Art. 101. Ochrona powierzchni ziemi polega na:
1) racjonalnym gospodarowaniu;
2) zachowaniu funkcji środowiskowych, gospodarczych, społecznych
i kulturowych, w tym między innymi:
a) produkcji żywności oraz biomasy,
b) magazynowaniu, filtrowaniu i przekształcaniu składników odżywczych,
substancji i wody,
c) podstaw rozwoju życia i różnorodności biologicznej,
d) źródła surowców,
e) rezerwuaru pierwiastka węgla,
f) zbioru dziedzictwa geologicznego, geomorfologicznego
i archeologicznego;
3) zapobieganiu zanieczyszczeniu substancjami powodującymi ryzyko oraz na
remediacji;
4) zachowaniu jak najlepszego stanu gleby poprzez zapobieganie:
a) erozji wodnej i wietrznej,
b) spadkowi zawartości próchnicy glebowej,
c) zagęszczaniu, przez co rozumie się wzrost gęstości objętościowej
i zmniejszanie porowatości gleby,
d) zasoleniu na skutek gromadzenia się w glebie soli rozpuszczalnych,
e) działaniom powodującym zakwaszanie;
5) minimalizacji stopnia i łagodzeniu skutków zasklepienia gleby poprzez:
a) ograniczanie do niezbędnego minimum powierzchni gleby objętej
zabudową,
b) zachowywanie lub tworzenie powierzchni biologicznie czynnych gleby,
zdolnych do łagodzenia degradującego działania terenów zabudowanych
i zanieczyszczeń środowiska;
6) zapobieganiu ruchom masowym ziemi i ich skutkom;
7) przeciwdziałaniu niekorzystnym zmianom naturalnego ukształtowania
powierzchni ziemi polegającym na:
a) ograniczaniu tworzenia, powstałych w wyniku przemieszczania lub
usuwania mas ziemnych i skalnych oraz odpadów wydobywczych,
wykopów, wyrobisk, nasypów i zwałowisk,
b) zapobieganiu niszczeniu gleby, w tym mieszaniu jej poziomów
genetycznych, które nie wynika z uprawy gruntów ornych,
c) zapobieganiu i ograniczaniu niszczenia pokrycia terenu roślinnością,
d) zapewnieniu racjonalnego wykorzystania przemieszczanych lub
usuwanych mas ziemnych i skalnych,
e) zapewnieniu racjonalnego wykorzystania warstwy próchnicznej gleb,
głównie w kierunku odtworzenia i ulepszania gleb,
f) ponownym kształtowaniu funkcji lub przygotowaniu do pełnienia
nowych funkcji terenów, na których występuje niekorzystne
przekształcenie naturalnego ukształtowania powierzchni ziemi.

Art. 101a. 1. Zanieczyszczenie powierzchni ziemi ocenia się na podstawie
przekroczenia dopuszczalnych zawartości substancji powodujących ryzyko
w glebie lub w ziemi.
2. Dopuszczalna zawartość w glebie i w ziemi substancji powodującej ryzyko
oznacza zawartość, poniżej której żadna z funkcji pełnionych przez powierzchnię ziemi nie jest znacząco naruszona, z uwzględnieniem wpływu tej substancji na
zdrowie ludzi i stan środowiska.
3. Funkcję pełnioną przez powierzchnię ziemi ocenia się na podstawie jej
faktycznego zagospodarowania i wykorzystania, chyba że inna funkcja wynika
z planu zagospodarowania przestrzennego.
4. Gleby, ziemi lub wód gruntowych nie uznaje się za zanieczyszczone, jeżeli
stwierdzone w niej zawartości substancji są pochodzenia naturalnego.
5. Minister właściwy do spraw klimatu, mając na względzie wpływ niektórych
rodzajów działalności na stan powierzchni ziemi, w tym stwarzane przez nie
zagrożenie dla zdrowia ludzi i stanu środowiska, oraz kierując się potrzebą
ujednolicenia zasad i zminimalizowania kosztów badań zanieczyszczenia gleby
i ziemi, określi w drodze rozporządzenia sposób prowadzenia oceny
zanieczyszczenia powierzchni ziemi, w tym:
1) substancje powodujące ryzyko szczególnie istotne dla ochrony powierzchni
ziemi, ich dopuszczalne zawartości w glebie oraz dopuszczalne zawartości
w ziemi, zróżnicowane dla poszczególnych właściwości gleby oraz grup
gruntów, wydzielonych w oparciu o sposób ich użytkowania;
2) szczegółowe wymagania dotyczące ustalania dopuszczalnej zawartości
w glebie oraz dopuszczalnej zawartości w ziemi substancji powodującej
ryzyko, innej niż wskazana w pkt 1, z uwzględnieniem analizy jej wpływu na
zdrowie ludzi i stan środowiska;
3) etapy identyfikacji terenów zanieczyszczonych, w szczególności:
a) sposób ustalenia działalności mogącej być przyczyną zanieczyszczenia
na danym terenie obecnie lub w przeszłości,
b) sposób ustalenia listy substancji powodujących ryzyko, których
wystąpienie w glebie lub ziemi jest spodziewane ze względu na
działalność, o której mowa w lit. a,
c) źródła informacji istotne dla oceny zagrożenia zanieczyszczeniem gleby
lub ziemi,
d) warunki uznawania istniejących badań zanieczyszczenia gleby i ziemi za
aktualne,
e) etapy i sposób prowadzenia badań zanieczyszczenia gleby i ziemi;
4) rodzaje działalności mogących z dużym prawdopodobieństwem powodować
historyczne zanieczyszczenie powierzchni ziemi, wraz ze wskazaniem
przykładowych dla tych działalności zanieczyszczeń;
5) referencyjne metodyki wykonywania badań zanieczyszczenia gleby i ziemi;
6) szczegółowe wymagania dotyczące oceny zanieczyszczenia gleby, ziemi lub
wód gruntowych na terenie zakładu, gdzie jest lub była w przeszłości
eksploatowana instalacja wymagająca uzyskania pozwolenia zintegrowanego,
w celu zapewnienia identyfikacji każdego zanieczyszczenia przed
uruchomieniem instalacji, w trakcie jej eksploatacji oraz po zamknięciu,
w tym wymagania dotyczące zakresu i sposobu sporządzenia raportu
początkowego, o którym mowa w art. 208 ust. 2 pkt 4 lit. a, pomiarów,
o których mowa w art. 211 ust. 6 pkt 4, i raportu końcowego, o którym mowa
w art. 217b ust. 1.

