Art. 138. 1. Komisja Nadzoru Finansowego może w ramach nadzoru zalecić
bankowi w szczególności:
1) podjęcie środków koniecznych do przywrócenia płynności płatniczej lub
osiągnięcia i przestrzegania innych norm dopuszczalnego ryzyka w działalności
banku;
1a) przestrzeganie dodatkowych wymogów w zakresie płynności, biorąc pod uwagę
model biznesowy banku, stosowane przez bank zasady, procedury i mechanizmy
w zakresie zarządzania ryzykiem płynności, wynik badania i oceny nadzorczej
albo przeglądu i weryfikacji, o których mowa w art. 133a, oraz systemowe
ryzyko płynności stwarzane przez bank;
2) zwiększenie funduszy własnych;
2a) przestrzeganie dodatkowego wymogu w zakresie funduszy własnych ponad
wartość wynikającą z wymogów obliczonych zgodnie ze szczegółowymi
zasadami określonymi w rozporządzeniu nr 575/2013, w szczególności w
przypadku:
a) negatywnych ustaleń dokonanych w wyniku czynności podejmowanych
w ramach nadzoru bankowego, w tym odnoszących się do funkcjonowania
systemu zarządzania ryzykiem i systemu kontroli wewnętrznej lub identyfikacji, monitorowania i kontroli koncentracji ekspozycji, w tym dużych
ekspozycji,
b) stwierdzenia niedostosowania kapitału wewnętrznego do skali ryzyka
występującego w działalności banku oraz istotnych nieprawidłowości
w zarządzaniu ryzykiem,
c) stwierdzenia, że bank stwarza ryzyko systemowe;
3) zaniechanie określonych form reklamy;
4) opracowanie i stosowanie procedur, które zapewnią utrzymywanie, bieżące
szacowanie i przegląd kapitału wewnętrznego oraz funkcjonowanie systemu
zarządzania bankiem;
5) zastosowanie szczególnych zasad tworzenia rezerw na ryzyko związane
z działalnością banków lub odpisów z tytułu utraty wartości aktywów, lub
szczególnego traktowania aktywów przy obliczaniu wymogów w zakresie
funduszy własnych;
6) ograniczenie ryzyka występującego w działalności banku;
7) ograniczenie wysokości zmiennego składnika wynagrodzenia osób objętych
polityką wynagrodzeń, jako odsetka przychodów netto, w przypadku gdy jego
wysokość utrudnia spełnianie wymogów w zakresie funduszy własnych;
8) wypełnianie dodatkowych obowiązków sprawozdawczych lub zwiększenie ich
częstotliwości, w tym sprawozdawczości w zakresie funduszy własnych
i płynności;
9) ujawnianie dodatkowych informacji;
10) przestrzeganie art. 92ba–92bd oraz art. 111c.
2. Komisja Nadzoru Finansowego może nakazać bankowi wstrzymanie wypłat
z zysku lub wstrzymanie tworzenia nowych jednostek organizacyjnych do czasu
przywrócenia płynności płatniczej lub osiągnięcia innych norm dopuszczalnego
ryzyka w działalności banku.
3. W razie stwierdzenia, że bank nie realizuje zaleceń określonych w ust. 1 lub
nakazów określonych w ust. 2, a także gdy działalność banku jest wykonywana
z naruszeniem przepisów niniejszej ustawy, przepisów innych ustaw regulujących
działalność banku lub zasady jego organizacji oraz przepisów wydanych na ich
podstawie, a także przepisów rozporządzenia nr 575/2013 i innych bezpośrednio
stosowanych przepisów prawa Unii Europejskiej regulujących działalność banku lub
zasady jego organizacji, lub z naruszeniem statutu albo stwarza zagrożenie dla
interesów posiadaczy rachunków bankowych lub uczestników obrotu instrumentami
finansowymi, Komisja Nadzoru Finansowego, po uprzednim upomnieniu na piśmie,
może:
1) wystąpić do właściwego organu banku z wnioskiem o odwołanie prezesa,
wiceprezesa lub innego członka zarządu banku bezpośrednio odpowiedzialnego
za stwierdzone nieprawidłowości; przepis art. 22d stosuje się odpowiednio;
2) zawiesić w czynnościach członków zarządu, o których mowa w pkt 1, do czasu
podjęcia uchwały w sprawie wniosku o ich odwołanie przez radę nadzorczą na
najbliższym posiedzeniu; zawieszenie w czynnościach polega na wyłączeniu
z podejmowania decyzji za bank w zakresie jego praw i obowiązków
majątkowych;
3) ograniczyć zakres działalności banku lub jego jednostek organizacyjnych;
3a) nałożyć na bank karę pieniężną w wysokości do 10% przychodu wykazanego
w ostatnim zbadanym sprawozdaniu finansowym, a w przypadku braku takiego
sprawozdania – karę pieniężną w wysokości do 10% prognozowanego
przychodu określonego na podstawie sytuacji ekonomiczno-finansowej banku;
przepisy art. 141 ust. 4 i 5 stosuje się odpowiednio;
4) uchylić zezwolenie na utworzenie banku i podjąć decyzję o likwidacji banku;
art. 147 ust. 3 i art. 153–156 stosuje się odpowiednio.
