Art. 3. 1. Żywnością (środkiem spożywczym) jest każda substancja lub produkt
w rozumieniu art. 2 rozporządzenia nr 178/2002.
2. Produkty niespełniające wymagań prawa żywnościowego nie mogą być
oznakowane i wprowadzane do obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jako
żywność.
3. Użyte w ustawie określenia oznaczają:
1) analiza ryzyka – analizę ryzyka w rozumieniu art. 3 pkt 10 rozporządzenia
nr 178/2002;
2) aromat (środek aromatyzujący) – środek aromatyzujący w rozumieniu art. 3
ust. 2 lit. a rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE)
nr 1334/2008 z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie środków aromatyzujących
i niektórych składników żywności o właściwościach aromatyzujących do użycia
w oraz na środkach spożywczych oraz zmieniającego rozporządzenie Rady
(EWG) nr 1601/91, rozporządzenia (WE) nr 2232/96 oraz (WE) nr 110/2008
oraz dyrektywę 2000/13/WE (Dz. Urz. UE L 354 z 31.12.2008, str. 34), zwanego
dalej „rozporządzeniem nr 1334/2008”;
3) (uchylony)
4) (uchylony)
5) bezpieczeństwo żywności – ogół warunków, które muszą być spełniane,
dotyczących w szczególności:
a) stosowanych substancji dodatkowych i aromatów,
b) poziomów substancji zanieczyszczających,
c) pozostałości pestycydów,
d) warunków napromieniania żywności,
e) cech organoleptycznych,
i działań, które muszą być podejmowane na wszystkich etapach produkcji lub
obrotu żywnością
– w celu zapewnienia zdrowia i życia człowieka;
6) cechy organoleptyczne – zespół cech obejmujących smak, zapach, wygląd,
w tym barwę i konsystencję, środków spożywczych, które można wyodrębnić
i ocenić przy pomocy zmysłów człowieka;
7) data minimalnej trwałości – datę w rozumieniu art. 2 ust. 2 lit. r rozporządzenia
Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1169/2011 z dnia 25 października 2011 r.
w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności, zmiany
rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1924/2006 i (WE)
nr 1925/2006 oraz uchylenia dyrektywy Komisji 87/250/EWG, dyrektywy Rady 90/496/EWG, dyrektywy Komisji 1999/10/WE, dyrektywy 2000/13/WE
Parlamentu Europejskiego i Rady, dyrektyw Komisji 2002/67/WE i 2008/5/WE
oraz rozporządzenia Komisji (WE) nr 608/2004 (Dz. Urz. UE L
304 z 22.11.2011, str. 18, z późn. zm.), zwanego dalej „rozporządzeniem
nr 1169/2011”;
8) dobra praktyka higieniczna (Good Hygienic Practice – GHP) – działania, które
muszą być podjęte, i warunki higieniczne, które muszą być spełniane
i kontrolowane na wszystkich etapach produkcji lub obrotu, aby zapewnić
bezpieczeństwo żywności;
9) dobra praktyka produkcyjna (Good Manufacturing Practice – GMP) –
w odniesieniu do produkcji żywności: działania, które muszą być podjęte,
i warunki, które muszą być spełniane, aby produkcja żywności odbywała się
w sposób zapewniający bezpieczeństwo żywności, zgodnie z jej
przeznaczeniem, a w odniesieniu do produkcji materiałów i wyrobów
przeznaczonych do kontaktu z żywnością – dobra praktyka produkcyjna
w rozumieniu art. 3 lit. a rozporządzenia (WE) nr 2023/2006 z dnia 22 grudnia
2006 r. w sprawie dobrej praktyki produkcyjnej w odniesieniu do materiałów
i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością (Dz. Urz. UE L
384 z 29.12.2006, str. 75), zwanego dalej „rozporządzeniem nr 2023/2006”;
10) dostawy bezpośrednie – działalność, o której mowa w art. 1 ust. 2 lit. c
rozporządzenia nr 852/2004;
10a) enzym spożywczy – enzym spożywczy w rozumieniu art. 3 ust. 2
