Art. 109. 1. Podatnicy, u których sprzedaż jest zwolniona od podatku na
podstawie art. 113 ust. 1 i 9, są obowiązani prowadzić ewidencję sprzedaży za dany
dzień, nie później jednak niż przed dokonaniem sprzedaży w dniu następnym.
2. W przypadku stwierdzenia, że podatnik nie prowadzi ewidencji, o której
mowa w ust. 1, albo prowadzi ją w sposób nierzetelny, a na podstawie dokumentacji
nie jest możliwe ustalenie wartości sprzedaży, organ podatkowy określi, w drodze
oszacowania, wartość sprzedaży opodatkowanej i ustali od niej kwotę podatku
należnego. Jeżeli nie można określić przedmiotu opodatkowania, kwotę podatku ustala
się przy zastosowaniu stawki 22%.
3. Podatnicy, z wyjątkiem podatników wykonujących wyłącznie czynności
zwolnione od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 lub przepisów wydanych na
podstawie art. 82 ust. 3 oraz podatników, u których sprzedaż jest zwolniona od
podatku na podstawie art. 113 ust. 1 lub 9, są obowiązani prowadzić ewidencję
zawierającą dane pozwalające na prawidłowe rozliczenie podatku i sporządzenie
informacji podsumowującej, w szczególności dane dotyczące:
1) rodzaju sprzedaży i podstawy opodatkowania, wysokości kwoty podatku
należnego, w tym korekty podatku należnego, z podziałem na stawki podatku;
2) kwoty podatku naliczonego obniżającego kwotę podatku należnego, w tym
korekty podatku naliczonego;
3) kontrahentów;
4) dowodów sprzedaży i zakupów.
3a. Podatnicy świadczący usługi, których miejscem świadczenia nie jest
terytorium kraju, są obowiązani w prowadzonej ewidencji podać nazwę usługi,
wartość usługi bez podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze,
uwzględniając moment powstania obowiązku podatkowego określany dla tego rodzaju
usług świadczonych na terytorium kraju. W przypadku usług, do których stosuje się
art. 28b, stosuje się odpowiednio przepisy art. 19a ust. 1–3 i 8.
3b. Podatnicy, o których mowa w art. 99 ust. 1, są obowiązani przesyłać, na
zasadach określonych w art. 99 ust. 11c, za każdy miesiąc do urzędu skarbowego, za
pomocą środków komunikacji elektronicznej, ewidencję, o której mowa w ust. 3,
łącznie z deklaracją podatkową, w terminie do złożenia tej deklaracji.
3c. Podatnicy, o których mowa w art. 99 ust. 2 i 3, są obowiązani przesyłać do
urzędu skarbowego, za pomocą środków komunikacji elektronicznej, ewidencję,
o której mowa w ust. 3, na zasadach określonych w art. 99 ust. 11c:
1) za pierwszy i drugi miesiąc danego kwartału – w terminie do 25. dnia miesiąca
następującego odpowiednio po każdym z tych miesięcy;
2) za ostatni miesiąc danego kwartału, łącznie z deklaracją – w terminie do złożenia
tej deklaracji.
3d. Faktury, o których mowa w art. 106h ust. 1–3, ujmuje się w ewidencji,
o której mowa w ust. 3, w okresie rozliczeniowym, w którym zostały wystawione.
Faktury te nie zwiększają wartości sprzedaży oraz podatku należnego za okres,
w którym zostały ujęte w tej ewidencji.
3e. W terminie 14 dni od dnia:
1) stwierdzenia przez podatnika, że przesłana ewidencja zawiera błędy lub dane
niezgodne ze stanem faktycznym, lub
2) zmiany danych zawartych w przesłanej ewidencji
– podatnik jest obowiązany przesłać korektę ewidencji na zasadach określonych
w art. 99 ust. 11c.
3f. W przypadku stwierdzenia przez naczelnika urzędu skarbowego w przesłanej
ewidencji błędów, które uniemożliwiają przeprowadzenie weryfikacji prawidłowości
transakcji, naczelnik urzędu skarbowego wzywa podatnika do ich skorygowania,
wskazując te błędy.
3g. Podatnik w terminie 14 dni od dnia doręczenia wezwania, o którym mowa
w ust. 3f, przesyła, na zasadach określonych w art. 99 ust. 11c, do naczelnika urzędu
skarbowego ewidencję skorygowaną w zakresie błędów wskazanych w wezwaniu lub
składa wyjaśnienia wskazujące, że ewidencja nie zawiera błędów, o których mowa
w wezwaniu.
