Art. 6. 1. Obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają,
z zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są:
1) pracownikami, z wyłączeniem prokuratorów;
2) osobami wykonującymi pracę nakładczą;
3) członkami rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych,
zwanymi dalej „członkami spółdzielni”;
4) osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy
zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem
cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, zwanymi dalej
„zleceniobiorcami”, oraz osobami z nimi współpracującymi, z zastrzeżeniem ust. 4;
5) osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz osobami z nimi
współpracującymi;
5a) osobami współpracującymi z osobami fizycznymi, o których mowa
w art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców;
6) posłami i senatorami pobierającymi uposażenie oraz posłami do Parlamentu
Europejskiego, o których mowa w art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 30 lipca 2004 r.
o uposażeniu posłów do Parlamentu Europejskiego wybranych w Rzeczypospolitej Polskiej, zwanymi dalej „posłami i senatorami”;
7) osobami pobierającymi stypendium sportowe, zwanymi dalej „stypendystami sportowymi”;
7a) pobierającymi stypendium słuchaczami Krajowej Szkoły Administracji
Publicznej im. Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Lecha Kaczyńskiego;
7b) otrzymującymi stypendium doktoranckie doktorantami;
8) osobami wykonującymi odpłatnie pracę, na podstawie skierowania do pracy,
w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania;
9) osobami pobierającymi zasiłek dla bezrobotnych, świadczenie integracyjne lub
stypendium w okresie odbywania szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego dorosłych, na które zostały skierowane przez powiatowy urząd
pracy, zwanymi dalej „bezrobotnymi”;
9a) osobami pobierającymi stypendium w okresie odbywania szkolenia, stażu lub
przygotowania zawodowego dorosłych, na które zostały skierowane przez inne
niż powiatowy urząd pracy podmioty kierujące na szkolenie, staż lub
przygotowanie zawodowe dorosłych, zwanymi dalej „osobami pobierającymi
stypendium”;
9b) osobami pobierającymi stypendium na podstawie przepisów o promocji
zatrudnienia i instytucjach rynku pracy w okresie odbywania studiów
podyplomowych;
10) duchownymi;
11) żołnierzami niezawodowymi pełniącymi czynną służbę wojskową,
z wyłączeniem żołnierzy pełniących służbę kandydacką;
12) osobami odbywającymi służbę zastępczą;
13) (uchylony)
14) (uchylony)
15) (uchylony)
16) (uchylony)
17) (uchylony)
18) (uchylony)
18a) (uchylony)
18b) (uchylony)
19) osobami przebywającymi na urlopach wychowawczych lub pobierającymi
zasiłek macierzyński albo zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego;
20) osobami pobierającymi świadczenia socjalne wypłacane w okresie urlopu oraz
osobami pobierającymi zasiłek
socjalny wypłacany na czas przekwalifikowania zawodowego i poszukiwania nowego
zatrudnienia, a także osobami pobierającymi wynagrodzenie przysługujące
w okresie korzystania ze świadczenia górniczego albo w okresie korzystania ze
stypendium na przekwalifikowanie, wynikające z odrębnych przepisów lub
układów zbiorowych pracy;
21) osobami pobierającymi świadczenie szkoleniowe wypłacane po ustaniu zatrudnienia;
22) członkami rad nadzorczych wynagradzanymi z tytułu pełnienia tej funkcji.
2. Zasady podlegania ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym osób
rezygnujących z zatrudnienia w związku z koniecznością sprawowania bezpośredniej,
osobistej opieki nad długotrwale lub ciężko chorym członkiem rodziny oraz wspólnie
niezamieszkującymi matką, ojcem lub rodzeństwem, za które ośrodek pomocy
społecznej, a w przypadku przekształcenia ośrodka pomocy społecznej w centrum
usług społecznych na podstawie przepisów ustawy z dnia 19 lipca 2019 r.
o realizowaniu usług społecznych przez centrum usług społecznych – centrum usług
społecznych, opłaca składkę, regulują przepisy o pomocy społecznej.
2a. Za osobę pobierającą świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek
opiekuńczy albo zasiłek dla opiekuna wójt, burmistrz lub prezydent miasta opłaca
składkę na ubezpieczenia emerytalne i rentowe od podstawy odpowiadającej
wysokości odpowiednio:
1) świadczenia pielęgnacyjnego albo specjalnego zasiłku opiekuńczego
przysługujących na podstawie przepisów o świadczeniach rodzinnych,
2) zasiłku dla opiekuna przysługującego na podstawie przepisów o ustaleniu
i wypłacie zasiłków dla opiekunów
– przez okres niezbędny do uzyskania okresu ubezpieczenia (składkowego
i nieskładkowego) odpowiednio 20-letniego przez kobietę i 25-letniego przez mężczyznę.
2b. Wójt, burmistrz lub prezydent miasta nie opłaca składki na ubezpieczenia
emerytalne i rentowe za osobę pobierającą świadczenie pielęgnacyjne, specjalny
zasiłek opiekuńczy albo zasiłek dla opiekuna, jeżeli podlega ona obowiązkowi
ubezpieczenia społecznego z innego tytułu na podstawie ustawy lub na podstawie
odrębnych przepisów lub jest ubezpieczona na podstawie art. 16 ust. 2 pkt 4 ustawy
z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2020 r. poz. 174).
2c. Wójt, burmistrz lub prezydent miasta, jeżeli wypłaca osobie świadczenie
pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy albo zasiłek dla opiekuna, może wystąpić
do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o udzielenie informacji o przebiegu
ubezpieczenia oraz za jaki okres za tę osobę powinien opłacać składkę na
ubezpieczenia emerytalne i rentowe.
2d. Sposób opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe
i wypadkowe osób świadczących pracę na podstawie umowy uaktywniającej, reguluje
ustawa z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (Dz. U. z 2019 r.
poz. 409, 730 i 2020).
3. (uchylony)
3a. (uchylony)
4. Osoby określone w ust. 1 pkt 4 nie podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom
emerytalnemu i rentowym, jeżeli są uczniami szkół ponadpodstawowych lub
studentami, do ukończenia 26 lat.
4a. Przepisu ust. 4 nie stosuje się do osób świadczących pracę na podstawie
umowy uaktywniającej określonej w ustawie, o której mowa w ust. 2d.
4b. Uczniowie szkół ponadpodstawowych lub studenci do ukończenia 26 lat,
którzy pobierają stypendium w okresie odbywania szkolenia, stażu lub przygotowania
zawodowego dorosłych, na które zostali skierowani przez inne niż powiatowy urząd
pracy podmioty kierujące na szkolenie, staż lub przygotowanie zawodowe dorosłych,
nie podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, pod
warunkiem że stypendium pobierane jest w związku z realizacją takiego szkolenia,
stażu lub przygotowania zawodowego dorosłych, których obowiązek odbycia wynika
z programu nauczania.
5. (uchylony)
6. (uchylony)

Art. 6a. 1. Obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają,
z zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby sprawujące osobistą opiekę nad dzieckiem, które na
obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są:
1) osobami, które prowadziły pozarolniczą działalność gospodarczą przez okres co
najmniej 6 miesięcy i zaprzestały jej prowadzenia albo zawiesiły wykonywanie
działalności gospodarczej na podstawie art. 36aa ust. 1;
2) osobami, które prowadziły inną niż określona w przepisach ustawy z dnia
6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców pozarolniczą działalność, o której mowa w art. 8 ust. 6, przez okres co najmniej 6 miesięcy i które zaprzestały jej prowadzenia;
3) zleceniobiorcami, którzy wykonywali pracę na podstawie umowy agencyjnej lub
umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie
z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, przez okres co
najmniej 6 miesięcy i którzy zaprzestali jej wykonywania;
4) osobami współpracującymi, o których mowa w art. 8 ust. 11, przez okres co
najmniej 6 miesięcy z osobami, o których mowa w pkt 1–3 lub art. 18 ust. 1
ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców, i które zaprzestały tej współpracy;
5) osobami duchownymi, podlegającymi z tego tytułu ubezpieczeniom społecznym
przez okres co najmniej 6 miesięcy.
2. Warunek prowadzenia pozarolniczej działalności, działalności zarobkowej
i współpracy lub bycia osobą duchowną przez okres co najmniej 6 miesięcy uważa się
za spełniony, jeżeli osoby, o których mowa w ust. 1, podlegały z tych tytułów
nieprzerwanie ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym bezpośrednio przed dniem
rozpoczęcia sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem i opłacały składki na te ubezpieczenia.
3. Prawo do objęcia obowiązkowymi ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi
przysługuje jednemu z rodziców, pod warunkiem że drugi rodzic nie jest objęty
ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z tego tytułu albo ubezpieczeniami
określonymi w art. 6 ust. 1 pkt 19 lub art. 6b.
4. Prawo do finansowania składek z budżetu państwa, jeżeli jedno z rodziców
przebywa na urlopie wychowawczym, a drugie jednocześnie spełnia warunki
określone w ust. 1, przysługuje osobie przebywającej na urlopie wychowawczym.
5. Prawo do objęcia obowiązkowymi ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi
przysługuje przez okresy, o których mowa w art. 4 pkt 17, i może być wykorzystane
w całości lub w nie więcej niż 4 częściach.

Art. 6b. 1. Obowiązkowo ubezpieczeniu emerytalnemu podlegają,
z zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej
są osobami sprawującymi osobistą opiekę nad dzieckiem, a które nie spełniają
warunków do podlegania obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym,
o których mowa w art. 6a.
2. Prawo do objęcia obowiązkowym ubezpieczeniem emerytalnym przysługuje
jednemu z rodziców, pod warunkiem że drugi rodzic nie jest objęty ubezpieczeniem
emerytalnym z tego tytułu albo ubezpieczeniami określonymi w art. 6 ust. 1 pkt 19 lub art. 6a.
3. Prawo do objęcia obowiązkowym ubezpieczeniem emerytalnym przysługuje
przez okresy, o których mowa w art. 4 pkt 17, i może być wykorzystane w całości lub
w nie więcej niż 4 częściach.

Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych art. 6