lit. a rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE)
nr 1332/2008 z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie enzymów spożywczych,
zmieniającego dyrektywę Rady 83/417/EWG, rozporządzenie Rady (WE)
nr 1493/1999, dyrektywę 2000/13/WE, dyrektywę Rady 2001/112/WE oraz
rozporządzenie (WE) nr 258/97 (Dz. Urz. UE L 354 z 31.12.2008, str. 7),
zwanego dalej „rozporządzeniem nr 1332/2008”;
11) informowanie o ryzyku – informowanie o ryzyku w rozumieniu art. 3
pkt 13 rozporządzenia nr 178/2002;
12) materiały i wyroby przeznaczone do kontaktu z żywnością – materiały i wyroby,
do których ma zastosowanie rozporządzenie nr 1935/2004, zgodnie z art. 1 ust. 2
i 3 tego rozporządzenia;
13) monitoring – monitorowanie w rozumieniu art. 2 pkt 8 rozporządzenia
nr 882/2004;
14) najwyższy dopuszczalny poziom pozostałości pestycydów – najwyższy
dopuszczalny poziom pozostałości (Najwyższy Dopuszczalny Poziom – NDP)
w rozumieniu art. 3 ust. 2 lit. d rozporządzenia (WE) nr 396/2005 Parlamentu
Europejskiego i Rady z dnia 23 lutego 2005 r. w sprawie najwyższych
dopuszczalnych poziomów pozostałości pestycydów w żywności i paszy
pochodzenia roślinnego i zwierzęcego oraz na ich powierzchni, zmieniającego
dyrektywę Rady 91/414/EWG (Dz. Urz. UE L 70 z 16.03.2005, str. 1), zwanego
dalej „rozporządzeniem nr 396/2005”;
15) naturalna woda mineralna – wodę podziemną wydobywaną jednym lub kilkoma
otworami naturalnymi lub wierconymi, różniącą się od wody przeznaczonej do
spożycia przez ludzi pierwotną czystością pod względem chemicznym
i mikrobiologicznym oraz charakterystycznym stabilnym składem mineralnym,
a w określonych przypadkach także właściwościami mającymi znaczenie
fizjologiczne, powodującymi korzystne oddziaływanie na zdrowie ludzi;
16) (uchylony)
17) nowa żywność – żywność i składniki żywności, do których ma zastosowanie
rozporządzenie (WE) nr 258/97 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia
27 stycznia 1997 r. dotyczące nowej żywności i nowych składników żywności
(Dz. Urz. WE L 43 z 14.02.1997, str. 1; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne,
rozdz. 13, t. 18, str. 244), zwane dalej „rozporządzeniem nr 258/97”, zgodnie
z art. 1 tego rozporządzenia;
18) ocena ryzyka – ocenę ryzyka w rozumieniu art. 3 pkt 11 rozporządzenia
nr 178/2002;
19) opakowany środek spożywczy – żywność opakowaną w rozumieniu art. 2 ust. 2
lit. e rozporządzenia nr 1169/2011;
20) otwór – miejsce czerpania (wydobywania) naturalnej wody mineralnej lub wody
źródlanej z naturalnego źródła lub z odwiertu;
20a) oświadczenie zdrowotne – oświadczenie zdrowotne w rozumieniu art. 2 ust. 2
pkt 5 rozporządzenia (WE) nr 1924/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady
z dnia 20 grudnia 2006 r. w sprawie oświadczeń żywieniowych i zdrowotnych
dotyczących żywności (Dz. Urz. UE L 12 z 18.01.2007, str. 3), zwanego dalej
„rozporządzeniem nr 1924/2006”;
21) oświadczenie żywieniowe – oświadczenie żywieniowe w rozumieniu art. 2 ust. 2
pkt 4 rozporządzenia nr 1924/2006;
21a) podmiot działający na rynku materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu
z żywnością – podmiot działający na rynku w rozumieniu art. 2 ust. 2 lit. d
rozporządzenia nr 1935/2004;
22) podmiot działający na rynku spożywczym – podmiot w rozumieniu art. 3
pkt 3 rozporządzenia nr 178/2002;
22a) podmiot zajmujący się recyklingiem – podmiot zajmujący się recyklingiem
