Art. 74. 1. Byłemu pracownikowi kolejowemu pobierającemu emeryturę lub
rentę z tytułu niezdolności do pracy, przyznaną na podstawie przepisów
o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników kolejowych i ich rodzin lub przepisów
ustawy z dnia 12 czerwca 1975 r. o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy
i chorób zawodowych (Dz. U. z 1983 r. poz. 144, z późn. zm.) albo przepisów
ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń
Społecznych (Dz. U. z 2020 r. poz. 53), a także członkom rodziny tego pracownika
pobierającym po nim rentę rodzinną przyznaną na podstawie wymienionych
przepisów, przysługuje prawo do deputatu węglowego w ilości 1800 kg węgla
kamiennego rocznie, w formie ekwiwalentu pieniężnego.
2. Za podstawę ustalenia wysokości ekwiwalentu pieniężnego, o którym mowa
w ust. 1, przyjmuje się przeciętną średnioroczną cenę detaliczną 1000 kg węgla
kamiennego z roku poprzedzającego rok, w którym ekwiwalent ma być wypłacany,
ogłaszaną przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w terminie do dnia
20 stycznia każdego roku, w formie komunikatu, w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”, skorygowaną o przewidywany w ustawie budżetowej średnioroczny wskaźnik wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych
dla gospodarstw domowych emerytów i rencistów na rok planowany.
3. Świadczenie określone w ust. 1 przysługuje również emerytowi lub renciście,
który pobiera emeryturę lub rentę z tytułu zatrudnienia w okresach równorzędnych
z okresami zatrudnienia na kolei, oraz osobie, której przyznano kolejową emeryturę
lub rentę w drodze wyjątku.
4. Prawo do deputatu węglowego nie przysługuje jednak emerytowi lub
renciście, jeżeli nie przysługiwało mu w okresie zatrudnienia, z tytułu którego
powstało prawo do emerytury lub renty.
5. Ekwiwalent pieniężny, o którym mowa w ust. 1, przyznaje i wypłaca w dwóch
terminach wraz z wypłatą emerytury lub renty: w marcu – za okres od 1 stycznia do
30 czerwca i we wrześniu – za okres od 1 lipca do 31 grudnia każdego roku Zakład
Ubezpieczeń Społecznych z dotacji celowej z budżetu państwa.
6. W przypadku przyznania emerytury lub renty po terminie wypłaty
ekwiwalentu pieniężnego, ekwiwalent należny od dnia przyznania emerytury lub renty
do końca półrocznego okresu, o którym mowa w ust. 5, wypłaca się łącznie z pierwszą
należnością z tytułu emerytury lub renty.
7. W przypadku przyznania renty rodzinnej po emerycie lub renciście
ekwiwalent pieniężny z tytułu tej renty przysługuje dopiero po upływie okresu, za
który został wypłacony emerytowi lub renciście.
8. Emerytom lub rencistom przebywającym w domach pomocy społecznej
ekwiwalent pieniężny wypłaca się miesięcznie wraz z wypłatą emerytury lub renty.
9. W przypadku gdy rentę rodzinną pobiera więcej niż jedna osoba, wszystkim
tym osobom przysługuje łącznie jeden ekwiwalent. W razie podziału renty rodzinnej
ekwiwalent pieniężny ulega podziałowi w częściach równych, odpowiednio do liczby
uprawnionych.
10. Emeryci i renciści nabywają prawo do ekwiwalentu pieniężnego z dniem
przyznania emerytury lub renty.
11. Prawo do pobierania ekwiwalentu pieniężnego ustaje lub ulega zawieszeniu
wraz z ustaniem prawa do emerytury lub renty.

Art. 74a. 1. Działalność socjalną dla emerytów i rencistów będących byłymi
pracownikami PKP i ich rodzin prowadzą, na zasadach określonych w przepisach ustawy z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (Dz. U. z 2019 r. poz. 1352 i 1907), spółki utworzone na podstawie art. 14, 15 i 19 oraz spółki, o których mowa w art. 78a, z wyłączeniem PKP PR. Przepis art. 5 ust. 5 ustawy z dnia
4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych stosuje się
odpowiednio.
2. Działalność, o której mowa w ust. 1, przejmuje spółka, która przejęła
działalność jednostki organizacyjnej PKP, w której pracownik był zatrudniony
bezpośrednio przed przejściem na emeryturę lub rentę.

Art. 74b. Spółki, o których mowa w art. 74a, wykupują dla emerytów
i rencistów byłych pracowników PKP i ich rodzin uprawnienia do ulgowych
kolejowych świadczeń przejazdowych, na zasadach określonych w zakładowym
układzie zbiorowym obowiązującym w spółce.

Ustawa o komercjalizacji i restrukturyzacji przedsiębiorstwa państwowego „Polskie Koleje Państwowe” art. 74