3h. Jeżeli podatnik, wbrew obowiązkowi określonemu w ust. 3g:
1) nie prześle ewidencji skorygowanej w zakresie błędów wskazanych w wezwaniu
lub nie złoży wyjaśnień, albo zrobi to po terminie,
2) w złożonych wyjaśnieniach nie wykaże, że ewidencja nie zawiera błędów,
o których mowa w wezwaniu
– naczelnik urzędu skarbowego może nałożyć, w drodze decyzji, na tego podatnika
karę pieniężną w wysokości 500 zł za każdy błąd, o którym mowa w ust. 3f.
3i. Przepisu ust. 3h nie stosuje się do podatnika będącego osobą fizyczną
prowadzącą działalność gospodarczą, który za ten sam czyn ponosi odpowiedzialność
za wykroczenie skarbowe lub przestępstwo skarbowe.
3j. Wpływy z kar pieniężnych, o których mowa w ust. 3h, stanowią dochód
budżetu państwa.
3k. Karę pieniężną, o której mowa w ust. 3h, uiszcza się bez wezwania
naczelnika urzędu skarbowego w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji, o której
mowa w ust. 3h.
4. (uchylony)
5. (uchylony)
6. (uchylony)
7. (uchylony)
8. (uchylony)
8a. Ewidencja, o której mowa w ust. 3, prowadzona jest w formie elektronicznej
przy użyciu programów komputerowych.
9. W przypadku, o którym mowa w art. 12 ust. 1 pkt 6, podatnicy są obowiązani
prowadzić ewidencję otrzymywanych towarów zawierającą w szczególności datę ich
otrzymania, dane pozwalające na identyfikację towarów oraz datę wydania towaru po
wykonaniu usługi przez podatnika.
9a. W przypadkach, o których mowa w art. 12 ust. 1 pkt 7 i 8, podatnicy podatku
od wartości dodanej są obowiązani prowadzić ewidencję przemieszczanych towarów
zawierającą w szczególności datę ich przemieszczenia na terytorium kraju oraz dane
pozwalające na identyfikację towarów.
10. Przepis ust. 9 stosuje się odpowiednio do towarów przemieszczanych przez
podatnika na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju, jeżeli na
tych towarach mają być wykonane usługi na rzecz podatnika, a po wykonaniu tych
usług towary te są wysyłane lub transportowane z powrotem do tego podatnika na
terytorium kraju.
10a. Przepis ust. 9a stosuje się odpowiednio do towarów przemieszczanych przez
podatnika w przypadkach, o których mowa w art. 13 ust. 4 pkt 7 i 8.
11. Podmioty, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2, są obowiązane prowadzić
ewidencję, na podstawie której można określić wartość nabywanych przez nie
towarów z innych państw członkowskich; prowadzenie ewidencji powinno zapewnić
wskazanie dnia, w którym wartość nabywanych przez te podmioty towarów z innych
państw członkowskich przekroczy kwotę 50 000 zł, z uwzględnieniem wartości
towarów określonych w art. 10 ust. 3.
11a. Podatnicy, o których mowa w art. 28k ust. 2, posiadający siedzibę
działalności gospodarczej, a w razie braku takiej siedziby – stałe miejsce zamieszkania
lub zwykłe miejsce pobytu, tylko na terytorium kraju są obowiązani prowadzić
ewidencję, na podstawie której można określić wartość świadczonych przez nich usług
telekomunikacyjnych, usług nadawczych i usług elektronicznych na rzecz podmiotów
niebędących podatnikami, posiadających siedzibę, stałe miejsce zamieszkania lub
zwykłe miejsce pobytu na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju. Ewidencja powinna zapewnić wskazanie usługi, w związku ze świadczeniem
której nastąpiło przekroczenie kwoty, o której mowa w art. 28k ust. 2 pkt 3.
11b. Podatnicy, na rzecz których są przemieszczane towary z terytorium państwa
członkowskiego innego niż terytorium kraju na terytorium kraju w procedurze
magazynu typu call-off stock, o której mowa w dziale II rozdziale 3a, są obowiązani
prowadzić ewidencję tych towarów zgodnie z wymogami, o których mowa w art. 54a
ust. 2 rozporządzenia 282/2011.