Art. 101b. W ramach państwowego monitoringu środowiska dokonuje się
oceny oraz badań i obserwacji stanu gleby i ziemi.

Art. 101c. 1. Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska prowadzi rejestr
historycznych zanieczyszczeń powierzchni ziemi.
2. W rejestrze gromadzi się informacje:
1) o potencjalnych historycznych zanieczyszczeniach powierzchni ziemi oraz
historycznych zanieczyszczeniach powierzchni ziemi, w tym ich
charakterystyce, miejscu, czasie wystąpienia oraz aktualnym statusie terenu,
na którym występują;
2) o przeprowadzonych remediacjach oraz osiągniętych w ich wyniku efektach
ekologicznych;
3) o działalności prowadzonej na terenach, na których wystąpiło potencjalne
historyczne zanieczyszczenie powierzchni ziemi lub historyczne
zanieczyszczenie powierzchni ziemi, obecnie, a także, o ile takie informacje
są dostępne – w przeszłości;
4) imię i nazwisko albo nazwę władającego powierzchnią ziemi oraz adres jego
zamieszkania lub siedziby;
5) imię i nazwisko albo nazwę obowiązanego do przeprowadzenia remediacji
oraz adres jego zamieszkania lub siedziby;
6) określenie przedmiotu działalności gospodarczej, zgodnie z Polską
Klasyfikacją Działalności (PKD), wykonywanej na terenie, na którym
występuje potencjalne historyczne zanieczyszczenie powierzchni ziemi lub
historyczne zanieczyszczenie powierzchni ziemi, przez władającego
powierzchnią ziemi;
7) określenie przedmiotu działalności gospodarczej, zgodnie z Polską
Klasyfikacją Działalności (PKD), wykonywanej na terenie, na którym
występuje historyczne zanieczyszczenie powierzchni ziemi, przez
obowiązanego do przeprowadzenia remediacji;
8) inne, niż wskazane w pkt 1–7, istotne informacje dotyczące historycznych
zanieczyszczeń powierzchni ziemi, w szczególności o prowadzonych
postępowaniach administracyjnych i sądowo-administracyjnych w sprawach
historycznych zanieczyszczeń powierzchni ziemi.
3. Regionalny dyrektor ochrony środowiska, w drodze decyzji skierowanej do
władającego powierzchnią ziemi, dokonuje do rejestru wpisu o potencjalnym
historycznym zanieczyszczeniu powierzchni ziemi, nie później niż w terminie
6 miesięcy od dnia otrzymania odpowiednio:
1) wykazu, o którym mowa w art. 101d ust. 6;
2) aktualizacji wykazu, o której mowa w art. 101d ust. 8;
3) zgłoszenia, o którym mowa w art. 101e ust. 1.
4. Decyzja, o której mowa w ust. 3, zawiera wskazanie miejsca, na którym
występuje potencjalne historyczne zanieczyszczenie powierzchni ziemi.
5. Regionalny dyrektor ochrony środowiska aktualizuje i uzupełnia rejestr na
podstawie:
1) aktualizacji wykazu, o której mowa w art. 101d ust. 8,
2) badań, o których mowa w art. 101f ust. 1 lub art. 101g ust. 1,
3) planu remediacji, o którym mowa w art. 101l ust. 1,
4) oceny przeprowadzenia remediacji, o której mowa w art. 101n ust. 1
– nie później niż w terminie 6 miesięcy odpowiednio od dnia ich otrzymania,
wykonania, ustalenia lub dokonania.
6. Regionalny dyrektor ochrony środowiska, dokonując wpisu do rejestru,
aktualizując lub uzupełniając rejestr, oznacza aktualny status terenu jako teren, na
którym:
1) występuje potencjalne historyczne zanieczyszczenie powierzchni ziemi –
jeżeli informacje na temat terenu zawarto w wykazie, o którym mowa
w art. 101d ust. 6, lub w zgłoszeniu, o którym mowa w art. 101e ust. 1;
2) występuje historyczne zanieczyszczenie powierzchni ziemi – jeżeli na terenie
przeprowadzono badania, o których mowa w art. 101f ust. 1 lub w art. 101g
ust. 1, które potwierdzają historyczne zanieczyszczenie powierzchni ziemi;
3) występuje historyczne zanieczyszczenie powierzchni ziemi w trakcie
remediacji – jeżeli dla danego terenu ustalono plan remediacji, o którym
mowa w art. 101l ust. 1;
4) zakończono remediację – jeżeli ocena przeprowadzenia remediacji, o której
mowa w art. 101n ust. 1, wykaże, że remediacja została przeprowadzona
zgodnie z ustalonym planem remediacji.
7. Regionalny dyrektor ochrony środowiska, w drodze decyzji skierowanej do
władającego powierzchnią ziemi, dokonuje wykreślenia wpisu do rejestru, jeżeli
nie potwierdzono historycznego zanieczyszczenia powierzchni ziemi, w
szczególności gdy badania zanieczyszczenia gleby i ziemi, o których mowa
w art. 101f ust. 1 lub w art. 101g ust. 1, albo badania wykonywane przy
opracowaniu planu remediacji, o którym mowa w art. 101l ust. 1, nie potwierdziły
występowania na danym terenie historycznego zanieczyszczenia powierzchni
ziemi.
8. Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska może dokonywać zmian
w rejestrze, jeżeli stwierdzi niezgodność zawartych w nim danych z posiadanymi
informacjami, w szczególności wynikającymi z prowadzonych postępowań
administracyjnych w zakresie historycznego zanieczyszczenia powierzchni ziemi.
9. Rejestr prowadzi się:
1) przy użyciu systemu teleinformatycznego;
2) w podziale na województwa, w sposób umożliwiający zestawianie danych dla
obszaru całego kraju;
3) w sposób umożliwiający sortowanie danych.
10. Bezpośredni dostęp do wszystkich danych zawartych w rejestrze
posiadają za pośrednictwem systemu teleinformatycznego organy ochrony
środowiska oraz organy Inspekcji Ochrony Środowiska.
11. Brak wpisu do rejestru nie wstrzymuje postępowania w sprawie wydania
decyzji, o której mowa w art. 101f ust. 1, art. 101k ust. 2 lub 3, art. 101l ust. 4,
art. 101m ust. 1 pkt 2 lub art. 101o ust. 2.
12. Minister właściwy do spraw klimatu, biorąc pod uwagę potrzebę
zapewnienia dostępu do informacji o środowisku, a także użyteczność
i zapewnienie sprawnego funkcjonowania rejestru określi, w drodze
rozporządzenia, szczegółowy zakres informacji, które są gromadzone w rejestrze.