3a. Decyzja Komisji Nadzoru Finansowego o ograniczeniu zakresu działalności
banku może zawierać warunki i terminy.
3b. W przypadku gdy jest możliwe ustalenie kwoty korzyści osiągniętej przez
bank albo straty, której bank uniknął w wyniku naruszenia, karę pieniężną, o której
mowa w ust. 3 pkt 3a, można ustalić w wysokości do dwukrotności kwoty korzyści
albo straty.
3c. Komisja Nadzoru Finansowego, ustalając wysokość kary pieniężnej, o której
mowa w ust. 3 pkt 3a i ust. 3b, uwzględnia w szczególności wagę naruszenia oraz czas
jego trwania, przyczyny naruszenia, sytuację finansową banku, na który nakładana jest
kara, oraz uprzednie naruszenia przez bank przepisów, o których mowa w ust. 3.
4. Komisja Nadzoru Finansowego może także zawiesić w czynnościach członka
zarządu w przypadku:
1) przedstawienia mu zarzutów w postępowaniu karnym lub w postępowaniu
w sprawie o przestępstwo skarbowe;
2) spowodowania znacznych strat majątkowych banku.
Postanowienia ust. 3 pkt 2 stosuje się odpowiednio.
4a. Członek zarządu jest obowiązany poinformować Komisję Nadzoru
Finansowego o postawieniu mu zarzutów w postępowaniu karnym, z wyłączeniem
zarzutów dotyczących przestępstwa ściganego z oskarżenia prywatnego, lub w postępowaniu w sprawie o przestępstwo skarbowe, w terminie 30 dni od dnia
postawienia zarzutów.
5. Komisja Nadzoru Finansowego odwołuje członka zarządu banku w przypadku
prawomocnego skazania go za przestępstwo umyślne lub przestępstwo skarbowe,
z wyłączeniem przestępstw ściganych z oskarżenia prywatnego, a także w przypadku
niedopełnienia przez niego obowiązku, o którym mowa w ust. 4a.
6. Ograniczenie zakresu działalności banku lub uchylenie zezwolenia na
utworzenie banku może również nastąpić w razie stwierdzenia, że bank:
1) przestał spełniać warunki ustalone w zezwoleniu;
2) uzyskał zezwolenie na podstawie fałszywych dokumentów, nieprawdziwych
oświadczeń lub wskutek innych działań sprzecznych z prawem;
3) przez okres dłuższy niż 6 miesięcy nie prowadzi działalności bankowej;
4) stał się podmiotem zależnym od osób, wobec których nie jest możliwe skuteczne
wykonywanie przez Komisję Nadzoru Finansowego nadzoru nad bankiem ze
względu na przepisy prawa obowiązujące w miejscu ich zamieszkania lub
siedziby, lub ze względu na powiązania tych osób z innymi podmiotami;
5) nie wypełnia obowiązków określonych w rozdziale 11b.
6a. Komisja Nadzoru Finansowego uchyla zezwolenie na utworzenie oddziału
banku zagranicznego, jeśli właściwe władze nadzorcze kraju, w którym bank
zagraniczny ma swoją siedzibę lub miejsce sprawowania zarządu, uchyliły zezwolenie
na prowadzenie działalności bankowej przez ten bank.
6b. Przed uchyleniem zezwolenia na utworzenie oddziału banku zagranicznego
Komisja Nadzoru Finansowego zasięgnie opinii właściwych władz nadzorczych kraju,
w którym bank zagraniczny ma swoją siedzibę lub miejsce sprawowania zarządu,
jeżeli porozumienie, o którym mowa w art. 131 ust. 2, przewiduje zasięgnięcie opinii.
