Art. 139. W ustawie z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. Nr
111, poz. 535, z późn. zm.) wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 3 w pkt 2 lit. d otrzymuje brzmienie:
„d) innego przedsiębiorstwa podmiotu leczniczego w rozumieniu przepisów o
działalności leczniczej, sprawującego całodobową opiekę psychiatryczną
lub odwykową,”;
2) w art. 4 w ust. 2 pkt 4 otrzymuje brzmienie:
„4) rozwijanie działalności zapobiegawczej w zakresie ochrony zdrowia psychicznego przez podmioty lecznicze,”;
3) w art. 6 ust. 1 otrzymuje brzmienie:
„1. Samorząd województwa zgodnie z potrzebami wynikającymi w szczególności z liczby i struktury społecznej ludności województwa tworzy i prowadzi
podmioty lecznicze udzielające świadczenia zdrowotne w zakresie psychiatrycznej opieki zdrowotnej.”;
4) w art. 7 ust. 1 otrzymuje brzmienie:
„1. Dla dzieci i młodzieży upośledzonych umysłowo bez względu na stopień
upośledzenia organizuje się naukę i zajęcia rewalidacyjno-wychowawcze, w
szczególności w przedszkolach, szkołach, placówkach opiekuńczo-wychowawczych, ośrodkach rehabilitacyjno-wychowawczych, w domach
pomocy społecznej i podmiotach leczniczych, a także w domu rodzinnym.”;
5) w art. 8 ust. 1 otrzymuje brzmienie:
„1. Jednostki organizacyjne i inne podmioty działające na podstawie ustawy o
pomocy społecznej, zwane dalej „organami do spraw pomocy społecznej”,
w porozumieniu z podmiotami leczniczymi udzielającymi świadczenia
zdrowotne w zakresie psychiatrycznej opieki zdrowotnej organizują na obszarze swojego działania oparcie społeczne dla osób, które z powodu choroby psychicznej lub upośledzenia umysłowego mają poważne trudności w
życiu codziennym, zwłaszcza w kształtowaniu swoich stosunków z otoczeniem, w zakresie edukacji, zatrudnienia oraz w sprawach bytowych.”;
6) w art. 10b:
a) w ust. 4 pkt 2 otrzymuje brzmienie:
„2) występowania z wnioskiem do personelu podmiotu leczniczego w rozumieniu przepisów o działalności leczniczej, w szczególności do lekarza prowadzącego, ordynatora oddziału psychiatrycznego (lekarza kierującego oddziałem) lub kierownika podmiotu leczniczego, oraz do
podmiotu tworzącego w rozumieniu tej ustawy, o podjęcie działań
zmierzających do usunięcia przyczyny skargi lub zaistniałych naruszeń,”,
b) w ust. 5 wprowadzenie do wyliczenia otrzymuje brzmienie:
„Kierownik zapewnia Rzecznikowi Praw Pacjenta Szpitala Psychiatrycznego warunki do wykonywania jego zadań, w szczególności:”;
7) w art. 10c w ust. 2:
a) pkt 2 otrzymuje brzmienie:
„2) właścicielem podmiotu wykonującego działalność leczniczą
będącym świadczeniodawcą, o którym mowa w art. 5 pkt 41 lit.
a ustawy o świadczeniach, jego pracownikiem lub osobą współpracującą ze świadczeniodawcą,”,
b) pkt 4 otrzymuje brzmienie:
„4) właścicielem akcji albo udziałów w spółce prowadzącej aptekę
lub hurtownię farmaceutyczną albo wytwarzającej produkty
lecznicze lub wyroby medyczne,”;
8) art. 11 otrzymuje brzmienie:
„Art. 11. 1. Orzeczenie o stanie zdrowia osoby z zaburzeniami psychicznymi,
opinię lub skierowanie do innego lekarza lub psychologa albo
podmiotu leczniczego lekarz może wydać wyłącznie na podstawie
uprzedniego osobistego zbadania tej osoby. Skierowanie do szpitala psychiatrycznego wydawane jest w dniu badania, a jego ważność
wygasa po upływie 14 dni.