Art. 101d. 1. Starosta dokonuje identyfikacji potencjalnych historycznych
zanieczyszczeń powierzchni ziemi, poprzez:
1) ustalenie działalności mogącej z dużym prawdopodobieństwem powodować
historyczne zanieczyszczenie powierzchni ziemi, która była prowadzona na
danym terenie przed dniem 30 kwietnia 2007 r.;
2) ustalenie listy substancji powodujących ryzyko, których wystąpienie w glebie
lub ziemi jest spodziewane ze względu na działalność, o której mowa w pkt 1;
3) analizę dostępnych informacji na temat zagrożenia zanieczyszczeniem gleby
lub ziemi;
4) w razie potrzeby – wykonanie pierwszego etapu badań zanieczyszczenia
gleby i ziemi przez laboratorium, o którym mowa w art. 147a ust. 1 pkt 1 lub
ust. 1a.
2. Identyfikacji potencjalnych historycznych zanieczyszczeń powierzchni
ziemi nie dokonuje się na terenach, na których jest prowadzona działalność, której
głównym celem jest obronność i bezpieczeństwo państwa lub bezpieczeństwo
międzynarodowe.
3. Starosta lub upoważniona przez niego osoba, są uprawnieni do wstępu na
teren władającego powierzchnią ziemi w celu wykonywania badań
zanieczyszczenia gleby i ziemi.
4. W przypadku, o którym mowa w ust. 3, władający powierzchnią ziemi jest
obowiązany umożliwić wykonywanie badań na terenie będącym w jego władaniu.
5. Władający powierzchnią ziemi, na wniosek starosty, przekazuje wszelkie
znajdujące się w jego posiadaniu informacje dotyczące potencjalnego
historycznego zanieczyszczenia powierzchni ziemi oraz jego możliwych źródłach.
6. Starosta sporządza wykaz potencjalnych historycznych zanieczyszczeń
powierzchni ziemi.
7. Wykaz zawiera:
1) adres, numery działek ewidencyjnych i informacje o ich powierzchni;
2) informacje o aktualnym i, o ile jest to możliwe, planowanym sposobie
użytkowania gruntów;
3) informacje o działalności prowadzonej na terenie;
4) informacje o działalności prowadzonej na terenie w przeszłości, o ile takie
informacje są dostępne;
5) informacje o właściwościach gleby na terenie;
6) nazwy substancji powodujących ryzyko oraz informacje o ich zawartości
w glebie i w ziemi;
7) informacje o remediacji prowadzonej obecnie i w przeszłości na terenie;
8) imię i nazwisko albo nazwę obowiązanego do przeprowadzenia remediacji
oraz adres jego zamieszkania lub siedziby;
9) imię i nazwisko albo nazwę władającego powierzchnią ziemi oraz adres jego
zamieszkania lub siedziby.
8. Starosta dokonuje aktualizacji wykazu raz na 2 lata.
9. Starosta przekazuje wykaz oraz – raz na 2 lata – jego aktualizację
regionalnemu dyrektorowi ochrony środowiska za pośrednictwem środków
komunikacji elektronicznej lub na informatycznych nośnikach danych.

