) Zakład;
3) właściwy organ Państwowej Inspekcji Pracy.
2. Płatnik składek jest obowiązany przekazać korygujące zgłoszenie
w terminie 7 dni od dnia stwierdzenia nieprawidłowości we własnym zakresie lub
otrzymania zawiadomienia o stwierdzeniu nieprawidłowości przez Zakład lub
właściwy organ Państwowej Inspekcji Pracy.
3. Jeżeli konieczność korekty podanych w zgłoszeniu danych o pracy
w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze jest wynikiem
stwierdzenia nieprawidłowości przez Zakład w drodze:
1) decyzji – korygujące zgłoszenie powinno być złożone nie później niż
w terminie 7 dni od uprawomocnienia się decyzji;
2) kontroli – korygujące zgłoszenie powinno być złożone nie później niż
w terminie 30 dni od dnia otrzymania protokołu kontroli.
4. Zgłoszenie danych o pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym
charakterze i korygujące zgłoszenie przekazuje się w takiej samej formie, jaka
obowiązuje płatnika składek w odniesieniu do dokumentów ubezpieczeniowych
określonych w art. 34–36, art. 41, art. 43, art. 44 i art. 46–48b ustawy o systemie
ubezpieczeń społecznych.
5. Zakład sporządza z urzędu zgłoszenie danych o pracy w szczególnych
warunkach lub o szczególnym charakterze oraz koryguje błędy w nim stwierdzone,
w razie braku możliwości uzyskania zgłoszenia lub korygującego zgłoszenia od
płatnika składek, jeżeli posiada dane umożliwiające sporządzenie tego zgłoszenia.
6. Kopie zgłoszenia danych o pracy w szczególnych warunkach lub
o szczególnym charakterze oraz korygującego zgłoszenia płatnik składek
zobowiązany jest przechowywać przez okres 5 lat od dnia ich przekazania do
Zakładu, w formie dokumentu pisemnego lub elektronicznego.

art. 40. więcej Art. 40. 1. Od nieopłaconych w terminie składek na FEP należne są od
płatnika składek odsetki za zwłokę, na zasadach i w wysokości określonych
w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2018 r. poz.
800, z późn. zm.), jeżeli ich wysokość przekracza 6,60 zł.
2. W razie nieopłacenia składek na FEP lub opłacenia ich w zaniżonej
wysokości Zakład może wymierzyć płatnikowi składek dodatkową opłatę do
wysokości 100% nieopłaconych składek.
3. Od decyzji w sprawie wymierzenia dodatkowej opłaty przysługuje
odwołanie do sądu, na zasadach określonych w art. 83 ustawy o systemie
ubezpieczeń społecznych.
4. Składki na FEP oraz odsetki za zwłokę, koszty upomnienia i dodatkowa
opłata, nieopłacone w terminie:
1) podlegają ściągnięciu,
2) ulegają przedawnieniu,
3) umarza się w całości lub w części
– na zasadach określonych w art. 24–28 i art. 31 ustawy o systemie ubezpieczeń
społecznych.
5. Na wniosek dłużnika Zakład może odroczyć termin płatności należności
wymienionych w ust. 4 lub rozłożyć je na raty, uwzględniając możliwości płatnicze
dłużnika, a także stan finansów FEP, na zasadach określonych w art. 29 ustawy
o systemie ubezpieczeń społecznych.
6. Nienależnie opłacone składki na FEP podlegają zwrotowi na zasadach
określonych w art. 24 ust. 6a–6e, ust. 7 i ust. 8d ustawy o systemie ubezpieczeń
społecznych.
7. W sprawach nieuregulowanych w ustawie dotyczących składek na FEP
stosuje się odpowiednio przepisy rozdziału 3 i 4 ustawy o systemie ubezpieczeń
społecznych.

art. 41. więcej Art. 41. 1. Zakład prowadzi:
1) centralny rejestr stanowisk pracy, na których są wykonywane prace
w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze;
2) centralny rejestr pracowników wykonujących prace w szczególnych
warunkach lub o szczególnym charakterze, za których jest przewidziany
obowiązek opłacania składek na FEP.
2. Centralny rejestr stanowisk pracy, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, zawiera:
1) dane płatnika składek;
2) liczbę stanowisk pracy, na których jest wykonywana praca w szczególnych
warunkach lub o szczególnym charakterze.
3. Centralny rejestr pracowników, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, zawiera:
1) dane płatnika składek;
2) dane dotyczące pracownika, za którego jest przewidziany obowiązek
opłacania składek na FEP:
a) nazwisko i imię,
b) datę urodzenia,
c) numer PESEL,
d) serię i numer dowodu osobistego lub paszportu;
3) kod pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze;
4) okres wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym
charakterze.
4. Płatnik składek jest obowiązany prowadzić:
1) wykaz stanowisk pracy, na których są wykonywane prace w szczególnych
warunkach lub o szczególnym charakterze;
2) ewidencję pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub
o szczególnym charakterze, za których jest przewidziany obowiązek
opłacania składek na FEP, zawierającą dane, o których mowa w ust. 3 pkt 2.
5. Płatnik składek obowiązany jest powiadomić pracowników o dokonaniu
wpisu do ewidencji, o której mowa w ust. 4.
6. W przypadku nieumieszczenia w ewidencji pracowników wykonujących
prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, za których jest
przewidziany obowiązek opłacania składek na FEP, pracownikowi przysługuje
skarga do Państwowej Inspekcji Pracy.
7. Informacje dotyczące liczby stanowisk pracy w szczególnych warunkach
i o szczególnym charakterze płatnik składek przekazuje do Zakładu w deklaracji
rozliczeniowej, o której mowa w art. 46 ustawy o systemie ubezpieczeń
społecznych w terminie przekazywania tej deklaracji.
8. Informacje dotyczące pracowników umieszczonych w ewidencji, o której
mowa w ust. 4 pkt 2, płatnik składek przekazuje do Zakładu w zgłoszeniu danych
o pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze za dany rok
kalendarzowy w terminie do dnia 31 marca następnego roku kalendarzowego.