2. Wskazany w ust. 1 okres ważności skierowania ulega przedłużeniu
o czas oczekiwania na przyjęcie do szpitala psychiatrycznego pod
warunkiem wpisania na listę oczekujących na udzielenie świadczenia, o której mowa w art. 20 ustawy o świadczeniach, w terminie
14 dni od dnia wystawienia skierowania.”;
9) art. 16 otrzymuje brzmienie:
„Art.16. W razie stwierdzenia, że dobro osoby chorej psychicznie lub upośledzonej umysłowo wymaga jej ubezwłasnowolnienia, kierownik podmiotu leczniczego udzielającego świadczenia zdrowotnego w zakresie
psychiatrycznej opieki zdrowotnej zawiadamia o tym prokuratora.”;
10) art. 17 otrzymuje brzmienie:
„Art.17. W razie stwierdzenia, że przedstawiciel ustawowy osoby chorej psychicznie lub upośledzonej umysłowo nie wykonuje należycie swoich
obowiązków wobec tej osoby, kierownik podmiotu leczniczego udzielającego świadczenia zdrowotnego w zakresie psychiatrycznej opieki
zdrowotnej zawiadamia o tym sąd opiekuńczy miejsca zamieszkania tej osoby.”;
11) art. 18 otrzymuje brzmienie:
„Art. 18. 1. Przymus bezpośredni wobec osób z zaburzeniami psychicznymi,
przy wykonywaniu czynności przewidzianych w niniejszej ustawie,
można stosować tylko wtedy, gdy przepis niniejszej ustawy do tego
upoważnia albo osoby te:
1) dopuszczają się zamachu przeciwko:
a) życiu lub zdrowiu własnemu lub innej osoby lub
b) bezpieczeństwu powszechnemu, lub
2) w sposób gwałtowny niszczą lub uszkadzają przedmioty znajdujące się w ich otoczeniu, lub
3) poważnie zakłócają lub uniemożliwiają funkcjonowanie podmiotu leczniczego udzielającego świadczenia zdrowotnego w
zakresie psychiatrycznej opieki zdrowotnej lub jednostki organizacyjnej pomocy społecznej.
2. O zastosowaniu przymusu bezpośredniego decyduje lekarz, który
określa rodzaj zastosowanego środka przymusu oraz osobiście nadzoruje jego wykonanie. W szpitalach psychiatrycznych, jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej oraz w trakcie wykonywania czynności, o których mowa w art. 21 ust. 3 oraz art. 46a ust.
3, jeżeli nie jest możliwe uzyskanie natychmiastowej decyzji lekarza, o zastosowaniu przymusu bezpośredniego decyduje i nadzoruje
osobiście jego wykonanie pielęgniarka, która jest obowiązana niezwłocznie zawiadomić o tym lekarza. Każdy przypadek zastosowania przymusu bezpośredniego i uprzedzenia o możliwości jego
zastosowania odnotowuje się w dokumentacji medycznej.
3. W jednostce organizacyjnej pomocy społecznej, która nie zatrudnia
lekarza, informację, o której mowa w ust. 2, pielęgniarka przekazuje kierownikowi jednostki, który niezwłocznie informuje o tym
upoważnionego przez marszałka województwa lekarza specjalistę
w dziedzinie psychiatrii.
4. W szpitalu psychiatrycznym lekarz, o którym mowa w ust. 2, niezwłocznie zatwierdza zastosowanie przymusu bezpośredniego zleconego przez pielęgniarkę lub nakazuje zaprzestanie jego stosowania.