Art. 101e. 1. Władający powierzchnią ziemi, który stwierdził historyczne
zanieczyszczenie powierzchni ziemi na terenie będącym w jego władaniu, jest
obowiązany niezwłocznie zgłosić ten fakt regionalnemu dyrektorowi ochrony
środowiska.
2. Zgłoszenie, o którym mowa w ust. 1, zawiera:
1) imię i nazwisko albo nazwę podmiotu zgłaszającego oraz adres jego
zamieszkania lub siedziby;
2) adres i numer działki ewidencyjnej;
3) informacje na temat czasu wystąpienia zanieczyszczenia powierzchni ziemi,
w tym, w miarę możliwości, dokumenty uprawdopodobniające, że zgłoszenie
dotyczy historycznego zanieczyszczenia powierzchni ziemi;
4) dokumentację potwierdzającą wystąpienie zanieczyszczenia powierzchni
ziemi, w tym nazwy substancji powodujących ryzyko oraz wyniki badań zanieczyszczenia gleby i ziemi tymi substancjami, wykonanych przez
laboratorium, o którym mowa w art. 147a ust. 1 pkt 1 lub ust. 1a.
3. Każdy, kto stwierdził potencjalne historyczne zanieczyszczenie
powierzchni ziemi, może zgłosić ten fakt staroście.
4. Zgłoszenie, o którym mowa w ust. 3, zawiera:
1) imię i nazwisko albo nazwę podmiotu zgłaszającego oraz adres jego
zamieszkania lub siedziby;
2) wskazanie miejsca, w miarę możliwości poprzez podanie adresu lub numeru
działki ewidencyjnej;
3) informacje na temat czasu wystąpienia zanieczyszczenia powierzchni ziemi,
w tym, w miarę możliwości, dokumenty uprawdopodobniające, że zgłoszenie
dotyczy historycznego zanieczyszczenia powierzchni ziemi;
4) opis stwierdzonej sytuacji wskazującej na występowanie potencjalnego
historycznego zanieczyszczenia powierzchni ziemi, dokumentację, która
uprawdopodobni jej wystąpienie, w tym, w miarę możliwości, nazwy
substancji powodujących ryzyko oraz wyniki badań zanieczyszczenia gleby
i ziemi tymi substancjami, wykonanych przez laboratorium, o którym mowa
w art. 147a ust. 1 pkt 1 lub ust. 1a.
5. Do zgłoszenia, o którym mowa w ust. 1 i 3, składanego w postaci
elektronicznej dołącza się zeskanowane dokumenty lub dokumentację, o których
mowa odpowiednio w ust. 2 pkt 3 i 4 oraz w ust. 4 pkt 3 i 4.

Art. 101f. 1. Na terenie, na którym była prowadzona przed dniem 30 kwietnia
2007 r. działalność mogąca z dużym prawdopodobieństwem powodować
historyczne zanieczyszczenie powierzchni ziemi oraz istnieją przesłanki
wskazujące na występowanie historycznego zanieczyszczenia powierzchni ziemi,
takie jak umieszczenie terenu w wykazie, o którym mowa w art. 101d ust. 6, lub
zgłoszenie, o którym mowa w art. 101e ust. 1, regionalny dyrektor ochrony
środowiska może, w drodze decyzji, nałożyć na władającego powierzchnią ziemi
będącego podmiotem korzystającym ze środowiska, obowiązek wykonania badań
zanieczyszczenia gleby i ziemi oraz wyznaczyć termin przedłożenia wyników tych
badań.
2. Badania zanieczyszczenia gleby i ziemi, o których mowa w ust. 1,
wykonuje laboratorium, o którym mowa w art. 147a ust. 1 pkt 1 lub ust. 1a.
3. Przepisu ust. 1 nie stosuje się, gdy podmiot korzystający ze środowiska
posiada pozwolenie zintegrowane, w którym określono sposób wykonywania
badań zanieczyszczenia gleby i ziemi.
4. Podmiot, o którym mowa w ust. 1, jest obowiązany przechowywać wyniki
badań przez okres 5 lat od zakończenia roku kalendarzowego, którego dotyczą, oraz
przedkładać je regionalnemu dyrektorowi ochrony środowiska oraz
wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska na ich żądanie.
5. Postępowanie w przedmiocie wydania decyzji, o której mowa w ust. 1,
wszczyna się z urzędu.

Art. 101g. 1. Regionalny dyrektor ochrony środowiska może wykonywać
badania zanieczyszczenia gleby i ziemi w celu potwierdzenia występowania
historycznego zanieczyszczenia powierzchni ziemi lub w celu opracowania planu
remediacji, w przypadku innym niż wskazany w art. 101f ust. 1.
2. Badania zanieczyszczenia gleby i ziemi, o których mowa w ust. 1,
wykonuje laboratorium, o którym mowa w art. 147a ust. 1 pkt 1 lub ust. 1a.
3. Zamówienie publiczne na wykonywanie badań zanieczyszczenia gleby
i ziemi, o których mowa w ust. 1, obejmuje jednorazowe badania lub dokonywanie
wszystkich badań we wskazanym okresie.
4. Regionalny dyrektor ochrony środowiska lub upoważniona przez niego
osoba, są uprawnieni do wstępu na teren władającego powierzchnią ziemi w celu
wykonywania badań zanieczyszczenia gleby i ziemi.
5. W przypadku, o którym mowa w ust. 4, władający powierzchnią ziemi jest
obowiązany umożliwić wykonywanie badań na terenie będącym w jego władaniu.

Art. 101h. 1. Władający powierzchnią ziemi, na której występuje historyczne
zanieczyszczenie powierzchni ziemi, jest obowiązany do przeprowadzenia
remediacji.
2. Jeżeli władający powierzchnią ziemi wykaże, że historyczne
zanieczyszczenie powierzchni ziemi dokonane po dniu objęcia przez niego
władania spowodował inny wskazany podmiot, zwany dalej „innym sprawcą”,
obowiązek przeprowadzenia remediacji spoczywa na innym sprawcy.
3. Jeżeli zanieczyszczenie zostało spowodowane przez innego sprawcę za
zgodą lub wiedzą władającego powierzchnią ziemi, władający powierzchnią ziemi
jest obowiązany do przeprowadzenia remediacji solidarnie z innym sprawcą.
4. W przypadku, o którym mowa w ust. 3, decyzję, o której mowa w art. 101l
ust. 4 i art. 101m ust. 1 pkt 2, kieruje się także do władającego powierzchnią ziemi.