art. 42. więcej Art. 42. 1. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego
przedstawia Radzie Dialogu Społecznego w terminie do dnia 15 marca i do dnia 15
września każdego roku informację:
1) o liczbie stanowisk pracy, na których są wykonywane prace w szczególnych
warunkach lub o szczególnym charakterze, na podstawie danych zawartych
w centralnym rejestrze stanowisk pracy, na których są wykonywane prace
w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze;
2) o liczbie pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub
o szczególnym charakterze, za których jest przewidziany obowiązek
opłacania składek na FEP, na podstawie danych zawartych w centralnym rejestrze pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze.
2. Informacje, o których mowa w ust. 1, będą przedstawiane za lata 2010–
2014.

art. 43. więcej Art. 43. (pominięty).

art. 44. więcej Art. 44. (pominięty).

art. 45. więcej Art. 45. (pominięty).

art. 46. więcej Art. 46. (pominięty).

art. 47. więcej Art. 47. (pominięty).

art. 48. więcej Art. 48. (pominięty).

art. 49. więcej Art. 49. Prawo do emerytury pomostowej przysługuje również osobie, która:
1) po dniu 31 grudnia 2008 r. nie wykonywała pracy w szczególnych warunkach
lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3;
2) spełnia warunki określone w art. 4 pkt 1–5 i 7 i art. 5–12;
3) w dniu wejścia w życie ustawy miała wymagany w przepisach, o których
mowa w pkt 2, okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym
charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3.

art. 50. więcej Art. 50. 1. Pierwsze zgłoszenie danych o pracy w szczególnych warunkach
lub o szczególnym charakterze, o którym mowa w art. 38, płatnik składek
przekazuje za 2010 r.
2. Przekazując zgłoszenie, o którym mowa w ust. 1, płatnik składek składa
informacje wymienione w art. 38 ust. 1 dotyczące pracowników, którzy w 2009 r.
wykonywali prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze,
także wówczas, gdy w 2010 r. nie wykonywali już tej pracy.
3. Do czasu przekazania zgłoszenia i informacji, o których mowa w ust. 1 i 2,
płatnik składek jest zobowiązany do wystawiania zaświadczeń o okresach pracy
w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3
ust. 1 i 3, przypadających po dniu 31 grudnia 2008 r. Przepis art. 12 stosuje się
odpowiednio.

art. 51. więcej Art. 51. Płatnik składek jest zobowiązany do wystawiania zaświadczeń
o okresach pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3, za okresy przypadające przed dniem 1 stycznia 2009 r. Przepis art. 12 stosuje się odpowiednio.

art. 52. więcej Art. 52. Pierwszą prognozę wpływów i wydatków Funduszu Emerytur
Pomostowych dla kolejnych 5 lat obrotowych, o której mowa w art. 33 ust. 2,
Zarząd Zakładu sporządzi w 2012 r.

art. 53. więcej Art. 53. Do dnia 31 grudnia 2014 r. minister właściwy do spraw pracy
przygotuje strategię sektorową na zasadach określonych w ustawie z dnia 6 grudnia
2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz. U. z 2018 r. poz. 1307),
dotyczącą wspierania zatrudnienia i aktywizacji zawodowej osób wykonujących
przez co najmniej 15 lat prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym
charakterze, którym nie przysługuje prawo do emerytury pomostowej.

art. 54. więcej Art. 54. 1. W 2009 r. wypłaty emerytur pomostowych są finansowane
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, o którym mowa w art. 51 ustawy
o systemie ubezpieczeń społecznych.
2. Środki na finansowanie emerytur pomostowych, o którym mowa w ust. 1,
pochodzą z dotacji z budżetu państwa.

art. 55. więcej Art. 55. (pominięty).

art. 56. więcej Art. 56. Ilekroć w przepisach odrębnych jest mowa o emeryturze, należy
przez to rozumieć również emeryturę pomostową.

art. 57. więcej Art. 57. Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2009 r., z wyjątkiem:
1) art. 29–42, art. 45 pkt 1 i 3–9 oraz art. 48, które wchodzą w życie z dniem
1 stycznia 2010 r.;
2) art. 44, art. 47 i art. 55 ust. 1, które wchodzą w życie po upływie 14 dni od
dnia ogłoszenia.