Ustawa z dnia 17 grudnia 2009 r. o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym

art. 1. więcej Art. 1. 1. Ustawa normuje sądowe postępowanie cywilne w sprawach, w których
są dochodzone roszczenia jednego rodzaju, co najmniej 10 osób, oparte na tej samej
lub takiej samej podstawie faktycznej (postępowanie grupowe).
2. Ustawa ma zastosowanie w sprawach o roszczenia z tytułu odpowiedzialności
za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny, z tytułu czynów niedozwolonych,
z tytułu odpowiedzialności za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania
umownego lub z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia, a w odniesieniu do roszczeń
o ochronę konsumentów także w innych sprawach.
2a. W postępowaniu grupowym jest wyłączone dochodzenie roszczeń o ochronę
dóbr osobistych, z wyjątkiem roszczeń wynikających z uszkodzenia ciała lub
wywołania rozstroju zdrowia, w tym roszczeń przysługujących najbliższym członkom
rodziny poszkodowanego, zmarłego wskutek uszkodzenia ciała lub wywołania
rozstroju zdrowia.
2b. Możliwość dochodzenia w postępowaniu grupowym roszczeń pieniężnych
wynikających z uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia, w tym roszczeń
pieniężnych przysługujących najbliższym członkom rodziny poszkodowanego,
zmarłego wskutek uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia, jest
ograniczona do żądania ustalenia odpowiedzialności pozwanego, na zasadach
określonych w art. 2 ust. 3.
3. Wszczęcie postępowania grupowego nie wyłącza możliwości dochodzenia
swych roszczeń przez osoby, które nie przystąpiły do grupy lub z niej wystąpiły.

art. 2. więcej Art. 2. 1. Postępowanie grupowe w sprawach o roszczenia pieniężne jest
dopuszczalne tylko wtedy, gdy wysokość roszczenia każdego członka grupy została ujednolicona poprzez zrównanie wysokości roszczenia dochodzonego przez członków grupy lub podgrupy.
2. Ujednolicenie wysokości roszczeń może nastąpić w podgrupach, liczących co
najmniej 2 osoby.
3. W sprawach o roszczenia pieniężne powództwo może ograniczać się do
żądania ustalenia odpowiedzialności pozwanego za określone zdarzenie lub zdarzenia.
W takim przypadku powód nie jest obowiązany wykazywać interesu prawnego
w ustaleniu.
4. Uwzględniając żądanie ustalenia odpowiedzialności pozwanego za określone
zdarzenie lub zdarzenia, sąd ustala okoliczności wspólne członkom grupy, stanowiące
przesłanki dochodzonych przez nich roszczeń.

art. 3. więcej Art. 3. 1. Postępowanie grupowe należy do właściwości sądu okręgowego.
2. Sąd rozpoznaje sprawę w składzie trzech sędziów zawodowych.

art. 4. więcej Art. 4. 1. Powództwo w postępowaniu grupowym wytacza reprezentant grupy.
2. Reprezentantem grupy może być osoba będąca członkiem grupy albo
powiatowy (miejski) rzecznik konsumentów w zakresie przysługujących im
uprawnień.
3. Reprezentant grupy prowadzi postępowanie w imieniu własnym, na rzecz
wszystkich członków grupy.
4. W postępowaniu grupowym obowiązuje zastępstwo powoda przez adwokata
lub radcę prawnego, chyba że powód jest adwokatem lub radcą prawnym.

art. 5. więcej Art. 5. Umowa regulująca wynagrodzenie pełnomocnika może określać
wynagrodzenie w stosunku do kwoty zasądzonej na rzecz powoda, nie więcej niż 20%
tej kwoty.