materiałów i wyrobów z tworzyw sztucznych w rozumieniu art. 2 ust. 2 lit. f
rozporządzenia Komisji (WE) nr 282/2008 z dnia 27 marca 2008 r. w sprawie
materiałów i wyrobów z tworzyw sztucznych pochodzących z recyklingu
przeznaczonych do kontaktu z żywnością oraz zmieniającego rozporządzenie
(WE) nr 2023/2006 (Dz. Urz. UE L 86 z 28.03.2008, str. 9), zwanego dalej
„rozporządzeniem nr 282/2008”;
23) pozostałości pestycydów – pozostałości pestycydów w rozumieniu art. 3 ust. 2
lit. c rozporządzenia nr 396/2005;
24) prawo żywnościowe – prawo żywnościowe w rozumieniu art. 3
pkt 1 rozporządzenia nr 178/2002;
25) (uchylony)
26) preparat do dalszego żywienia niemowląt – środek spożywczy specjalnego
przeznaczenia żywieniowego stanowiący podstawowy płynny składnik
stopniowo różnicującej się diety, stosowany w żywieniu niemowląt od momentu
wprowadzenia odpowiedniego żywienia uzupełniającego;
27) preparat do początkowego żywienia niemowląt – środek spożywczy specjalnego
przeznaczenia żywieniowego stosowany w żywieniu niemowląt przez pierwsze
miesiące życia, pokrywający całkowite zapotrzebowanie żywieniowe do czasu
wprowadzenia odpowiedniego żywienia uzupełniającego;
28) produkcja pierwotna – produkcję podstawową w rozumieniu art. 3
pkt 17 rozporządzenia nr 178/2002;
29) produkcja środków spożywczych – czynności obejmujące przygotowywanie
surowców do przerobu, ich przechowywanie, poddawanie procesom
technologicznym, pakowanie i znakowanie oraz wszelkie inne czynności
związane z przygotowywaniem do obrotu, a także przechowywanie wyrobów
gotowych do czasu wprowadzenia ich do obrotu;
29a) przetwórca – przetwórcę w rozumieniu art. 2 ust. 2 lit. e rozporządzenia
nr 282/2008;
29b) rolniczy handel detaliczny – handel detaliczny w rozumieniu art. 3 ust. 7
rozporządzenia nr 178/2002, polegający na produkcji żywności pochodzącej w
całości lub części z własnej uprawy, hodowli lub chowu podmiotu działającego
na rynku spożywczym i zbywaniu takiej żywności:
a) konsumentowi finalnemu, o którym mowa w art. 3 ust. 18 rozporządzenia
nr 178/2002, lub
b) do zakładów prowadzących handel detaliczny z przeznaczeniem dla
konsumenta finalnego;
30) rozpuszczalnik – substancję przeznaczoną do rozpuszczania środków
spożywczych lub ich składników, łącznie z substancjami zanieczyszczającymi
obecnymi w tych środkach spożywczych lub na ich powierzchni albo w ich
składnikach;
31) rozpuszczalnik ekstrakcyjny – rozpuszczalnik użyty do ekstrakcji w procesie
przetwarzania surowców, środków spożywczych, ich komponentów lub
składników, który jest z nich usunięty, chyba że znajduje się w tych środkach
spożywczych lub składnikach jako pozostałość lub pochodne z powodów
niezamierzonych, lecz technologicznie nieuniknionych;
32) ryzyko – ryzyko w rozumieniu art. 3 pkt 9 rozporządzenia nr 178/2002;
33) składnik odżywczy – składnik odżywczy w rozumieniu art. 2 ust. 2 lit. s
rozporządzenia nr 1169/2011;
34) składnik żywności – składnik w rozumieniu art. 2 ust. 2 lit. f rozporządzenia
nr 1169/2011;
34a) składnik żywności o właściwościach aromatyzujących – składnik żywności
o właściwościach aromatyzujących w rozumieniu art. 3 ust. 2
lit. i rozporządzenia nr 1334/2008;
35) (uchylony)
36) substancja dodatkowa – dodatek do żywności w rozumieniu art. 3 ust. 2
lit. a rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE)
nr 1333/2008 z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie dodatków do żywności (Dz.