W razie konieczności natychmiastowego uchylenia zezwolenia Komisja Nadzoru
Finansowego może odstąpić od zasięgnięcia opinii.
6c. O uchyleniu zezwolenia, o którym mowa w ust. 6a, Komisja Nadzoru
Finansowego powiadamia właściwe władze nadzorcze banku zagranicznego.
6d. O uchyleniu zezwolenia na utworzenie banku krajowego Komisja Nadzoru
Finansowego niezwłocznie powiadamia właściwe władze nadzorcze państwa,
w którym działa oddział tego banku.
7. Środki podejmowane w ramach nadzoru nie mogą naruszać umów zawartych
przez bank, z wyłączeniem umów:
1) o których mowa w art. 92a ust. 1 i 3 oraz w art. 92d;
2) zawartych przez bank krajowy z podmiotami działającymi w tym samym
holdingu oraz umów zawartych przez bank krajowy z podmiotami, z którymi
posiada bliskie powiązania, oraz umów, o których mowa w art. 6a ust. 1 i 7.
7a. W przypadku stwierdzenia, że bank, z naruszeniem art. 88a–88m oraz
przepisów wydanych na podstawie art. 88n, wykonuje czynności, o których mowa
w art. 5 ust. 1 pkt 1, których przedmiotem są lokaty strukturyzowane, lub że bank,
z naruszeniem art. 88a–88m oraz przepisów wydanych na podstawie art. 88n,
wykonuje czynności, o których mowa w art. 5 ust. 2 pkt 11 lub 12, Komisja Nadzoru
Finansowego, zamiast zastosowania środków, o których mowa w ust. 3, może:
1) nakazać bankowi zaprzestanie działań skutkujących powstaniem naruszeń
i niepodejmowanie tych działań w przyszłości lub nałożyć na bank karę
pieniężną do wysokości 20 750 000 zł albo do wysokości kwoty stanowiącej
równowartość 10% całkowitego rocznego przychodu wykazanego w ostatnim
zbadanym sprawozdaniu finansowym, jeżeli przekracza ona 20 750 000 zł, albo
– gdy jest możliwe ustalenie kwoty korzyści osiągniętej w wyniku naruszenia –
nałożyć na bank karę pieniężną do wysokości dwukrotności kwoty osiągniętej
korzyści;
2) nakazać osobom odpowiedzialnym za zaistniałe naruszenie zaprzestanie działań
skutkujących powstaniem naruszeń lub nałożyć na te osoby karę pieniężną do
wysokości 20 750 000 zł;
3) zawiesić w czynnościach członka zarządu banku odpowiedzialnego za
stwierdzone naruszenie na okres nie dłuższy niż 12 miesięcy;
4) wystąpić do właściwego organu banku z wnioskiem o odwołanie członka
zarządu banku – w przypadku rażących i uporczywych naruszeń przepisów,
o których mowa w ust. 1, przy czym przepis art. 22d stosuje się odpowiednio;
5) ograniczyć zakres działalności banku lub jego jednostek organizacyjnych;
6) uchylić zezwolenie na utworzenie banku i podjąć decyzję o likwidacji banku,
przy czym przepisy art. 147 ust. 3 i art. 153–156 stosuje się odpowiednio.
7b. W przypadku naruszenia przez bank art. 88m ust. 4–14 oraz przepisów
wydanych na podstawie art. 88n pkt 1 lit. e Komisja Nadzoru Finansowego może także zakazać wykonywania przez bank czynności, o których mowa w art. 5 ust. 1
pkt 1, których przedmiotem są lokaty strukturyzowane, lub zakazać wykonywania
przez bank czynności, o których mowa w art. 5 ust. 2 pkt 11 i 12.
7c. Decyzje, o których mowa w ust. 7a i 7b, Komisja Nadzoru Finansowego
podaje do publicznej wiadomości. Przepis art. 176h ustawy z dnia 29 lipca 2005 r.
o obrocie instrumentami finansowymi stosuje się odpowiednio.
7d. W przypadku gdy bank jest podmiotem dominującym, który sporządza
skonsolidowane sprawozdanie finansowe, lub podmiotem zależnym od podmiotu
dominującego, który sporządza skonsolidowane sprawozdanie finansowe, całkowity
roczny przychód, o którym mowa w ust. 7a pkt 1, stanowi kwota całkowitego
skonsolidowanego rocznego przychodu podmiotu dominującego ujawniona
w ostatnim zbadanym skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym.