art. 6. więcej Art. 6. 1. Pozew powinien czynić zadość warunkom określonym w ustawie z
dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2019 r. poz.
1460, z późn. zm.), a ponadto zawierać:
1) wniosek o rozpoznanie sprawy w postępowaniu grupowym;
2) wskazanie okoliczności, o których mowa w art. 1 ust. 1, a w przypadku roszczeń
pieniężnych także dokonanie ujednolicenia wysokości roszczeń członków grupy
lub podgrupy;
3) w przypadku roszczeń pieniężnych określenie wysokości roszczenia każdego z
członków grupy lub podgrup;
4) oświadczenie powoda o tym, że działa on w charakterze reprezentanta grupy.
1a. Żądanie pozwu w sprawach o ustalenie odpowiedzialności pozwanego na
podstawie art. 2 ust. 3 powinno obejmować także wskazanie roszczeń pieniężnych,
których dochodzeniu służyć ma żądany wyrok ustalający odpowiedzialność, przy
czym nie jest konieczne wskazywanie wysokości tych roszczeń.
2. Do pozwu należy dołączyć oświadczenia członków grupy o przystąpieniu do
grupy i wyrażeniu zgody co do osoby reprezentanta grupy oraz umowę reprezentanta
grupy z pełnomocnikiem, określającą sposób wynagrodzenia pełnomocnika.

art. 7. więcej Art. 7. 1. Posiedzenie przygotowawcze można przeprowadzić także przed
wezwaniem pozwanego do wniesienia odpowiedzi na pozew.
2. Przewodniczący może zobowiązać stronę, aby w piśmie przygotowawczym
podała wszystkie twierdzenia i dowody istotne dla ustalenia dopuszczalności
postępowania grupowego – pod rygorem utraty prawa do ich powoływania w toku
dalszego postępowania.

art. 8. więcej Art. 8. 1. Na żądanie pozwanego sąd może postanowieniem zobowiązać powoda
do złożenia kaucji na zabezpieczenie kosztów procesu, jeżeli pozwany
uprawdopodobni, że powództwo jest bezzasadne oraz że brak kaucji uniemożliwi lub
poważnie utrudni wykonanie orzeczenia w przedmiocie kosztów postępowania
w razie oddalenia powództwa.
2. Pozwany może zgłosić żądanie zabezpieczenia kosztów najpóźniej przy
pierwszej czynności procesowej. Pozwany nie ma prawa domagać się złożenia kaucji,
jeżeli uznana przez niego część roszczenia wystarcza na zabezpieczenie kosztów.
O żądaniu pozwanego sąd rozstrzyga po uprawomocnieniu się postanowienia
w przedmiocie składu grupy.
3. Sąd oznaczy termin złożenia kaucji, nie krótszy niż miesiąc, oraz jej wysokość,
mając na względzie prawdopodobną sumę kosztów, które poniesie pozwany. Kaucję składa się w gotówce. Kaucja nie może być wyższa niż 20% wartości przedmiotu sporu.
4. Jeżeli w toku sprawy okaże się, że kaucja nie wystarcza na zabezpieczenie
kosztów procesu, pozwany może żądać dodatkowego zabezpieczenia.
5. Po bezskutecznym upływie wyznaczonego przez sąd terminu do złożenia
kaucji sąd zawiesza postępowanie, a w razie niewpłacenia kaucji w terminie dalszych
3 miesięcy sąd odrzuca pozew lub środek odwoławczy, orzekając o kosztach, jak
w przypadku cofnięcia pozwu.
6. Na postanowienie w przedmiocie kaucji przysługuje zażalenie do innego
składu tego samego sądu.
7. Na postanowienie o zawieszeniu postępowania, o którym mowa w ust. 5,
zażalenie nie przysługuje.

art. 9. więcej Art. 9. Sąd na wniosek pozwanego zarządzi zaspokojenie z kaucji przyznanych
mu kosztów. Wniosek taki powinien być zgłoszony w terminie miesiąca od dnia
uprawomocnienia się orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie. Jeżeli wniosku
nie zgłoszono, sąd po upływie tego terminu zarządzi wydanie kaucji powodowi na
jego żądanie. Sąd zarządzi wydanie powodowi kaucji natychmiast po
uprawomocnieniu się orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie, jeżeli
pozwanemu kosztów nie przyznano.

art. 10. więcej Art. 10. 1. Po wysłuchaniu stron sąd rozstrzyga o dopuszczalności postępowania
grupowego. Sąd odrzuca pozew, jeżeli sprawa nie podlega rozpoznaniu
w postępowaniu grupowym. W przeciwnym przypadku sąd wydaje postanowienie
o rozpoznaniu sprawy w postępowaniu grupowym.
1a. (uchylony)
2. Na postanowienie sądu w przedmiocie rozpoznania sprawy w postępowaniu
grupowym przysługuje zażalenie.
2a. Rozpoznając zażalenie, o którym mowa w ust. 2, sąd nie stosuje przepisów
art. 381 i art. 386 § 4 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania
cywilnego.
3. W przypadku wytoczenia przez członka grupy, w terminie 12 miesięcy od
dnia uprawomocnienia się postanowienia o odrzuceniu pozwu, powództwa
o roszczenie, które było objęte powództwem w postępowaniu grupowym, w odniesieniu do tego roszczenia zostają zachowane skutki wytoczenia powództwa w postępowaniu grupowym.