Art. 101i. Regionalny dyrektor ochrony środowiska, w przypadku
historycznego zanieczyszczenia powierzchni ziemi, przeprowadza remediację,
jeżeli:
1) nie można wszcząć wobec władającego powierzchnią ziemi postępowania
egzekucyjnego dotyczącego obowiązku przeprowadzenia remediacji albo
egzekucja okazała się bezskuteczna;
2) władający powierzchnią ziemi wykaże, że zanieczyszczenie, dokonane po
dniu objęcia przez niego władania, spowodował inny sprawca, wobec którego
nie można wszcząć postępowania egzekucyjnego dotyczącego obowiązku
przeprowadzenia remediacji, lub egzekucja okazała się bezskuteczna;
3) władający powierzchnią ziemi dokonał zgłoszenia na podstawie
art. 12 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o wprowadzeniu ustawy – Prawo
ochrony środowiska, ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw
(Dz. U. poz. 1085, z późn. zm.) oraz starosta uwzględnił zgłoszenie
w rejestrze zawierającym informacje o terenach, na których stwierdzono
przekroczenie standardów jakości gleby lub ziemi, z wyszczególnieniem
terenów, na których obowiązek rekultywacji obciążał starostę;
4) z uwagi na zagrożenie dla zdrowia ludzi lub możliwość zaistnienia
nieodwracalnych szkód w środowisku jest konieczne niezwłoczne jej
przeprowadzenie.

Art. 101j. 1. Regionalny dyrektor ochrony środowiska ustala harmonogram
swoich zadań w zakresie historycznych zanieczyszczeń powierzchni ziemi oraz co
najmniej raz na 5 lat dokonuje jego aktualizacji.
2. Harmonogram obejmuje:
1) badania zanieczyszczenia gleby i ziemi na terenach, na których występuje
potencjalne historyczne zanieczyszczenie powierzchni ziemi;
2) opracowywanie planów remediacji dla terenów, dla których potwierdzono
historyczne zanieczyszczenie powierzchni ziemi;
3) przeprowadzanie remediacji historycznych zanieczyszczeń powierzchni
ziemi, o których mowa w art. 101i.
3. Ustalając i aktualizując harmonogram uwzględnia się potrzebę
przeprowadzenia w pierwszej kolejności remediacji terenów, które stanowią
największe zagrożenie dla zdrowia ludzi lub stanu środowiska oraz uwzględnia się
możliwość finansowania zadań regionalnego dyrektora ochrony środowiska
w kolejnych latach.
4. W trakcie opracowywania lub aktualizacji harmonogramu regionalny
dyrektor ochrony środowiska zasięga opinii Zarządu Narodowego Funduszu
Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz zarządu właściwego
wojewódzkiego funduszu ochrony środowiska i gospodarki wodnej w zakresie
możliwości wspomagania ze środków tych funduszy zadań objętych
harmonogramem.
5. Regionalny dyrektor ochrony środowiska opracowuje i przekazuje
Generalnemu Dyrektorowi Ochrony Środowiska, co 5 lat, sprawozdanie
z realizacji zadań objętych harmonogramem.

Art. 101k. 1. Koszty remediacji obejmują koszty:
1) badań zanieczyszczenia gleby i ziemi;
2) opracowania projektu planu remediacji;
3) przeprowadzenia remediacji.
2. W przypadkach, o których mowa w art. 101i pkt 4, regionalny dyrektor
ochrony środowiska nakłada, w drodze decyzji, na władającego powierzchnią
ziemi obowiązek zwrotu poniesionych kosztów remediacji, określając w niej wysokość, sposób i termin ich uiszczenia.
3. Jeżeli władający powierzchnią ziemi wykaże, że historyczne
zanieczyszczenie powierzchni ziemi dokonane po dniu objęcia przez niego
władania, której remediacja spowodowała poniesienie kosztów, o których mowa
w ust. 1, spowodował inny sprawca, regionalny dyrektor ochrony środowiska nakłada, w drodze decyzji, obowiązek zwrotu tych kosztów na innego sprawcę,
określając w niej wysokość, sposób i termin ich uiszczenia.
4. Regionalny dyrektor ochrony środowiska może odstąpić od żądania zwrotu
całości albo części kosztów remediacji, jeżeli:
1) władający powierzchnią ziemi lub inny sprawca nie został zidentyfikowany
lub nie można wszcząć wobec niego postępowania egzekucyjnego, lub
egzekucja okazała się bezskuteczna;
2) koszty postępowania egzekucyjnego są wyższe niż kwota możliwa do
odzyskania.
5. Roszczenia względem władającego powierzchnią ziemi lub innego sprawcy
o zwrot kosztów remediacji przedawniają się z upływem 5 lat od dnia, w którym
odpowiednio decyzja, o której mowa w ust. 2 albo 3, stała się ostateczna.
6. Do należności z tytułu obowiązku zwrotu kosztów remediacji stosuje się
odpowiednio przepisy działu III ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja
podatkowa (Dz. U. z 2019 r. poz. 900, z późn. zm.), z tym że uprawnienia
organów podatkowych przysługują regionalnemu dyrektorowi ochrony
środowiska.