7e. Równowartość w złotych kwoty w walucie obcej oblicza się według
średniego kursu tej waluty ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski w dniu
bilansowym, na który zostało sporządzone ostatnie zbadane sprawozdanie finansowe,
o którym mowa w ust. 7a pkt 1 lub ust. 7d.
8. Komisja Nadzoru Finansowego, podejmując decyzje, o których mowa
w ust. 3, 3a i 7a, uwzględnia:
1) wagę i okres naruszenia;
2) stopień przyczynienia się i odpowiedzialność podmiotów lub osób;
3) stosunek wysokości kary finansowej do skali działalności podmiotów mierzonej
wielkością przychodów, zysku lub majątku;
4) korzyści osiągnięte przez podmiot lub osobę w wyniku naruszenia;
5) szkody wyrządzone osobom trzecim w wyniku naruszenia;
6) poprzednie naruszenia, ich zakres i częstotliwość;
7) skutki naruszenia dla stabilności finansowej i rynku finansowego;
8) współpracę podmiotu lub osoby z Komisją Nadzoru Finansowego.

Art. 138a. (uchylony).

Art. 138b. 1. Komisja Nadzoru Finansowego, podejmując w ramach
sprawowania nadzoru skonsolidowanego decyzję o zastosowaniu środka, o którym
mowa w art. 138 ust. 1 pkt 1a lub 2a, współpracuje z właściwymi władzami
nadzorczymi sprawującymi nadzór nad podmiotami działającymi w tym samym co bank holdingu, dążąc do osiągnięcia wspólnego stanowiska zarówno co do
rozstrzygnięcia, jak i oceny jego przesłanek.
2. Komisja Nadzoru Finansowego wydaje decyzję, o której mowa w ust. 1,
w terminie 4 miesięcy od dnia dostarczenia właściwym władzom nadzorczym
sprawującym nadzór nad podmiotami działającymi w tym samym co bank holdingu
propozycji stanowiska zawierającego ocenę ryzyka holdingu.
3. W przypadku braku wspólnego stanowiska Komisja Nadzoru Finansowego
może zasięgnąć opinii Europejskiego Urzędu Nadzoru Bankowego. Komisja Nadzoru
Finansowego zasięga opinii Europejskiego Urzędu Nadzoru Bankowego także na
wniosek właściwych władz nadzorczych, o których mowa w ust. 2.
4. Jeżeli w terminie, o którym mowa w ust. 2, Komisja Nadzoru Finansowego
oraz właściwe władze nadzorcze nie osiągną porozumienia, Komisja Nadzoru
Finansowego, podejmując decyzję, o której mowa w ust. 1, bierze pod uwagę opinie
wyrażone przez te władze oraz uzasadnia istotne odstępstwa od opinii właściwych
władz nadzorczych, otrzymanych w terminie, o którym mowa w ust. 2.
5. W przypadku zasięgnięcia opinii, o której mowa w ust. 3, Komisja Nadzoru
Finansowego, wydając decyzję, o której mowa w ust. 1, bierze pod uwagę tę opinię
oraz uzasadnia istotne odstępstwa od tej opinii. W decyzji Komisja Nadzoru
Finansowego może określić warunki i terminy zastosowania środka, o którym mowa
w art. 138 ust. 1 pkt 1a lub 2a.
5a. Jeżeli przed upływem terminu, o którym mowa w ust. 2, właściwa władza
nadzorcza skieruje sprawę do Europejskiego Urzędu Nadzoru Bankowego zgodnie
z art. 19 rozporządzenia nr 1093/2010, Komisja Nadzoru Finansowego zawiesza
postępowanie do czasu wydania przez Europejski Urząd Nadzoru Bankowego decyzji
zgodnie z art. 19 ust. 3 tego rozporządzenia.
6. W przypadku gdy właściwa władza nadzorcza sprawująca nadzór
skonsolidowany nad bankiem krajowym działającym w jednym z holdingów,
o których mowa w art. 141f ust. 1 pkt 2–5, zwraca się do Komisji Nadzoru
Finansowego o opinię w sprawie zastosowania środka, o którym mowa w art. 138
ust. 1 pkt 1a lub 2a, przepisy ust. 1–4 stosuje się odpowiednio.