Art. 10a. Po uprawomocnieniu się postanowienia o rozpoznaniu sprawy
w postępowaniu grupowym, dopuszczalność prowadzenia postępowania grupowego
nie podlega ponownemu badaniu w dalszym toku postępowania.

Art. 10b. Sąd Najwyższy, uwzględniając skargę kasacyjną na postanowienie
o odrzuceniu pozwu z uwagi na niedopuszczalność postępowania grupowego, może
uchylić zaskarżone postanowienie i postanowić o rozpoznaniu sprawy
w postępowaniu grupowym.

art. 11. więcej Art. 11. 1. Po uprawomocnieniu się postanowienia o rozpoznaniu sprawy w
postępowaniu grupowym sąd zarządzi ogłoszenie o wszczęciu postępowania
grupowego.
2. Ogłoszenie o wszczęciu postępowania grupowego powinno zawierać:
1) wymienienie sądu, przed którym toczy się postępowanie grupowe;
2) oznaczenie stron postępowania oraz oznaczenie przedmiotu sprawy;
3) informacje o możliwości przystąpienia do grupy przez osoby, których roszczenia
mogą być objęte powództwem grupowym poprzez złożenie reprezentantowi
grupy, w oznaczonym terminie, nie krótszym niż jeden, a nie dłuższym niż trzy
miesiące od daty ogłoszenia, pisemnego oświadczenia o przystąpieniu do grupy;
4) zasady wynagrodzenia pełnomocnika;
5) wzmiankę o wiążącym skutku wyroku wobec członków grupy.
3. Publikacja ogłoszenia o wszczęciu postępowania grupowego następuje
w sposób najbardziej odpowiedni dla danej sprawy, tak aby umożliwiało ono
poinformowanie o postępowaniu wszystkich potencjalnie zainteresowanych
przystąpieniem do grupy, w szczególności ogłoszenie może zostać zamieszczone na
stronach Biuletynu Informacji Publicznej właściwego sądu, na stronach internetowych
stron lub ich pełnomocników lub w prasie o zasięgu ogólnokrajowym albo lokalnym.
4. Zarządzenie ogłoszenia o wszczęciu postępowania grupowego można
zaniechać wtedy, gdy z okoliczności sprawy wynika, że wszyscy członkowie grupy
złożyli oświadczenia o przystąpienie do grupy.
5. Przystąpienie do grupy po upływie terminu wyznaczonego przez sąd jest
niedopuszczalne.

Art. 11a. 1. Minister Sprawiedliwości prowadzi wykaz postępowań grupowych
będących w toku oraz prawomocnie zakończonych, w toku których zarządzono
ogłoszenie o wszczęciu postępowania grupowego, zwany dalej „wykazem”. Wykaz
udostępnia się w Biuletynie Informacji Publicznej Ministra Sprawiedliwości.
2. Wykaz zawiera:
a) informacje, o których mowa w art. 11 ust. 2 pkt 1–4,
b) informacje o dacie i sposobie publikacji ogłoszenia, o którym mowa
w art. 11 ust. 1,
c) informacje o sposobie prawomocnego zakończenia postępowania
grupowego albo wzmiankę o tym, że postępowanie grupowe jest w toku.
3. Niezwłocznie po zarządzeniu ogłoszenia o wszczęciu postępowania
grupowego sąd przekazuje Ministrowi Sprawiedliwości informacje, o których mowa
w ust. 2. Minister Sprawiedliwości aktualizuje wykaz o te informacje niezwłocznie po
ich otrzymaniu.
4. Przepis ust. 3 stosuje się także do orzeczeń prawomocnie kończących
postępowanie w sprawie, wydanych po zarządzeniu ogłoszenia o wszczęciu
postępowania grupowego.