5. Jeżeli nie jest możliwe uzyskanie natychmiastowej decyzji osoby, o
której mowa w ust. 2, o zastosowaniu przymusu bezpośredniego w
trakcie wykonywania czynności, o których mowa w art. 21 ust. 3
oraz art. 46a ust. 3, lub wobec osoby, o której mowa w ust. 1, której
pomocy udziela zespół ratownictwa medycznego, decyduje i nadzoruje osobiście kierujący akcją prowadzenia medycznych czynności ratunkowych, który jest obowiązany niezwłocznie zawiadomić
o tym dyspozytora medycznego. Każdy przypadek zastosowania
przymusu bezpośredniego i uprzedzenia o możliwości jego zastosowania odnotowuje się w dokumentacji medycznej.
6. Zastosowanie przymusu bezpośredniego wobec osoby, o której
mowa w ust. 1 pkt 1 i 2, polega na przytrzymaniu, przymusowym
podaniu leków, unieruchomieniu lub izolacji, a wobec osoby, o
której mowa w ust. 1 pkt 3 – na przytrzymaniu lub przymusowym podaniu leku.
7. W sytuacji, o której mowa w ust. 5, zastosowanie przymusu bezpośredniego polega na przytrzymaniu lub unieruchomieniu. Przymus
bezpośredni stosuje się nie dłużej niż przez czas niezbędny do uzyskania pomocy lekarskiej, a w przypadku gdy jej uzyskanie jest
utrudnione, na czas niezbędny do przewiezienia osoby do podmiotu
leczniczego udzielającego świadczenia zdrowotne w zakresie psychiatrycznej opieki zdrowotnej lub szpitala wskazanego przez dyspozytora medycznego. Przewiezienie osoby z zastosowaniem
przymusu bezpośredniego następuje w obecności zespołu ratownictwa medycznego.
8. Przed zastosowaniem przymusu bezpośredniego uprzedza się o tym
osobę, wobec której środek ten ma być podjęty. Przy wyborze
środka przymusu należy wybierać środek możliwie dla tej osoby
najmniej uciążliwy, a przy stosowaniu przymusu należy zachować
szczególną ostrożność i dbałość o dobro tej osoby.
9. W przypadkach określonych w ust. 1 jednostki systemu Państwowe
Ratownictwo Medyczne, Policja oraz Państwowa Straż Pożarna są
obowiązane do udzielania lekarzowi, pielęgniarce lub kierującemu
akcją prowadzenia medycznych czynności ratunkowych pomocy na ich żądanie.
10. Zasadność zastosowania przymusu bezpośredniego:
1) przez lekarza podmiotu leczniczego, w tym lekarza, który zatwierdził stosowanie środka przymusu bezpośredniego zleconego przez inną osobę – ocenia, w terminie 3 dni, kierownik tego
podmiotu, jeżeli jest lekarzem, lub lekarz przez niego upoważniony,
2) przez innego lekarza, pielęgniarkę jednostki organizacyjnej pomocy społecznej lub kierującego akcją prowadzenia medycznych czynności ratunkowych – ocenia, w terminie 3 dni, upoważniony przez marszałka województwa lekarz specjalista w
dziedzinie psychiatrii.
11. Minister właściwy do spraw zdrowia w porozumieniu z Ministrem
Sprawiedliwości oraz ministrem właściwym do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia, sposób:
1) stosowania przymusu bezpośredniego,
2) dokumentowania zastosowania przymusu bezpośredniego,
3) dokonywania oceny zasadności zastosowania przymusu bezpośredniego
– uwzględniając potrzebę ochrony praw i godności osoby, wobec
której jest stosowany przymus bezpośredni.”;
12) art. 19 otrzymuje brzmienie:
„Art.19. Przewidziane w innych ustawach badanie stanu psychicznego osoby,
przeprowadzane na żądanie sądu, prokuratora lub innego uprawnionego organu, powinno się odbywać w podmiotach leczniczych udzielających świadczeń zdrowotnych w zakresie psychiatrycznej opieki
zdrowotnej. W razie potrzeby badanie to może być przeprowadzone w
rodzinnych ośrodkach diagnostyczno-konsultacyjnych, a wyjątkowo
także w miejscu zamieszkania osoby badanej.”.

Ustawa o działalności leczniczej art. 139

DODAJ