7. Komisja Nadzoru Finansowego dokonuje raz w roku oceny przesłanek oraz
skutków wydania decyzji, o której mowa w ust. 1. Przesłanki oraz skutki decyzji wydanej w przypadku braku wspólnego stanowiska mogą być poddane ocenie także,
jeżeli wystąpi o to właściwa władza nadzorcza.

Art. 138c. 1. W przypadku negatywnych ustaleń dokonanych w wyniku
czynności, o których mowa w art. 133a ust. 1, Komisja Nadzoru Finansowego może
objąć banki zwiększonym nadzorem.
2. Nadzór, o którym mowa w ust. 1, obejmuje:
1) zwiększenie częstotliwości lub zakresu czynności podejmowanych w ramach
nadzoru bankowego, o których mowa w art. 133 ust. 2, w tym przeprowadzanie
dodatkowych przeglądów planów operacyjnych, strategicznych lub biznesowych
banku;
2) nałożenie na bank dodatkowych obowiązków informacyjnych dotyczących
przestrzegania przepisów ustawy lub rozporządzenia nr 575/2013;
3) delegowanie pracowników Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego do bieżącego
wykonywania w banku czynności, o których mowa w art. 133 ust. 2.
3. Czynności, o których mowa w ust. 2 pkt 3, są wykonywane na podstawie
upoważnienia Przewodniczącego Komisji Nadzoru Finansowego, określającego
w szczególności ich zakres, tryb wykonywania oraz okres, na jaki delegacja jest
ustanawiana.
4. Pracownikom Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego, o których mowa
w ust. 2 pkt 3, przysługuje prawo uczestniczenia w posiedzeniach organów banku oraz
prawo do uzyskiwania informacji niezbędnych do wykonywania ich zadań.

Art. 138d. 1. Jeżeli w ramach przeglądu, o którym mowa w art. 133d, zostaną
stwierdzone istotne nieprawidłowości w identyfikacji przez bank ryzyka
z zastosowaniem metody wewnętrznej, Komisja Nadzoru Finansowego, w drodze
decyzji, nakazuje bankowi przyjęcie wyższych mnożników niż przyjęte w stosowanej
metodzie wewnętrznej, nakłada dodatkowy wymóg w zakresie funduszy własnych lub
podejmuje inne działania zmierzające do przywrócenia zgodności stosowanej metody
z przepisami rozporządzenia nr 575/2013.
2. Jeżeli w odniesieniu do metody wewnętrznej dotyczącej ryzyka rynkowego
liczne przekroczenia, o których mowa w art. 366 rozporządzenia nr 575/2013,
wskazują, że metoda ta nie jest wystarczająco dokładna, Komisja Nadzoru Finansowego uchyla zezwolenie na stosowanie metody wewnętrznej lub nakazuje
bankowi jej niezwłoczną zmianę.
3. W przypadku gdy bank przestał spełniać wymogi dotyczące metody
wewnętrznej, na stosowanie której uzyskał zezwolenie, informuje o tym Komisję
Nadzoru Finansowego. Jeżeli naruszenie wymogów rozporządzenia nr 575/2013 jest
istotne, bank przedstawia Komisji Nadzoru Finansowego plan przywrócenia
w odpowiednim czasie zgodności z tymi wymogami wraz ze wskazaniem terminu
realizacji tego planu. Jeżeli w ocenie Komisji Nadzoru Finansowego realizacja planu
przedstawionego przez bank nie przywróci pełnej zgodności z wymogami
rozporządzenia nr 575/2013 lub jeżeli wskazany termin realizacji planu jest
nieodpowiedni, Komisja może wyznaczyć bankowi termin jego uzupełnienia albo
opracowania nowego planu.
4. W przypadku gdy bank nie przywróci w terminie określonym w planie,
o którym mowa w ust. 3, zgodności z wymogami rozporządzenia nr 575/2013, a brak
zgodności z tymi wymogami stanowi ich istotne naruszenie, Komisja Nadzoru
Finansowego uchyla zezwolenie na stosowanie danej metody wewnętrznej lub
ogranicza zakres udzielonego zezwolenia do obszarów, w których spełniane są te
wymogi, lub w których zgodność może zostać osiągnięta w odpowiednim terminie.
5. Komisja Nadzoru Finansowego współpracuje z właściwą władzą nadzorczą,
która udzieliła bankowi zezwolenia na stosowanie metody wewnętrznej w zakresie
podejmowania przez tę władzę działań, o których mowa w ust. 1–4.

Prawo bankowe art. 138

DODAJ