art. 12. więcej Art. 12. W oświadczeniu o przystąpieniu do grupy uprawniony powinien
określić swe żądanie oraz wskazać okoliczności uzasadniające żądanie, a także
przynależność do grupy oraz przedstawić dowody. Wykaz osób, które przystąpiły do
grupy, sporządza powód i przedstawia sądowi, dołączając oświadczenia o
przystąpieniu do grupy. Sąd doręcza wykaz pozwanemu.

art. 13. więcej Art. 13. 1. Z chwilą przedstawienia sądowi oświadczenia o przystąpieniu do
grupy między członkiem grupy oraz pozwanym powstaje skutek sprawy w toku, co do
roszczenia objętego postępowaniem grupowym.
2. Osoba, która przed dniem wszczęcia postępowania grupowego wytoczyła
przeciwko pozwanemu powództwo o roszczenie, które może być objęte
postępowaniem grupowym, nie później niż do dnia zakończenia postępowania
w pierwszej instancji może złożyć oświadczenie o przystąpieniu do grupy. W takim
przypadku sąd wydaje postanowienie o umorzeniu postępowania.

art. 14. więcej Art. 14. Interwencja uboczna członka grupy po stronie powoda jest
niedopuszczalna.

art. 15. więcej Art. 15. Po upływie terminu wyznaczonego w ogłoszeniu o wszczęciu
postępowania grupowego, a jeżeli zaniechano tego ogłoszenia – po uprawomocnieniu
się postanowienia o rozpoznaniu sprawy w postępowaniu grupowym przewodniczący
wyznacza pozwanemu termin nie krótszy niż miesiąc do podniesienia zarzutów co do
członkostwa określonych osób w grupie lub w podgrupach.

art. 16. więcej Art. 16. 1. W sprawach o roszczenia pieniężne ciężar udowodnienia
przynależności członka do grupy spoczywa na powodzie. W innych sprawach do
ustalenia przynależności członka do grupy wystarcza uprawdopodobnienie.
2. Powód może zobowiązać członka grupy do złożenia w wyznaczonym terminie
dodatkowych dowodów i wyjaśnień.

art. 17. więcej Art. 17. 1. Po upływie terminu do podniesienia zarzutów, o których mowa
w art. 15, sąd wydaje postanowienie co do składu grupy.
2. Na postanowienie, o którym mowa w ust. 1, przysługuje zażalenie.
2a. Wniesienie zażalenia na postanowienie w przedmiocie składu grupy nie
wstrzymuje merytorycznego rozpoznania sprawy. Niezwłocznie po wydaniu
postanowienia w przedmiocie składu grupy sąd wyznacza rozprawę lub w inny sposób
nadaje sprawie dalszy bieg.
3. Po uprawomocnieniu się postanowienia, o którym mowa w ust. 1,
oświadczenie członka grupy o wystąpieniu z grupy jest bezskuteczne.
4. W przypadku wytoczenia powództwa o roszczenie objęte postępowaniem
grupowym, przez osobę, która przystąpiła do grupy a nie została objęta
postanowieniem sądu co do składu grupy, w terminie 6 miesięcy od dnia
uprawomocnienia się tego postanowienia, art. 10 ust. 3 stosuje się odpowiednio.

art. 18. więcej Art. 18. 1. Na wniosek więcej niż połowy członków grupy sąd może dokonać
zmiany reprezentanta grupy. Wniosek powinien wskazywać proponowanego
reprezentanta grupy oraz zawierać jego oświadczenie o wyrażeniu zgody na bycie
reprezentantem.
2. Zmiana reprezentanta grupy nie powoduje wygaśnięcia udzielonego w
postępowaniu pełnomocnictwa.
3. W przypadku złożenia wniosku o zmianę reprezentanta grupy po wydaniu
wyroku, bieg terminu do zaskarżenia wyroku nie może skończyć się wcześniej niż z upływem dwóch tygodni od uprawomocnienia się postanowienia, o którym mowa w ust. 1.

art. 19. więcej Art. 19. 1. Cofnięcie pozwu, zrzeczenie się lub ograniczenie roszczenia oraz
zawarcie ugody wymaga zgody więcej niż połowy członków grupy.
2. Sąd może uznać za niedopuszczalne cofnięcie pozwu, zrzeczenie się lub
ograniczenie roszczenia, jak też zawarcie ugody, jeżeli okoliczności sprawy wskazują,
że wymienione czynności są sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami albo
zmierzają do obejścia prawa bądź rażąco naruszają interes członków grupy.

art. 20. więcej Art. 20. Członka grupy lub podgrupy przesłuchuje się w charakterze strony.