Art. 101l. 1. Remediację historycznego zanieczyszczenia powierzchni ziemi
przeprowadza się zgodnie z ustalonym planem remediacji.
2. Władający powierzchnią ziemi lub inny sprawca, obowiązany do
przeprowadzenia remediacji historycznego zanieczyszczenia powierzchni ziemi,
jest obowiązany do przedłożenia regionalnemu dyrektorowi ochrony środowiska
wniosku o wydanie decyzji ustalającej plan remediacji, który zawiera projekt planu
remediacji; do pisemnego wniosku dołącza się jego zapis w postaci elektronicznej
na informatycznych nośnikach danych.
3. Projekt planu remediacji zawiera informacje o:
1) terenie wymagającym przeprowadzenia remediacji, poprzez wskazanie adresu
i numerów działek ewidencyjnych oraz jego powierzchni;
2) aktualnym i, o ile jest to możliwe, planowanym sposobie użytkowania
zanieczyszczonego terenu;
3) właściwościach gleby oraz rodzaju pokrycia terenu, w tym roślinności
i zabudowie;
4) nazwach substancji powodujących ryzyko, wraz z wynikami badań
zanieczyszczenia gleby i ziemi tymi substancjami, wykonanych przez
laboratorium, o którym mowa w art. 147a ust. 1 pkt 1 lub ust. 1a;
5) nazwach substancji powodujących ryzyko oraz ich zawartości w glebie
i w ziemi, do jakich doprowadzi remediacja;
6) ocenie występowania znaczącego zagrożenia dla zdrowia ludzi lub stanu
środowiska;
7) budowie geologicznej i warunkach hydrogeologicznych niezbędnych do
dokonania oceny, o której mowa w pkt 6 – jeżeli zachodzi taka potrzeba;
8) planowanym sposobie przeprowadzenia remediacji;
9) planowanym terminie rozpoczęcia i zakończenia remediacji;
10) sposobie potwierdzenia przeprowadzenia remediacji oraz terminie
przedłożenia dokumentacji z jej przeprowadzenia, w tym wyników badań
zanieczyszczenia gleby i ziemi wykonanych przez laboratorium, o którym
mowa w art. 147a ust. 1 pkt 1 lub ust. 1a.
4. Plan remediacji ustala regionalny dyrektor ochrony środowiska w drodze
decyzji określającej:
1) teren wymagający przeprowadzenia remediacji, poprzez wskazanie adresu
i numerów działek ewidencyjnych oraz jego powierzchni;
2) nazwy substancji powodujących ryzyko oraz ich zawartości w glebie
i w ziemi, do jakich doprowadzi remediacja;
3) sposób przeprowadzenia remediacji;
4) termin rozpoczęcia i zakończenia remediacji;
5) sposób potwierdzenia przeprowadzenia remediacji oraz termin przedłożenia
dokumentacji z jej przeprowadzenia, w tym wyników badań zanieczyszczenia
gleby i ziemi wykonanych przez laboratorium, o którym mowa w art. 147a
ust. 1 pkt 1 lub ust. 1a.
5. Regionalny dyrektor ochrony środowiska wydaje decyzję, o której mowa
w ust. 4, po zasięgnięciu opinii dotyczącej projektu planu remediacji:
1) państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego – w odniesieniu do
oceny występowania znaczącego zagrożenia dla zdrowia ludzi na danym
terenie;
2) państwowego powiatowego inspektora sanitarnego – w odniesieniu do
zanieczyszczenia w ujęciach wody przeznaczonej do spożycia;
3) dyrektora okręgowego urzędu górniczego – w odniesieniu do
zanieczyszczenia spowodowanego ruchem zakładu górniczego;
4) dyrektora regionalnej dyrekcji Lasów Państwowych – w odniesieniu do
zanieczyszczenia na gruntach będących w zarządzie Państwowego
Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe;
5) dyrektora parku narodowego – w odniesieniu do zanieczyszczenia na
obszarze parku narodowego i jego otuliny;
6) dyrektora regionalnego zarządu gospodarki wodnej Państwowego
Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie – w odniesieniu do zanieczyszczenia
w strefach ochronnych ujęć wody;
7) starosty – w odniesieniu do zanieczyszczenia gruntów wykorzystywanych na
cele rolne.
6. Jeżeli zanieczyszczenie wystąpiło na terenie, do którego inny sprawca nie
posiada tytułu prawnego, władający powierzchnią ziemi jest obowiązany
umożliwić wykonanie badań zanieczyszczenia gleby i ziemi, a także
przeprowadzenie remediacji zgodnie z planem remediacji ustalonym w drodze
decyzji, o której mowa w ust. 4.