Urz. UE L 354 z 31.12.2008, str. 16), zwanego dalej „rozporządzeniem
nr 1333/2008”;
37) substancja pomagająca w przetwarzaniu – substancję pomocniczą
w przetwórstwie w rozumieniu art. 3 ust. 2 lit. b rozporządzenia nr 1333/2008;
38) substancja zanieczyszczająca – substancję zanieczyszczającą w rozumieniu
art. 1 rozporządzenia Rady (EWG) nr 315/93 z dnia 8 lutego 1993 r.
ustanawiającego procedury Wspólnoty w odniesieniu do substancji skażających
w żywności (Dz. Urz. WE L 37 z 13.02.1993, str. 1; Dz. Urz. UE Polskie
wydanie specjalne, rozdz. 15, t. 2, str. 204), zwanego dalej „rozporządzeniem
nr 315/93”;
39) suplement diety – środek spożywczy, którego celem jest uzupełnienie normalnej
diety, będący skoncentrowanym źródłem witamin lub składników mineralnych
lub innych substancji wykazujących efekt odżywczy lub inny fizjologiczny,
pojedynczych lub złożonych, wprowadzany do obrotu w formie umożliwiającej
dawkowanie, w postaci: kapsułek, tabletek, drażetek i w innych podobnych
postaciach, saszetek z proszkiem, ampułek z płynem, butelek z kroplomierzem
i w innych podobnych postaciach płynów i proszków przeznaczonych do
spożywania w małych, odmierzonych ilościach jednostkowych, z wyłączeniem
produktów posiadających właściwości produktu leczniczego w rozumieniu
przepisów prawa farmaceutycznego;
40) surowce – produkty produkcji pierwotnej w rozumieniu art. 2 ust. 1 lit. b
rozporządzenia nr 852/2004;
41) system analizy zagrożeń i krytycznych punktów kontroli (Hazard Analysis and
Critical Control Points), zwany dalej „systemem HACCP” – postępowanie
mające na celu zapewnienie bezpieczeństwa żywności przez identyfikację
i oszacowanie skali zagrożeń z punktu widzenia wymagań zdrowotnych
żywności oraz ryzyka wystąpienia zagrożeń podczas przebiegu wszystkich
etapów produkcji i obrotu żywnością; system ten ma również na celu określenie
metod eliminacji lub ograniczania zagrożeń oraz ustalenie działań korygujących;
42) system wczesnego ostrzegania o niebezpiecznej żywności i paszach (Rapid Alert
System for Food and Feed), zwany dalej „systemem RASFF” – postępowanie
organów urzędowej kontroli żywności i innych podmiotów realizujących zadania
z zakresu bezpieczeństwa żywności, zgodnie z zasadami określonymi w art. 50–
52 rozporządzenia nr 178/2002;
43) środek spożywczy specjalnego przeznaczenia żywieniowego – środek
spożywczy, który ze względu na specjalny skład lub sposób przygotowania wyraźnie różni się od środków spożywczych powszechnie spożywanych i zgodnie z informacją zamieszczoną na opakowaniu jest wprowadzany do
obrotu z przeznaczeniem do zaspokajania szczególnych potrzeb żywieniowych:
a) osób, których procesy trawienia i metabolizmu są zachwiane lub osób, które
ze względu na specjalny stan fizjologiczny mogą odnieść szczególne
korzyści z kontrolowanego spożycia określonych substancji zawartych
w żywności – taki środek spożywczy może być określany jako
„dietetyczny”,
b) zdrowych niemowląt i małych dzieci w wieku od roku do 3 lat;
44) środek spożywczy szkodliwy dla zdrowia lub życia człowieka – środek
spożywczy, którego spożycie w warunkach normalnych i zgodnie
z przeznaczeniem może spowodować negatywne skutki dla zdrowia lub życia
człowieka, w szczególności, jeżeli:
a) nie spełnia wymagań zdrowotnych określonych w dziale II,
b) zawiera:
– substancje zanieczyszczające lub zanieczyszczenia mikrobiologiczne
