Postanowienie SA we Wrocławiu z 3 czerwca 2013 r. w sprawie o uznanie czynności prawnej za bezskuteczną.

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem zawartym w wyroku zaocznym Sądu Okręgowego we Wrocławiu z dnia 8 marca 2013 r. (pkt II wyroku) uwzględniającym w całości powództwo pauliańskie strony powodowej, zasądzona została od pozwanej na rzecz strony powodowej kwota 20.041 zł tytułem zwrotu kosztów procesu i postępowania zabezpieczającego.

W złożonym zażaleniu od powyższego postanowienia pozwana wniosła o jego zmianę przez odstąpienie od obciążania jej kosztami postępowania na rzecz strony powodowej oraz o zasądzenie na jej rzecz zwrotów postępowania zażaleniowego.

W odpowiedzi na zażalenie strona powodowa domagała się jego oddalenia i zasądzenia kosztów postępowania odwoławczego.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

W pierwszym rzędzie – w ślad za stanowiskiem wyrażonym przez stronę powodową w odpowiedzi na zażalenie – za nieprzekonujące uznać trzeba twierdzenia pozwanej o niemożności przewidzenia, iż skierowane zostanie przeciwko niej przez powoda roszczenie pauliańskie. Przed wszczęciem postępowania w rozpoznawanej sprawie strona powodowa wystąpiła skutecznie z wnioskiem przedprocesowym o udzielenie zabezpieczenia roszczenia o uznanie wobec niej umowy darowizny spółdzielczego własnościowego prawo do lokalu za bezskuteczną. Postanowieniem z dnia 27 grudnia 2012 r. Sąd Okręgowy we Wrocławiu zabezpieczenia takowego udzielił wyznaczając równocześnie stronie powodowej dwutygodniowy termin do wniesienia powództwa. Odpis tegoż postanowienia, wraz z pouczeniem o możliwości jego zaskarżenia, pozwana otrzymała 3.01.2013 r., uzyskując tym samym wiedze o możliwości wniesienia we wskazanym terminie przeciwko niej pozwu ze skargi pauliańskiej.

Rację ma nadto strona powodowa wskazując, iż w orzecznictwie (m.in. postanowieniu Sądu Najwyższego z 15 lipca 1974 r., I Cz 99/74, z dnia 15 grudnia 1965 r., II Cz 110/65, z dnia 27 kwietnia 1977 r., II Cz 36/77) zostało już wyjaśnione, ze przepis art. 101 kpc nie ma zastosowania w tych przypadkach, gdy osiągnięcie skutku prawnego nie może nastąpić w inny sposób, jak tylko przez wytoczenie powództwa. Tak się rzecz ma z uzyskaniem bezskuteczności względnej czynności prawnej, która może nastąpić wyłączenie na drodze powództwa pauliańskiego z art. 527 kc, wniesionego przez wierzyciela, którego z osobą trzecią nie łączy żaden stosunek prawny. W takim przypadku uznanie żądania przez pozwaną (na co powołuje się ona w zażaleniu) nie ma żadnego znaczenia prawnego, w tym zakresie rozstrzygnięcia o kosztach postępowania, chociażby w ramach art. 101 kpc.

Brak jest w istocie również, w realiach rozpatrywanej sprawy podstaw do sugerowanego przez żaląca odstąpienia od obciążania jej kosztami. W tym zakresie przypomnieć trzeba, ze odstąpienie od obciążania strony przegrywającej kosztami postępowania na rzecz przeciwnika procesowego jest możliwe jedynie w przypadkach szczególnie uzasadnionych, tj. wówczas, gdy z uwagi na okoliczności faktyczne konkretnej sprawy zastosowanie zasad ogólnych odpowiedzialności za wynik procesu byłoby sprzeczne z zasadami słuszności (art. 102 kpc). podstawa do takiej oceny mozę być zachowanie strony w procesie, jak i jej sytuacja pozaprocesowa (np. stan majątkowy). Sama jednakże sytuacja ekonomiczna strony przegrywającej, nawet tak niekorzystna, że strona bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie nie byłaby w stanie ponieść kosztów, nie stanowi samodzielnie szczególnie uzasadnionego wypadku o którym mowa w art. 102 kpc. w złożonym zażaleniu pozwana uwypukliła właśnie swoją zła sytuację finansową, co uznać należy za niewystarczające dla zastosowania normy art. 102 kpc, w tym przy uwzględnieniu szczególnego charakteru powództwa z art. 527 kc oraz domniemań wynikających z art. 527 § 3 kc i 528 kc, niepodważonych przez skarżącą.

W świetle powyższych uwag, stwierdzić należy, że brak zarówno jurydycznych jak racjonalnych podstaw do odstąpienia, w zakresie rozstrzygania o kosztach procesu, od zasady wyrażonej w art. 98 kpc, i obciążyć tymi kosztami stronę powodową dochodząca słusznie swoich praw. Dlatego też zażalenie nie mogło odnieść pożądanego rezultatu i na podstawie art. 385 kpc w zw. z art. 397 § 2 kpc, podlegało oddaleniu.

O kosztach postępowania zażaleniowego orzeczono, stosownie do wyniku zażalenia, na podstawie art. 98 kpc.

bp