Art. 101m. 1. W przypadku gdy władający powierzchnią ziemi lub inny
sprawca nie przeprowadza remediacji, pomimo że zgodnie z art. 101h jest do tego
obowiązany, regionalny dyrektor ochrony środowiska:
1) wzywa go do przedłożenia wniosku, o którym mowa w art. 101l ust. 2,
w wyznaczonym terminie;
2) jeżeli nie przedłożył wniosku zgodnie z wezwaniem – nakłada na władającego
powierzchnią ziemi lub innego sprawcę, w drodze decyzji, obowiązek
przeprowadzenia remediacji na podstawie ustalonego przez regionalnego
dyrektora ochrony środowiska planu remediacji.
2. W decyzji, o której mowa w ust. 1 pkt 2, ustala się obowiązek zwrotu
kosztów opracowania projektu planu remediacji, ich wysokość, sposób i termin
uiszczenia oraz ustala się plan remediacji:
1) zawierający informacje o:
a) aktualnym i, o ile jest to możliwe, planowanym sposobie użytkowania
zanieczyszczonego terenu,
b) właściwościach gleby oraz rodzaju pokrycia terenu, w tym roślinności
i zabudowie,
c) nazwach substancji powodujących ryzyko, wraz z wynikami badań
zanieczyszczenia gleby i ziemi tymi substancjami, wykonanych przez
laboratorium, o którym mowa w art. 147a ust. 1 pkt 1 lub ust. 1a,
d) ocenie występowania znaczącego zagrożenia dla zdrowia ludzi lub stanu
środowiska,
e) budowie geologicznej i warunkach hydrogeologicznych niezbędnych do
dokonania oceny, o której mowa w lit. d – jeżeli zachodzi taka potrzeba;
2) określający:
a) teren wymagający przeprowadzenia remediacji, poprzez wskazanie
adresu i numerów działek ewidencyjnych oraz jego powierzchni,
b) nazwy substancji powodujących ryzyko oraz ich zawartości w glebie
i w ziemi, do jakich doprowadzi remediacja,
c) sposób przeprowadzenia remediacji,
d) termin rozpoczęcia i zakończenia remediacji,
e) sposób potwierdzenia przeprowadzenia remediacji oraz termin
przedłożenia dokumentacji z jej przeprowadzenia, w tym wyników
badań zanieczyszczenia gleby i ziemi wykonanych przez laboratorium,
o którym mowa w art. 147a ust. 1 pkt 1 lub ust. 1a.
3. Przy wydawaniu decyzji, o której mowa w ust. 1 pkt 2, stosuje się
odpowiednio przepisy art. 101l ust. 5.
4. W przypadku, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, nie stosuje się przepisów
art. 362.
5. W przypadku, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, opracowanie projektu planu
remediacji regionalny dyrektor ochrony środowiska może zlecić wykonawcy, który ze względu na posiadane kompetencje, doświadczenie oraz warunki techniczne
i organizacyjne będzie gwarantował należyte jego opracowanie.
6. Do należności z tytułu obowiązku zwrotu kosztów opracowania projektu
planu remediacji stosuje się odpowiednio przepisy działu III ustawy z dnia
29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa, z tym że uprawnienia organów
podatkowych przysługują regionalnemu dyrektorowi ochrony środowiska.
7. Jeżeli zanieczyszczenie wystąpiło na terenie, do którego inny sprawca nie
posiada tytułu prawnego, władający powierzchnią ziemi jest obowiązany
umożliwić wykonanie badań zanieczyszczenia gleby i ziemi, a także
przeprowadzenie remediacji zgodnie z planem remediacji ustalonym w decyzji,
o której mowa w ust. 1 pkt 2.

Art. 101n. 1. Regionalny dyrektor ochrony środowiska dokonuje oceny
przeprowadzenia remediacji, która polega na stwierdzeniu zgodności remediacji
z ustalonym planem remediacji.
2. W przypadku gdy stwierdzono niezgodność przeprowadzonej remediacji
z ustalonym planem remediacji, stosuje się przepisy o postępowaniu egzekucyjnym
w administracji.

Art. 101o. 1. Jeżeli regionalny dyrektor ochrony środowiska przeprowadza
remediację, o której mowa w art. 101i, władający powierzchnią ziemi jest
obowiązany umożliwić jej przeprowadzenie z zachowaniem warunków
określonych w decyzji, o której mowa w ust. 2, a także umożliwić prowadzenie
badań zanieczyszczenia gleby i ziemi.
2. Regionalny dyrektor ochrony środowiska, w celu przeprowadzenia
remediacji, określa, w drodze decyzji skierowanej do władającego powierzchnią
ziemi, zakres udostępnienia przez niego powierzchni ziemi oraz ustala plan
remediacji:
1) zawierający informacje o:
a) aktualnym i, o ile jest to możliwe, planowanym sposobie użytkowania
zanieczyszczonego terenu,
b) właściwościach gleby oraz rodzaju pokrycia terenu, w tym roślinności
i zabudowie,
c) nazwach substancji powodujących ryzyko, wraz z wynikami badań
zanieczyszczenia gleby i ziemi tymi substancjami, wykonanych przez
laboratorium, o którym mowa w art. 147a ust. 1 pkt 1 lub ust. 1a,
d) ocenie występowania znaczącego zagrożenia dla zdrowia ludzi lub stanu
środowiska,
e) budowie geologicznej i warunkach hydrogeologicznych niezbędnych do
dokonania oceny, o której mowa w lit. d – jeżeli zachodzi taka potrzeba;
2) określający:
a) teren wymagający przeprowadzenia remediacji, poprzez wskazanie
adresu i numerów działek ewidencyjnych oraz jego powierzchni,
b) nazwy substancji powodujących ryzyko oraz ich zawartości w glebie
i w ziemi, do jakich doprowadzi remediacja,
c) sposób przeprowadzenia remediacji,
d) termin rozpoczęcia i zakończenia remediacji,
e) sposób potwierdzenia przeprowadzenia remediacji oraz termin
przedłożenia dokumentacji z jej przeprowadzenia, w tym wyników
badań zanieczyszczenia gleby i ziemi wykonanych przez laboratorium,
o którym mowa w art. 147a ust. 1 pkt 1 lub ust. 1a.
3. Postępowanie w sprawie wydania decyzji, o której mowa w ust. 2,
wszczyna się z urzędu.
4. Przy wydawaniu decyzji, o której mowa w ust. 2, stosuje się odpowiednio
przepisy art. 101l ust. 5.
5. W przypadku, o którym mowa w art. 101i, opracowanie projektu planu
remediacji lub przeprowadzenie remediacji regionalny dyrektor ochrony
środowiska może zlecić wykonawcy, który ze względu na posiadane kompetencje,
doświadczenie oraz warunki techniczne i organizacyjne będzie gwarantował
odpowiednio należyte ich opracowanie lub przeprowadzenie.