Art. 20a. 1. W sprawach, o których mowa w art. 1 ust. 2, w przypadku
dochodzenia roszczeń pieniężnych, przepis art. 322 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r.
– Kodeks postępowania cywilnego stosuje się.
2. W przypadku gdy sąd stosuje przepis ust. 1, przed wydaniem wyroku
wysłuchuje stanowisk stron co do wysokości kwot zasądzanych na rzecz członków
grupy lub podgrupy. Sąd może wysłuchać stanowisk stron na posiedzeniu niejawnym.
3. Sąd, uwzględniając powództwo, jest związany zgodnym wnioskiem stron
w zakresie wysokości kwoty przypadającej członkom grupy lub podgrupy.

art. 21. więcej Art. 21. 1. W sentencji wyroku należy wymienić wszystkich członków grupy lub
podgrupy.
2. W wyroku zasądzającym świadczenie pieniężne należy ustalić, jaka kwota
przypada każdemu członkowi grupy lub podgrupy.
2a. Wszyscy członkowie grupy lub podgrupy mogą także zostać wymienieni,
wraz z ustaleniem kwot przypadających każdemu z nich, na liście stanowiącej
załącznik do wyroku. W takim przypadku w wyroku należy powołać tę listę, a sama
lista nie podlega odczytaniu.
3. Wyrok prawomocny ma skutek wobec wszystkich członków grupy.

art. 22. więcej Art. 22. Tytułem egzekucyjnym do prowadzenia egzekucji świadczenia
pieniężnego przypadającego członkowi grupy lub podgrupy jest wyciąg z wyroku albo
wyrok z wyciągiem z listy członków grupy lub podgrupy stanowiącej załącznik do
wyroku, wskazujący w szczególności wysokość należnego mu świadczenia.

art. 23. więcej Art. 23. 1. W sprawach o świadczenia niepieniężne egzekucję zasądzonego
świadczenia wszczyna się na wniosek reprezentanta grupy.
2. Jeżeli zasądzone świadczenie niepieniężne nie zostanie spełnione w terminie
6 miesięcy, liczonym od dnia uprawomocnienia się wyroku, a w tym czasie
reprezentant grupy nie wystąpi z wnioskiem o wszczęcie egzekucji, z wnioskiem o
nadanie klauzuli wykonalności, a także o wszczęcie egzekucji, może wystąpić każdy
z członków grupy.

art. 24. więcej Art. 24. 1. W zakresie nieuregulowanym w ustawie stosuje się odpowiednio
przepisy ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego,
z wyłączeniem art. 8, art. 117–124, art. 194–196, art. 204, art. 205, art. 205³ § 2 i 5
oraz art. 425–505¹⁴.
2. W sprawach rozpoznawanych w postępowaniu grupowym przepisów art. 100
ust. 2, art. 101–103, 105, 107 i 109–112 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach
sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2019 r. poz. 785, z późn. zm.) nie stosuje
się.

art. 25. więcej Art. 25. W ustawie z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach
cywilnych (Dz. U. Nr 167, poz. 1398, z późn. zm.) wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 13 dotychczasową treść oznacza się jako ust. 1 i dodaje się ust. 2 w brzmieniu:
„2. Opłata stosunkowa w sprawach o prawa majątkowe dochodzone w
postępowaniu grupowym wynosi 2% wartości przedmiotu sporu lub przedmiotu
zaskarżenia, jednak nie mniej niż 30 złotych i nie więcej niż 100 000 złotych.”;
2) w art. 15 ust. 2 otrzymuje brzmienie:
„2. Opłatę tymczasową określa się w granicach od 30 złotych do 1 000
złotych, a w sprawach dochodzonych w postępowaniu grupowym od 100
złotych do 10 000 złotych.”;
3) w art. 26 w ust. 1 w pkt 6 kropkę zastępuje się średnikiem i dodaje się pkt 7 w brzmieniu:
„7) ochronę niemajątkowych praw dochodzonych w postępowaniu grupowym.”.

art. 26. więcej Art. 26. Ustawa wchodzi w życie po upływie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia.