Art. 5. Przepisy ustawy dotyczące ubezpieczenia rolnika i świadczeń
przysługujących rolnikowi stosuje się także do małżonka rolnika, chyba że ten
małżonek nie pracuje w gospodarstwie rolnika ani w gospodarstwie domowym
bezpośrednio związanym z tym gospodarstwem rolnym.

Art. 5a. 1. Rolnik lub domownik, który podlegając ubezpieczeniu w pełnym
zakresie z mocy ustawy nieprzerwanie przez co najmniej 3 lata, rozpocznie
prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej lub rozpocznie współpracę przy
prowadzeniu tej działalności, podlega nadal temu ubezpieczeniu w okresie
prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej lub współpracy przy
prowadzeniu tej działalności, jeżeli spełnia jednocześnie następujące warunki:
1) złoży w Kasie oświadczenie o kontynuowaniu tego ubezpieczenia w terminie
14 dni od dnia rozpoczęcia wykonywania pozarolniczej działalności
gospodarczej lub współpracy przy tej działalności;
2) jednocześnie nadal prowadzi działalność rolniczą lub stale pracuje
w gospodarstwie rolnym, obejmującym obszar użytków rolnych powyżej 1 ha
przeliczeniowego, lub w dziale specjalnym;
3) nie jest pracownikiem i nie pozostaje w stosunku służbowym;
4) nie ma ustalonego prawa do emerytury lub renty albo do świadczeń
z ubezpieczeń społecznych;
5) kwota należnego podatku dochodowego za poprzedni rok podatkowy od
przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej nie przekracza kwoty 2528 zł.
2. Za rozpoczęcie prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej uznaje się także:
1) wznowienie wykonywania pozarolniczej działalności gospodarczej, której
prowadzenie okresowo zawieszono;
2) zmianę rodzaju lub przedmiotu wykonywanej działalności według Polskiej
Klasyfikacji Działalności (PKD).
3. Zaświadczenie albo oświadczenie, że nie została przekroczona kwota podatku
dochodowego, o której mowa w ust. 1 pkt 5, rolnik lub domownik obowiązany jest
złożyć w Kasie wraz z oświadczeniem, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, chyba że ten
rolnik lub domownik nie prowadził pozarolniczej działalności gospodarczej
w poprzednim roku podatkowym.
4. Zaświadczenie albo oświadczenie, że nie została przekroczona kwota podatku
dochodowego, o której mowa w ust. 1 pkt 5, rolnik lub domownik prowadzący
pozarolniczą działalność gospodarczą, podlegający ubezpieczeniu, obowiązany jest
także złożyć w Kasie do dnia 31 maja każdego roku podatkowego.
5. Niezachowanie terminu złożenia oświadczenia, o którym mowa w ust. 1 pkt 1,
jest równoznaczne z ustaniem ubezpieczenia od dnia rozpoczęcia wykonywania
pozarolniczej działalności gospodarczej lub współpracy przy prowadzeniu tej działalności.
6. Niezłożenie zaświadczenia albo oświadczenia, o których mowa w ust. 4, lub
niezachowanie terminu do złożenia tego zaświadczenia albo oświadczenia, jest
równoznaczne z ustaniem ubezpieczenia z dniem, do którego rolnik lub domownik
obowiązany był złożyć zaświadczenie albo oświadczenie w Kasie, chyba że ten rolnik
lub domownik zaprzestał prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej
w sposób trwały lub okresowy przed upływem terminu na złożenie tego zaświadczenia
albo oświadczenia.
7. Terminy określone w ust. 1 pkt 1 i ust. 4 mogą zostać przywrócone na
wniosek zainteresowanego rolnika lub domownika, jeżeli ten rolnik lub domownik
udowodni, że niezachowanie terminu nastąpiło wskutek zdarzeń losowych.
8. Kwota podatku, o której mowa w ust. 1 pkt 5, zwana dalej „roczną kwotą
graniczną”, podlega corocznej waloryzacji wskaźnikiem cen towarów i usług
konsumpcyjnych ogółem, określonym w ustawie budżetowej za rok, którego kwota
dotyczy, ustawie o prowizorium budżetowym lub ich projektach, jeżeli odpowiednie
ustawy nie zostały uchwalone.
9. Minister właściwy do spraw rozwoju wsi ogłasza w Dzienniku Urzędowym
Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”, w drodze obwieszczenia, roczną kwotę
graniczną, o której mowa w ust. 8.
10. Za pozarolniczą działalność gospodarczą uważa się pozarolniczą działalność
gospodarczą prowadzoną na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez osoby
fizyczne na podstawie przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2019 r. poz. 1292 i 1495), z wyłączeniem wspólników spółek prawa handlowego oraz osób prowadzących działalność w zakresie wolnego zawodu:
1) w rozumieniu przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych
przychodów osiąganych przez osoby fizyczne;
2) z której przychody są przychodami z działalności gospodarczej w rozumieniu
przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych.
11. Za współpracującego przy prowadzeniu pozarolniczej działalności
gospodarczej uważa się rolnika lub domownika, który w stosunku do prowadzącego
tę działalność spełnia kryteria osoby współpracującej, określone w przepisach
o systemie ubezpieczeń społecznych.

Art. 5b. 1. Rolnik lub domownik, który podlegając ubezpieczeniu w pełnym
zakresie z mocy ustawy, został objęty innym ubezpieczeniem społecznym z tytułu
wykonywania umowy, o której mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia
13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2019 r. poz.
300, z późn. zm.), lub powołania do rady nadzorczej, podlega nadal temu
ubezpieczeniu w okresie wykonywania umowy, o której mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4
ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, lub
pełnienia funkcji w radzie nadzorczej, pomimo objęcia go z tego tytułu innym
ubezpieczeniem społecznym, jeżeli przychód osiągany z tego tytułu w rozliczeniu
miesięcznym nie przekracza kwoty równej minimalnemu wynagrodzeniu za pracę,
ustalonemu na podstawie odrębnych przepisów.
2. Rolnik lub domownik, o którym mowa w ust. 1, może w każdym czasie
odstąpić od ubezpieczenia, składając w Kasie oświadczenie o odstąpieniu od tego
ubezpieczenia, nie wcześniej jednak niż od dnia, w którym to oświadczenie zostało
złożone w Kasie.

Ustawa o ubezpieczeniu społecznym rolników art. 5