Art. 101p. 1. Dokonując oceny występowania znaczącego zagrożenia dla
zdrowia ludzi lub stanu środowiska, o której mowa w art. 101l ust. 3 pkt 6,
art. 101m ust. 2 pkt 1 lit. d oraz art. 101o ust. 2 pkt 1 lit. d, uwzględnia się w
szczególności:
1) postać chemiczną, w jakiej występuje zanieczyszczenie i jego biodostępność;
2) możliwość rozprzestrzeniania się zanieczyszczenia;
3) potencjalne drogi narażenia, z uwzględnieniem rozprzestrzeniania się
zanieczyszczeń w zależności od właściwości gleby, ukształtowania, budowy
geologicznej i warunków hydrogeologicznych, a także pokrycia terenu;
4) środowisko oraz ludzi, którzy mogliby ucierpieć w wyniku zanieczyszczenia;
5) występowanie na terenie zanieczyszczonym i w jego okolicy zwłaszcza
gruntów uprawnych, ogrodów, parków, placów zabaw, terenów sportowych,
budynków mieszkalnych i użytkowych, form ochrony przyrody, zasobów
wody pitnej i ujęć wody.
2. Jeżeli ocena występowania znaczącego zagrożenia dla zdrowia ludzi lub
stanu środowiska wykaże, że nie występuje znaczące zagrożenie dla zdrowia ludzi
lub stanu środowiska, regionalny dyrektor ochrony środowiska może zwolnić
władającego powierzchnią ziemi lub innego sprawcę, w drodze decyzji,
z obowiązku przeprowadzenia remediacji albo nie przeprowadzać remediacji,
o której mowa w art. 101i.
3. Minister właściwy do spraw klimatu w porozumieniu z ministrem
właściwym do spraw zdrowia, kierując się potrzebą ujednolicenia sposobu
wykonywania oceny występowania znaczącego zagrożenia dla zdrowia ludzi lub
stanu środowiska, może określić, w drodze rozporządzenia, sposób wykonywania
oceny występowania znaczącego zagrożenia dla zdrowia ludzi lub stanu
środowiska oraz referencyjne metodyki modelowania rozprzestrzeniania substancji
w glebie, ziemi i wodach gruntowych.

Art. 101q. 1. Dopuszcza się następujące sposoby przeprowadzenia
remediacji:
1) usunięcie zanieczyszczenia, przynajmniej do dopuszczalnej zawartości
w glebie i w ziemi substancji powodujących ryzyko;
2) inne, niż wskazany w pkt 1, prowadzące do usunięcia znaczącego zagrożenia
dla zdrowia ludzi i stanu środowiska, z uwzględnieniem obecnego i, o ile jest
to możliwe, planowanego sposobu użytkowania terenu, takie jak:
a) zmniejszenie ilości zanieczyszczeń lub
b) ograniczenie możliwości rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń
i kontrolowanie zanieczyszczenia poprzez okresowe prowadzenie badań
zanieczyszczenia gleby i ziemi w określonym czasie, lub
c) przeprowadzenie samooczyszczania powierzchni ziemi, ewentualne
działania wspomagające samooczyszczanie, kontrolowanie
zanieczyszczenia poprzez okresowe prowadzenie badań
zanieczyszczenia gleby i ziemi w określonym czasie, ewentualne
ograniczenie dostępu ludzi do zanieczyszczonego terenu i ewentualna
konieczność zmiany sposobu użytkowania zanieczyszczonego terenu.
2. Przy planowaniu lub określaniu sposobu przeprowadzenia remediacji
w pierwszej kolejności należy rozważyć usunięcie zanieczyszczenia, o którym
mowa w ust. 1 pkt 1.
3. Odstąpienie od usunięcia zanieczyszczenia, o którym mowa w ust. 1 pkt 1,
i przeprowadzenie remediacji w sposób, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, dopuszcza
się, jeżeli:
1) nie są znane technologie lub sposoby pozwalające na usunięcie
zanieczyszczenia lub
2) negatywne dla środowiska skutki działań prowadzonych w celu usunięcia
zanieczyszczenia byłyby niewspółmiernie wysokie do korzyści osiągniętych
w środowisku, lub
3) koszty oczyszczania doprowadzające do usunięcia zanieczyszczenia byłyby
nieproporcjonalnie wysokie w stosunku do korzyści osiągniętych
w środowisku i zasadne jest przeprowadzenie remediacji w sposób, o którym
mowa w ust. 1 pkt 2, co zostało wykazane w analizie kosztów i korzyści
przeprowadzonej dla kilku wariantów sposobu przeprowadzenia remediacji,
lub
4) obowiązany do przeprowadzenia remediacji wykaże, że zanieczyszczenie
nastąpiło przed dniem 1 września 1980 r.

Art. 101r. Zabrania się używania do prac ziemnych gleby lub ziemi, w tym
używanych do tych prac osadów pochodzących z dna zbiorników
powierzchniowych wód stojących lub wód płynących, jeżeli jest przekroczona
w nich dopuszczalna zawartość substancji powodującej ryzyko, określona
w przepisach wydanych na podstawie art. 101a ust. 5, dla gruntów występujących
w miejscu użycia tej gleby lub ziemi.