w ilościach przekraczających dopuszczalne poziomy określone
w rozporządzeniach Unii Europejskiej2)
oraz inne zanieczyszczenia,
– pozostałości skażeń promieniotwórczych w ilościach przekraczających
poziomy określone w rozporządzeniach Unii Europejskiej,
– weterynaryjne produkty lecznicze w ilościach przekraczających
dopuszczalne poziomy lub zabronione określone w rozporządzeniach
Unii Europejskiej,
– inne substancje szkodliwe dla zdrowia lub życia człowieka określone
w przepisach Unii Europejskiej;
45) środek spożywczy zafałszowany – środek spożywczy, którego skład lub inne
właściwości zostały zmienione, a konsument nie został o tym poinformowany
w sposób określony w przepisach rozporządzenia nr 1169/2011, albo środek
spożywczy, w którym zostały wprowadzone zmiany mające na celu ukrycie jego
rzeczywistego składu lub innych właściwości; środek spożywczy jest środkiem
spożywczym zafałszowanym, w szczególności jeżeli:
a) dodano do niego substancje zmieniające jego skład lub obniżające jego
wartość odżywczą,
b) odjęto składnik lub zmniejszono zawartość jednego lub kilku składników
decydujących o wartości odżywczej lub innej właściwości środka
spożywczego,
c) dokonano zabiegów, które ukryły jego rzeczywisty skład lub nadały mu
wygląd środka spożywczego o należytej jakości,
d) niezgodnie z prawdą podano jego nazwę, skład, datę lub miejsce produkcji,
termin przydatności do spożycia lub datę minimalnej trwałości albo w inny
sposób nieprawidłowo go oznakowano
– wpływając przez te działania na bezpieczeństwo środka spożywczego;
46) środek spożywczy zepsuty – środek spożywczy, którego skład lub właściwości
uległy zmianom wskutek nieprawidłowości zaistniałych na etapie produkcji,
obrotu lub pod wpływem działań czynników naturalnych, takich jak: wilgotność,
czas, temperatura lub światło, albo wskutek obecności drobnoustrojów, a także
zanieczyszczeń, powodujących, że nie nadaje się on do spożycia zgodnie z jego
przeznaczeniem w rozumieniu art. 14 ust. 2 lit. b i ust. 5 rozporządzenia
nr 178/2002;
47) termin przydatności do spożycia – termin, o którym mowa
w art. 24 rozporządzenia nr 1169/2011;
48) ujęcie wód podziemnych – zespół urządzeń wodnych służących do wydobywania
wody podziemnej i jednocześnie zabezpieczających tę wodę przed
zanieczyszczeniem;
49) urzędowe kontrole żywności – urzędowe kontrole w rozumieniu art. 2
pkt 1 rozporządzenia nr 882/2004 w zakresie odnoszącym się do bezpieczeństwa
żywności;
50) wartość odżywcza – szczególne wartości środka spożywczego ze względu na:
a) energię (wartość kaloryczną), niezależnie od tego, czy środek spożywczy jej
dostarcza i w jakiej ilości, lub
b) składniki odżywcze, niezależnie od tego, czy środek spożywczy je zawiera,
czy nie;
51) woda stołowa – wodę powstałą przez dodanie:
a) naturalnej wody mineralnej lub soli mineralnych zawierających co najmniej
jeden składnik mający znaczenie fizjologiczne, taki jak: sód, magnez, wapń,
chlorki, siarczany, wodorowęglany lub węglany do wody źródlanej albo
b) wody źródlanej lub soli mineralnych, o których mowa w lit. a, do naturalnej
wody mineralnej;
51a) woda źródlana – wodę podziemną wydobywaną jednym lub kilkoma otworami
naturalnymi lub wierconymi, pierwotnie czystą pod względem chemicznym
i mikrobiologicznym, nieróżniącą się właściwościami i składem mineralnym od
wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi określonej w przepisach ustawy
z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym
odprowadzaniu ścieków (Dz. U. z 2018 r. poz. 1152 i 1629);
52) wprowadzanie żywności do obrotu – wprowadzanie na rynek w rozumieniu art. 3
pkt 8 rozporządzenia nr 178/2002;
53) (uchylony)
54) zakład – przedsiębiorstwo spożywcze w rozumieniu art. 3 pkt 2 rozporządzenia
nr 178/2002;
54a) zakład działający na rynku materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu
z żywnością – przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 2 ust. 2 lit. c rozporządzenia
nr 1935/2004;
55) zakład żywienia zbiorowego – zakład żywienia zbiorowego w rozumieniu art. 2
ust. 2 lit. d rozporządzenia nr 1169/2011;
56) zakład żywienia zbiorowego typu zamkniętego – zakład wykonujący działalność
w zakresie zorganizowanego żywienia określonych grup konsumentów,
w szczególności w szpitalach, zakładach opiekuńczo-wychowawczych,
żłobkach, przedszkolach, szkołach, internatach, zakładach pracy, z wyłączeniem
żywienia w samolotach i innych środkach transportu oraz wojskowych polowych
punktów żywieniowych;
57) zanieczyszczenia – substancje zanieczyszczające, zanieczyszczenia biologiczne
oraz ciała obce, szkodniki lub ich części;
58) zarządzanie ryzykiem – zarządzanie ryzykiem w rozumieniu art. 3
pkt 12 rozporządzenia nr 178/2002;
59) żywność genetycznie zmodyfikowana – genetycznie zmodyfikowaną żywność
w rozumieniu art. 2 pkt 6 rozporządzenia (WE) nr 1829/2003 Parlamentu
Europejskiego i Rady z dnia 22 września 2003 r. w sprawie genetycznie
zmodyfikowanej żywności i paszy (Dz. Urz. UE L 268 z 18.10.2003, str. 1; Dz.
Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 13, t. 32, str. 432), zwanego dalej
„rozporządzeniem nr 1829/2003”;
60) żywność tradycyjna – produkty rolne i środki spożywcze:
a) których nazwy są zarejestrowane zgodnie z rozporządzeniem Rady (WE)
nr 509/2006 z dnia 20 marca 2006 r. w sprawie produktów rolnych
i środków spożywczych będących gwarantowanymi tradycyjnymi
specjalnościami (Dz. Urz. UE L 93 z 31.03.2006, str. 1) lub
rozporządzeniem Rady (WE) nr 510/2006 z dnia 20 marca 2006 r.
w sprawie ochrony oznaczeń geograficznych i nazw pochodzenia
produktów rolnych i środków spożywczych (Dz. Urz. UE L
93 z 31.03.2006, str. 12), lub
b) w stosunku do których wnioski o rejestrację zostały wysłane do Komisji
Europejskiej zgodnie z przepisami ustawy z dnia 17 grudnia 2004 r.
o rejestracji i ochronie nazw i oznaczeń produktów rolnych i środków
spożywczych oraz o produktach tradycyjnych (Dz. U. z 2019 r. poz. 915),
lub
c) umieszczone na liście produktów tradycyjnych prowadzonej przez ministra
właściwego do spraw rynków rolnych;
61) żywność przeznaczona bezpośrednio dla konsumenta finalnego – żywność
przeznaczoną bezpośrednio dla konsumentów finalnych w rozumieniu art. 3
pkt 18 rozporządzenia nr 178/2002.

Art. 3a. 1. Ilekroć w ustawie jest mowa o państwie członkowskim Unii
Europejskiej, należy przez to rozumieć również państwo członkowskie Europejskiego
Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stronę umowy o Europejskim Obszarze
Gospodarczym.
2. Ilekroć w ustawie jest mowa o państwie trzecim, należy przez to rozumieć
państwo inne niż wymienione w ust. 1.

Ustawa o bezpieczeństwie żywności i żywienia art. 3

DODAJ