11c. Podatnicy, którzy przemieszczają towary z terytorium kraju na terytorium
państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju w procedurze magazynu typu call-
-off stock, o której mowa w dziale II rozdziale 3b, są obowiązani prowadzić ewidencję
tych towarów zgodnie z wymogami, o których mowa w art. 54a ust. 1 rozporządzenia 282/2011.
11d. Podatnicy niebędący podatnikami, o których mowa w ust. 11b, oraz
podatnicy podatku od wartości dodanej, prowadzący magazyn, do którego
wprowadzane są towary w procedurze magazynu typu call-off stock, o której mowa
w dziale II rozdziale 3a, są obowiązani prowadzić ewidencję towarów, dostępną dla
organów podatkowych w miejscu prowadzenia magazynu.
11e. Ewidencja, o której mowa w ust. 11d, zawiera następujące dane:
1) numer identyfikacyjny podatnika podatku od wartości dodanej
przemieszczającego towary w procedurze magazynu typu call-off stock, o której
mowa w dziale II rozdziale 3a, jeżeli prowadzącym magazyn jest podatnik;
2) numer identyfikacyjny, o którym mowa w art. 13a ust. 2 pkt 3, a w przypadku
podatnika zastępującego – numer identyfikacyjny, o którym mowa w art. 13c pkt 3;
3) opis i ilość towarów wprowadzonych do magazynu oraz datę ich wprowadzenia;
4) opis i ilość towarów wyprowadzonych z magazynu oraz datę ich wyprowadzenia;
5) opis i ilość towarów zniszczonych, utraconych lub skradzionych oraz datę
zniszczenia, utraty lub kradzieży towarów, które uprzednio zostały wprowadzone
do magazynu, a jeżeli określenie takiej daty nie jest możliwe – datę stwierdzenia
ich zniszczenia lub braku.
12. Minister właściwy do spraw finansów publicznych może określić, w drodze
rozporządzenia, szczegółowe dane, jakie powinny zawierać prowadzone przez podatnika ewidencje, o których mowa w ust. 9 i 10, a także wzory tych ewidencji, uwzględniając:
1) specyfikę wykonywania czynności, których przedmiotem są przemieszczane
towary objęte obowiązkiem ewidencyjnym;
2) konieczność zapewnienia dokumentacji umożliwiającej zweryfikowanie
prawidłowości rozliczenia podatku.
13. Minister właściwy do spraw finansów publicznych może zwolnić, w drodze
rozporządzenia, niektóre grupy podatników będących osobami fizycznymi
z prowadzenia ewidencji, o której mowa w ust. 1, jeżeli jest to uzasadnione specyfiką
wykonywanej przez tych podatników działalności, a dodatkowo jeżeli w związku
z wykonywanymi przez nich czynnościami naczelnik urzędu skarbowego otrzymuje
dokumenty umożliwiające prawidłowe określenie osiąganego przez tych podatników obrotu.
14. Minister właściwy do spraw finansów publicznych określi, w drodze
rozporządzenia, szczegółowy zakres danych, o których mowa w ust. 3, oraz sposób
wykazywania danych w ewidencji przesyłanej zgodnie z ust. 3b i 3c, uwzględniając
konieczność zapewnienia prawidłowości rozliczeń podatników oraz kontroli
obowiązków podatników przez organ podatkowy, identyfikowania obszarów,
w których występują nadużycia w podatku lub narażonych na te nadużycia, oraz
możliwości techniczno-organizacyjne prowadzenia przez podatników ewidencji.

Art. 109a. W przypadku ujęcia w ewidencji przez podatnika, o którym mowa w
art. 109 ust. 3, wystawionej dla niego faktury dotyczącej sprzedaży potwierdzonej
paragonem, który nie zawiera numeru, za pomocą którego jest on zidentyfikowany na
potrzeby podatku, organ podatkowy ustala temu podatnikowi dodatkowe
zobowiązanie podatkowe w wysokości odpowiadającej 100% kwoty podatku
wykazanego na tej fakturze. W stosunku do osób fizycznych, które za ten sam czyn
ponoszą odpowiedzialność za wykroczenie skarbowe albo za przestępstwo skarbowe,
dodatkowego zobowiązania podatkowego nie ustala się.

Ustawa o podatku od towarów i usług art. 109

DODAJ